STAND VAN ZAKEN 12 oktober 2016, Gorinchemiwcr-online.com/Downloads/Presentaties/Presentatie IWCR 12...

Update 15614 en 14731

© Henk Bodt, 2016 1

17-10-2016

STAND VAN ZAKEN

12 oktober 2016, Gorinchem

HENK BODT met medewerking van ARJAN ROZA

LET OP:

• Deze presentatie is gebaseerd op de courante versie van de ontwerp-normen die worden besproken (oktober 2016). De vertalingen zijn niet officieel en er kunnen geen rechten of verplichtingen aan de teksten worden ontleend!

• Gebaseerd op:

• prEN 1090-2 van juni 2015….

• EN9606-1:2013/FprA1:2016

• ISO/DIS 15612 van 2016-08-08

• ISO/DIS 14731 van 2016-06-02

• ISO/DIS 15614-1 van 2016-09-02

17/10/16(C) Henk Bodt, oktober 2016 2

Update 15614 en 14731


17-10-2016

Stand van zaken belangrijke nieuwe documenten:

• EN 1090-2:2018? (het nieuwste tijdschema);

• EN-ISO 9606 A1 (erkenning voor PED en SPVD)

• ISO 15612:2017?

• ISO 15614-1:2017 en

• ISO 14731:2017

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 3

StaalconstructiesOnlangs is de termijn voor het indienen van de tweede FDIS (laatste ontwerp dat ter commentaar gaat gedurende twee maanden) met negen maanden verlengd. Te veel commentaar te verwerken….!

Dit betekent dat we uiterlijk 26 oktober 2017 de volgende FDIS kunnen verwachten!

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 4

Update 15614 en 14731


17-10-2016

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 5

Dikte (mm) EXC

Staal (Staalgroep)

Referentienorm

t≤25 a 25 < t ≤ 50

b t>50

S235 t/m S355 (1.1, 1.2, 1.4)

EN 10025-2 EN 10025-3 EN 10025-4 EN 10025-5, EN 10149-2, EN 10149-3

EN10210-1, EN 10219-1 B S C

c

EXC2

S420 t/m S700 (1.3, 2, 3)

EN 10025-3 EN 10025-4 EN 10025-6 EN 10149-2, EN 10149-3 EN10210-1, EN 10219-1

S C d C

S235 t/m S355 (1.1, 1.2, 1.4)

EN 10025-2 EN 10025-3 EN 10025-4 EN 10025-5, EN 10149-2, EN 10149-3

EN10210-1, EN 10219-1 S C C

EXC3

S420 t/m S700 (1.3, 2, 3)

EN 10025-3 EN 10025-4 EN 10025-6 EN 10149-2, EN 10149-3 EN10210-1, EN 10219-1

C C C

EXC4 Alle Alle C C C

a Kolomvoetplaten en kopplaten ≤ 50mm

b Kolomvoetplaten en kopplaten ≤ 75mm

c Voor staal tot en met S275 is niveau S voldoende

d Voor staal N, NL, M en ML is niveau S voldoende

En nog veel meer aanpassingen!

Lasserskwalificatie erkenning voor PED en SPVD? (EN 9606-1/FprA1 = Annex ZA en ZB)

Op 23 september kwam het goede nieuws dat de procedure rond de goedkeuring van de annexen ZA en ZB niet langer wordt tegengehouden door CCMC (CEN-CENELEC Management Centre)!

De reeds geïnitieerde procedures worden voortgezet.

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 6

Update 15614 en 14731


17-10-2016

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 7

Standaard Lasmethode!Standaard lasmethodebeschrijving (SWPS) route:

Maker van gekwalificeerde SWPS:

pWPS > WPQR > SWPS

Gebruiker van SWPS:

SWPS > Tenaamstelling > gebruiken of naar eigen WPS format.

Voorwaarden voor gebruiker:

• “Eigen” variabelen o.a. stroombronnen, materialen en diktes.

• Als ISO 3834-2 of -3 vereist, dan is de toepassing ISO 14731 verplicht!Anders aantonen van het minimum niveau van bekwaamheid door één lasser / operator volgens ISO 9606 of ISO 14732 (of equivalent) te kwalificeren!

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 8

Update 15614 en 14731


17-10-2016

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 9

De lasmethodebeproeving

• Van EN 288-3 in 1992 naar ISO 15614-1 vandaag (nu nog de 2004 versie) en morgen…..

• ISO 15614-1 Planning: FDIS eind 2016, norm beschikbaar eind 2017.

• Nog maar een “paar hobbels” te nemen….

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 10

Grootste veranderingen:

2 kwalificatie levels:• Level 1 = ASME IX benadering.• Level 2 = ISO 15614-1 benadering op basis van eerdere versies.

Oude WPQR’s blijven geldig met het geldigheidsgebied van de ”oude” norm.Nieuwe WPQR’s moeten worden gelast volgens de geldende (dus nieuwe) standaard.De norm voorziet in ”upgrading” van oude WPQR’s

Update 15614 en 14731


17-10-2016

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 11

De norm is geldig voor:• Productie lassen;• Reparatie lassen;• Butteren (Opbouwen naadflanken bij grote vooropeningen),

cladden is ondergebracht in ISO 15614-7.

Level 1 kwalificeert alleen level 1.Level 2 kwalificeert level 2 én 1.

Is er geen level gespecificeerd in een contract, dan is automatisch level 2 van toepassing.

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 12

• Verscheidene verbeteringen in ligging en uitname van proefstaven.

• Voor verbindingen in ongelijksoortige materialen moeten kerftaaiheidsproeven worden uitgevoerd voor elke HAZ (in beide materialen). De waarden moeten tenminste overeenkomen met de eisen van het “zwakste” materiaal. Per kerf locatie mag één afzonderlijke waarde onder de minimale gemiddelde waarde (als aangegeven) liggen, mits deze ten minste 70% van die waarde heeft.

• Nieuwe tabel met acceptatie niveaus voor onvolkomenheden.

🚀

Update 15614 en 14731


17-10-2016

10/17/2016

Arjan Roza - Arjan Roza Lastechniek BV 13🚀

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 14

Als de NDO resultaten acceptabel zijn, maar er op het macro oppervlak een niet acceptabele indicatie wordt waargenomen, dan mogen er twee aanvullende macro’s uitgenomen worden. (Zo dicht mogelijk bij originele locatie)

Als een werkstuk faalt bij het NDO en het is aanwijsbaar een lassersfout, dan mag het mechanisch testen doorgezet worden, wel bewijsmateriaal bij de rapportage voegen.

Als er geïsoleerd hoge hardheden worden waargenomen, en de resterende mechanische testen zijn acceptabel dan kunnen deze waarden worden geaccepteerd.

Her-testen van hardheden mag nu aan de achterzijde van de macro sectie. (Geen van de hardheden mag dan te hoog zijn)

🚀

Update 15614 en 14731


17-10-2016

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 15

Groep nummers van materialen. (ISO 15608)

Als het materiaal een groepsnummer heeft volgens: ISO/TR 20172 Europese materialen, ISO/TR 20173 Amerikaanse materialen of ISO/TR 20174 Japanse materialen,dan moet dit groepsnummer worden gebruikt en niet de ISO/TR 15608!

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 16🚀

Update 15614 en 14731


17-10-2016

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 17

Geldigheidsgebied diktes geven verschillen tussen Level 1 en 2:Level 1Elke stompe las of hoeklasproef kwalificeert alle hoeklasmaten en diktes. Voor processen 114, 12 en 13, waarbij elke laag meer dan 13 mm dik is, moet de maximale dikte gekwalificeerd basismetaal 1,1 x t zijn.

Wanneer kerftaaiheidsproeven vereist worden, geldt het volgende: - Voor proefstukken ≥ 16 mm, is de minimum gekwalificeerde dikte

16 mm.- Voor proefstukken < 16 mm, is de minimale dikte de dikte van het

proefstuk dat is gekwalificeerd. - Voor proefstuk diktes ≤ 6 mm, is de minimale dikte is 0,5 keer de

dikte van het gekwalificeerde proefstuk.

Level 2: zie tabellen op volgende sheets.

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 18

Update 15614 en 14731


17-10-2016

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 19

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 20

Lasprocessen:Mechanisatiegraad is een essentiële variabele voor Level 2, niet voor Level 1.

Toepassing van meerdere processen in één las, kan als een combinatie worden getest, maar kent verschillende criteria voor Level 1 en Level 2.Bv. voor Level 2 wordt vereist dat de proefstaven elk afzonderlijk neergesmolten lasmetaal moeten “afdekken”.

Lasposities:Neergaand lassen vereist separate kwalificatie.(PG, PJ, J-L045)

Update 15614 en 14731


17-10-2016

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 21

Type lasverbinding:

Voor Level 1: Het geldigheidsbereik van de kwalificatie voor het type lasverbindingen is zoals gebruikt in de lasmethode kwalificatieproef, met aanvullend zo’n 9 clausules!

Voor Level 2: is deze lijst langer: 12 clausules!

Opm. de nodige “clausules” zijn overigens vrijwel gelijk of van gelijke strekking!bv. in beide gevallen kwalificeert een volledige doorlassing ook een gedeeltelijke doorlassing (FP en PP), maar NIET vice versa!

🚀

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 22

Lastoevoegmaterialen:

De handelsnaam van het las toevoegmateriaal is geen eis meer bij kwalificaties met een test temperatuur hoger of gelijk dan -20 °C.

Wel moet het verplichte deel van de codering gelijk zijn. (Dus de rekgrens, kerftaaiheid en type beschermgas.)

Update 15614 en 14731


17-10-2016

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 23

Lastoevoegmaterialen

Level 1 koppelt dit aan de bekende ASME F-nummers en A-nummers met beperkingen voor de toepassingen met kerftaaiheidseisen.

Level 2 geeft aan dat lastoevoegmateriaal mag worden vervangen mits deze gelijke mechanische eigenschappen, hetzelfde bekledingstype, dezelfde nominale chemische samenstelling en hetzelfde nominale waterstofgehalte hebben, een en ander volgens de desbetreffende Internationale norm voor lastoevoegmateriaal.

Ook hier gelden beperkingen wanneer er kerftaaiheidseisen zijn < -20 °C en voor de processen 111, 114, 12, 132, 136.

🚀

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 24

Geldigheidsgebied warmte inbreng:

De warmte inbreng (HI) mag vervangen worden door boogenergie (J/mm).Géén k-factor meer nodig in de berekening! (zie ISO-TR 18491)

Wanneer kerftaaiheid een eis is dan geldt:Level 1: Bovengrens is maximale heat input tijdens proeflassen.Level 2: Idem maar + 25%.

Wanneer hardheid een eis is dan geldt (level 2):Ondergrens is minimale heat input tijdens proeflassen - 25%.

Update 15614 en 14731


17-10-2016

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 25

Geldigheidsgebied voorwarmen:

Maximaal 50 °C lager dan de toegepaste temperatuur bij het proeflassen. Men moet wel voldoen aan de voorwaarden van de ISO/TR 17671-2 . (Let op: gecombineerde dikte!)

Geldigheidsgebied tussenlagentemperatuur:Algemeen: Maximaal 50 °C boven de maximum tussenlagentemperatuur bij de proeflas.Er zijn enkele uitzonderingen voor Level 1 (kerftaaiheid) en Level 2 (materiaalgroepen 8, 10, 41-48).

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 26

Geldigheidsgebied PWHT. (Geen essentiële variabele voor level 1)

Waterstofarm gloeien (soaking) mag niet worden weggelaten tijdens productie, maar wel worden toegevoegd.

Afzonderlijke kwalificaties voor PWHT (mat. groep 1-7, 9-11):• Onder de onderste transformatie temperatuur

(bv. spanningsarmgloeien).• Onder de bovenste transformatie temperatuur.• Boven de bovenste transformatie temperatuur gevolgd door een

andere warmte behandeling beneden de bovenste transformatie temperatuur. (bv. normaliseren, temperen)

• Tussen de onderste- en de bovenste transformatie temperatuur.

Update 15614 en 14731


17-10-2016

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 27

Geldigheidsgebied PWHT.

Bij kerftaaiheidseisen moet het test stuk een warmtebehandeling ondergaan van minstens 80% van de totale tijd die nodig is voor de productie lassen.

Let op bij grotere dikten, dan gloeitijd bepalen op maximale dikte van WPQR range.

De totale tijd wanneer meerdere gloeibehandelingen nodig zijn mag worden opgeteld in één proefstuk.

🚀

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 28

Belangrijkste proces-afhankelijke zaken nog niet genoemd:

Proces 12 voor Level 2 afzonderlijke kwalificatie vereist voor iedere variant (OP-lassen procesnummers 121 – 126).

Proces 13 grotere spreiding in CO2 toegestaan (± 20 %).

Proces 13 enkelvoudige draad of meervoudige draden is essentiële variabele bij Level 2.

Meer voor proces 13 op volgende sheet.

Update 15614 en 14731


17-10-2016

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 29

Procesbeheersing bij proces 13 wordt erg belangrijk:

• Bij Level 2 zijn de fabrikant van de stroombron en de wijze waarop de boog wordt beheerst, essentiële variabelen bij het gebruik van geavanceerde stroombronnen!

• Bij niet-geavanceerde pulserende stroombronnen moet de fabrikant wel worden vermeld op de WPQR inclusief alle essentiële informatie, maar is geen essentiële variabele.

• Bij niet-pulserende stroombronnen moet de fabrikant wel worden vermeld op de WPQR, maar is geen essentiële variabele.

De lascoördinator

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 30

Update 15614 en 14731


17-10-2016

Geen ”Annex A” meer… na 22 jaar!

De resultaten van de intensieve discussies met ISO Centraal Secretariaat over de haalbaarheid van bijlage A zijn helaas negatief.

Er lijkt geen mogelijkheid om de huidige bijlage A te handhaven!

Geen link meer naar IIW/EWF opleidingen!

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 31

Redenen:

“Een norm is geen plek voor promotie van welke organisatie, dienst of product dan ook.“(ISO richtlijnen deel 2, 31)

ISO-normen zijn niet bedoeld om een product of dienst van enige organisatie te ondersteunen.

Het is niet de taak van een normcommissie (TC) om te beslissen of een "diploma" wel of niet goed is.

Maar geef de bekwaamheidseisen en dan is het vervolgens aan de markt om te beslissen of aan deze wordt voldaan.

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 32

Update 15614 en 14731


17-10-2016

ISO richtlijnen Deel 2 betrekking tot de prestaties:

Indien mogelijk moeten de eisen worden uitgedrukt in termen van prestaties in plaats van conceptuele of beschrijvende eigenschappen.

Dit principe geeft maximale vrijheid voor technische verbeteringen en vermindert het risico van ongewenste effecten in de markt (bijv. beperking van innovatieve oplossingen).

Het is de positie van CASCO. In antwoord op de vraag over het bestaansrecht van bijlage A.

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 33🚀

Scope:

Het is de verantwoordelijkheid van de werkgever, om te bepalen of aanvullende specialistische kennis van parameters zoals apparatuur, NDT procedures, materialen en producten van de werkgever noodzakelijk is.

Voorschriften, toepassingsnormen en contracteisen, kunnen aanvullende beroeps-specifieke training en examinering vereisen om bekendheid te geven van de betrokken industrie codes, normen, NDT procedures, apparatuur en acceptatiecriteria voor de geteste producten.

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 34

Update 15614 en 14731


17-10-2016

• Enkele nieuwe definities: RWC en Inspecteur.

• De taken van de lascoördinator worden gekozen uit het van toepassing zijnde deel van ISO 3834, ... .. of rechtstreeks uit bijlage A op basis van specifieke contract eisen.

• Toevoeging nieuwe bijlage (informatief): "Essentiële elementen die moeten worden geëvalueerd tijdens een RWC beoordeling."

• Duidelijke eisen wanneer uitbesteding aan de orde is (zie volgende slide).

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 35

Bij uitbesteding (1):

Taken en verantwoordelijkheden moeten worden gedefinieerd en gedocumenteerd; ten minste het volgende:

• omvang van de functie (zie bijlage A) en verantwoordelijkheden;

• toestemming voor de externe lascoördinator om het terrein te bezoeken, met een specifiek doel en op eigen initiatief;

• geplande bezoeken;

• rapporten van de bezoeken, waarin het doel en de uitgevoerde activiteiten.

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 36

Update 15614 en 14731


17-10-2016

Bij uitbesteding (2):

Als de taken van de RWC worden uitbesteed, moet de productieorganisatie waarborgen dat de door de uitbestede RWC geleverde zaken, bijvoorbeeld eisen in een WPS, worden opgevolgd in de productie.

OPMERKING: In gevallen waarin de lascoördinatie taken worden uitgevoerd door een team van coördinatoren, kan een matrix een handige manier zijn om de verschillende las-coördinerende taken met de functieomschrijving te laten correleren.

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 37🚀

Functieomschrijving algemeen (1):

Voor alle lascoördinatie-activiteiten moet de productieorganisatie (fabrikant) functieomschrijvingen maken samen met bijbehorende bekwaamheidseisen. De bekwaamheid van lascoördinatie personeel moet worden beoordeeld. Rapporten van dergelijke beoordelingen moeten worden gemaakt en bijgehouden (zie bijlage A).

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 38

Update 15614 en 14731


17-10-2016

Functieomschrijving algemeen (2):

• De omvang van de productie ervaring, opleiding, algemene en vaktechnische kennis die nodig is voor lascoördinatie, wordt vastgesteld door de productieorganisatie, en is afhankelijk van de toegewezen taken en verantwoordelijkheden en de organisatiestructuur van de fabrikant.Lascoördinatie personeel moet zijn vermogen om hun toegewezen taken overeenkomstig bijlage A. uit te voeren, kunnen aantonen.

• Bekwaamheidseisen kunnen onder meer opleiding, ervaring, specifieke training en / of certificatie omvatten.

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 39

De titel ”de lascoördinator" behoort aan de productieorganisatie en is niet overdraagbaar tussen organisaties !!!!

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 40

Update 15614 en 14731


17-10-2016

Nieuwe bijlage A: "Essentiële elementen die kunnen worden geëvalueerd tijdens een RWC assessment“ (1):

RWC's hebben de verantwoordelijkheid om te beslissen hoe lassen economisch verantwoord kunnen worden gemaakt, rekening houdend met mogelijke materiaalproblemen en het gebruik van beschikbare apparatuur.

De beoordeling van de bekwaamheid van RWC's kan onder meer middels een professioneel interview, uitgevoerd als een afzonderlijke beoordeling of tijdens een rondgang door de werkplaats - zie ook EA-2/6.

Bij de beoordeling van de bevoegdheid van een RWC's, moeten de volgende aspecten worden overwogen (zie volgende sheet)

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 41

Nieuwe bijlage A: "Essentiële elementen kunnen worden geëvalueerd tijdens een RWC assessment“ (2).

a) Ervaring met het lassen van soortgelijke producten volgens normen die worden gebruikt door de fabrikant;

b) Ervaring met de materialen die door de fabrikant worden gebruikt;

c) Eerdere ervaring met de toepassing van de normen die door de fabrikant voor het lassen worden gebruikt. Bv. WPQR, WPS, lasser en lasoperator kwalificaties;

d) Begrip van de ISO 3834 en ISO 14731 normen;

e) De ervaring met het oplossen van las-gerelateerde problemen. Essentiële, aan het lassen gerelateerde taken zoals vermeld in bijlage B.

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 42

Update 15614 en 14731


17-10-2016

Ruim voldoende reden om in de komende tijd de besproken normontwerpen eens goed en in detail te bestuderen. Ik ben ervan overtuigd dat deze documenten ieder voor zich reden zijn om een separate cursus op te tuigen.

Ik dank u voor uw aandacht!

17/10/16(C) Henk Bodt, 2016 43

STAND VAN ZAKEN 12 oktober 2016, Gorinchemiwcr-online.com/Downloads/Presentaties/Presentatie IWCR 12...

Documents

Transcript of STAND VAN ZAKEN 12 oktober 2016, Gorinchemiwcr-online.com/Downloads/Presentaties/Presentatie IWCR 12...