Agenda stadsdeel NoordAmbities en doelen2016 - 2018

2

Enschede is vele steden. Elfde gemeente van Nederland, grootste stad van Overijssel en van de wijde grensstreek. We zijn een stad vol vernieuwingen, met ambities en kansen, maar ook met uitdagingen, achterstanden en strijd. Groot genoeg om plaats te bieden aan 160.000 inwoners van een grote diversiteit. We zijn een stad met veel gezichten, die hier allemaal thuis horen.

Stad Enschede & stadsdeel Noord

We hebben buurten en dorpen waar het noaberschap (weer) leeft als nooit tevoren. We hebben ondernemende wijken waar inwoners zeggenschap willen en met ideeën komen. Daarnaast is ook het verleden nog voelbaar, toen we door pachtboeren en textielbaronnen werden geleid en van eigen initiatieven weinig sprake was.

Als stad Enschede staan we voor gevarieerde wijken, waar mensen fijn kunnen wonen, werken en ontspannen. Als Stadsdeel Noord willen we vitaal

zijn en streven we naar een inclusieve samenleving waarin we de kracht van iedere inwoner benutten. Waarin mensen elkaar kennen, groeten en helpen, zodat iedereen zich veilig voelt. Een stadsdeel ook, waarin vernieuwende samenwerkingsvormen ontstaan. Doordat inwoners de ruimte krijgen en de juiste mensen (leren) kennen om gezamenlijk hun ideeën vorm te geven. Een prachtig groen stadsdeel voor duurzaam wonen en leven, waarbij creativiteit en innovatie hand in hand gaan.

Dat is onze ambitie voor de komende jaren, die we stap voor stap werkelijkheid maken door aan concrete doelen te werken. Zowel die doelen als onze overkoepelende ambitie hebben we in deze stadsdeelagenda Noord vastgelegd. Een agenda met taken en afspraken van en voor ons allemaal.

Inleiding

Het noaberschap leeft als nooit tevoren

Het noaberschap leeft als nooit tevoren

De Lonneker molen

3

Noord

4

In deze stadsdeelagenda vindt u onze ambities en doelen op hoofdlijnen. Deze hebben we samen met inwoners en partners bepaald, voor de periode 2016 - 2018. Meer dan een stadsdeelagenda is dit een gezamenlijk ambitiedocument. Want wij kunnen zorgen dat de basis op orde is, maar wij willen met elkaar toch veel meer dan alleen een basis.

Agenda Noord

Voor het realiseren van ál onze ambities - opgehaald bij inwoners, ondernemers, instellingen en organisaties tijdens onder meer de stadsconsultaties en de Week van de Wijken 2015 - hebben we elkaar nodig. Als stadsdeel en als samenleving. Zeker in een tijd waarin we het allemaal met minder geld moeten doen. Hiermee geeft het college van Burgemeester en Wethouders concreet invulling aan het coalitieakkoord ‘Duurzaam, samen, sterker 2014 - 2018’.

Samen maken we de stadHet stadsdeelgewijs werken, met Enschede ingedeeld naar vijf stadsdelen, werkt al jaren uitstekend. Als stadsdeel staan we dichtbij de inwoners, ondernemers, instellingen

en organisaties in de wijken, en kunnen we snel en gericht aansluiten bij wat er leeft. Zo werken we al vaak samen met allerlei partijen, vanuit een gedeelde energie en motivatie.

Het stadsdeelgewijs werken is dan ook een uitstekende basis om op verder te bouwen, naar de samenlevingsgerichte manier van werken waar onze moderne samenleving om vraagt. Met gelijkwaardigheid als uitgangspunt bepalen inwoners, ondernemers, instellingen, organisaties en gemeente samen wat de opgaven en behoeften van een wijk zijn. We maken afspraken en gaan daar met elkaar mee aan de slag. Het stadsdeelmanagement heeft daarin de cruciale rol, door de juiste

mensen aan elkaar te verbinden en een samenhang te creëren tussen ideeën vanuit verschillende hoeken.

Laagdrempelig samenwerken, online en offl ineSamenlevingsgericht werken lukt alleen met goede onderlinge communicatie. Op dat gebied krijgen we steeds meer mogelijkheden om contacten te leggen en onderhouden en dingen met elkaar te delen. Daar willen wij gebruik van maken, door op een open, snelle, transparante en interactieve manier te communiceren. Niet alleen met externe partijen, maar ook intern, zodat we als stadsdeel en als gemeente eenduidige informatie verstrekken.

We willen benaderbaar zijn voor inwoners, ondernemers, instellingen en organisaties. Zij moeten toegang hebben tot informatie die ze nodig hebben, ons beleid kunnen beoordelen, hun mening kunnen geven, mee kunnen denken en eventuele kritiek kunnen uiten. Door laagdrempelig met elkaar in gesprek te gaan kunnen we ons deze manier van communicatie steeds meer eigen maken. Zeker binnen het stadsdeel is dat belangrijk en uitvoerbaar, want wij zijn altijd in de buurt!

Stadsdeelagenda

5

Focus op NoordNader bekeken

Universiteit van Twente

Het stadsdeel Noord kent meer dan 33.000 inwoners. Het is een heel divers stadsdeel en heeft veel te bieden op het gebied van wonen, werkgelegenheid, innovatie en recreatie. Stadsdeel Noord omvat het dorp Lonneker en de wijken Twekkelerveld, Walhof/Roessingh/Bolhaar, Deppenbroek, Mekkelholt en Roombeek.

In Noord hebben we geweldige kunst en cultuur

We hebben Vliegveld Twente, Universiteit Twente, het Kennispark, het Roessingh en CeeCee/Op de Brouwerij, de Grolsch Veste, de IJsbaan Twente en amusementsboulevard Go Planet. In Noord hebben we geweldige kunst en cultuur die inwoners, toeristen, studenten en het bedrijfsleven naar ons stadsdeel trekken, zoals het Rijksmuseum Twenthe, Museum Twentsewelle, de AKI Kunstacademie en TETEM Kunstruimte. En dan hebben

we nog het prachtige buitengebied, met het Hof Espelo, de Lonnekerberg, de voormalige waterwingebieden van Vitens, het Haagse Bos en de heerlijke parken zoals het Van Heekpark en Ledeboerpark.

Stadsdeel Noord heeft het allemaal, inclusief de grote verscheidenheid aan inwoners, ondernemers, instellingen en organisaties die bij zo’n veelzijdig gebied hoort.

6

De afgelopen jaren zoeken wij elkaar meer op en dat heeft al tot inspirerende dwarsverbanden geleid. Een mooi voorbeeld zijn de nieuwe vormen van bewonersvertegenwoordiging, zoals het bewonersplatform Deppenbroek bewonersinitiatief Roombeek en het bewonerscollectief ‘Duurzaam Bolhaar’. Zij laten zien waar de netwerksamenleving toe in staat is, zodat ook andere wijkenzijn zich nu oriënteren op meer samenwerking en organisatie.

Als stadsdeel stimuleren we dit en helpen we waar mogelijk. Dat is ook onderdeel van onze opdracht aan het welzijnswerk. We geven ruimte aan innovatieve ontwikkelingen zoals het proces van storytelling rondom de gebiedsontwikkeling in Enschede Noord en de oprichting van bewonersbedrijf BEIEN1. En de wijkbudgetten zijn een financiële ondersteuning om initiatieven en doelen waar inwoners gezamenlijk in geloven te realiseren.

Deze koers willen we vasthouden, want wijkbewoners en - professionals weten het beste wat nodig is en waar het aan ontbreekt. Door die kennis te benutten en samen te werken ontstaat langzaam maar zeker een nieuwe

inrichting van de lokale samenleving die voor ons vanzelfsprekend is en daardoor bestaansrecht heeft.

Uitvoering Agenda NoordBij de uitvoering van deze stadsdeel-agenda staat samenwerking centraal. Alles valt of staat met de manier waarop de gemeente, inwoners en partners elkaar de komende jaren weten te vinden. De gemeente zet in op het verbeteren van haar toegankelijkheid en het werken met andere partijen op basis van gelijkwaardigheid.

Het vertrekpunt is de actieve samen-werking met inwoners, ondernemers, instellingen en organisaties. De goede voorbeelden die we al hebben, koesteren we en zetten we voort. Waar méér mogelijk is in de samenwerking breiden we uit, om concreet doelen te bereiken. Het zwaartepunt zal liggen bij kleinschalige en overzichtelijke ontwikkelingen. Samen kunnen we aantoonbaar meer. Tenminste eens per jaar zal het stadsdeelmanagement Noord een gesprek organiseren met partners en de stadsdeelcommissie, zodat we de voortgang op onze doelen en ambities kunnen bespreken.

(1) Ga voor meer informatie naar www.enschede.nl/samenlevingsgerichtwerken.

Stadsdeel West

De belangrijksteStadsdeel Noord

De belangrijkste

Opgeruimd naar de toekomst.Speerpunt schone leefomgeving.

Iedereen inclusiefSpeerpunt werk en meedoen.

Onze sterke arm.Speerpunt sociale leefomgeving.

Liever een goede buurSpeerpunt veilige leefomgeving.

7

Onze speerpunten met concrete doelen en stevige ambitiesOnderstaande figuur laat schematisch zien hoe het ervoor staat in de verschillende wijken en het dorp van stadsdeel Noord. Het geeft duidelijk weer dat onze focus niet is veranderd. De wijken Twekkelerveld, Deppenbroek en Mekkelholt scoren op sociaaleconomische factoren slechter dan gemiddeld. We hebben maatschappelijke opgaven die extra aandacht vragen en daar gaan we in deze Agenda Noord per thema op in. Deze agenda beslaat dus niet alle onderwerpen die spelen in Noord, maar

alleen de belangrijkste speerpunten die extra aandacht nodig hebben.Aan elk van deze speerpunten hangen we doelen en ambities, waar mogelijk voorzien van de concrete uitvoering die we voor ogen hebben. Als onderdeel van de stadsdeelagenda hebben we deze doelen en ambities ook vertaald naar activiteiten op de digitale kaart www.jijmaaktdebuurt.nl. Hierop staat wie wat wanneer doet. Deze activiteiten hebben we samen met inwoners bepaald in de Weken van de Wijken. Zo zetten we samen de schouders onder een levendig en sociaaleconomisch sterk stadsdeel Noord.

Cijfers 2016 I&O Stadsdeel Noord

Buurt Inwoners(absoluut)

NWW % WWB % Jeugd <18 %

Ouderen >65 jr %

Niet-Westerse bevolking %

1 oudergezinnen %

Huur-Woningen %

WOZ* €1000,-

Twekkelerveld 4397 15,2 10,4 16,8 15,4 21,1 8,9 81 112

Tubantia / Toekomst 4975 8,9 3,1 17,0 14,6 8,3 5,9 30 133

Drienerveld-UT 2573 1 0,2 2,4 3,7 18,4 0,2 96 804

Deppenbroek 4666 13,2 7,3 17,5 19,7 30,0 7,6 62 116

Voortman / Amelink 1158 8,4 3,7 13,8 17,0 9,7 8,7 53 185

Mekkelholt 2559 15,1 10,7 18,5 20,1 23,5 6,8 58 116

Roombeek 4563 7,7 3,3 20,4 12,8 14,5 4,9 53 179

Walhof / Roessingh 2532 6,4 2,2 18,5 12,4 9,8 6,1 33 156

Bolhaar 1717 3,4 1,1 18,8 26,3 4,0 3,8 18 220

Lonneker 3068 4,4 0,9 19,5 23,9 1,3 4,4 21,5 296

Enschede 158343 11,10 5,4 19,0 17,0 15,8 7,1 50 155

8

Een schone en goed onderhouden leefomgeving vinden we belangrijk, zo kwam duidelijk naar voren uit (onder meer) de stadsconsultatie en de Weken van de Wijken.

Speerpunt schone leefomgeving

Als gemeente zorgen wij voor het basisonderhoud aan straten, pleinen en groen en het is mooi om te zien dat steeds meer inwoners van daaruit verder gaan en een bijdrage leveren aan het verbeteren van hun wijk of buurt. Zoals de opschoondag in Deppenbroek en de ESV school in het Ankrotbosje. Zo’n gezamenlijk verantwoordelijkheidsgevoel voor de eigen omgeving willen we graagin meer wijken aanwakkeren. Bijvoorbeeld op het gebied van zwerfafval en bijplaatsingen bij containers, die veel inwoners een doorn in het oog zijn. Het is aan ons om met mensen in gesprek te gaan en eigen initiatieven toe te juichen, want als gemeente kunnen we dit probleem

niet alleen oplossen. Uit onze gesprekken met inwoners blijkt dat er al ideeën zijn om afval en bijplaatsingen te bestrijden en het platform jijmaaktdebuurt.nl kan hierbij een verbindende factor zijn. Duurzaam NoordOok aan het verduurzamen van ons stadsdeel willen wij graag meewerken. Het initiatief ligt bij inwoners, ondernemers, instellingen en organisaties en wij kunnen bijdragen met ondersteuning, het leggen van verbindingen en het stimuleren van duurzame deals. Zo is er al een aantal bijzondere ontwikkelingen gaande waar steeds meer mensen bij betrokken zijn, zoals het het bewonerscollectief

Duurzaam Bolhaar. Andere wijken kunnen rechtstreeks van de kennis en ervaring van onder andere deze bewonersgroep profiteren. Zo onderzoeken we nu al samen met BEIEN of er mogelijkheden zijn om het comfort en de duurzaamheid van particuliere woningen in Mekkelholtte verbeteren.

Opgeruimd naar de toekomst

Bijdrage leveren aan het verbeteren van een wijk of buurt

9

Onze ambities en doelen voor opgeruimd & duurzaam Wat willen we bereiken en hoe?

Grotere betrokkenheid van inwoners bij de openbare ruimte We verkennen samen met bewonersbedrijf BEIEN en de woningcorporaties hoe we de betrokkenheid van inwoners kunnen vergoten. Daarnaast benut ook het stadsdeelbeheer elke klacht op dit gebied om er met mensen over in gesprek te gaan. Via jijmaaktdebuurt.nl hebben inwoners met ideeën een platform om zelf actief te worden en plannen in de praktijk te brengen.

Minder rommel op straat In verschillende wijken gebeurt al het een en ander om zwerfafval te

voorkomen en/of te verminderen. Met een subsidie vanuit Nederland Schoon kunnen we hier de komende jaren nog een extra stimulans aan geven.

Meer aandacht voor duurzaamheid Bij de inwoners van Noord staat duurzaamheid hoog op de agenda. In collectief verband zijn bewonersbedrijf BEIEN en bewonerscollectief Bolhaar actief op dit gebied.

Aanpak grondwateroverlast Zoals in verschillende stadsdelen is grondwateroverlast ook in Noord een probleem. We hebben adviesbureau TAUW ingeschakeld om de oorzaak te vinden en mogelijkheden aan te dragen om de overlast te beperken.

10

Duurzaam idee groeit uit tot jeugdtuinVeel mensen kennen de Jeugdtuin bij Kinderboerderij Noord aan de Vanekerbeekweg. Tijdens het seizoen steken tientallen jeugdtuinders en vrijwilligers hun handen er uit de mouwen. Een prachtige plek, ontstaan op basis van één moeder met een idee en onze stadsdeelwethouder die daar voor open stond.

Hans van Agteren: ‘Als stadsdeel-wethouder Noord krijg ik veel energie van initiatieven die in Noord worden gerealiseerd. Inwoners kunnen mij altijd benaderen om mee te denken. Om die reden ben ik in 2011 begonnen met ‘wethouder nodig’. Zo werd ik in 2011 benaderd door Esther Heupers, een jonge moeder die voor kinderen een moestuin wilde realiseren, maar niet wist hoe dat zou kunnen.

Na ons gesprek is zij in contact gebracht met Kinderboerderij Noord en sinds een aantal jaren zijn in de buurt van de kinderboerderij de Jeugdtuinen Noord gevestigd.

Bijzonder in Enschede is dat we de wijkbudgetten hebben. Inwoners die voor de realisatie van een idee voor hun buurt geld nodig hebben kunnen hier een beroep op doen. Belangrijk is dat er draagvlak is in de buurt voor dit idee. Het is geld van en voor bewoners en zij beslissen zelf over de besteding van deze wijkbudgetten. Om deze jeugdtuinen te kunnen realiseren hebben de initiatiefnemers bij de wijkbudgetten een kleine bijdrage aangevraagd.

Hebt u een idee, benader mij via ‘wethouder nodig’ of kijk voor meer informatie op www.jijmaaktdebuurt.nl. Zo kunnen we samen in Noord onze krachten bundelen.

Zonnepanelen zijn samen goedkoperBewonersbedrijf BEIEN hielp de kinderboerderij met het voordelig gezamenlijk inkopen van zonnepanelen, om ook de energievoorziening een stukmilieuvriendelijker te maken. In stadsdeel Noord zijn verschillende partijen actief op het gebied van duurzame energie,

die kennis en informatie uitwisselen. Zoals Duurzaam Bolhaar, dat de (vele) inwoners met interesse in energiebesparende maatregelen bij elkaar brengt om samen aan de slag te gaan.

Voor meer informatie over bovenstaande initiatieven kunt u terecht op:

Praktijk

Kinderboerderij Noord -www.kinderboerderijnoord.nl/deboerderij/jeugdtuin-2Bewonersbedrijf

BEIEN - www.beien.nl/Duurzaam

Bolhaar - www.buurkracht.nl/buurten/ de-bolhaar-enschede

11

Veel inwoners van Enschede hebben een betaalde baan. Er zijn ook allerlei andere manieren om mee te doen in de samenleving, zoals vrijwilligerswerk, een stage, mantelzorg, een opleiding volgen, een dagbesteding doen, een tegenprestatie leveren of een maatschappelijke activiteit doen (uit eigen beweging de buurt schoon houden bijvoorbeeld).

Speerpunt werk en meedoen

Als gemeente willen we zoveel mogelijk stimuleren dat mensen meedoen. Soms staat iets het meedoen in de weg en moeten we deze belemmering eerst aanpakken, zoals problematische schulden of een taalbarrière. In de stadsdelen komt het aan op een goede samenwerking tussen het stadsdeelmanagement, wijkteams, partners en het Werkplein, en dan met name voor inwoners met een langere afstand tot de arbeidsmarkt.

Op weg naar werk met de POWERS De DOEN beurs2 helpt mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt om een grotere rol te vervullen en van betekenis te zijn in de maatschappij. In Noord versterken we dit effect door de verbinding met de POWERS en het wijkwerk. Noord telt twee POWERS (Twekkelerveld en

Noord-noord), waar mensen nieuwe ervaringen kunnen opdoen en hun kans op werk kunnen vergroten. In Noord-noord speelt POWER een belangrijke rol doordat ze in bewonersbedrijf BEIEN zijn gehuisvest, waar allerlei faciliteiten zijn zodat de POWER-deelnemers hun talenten direct in de praktijk kunnen brengen. En in Twekkelerveld werkt POWER aan de doorontwikkeling naar het Vrijwilligershuis, waarbij een vruchtbare samenwerking met de wijkcoach tot stand is gekomen. De wijkcoach heeft vrijwilligers opgeleid om inwoners te helpen met hun geld en de administratie om daarmee mogelijk schulden te voorkomen. De schuldenproblematiek in Noord is groot en met de gezamenlijke inzet van woningcorporaties, wijkwerk en vrijwilligers willen we dit gaan terugdringen.

Iedereen inclusief

Allerlei manieren om mee te doen in de samenleving

2 Bekijk het filmpje over de Doen beurs: www.youtube.com/watch?v=DBKoW1nDrRc

Het begint met onderwijs en beweging De jeugd heeft de toekomst, maar dat geldt alleen als kinderen en jongeren straks in staat zijn om zoveel mogelijk in hun eigen onderhoud te voorzien. De rol van ouders bij het signaleren en verminderen/voorkomen van problemen is hierbij cruciaal. Daarom willen wij stimuleren dat ouders met deze problemen terecht kunnen in hun eigen sociale omgeving, zoals de school, de buurt of een vereniging. Waar nodig ook ondersteund door professionals, maar altijd dichtbij huis. Een goed voorbeeld

hiervan is de huiswerkbegeleiding die sinds een aantal jaren in bepaalde wijken beschikbaar is vanuit de wijkbudgetten. Kinderen krijgen niet alleen hulp bij hun huiswerk, maar ouders leren ook hoe ze hun kind goed kunnen ondersteunen.

In de huidige arbeidsmarkt is creativiteit een onmisbare kwaliteit. Feiten en kennis kunnen we opzoeken maar om effectief te werken moeten we buiten gebaande paden denken. Cultuur is een aanjager voor creativiteit en daarom werken culturele instellingen samen met scholen aan de integratie van

cultuureducatie in het onderwijs. Nieuwe lessen bedenken ze samen.

Een voorwaarde voor meedoen is dat mensen zich fit voelen. Ons stadsdeel kent genoeg prachtige sportvoorzieningen, die nog veel intensiever gebruikt kunnen worden. Daar zetten we de komende jaren samen met sportverenigingen en de Krajicek foundation op in, onder meer door jongeren te ondersteunen om zelf activiteiten te organiseren.

12

Aantal aanmeldingen schulddienstverlening per postcodegebied Noord - Stadsbank Oost Nederland

2014 2015

Enschede totaal 1303 1169

120

90

60

30

0

103 106

131

93

19

88

2

2014 2015

7521 Twekkelerveld, Tubantia/Toekomst

7522 Walhof/Roessingh/Bolhaar

7523 Mekkelholt, Deppenbroek, Roombeek

7524 Lonneker

13

Jonge wijkbewoner zet Krajicek playground op

Behroez Mahbobi was als Krajicek scholarshipper actief op de Karjicek Plaza in stadsdeel West, maar wilde meer sport en spel naar zijn eigen wijk halen. Samen met stadsdeelmanagement Noord kreeg hij het snel voor elkaar.

Behroez: ‘In mijn wijk Deppenbroek worden weinig tot geen sport- en spelactiviteiten voor de jeugd georganiseerd. Ik wil kinderen en jongeren graag motiveren met mogelijkheden om dicht bij huis, met elkaar, te spelen en te sporten. Bij het stadsdeelmanagement heb ik gevraagd of we een Krajicek playground konden realiseren en er ontstond direct een goede samenwerking met de Krajicek Foundation en Alifa. In korte tijd hebben we een plan gemaakt en inmiddels organiseren we al drie dagen per week activiteiten in de bestaande sportvoorzieningen. Hopelijk volgen meer jongeren mijn voorbeeld en gaan ze zich inzetten voor hun eigen wijk!’

Praktijk

Meer kans op meedoenMet de aanwezigheid van Vliegveld Twente, de Universiteit Twente, het Kennispark, CeeCee/Op de Brouwerij en Rigtersbleek, heeft stadsdeel Noord genoeg mogelijkheden om innovatie en ondernemerschap (meer) te verbinden met de wijken. Niet alleen op het gebied van werk, maar op allerlei vlakken, bijvoorbeeld: het versterken van de verbinding tussen de Universiteit Twente en de binnenstad van Enschede kan positieve effecten hebben op de wijk Twekkelerveld.

Daarnaast zien we kansen om de vele studenten die in Twekkelerveld wonen meer te verbinden met de stad Enschede, maar ook met de wijk op zich. Studenten

beleven de stad en wijk waarin ze wonen vanuit hun eigen perspectief en dat kan waardevolle inzichten en creatieve ideeën opleveren over hoe we het samenleven in de wijk nog verder kunnen verbeteren. Op dit moment worden studenten al ingezet voor huiswerkbegeleiding op basisscholen. Dit is niet alleen een uitstekende ervaring voor de studenten die zo met een baan in het onderwijs in aanraking komen, maar ook voor de kinderen die met studenten kunnen praten over hun toekomst, studie en loopbaan.Om meer nieuwe mogelijkheden te bedenken en te benutten willen we onder andere inzetten op de samenwerking met de integrale teams van Economie en Werk, talentcoördinatie, de wijkteams en bewonersbedrijf BEIEN.

Het versterken van de verbinding

14

Onze ambities en doelenvoor een inclusieve samenleving Wat willen we bereiken en hoe?

Meer mensen aan het werk/meer mensen een betaalde baan Het Enschedese beleid is stadsbreed vooral gericht op mensen met een korteafstand tot de arbeidsmarkt. Voor inwoners met een langere afstand zijn vooral scholing en activering van belang, waar we in Noord op verschillende manieren aan werken. We zetten in op een bestendige, duurzame aanpak vanuit de DOEN-beurs, door vanuit het wijkwerk en POWER meer inwoners bij de beurs te betrekken en te activeren. Ook verkennen we de kansen op het gebied van werk en duurzaamheid met BEIEN, binnen de integrale wijkaanpak van Mekkelholt.

Verminderen (taal)barrières voor deelname aan de arbeidsmarkt Door ergens te gaan werken waar mensen Nederlands praten, terwijl men de Nederlandse taal nog aan het

leren is, snijdt het mes aan twee kanten. Mensen maken zich de taal sneller eigen én leren de samenleving beter kennen door mee te doen. Er zijn genoeg taaltrajecten beschikbaar vanuit de Participatiewet en ook culturele instellingen dragen hun steentje bij, zoals het onderbrengen van de bibliotheekfunctie in wijken en scholen. Zo wordt de Nederlandse taal beter beschikbaar gemaakt in de vorm van boeken, en de bibliotheken verzorgen ook taalonderwijs. In Deppenbroek is het wijkwerk toegespitst op het activeren van inwoners naar vrijwilligerswerk, zodat iedereen die mee wil doen ook mee kan doen.

Minder mensen met schulden Liever voorkomen dan genezen, dus samen met woningcorporatie Domijn en het wijkteam zetten we sterk in op schuldenpreventie vanuit de Kei-Goed-aanpak. Daarnaast is snelle signalering ook essentieel. In het kader van de aanpak van Mekkelholt verkennen we wat daar de mogelijkheden zijn.

Budgetcoach helpt buren met schuldenvrij leven

Mirjam Wijnands is wijkcoach en werkt sinds een aantal jaren in Twekkelerveld. Het viel haar op dat mensen die hun traject bij de Stadsbank hebben afgerond, toch vaak opnieuw in de financiële problemen komen.

Mirjam: ‘Het leek mij fijn als er iemand in de buurt was om te helpen met budgetbewaking, voor wie dat wil. In de wijk kwam ik een aantal vrijwilligers tegen die graag iets wilden betekenen voor anderen. Zo ontstond het idee om hen een financiële minicursus te geven, in eerste instantie om voor zichzelf toe te passen en er vervolgens buurtbewoners mee te ondersteunen. Op dit moment is één vrijwilliger actief als budgetcoach met een wekelijks spreekuur en daar willen we graag op uitbreiden. Een win-winsituatie voor Twekkelerveld waar ik erg blij mee ben!’

Praktijk

15

Enschede maakt zich als stad sterk voor de inclusieve samenleving, met plek voor iedereen ongeacht sekse, leeftijd, afkomst, cultuur of beperking. We willen wijken en buurten waarin mensen elkaar kennen, elkaar opzoeken en elkaar helpen waar nodig.

Speerpunt sociale leefomgeving

Zo zorgen we dat de basis voor iedereen op orde is en dat mensen zich niet laten tegenhouden door belemmeringen die we samen snel kunnen verhelpen. Waar mensen voor korte of langere tijd ondersteuning nodig hebben, bieden we die ondersteuning passend bij de individuele situatie. Bijvoorbeeld door het netwerk van die persoon in te zetten, het wijkteam in te schakelen en/of, het wijk(net)werk.

Vernieuwend wijkwerk en vernieuwende samenwerkingMet de invoering van het Budget Burgerkracht in 2015 hebben we in Noord een stap gezet naar professioneler en vernieuwend wijkwerk. Het accent ligt op het ondersteunen van inwoners binnen hun sociale netwerk en op het stimuleren van eigen initiatieven. Daarbij hebben we aandacht voor preventie, door in te zetten op meedoen (zie Speerpunt Werk

en meedoen) en gezondheid. Met de oprichting van bewonersbedrijf BEIEN en initiatieven zoals de Buurtmaaltijd Roombeek laten we zien hoe inwoners, partners en gemeente samen op een ondernemende manier onze wijken en buurten kunnen versterken.

Iedereen draagt bij aan leefbaarheidIn Deppenbroek, Mekkelholt en Twekkelerveld bestaat een groot deel van de woningvoorraad uit goedkope (huur)woningen. Dit is een belangrijke oorzaak voor de dalende leefbaarheid die inwoners in deze wijken ervaren, met name in Mekkelholt en Twekkelerveld. Om dat tegen te gaan experimenteren we in Twekkelerveld met nieuwe, integrale werkvormen om vroegsignalering te verbeteren en samenwerking te versterken. Zo zijn we gestart met

leefbaarheidsgesprekken waarbij inwoners, woningcorporaties, politie, zorgpartijen en de gemeente samen bepalen wat er nodig is. Deze aanpak creëert betrokkenheid bij alle deelnemers aan de gesprekken om hun steentje bij te dragen. Daarnaast proberen woningcorporatie Domijn, verschillende zorgpartijen en de gemeente om meer preventief te werken via Kei-goed. Door bijvoorbeeld een huurachterstand vroegtijdig met elkaar te delen kunnen we grotere problemen wellicht voorkomen. Ook in Mekkelholt zijn initiatieven gaande op het gebied van leefbaarheid. Door inwoners te vragen naar hun verhalen over hun wijk (story telling) en elkaar te laten ontmoeten, leren wijkbewoners elkaar kennen. Door meer verbinding te creëren in de wijk wordt het vanzelfsprekend voor inwoners om (nieuwe) buren te leren kennen en samen op te trekken om de eigen omgeving te verbeteren.

Liever een goede buur

16

Onze ambities en doelen voor een fi jne samenleving Wat willen we bereiken en hoe?

Mensen kennen, ontmoeten en helpen elkaar Mede dankzij de inzet van de wijkteams en het wijkwerk kunnen we stap voor stap de draagkracht in wijken vergroten. Ook zien we dat inwoners, bijvoorbeeld in Mekkelholt, hier een actieve rol in willen spelen. Het is nog niet duidelijk of de beschikbare capaciteit genoeg is om aan de vraag vanuit Twekkelerveld, Mekkelholt en Deppenbroek te voldoen. We gaan dit dan ook scherp monitoren en jaarlijks gezamenlijk evalueren.

Mensen en kinderen met verschillende overtuigingen leven beter samenEen aanzienlijk deel van het wijkwerk in Noord heeft betrekking op opvoedondersteuning, zodat kinderen en hun ouders al vroeg hun weerbaarheid kunnen vergroten en lerenover samenleven met mensen die een andere cultuur, religie of levensovertuiging hebben. Zo wordt ingezet op het goed (leren) samenspelen van kinderen met de aanpak Buitenbikkels in Deppenbroek en Mekkelholt. Kinderen en ouders zijn bij deze aanpak betrokken. Voor het verbeteren van de Nederlandse taal zijn er verschillende (meestal) gratis mogelijkheden, zoals het educatietraject van het ROC en de taalmaatjes vanAlifa en Power.

Elke week 50 mensen aan tafel

Hadassa Meijer, van het Huis van Verhalen: ‘Ik had een droom voor Roombeek en deze is werkelijkheid geworden. Ik merkte in mijn omgeving dat er veel mensen waren die ’s avonds alleen aten, terwijl ze het eigenlijk heel gezellig vinden om dit samen met anderen te doen. Zo kwam ik op het idee om te koken voor buurtbewoners voor een kleine bijdrage. In het begin met een klein groepje in onze eigen keuken, maar inmiddels eten bij de Buurtmaaltijd Roombeek in Prismare wekelijks zo’n 50 inwoners van de omliggende buurten!’

Een groep vrijwillige gastvrouwen en gastheren dekken een gezellige tafel, bereiden een eenvoudige, maar verse en smakelijke maaltijd en helpen mee met alles wat er in de keuken moet gebeuren. Na het eten doen ze met elkaar de afwas en drinken samen nog een kop koffie of thee.

‘Het is mooi om te zien dat mensen elkaar ontmoeten en beter leren kennen, elkaar helpen en ook zelf actief worden en zo een grotere rol in de maatschappij hebben. Er is vaak een wachtlijst van mensen die willen mee eten, maar als je als vrijwilliger een steentje bijdraagt dan heb je een streepje voor. We doen het met elkaar!’

Ondernemend als ze is heeft Hadassa Prismare en de bedrijven in Roombeek gevraagd om medewerking, waardoor de maaltijd niet veel kost. Zorgorganisaties heeft ze gevraagd om de verbinding te leggen met buurtbewoners die eenzaam zijn. Dit bijzondere initiatief wordt daarnaast ondersteund via Jij maakt de Buurt.

Praktijk

17

Mensen willen zich veilig voelen en die behoefte aan veiligheid heeft twee componenten: sociale veiligheid en fysieke veiligheid. Sociale veiligheid gaat over het tegengaan van criminaliteit en overlast en fysieke veiligheid gaat over zaken als goede straatverlichting en de openbare ruimte. Enschede zet stevig in op het bestrijden van criminaliteit en we horen tot de veiligste grote steden van het land.

Speerpunt veilige leefomgeving

Tegelijkertijd spelen er zaken in de samenleving die het veiligheidsgevoel van inwoners aantasten, zoals hoge werkeloosheid, wijzigingen in de zorg en toenemende tegenstellingen in het maatschappelijk debat. Daar kunnen we alleen samen verandering in brengen. Bijvoorbeeld door als gemeente informatie te geven over wat inwoners zelf kunnen doen aan preventie en veiligheidsmaatregelen. En door in gesprek te blijven met inwoners van allerlei achtergronden, over hoe we willen samenleven in Enschede. Want (een gevoel van) veiligheid creëren we samen.

Reageren op toenemende overlast In Noord zien we dat het veiligheidsvraag-stuk in een aantal wijken prioriteit vraagt. Zo is er in Twekkelerveld een grote toename van overlast, die de landelijke trend overstijgt. Het gaat dan met name om overlast door (verwarde) personen met een zorgvraag die waarschijnlijk minder begeleiding krijgen dan nodig; mogelijk als gevolg van de veranderingen in de zorg.

Onze sterke arm

Aantal meldingen verwarde personen bij Politie 2015

2012 2013 2014 2015Tubantia, Walhof 15 16 20 27

Twekkelerveld 31 8 16 45

Roombeek, Roomveldje 10 6 10 9

Bolhaar 1 2 4 1

Mekkelholt, Deppenbroek 26 18 41 22

Drienerveld, Broeierd 5 5 6 6

SD Noord, buitengebeid 7 1 4 6

Totaal Noord 95 56 101 116

Enschede 411 383 486 559

18

In Mekkelholt geven inwoners aan dat zij zich minder veilig voelen op straat en in portieken, mede door een aantal incidenten in hun woonomgeving. Zeker in wijken met een hoog percentage goedkope woningen zien we dat inwoners elkaar steeds minder kennen en onbekend maakt nou eenmaal onbemind. Daarnaast kent ook stadsdeel Noord groepen met jongeren die overlast geven. Gemeente -breed is het doel om meer inzicht te krijgen in de precieze aard van de overlastproblemen en de toename. De korte lijn tussen politie, woning-corporaties, wijkteams en het stadsdeel-management is cruciaal om goed op overlast te reageren, het te beperken en waar mogelijk te voorkomen.

Onze ambities en doelenvoor veiligheid op straat Wat willen we bereiken en hoe?

Minder overlast en meer zichtbaar toezicht Zichtbaar toezicht draagt bij aan de algemene veiligheidsbeleving, maar er is een beperkte inzet van politie en gemeentelijke handhavers mogelijk. Om die te vergroten is een gerichte

aanpak van professionals en een goede samenwerking tussen partners en inwoners nodig. In geval van overlast en bij het voorkomen daarvan is het zaak de samenwerking tussen wijkteams, politie, jongerenwerk, reclassering, corporaties en het veiligheidshuis verder te versterken, en met behulp van lerende netwerken tijdig in actie te komen. Dit doen we onder andere in de weegtafel. De weegtafel zorgt voor meer scherpte in de afspraken over de inzet tussen jongerenwerk, politie en gemeente en heeft tot goede resultaten geleid. Daarnaast zetten we in op het vergroten van de weerbaarheid van inwoners met de middelen die we hebben, zoals het Budget Burgerkracht en het stimuleren van bewonersinitiatieven zoals een Whatsapp-groep voor de buurt of straat. We kunnen de zichtbaarheid en het toezicht samen verbeteren door een andere manier van werken. Daarbij staat wel centraal dat politie en handhavers er moeten zijn wanneer dat nodig is. In Twekkelerveld en Roombeek werken ondernemers, politie, brandweer en gemeente samen aan het Keurmerk Veilig Ondernemen, om de veiligheid in het winkelcentrum te vergroten.

Diversiteit in wijkbewoners voor meer draagkracht/minder draaglast Wijken waar mensen uit verschillende inkomensklassen samenleven hebben een grotere draagkracht en minder draaglast. Met name in de drie focuswijken in Noord - Twekkelerveld, Mekkelholt en Deppenbroek - willen we inzetten op een grotere diversiteit in de woningvoorraad, met meer woningen in een wat hoger segment. Bij het actualiseren van de woonvisie krijgt ditonderwerp de nodige aandacht. Ophet gebied van herontwikkeling ligt in Noord de focus voor de komende jaren op Mekkelholt.

Verbeteren verkeersveiligheid Verkeersveiligheid is voor veel inwoners een heel belangrijk onderwerp en soms nemen mensen (op kleine schaal) zelf stappen om de verkeersveiligheid in hun omgeving te vergroten. Als gemeente willen we hier nog meer voor open staan. En daar waar we zelf werkzaamheden plannen is het belangrijk om een duidelijke tijdslijn te hebben en deze ruim op tijd met de inwoners te delen.

19Noord

Straatjuwelen in Mozartlaan en Roessinghsbleekweg voor minder hardrijders

De Mozartlaan en omliggende straten zijn breed opgezet en relatief rustig qua verkeer. Maar niet tijdens de spits. Dan jagen de auto’s erdoor en kunnen kinderen niet fatsoenlijk spelen of oversteken. De buurt besloot hier zelf iets aan te doen en benaderde het stadsdeel.

Raymond Valk (buurtbewoner): ‘De mensen van stadsdeel Noord wilden direct alle medewerking verlenen en betrokken er een verkeersdeskundige vanuit de gemeente bij. Deze deskundige moest eerst een gedegen analyse maken van de situatie en wat bleek: onze straat is een van de drukste straten in Enschede. Het is de hoofdontsluiting naar de Hengelosestraat. Samen met de gemeente hebben we mogelijke oplossingen op papier gezet en gekeken hoeveel budget er was vanuit de wijkbudgetten. Vervolgens zijn we letterlijk langs de deuren gegaan om onze buren te vragen of zij achter de verkeersremmende maatregelen stonden. Zo hebben we breed draagvlak gecreëerd voor de aanleg van straatjuwelen, die de weg versmallen waardoor het verkeer moet afremmen. We kunnen het effect echt merken, al zijn er buiten de spits nog steeds excessen. De 80 km/h wordt soms wel gehaald, in een woonwijk. Het zou mooi zijn als we hier op termijn ook nog iets aan kunnen veranderen. Al met al is het een langdurig, maar succesvol project geweest en een echte samenwerking tussen buurtbewoners en het stadsdeel!’

Praktijk

vers

ienu

mm

er v

b. 0

7.20

10: A

rial r

egul

ar 7

pt.

zw

art

DatumJuni 2016

Tekstengemeente Enschede

Ontwerp en realisatieDigidee concept creatie emotie

DrukGrafi media Combinatie Enschede

Meer infoenschede.nl

Colofon