Spraakontwikkeling en diagnostiek spraak bij schisis

27 mei 2014

Refereeravond Kindergeneeskunde Maastricht MUMC+

Dr. LWJ. Baijens (KNO-arts/ Laryngoloog)

Schisis

• Meest frequent voorkomende congenitale

afwijking in hoofd-hals regio: schisis (1:1000 US,

1:600 UK)

• Syndromaal versus niet syndromaal (Pierre

Robin Sequentie, Treacher Collins, Trisomies

18, 21, VCF etc.)

• Oorzaken: genetisch, teratogeen,

omgevingsfactoren etc.

27 mei 2014 2

Palatale spieren

• Craniale farynxconstrictoren:

primaire sfincter

• Tensor veli palatini:

aanspannen palatum molle

• Levator Veli palatini: elevatie

palatum molle

• Salpingofaryngeus,

palatofaryngeus,

palatoglossus: minder

belangrijke bijdrage.

27 mei 2014 3

Open neusspraak

• Bij hypernasaliteit klinken de spraakklanken

teveel door de neus.

• Lip-kaakspleet meestal geen probleem.

• Bij spleet in zachte gehemelte vaak

afsluitingsproblemen. Klanken worden neuziger.

• Compensatie van klanken d.m.v.

stembandplofjes of andere articulatieplaatsen in

de mondholte.

27 mei 2014 4

Diagnostiek

Welke gestandaardiseerde metingen zijn vervolgens belangrijk om

de ernst van open neusspraak te bepalen:

•Bezoek schisisteam: teamleden kijken in de mond.

•Logopedisch onderzoek: perceptuele auditieve spraak analyse.

•Nasometrie.

•KNO onderzoek: nasofaryngoscopie.

•Röntgen onderzoek: videofluoroscopie spraak-gehemeltesluiting.

27 mei 2014 5

Gespleten gehemelte

27 mei 2014 6

Gespleten gehemelte

27 mei 2014 7

Farynxplastie

27 mei 2014 8

Logopedisch onderzoek

Perceptuele auditieve spraak beoordeling:

• Articulatie

• Globale spraakverstaanbaarheid

• Orale-nasale resonantie balans

• Hoor- en zichtbare nasale (lucht)emissie

27 mei 2014 9

Logopedisch onderzoek

27 mei 2014 10

Voor Na

Nasometrie

• Meten van acoustische energie afkomstig uit mond- en

neusholte d.m.v. een hoofdsetje met plaatje onder de neus

(microfoontje onder en boven dit plaatje).

• Verhouding van deze energie wordt berekend tijdens lezen

van een ‘normale’-, een ‘denasale’- en een ‘nasale’ tekst

(normwaarden).

• Niet pijnlijk.

Nasometrie

27 mei 2014 12

Nasometrie

27 mei 2014 13

KNO onderzoek: nasofaryngoscopie• Met behulp van een flexibele endoscoop

(doorsnede ± 4 mm) wordt het

spraakmechanisme transnasaal beoordeeld.

• Neusverdoving met een watje, niet pijnlijk.

• Beoordelen van het spraakmechanisme t.h.v. de

velofaryngeale junctie.

27 mei 2014 14

Nasofaryngoscopie

27 mei 2014 15

Anatomical Sites

Nasofaryngoscopie

27 mei 2014 17

Nasofaryngoscopie

27 mei 2014 18

Nasofaryngoscopie

27 mei 2014 19

Nasofaryngoscopie

27 mei 2014 20

Videofluoroscopie spraak

• Met behulp van een röntgenfilm wordt het spraakmechanisme

beoordeeld.

• Slokje bariumpap kleurt de mondholte en het gehemelte, niet

pijnlijk.

• Beoordelen van het spraakmechanisme t.h.v. het gehemelte.

-bewegingen gehemelte

-beweging wanden van de farynx

-bewegingen en positie tong

-slikfysiologie (nasale regurgitatie)

27 mei 2014 21

Videofluoroscopie spraak

27 mei 2014 22

Take home message

• Liefst alle vier om een goed advies te kunnen

geven aan de logopedist en plastisch chirurg.

• Nauwkeurigere beoordeling van de afwijking. Ze

vullen elkaar aan qua informatie.

• Momentopnamen, variatie t.g.v. vermoeidheid,

onbekendheid etc.

• Na de operatie herhalen van deze onderzoeken.

27 mei 2014 23

27 mei 2014

Literatuur

• Golding-Kushner KJ (2001) How speech is produced ………..and what goes wrong.

In therapy techniques for cleft palate speech and related disorders. Thomson, New

York

• Keuning KHDM, Wieneke GH, Dejonckere PH (2004) Correlation between the

perceptual rating of speech in Dutch patients with velopharyngeal insufficiency and

composite measures derived from mean nasalance scores. Folia Phoniatr Logop

56:157-164

• Smith BE, Kuehn DP (2007) Speech evaluation of velopharyngeal dysfunction. J

Craniofac Surg 18:251-261

• Van de Weijer JC, Slis IH (1991) Nasaliteitsmeting met de nasometer. Logopedie en

Foniatrie 63:97-101

• Shprintzen RJ, Bardach J (1995) Cleft palate speech management. A

multidisciplinary approach. Mosby, St. Louis

• Watson ACH, Sell DA, Grunwell P (2005) Management of cleft lip and palate.

Dank voor uw aandacht.

Vragen?

27 mei 2014 25