officieel orgaan van de Afdeling Parachutespringen Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart

Jaargang 7 - nummer 2 - 1 november 1978

Jaargang 7 - nummer 2 - 1 november 1978

sportparachutistTWEEMAANDEL1JKSE UITGAVE VAN DEKNVvL AFDELING PARACHUTESPRINGEN

Eindredactie, samenstelling en ontwerp:Karst Sikkens

Redaktie:Hein CannegieterBert WijnandsVoor copy en foto's zorgden o. a. deze maand

Ben van den Belt, Ernst Bode, Jan de Bruijne,Jenny Hoefnagels, Bram Lasschuijt Jr., SonjaMeijer-Miltenburg, Henk Nijhuis en Wim Velt-huizen.

De met name onderschreven artikelen zijnvoor verantwoordelijkheid van de schrijversen behoeven niet altijd de mening van de re-daktie weer te geven.

Zonder schriftelijk toestemming van de redactiemag niets van de inhoud worden overgenomen.

Abonnement SPORTPARACHUTISTLEDEN VAN DE AFDELING PARACHUTE-SPRINGEN ONTVANGEN HET BLAD GRATIS.

Advertenties:Advertentietarieven op aanvraag.

Verschijningsdatum:1 jan., 1 mrt, 1 mei, 1 juli, 1 september en1 november.Druk: Van Deventer bv 's-Gravenzande

~==~$'::"I't.r~..~===

KONINKLIJKE NEDERLANDSE VERENIGINGvoor LUCHTVAARTAFDELING PARACHUTESPRINGEN

Bestuur:W. A. VelthuizenE.T.H. WijnandsP. SantegoedsH. Cannegieter

- voorzitter- vice-voorzitter

_ - algemene zaken- voorlichting- sport en instruktie- algemene projekten- algemene projekten- algemene projekten- secretaris tvs

afde lings bureau

H. VerbeekH.A.EliasC. A. T. Pe HensK. Sikkens

Adres secretariaat:p/a KNVvL Jozef Israëlsplein 8, 's-Gravenhage.

LidmaatschapAlle leden f 60, -- per jaar, na 1 juli f 33, --.

Het inschrijfgeld voor leden bedraagt bij aan-melding f 4, --.

Aanmeldingen voor het lidmaatschapTe richten aan het afdelings-secretariaat(d. t. v. de clubsecretaris).

Uw copie voor de eerstvolgende uitgave dientvóór 15 november a. s. bij de eindredacteurte zijn ingeleverd.

2

RBDAKTIDNBBL

Het jaar 1978 nadert weer zijn einde. Sportieve gebeur-tenissen zijn weer voorbij.

Wat rest ons?De ervaringen van dit jaar opnemen in onze plannen

voor het nieuwe jaar 1979.ONZE ERVARINGEN overdragen aan nieuwe leden .....

In onze volgende uitgave hopen wij u meer te kunnenvertellen over "stijl" en "jury"-zaken. De herenLasschuijt en Pellens zullen u dan nader informeren overwedstrijdtraining (met name stijl) en jurering (de interna-tionale ervaringen (in Joegoslavië).

Onze dank gaat uit naar de leiding en de deelnemersaan de wereldkampioenschappen in Zagreb '78. Veel gelden natuurlijk veel tijd heeft deze training en kampioen-schappen gekost.En met welke reden? ----- Om ons land op sportgebiedte vertegenwoordigen in het buitenland!

Dank ook aan de inzet van ons nationaal relatief-teamin Reims.

In deze editie derhalve veel informatie over wereld-kampioenschappen en de world-cup.

Voorts informatie van de TC in de rubrieken TC enCone Loek.

Vanaf heden elke keer een verhaal over die leden diemeer dan duizend-vrije-val sprongen hebben gemaakt.In deze uitgave "verhaald" Hein Cannegieter het één enander over deze mensen.

Beste mensen tot de volgende keer en met vriendelijkegroeten, Karst S.

inhoud

Een spektakulaire "exit" van Jaap Have-kotte. Foto Wim V.RedaktioneelAfdeling-nieuws/ pe rsonaliaWereldkampioenschappen precisie- en stijl-sprongen, 1978 4 t/m 7Opendag op het vliegveld Hoogeveen enSenior PARA'STechnische Commissie en ENPCWereld-CupCone-LockENVVPV/VPCTDuizend ... en nog meer ... sprongenSportmedisch centrum onder nieuw dakUit het archief van Henri HegenerEen blik in de toekomst

123

8/910

11/121314

15/1617

18/1920

(Extra bijlage "korrektie materiaal" .....van voorgaande editie ..... ).

sportparachutist

fai/cipUltimo januari 1979 zal de jaarlijkse vergadering van

het International Parachuting Committee van de FAI inons land op het sportcentrum Papendal worden gehouden.De afdeling zal hierbij als gastheer fungeren.

Naar verwachting zullen ca. veertig vertegenwoordi-gers van buitenlandse aéro-clubs aan deze conferentiedeelnemen.

In onze volgende uitgave van SPORTPARACHUTISTzullen wij u hierover nader informeren.

materiaalVorige keer is het artikel "Materiaal" buiten verant-

woordelijkheid van de schrijver en de redaktie niet juistafgedrukt. In verband hiermede treft u thans een "rectifi-catie" van dit artikel aan.

relatievers opgelet!Het volgend jaar zal er naar alle waarschijnlijkheid een

trainingsstage voor het Nationale Team Relatiefspringen1979 in de USA worden georganiseerd. Wij zullen pogingenin het werk stellen om naast dit team een aantal andereaankomende se-rieuze relatievers op te nemen in een teamdat gedurende dezelfde periode een trainingsstage op eenAmerikaans centrum kan volgen. Deze groep zal maximaal25 personen kunnen bevatten. Omdat met een grotere groepgereisd kan worden zal dit een aanzienlijke korting op dereiskosten moeten opleveren.

Wenst u mee te gaan? Laat dit dan z. s. m. weten aanHans Elias, Nieuwstraat 5 in Enkhuizen.

Bram Lasschuijt Jr. de pechhebber van de WK-78.

sportparachutist

lidmaatschap knvvl1979Wij vragen bij deze beleefd uw aandacht voor wat be-

treft het lidmaatschap 1979 van de KNVvL.Het kan zijn dat u niet meer springt - of dat u totaal

niet meer geïnteresseerd bent in de parasport én u wenstuw lidmaatschap van de afdeling niet meer te coördineren(hetgeen wij uiteraard betreuren).In dat geval dient u volgens de Statuten dit vóór 15 novem-ber 1978 kenbaar te maken aan de Ledenadministratie vande KNVvL, Jozef Israëlsplein 8 - Den Haag.

De afmelding dient schriftelijk te geschieden onder ver-melding van uw lidmaatschapsnummer.

sportspri ngerVandaag ontvingen wij het bericht dat met ingang van

1 januari 1979 het duitse blad SPORTSPRINGER zal op-houden te bestaan.

GEHUWD

CHARLES PELLENS('t Krijgertje 21

en LIESBETH STEENBERGEN5863 LB BEST)

STEVEN BLIETZ en CORA ELGERSMA(Prof. Gerbrandystraat 40 5463 BL VEGHEL)

FRED SLOBBE en FREEKE HILLIGEHEKKEN(Mart. Nijhoffstraat 50 WEESP)

GEB 0 REN

MAlKELzoon van Rolf en Esther TANGER-TAHITU

GEHUWDEN en OUDERS

VAN HARTE GEFELICITEERD

3

Het nationaal precisie- en stijlteam 1978.V. 1.n. r.: Gerard Steenwinkel, Bram Lasschuijt Jr. , Jan Vijfvinkei, achter het bord .Jan Testroote, Henk Nijhuis

en Rein Voskamp.

zagreb'78

Svjetsko Padobransko Prvenstvo.

Een woord waarbij je je tong zou kunnen breken én méé rnog naar later zou blijken .....

U begrijpt het. U leest momenteel het verslag van onsNationaal Team PA/style bij de 14e wereldkampioenschap-pen in Zagreb, Joegoslavië.Over de voorbereiding kan ik kort zijn: het meeste werdreeds gepubliceerd in het laatste nummer, vandaar alsaanloop de laatste teamtraining, die o. a. door de schuldvan stakende verkeersleiders maar voor 50% slaagde;Bram, Henk en Rein waren reeds volop in training inRaeford, toen het bericht kwam dat Jan, Gerard en Wimniet zouden komen. Jammer, omdat nu slechts drie

4

"Dutchmen" hun sporen in de U. S. A. moesten nalaten,wat hen overigens goed lukte.

Tijdens de "Eastern Conference Meet" (een soortprovinciale kampioenschappen) werd Rein Voskamp inzijn klasse (tot 1000 sprongen) eerste met p. a. en eerstein de combinatie, twee sprongen "twee x nul".

In de klasse boven 1000 sprongen werd Bram LasschuijtJr. tweede, gedeeld overigens met Maria Johnson en BobVonperau (0,01 cm) en Henk Nijhuîs vierde met 0.03 cm.De op een electrische schijf (een "must" bij 't moderneprecisiespringen en nu betaalbaar in de handel) gesprongennullen werden beloond met fraaie plaquettes, evenals degroepsprijs, die de "Dutch Connection" (Maria Johnsonwerd bij de NL-ploeg bovenin "gehangen") behaalde doorals tweede te eindigen achter de US-ploeg, maar vóór deNationale teams van Engeland en Australië en voor demilitaire ploegen van de Golden Knights en het HALO-team. (Red.: HALO = high altitude - low opening).

Na een vergeefse reis naar Engeland voor een vertreknaar de USA zat het overige drietal echter ook niet bijde pakken neer en werd besloten de trainingsweek te be-nutten door in Maubeuge/Spa te gaan springen. Slechtweer deed deze training echter in het water vallen(letterlijk) er werden nog geen 20 sprongen gemaakt. Zesdaarvan waren de Belgische Kampioenschappen waaraanbuiten mededinging werd meegedaan.Gerard Steenwinkel nam ook privé nog deel aan de Luxem-burgse Kampioenschappen, hetgeen hem buiten de titel"Kampioen van Luxemburg", een fraaie bokaal en eengeldprijs opleverde!

Mede door dit goede resultaat, zijn derde plaats over-all, bij de Nationals en zijn kennelijk goede vorm op datmoment werd Gerard Steenwinkel de 5e man, zodat hetdefinitieve team zich bij de slotbespreking voor het grotegebeuren in Zagreb in de caravan van Rein trof tijdens

sportparachutist

het laatste weekend in Flevo. Daar werd ook de teamkle-ding uitgereikt, één van de vele dingen, die door de nim-mer aflatende werkzaamheid van onze teamleader JanTestroote en 'teammoeder' Gerry tot stand was gebracht.

En daar gingen we dan: op naar Hotel 'Sport' in Zagreb.Een vlotte reis bracht ons in zonovergoten Joegoslavië.Vanwege het bezoek van het Chinese staatshoofd geheelversierd. Hotel "Sport" bleek een flat met 19 verdiepin-gen, waar alle 25 deelnemende landen waren onderge-bracht met uitzonde rèng van de scheidsrechters.Ongeveer 300 man tegelijk in de eetzaal is natuurlijk ge-zellig, maar erg efficiënt en snel werd er niet bedienden als je 's morgens om 6 uur met 300 man tegelijk pro-beert een lift te krijgen, er waren er 3 en soms was66 2/3% kapot, maximaal S personen (dit voor de reke-naars) waren we blij dat we "maar" op de Se étage lagendan waren het slechts 17 trappen naar de eetzaal. ..Uit de discussie of we voor dit verslag voeding, hotel,comfort e. d. nou GOED-MATIG-of SLECHT moestennoemen zijn we er niet uitgekomen. Als een paal bovenwater (als er überhaupt op dat moment stromend waterwas, want deze voorziening viel ettelijke keren uit ..... )staat echter, dat àls er al een leerling van de hotel-vak-school heeft rond gelopen in Hotel Sport, het dan zekerniet degene is geweest met de hoogste cijfers bij zijn eind-examen.

Enfin, we kwamen voor een wedstrijd en niet voorvakantie; dus naar het vliegveld Luëko , welke op 19 kilo-meter afstand van het hotel lag.

Een keurige accommodatie daar hetwelk door hetorganisatiecomité in betrekkelijk korte tijd werd uitge-werkt. Onze buurtenten werden bevolkt door de Hongarenen de Noren, waarmee we het uitstekend hebben kunnenvinden.

Gesprongen werd met MIS helicopters en Antonovs II,die omwille van de snelheid, waarmee de ANII rondjeskonden draaien door elkaar gebruikt werden, om zodoen-de zo snel mogelijk het minimumprogramma af te krijgen.

De vogel MI-S

Want evenals andere jaren werd gestart in dezelfde opzet:allemaal 1 groepsprecisiesprong als verplichte trainings-sprong (NL overigens 4x nul en Lx een paar centimeter)en daarna de officiële openingsceremonie. Deze dreigdeechter in het water te vallen; het weer betrok, de tribunewoei bijna weg, doch tegen de avond vond toch de "Sprong

____der Naties" plaats, waar Jan Te st roote, - in authentiekVolendams kostuum op klompen - , de show stal en onsrelatiegeschenk, een gesigneerde houten klomp, kon aan-bieden aan meetdirector EmU Mikulê lc en ChiefjudgeSven Brësted.

sportparachutist

Ons moeder en ons vader.

En toen kon de strijd beginnen. Het concept "tegelijker-tijd op twee plaatsen een onderdeel draaien" bleek haal-baar. Na een week waren de dames, die apart van de he-ren draaiden klaar met hun hele programma. Door deenorme tijdwinst dat dit opleverde kwam ook het program-ma van de heren compleet af en was er zelfs I! vrije dagvoor de deelnemers. Mijnsinziens boette de wedstrijdechter iets aan gezelligheid in.

Om een beeld te geven van de diverse prestaties, lijkteen overzichtje van elk onderdeel apart op zijn plaats.Ter vergelijking de resultaten van de vier vorige WK's.

stijlEr was video, doch evenals vorige keren heette ditslechts een "naslagwerk" ten behoeve van de scheids-rechters. Dat wilde dan zeggen dat de tijd (seconden)van de springer niet meer werd veranderd (dus beginle draai tot laatste backloop-Ievel) maar dat men dannog eens goed kon kijken of hij nou wèl of nièt een bepaal-de penalty had, -r: er dan prompt bij kwam. Zoiets alswij 's avonds bij studio-sport zien, dat het t6ch eenbuitenspel doelpunt was, en dan alsnog de uitslag van dewedstrijd veranderen ....

1970 1972 1974 1976 1978

nr. 1 7,42 sec. 7.18 sec. 6.66 sec. 6.60 sec. 6.81 sec.

nr. 30 9.18 9.06 8.44 8.27 8.09

gemiddelde 8.53 8.43 7.80 7.13 7.63eerste 30.

onder de10 sec. 41 man 65 man 79 man55 man 67 man

nr. 100 14.10 sec. 12.36 sec. 11.36 sec. 12.95 sec. 11. 69 sec.

Wat vertellen nu deze cijfers over het "classic-event"van onze sport?

Wel, in de eerste plaats blijkt style geen dode tak aande paraboom, al wordt dit weleens gehoord. De sub-topis sneller geworden, maar de scheidsrechters wordenook strenger: in de laatste stijlronde bijvoorbeeld warenmaar 14 springe rs zonder penalties !

Pechvogel bij styl ongetwijfeld de Amerikaan DougChristen, die, - op radio exit van de judges - uitstapteen helaas maar door drie juryleden werd gezien.

5

Deze klokten respectievelijk 5.5, 5.6 en 5.7 sec. CLEANhetgeen bij een erkenning een nieuw wereldrecord wasgeweest: daarvoor hadden echter vijf scheidsrechtershem moeten kunnen zien .....Waar het in de toekomst heen zal gaan met stijl is echterbij velen een vraag! Immers diegenen die uit de huishoud-portemonnaie moeten trainen om bij de wereldtop te kun-nen horen vinden staatsamateurs tegenover zich, waarbijzich dan een ongelijke strijd afspeelt. Maria Johnsonverwoordde het zo aardig: " ..... style takes so muchbut brings so little" .Zeker nu de nieuwe plaatsingscijferkwadraatregeling(waarover later meer) van kracht is wordt een goedeoverall-klassering moeilijk haalbaar.

nederlandDe resultaten van de Nederlanders liepen niet volgens

het verwachtingspatroon; alle effort gestoken in stylemet name door Bram, Henk en Rein leverde niet het ge-wenste resultaat. Sterker werd gesprongen door Jan Vijf-vinkei en Gerard die "constant" draaiden.Wellicht is in navolging van Engeland en Australië een inde WK uitvloeiend trainingskamp de oplossing.Enkele stijluitslagen:

1. Usmajev USSR 6.67 6.30 6.73 7.57 Totaal 27. 272. Forand Canada 6.73 6.53 7.53 7.13 Totaal 27. 923. Seyda DDR 6.80 7.57 7.27 6.47 Totaal 28.11

70. Vijfvinkel NL 9.27 9.67 9.37 9.73 Totaal 38. 0474. Nijhuis NL 9.27 10.00 9.33 10.57 Totaal 39.1792. Steenwinkel NL 10.50 10.97 11. 53 10.87 Totaal 43. 8795. Lasschuijt Jr. NL 11. 50 12.37 10.40 10.87 Totaal 45.14

107. Voskamp NL 12.53 13.27 11.47 13.33 Totaal 50. 60

precisieJa, precisie een droevig, prettig, teleurstellend en

opwindend verhaal! Niet "doorhalen wat niet van toe-passing is", want dat was het allemaal.

De eerste week was koel windstil weer, ideaal"nullen" weer. Die werden er tijdens de competitie danook met bossen gemaakt meer dan 50% van alle p. a.sprongen zelfs. Er werd correct ingevlogen en allesliep zeer vlot en soepel.

Er werd gebruik gemaakt van een electrische schijf'van Hongaarse makelij, die tot 25 cm aangaf en als erg.plezierig werd ervaren. Wat betreft springmateriaal bijde heren uitsluitend squares in de lucht; een stratostarhoorde tot de uitzonderingen, het grootste deel watstratoclouds, al dan niet sterk geshortlined met split-slider of "rings-and-ropes".

Bij de Russen een enkele PO-9, de DDR-springerseen Manta en het US-team de nieuwe 252-Parafoil.Ronde chutes alleen nog bij de Turkse en Italiaansedames en een enkele locale windspringer.

Meer dan ooit bleek echter dat het nlèt het materiaalis dat de strijd maakt - maar de vent die eraan hangt!Wedstrijdzenuwen en voetfouten - voornamelijk voet-plaatsing op de schijf deden vele grootheden directachte rin het klassement duikelen en ..... de oorzaak?Wel, plotseling moesten ook de mannen, die het met deoude formule met stijl "maakten" ook sterk p. a. gaanspringen wilden ze in de combinatie hoog eindigen!Collingwood, Forand en Seyda waren in dit verband uit-springende namen met meer dan 1 meter!

Speciaal Seyda was pechvogel: in een moeilijke laat-ste ronde stond hij aan de rand van de bak met 10 meter:totaal 10.04 mtr En - zie uitslagen stijl weg derdeplaats overall .

De p. a. prestaties van Nederland zijn matig te noe-men. Mijns inziens is dit te wijten aan een matige voor-be retdtrig op wedstrijdgebied.Het tegenkomen van grote 'namen' op p. a. gebied, dieoverigens 'gelijkwaardige opponenten zijn en zich daar-mee moeten meten levert nu eenmaal een hoge wed-strijddruk op en niet -iedereen uit het Nederlandse kampwas in staat om deze adequaat te verwerken.

6

Een volgende teamvoorbereiding moet zeker inter-nationale wedstrijden in het trainingsschema hebbenwil er ooit iets bereikt worden. Het potentieel is zekeraanwezig: wedstrijdervaring was het waar het bij dep. a. aan schortte.

Het minst last van deze spanning hadden Bram enHenk. Vooral de eerste sprong een sterke wedstrijdmede dankzij de voetplaatsingstrainingen in Raeford opeen imitatie-electrische schijf stond hij na negen ron-den op een 15e plaats, zodat hij het nederlandse recordvan Henk Nijhuis bij de WK in Rome (8 sprongen 52 cm)verbeterd had.

Trainen op een imitatie-electrische schijf.

In de tiende ronde sloeg echter het noodlot toe. De vier-de stijlsprong was 's morgens gemaakt en omdat bak-landingen verboden waren in verband met de nog te ver-springen tiende ronde p. a. moest voor de tenten gelandworden.Bram landde aan de rand van de bak/begin grasveld,schoof met zijn voet in een kuiltje en, zo liet het zichaanzien, verstuikte flink zijn enkel.Onmiddellijke behandeling daar door de sportarts vanhet DDR-team stelden hem in staat om deze tiende enlaatste pa-sprong 's middags te maken.

Reflexmatig moet hij echter hebben geprobeerd omde landingsschok met zijn andere been te halveren, wanthoewel het pijnlijke been een electrische score van 0.02te zien gaf, waren drie scheidsrechters onverbiddelijken werd de andere voet gemeten: 0.92 ..... Een illusiearmer, en zoals pas na 8 dagen bleek, een ordinairebeenbreuk rijker. Nou, rijker .....

jump-offDe heren Partsch DDR, Tjorlo USSR en Knappe DDR

hadden een jump-off van 7 sprongen nodig om tot devolgorde te komen waarin hun namen zojuist genoemdzijn. Navolgend een overzichtje Van enkele deelnemers.

2 3 4 7 10 Totaal1. Partsch DDR 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 002. Tjorlo USSR 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 003. Knappe DDR 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 005. Riesenbeck BRD 00 00 00 00 00 00 00 00 03 00 03

10. Reynolds USA USA 00 01 05 00 00 00 00 00 00 00 0663. Nijhuis NL 07 10 00 00 01 00 48 09 00 00 7569. Lasschuijt Jr. NL 00 06 00 00 00 00 00 00 00 92 9894. Voskamp NL 70 02 00 00 22 03 00 91 00 00 18895 .. Vijfwinkel NL 09 30 06 05 05 56 01 42 47 00 201

111. Steenwinkel NL 62 10 07 17 102 14 03 00 141 53 409

sportparachutist

Henk Nijhuis heeft weer een "nul" getrapt.

Een enkel woord over de precisie bij de dames. Eenspannende strijd, uiteindelijk gewonnen door de char-mante Jackie Smith (GB) met 10 nullen, op de voet ge-volgd door Cheryl Stearns (USA), die alleen bij haareerste sprong verstek liet gaan met 2 cm. Omdat al haarsprongen bij groeps p. a. ook nullen waren, sprong zijna de wedstrijd individueel door om het dames record"achter elkaar nullen springen" scherper te stellen. Hetwerden er uiteindelijk 19 op een rijtje .....

Over groeps p. a. gesproken, die uitslagen ben ik nogschuldig. Het werd voor Nederland een totaalscore van1. 69 mtr. , als volgt over de springer verdeeld:Bram 12 cm, Rein 22 cm, Henk 77 cm en Jan 58 cm.Dit leverde een 17e plaats op. Eerste werd de DDR met8 cm, tweede de BRD met 11 cm en derde Rusland met15 cm.

algemeenDat uiteindelijk het gehele programma werd afgewerkt

en er een overall-uitslag waarin alle sprongen verwerktwaren werd geproduceerd was mede te danken aan het'gouden' werk dat werd verricht door de scheidsrech-ters.

Vele oude rotten in het vak wisten de organisatiewaar nodig te pushen en van 7 uur 's morgens tot 7 uur's avonds achter de kijker valt niet mee! In dit verbandmag zeker de naam Charles Pellens niet ontbreken,die niet alleen bij alle onderdelen als judge optrad, maarbovendien het onderdeel groeps p. a. heren als event-judge deskundig leidde.

Ook Joeke de Jong, die om International judge te wor-den, stage liep verzette bergen werk en slaagde dan ookglansrijk!

Voor de goede orde even de plaatsingscijfers van deoverall (de bij elkaar opgetelde kwadraten van de indivi-duele plaatsing).

1. Tjorlo2. Partsch3. Usmajev8. Von Derau

68. Nijhuis90. Lasschuijt Jr.

104. Voskamp106. Steenwinkel

USSRDDRUSSRUSA (1e westerling)NLNLNLNL

het slotZagreb zat er op en er zal door velen met gemengde

gevoelens naar worden teruggekeken. Een excursie naarhet geboortehuis van president Tito sloot het verblijf

sportparachutist

Approach Henk Nijhuis .....event. judge Charles Pellens.

bijna af, omdat de sluitingsceremonie net als de openingdreigde te verregenen. Ook nu had de organisatie echtergeluk en kon de prijs voor de leukste demo-sprong ver-geven worden. Maar om die nou aan de Australiërs tegeven, enkel en alleen om het feit dat zij met zijn vijvenin elkaars chute landden en daarna scheldend op elkaarde hele handel achter zich aan slepend naar hun tentrenden, ging iets te ver ....

Nee, dan Jan Testroote in Volendammerskostuumde meest gefotografeerde para een betere kans gehad,al had naar mijn smaak een Zweed de prijs verdiend:Hangend in zijn harnas maakte de man een "vogelnestje"om door vlak boven de grond met zijn voeten de achter-ste risers naar beneden te duwen, flarede hij uit en landdein buikligging op zijn navel een wonderbaarlijk gezicht ...Nu staken de Australiërs 5000 dinar (600 gulden) in hunzak.

Een wat ongecoördineerde prijsuitreiking met véél teveel speeches ging vooraf aan wat een slotfeest had moe-ten worden, dit werd het niet.Velen waren reeds huiswaarts terwijl anderen vroeg naarbed moesten in verband met het vroege vertrek de anderemorgen en waarom nou een prijsuitreiking in de plaatse-lijke stadsschouwburg gevolgd door een feestje in jeeigen hotel?

Bulgarije heeft de vlag overgenomen en zal de wereld-kampioenschappen in 1980 organiseren. Of het wedstrijd-technisch en organisatorische concept van nu gehand-haafd blijft staat nog te bezien. Er zal bij de eerst vol-gende FAI meeting in Papendal uitgebrei d over gepraat(moeten) worden.De 14e Svetsko Padobransko Prvenstvo zijn herinneringgeworden. Tekst: Bram Lasschuijt Jr.

Foto's: Henk Nijhuis

Overzicht dropzone.

7

F

Drie PCN-ers (Henk v. Huizen,Max Wormgoor en Jan Merminkvoor dé WILCA

Foto: KS/HB

I hoogeveen ·.. zaterdag 9 september jl.Drie jaar geleden werd er op dit aktieve Drentse

vliegveld een vliegfeest georganiseerd. Nu... in septem-ber 1978 werd het een OPEN DAG. Het verschil is naasteen iets ander programma --- toch een meer gemoede-lijker vliegfestein. Geen problemen voor de organisato-ren door het reserveren van parkeerterreinen, het ver-kopen van toegangsbewijzen enz.

Een "vliegfeest" of een "open dag" zijn uiteindelijktoch van een bepaalde situatie afhankelijk --- en hiermedebedoelen wij HET WEER.

Deze zaterdag was het een bewolkte dag. Het publiekzal met een zonniger dag toch in grotere aantallen komendan bij twijfelachtige omstandigheden.

Zowel voor de motorvliegers , de zweefvliegers, demodelbouwers en UITERAARD DE PARA'S was er déWILCA. De Wilca is een motorvliegtuig van Poolse make-lij. Het kan vier para's vervoeren. Als meest positievepunt werd ervaren de geweldige klim- en daalsnelheden.Een vlucht naar ca. 3000 ft. en terugkeer naar het veldvergen ca. 4 minuten .....

Deze LIBELLE (welke als een HAVIK vliegt) presteerthet om vanaf 7000 ft. in 1 minuut naar zijn basis terug tekeren!Het pluspunt is wel zijn geluid ..... erg rustig en zekerniet hinderend.

Uiteraard werd uit dit vliegtuig gesprongen .....chef-instrukteur MENNINK was enthousiast over de pres-taties.Echter vliegen doet ie (voor onze mening) een beetjevreemd namelijk onder een hoek van ca. 40 graden. Dusuitkijken met het werpen van streamers en het maken vaneen juiste exit.Bij een goede briefing aan de vlieger levert dit geen pro-bleem op. Qua aanschaffingsprijs is het vliegtuig ergacceptabel. (Ca. f 30.000, -- goedkoper dan een gelijk-waardige ander buitenlands vliegtuig.)Maar er is nog geen inzicht over de langdurige prestatiesvan dit vliegtuig en de daarmee gepaard gaande onder-houdskosten alsmede de leveringstermijn van onderdelen.

Aan het eind van de middag sleepte dit toestel nogeventjes drie zweefvliegtuigen "trapsgewijze" omhoog.Lang geleden is dit ook nog eens gebeurd --- echter toenwas er een linie-fop-matie!

Op deze dag werden er aan het publiek (en aan despringers) ca. vijfmaal een aantal films over het parachute-springen getoond.

Naast het springen was er --- die PIET VAN DERMADE uit TEUGE die met een uit de dertiger jaren

8

Een ruime "exit"-ruimte, een brede step én ook nog eenextra handgreep (zie pijl). Foto: KS/HB

stammende TIGER MOTH de aandacht van het publiek(en waarschijnlijk ook zijn vaak beklagenswaardige pas-sagiers) wist te imponeren met een unieke demonstratie.

Een andere vlieger (Vleesch du Bois) wist met zijnFUJI een groots stuntprogramma weg te geven. Rolls

en loopings alsmede High-speed vluchten werden uitvoeriggedemonstreerd.

Een werkelijk fraai gezicht--- dit samenspel tussende vlieger en zijn toestel. (Red.: bij het "ter perse"gaan van ons blad bereikte ons het trieste bericht datdeze jonge veelbelovende vlieger op 12 oktober j.l.met een Starfighter is verongelukt.)

Zweefvliegers gaven blijk van hnnkunnen (uiteraardwas ook de wereldkampioen aanwezig), modelbouwersgaven een perfekte demonstratie, formatievliegen werdbeoefend en parachutisten sprongen .....

UITEINDELLJK hebben wij met ons allen - als lucht-sporters - toch weer het publiek AIRMINDED weten temaken en hetgeen ook belangrijk is ----- collega-Iucht-sporters hebben van elkaars sport kunnen genieten. Ditvormt uiteindelijk de basis voor ONZE LUCHTSPORTEN,

(P. S.: PCN bedankt voor de geboden gastvrijheid).

KS

sportparachutist

PARACENTRUM NOORD

HOOGEVEEN

Beuzel (R) tegen Wormgoor (voorzitter):"Max - ik heb namens jou twee van deze WILCAS besteld!"

Foto: KS/HB

Max: ''Whhaatttt?'' Foto: KS/HB

sportparachutist

sportievesenioren

sprongenEnige tijd geleden heeft u al "teen en tander" kunnen

lezen over het 40+ springen in ons aller, onvolprezensportblad.

Lijkt me leuk er nog iets meer van te vertellen, omdatde ouwe knakkers (das 's niet onaardig bedoeld, hoor!)toch een wereldje apart vormen in ons toch al apartepara-wereldje.

Niet dat ik er veel van af weet, maar dat mag urn depret niet drukken. Copy is copy nietwaar.

Karst Sikkens was ,meen ik, de initiatiefnemer oféén van de initiatiefnemers van de Senioren-wedstrijden.

De eerste officiële wedstrijd werd in Zutendaal bij Afcentversprongen. Deze happening was een daverend succes.Sindsdien is er ieder jaar een wedstrijd in het BelgischZutendaal geweest en iedere keer weer was het een uitge-sproken succes, waarbij gezelligheid een zeer belang-rijke factor was. Enkele editie's geleden heeft u overde laatste Zutendaalse wedstrijd nog kunnen lezen.

Vermoedelijk naar aanleiding van deze wedstrijdenheeft de Duitse Para-Bund verleden jaar voor het eersteen "Internationaler Senioren Wettbewerb" georganiseerd.Ook in Duitsland sloeg dit bijzonder in. Dus werd er ditjaar de "2. Internationaler Senioren Wettbewerb" gehou-den in Meissendorf (Red. : waarvoor ons land geen uitnodi-ging ontving), in de buurt van Hamburg (dat soort dingenmoet je altijd een beetje ruim zien ..... ).

Omdat deze manifestatie net plaatsgreep op het mo-ment dat vele Nederlandse oudgedienden in Maubeugehun sport beoefenden of supporterden was de Nederlandsedelegatie in Meissendorf lang niet op volle sterkte.Vier VPCTers vertegenwoordigden Nederlands senioren-eer, 0.1. v. Jupp Laurenz.

Opgetogen toog het Teugse team op 16 juni naarMeissendorf. Dit Teugse team bestond uit GerardWarburg, Jan Stegman, Jan Molenkamp en de regelateurJupp Laurenz. Jan Molenkamp moest zeer tot onze spijtwegens ziekte vroegtijdig afhaken. Sterkte Jan! !

De door het opgetogen team behaalde resultaten warenallerzins redelijk te noemen: Jan veroverde de zeven-tiende plaats, Jupp pakte de veertiende plaats en ons in-middels flink afgeslankte Gerard ging met de DERDEPRLJS strijken. Resultaten waarmee ze rustig thuisdurfden te komen. Maar meer belangrijk dan de resul-taten was de goede sfeer, waarin zich de wedstrijd af-speelde. Per deelnemer werden er vijf p. a. sprongetjesgemaakt. Als er iemand naast de bak stond werd erdoor de springer net zo hard gelachen als door de rest.Gerard stond een keer op een meter of zeven naast hetD. C. Hij ontgespte zijn harnas, nam een spurt je entrapte alsnog een Death-Center. Protesten?? Alleen alsje drie kratjes bier "ausgeben" wilde en de uitslag zouhet volgend jaar bekend worden gemaakt. Ook hoefdende oudjes niet in het holst van de nacht hun warme beduit: Om 10 uur ging de eerste stick naar boven.De jongste deelnemers moest er het vroegst uit; deoudste werd het laatst ingedeeld.Th: kan me niet voorstellen dat ze in Maubeuge net zoveellol hebben gehad als de oude hap in Meissendorf.Tot zover dit verslagje over 40+ ers sjumpen.

Ben van den Belt.

9

-----------------------"._-~~-----~

technische commissieOp 5 juni 1978 werd er een vergadering gehouden

door de Technische Commissie en de chefinstrukteursvan de nationale paraverenigingen c. q. centra.

Het is duidelijk vast komen te staan dat dit soortbijeenkomsten belangrijk zijn en wel om de volgenderedenen:1. De TECHNlSCHE COMMlSSIE weet zich gesteund

door de chef-instrukteurs (die derhalve als coördina-tor namens hun vereniging of centrum optreden).

2. Technische en instruktieve zaken kunnen uitvoerigworden besproken waarbij uiteraard de veiligheid vanalle springers het belangrijkste onderwerp van gesprekis.

3. De instrukteurs kunnen hun problemen bespreken engezamenlijk trachten de zo juiste mogelijke oplossingvoor een probleem c. q. situatie te vinden.

Eén der onderwerpen van gesprek was deze keer eenherziening van de eisen voor de verschillende aanteke-ningen. Het ligt in de bedoeling deze wijzigingen in deeerstvolgende conferentie van PARA-INSTRUKTEURSte bespreken.

De voorgestelde eisen zijn als volgt:

houder van een oefenvergunningHOUDER VAN EEN OEFE NVERGUNNlliG

De houder is in het bezit van een geldige medi-sche verklaring, heeft een erkende grondoplei-ding gevolgd en heeft nog geen acht sprongenuitgevoerd.

AANTEKENlliG "A"Acht sprongen met automatische opening vanhet valscherm.

AANTEKENlliG "B"Voldoen aan de eisen voor aantekening A.Minimaal 40 sprongen met inbegrip van 30vrije-val sprongen. Het beheersen van de delta-positie gedurende minimaal 10 sekonden.Drie sprongen van 20 sekonden vrije-val.Een sprong met een draai van 360 gradenlinksom.Een sprong met een draai van 360 gradenrechtsom.Het beheersen van de achterwaartse salto.Vijftien sprongen binnen 50 meter van het aan-gewezen landingspunt landen.Zelf kunnen "spotten".Zijn hoofdparachute goed kunnen vouwen.

AANTEKENlliG "C"Voldoen aan de eisen voor aantekening B.Minimaal 70 sprongen met inbegrip van 60vrije-val sprongen.Tien sprongen van 30 sekonden vrije-val.Drie sprongen van 40 sekonden vrije-val.Elke internationale style-serie binnen 18 se-konden kunnen draaien.Het behee rsen van de "tracking".Het uitvoeren van een vrille (minimaal 5 wen-dingen in 5 sekonden).Vijf geslaagde relatlefsprongen, driemaalals nr. 1 en tweemaal als nr. 2.Vijfentwintig sprongen binnen 5 meter van hetaangewezen landingspunt landen.

AANTEKENlliG "D"Voldoen aan de eisen voor aantekening C.Minimaal 125 sprongen met inbegrip van 115vrije-val sprongen.Een sprong van 60 sekonden vrije-val.Elke internationale style-serie binnen 16 se-konden kunnen uitvoeren.Vijf geslaagde relatiefsprongen (drie-mans-relatief), waarbij driemaal als derde inkomen.Vijfentwintig sprongen binnen 5 mete r van hetaangewezen landingspunt landen.

SPRINGVE RGUNNINGZoals vastgesteld in de REGELING VAL-SCHERMSPRlliGEN blijft de springvergunninggekoppeld aan aantekening lIDII.

10

UITERAARD zullen de THANS geldende eisen op dedatum van de (eventuele). ingang nieuwe z. g. brevet danwel aantekeningeisen worden gelijkgeschakeld met devoorgaande regelingen.

MET BETREKKING TOT de verdere ontwikkelingenaangaande deze en andere zaken zullen wij u UITVOERIGinformeren.

KS

PARACHUTISTEN CLUB

EERSTE NEDERLANDSE

BLUE SKY, WEINIG WIND ... en NEGENENTWINTIGdeelnemers en uiteraard een PRIMA ORGANlSATIE metwedstrijdleidster NATHALIE CHUDIAK.Dus alle ingrediënten om een wedstrijd te kunnen latenslagen.

Op 19 en 20 augustus j.l. streden de enthousiasteleden (springers met meer dan vier sprongen - die onderleiding van een instrukteur nog moeten springen) om eenbeste plaats over vijf sprongen.

"Gedropt" door zeven instrukteurs die toen ook onder-ling maar een wedstrijd hielden ..... maakten deze per-sonnages op de eerste dag drie sprongen en op de tweededag de resterende twee sprongen.

Op de eerste dag organiseerden ANNEMIEK VANGESSEL en JO MAESSEN 's avonds een grootseBARBECUE ..... waaraan meer dan ZESTIG personendeelnamen. De kippebouten en koteletten - weggespoelddoor enig vocht (uiteraard) - verhoogden de typische wed-strij dsporti viteit.

Dat een dergelijke wedstrijd stimulerend is blijkt weluit het resultaat:

er werden "en passant" maar even vijf A-aanteke-ningen behaald . .. en ...vier leden maakten ook nog eventjes hun eerste vrijeval-sprong.

Na het uitreiken van de medailles aan de nieuwe ledenen de flessen JUS D'ORANGE aan de instrukteurs waseen ieder het er mee eens dat dit soort wedstrijden voorherhalingen vatbaar zijn.

Uitslagen:

Beginnende springers (vijf sprongen)

1. C. Kremer 48.47 meter2. K. Huybregts 56.33 meter (tevens eerste bij de dames)3 R. Alkema 63.25 meter

Instrukteurs (zeven sprongen

1. H. Hoefnagels2. R. v. d, Linden3. H. Jansen

00.75 meter01. 71 meter06.09 meter Jenny Hoefnagels

sportparachutist

hoopvolle prestaties van team bij wereldcuprelatiefspringen 1978

Donderdagavond 28 september op mijn slaapkamertjein Reims, Frankrijk, 7.43.36, zo precies vanwege mijnnieuwe horloge. Er moet een verhaal komen. Omdat hetzondag klaar moet zijn, nu vast een gedeelte van het"verhaal". Hoe is de wedstrijd om de wereldcup relatief-springen 1978 tot nu toe verlopen?

Goed weer? Ja en nee. Vorige week vrijdag mist,maar vanaf die dag tot en met dinsdagavond "kastéé le"weer. Clear blue en geen wind. Daarna - tot nu toe -om te huilen.

Programma tot nu toe? Drie trainingssprongen in hetviermansonderdeel en drie in het achtmansonderdeel.Verder vier achtmanswedstrijdsprongen en twee vier-mans-wedstrijdsprongen. --Vrees voor het minimumprogramma.

Hoe gaat het? Dat vroeg Karst gisteren ook al overde telefoon vanuit Nederland. Goed en met een beetjedóórkijken zelfs heel redelijk goed.

Hoeveel deelnemende teams zijn er? Tien achtmanteams en 24 viermansteams, afkomstig uit 15 landen(waaronder Indonesië, Zuid-Afrika, Amerika, Australiëen vele Europese landen).

De organisatie? Goed en slecht. Voorbereidingen erggoed, slapen redelijk, eten idem, maar het managementvan de wedstrijd is ronduit zwak. Uwe Beckmann alshoofdscheidsrechter doet het meeste werk om de compe-titie draaiende te houden! Dat langzame starten is ervoor verantwoordelijk dat we nu niet verder zijn, terwijlwe eigenlijk verschrikkelijk goed weer gehad hebben.

De uitgangspuntenMaar ik geloof dat het goed is, alvorens verder te

gaan met mijn opmerkingen over de wedstrijd zelf,terug te gaan naar de oorspronkelijke uitgangspuntenvan ons team. In 1978 wilden we ervaring uitdragen.De instructie van Roger Hul l op Teuge afgelopen april,negen dagen in mei in Maubeuge met 45 man, de natio-nale kampioenschappen in juni. Tijdens de NKP is afge-sproken (zie ook vorige sportparachutisten) om met eenteam deel te nemen aan de Wereldcup, ervaring opdoen,bijblijven, nieuwe technieken leren, enzovoort.

Oorspronkelijk (wild idee) dachten we met twee acht-mansteams te gaan. Het werd er één, met deels hieruittwee viermansteams. Vier trainingsweekeinden inMaubeuge om wat ingespeeld te raken. Die weekeindenwaren erg nuttig al konden we niet één weekeinde in deuiteindelijke samenstelling springen. Ziektes, vakànties ,hangaar-bouwen, werken, etc.

Het laatste weekeinde in Maubeuge bracht nog eenvrij radicale verandering. We waren met twaalf man.De achtman zou de sterkste zijn die we konden maken.

Het ene Nederlandse viermansteam: Jacques Gielen, HansKeller, Jan van der Veen, Ton Pohlman.

sportparachutist

Het andere Nederlandse viermansteam: Peter Levering,Ed Wissink, Gerrit Tolenaars, Steven Blietz.

Dan bleven er vier man over voor een extra viermans-team. Na één poging met deze extra vier werd er terechtopgemerkt dat er van "ervaring opdoen" en "trainings-opbouw" niets terecht kwam, wanneer die vier met el-kaar zouden springen. Moeilijk probleem, want ergenswilden we toch ook een zo sterk mogelijke vierman heb-ben. Bovendien wilde ikzelf zeer beslist niet aan tweeonderdelen meedoen en daarnaast bepaalde zaken regelen.Nu waren er ook al twee nieuwe mensen in de achtman.Complicaties. Een harde beslissing was om met slechtstien man naar Reims te gaan, waaruit de twee viermans-teams kwamen, en in het viermansonderdeel kwaliteit opte offeren aan "leren" voor de nieuwelingen. Aldus ge-schiedde. De samenstelling werd als volgt:

Peter Levering achtman vierman II

Bert Wijnands achtman

Steven Blietz achtman vierman II

Jacques Gielen achtman vierman I

Ton Pohlman achtman vierman I

Jan v. d. Veen achtman vierman I

Hans Keller achtman vierman I

Harry Jansen achtman

Ed Wissink vierman II

Gerrit Tolenaars vierman Ir

Piet Santegoeds teamleader

De wedstrijd

Terug naar Reims, naar de wedstrijd. Het is inmid-dels vrijdagmorgen 29 september 8:29:14. Niet dat ikde hele nacht heb doorgeschreven. Er waren interrup-ties. Overigens is het weer nog zo nat als gisteren.

Inmiddels zijn we al weer terug naar het hotel.Wachten.

De wedstrijd. Het meeste valt te schrijven over deachtman, omdat daar "al" vier ronden versprongen zijn.De Amerikanen, in dit geval de militaire "Golden Knights",staan één punt voor op de Fransen, Icarius. Dat is te-recht omdat de Amerikanen gewoon beter zijn. In puntenis de afstand minder groot dan in kwaliteit. Hoe kunnende Golden Knights zo goed zijn? Vorig jaar maakten zezestien formaties, dus zestien punten, in zes ronden,tien punten minder dan nummer 1. Ze werden achtste.Toch maakten ze dit jaar "maar" 240 trainingssprongen.

/11

En nu wonnen zij de Amerikaanse NKP! Oorzaken?De Fransen zijn duidelijk beter dan vorig jaar in

Australië, sterkere mensen er bij, beter getraind,nieuwere technieken.

De vierde ronde nu was overigens een sensatie. ExitIcarius op 11.500 voet, prachtig, eerste formatie eendiamond flake in 13.1 sec. redelijk, kan veel sneller.Maar dan ....

diamond flake

Figuur 2, een in-out (een ster met om de beurt eenspringer met z'n hoofd naar binnen en naar buiten), ge-maakt volgens een nieuwe, op zich veel betere techniek.Een grote schok, een complete funnel, puinhoop. Op devideo in de schetds rechte-rswagen , is de verwarringbijna tastbaar. Uiterst langzame hernieuwde opbouw.Na 40 sec. (l ) nog geen in-out. Het beeld wordt vageren verdwijnt na nog twee tot drie seconden in de mist.Wolken. Dus rejump! Die rejump wordt op zich al na40 minuten gemaakt, maar ook die sprong verdwijnt danal na tien sekonden in de wolken. Opnieuw rejump ...

De Zuidafrikanen staan bij de achtman drie. Daarnaeen groep van vier landen bij elkaar met zeven punten,waaronder wij en dan drie landen met zes punten.

Bij het viermansonderdeel staan na 2 ronden tweeZuidafrikaanse teams bovenaan, maar wat zeggen tweevan de tien geplande ronden? Dus daarover verder niets.

Ons teamWij. Hoe gaat het met ons? Het is voor ons een

trainingswedstrijd. We hebben nog nooit helemaal indeze samenstelling gesprongen. We hebben dit jaarmisschien twintig achtmanssprongen gemaakt. Dat in be-schouwing genomen gaat het erg goed. Waarom? Om depunten? Nee. Omdat er drie landen achter ons staan?Nee. Waarom dan? Omdat het beter gaat dan 66it tevo-ren. De eerste formatie gaat in ongeveer 15 sekonden.Zo snel zijn we nog nooit geweest. Er gaan wat onnozelezaken fout, die ons punten hebben gekost. Iemand laateen grip los in de eerste sprong. Per vergissing.Jammer, één punt kwijt. Er is geen onvertogen woordover gezegd. Natuurlijk is het jammer.

Waarom gaat het nu zoveel beter dan vorig jaar inAustralië?1. De harmonie binnen het team is geweldig. Iedereen

heeft er plezier in, is fanatiek bij briefing en uitlopenen heeft plezier om de wedstrijd heen.

2. De middelste vier is kwalitatief beter. Echt waar. Erligt sneller iets om op te werken.

3. De exit is compacter, maar dat zou nog beter kunnen.4. Peter Levering is gaan floaten en lijkt er voor ge-

maakt. Harrie Jansen (vorig jaar floater) gaat nu alsnummer acht de deur uit ("I wanna go last"). Dieswitch is een drastische verbetering. Merkwaardigeigenlijk, maar wel fijn.

De laatste restjesHet is nu zaterdagavond 10:49:14. Morgen is de

"wedstrijd" afgelopen. Jacques Gielen heeft net eenzeer geapprecieerde vertoning gegeven van zijnAustralië-film. Sinds mijn laatste episode alleen maarmeer drama over het weer. Regen, wind, een echtHollands weertje. Ontberingen, verkoudheid, keelont-stekingen, kortom het leven van een teamlid is vol pro-blemen. Alleen de Fransen hebben een sprong gemaakt.Na veertig minuten in de Turbo-Pilatus een voor ieder-een duidelijk zichtbare sprong, alleen de video (waar-mee gejureerd wordt) miste. Vijf punten, maar wééreen rejump voor Icarius. De wedstrijd is over en voor-bij, zonder ook maar in de buurt te komen van het mini-mum aantal sprongen (zes). Er resten mij slechts enkeleafsluitende opmerkingen.

Het was fijn belangstelling van het "thuisfront" teondervinden, Wim Velthuizen, Hein Cannegieter, HansElias, Paul Koudijs , leden van de KMA paracl ub,

12

Hans Ponsioen, Max de Reta en vele anderen. Dank!Nog iets ve rt rouwelfjks over de teamleden.Wat een genot. Nauwelijks problemen. Ed Wissink

en Gerrit Tolenaars deden erg hun best en hebben hope-lijk veel geleerd. De "old-timers" toonden vorm, toe-wijding en concentratie. Wat willen we nog meer? Maardan. Hoe kan ik mijn verbijstering vastleggen op papier?De helft van Pielepeun (Ton Pohlman en Hans Keller)verbluften iedereen. Ze deden het niet slecht, nee, zededen het geweldig. Ik kan u vertellen dat ze het respectafgedwongen hebben van alle teamleden. Bovendien ver-tellen ze dat ze elk nog maar zo 'n 400 sprongen hebben.Dat moet een vergissing zijn, vinden wij, oldtimers.Overigens hun enige "vergissing", die ze bij dezeWereldcup maakten! Namens het team

Bert WijnandsP.S.Tijdens de openingsfestiviteiten vorige week zaterdagkon iedereen een sprong maken uit een Noratlas. Waaah!

Wij combineerden onze krachten met Noren en Denenin een 28-mans-formatie-poging. Vele malen uitlopenop de grond. Exit, vanuit twee deuren. Hoogte 12.000voet. De motoren van de Noratlas maken een oorverdo-vend lawaai.

Het resultaat? Een misspot via de radio van tien kilo-meter en een twintigmansformatie! Alle tien Nederlan-ders in op Jacques Gielen na, die foto's "moest" maken.Die ziet u de volgende keer!

Dit werd het! B.W.

P.P.S.Van andere kant nog iets over de prijsuitreiking. Prijs-uitreiking zult u na het verhaal van Bert vragen? En hetminimumprogramma was niet eens gehaald! Inderdaad,maar voor de publiciteit en de interne politiek van deFranse springfederatie , die goodwill moet kweken omvolgend jaar de wereldkampioenschappen te organiserenmet steun van allerlei instanties, was er toch een prijs-uitreiking. Een lachertje natuurlijk, maar iedereenspeelde het spel mee.

Overigens: die prijsuitreiking was zaterdagmiddagvier uur gepland. Pogingen om die (het regende toch al

(z. o. z.)

Een scheidsrechtersvergadering. Wat was beter voorhet jureren: met de kijkers vorig jaar in Australië of numet de video? Golden Knight-scheidsrechter Bill Knightgeeft zijn visie. Recht tegenover hem de Nederlandsescheidsrechter Hans Luys. foto: HC

Een generaal met een rood met gouden pet reikt deWereldcup voor achtmansteams uit aan de delegatie-leider van de Golden Knights uit Amerika. foto: He

sportparachutist

toen we opstonden) ceremonie drastisch te vervroegen,mislukte, omdat al die officials pas tegen vieren zoudenkomen. Ze arriveerden in grote Citroëns en zelfs eenhelicopter. Maar vele springers waren toen natuurlijk alnaar huis. De Noren waren al twee dagen weg, de Duit-sers op twee man na, de Engelsen op één man na. En bijons hadden de "officials" zich opgeofferd om de hele dagte blij ven wachten, teamcaptain Bert Wijnands, team-leader Piet Santegoeds, de Nederlandse relatiefscheids-rechter Hans Luys en ik.

In de zeer officiële, urenlange, ijskoude poppenkastwerden tientallen bekers en medailles uitgereikt aanteams die slechts vier of twee wedstrijdsprongen haddengemaakt.

Maar toch, iedereen in ons team zei het, voor onsdeels verjongde team was het een hoopvolle, leerzame,interessante wedstrijd die hoop geeft voor de toekomst,hoop, die er na Australië vorig jaar een beetje uit was!En dat is pure winst, voor ons!

H.C.

conelock

malfunkties van de reservekoepelDeze zomer zijn we voor het eerst geconfronteerd met

malfuncties van reservekoepels na een break-a-way.Zonder uitzondering betrof het hier reserves, gemon-teerd op tandemsystemen. Het ging hierbij om twee typesnl. de 26 ft Lopo Securityen de 28 ft Triconical vanPioneer. Kontakt met de USA leverde het "gegeven" opdat de kans op een gedeeltelijke malfunctie van de reser-ve bij ONSTABIEL OPENEN groter is hij een tandemdan bij een borstreserve .

Mede daarom worden op het moment de meeste reser-ves die in de USA gebouwd worden, voorzien van eenvertragingssysteem in de vo rm van een diape r.

malfunkties Op de nkp'sOp de NKP's was het malfunktiecijfer 1 : 100. Tien

break-a-ways werden voor het oog van alle deelnemersuitgevoerd.Een nadere beschouwing:- negen square malfunkties en één ronde;- drie malfunkties waren rechtstreeks te wijten aan

materiaalfouten zoals verkeerde of onjuist gemonteerdebridles en gebroken stuurlijnen;

- één malfunktie ontstond door het inmiddels fel bekriti-seerde openingssysteem van de EAGLE;

- vier malfunkties werden veroorzaakt door knopen instuurlijnen;

- één malfunktie was een combinatie van een twist, deslider boven en de cellen aan beide kanten dicht;

- één malfunktie bestond uit twee dichte cellen met dehalve remmen nog vast.

Hoewel het altijd riskant is om te beoordelen of iemandwel of niet alles geprobeerd heeft om de malfunktie op telossen kan bij deze tien break-a-ways wel gesteld wordendat zes van de tien overbodig geweest zijn.

sportparachutist

voorval: het in werking treden van een sentinelop 500 ft.

Ervaring: D brevethouder.Na opening van zijn Strato Cloud maakte de springer

zijn borstreserve aan één kant los, Beneden 1000 ft maaktehij enige snelle draaien om hoogte kwijt te raken. Bij detweede draai vuurde de sentinel af en de reserve ontplooidezich als een rem-parachute achter hem. Daarna kwam dereserve omhoog en de Cloud zakte in elkaar. De springeraktiveerde zijn capewells en landde aan een reserve dieaan 1 D-ring vast zat en verder door de crossconnectoropen bleef.

Commentaar: Het standpunt van de TC is in deze bekend:het is niet verstandig om bij een square als hoofdkoepel

een sentinel op de reserve te hebben, daar het de stuur-mogelijkheden van de square beperkt en bovendien ontbreektop een sentinel de mogelijkheid om hem uit te schakelenzeker als het apparaat op een tandemreserve is gebouwd.

voorval: botsing bij canopy relatief werkErvaring: D brevet;

Springve rgunning.Beide springers hadden voor deze sprong al eenpaar geslaagde CRW sprongen gemaakt.

Tijdens deze CRW sprong vloog de bovenste koepel, eenStar, in 90% remmen. De cloud kwam van achteren te hoogin en botste met de voorkant van de koepel tegen de lijnenvan de Star, één meter boven de risers. De Star viel naarachteren weg want hij vloog in 90% remmen, de springerzwaaide erachteraan tussen de lijnen van de Cloud door,vlak over de springer.De Star springer maakte eerst een break-a-way , zijnkoepel raakte verward in de Cloud en ook de Cloudspringer maakte een break-a-way. Beiden landden veiligaan hun reserves.

Commentaar: Hoewel er nog weinig ervaring in CRWis bewijst deze melding twee dingen:a. Doe de oefeningen hoog - dus boven 2000 ft!b .. Twee verschillende koepels maakt het werken niet

eenvoudiger, vooral niet met springers met een ver-schillend lichaamsgewicht, waardoor de één in 90%remmen moet werken om bij de ander te blijven.

TC/JB

Een kleine man -----dus ook een kleine parachute.

KS

13

oPGERICHT

deeerstenederlandseverenigingvanparachutisten vliegers

..In mei 1977 werd officieus de Eerste Nederlandse

Vereniging van Pa rachutisten Vliege rs opge richt endit gebeurde uiteraard onder een pilsje tijdens deNattonale Kampioenschappen Parachutespringen op Teuge.

De naam van deze vereniging spreekt voor zichzelf.De doelstelling is onder meer het bevorderen van deonderlinge communicatie, het uitwisselen van ervaringenen een mogelijke realisatie van een te volgen grondoplei-ding para.

De Statuten en het Huishoudelijk Reglement zijnbinnenkort klaar en de vereniging heeft dan zijn officiëlestatus.

Het bestuur bestaat thans uit:Frank P. W. J. Surink voorzitte rAndré v. d. Worm secretarisHenk W. Braam penningmeester.

Het lidmaatschap bedraagt slechts f 10, -- per jaar.

Vanzelfsprekend wensen wij de ENVvPV veel succesen hopen binnenkort meer van u te horen.

KS

14

• •vereniging para-

centrum teuge

Op 26 augustus was het voor de VPCT een drukke dag.'s Morgens werd er een wedstrijd voor mensen met eenA-brevet gehouden. Ook bij deze wedstrijd was het de be-doeling zo dicht mogelijk bij het dead-centre te komen.Er zouden drie sprongen worden gemaakt maar door ge-brek aan tijd én een goed weer werden het er maar twee.Maar de rivaliteit was er niet minder om! ! !De winnaar werd Joop van Egteren, tweede Mej. vanKemperna en derde Frans Bons.Rob Greven viel in de prijzen, omdat hij het verst weglandde, de prijs was dan ook een wereld-kaart (je weetmaar nooit).Els Oudega ontving de prijs voor de grootste pechvogel,zij brak haar enkel (beterschap Els).

Om 16.00 uur maakte iedereen zich gereed om detraditionele sprong naar de barbeque in Klarenbeek temaken.De barbeque begon om ongeveer 20.00 uur en was zoalsvoorgaande jaren weer een geweldig succes.140 mensen hebben zich, het in overvloed zijnde vlees ende drank goed laten smaken.

Uiteraard had de "Groesbeek groep" weer gezorgdvoor een prachtig speenvarken.

De penningmeester van de VPCT maakt u erop attentdat de gele VPCT springbonnen op 28 februari 1979 hunwaarde verliezen. Een ieder die nog in het bezit is vandeze bonnen wordt dan ook aangeraden om deze voor devastgestelde datum "op te springen" of ze onderling teverhandelen.Na 28 februari 1979 zijn deze bonnen niets meer waard.

De verkoop van springbonnen vindt niet meer plaatsop het instappunt bij de instructeur van dienst maar bijde heer E. Boonzaaijer, eigenaar van het vliegclub-restaurant.

I. v. m. de drukke werkzaamheden van de heerH. Reddering wordt het penningmeesterschap van deVPCT waargenomen door de heer K. Meijer.

Sonja M. M.

gaat u verhuizen?Laat dit dan even weten aan:

a. uw c1ubsecretarisb. de ledenadministratie van de KNVvL.

sportparachutist

duizendsprongenspringers

Nederland telt inmiddels enkele tientallen sport-springers die duizend vrije-val sprongen of meer gemaakthebben. Hieronder bevinden zich natuurlijk veel sprin-gers die al vele jaren springen, maar de generatie sprin-gers die in enkele jaren tijd hun eerste duizend spronge-tjes achter de rug hebben breidt zich snel uit.

Wat al jaren lang in de pen zat, is tijdens de nationalekampioenschappen 1978 in Maubeuge werkelijkheid ge-worden. Daar werden de eerste 20 plaquettes aan de daaraanwezige 1000-sprongen-makers uitgereikt. In hetvorige nummer van Sportparachutist heeft u dit kunnenlezen en vooral zien in de fotocollage van Ernst Bode.

In klein comité hebben we proberen te achterhalenwie er nog meer 1000 sprongen of meer zouden hebbengemaakt. Enkelen spoorden we de afgelopen maanden alop, maar wie weet hebben we verschillenden over hethoofd gezien. Met andere woorden: iedereen die 1000sprongen of meer heeft gemaakt, en die nog geen formu-lier voor de plaquette heeft ontvangen moet mij even eenbriefje schrijven.

Dat geldt ook voor iedereen die in de toekomst zijn1000ste sprong maakt. Want vanaf nu houden we het bijen ontvangt iedereen, zoals overal ter wereld, bij 1000sprongen een aandenken. Plus een aantal regeltjes inde sportparachutist.

Duizend sprongen ... Nog maar een paar jaar geledenleek dat iets zeer uitzonderlijks, iets dat bijna onbereik-baar ver en "hoog" was, iets dat voor de hele geweldigenwas weggelegd.

Nu is het nog steeds iets dat maar door relatief weini-gen wordt gehaald, maar het hele exclusieve is er eenbeetje af. Als iemand zegt dat hij 1000 sprongen heeft,dan zeg je niet onmiddellijk "oooh"; maar vraag je "watheb je met die 1000 sprongen gedaan?" Als je 1000 keervanaf 3000 tot 5000 voet leerlingen achterna gesprongenbent, houdt dat in dat je zelf eigenlijk niets aan die1000 sprongen hebt gehad, maar wel een zonder twijfelzeer ha rdwe rkende , ijverige instructeur bent. Heb jeveel al of niet hoge trainings- en wedstrijdsprongen danheb je het springen kennelijk meer als een sport opgevat.Met name bij relatiefspringers is het aantal sprongeniets "relatiefs" geworden. Daar kijkt men eerder naarhet aantal uren vrije val dat men op zijn naam heeft.

sportparachutist

In de internationale sportspringerij is het langzamer-hand zo dat de 1000ste sprong het einde van de beginfaseaangeeft. Zo heb je met name in Amerika zelfs al bijkleine regionale wedstrijden twee categoriën: een voorspringers onder de 1000 sprongen en een voor van erboven. Mensen die werkelijk iets te betekenen hebben,zeker met precisie- en stijlsprongen, zitten veelaltussen de 2000 en 5000 sprongen.In Oostblok-landen - zo lijkt het tenminste - is detrainingsopbouw zo scherp omlijnd dat men pas top-springer is en dus deelneemt aan grote internationalewedstrijden als men tussen de 3500 en 4500 sprongenheeft. Zo ver zijn wij in ons "amateurlandje " nog langniet.

Wat dit alles ook zij: 1000 sprongen zegt altijd, in elkland, overal, wàt. Het houdt in dat de springer hetspringen in welke vorm dan ook zeer serieus neemt, ervreselijk veel tijd, geld en energie in heeft gestopt.Het is dus zeker een moment om even bij stil te staan.

In de allereerste plaats geldt dit voor de eerste drie1000-sprongen-makers van ons land, springers, die menook wel De Grote Drie van de Nederlandse parasportzou kunnen noemen: Charles Pellens, Tom Verschooren Bert Wijnands. Zij zijn het dan ook over wie de vol-gende regels gaan.

Tom Verschoor, Charles Pellens en Bert Wijnandszijn de mensen die het sportparachutespringen naar onsland brachten. De geschiedenis van hun (eerste) 1000sprongen is dan ook in hoge mate met elkaar verweven.

Tom Verschoor - die 23 juni 1974 bij een sprong bijHilversum verongelukte - was springtechnisch de oud-ste van de drie. Hij begon in 1958 in de buurt van hetCanadese Vancouver met springen. Begin zestiger jarenkwam hij terug naar Nederland. Hier was niets opspringgebied. Die paar ontembaar nieuwsgierigen dietoch met de nieuwe luchtsport wilden kennis maken,gingen de weekeinden naar Lille. Daar is het dan ookdat Bert Wijnands op 15 oktober 1962 zijn eerste sprongmaakte. Charles Pellens had als militair een ander"startpunt": het Belgische militaire springcentrumSchaffen. De datum van zijn eerste sprong: april 1963.

Het was met name aan de onstuitbare energie vanTom Verschoor te danken dat in 1965 het sportspringendefinitieve, vaste voet in ons land kreeg.

te koopEFA PAPILLON met POD en UT15 Sleeve inzwarte STARLIGHT tandemsysteem met 24 ftRipstop reserve-koepel.

T.e.a.b.

Wim Verhaak, Druivegaarde 12,3436 GT NIEUWEGEIN(Tel. 03402-33057 ..... na 18.00 uur).

ORIGINELE frans para-uitrustingbestaande uit:EFA-pack en harnasEFA-696 Super Olympicinclusief reserveparachute1978 gekeurd.

Prijs nader overeen te komen.

Voor deze exclusieve setideaal voor beginnende vrije-val springerskunt u terecht bij Guus PICHELTijdens kantooruren te bereiken op070-614841 toestel 2583.

15

Tom richtte toen de Seppe Springschool op. Charles enBert werden er instructeur. Charles zou er blijven.Tom en Bert verhuisden enkele jaren later naar Hilver-sum waar zij de Paraclub Icarus oprichtten. Maar bui-ten de specifieke clubactiviteiten waren de drie veelsamen te vinden: op nationale en internationale wedstrij-den, wereldkampioenschappen, in nationale teams,enzovoort.Tom maakte zijn 1000ste sprong in 1972. Charles washem (vooral dankzij zijn militaire springen) een jaarvoor: 15 mei 1971. En Bert volgde met zijn 1000ste op22 juni 1973. Tom had in 1974 ongeveer 1300 sprongen.Charles heeft er nu ongeveer 2100 en Bert ongeveer 1700.

Het aantal malfunctions dat het drietal mocht mee-maken verschilt zeer sterk. Bij Tom was dit onbekend,maar wel een hoog aantal. Voor het boek "Parachute-springen, handleiding voor een enkele reis aarde. " ver-telde Tom mij hoe hij in de vijftiger jaren regelmatigdoor zijn parachute ging: men wist toen nog nauwelijksiets van stabiliteit af. Tom: "Als het gat groot genoegwas, trok je je reserve er maar weer bij. "

Tom Verschoor

Charles en Bert die een latere degelijke opleidingkregen, hebben elk slechts drie malfuncties tijdens hunrond de 2000 sprongen meegemaakt.

Charles Pellens is de enige echte houder van hetNederlandse hoogterecord. Met een verzegelde barograafopgemeten hoogte, maakte hij vele jaren geleden inZwitserland een sprong van exact 29732 voet. En hogeris geen Nederlander geweest of je moet die straaljager-pil oot meetellen die op ongeveer 40. 000 voet zijn aange-varen F-5 noodzakelijkerwijs moest verlaten.

Tom, Charles en Bert namen aan vele nationalekampioenschappen deel. Bert werd in het eerste jaardat het NKP's gehouden werden - 1967 - tweede. Tomin 1968 eerste. Charles werd eerste in 1971. Daarnawas de hegomonie van Jaap Havekotte - tot 1978 toe-niet meer te doorbreken.

Internationaal kwamen de drie vaak hoog op de eind-lijsten. Zo eindigde Tom in 1973 bij precisie hoog opde grote internationale wedstrijd van Graz met een ge-middelde van 22 centimeter. En dat was met een rondebol! Het relatiefteam van Tom, Charles, Bert en JaapHavekotte werd tijdens diezelfde grote wedstrijd derde.In Lebach datzelfde jaar werd een groepsprecisieteammet Tom, Bert, Jaap en Ben Woltering eerste. BertWijnands behaalde nog een fraaie internationale presta-tie: in 1971 werd jij tweede bij de Coupe Adriatique inPortoroz, Joegoslavië, waar om de twee jaar wedstrij-den gehouden worden, die met enig recht wel de semi-wereld kampioenschappen worden genoemd.

De fraaiste prestatie van Bert en Charles op rela-tiefgebied kwam bij de eerste WK Relatiefspringen inWest-Duitsland, waar ons land op de vierde plaats ein-digde. Tom - had hij toen nog geleefd - had zeker totdat relatief team behoord. Hij was er waarschijnlijk zelfscaptain van geweest.

Als gekste/speciaalste springvliegtuig geeft CharlesPellens op een Tiger Moth op, een dubbeldekker mettwee zitplaatsen, waarbij de hoofden boven de romp uit-komen. Bert geeft op de Chinook CH-47 (een vrachtheli-copter met twee rotors, waar hij deze zomer met eenploeg toprelatievers uit sprong, tijdens een militairewedstrijd).

16

Verder een Hercules, een viermotorig gigantisch vracht-vliegtuig. (Charles sprong ook uit beide. )

De types vliegtuigen waar Tom, Bert en Charles uithebben gesprongen is bijna een pagina lang. Met namehet rijtje van Charles heeft een paar rariteiten.

Zo begon hij met uit een ballon te springen, maar sprongverder uit vrijwel alle militaire en burger-springkistendie er voor en achter het ijzeren gordijn te vinden zijn.Het zelfde geldt - met enkele varianten - voor Bert enTom. Om u een idee te geven: bij Charles tel ik 34 ver-schillende vliegtuigen en dan is hij er zeker nog eenstuk of vijf vergeten.

Bert Wijnands

Op de vraag wat de gekste/leerzaamste sprong wasantwoord Charles met het verhaal van een relatief sprongna de WK PA en Stijl in Talequah, Amerika in 1972,waar hij met een samenraapsel een ster probeerde tebouwen. Naast Charles zou een wel heel vreemde vogelbinnen komen. Hij had een kunstarm. De afspraak was,dat die springer op z'n pols zou tikken met z'n haak,dan zou Charles overpakken en die arm pakken. DieAmerikaanse springer was razendsnel "in". Later zouzijn talent pas echt ontdekt worden. De naam die hij alswereldkampioen relatiefspringer zou dragen was CaptainHook van "Captain Hook and his Sky Pirates", alias AlKrueger.

Bert Wijnands meldt als leerzaamste sprong, eensprong allang geleden, waarbij hij op een demo een cut-away zou maken met rookbom en al.

Charles Pellens

De rookbom opende hij tussen het weggooien van deeerste en het trekken van de tweede chute. Alleen: hijkon het touwtje van de rookbom in de vrije val niet me-teen te pakken krijgen. Het lukte bij de vijfde poging.Na het trekken van de tweede chute bleek hij rond de 700voet te hangen. Bert: "Een vijfde poging om die rookbomte trekken was mogelijk m 'n dood geweest. Zo zie je hoesnel je de hoogte vergeet als je er niet voortdurend aandenkt en door blijft rommelen met wat je je voorgenomenhebt. "

Tot slot nog enkele persoonlijke gegevens van deeerste Nederlandse 1000-sprongen-springers.Charles Pellens is 42 jaar, geeft als beroep rijksambte-naar op. Wat hem betreft houdt dit militair in. Tomwerd geboren in 1931 en was aannemer van grondwerken.Bert is 36, is drs. en van beroep marketing researcherbij Philips. H. C.

sportparachutist

sportmedisch centrumonder nieuw dak

NATIONAAL SPORT CENTRUM PAPENDAL NEDERLANDSE SPORT FEDERATIE

Tot uw dienst Dr. Leo Heere.

Het sportmedische centrum van het Nationaal Sport-centrum Papendal bij Arnhem is sinds enkele maandenin haar definitieve gebouw gehuisvest. Samen met hetnieuwe zwembad op het terrein van het centrum is heteind mei officieel in gebruik genomen, wat een belang-rijke uitbreiding van de gebouwen op het schitterendecentrum betekent.

Enige wanklank uit de mond van de chef van hetsportmedische centrum, de sportarts Leo Heere, isdat er slechts twee van de drie dokterskamers bemandzijn, waardoor het aantal taken dat het centrum zoukunnen vervullen, eigenlijk ontoereikend blijft.Dr. Heere: "We hebben goede hoop dat de derde sport-arts 1 januari 1980 aangetrokken kan worden. De in-stantie die het tot nu toe tegen heeft gehouden is overi-gens niet de Nederlandse Sportfederatie (eigenaar vanPapendal) zelf, maar het ministerie van CRM diemedebeslist over de gelden uit de sporttotalisator. "

De taken die het sportmedisch centrum vervuld zijnsportkeuringen (grondige en goede), topsportkeuringen,blessure-behandelingen, het geven van adviezen voormedische en/of fysiotherapeutische behandelingen,waarmee artsen of fysiotherapeuten in de stad of regiovan de patiënt, die niet gespecialiseerd zijn in sport-blessures, verder kunnen werken. Tenslotte begelei-den zij als er tijd en geld is nationale teams.

In het centrum werken nu twee sportartsen (LeoHeere en Peter van Beel), part time een fysiotherapeut(Ed van Breukelen) , een verzorger/masseur TheoKlaassen, een doktersassistente, een secretaresse eneen wisselende arts-in-opleiding.

Drie delen 2Het sportmedisch centrum (600 m ) bestaat uit drie

gedeelten. Het voor geblesseerde of te keuren sport-springers minst interessante gedeelte is het deel voor

Behandeltafels .

sportparachutist

het personeel en de administratie, een vergaderkamer,keuken, archiefruimte, receptie, etcetera.

Interessanter is het keuringsgedeelte. In een gangtegenover de kamers van de artsen liggen de drie onder-zoekkamers. Lijkt dit wenselijk dan kan men van dezeonderzoekkamers naar de functiekamer waar allerhandeonderzoeken gedaan kunnen worden, zoals hartonder-zoeken (ECG's), longonderzoeken, schrijvende bloed-drukmeters. En behalve allerlei andere vreemdsoortigeapparatuur is er ook een telemetrisch instrument waar-mee men ECG's "op afstand" kan maken. Bij proevenbleek inmiddels dat het instrument een bereik vanInieder geval 400 meter heeft. Degene die onderzochtwordt, heeft een heel klein instrumentje zonder antennebij zich met twee draadjes en plakkertjes naar de borstbij het hart. Wellicht zal in de toekomst geprobeerdworden of met dit instrumentje de hartslag e. d. vanspringers onderzocht kunnen worden tijdens een sprong.

Tussen het gedeelte waar de keuringen en topsport-keuringen plaats vinden en de blessures behandeld wor-den is een laboratorium waar allerhande zaken alsbloed en urine onderzocht kunnen worden.

fSport-medisch-technische apparatuur.

De blessure-afdeling bestaat uit een röntgenkameren een e. h. b. o. /gipskamer. Na een snelle blik in dezeruimten haasten wij ons verder door het pand en be-reikten tenslotte de meest ingewikkeld uitzienderuimte: het domijn van de fysiotherapeut. Naast één vande vijf behandeltafels stonden allerlei apparaten waar-van men mij omstandig de werking trachtte uit te leggen,maar die na de uitleg nog griezeliger leken. Eén geeftschokken (maar zo gaven dr. Heere en verzorgerKlaassen geruststellend toe, nadat men mij onder stroomgezet had, was dat de vervelendste), één doet ook ietsmet electriciteit, maar die voel je niet, één doet ietsmet ultrasonor geluid, speciaal voor tennisarmen e. d. ,één straalt heel intensief en diep (dat snap ik tenminste) .En allemaal beïnvloeden ze op bepaalde manieren ge-blesseerde spieren, banden, pezen, aanhechtingen vanallerlei weefsels, zenuwen, enzovoort.

In een aangrenzende kamer staat ook nog een enormbad waarin onderwaterstraalmassage gegeven wordt.Een kleiner bad doet hetzelfde maar dan alleen bij onder-benen, enkels en voeten.

Hoe dit alles ook zij (en het ziet er werkelijk zeer in-drukwekkend uit) het nieuwe sportmedische centrum vanPapendal betekent zeker ook voor het toch al hoge niveauvan de keuringen en de blessurebehandeling van parachute-springers een fraaie verbetering. Veel springers hebbende weg naar Papendal al voor keuringen en blessures ge-vonden. Met de nieuwe mogelijkheden is het dienstenpak-ket voor de springers van ons land weer aanmerkelijktoegenomen. H. C.

17

uit het archief vanhenri hegener

the riders of the bag"The riders of the bag" waren de showbinken en show-

girls van eind vorige en begin deze eeuw. Met de "bag"(zak) wordt de (hete lucht) ballon bedoeld, waarmee de"riders" omhoog gingen, veelal onder het uitvoeren vangynmastische toeren aan de rekstok, om, als zij eenmaaleen paar honderd meter gestegen waren de verbindingtussen parachute en ballon te verbreken en dan aan deparachute - liefst weer onder het voeren van levensge-vaarlijke toeren - naar de aarde te dalen.

De foto's op deze pagina's zijn uit het archief vanHenri Hegener, de luchtvaart journalist die bij zijn dood,enkele jaren geleden, een standaardwerk over de geschie-denis van de parachute, waar hij zijn lange leven aan ge-werkt had, net niet voltooid had. Overigens: we zijn nogsteeds in onderhandelingen met uitgevers over de uitgavevan het boek.

Op deze pagina een serie foto's van Clarence C. Bonettgemaakt tijdens een sprong op 27 augustus 1904. Bonettoverleefde deze en vele andere sprongen. Hij overleedin 1947 en was toen 75 jaar!

Had deze sprong in Amerika plaats, hier ook enkeleadvertenties van "riders of the bags" in ons land en hettoenmalige Nederlands-Indië. Zo b. v. de advertentieover een sprong van Thomas (Ivy) Baldwin (trouwens eengrote naam in de ontwikkeling van de parachute) inBatavia op 17 mei 1891. Let overigens op de toegangs-prijzen: Europeanen f 2, --, Chinezen f 1, --, Indone-siers 50 cent en militairen een kwartje ... ! Vervolgenseen advertentie van een sprong van Gladys van Tasseleen dochte r van Pork A. Von Tassel (grote concurrentvan Baldwin die aanvankelijk een assistent van VonTassel was), eveneens in Nederlands-Indië en wel op24 augustus 1890 te Semarang.

Tenslotte een advertentie van iets dergelijks in eigenland: een sprong door éne C. W. Wi11iams in Arnhem op28 juni 1889.

Terwijl het vuur nog rookt, stijgt de ballon gevuld methete lucht omhoog, met eronder Bonett, die aan zijnbenen aan de rekstok hangt. Boven zijn benen een bundel-tje: de reserveparachute. Dat wel!

18

Bonett op boomtophoogte .

Bonett bezig met acrobatische toeren tijdens het opstij-gen.

Bonett heeft zijn parachute ontkoppelt, de parachuteheeft zich ontplooit. De ballon draait om, de hete luchten rook stromen er uit.

sportparachutist

Het fieldpacken na de landing.

Ballon-Parachute.Opstijging en Scdcl'dali"!;' van ueu bCI'oCJn(lcu OU"YCI'-

schJ'okk('u J\mcl'ikaau

denHeerC. W. WILLIAMSnu de Firma WILLIAMS s.: YOUNG. van Cincinunt i J Ohio . Y. S. A.

Ol) V.lIJIM,t; 28 JU~I.Jop het Sport- en Tentoonstellings-Terrein, Velperweg te Arlillem,

Ol'GELUI6TfJU' \JOOlt EEX\; Il.v.I:a'tiuée l.v.I:-usica1e, I

des narnidduzs van 1 tot -! uur.Tribune plantsen .. . f U 9H 1 Bureau geopend ten 10 UIlI tot het besprekenPromenade l> 10 0 eo i van plaatsou I 25 cent per persoon \Btaanplcntsen ) ij 25 I

Zir aaUplakbill'lltcu.- I

Met vergunning der plaatselijke autoriteiten.

ZONDAG 17 MEI,in den

Planten- en Dierentuin,door den

A ë re n a u t B a I d win,. tII.t gecombineerde batallons muziek,

De OP8ti~~inu geschiedt 's morgens precies ten 7.30.Aangèzien er slechts tWintig minuten noodig zijn tot

vulling van den BALLON, kan de tijd vanopetYglng precies bepaald wor '

. ··dell op'7 .80,DIe dus eéne werkêlljk pracbttge opstijging wil

.bijwonen, Ira vroe:<tijdig naar denPlaQ.'ten- en Dle'ren'tuin.

Zondag 17 Mei,De. opstlj~ing ir,; al...v:olgt:

De' parachute Is niet aan den kant van 'den BALLON'la.stgemaakt, zooals bij audere vroegere opstijgingen,11""" hangt er precies onder,. Aan <l". paraehute Is de trapeze vastgemaakt en aan!!" tTalleze een dunne lijn van óO voet lengte waaraan~ALDWIN zich vasthoudt. '

Te.rwijl nn .de IlALLON met parachute en trapezeopst)Jgt, h!>ndt BA,LDWIN met slechts êéne hand die lijnvaet:en khmt, na alzoo eenlge henderde voeten opgestegentt ""n, op de trapeze, .

Daar aanll'ekomen doet hij 'leret enkele sterke trapeze-teeren en laat dan op' zekere hoogte gekomen den~ALLON schie en, om met de parachute naar de aardeterug te keeren '. met het hoofd. naa~' beneae«, hangende aan zfjne, voeten ; werkeltjk

zooals de plaat te zien geeft.Alle Americaansche en Australische en Britscb-Indlsche

bladen zijn eenparig van oordeel dat zoodanige opstij-ging en ~ederjlal.ing allee overtreft wat nog ooit gezien is

. .Jitemand verZ1llmedu opZO:N'D.A.G ,17 ~I>

des morgens om half acht precies, tè zijn in denPLAJiTEJi- Eli DIEREJiTUlJi.

Zegt het voort: 7,80 's morgens. en geen minuut later.

,.,. De toegang I'! vrij alleen voor Leden met hunneVAN LIDMAÄT~6U1P:n op vertoon van hun BEWIJS

Entree voor niet-leden: ~ LET WEL • .....,Leden met hun vrouw en

f 2.- kinderen hebben vrijen toe,• 1,- gang, doch worden verzocht" 0,50 hun bewijs van lidmaatschap• 0,25 te toonen. Strenge contrölo t

2374

EUROPEANÈNCHINA-MANINLANDERS.MILIT ArREN

sportparachutist

l)ooRMISS GLADYS VO~ TASSELL

IN DEN

dalem van den RegentALHIER

W~DAG den 24en ~UGUS1US a, s

Wetensdtappel';;jke Voor-stelling

DOOR EEN DAME!

Laa~teBa\\~n-ij~tij~in~ENHALSBREKENDE PARA-CHUTE-VAL

del ••oruetfl fe_ 8 .r6.,,.., lJeurell openen te '1 ure.

Wanneerlij de dei-zelingwek-

kendehoogte vaneen mijl

bereikt zalhebben,zal MissGLADYS

.uit de Bal·Ion sprtu-gen en opde moedee-aarde ne-

derdalenen belan-den, metde uitslui-tende hulp

vao eenbrccae pa-rachute.

Komvroegtijdig

en wee$getuige

van devul ing der

iiallondoor mid ..del VIlD

Prof. VONTASSELL'S

, Nieuwe~~, ~ Melhode....,...~;::;""=-~. te ,..1,

r1a a.u-~ Uml .~t~:~t:! Gclt,!P,A.tPAA.!N6 TO ,I UMP~· _rB.

Kom vroegtijd ig en bewonder de gratie en demoed van de cnverschrokkeu jonge dame al! zijhaar plaats np het trapezium Inneemt, vóór de lucht-vaart te ondernemen.

.,.,.111_0 .,." 4e Ballo. (interessant ge-zicht) 7,30 uur.

Op,tÜgi"g r" .,-••, 8.-

En' I" é e:1e rang, (zÎtpiaalsen bij de Ral/on) f 3.-2e rang Europeanen, Militairen,Chinezen, en Inlanders. f 0.50

•••• ~laalsen, waarvan het aanlal zeer gelimiteerd IS, kunnen (lageliiks besproken wordenin het Sern. Si~areD.Mallazijn van F, K.DE WAAL. 2879

19