SITUATIONEEL BEGELEIDEN · Eerst kijken we naar het gedrag van de verpleeg-kundige… LVO praktijk-...
Transcript of SITUATIONEEL BEGELEIDEN · Eerst kijken we naar het gedrag van de verpleeg-kundige… LVO praktijk-...
SITUATIONEEL BEGELEIDEN
Situationeel begeleiden
E-mail: [email protected]
Eerst kijken
we naar het gedrag van de verpleeg-kundige…
LVO praktijk- en werkbegeleidersdag
Situationeel begeleiden
Gedrag van de verpleegkundige:
1. Taakgericht gedrag (sturing geven):activiteiten die leiden tot concrete resultaten
2. Relatiegericht gedrag (ondersteuning bieden):activiteiten gericht op het onderhouden en ondersteunen van de relatie met de lerenden
LVO praktijk- en werkbegeleidersdag
Situationeel begeleiden
Situationeel begeleiden
Wanneer pas je nu instrueren of overtuigenof ondersteunen of delegeren toe?
Situationeel begeleiden
Daarvoorkijken we naar de begeleidings-behoefte van de lerende
Situationeel begeleiden
Welke begeleidingsstijl kies ik?
Wordt bepaald door de taakvolwassenheidvan de lerende:
• taakbekwaamheid (kan hij het?);
• leerbereidheid (wil hij het?).
Situationeel begeleiden
Kan hij het?
Wordt bepaald door de taakbekwaamheid van de lerende, de mate waarin hij:• ervaring heeft met de te leren (deel)taak;• relevante theoretische voorkennis heeft;• zelfstandig kan leren;• vaardig is in oplossen van problemen.
Situationeel begeleiden
Taakbekwaam? Kan hij het?
Situationeel begeleiden
Taakbekwaam? Kan hij het?
Situationeel begeleiden
Wil hij het?
Wordt bepaald door de leerbereidheid van de lerende, de mate waarin hij:• gemotiveerd is;• verantwoording wil/kan nemen;• zelfvertrouwen heeft.
Situationeel begeleiden
Leerbereid? Wil hij het?
Situationeel begeleiden
Leerbereid? Wil hij het?
Situationeel begeleiden
Vaststellen van de begeleidingsstijl op grond van de taakvolwassenheid van de lerende door het
‘scoren’ van de taakbekwaamheid en leerbereidheid.
Situationeel begeleiden
Situationeel begeleiden
Je hebt de begeleidingsbehoefte van de lerende vastgesteld…
Nu de begeleidingsstijl uitvoeren:
instrueren of overtuigen of ondersteunen of delegeren
Situationeel begeleiden
Ontwikkelingsfasen van een lerende
Situationeel begeleiden
bewust - onbekwaam
bewust - bekwaam
onbewust - bekwaam
onbewust - onbekwaam
Situationeel begeleiden
HELPEN TE VERANDEREN DOOR LEREN TE FACILITEREN
Situationeel begeleiden
Helpen te veranderen…Model van Kurt Lewin.
Situationeel begeleiden
(Re)freezing
Afronden van de verandering
Unfreezing
Veranderbaar maken
Moving
Verandering inzetten
Situationeel begeleiden
Lerende: bewust - onbekwaam
Lerende: onbewust - onbekwaam
Opleider: Unfreezing
Situationeel begeleiden
• Lerende zich welkom laten voelen;
• zorgdragen voor fysieke en psychische veiligheid (voorkomen van FIGHT- of FREEZE- of FLIGHT-reactie);
• zekere mate van controle geven over zijn leer- en werksituatie;
• identiteit benadrukken: je bent student, maar je hoort bij onze organisatie en bij het team;
• ‘pull-methoden’, omstandigheden creëren waardoor de lerende de noodzaak ziet/ervaart/verleid wordt om te veranderen;
• ‘push-methoden’, dwingen te handelen: je gaat het doen of je het nu leuk vindt of niet…
Opleider: Unfreezing
Situationeel begeleiden
Lerende: bewust - onbekwaam
Lerende: onbewust - onbekwaam
Opleider: Unfreezing
Opleider: Moving
Situationeel begeleiden
Lerende: bewust - onbekwaam
Lerende: bewust - bekwaam
Lerende: onbewust - onbekwaam
Opleider: Unfreezing
Opleider: Moving
Situationeel begeleiden
• (situationeel) begeleiden;• begeleidingsplan maken/stageplan laten maken;• doelen bepalen en visualiseren van doelen;• laten zien dat leren van het beroep een proces is;• ‘kikker koken’: langzaam opvoeren van complexiteit;• inspireren/voorbeeldgedrag;• uitdagen op intrinsieke motivatie, ambities en kwaliteiten;• vragen stellen;• taken laten doen;• feedback geven;• laten reflecteren en samen evalueren;• het leren faciliteren.
Opleider: Moving
Situationeel begeleiden
Lerende: bewust - onbekwaam
Lerende: bewust - bekwaam
Lerende: onbewust - onbekwaam
Opleider: Unfreezing
Opleider: Moving
Opleider: (Re)freezing
Situationeel begeleiden
Lerende: onbewust - bekwaam
Opleider: (Re)freezing
Lerende: bewust - onbekwaam
Lerende: bewust - bekwaam
Lerende: onbewust - onbekwaam
Opleider: Unfreezing
Opleider: Moving
Situationeel begeleiden
• taken delegeren;
• blijven belonen van gewenst gedrag;
• vieren van successen;
• toepassen van het geleerde in andere situaties;
• complexiteit opvoeren;
• kwantiteit opvoeren;
• eisen aan kwaliteit opvoeren;
• ‘bevorderen’.
Opleider: Re-freezing
Situationeel begeleiden
Je hebt de begeleidingsbehoefte
van de lerende vastgesteld…
Nu de begeleidingsstijl uitvoeren:
instrueren of overtuigen
of ondersteunen of delegeren
Hoe doe je dat???
Situationeel begeleiden
Lerende:
Onbewust-onbekwaam
Zwak zelfvertrouwen
Weinig zelfstandig
Weinig gemotiveerd
Taakbekwaamheid -
Leerbereidheid –
Opleider:
‘UNFREEZING’
INSTRUEREN
Situationeel begeleiden
Kenmerken van het gedrag van een
verpleegkundige die ‘instrueert’ zijn:
• ‘éénrichtingsverkeer’;
• leerdoel aangeven;
• aanwijzingen (instructies) geven;
• aanwezige protocollen en richtlijnen gebruiken;
• concrete afspraken maken over de uitvoering;
• voortgangsbewaking van de resultaten.
Volgorde instructie:
uitleggen → voordoen → na laten doen → feedback geven
Situationeel begeleiden
Lerende:
Bewust-onbekwaam
Voldoende zelfvertrouwen
Weinig zelfstandig
Gemotiveerd
Taakbekwaamheid -Leerbereidheid +
Verpleegkundige:‘MOVING’
OVERTUIGEN
Situationeel begeleiden
Kenmerken van het gedrag van een
verpleegkundige die ‘overtuigen’ als stijl toepast:
• beperkt ‘tweerichtingsverkeer’;
• verpleegkundige bepaalt wanneer, wat en hoe er wordt geleerd, maar
geeft inspraak;
• begrip kweken voor de taak;
• juiste uitvoering benadrukken;
• lacunes in kennis of vaardigheid achterhalen;
• ingaan op ideeën/suggesties van de lerende;
• inzicht verschaffen in werkproblemen en gekozen methode;
• concrete afspraken maken over de uitvoering van de taak;
• angsten en weerstand reduceren.
Situationeel begeleiden
Lerende:
Bewust-bekwaam
Weinig zelfvertrouwen
Zelfstandig
Weinig gemotiveerd
Taakbekwaamheid +Leerbereidheid -
Verpleegkundige:‘MOVING’
ONDERSTEUNEN
Situationeel begeleiden
Kenmerken van het gedrag van een verpleegkundige
die ‘ondersteunen’ als begeleidingsstijl toepast:
lerende zoveel mogelijk zelf verantwoordelijk laten zijn;
naar oplossingen/vorige succeservaringen vragen;
leer- en werkproblemen van de Lerende helpen oplossen;
stimuleren, aanmoedigen en waarderen;
uitdagen op ambitie;
begrip voor gevoelens van de lerende hebben en dit tonen;
angsten en weerstand reduceren.
Situationeel begeleiden
Lerende:
(On)bewust-bekwaam
Goed zelfvertrouwen
Zelfstandig
Gemotiveerd
Taakbekwaamheid +Leerbereidheid +
Verpleegkundige‘RE-FREEZING’
DELEGEREN
Situationeel begeleiden
Kenmerken van het gedrag van een verpleegkundige
die ‘delegeert’, zijn: werk vaak laten doen om routine op te bouwen;
de lerende vrijheid geven;
vertrouwen uitspreken;
voorwaarden scheppen om de taak uit te voeren en er van te leren;
belangstelling tonen voor de voortgang;
leerresultaten en uitvoering van het werk checken (contrôlemag/moet);
vaardigheden laten inzetten in andere werksituaties (transfer);
tempo en complexiteit van het werk en leren opvoeren.
Geen ‘laissez fair’. De verpleegkundige blijft (eind)verantwoordelijk
voor de kwaliteit van de patiëntenzorg en de leeractiviteiten.
Situationeel begeleiden
Lerende laten ‘groeien’ in zijn taakvolwassenheid…
Situationeel begeleiden
Lerende laten groeien in zijn ontwikkeling…
Situationeel begeleiden
Terug moet soms ook…
Situationeel begeleiden
Terug moet soms ook…
Situationeel begeleiden
Situationeel begeleiden toepassen:
• als globale stijl bij het geven van begeleiding;• bij een bepaalde werksituatie in de organisatie;• bij een individuele begeleidingssituatie;• bij een bespreking over de lerende.
Situationeel begeleiden