1

SchrijvenaanSinterklaasvoorhetBOOpdrachtaandekinderen:schrijfeen“creatief-brief”aanSinterklaasenwineenprijs!Opdrachtleerkracht:kinderenbegeleidenbijfijnmotorischeoefeningenenhetschrijvenvaneencreatief-brief.Hetprojectbestaatuit3onderdelen:*individueleschrijfoefeningen,evt.klassikaalen/ofingroepsverband*werkenmetverschillendmateriaal*hetschrijvenvandebriefUitleg:Bijditprojectgaathetomhetopdoenvanschrijfervaring,hetontwikkelenvandecreativiteitenhetopstellenvaneenbrief.Daarvoorisoefeningnodig.“Decreatief-brief”zalhetresultaatwordenvande3onderdelen.Voordekinderenisheteenuitdagingzoveelalsmogelijkzelfteontdekkenwatzijnodighebben,tebeginnenbijdeindividueleschrijfoefeningen.(2)Omtezorgendatdevoorbereidingstijdniettenkostegaatvanleervakken,kunnendeoefeningen(1t/m8,metuitzonderingvan2)plaatsvindentijdensdetaallessenen‘werkenmetverschillendmateriaal’(2)tijdensdecreatievelessen.Omhetprojectwerkbaartemakenvoordegroepen3t/m8zullendeoefeningenaangepastmoetenwordenaandeleeftijd.Iklaathetaandecreativiteitvandeleerkrachtoveromoefeningentekiezendiebijdeleeftijdvandeleerlingenpassen.Uitvoeringvande3onderdelen:*Plaatsdekindereningroepjes.Deleerkrachtbespreektpunt3,4en5(vandeinhoud)alvorensaandefijnmotorischeoefeningtebeginnen.Deritmischeoefeningenkunnenstaandofzittendwordenuitgevoerdopeengrootvelpapiergeplaktopdetafels.HetzijngrootmotorischeoefeningenwaarbijdebeweginggestuurdwordtvanuitdeschouderErkanmetdezeoefeningenbegonnenworden,daarnawordendefijnmotorischeoefeningingezetopA4ofkleinerenongelinieerd.Tezamen25min.Deleerlingenoefenen,helpenelkaar,kiezeneenbekijkenlaterelkaarswerk.Daarbijkunnenzijzichdevraagstellenofdeoefeninggeluktis,ofdepenontspannenindehandbleefliggenenofdelijntjeswiebelenofstrakverlopen.Denkmaaraaneenwollendraadjeofelastiekjewaarjeaantrekt.

2

*Dekinderenoverleggeninelkgroepjewelkegezamenlijkeofindividueleopdrachtzijwillenmaken,eenstoomboot,Pietenmutsen,Sintop‘tdaked.Zievoorbeeldenindebijlage.*Bijhetschrijvenvandebriefwordendepunten6t/m9onderaandachtgebracht.Inhoud:

1. voorbereidendeschrijfoefeningen2. werkenmetverschillendematerialen3. pengreepoefeningen4. drie-puntsgreepenliggingvanhand,armenpapier5. schrijfhouding6. lay-outvandebrief7. inhoudbrief8. instructiesaandeleerlingen9. criteriaoverdeleesbaarheid

Richtlijnenenondersteuningvoordeleerkracht

1. voorbereidendeschrijfoefeningenDeschrijfbewegingenzijnnodigomdehersenentestimulerendiedehandinbewegingzetten.Dehand-envingerbewegingendragenophunbeurtookbijtotactiveringenstimuleringvandehersenen.“Schrijvenishersengymnastiek”,zeiMariaMontessorien“bewegenhoudthetbreininconditie”,zegtprofScherder.Schrijvenisdusgoedvoordemens!Eenschrijflijnzieterontspannenuitwanneerdeophalenminderdrukhebbendandeneerhalen(bijcursiefschrift).Dezekunnenevt.geoefendwordenmetritmischeschrijfoefeningendiebijdragentoteenvloeiendeschrijflijn.Opinternetkunjevindenwelkegebiedenindehersenenwordengeactiveerdtijdenshetschrijvenenwatheteffectdaarvanis.Oefeningenindebijlage.

2. werkenmetverschillendematerialenDekinderenkunnenzichvoorbereidenopdeverjaardagvandeSintdoorteoefenenmetdefijnemotoriekzoalsjediegebruiktwordtbijtekenen,knutselen,knippenenplakken.Voorbeeldenhiervanzijntevindenindebijlage.Eentekeningkan2aan2gemaaktwordenofiedervoorzich.Ookkunnendetekeningenverwerktwordentoteengezamenlijkprojectdoor3-6kinderen.Zievoorbeeldvandebootwaarelkkind‘eenkamer’indeboottekent.Voorbeeldenindebijlage.

3

3.pengreepoefeningenTijdenshetschrijvensturendevingersdepenophetpapierterwijldehandmeeschuiftnaarrechts.Datkanvoorsommigekinderennoglastigzijnwanneerjuistdehandbeweegtendevingersnietofnauwelijks.Omdebewegingindevingerstebevorderenkunje:-metjevingerslangshetpotloodomhoogklimmen,diversekeren-opponerenmetduimenvingers-handoptafelendevingersomdebeurtoptillen-kleinepropjespapierschietenmetombeurten1vingerstrekkenvanuitdevuist-strekkenvandehandendanweereenvuistmaken,handbuigenendraaibewegingenmaken-handenkruislingsvouwen,naarjetoedraaien.Eenanderkindwijstvingeraan,zonderaanteraken,diejedanoptilt.-handschaduwbeeldmetdehandenmaken.-vingervoetbalspelen-kleinearceer-oefeningen,maarpasopwanthetkankrampindehandofpolsveroorzaken.Alshetkindkrampkrijgthanduitzwaaienencirkelbewegingenlatenmaken.Oefeningenindebijlage.

4. drie-puntsgreepenliggingvanhand,armenpapierDemeestidealemanieromteschrijvenismetdedriepuntsgreepomdatdezemaniervanvasthoudendemeestemogelijkhedentotoptimalebeweeglijkheidvandevingersgeeft.Dehandenvingerszijnontspannenwaardoorditdeidealeuitgangspositieisomzogoed,zosnelenzoefficiëntmogelijkvanlinksnaarrechtstebewegenoverhetpapier.Ookkostdezegreepdeminsteenergieenkanerdaardoorzolangmogelijkdoorgeschrevenwordenzonderlasttekrijgenvankrampofpijninhandofarm. Datbetekentdatjehetpotloodofjepenophetbuitenstekootjevanjemiddelvingerlegtopeensoortkuiltjebovenaanjenagelrand.Depenwordtdandoorduimenwijsvingervastgehouden.

4

Eenmanieromdekinderentelerenhunpenoptepakken:*depenoptafelleggenmetdepuntnaarrechts*Pakmetdepincetgreep(wijsvingerenduim)depenop2cmvandepunt*tildepenopendraaidehandom;depenvaltopdehand*plaatsjemiddelvingeronderdepen,netonderjenagelriem,inhetkuiltjebijjenagelentrekdebuitenste2vingers(pinkenringvinger)naarbinnen,jehandin.*Jezietdatduimenwijsvingeralshetwareeenrondjemaken.Tijdenshetschrijvenmoetdehandoptafelliggenencontactmakenmethetpapier.Dearmligtt/mjeelleboogevenwijdigmetdelangekantvanhetpapierookoptafel.Bijrechtsschrijversbetekentdatderechterpuntvanhetpapierhogerkomtteliggenenvoorlinkshandigenisdatdelinkerpunt.Delinkerpuntvandeonderzijdevanhetpapierligtrechtsvanjenavel,opeenvuistlengteafstand.Jeschrijftdusnietmethetpapierrechtvoorjemaarietsgekanteld.Deafstandvanneustotpapierkunjemetendooreenneustoetertemakendoorjeduimenenpinkenveruittestrekkenenopelkaarteplaatsen.Deniet-schrijfhandligtophetpapierenschuifthetpapieromhoogzodatjearmindezelfdestandoptafelkanblijvenliggen,totjeonderaandebladzijdebent.

5

5. schrijfhoudingEenontspannenschrijfhoudingvoorkomtdathetkindlaterrug-ofnekproblemenoploopt.Hetisbelangrijkdathetkindeengoedeschrijfhoudingaanneemt. Waarjeoplet:

Wetenschappelijkonderzoekheeftaangetoonddateenvoorovergebogenschrijfhoudinggeassocieerdwordtmetverminderingvandeschrijfkwaliteit.Deschrijfhoudingverzwaktookvaaknaarmatedeschrijftaaklangerduurt.Dekinderenkunnenelkaarobserverentijdenshetschrijven.Aandehandvanditvoorbeeldkunnenzeelkaarhelpenenervaringenuitwisselen.Ziehetalseenmaniervanbewustworden.

6. lay-outbriefDelay-outvandezebriefkrijgteeninformeel,creatiefeneigenkarakter.kanopverschillendemanierenwordenuitgevoerd.Natuurlijkishetbelangrijkhoejeeenbriefmoetopstellen.Datkunjedoendooronderstaandepuntentevolgen.*NeemongelinieerdpapierenschrijfmetjeStabilovulpen*datum*aanhef:besteoflieveSinterklaas*teksteninhoud:nietmetikbeginnen*inhetvolgendedeelschrijfjeoverjewensofgedachte*jesluitafmeteenvriendelijkeofhartelijkegroet*onderaandebriefzetjejenaam

*eengoedestoelmetvoldoenderugsteun*hetkindschuiftdebillennaarachteropdestoeltegenderugleuning*schuifdestoelaan.Bepaalzelfwatfijnvoelt,metdebuiktegendetafelaanofniet.*staandevoetenplatopdegrond?*maakeenrechterug,hoofdlichtjesgebogen*ontspannenschouders(heelbelangrijk)*ellebogenoptafel*knieënenheupenmoet90grdgebogenzijn

6

OokdecreativiteitvandezeSinterklaasbriefwordtmeegewogenindebeoordelingevenalsdeinhoud.Debriefmag“aangekleedworden”.Bijvoorbeeld:*A4vaneenschilderingvoorzien(stoomboot,dakenschoorsteenenz.)*doorhetschilderwerkheenschrijvenoferomheenschrijven*gebruikvanverf,krijt,ecoline,kleurpotloodenz.*knipsels,gekleurdpapier*eenvormkiezen,bveenschoenuitknippenendaaropschrijven

7. inhoudbriefDekinderenkunnenhetlastigvindenomtijdenshetschrijven,watalinspanningkost,ooknogeenverhaaltebedenkenwaaroverzeschrijven.Hetkindkrijgtdeopdrachtomminimaal7zinnenopongelinieerdpapiertezetten.Evt.eersthetpapierverven.Zekunnendanzelfdeindelingbepalenenzichoriënterenopderuimtevanhetpapier.Hoeveelzinnenverdeelikopmijnschrijfvlak?Daarbijzullenzezichbewustmoetenwordenvanplaatsingvandeeerstelettervanelkevolgenderegel,deafstandvandelinkerkantlijn.Kanhetlaatstewoordernogopaanderechterkant?Hebiknoggenoegruimteoverommijnnaamtezetten?Opeenpapiermetregelszaldeleerlingbovenaanbeginnenennietzelflettenopeenindeling.Geefdeleerlinghierinderuimteenhelpevt.metpuntjeszettenwaardevolgenderegelzalgaankomen.Ditdraagtbijtotdebewustwordingenhetleerprocesvanhetschrijvenvaneenbrief.Ditonderdeeliseigenlijkhetmoeilijkstedeelvoordekinderenomdatzezichmoetenconcentrerenophetschrijven,deindelingvanhetpapier,deschrijfhouding,depengreep,deinhoudvanhunverhaalendanooknogeenslettenoptaalkundigejuistheidvangrammatica,zinsbouw,interpunctiesenhoofdlettergebruik.

8. instructiesaandeleerlingen:*maakkortezinnen*zeteenpuntachterelkeregel*begintelkensmeteenhoofdletter*maaklogischezinnen*letopdegrammaticaenmaakgoedlopendezinnen*schrijfleesbaar*houdjeaan1schrift,geenmixvanblok-enschrijflettersHetdenkenendoenvraagtinspanning,ordelijkdenkenenstilzittenomdeopdrachttemakenendisciplineomhetvoltehouden.Ppfffff!Hethelptwellichtomeenbeginzintemakenomzeopgangtebrengen.

7

Bijvoorbeeld:Lieve/besteSint,*watikalzolangaanuhebwillenvertellen,is….*detraditievanhetSinterklaasfeestvindikzoleukomdat…..*watikualtijdalhebwillenvragen,is…..*waterlaatstgebeurde…*ikvinduzolief…*mijnbuurmeisjekreegvorigjaargeencadeautje….

9.CriteriaoverdeleesbaarheidOmdeontdekkingstochtvandemetdehandgeschrevenbrieftevergrotenkunnenleerlingenvangroep6,7en8elkaarsbrievenbekijkenoponderstaandepunten.1. Zienonzehandschriftenerhetzelfdeuit?Nee?Hoekandat,immerswijlerenhetzelfdeschriftaan!

2. Zijnalleromplettersevengroot,allelussen/stokkenevenlangenkomenzebovenderomplettersuit?

3. Hoelooptderegel:recht,krom,omhoog,omlaag?4. Staandelettersdichttegenelkaaraanofziterruimtetussen?5. Iservoldoenderuimtetussendewoorden?6. Hoeveellettershebjijverbondenofhelemaalgeen?7. Schrijfjerechtopofschuinofisheteenmixvanbeiden?8. Kunnendeanderenlezenwatjegeschrevenhebt?

Deleerkrachtverzameltdebrievenomevt.aanSinterklaastegevendieopschoolkomt.Sinterklaaskanbijzijnbezoekjeaandeklaszijnwaarderinguitsprekenoverdemetdehandgeschrevenbrieven.HetPlatformhandschriftontwikkelingwildebrievengraagontvangenvoorhandschriftonderzoekenprijzenzullenverlootwordenonderdeinzenders.Ookzijnzijbereidadviestegevenaandeleerkrachtenleerlingenteondersteunenbijhandschriftendiemoeilijkleesbaarzijn.Decreatief-briefversturenaan:Sinterklaas,p/aMagnolialaan23,7711LXNieuwleusenSuccesenheelveelplezier!CharlotteServatiusSchrijfpedagoog,www.schrijven-enzo.nlaugustus2018PlatformHandschriftontwikkelingwww.platformhandschriftontwikkeling