Kan de ruimtelijke ordening zich in de toekomst nog wel bedruipen?

Prof. dr. Erwin van der KrabbenRadboud Universiteit / University of Ulster

Congres OmgevingswetSessie grondbeleid11 november 2015

Verdienmodel gebiedsontwikkeling

• Grondbeleid: geen doel op zich, maar middel om ruimtelijke doelen te bereiken

• Grondbeleid dus ook beoordelen op beoogde effectiviteit

• Stelling:- Regelgeving grondbeleidinstrumentarium (onteigening) mede van invloed op

‘verdienmogelijkheden’ in gebiedsontwikkeling- Verdienmodel gebiedsontwikkeling staat onder druk- Dan ook begrenzing verdienmogelijkheden door regelgeving ter discussie stellen

Afbouwen Vinex

Nul op de meter woningen ….

… aanleggen smart grids

Klimaatadaptatie …

…. Investeringen in gebouwde omgeving en infra

Toename gebruik electrisch vervoer …

…. Aanleg laadinfrastructuur

Is grondbeleid voldoende toegerust voor toekomstige opgaven?

• Gebiedsontwikkeling: bijna altijd risicovolle investering- Kosten gaan voor de baat uit

• Wie is bereid c.q. in staat het risico te nemen?

• Is gebiedsontwikkeling überhaupt winstgevend?

• Verschuiving in opgaven

• Voldoende opbrengsten van gebiedsontwikkeling voor kostenverhaal infrastructuur / openbare ruimte?

Verbeteren uitvoerbaarheid / verdiencapaciteit (1/2)

• Omgaan met financiële risico’s- Kleinschalig: organische gebiedsontwikkeling in transformatie bestaande stad- Integraal / grootschalig blijft noodzakelijk voor uitleglocaties- Aanpassing plannen; accepteer lagere ruimtelijke kwaliteit

• Verschuiving initiatief (en risico)- Van gemeente naar markt- Van grote projectontwikkelaars naar kleine, lokale ontwikkelende bouwers- Van gemeente / ontwikkelaar naar collectief van eigenaren

• Andere financiële participatie overheden- Actief gemeentelijk grondbeleid- (Semi-) publieke ontwikkelingsmaatschappij- Gronden verwerven (‘veilig stellen’), maar niet ontwikkelen

Verbeteren uitvoerbaarheid / verdiencapaciteit (2/2)

• Wetgeving- Verschuiven moment van kostenverhaal- Wetgeving Stedelijke herverkaveling- Wijziging onteigeningswet: waardegrondslag onteigening

• Belastingherziening- Vergroot belastinggebied gemeenten- Lokale belastingen voor (grootschalige) infrastructuur- Baatbelasting