Leveranciersbijeenkomst impact omgevingswet 11092015

21
Verkenning impact Omgevingswet Leveranciersbijeenkomst 11 september 2015 Bart Geerdink en Cees van Westrenen 1

Transcript of Leveranciersbijeenkomst impact omgevingswet 11092015

Verkenning impact Omgevingswet

Leveranciersbijeenkomst

11 september 2015

Bart Geerdink en Cees van Westrenen

1

Verbeterdoelen van de Omgevingswet

6

Samenhangende benadering beleid, besluitvorming en regelgeving

Inzichtelijkheid, voorspelbaarheid en gebruiksgemak

Bestuurlijke afwegingsruimte

Versnellen en verbeterenbesluitvorming

• Ruim twintig wetten gaan op in de Omgevingswet (waaronder Wro, Wabo, Crisis- en herstelwet, Waterwet, diverse milieuwetgeving). Omgevingswet is in juli in de Tweede Kamer vastgesteld

• Ruim honderd AMvB’s worden teruggebracht tot 4 AMvB’s. Nieuwe versies worden in oktober verwacht

• Zoveel wijzigingen betekent dat een zogenaamde technisch omhangingniet kan en dus moet het hele pakket van Omgevingswet en AMvB’sgelijktijdig in werking treden

• Veel afhankelijkheden tussen ketenpartijen: Rijk, provincies, gemeenten (en omgevingsdiensten), waterschappen. In juli 2015 is een bestuursakkoord gesloten voor de invoering

• Samenspel van veel ministeries. Ministerie I&M is trekker. Andere ministeries: EZ (natuur en ondernemers), BZK (bouwen), V&J (veiligheid), OCW (monumenten en cultuur) en VWS (gezondheidsnormen)

• Geplande inwerkingtreding is 2018

Complexiteit en fasering

7

8

Onderzoek in opdracht van Eenvoudig Beter (ministerie I&M)

• Onderzoek verkenning naar de impact Omgevingswet en onderliggende regelgeving

• Vanuit KING lag de focus op gemeenten en omgevingsdiensten

• Onderzoek geeft een actualisatie van de impact van de Omgevingswet op de uitvoeringspraktijk

• Resultaat wordt gebruikt voor eventuele aanpassingen en aanscherping van de regelgeving (AMvB’s), de ontwikkeling en totstandkoming van het digitaal stelsel en generieke instrumenten, en de ondersteuning voor een goede implementatie van de wet in de praktijk

• Oplevering oktober 2015

Impact van de Omgevingswet

9

• Dynamiek krimp, leegstand, een stagnerende woningmarkt, bezuinigingenen gelijktijdig extra taken. Veel wijzigingen die op dit moment op (decentrale) overheden afkomen. De Omgevingswet komt hier nog eens bovenop enheeft nog lang niet altijd de hoogste prioriteit.

• Afwegingsruimte (flexibiliteit) voor gemeenten geldt dat ze in bestuurlijke zin graag afwegingsruimte willen. Ambtelijk kijkt men met name naar de consequenties. Lokale verschillen kunnen level playing field verminderen. Daarnaast geldt hoe meer flexibiliteit je pakt om bestuurlijke afwegingsruimte in te vullen, hoe meer onderzoeklasten je hebt.

• Samenhangend beleid en integraliteit heeft grote gevolgen voor de regelgeving en bestaande verordeningen, die (deels) vervangen moeten worden en of opgaan in het omgevingsplan. Daarnaast is het integraal denken een uitdaging met diverse specialismen in huis.

• Organisatiewijzigingen de Omgevingswet vraagt vooral cultuurverandering. Er is soms wel sprake van samenvoeging van afdelingen en intensievere vormen van samenwerking. Op Rijksniveau geldt intensievere interbestuurlijke samenwerking (nationale omgevingsvisie?).

• Bedrijfsleven zal samenwerking met de overheid intensiveren.

Organisatie

10

Afwegingsruimte (flexibiliteit)

11

Samenhangend beleid

12Instructieregels

• Afspraken op het gebied van planvorming, vergunningverlening en handhaving zijn met name afspraken tussen organisaties nodig.

• Participatie en communicatie inwoners en ondernemers bereik je alleen als er voor hen ook iets in zit, als ze een vraag hebben of ergens last van hebben. Het omgevingsplan lijkt echter op meer afstand te staan. Uitdaging is om hen bewust te laten worden dat ze profijt van Omgevingswet kunnen hebben.

• Adviesrol gemeenten als meest nabije overheid geven vooraf advies over wat wel en niet kan. Ondanks meer algemene regels, is de verwachting dat deze vraag niet minder wordt. De initiatiefnemer en belanghebbende verander je niet zomaar (landelijke campagne?). De uitdaging is hoe dit te organiseren met beperktere inkomsten, eventueel door kosten door te berekenen.

• Verschuiving van vergunningen naar voorkant (planvorming en algemene regels) en naar achterkant (toezicht en handhaving).

• Handhaving en toezicht heeft impact en aanpassingen nodig door risicogericht te werk te gaan in afstemming met omgevingsdiensten.

Werkprocessen

13

• Ingezette ontwikkeling Omgevingswet is op niveau van wet- en regelgeving een grote verandering, maar het bouwt voort op al ingezette ontwikkelingen: participatie, integraal werken, omgevingssensitiviteit, meedenken met initiatiefnemers, etc.

• Cultuur is belangrijker dan regels.

• Kennisniveau en expertise Gemeenten zoeken straks meer generalisten, specialisten zitten bij de omgevingsdiensten of haal je uit de markt.

• Organisatie De invoering is iets van de gehele organisatie, maar bij veeldeelnemers merk je dat nu alleen de afdeling ruimtelijke ordening bezig is met de voorbereidingen.

• Verschuivingen in capaciteit bij gemeenten en waterschappen, doordat erminder vergunningverleners nodig zijn en meer handhavers.

• Open mind vergunningverleners, handhavers en accountmanagers moetenmet een bredere en open agenda op pad, b.v motivering handhaving binnengrotere afwegingsruimte (doelvoorschriften en zorgplicht).

Medewerkers

14

• Aandacht Het digitale stelsel Omgevingswet ligt landelijk onder een groteloep. Het is het eerste grote ICT project na de commissie Elias.

• Impact Omgevingswet heeft grote impact voor digitalisering. Dit geldt landelijk en lokaal. Het is veel werk, er is beperkt geld, er zijn twijfels over de baten en nog veel onduidelijkheid en zorgen over periode 2018-2024.

• Informatiepositie Inwoners en ondernemers krijgen meer invloed en een betere en gelijkwaardige informatiepositie. Ontsluiting van informatie naar het publiek en de duiding hiervan vraagt aandacht. Ook zullen overheden zelf een plan moeten hebben hoe zij de rest van de informatie ontsluiten.

• Standaardisatie is een randvoorwaarde voor een succesvolle implementatie en uitvoering. De impact is groot en komt snel (eind 2015 eerste set).

• Gegevensmanagement door meer algemene regels vervalt de inwinning van gegevens via vergunningen. Administraties als de BAG zijn hiervan afhankelijk. Dit vraagt extra werk aan de achterkant.

• Kwaliteit in huidige administraties zitten nog fouten, wat als deze informatie wordt gebruikt bij beleidsbeslissingen? Wie is er dan verantwoordelijk?

Informatie en ICT

15

Digitaal stelsel

16

• Startpunt De verkenning vormt voor veel deelnemers het startpunt. Een belangrijke vraag die wordt gesteld is hoe de eerste stap te zetten. Waar moeten we beginnen? Hiervoor kijkt men naar de koepels (VNG, UvW, etc.).

• Implementatie van de Omgevingswet is vaak nog niet belegd in organisatie-of afdelingsplannen. Verwacht vanaf 2016 (als AMvB's er zijn) serieus op te pakken (in projectteams, werkplan, etc.).

• Invoering Op de vraag of de opgave haalbaar is kunnen nog maar weinigdeelnemers antwoord geven. Qua cultuur zijn overheden al aardig op streek, maar de regelgeving is veelal nog niet bekend.

• Lokale afwegingen zijn bepalend of de invoering van de Omgevingswet tijdig haalbaar is: afwegingsruimte, risicogericht handhaven of meer zaken vergunningvrij regelen. Afhankelijk van de keuzes die worden gemaakt is de invoeringsdatum wel of niet haalbaar.

Planning

17

Omgevingsplan

18

• Dynamiek Gemeenten ervaren een grote dynamiek. Ze moeten meer doen met minder geld en hebben veel nieuwe taken erbij (o.a. sociaal domein). En inwoners en ondernemers stellen steeds hogere eisen aan gemeenten.

• Bewustwording De verkenning vormt voor veel deelnemers het startpunt. Bewustwording is nodig. De Omgevingswet heeft niet de hoogste prioriteit.

• Cultuur De veranderingen in de regelgeving zien gemeenten niet als grootste issue. De uitdaging zit in de cultuuraspecten. De Omgevingswet bouwt voort op al ingezette ontwikkelingen.

• Advies De verwachting is dat de vraag om advies van gemeenten niet minder wordt. Je moet blijven meedenken.

• Gegevensmanagement lijdt onder de invoering. Door meer algemene regels in plaats van vergunningplicht vervalt de inwinning van gegevens over wijzigingen in de leefomgeving. Dit heeft gevolgen voor o.a. de BAG

• Lokale afwegingen zijn bepalend of de invoering van de Omgevingswet tijdig haalbaar is: afwegingsruimte, risicogericht handhaven of meer zaken vergunningvrij regelen.

Gemeenten

19

• Verschillen er zitten grote verschillen tussen omgevingsdiensten, o.a. in de relatie tussen opdrachtgever-opdrachtnemer (mandaat, dvo, etc.), juridische structuur, bestaansduur, taken (milieu en/of pluspakket), als ook de problematiek (IJmond ivm. Tata Steel vs. IJsselland).

• Opgave de grootste opgave voor totstandkoming hebben omgevingsdiensten al gehad. Het gaat nu om een verandering van taken. De Omgevingswet is uitdagend, maar vanuit dit perspectief wel te doen. Het draait om kwaliteit en betrouwbare dienstverlening en het samen doen.

• Spanningsveld tussen het voorzien in lokale afwegingsruimte en het bedrijfsmatig efficiënt organiseren van de uitvoering op regionale schaal

• Kwaliteit om de vereiste kwaliteit van uitvoering te garanderen, zoeken omgevingsdiensten naar differentiatie in de afhandeling van processen en vertalen dit naar gewenst mandaat.

• Toezicht en handhaving wordt belangrijker, maar er is weinig ruimte voor. Een van de mogelijke oplossingen is het hanteren van een risicomanagementbenadering

Omgevingsdiensten

20

• Zijn er onderwerpen die we hebben gemist?

• Hoe zien jullie als leverancier jullie ondersteunende en adviserende rol naar gemeenten en omgevingsdiensten?

• Wat kunnen jullie betekenen in 2018, op het moment dat het digitaal stelsel nog niet ‘compleet’ is?

Vragen

21