Service Training Basis kennis.pdf2 Voor actuele test-, afstel- en reparatieaanwijzingen de...

Service Training

Zelfstudieprogramma 448

Uitlijnen - basiskennis

2

Voor actuele test-, afstel- en reparatieaanwijzingen de desbetreffende technische documentatie raadplegen.

De huidige moderne wagens hebben steeds complexere en betere onderstellen, die aan allerlei eisen op het gebied van comfort en sportiviteit maar met name ook op het gebied van rijveiligheid moeten voldoen.

Dankzij de mogelijkheden die er tegenwoordig zijn om het onderstel uit te lijnen en verkeerde afstellingen te corrigeren, kunnen onderstellen een heel autoleven lang aan deze hoge eisen voldoen.

S448_002

AttentieAanwijzing

In dit zelfstudieprogramma wordt nader ingegaan op het uitlijnen van het onderstel. Hierbij wordt aandacht besteed aan:

● onderstelspecifieke begrippen● het voorbereiden van het uitlijnapparaat● het controleren van het uitlijnapparaat● waarom er wordt uitgelijnd● waarmee er wordt uitgelijnd● het uitlijnprincipe

3

Grondbeginselen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4Constructiepositie – wagenpositie X-Y-Z-assenstelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5Onderstelspecifieke begrippen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Uitlijnen van het onderstel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20Waarom moet een onderstel worden uitgelijnd? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20Benodigdheden voor het uitlijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24Uitlijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

Gebruik van de uitlijnapparatuur voor andere systemen . . . . . . . . . . . . . . . 38Bestuurdershulpsystemen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

Assen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40Astypen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

Werkvolgorde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Schematisch overzicht van het uitlijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

Inhoudsopgave

4

Grondbeginselen

InleidingHet onderstel is het verbindende element tussen de wagen en het wegdek. Het onderstel brengt verticale krachten en aandrijfkrachten, en wanneer door een bocht wordt gereden ook spoorkrachten, via de wielen over op de weg.

Het onderstel wordt dus aan een groot aantal krachten en momenten blootgesteld.

Door de toenemende motorvermogens en de steeds hogere eisen op het gebied van comfort en veiligheid wordt er steeds meer van het onderstel verlangd.

De ontwikkelingen in de onderstelkinematica hebben in de loop der tijd geleid tot steeds complexere afstelmethoden en geringere toleranties bij de afstelling.

Om de onderstelkinematica te meten en eventueel te corrigeren, moet het onderstel op speciale meetbruggen worden uitgelijnd resp. afgesteld.

Hierbij moet er rekening mee worden gehouden dat een onderstel alleen moet worden afgesteld na een reparatie of bij problemen met het onderstel.

● vooras/achteras● stuurinrichting● remmen inclusief bediening● hulpchassis

Opbouw van het onderstel

Tot het onderstel behoren

● wielophangingen● wielen● veren● schokdempers

In dit zelfstudieprogramma wordt nader ingegaan op het uitlijnen van het onderstel, waarbij wordt begonnen met de onderstelspecifieke begrippen en geëindigd met het eigenlijke uitlijnen.

5

Bij de ontwikkeling van een wagen wordt eerst de constructiepositie gedefinieerd. Deze wordt beschreven door een X-Y-Z-assenstelsel.

Hierbij lopen de Z-as en de X-as door het midden van de vooras. De Y-as loopt meestal precies door het midden van de voorwielen. De constructiepositie komt overeen met de positie van de wagen wanneer deze zich op de voorgeschreven hoogte bevindt.

Alle voorgeschreven gegevens die door de fabrikant van de wagen worden opgegeven hebben betrekking op deze constructiepositie.

Wanneer dus bij het uitlijnen gegevens worden verzameld en vergeleken, wordt altijd rekening gehouden met de constructiepositie. Dit geldt voor alle hierna beschreven onderstelspecifieke begrippen.

Constructiepositie – wagenpositie als X-Y-Z-assenstelsel

S448_035

Wagenhoogte

De wagenhoogte ofwel het wagenniveau heeft een grote invloed op de resultaten van het uitlijnen. De wagenhoogte wordt bepaald door de belading van de wagen, de hoeveelheid brandstof in de tank, de hoeveelheid vloeistof in de vloeistofreservoirs, maar ook door temperatuurverschillen, waardoor de onderstelwaarden, zoals sporing, wielvlucht en naspoor, kunnen veranderen.

6

Grondbeginselen

S448_020

S448_023

Wielcontactpunt

Het wielcontactpunt is het op de wielhartlijn liggende snijpunt tussen een loodrecht door de rotatieas lopende lijn en het wegdek.

Wielhartlijn

De wielhartlijn loopt door het midden van de band en snijdt de rotatieas van het wiel onder een rechte hoek.

Onderstelspecifieke begrippen

7

Wielbasis

De wielbasis is de afstand tussen de vooras en de achteras, gemeten vanuit het midden van de wielen.

Spoorbreedte

De spoorbreedte is de afstand tussen twee wielen van dezelfde as, gemeten vanuit het midden van elke band.

Bij de onafhankelijke wielophanging met dwars of schuin geplaatste draagarmen treedt bij het in- en uitveren een verandering van de spoorbreedte op.

S448_012

S448_011

8

Grondbeginselen

Geometrische rijas

De geometrische rijas is de bissectrice van de totale toespoorhoek van de achteras.

De achteras is de as die de sporing bepaalt. Daarom hebben alle metingen van de voorwielen en enkele hulpsystemen betrekking op de geometrische rijas. In een optimale situatie valt de geometrische rijas samen met de lengtemiddellijn.

S448_013

S448_014

Lengtemiddellijn

De lengtemiddellijn is een wagenspecifieke vaste lijn, die loodrecht op het wegdek staat en door het midden van de spoorbreedte van de voor- en achteras loopt (X-Z-lijn).

Mogelijke praktijksituatie

9

S448_015

Rijashoek

De rijashoek is de hoek tussen de lengtemiddellijn (2) en de geometrische rijas (1).

De rijashoek wordt bepaald door de geometrische rijas, het zijverzet en de schuine stand van de achteras.

Als de rijashoek links naar voren is gericht, dan wordt deze positief genoemd. Is de rijashoek rechts naar voren gericht, dan wordt deze negatief genoemd.

Rechtuitstand

Bij deze wielstand hebben de beide voorwielen dezelfde sporingswaarden ten opzichte van de lengtemiddellijn.

In deze stand wordt de achteras uitgelijnd.

S448_016

Optimale rijashoek

10

Sporingshoek van de achterwielen

De sporingshoek van de achterwielen is de hoek tussen de lengtemiddellijn en de wielhartlijn.

Grondbeginselen

S448_112

Lengtemiddellijn

S448_018

Uitspoor

Toespoor

S448_065

De hoek is positief (toespoor) wanneer het voorste deel van het wiel naar de lengtemiddellijn toe is gekeerd.

De hoek is negatief (uitspoor) wanneer het voorste deel van het wiel van de lengtemiddellijn af is gekeerd.

vaoo

Totale sporing

De totale sporing wordt verkregen door de sporingshoektellen. Hierbij moet rekening worden gehouden met het v

Sporingshoek van de voorwielen

De sporingshoek van de voorwielen is de hoek tussen de geometrische rijas en de wielhartlijn.

De hoek is positief (toespoor) wanneer het voorste deel van het wiel naar de geometrische rijas toe is gekeerd.

De hoek is negatief (uitspoor) wanneer het voorste deel van het wiel van de geometrische rijas af is gekeerd.

S448_064

Toespoor

n het linker- en rechterwiel van een as bij elkaar op te rteken van de afzonderlijke sporingswaarden.

S448_113

Geometrische rijas

S448_017

Uitspoor

11

12

Grondbeginselen

Wielvlucht

De wielvlucht is de hoek tussen de wielhartlijn en een lijn die loodrecht op het wegdek staat en door het wielcontactpunt loopt.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen positieve wielvlucht en negatieve wielvlucht.

● Positief (+) wanneer het wiel met de bovenkant naar buiten helt.

● Negatief (–) wanneer het wiel met de bovenkant naar binnen helt.

Fuseedwarshelling

De fuseedwarshelling is de hoek tussen de fuseehartlijn (b) en een loodrechte lijn (a) op het wegdek (parallel aan de lengtemiddellijn).

Door de fuseedwarshelling wordt de wagen opgelicht bij stuurinslag, waardoor terugstelkrachten ontstaan die na een bocht de wielen en het stuurwiel weer in de rechtuitstand terugbrengen.

S448_071

Negatief

Positief

S448_019

S448_063

13

Er wordt onderscheid gemaakt tussen een positieve (+) schuurstraal, een negatieve (–) schuurstraal en een neutrale schuurstraal.

De schuurstraal wordt bepaald door de wielvlucht, de fuseedwarshelling en de inpersdiepte van de velg.

Schuurstraal

De schuurstraal is de afstand tussen het wielcontactpunt en het snijpunt van het verlengde van de fuseehartlijn met het wegdek.

Schuurstraal – rechtuitstabiliteit

Bij een negatieve schuurstraal wordt het wiel met de grootste wrijvingswaarde meer naar binnen gedraaid. Hierdoor wordt er automatisch tegengestuurd. De bestuurder hoeft alleen het stuurwiel vast te houden.

Bij een neutrale schuurstraal worden er geen storende krachten op de stuurinrichting overgebracht wanneer de auto tijdens het remmen naar één kant trekt of wanneer een band defect is.

S448_022

Positieve schuurstraal Negatieve schuurstraal Neutrale schuurstraal

S448_021

14

Grondbeginselen

Naspoor

Naspoor is de schuine stand van de fuseehartlijn richting de lengtemiddellijn ten opzichte van een loodrechte lijn op het wegdek.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen positieve naspoor en negatieve naspoor.

● Positief: het wielcontactpunt ligt achter het snijpunt van de fuseehartlijn met het wegdek – er wordt aan de wielen getrokken => rechtuitstabiliteit.

● Negatief: het wielcontactpunt ligt vóór het snijpunt van de fuseehartlijn met het wegdek – de wielen worden geduwd.

Sporingshoek

Met sporingshoek wordt het verschil in hoekverdraaiing bedoeld tussen het buitenste en het binnenste wiel als het stuurwiel wordt gedraaid.

De sporingshoek wordt bepaald door het stuurtrapezium. De sporingshoek geeft hierdoor informatie over de werking van het stuurtrapezium bij het draaien van het stuurwiel (naar links of naar rechts).

Positieve naspoor

S448_066

Negatieve naspoor

S448_067

S448_024

Stuurtrapezium

De vooras, de spoorstangarmen en het stuurhuis met de spoorstangen vormen samen het stuurtrapezium. Via het stuurtrapezium worden de in bochten benodigde verschillende hoekverdraaiingen gerealiseerd.

Fusee en spoorstangarm staan niet onder een hoek van 90˚ ten opzichte van elkaar. Hierdoor is bij het draaien van het stuurwiel de verplaatsing van de uiteinden van de beide spoorstangarmen niet hetzelfde. Het gevolg is dat de wielen een verschillende hoekverdraaiing hebben.

Maximale stuurhoek

De maximale stuurhoek is de hoek tussen de wielhartlijn van het binnenste wiel (B) en de wielhartlijn van het buitenste wiel (A) bij een maximale links-rechts-stuurinslag gerelateerd aan de lengtemiddellijn.

De maximale stuurhoek moet aan beide zijden even groot zijn. In dat geval is de draaicirkel linksom even groot als de draaicirkel rechtsom.

Rijden in een bocht

S448_026

Rechtuitrijden

Lengtemiddellijn

S448_025

S448_068

Fusee

Spoorstangarm

15

16

Grondbeginselen

Sliphoek

De sliphoek is de hoek tussen de wielhartlijn en de rijrichting (bewegingsrichting van het wiel).

Een sliphoek ontstaat wanneer een rijdende wagen te maken krijgt met zijdelingse krachten, zoals windstoten en centrifugaalkrachten. De wielen wijzigen hierdoor hun rijrichting en bewegen onder een bepaalde hoek schuin ten opzichte van de oorspronkelijke rijrichting.

Als de sliphoek voor en achter even groot is, is het rijgedrag neutraal. Is de sliphoek voor groter, dan ontstaat er onderstuur. Is de sliphoek achter groter, dan ontstaat er overstuur.

De sliphoek wordt bepaald door de wielbelasting, de zijdelingse kracht, het type band, het bandprofiel, de bandenspanning en de wrijvingskracht.

Wielverzethoek

De wielverzethoek is de hoekafwijking van de verbindingslijn tussen de wielcontactpunten ten opzichte van de lijn die loodrecht op de geometrische rijas staat.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen een positieve wielverzethoek en een negatieve wielverzethoek.

● Positief: het rechterwiel staat meer naar voren.● Negatief: het rechterwiel staat meer naar

achteren.

S448_027

S448_028

Geometrische rijas

Zijdelingse krachten

Wielbasisverschil

Het wielbasisverschil is de hoek tussen de verbindingslijn tussen de wielcontactpunten van de voorwielen en de verbindingslijn tussen de wielcontactpunten van de achterwielen.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen een positieve en een negatieve hoek.

● Positief: de wielbasis aan de rechterzijde is groter dan die aan de linkerzijde.

● Negatief: de wielbasis aan de rechterzijde is kleiner dan die aan de linkerzijde.

Zijverzet

Het zijverzet is de hoek tussen de verbindingslijn tussen de wielcontactpunten van het rechtervoorwiel en rechterachterwiel resp. linkervoorwiel en linkerachterwiel en de geometrische rijas.

Het zijverzet kan uitsluitsel geven over eventuele carrosserieschade.

S448_029

S448_030

Geometrische rijas

17

18

Grondbeginselen

Spoorbreedteverschil

Het spoorbreedteverschil is de hoek tussen de verbindingslijn tussen de wielcontactpunten van het linkervoorwiel en linkerachterwiel en de verbindingslijn tussen de wielcontactpunten van het rechtervoorwiel en rechterachterwiel.

De spoorbreedte is positief wanneer de spoorbreedte achter groter is dan de spoorbreedte voor.

Asverzet

Het asverzet is positief wanneer de achteras, gerelateerd aan de geometrische rijas, ten opzichte van de vooras naar rechts is verschoven.

Het asverzet kan uitsluitsel geven over eventuele carrosserieschade.

S448_031

S448_032

Geometrische rijas

:

vn

de

34

ul

Inpersdiepte van een velg

De inpersdiepte is de afstand tussen het midden van de velg en het aanligvlak van de velg (’x’).

De inpersdiepte is van invloed op de spoorbreedte en de schuurstraal.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen drie inpersdieptes

● Nul: als het aanligvlak exact gelijkligt met het midden● Positief: als het aanligvlak ten opzichte van het midde

geringere spoorbreedte.● Negatief: als het aanligvlak ten opzichte van het mid

grotere spoorbreedte.

Positief N

an de velg.van de velg naar buiten is verschoven –

n van de velg naar binnen is verschoven –

S448_0

Negatief

S448_033

19

20

Uitlijnen van het onderstel

Voor een optimaal rijgedrag en een minimale bandenslijtage moet het onderstel goed zijn afgesteld.

Een verkeerde afstelling van bijvoorbeeld de sporing of de wielvlucht, als gevolg van slijtage of een ongeval, leidt tot een verminderde rijveiligheid.

Ook na reparaties kan een ontoelaatbare afwijking in de onderstelafstelling optreden, bv. bij het vervangen van onderstelcomponenten.

Verkeerde afstellingen kunnen leiden tot verkeerde wielstanden, waardoor ongelijkmatige bandenslijtage kan optreden.

Bij klachten over het rijgedrag of bij abnormale slijtage van de banden kan door middel van uitlijnen worden nagegaan wat de oorzaken hiervan zijn en hoe het onderstel weer in optimale staat kan worden teruggebracht.

Waarom moet een onderstel worden uitgelijnd?

Onderstelparameter(basisbegrippen)

Storingskenmerk – afstelmogelijkheid

Spoorbreedte Constructieve basis-/referentieparameter – daarom ook geen storingskenmerk

● Niet-afstelbare onderstelparameter

Wielbasis Constructieve basis-/referentieparameter – daarom ook geen storingskenmerk


Het uitlijnen mag alleen worden uitgevoerd door personeel dat hiervoor is opgeleid.

Onderstelparameters – storingskenmerken – afstelmogelijkheden

Bij de onderstelparameters wordt een onderscheid gemaakt tussen niet-afstelbare constructieve basis-/referentieparameters en afstelbare parameters. Deze worden in de volgende tabel één voor één toegelicht.

21



Wielhartlijn Constructieve basis-/referentieparameter – daarom ook geen storingskenmerk


Wielcontact-punt

Constructieve basis-/referentieparameter – daarom ook geen storingskenmerk


Geometrische rijas

Als deze rechte lijn afwijkt van de lengtemiddellijn, ontstaat er een rijashoek en rijdt de wagen scheef.

● Afstelbare onderstelparameter

Lengte-middellijn



Rijashoek Bij een rijashoek van 0 graden rijdt de wagen recht; bij alle andere waarden rijdt de wagen scheef.


Rechtuitstand Bij deze wielstand hebben de voorwielen dezelfde sporingswaarden ten opzichte van de lengtemiddellijn.In deze stand wordt de achteras uitgelijnd.

Sporing Te grote negatieve sporing (uitspoor): bandenslijtage binnenkant en slechte rechtuitstabiliteit Te grote positieve sporing (toespoor): bandenslijtage buitenkant en slechte rechtuitstabiliteit


22




Wielvlucht Te grote negatieve wielvlucht: betere stabiliteit in bochten, maar eenzijdige overbelasting en daardoor sterkere slijtage aan de binnenkant van de band

Te grote positieve wielvlucht: slechtere stabiliteit in bochten, sterkere slijtage aan de buitenkant van de band

● Wagenafhankelijke afstelbare onderstelparameter

Fuseedwars-helling

Fuseedwarshelling te groot: hoge stuurkrachtenFuseedwarshelling te klein: wielen en stuurwiel keren moeizaam terug in de rechtuitstand, eerder kans op bandschade, kan leiden tot scheeftrekkenFuseedwarshelling rechts/links verschillend: eerder kans op scheeftrekken


Schuurstraal De schuurstraal wordt beïnvloed door de wielvlucht, de fuseedwarshelling en de inpersdiepte van de velg en kan dus alleen indirect worden veranderd door het aanpassen van deze parameters.


Naspoor Te grote positieve naspoor: hoge stuurkrachtenTe grote negatieve naspoor: wielen en stuurwiel keren moeizaam terug in de rechtuitstand, eerder kans op bandschade Naspoor rechts/links verschillend: eerder kans op scheeftrekkenHet naspoor verandert bv. als de belading van de wagen verandert.

● Wagenafhankelijke afstelbare onderstelparameter

Uitspoor in de bocht



Stuur-trapezium

De vooras, de spoorstangarmen en het stuurhuis met de spoorstangen vormen samen het stuurtrapezium. Via het stuurtrapezium worden de in bochten benodigde verschillende hoekverdraaiingen gerealiseerd.


Maximale stuurhoek

Wijkt de maximale stuurhoek bij linksom sturen af van de maximale stuurhoek bij rechtsom sturen, dan wijkt ook de draaicirkel links af van de draaicirkel rechts.Dit is inherent aan de constructie.


23



Sliphoek De sliphoek wordt bepaald door de wielbelasting, de zijdelingse kracht, het type band, het bandprofiel, de bandenspanning en de wrijvingskracht.


Wielverzet-hoek

De wielverzethoek geldt als maat voor de schuine stand van een as.


Wielbasis-verschil

Het wielbasisverschil is een maat voor de schuine stand van de assen.


Zijverzet Zijverzet kan het gevolg zijn van carrosserieschade.


Spoorbreedte-verschil

Een spoorbreedteverschil kan het gevolg zijn van carrosserieschade.


Asverzet Asverzet kan het gevolg zijn van carrosserieschade.


Inpersdiepte Constructieve basis-/referentieparameter

24


● De uitlijnbrug moet schoon zijn en de draaiplateaus en schuifplaten moeten soepel kunnen worden verplaatst.

● De draaiplateaus en schuifplaten moeten met borgpennen of vergelijkbare middelen worden vastgezet, zodat ze niet kunnen verschuiven wanneer de wagen de uitlijnbrug op- of afrijdt.

Voor een nauwkeurige uitlijning en afstelling van het onderstel en voor betrouwbare meetresultaten moet aan bepaalde eisen worden voldaan:

● De wielcontactpunten moeten allemaal op dezelfde hoogte liggen. De maximaal toegestane hoogteverschillen moeten zowel in de lage brugstand voor de begin- en einduitlijning als in de hoge brugstand voor de afstelwerkzaamheden in acht worden genomen.

Draaiplateau Draaiplateau

Schuifplaat Schuifplaat

S448_037

Benodigdheden voor het uitlijnenVoor het uitlijnen worden speciale apparaten gebruikt. Deze worden op de volgende bladzijden beschreven.

Uitlijnbrug

Voor het uitlijnen van het onderstel moet een speciale uitlijnbrug worden gebruikt.

25

Uitlijnapparaat

Voor een nauwkeurige uitlijning moet een uitlijnsysteem worden gebruikt dat door Volkswagen is goedgekeurd, zoals V.A.G 1813 F van Beissbarth.

In dit zelfstudieprogramma kan niet worden ingegaan op elk systeem dat door Volkswagen is goedgekeurd. De hierna volgende beschrijving van het uitlijnen van het onderstel met behulp van een uitlijncomputer dient dan ook enkel en alleen als voorbeeld.

Het systeem bestaat uit de volgende hoofdcomponenten:

● computer met beeldscherm en software● invoereenheden, zoals een toetsenbord en een afstandsbediening● uitvoereenheid, zoals een printer● uitlijnsensoren● spaneenheden voor de uitlijnsensoren

S448_044UitlijnbrugUitlijnapparaat/

uitlijncomputerDraaiplateau

26


e

nor

die v

x

S448_050

LibelUitlijnsensor

De uitlijnsensoren vormen rond de wagen een gesloten m

Uitlijnsensoren

De uitlijnsensoren werken op batterijen of kunnen, indienverbonden. In totaal zijn er vier uitlijnsensoren. Elke sensinfraroodmetingen mogelijk zijn.

De meting gebeurt met behulp van een infraroodstraal, gebundeld. Alle metingen in het horizontale vlak wordenontvang-CCD-camera's.

De meetgegevens worden radiografisch naar de meetbo

CCD-camera

Antenne

CCD-camera

etrechthoek (zie blz. 30).

odig, via een kabel met de netvoeding worden is uitgerust met twee CCD-camera's, waarmee

door de geïntegreerde lens tot een lichtpunt worden erricht door twee met elkaar corresponderende zend/

verzonden.

De meetapparaathouder kan worden gebruikt voor wielen van 10 tot 23 inch. De houders van de spaneenheid kunnen eenvoudig in het bandprofiel worden vastgeklemd.

Accessoires, zoals kunststof hulzen, voorkomen dat gespoten velgen of lichtmetalen velgen worden beschadigd.

Rempedaaldrukker

De rempedaaldrukker voorkomt dat het wiel op het draaiplateau gaat ronddraaien tijdens het verdraaien van het stuurwiel. Dit is noodzakelijk voor een exacte meting van het naspoor, de fuseedwarshelling en de sporingshoek.

Meetapparaathouder

S448_048

Meetapparaathouder

S448_114

Rempedaaldrukker

27

28


g

Steunplaten voor de wielen

d

Draaiplateaus

Draaiplateaus zijn als accessoire bij de uitlijncomputer te bestellen.

Deze zijn nodig om de wielen te kunnen laten uitslaan wanneer aan het stuurwiel wordt gedraaid.

Schuifplaten

Schuifplaten zijn als accessoire bij de uitlijncomputer te bestellen.

Dankzij de schuifplaten is het mogelijk om wagens met verschillende wielbases uit te lijnen zonder dat de schuifplaten opnieuw moeten worden gepositioneerd.

Uitlijnbru

De draaiplateaus en schuifplaten moeten navelgslagcompensatie worden ontgrendeld.

S448_038

S448_039

Draaiplateau

Schuifplaat

e

29

Uitlijnsoftware

Na het voorbereiden en inrichten van de uitlijnapparatuur kan met het uitlijnen worden begonnen.

Het uitlijnen vindt plaats in verschillende stappen via een dialoog op het beeldscherm van de computer.

De software is speciale VW-software. Behalve wagenspecifieke meetprocedures en wagenafhankelijke aanwijzingen bevat de software ook aanwijzingen over de afstelprocedure en concernwijde wagengegevens.

S448_054

Het weergegeven scherm dient enkel en alleen als voorbeeld.

30


Opbouw van het uitlijnsysteem

In onderstaande afbeelding zijn de communicatielijnen van het uitlijnsysteem weergegeven.

S448_047

Uitlijnsensor Draaiplateau Uitlijnsensor

Meetbox

Beeldscherm Computer

Toetsen-bord

Schuifplaat

Printer

Infraroodstraal

De infraroodstralen van het uitlijnsysteem mogen tijdens het meten niet worden onderbroken.

Uitlijnsensor Uitlijnsensor

31

UitlijnenMet behulp van uitlijnen kunnen de werkelijke waarden van het onderstel worden vergeleken met de fabriekswaarden.

Bij ontoelaatbare afwijkingen kunnen corrigerende afstellingen worden uitgevoerd.

Verloop van het uitlijnen

Voorbereiding van het uitlijnen

● Wagentype selecteren● Ordergegevens aanmaken● Wagenhoogte bepalen● Velgslagcompensatie uitvoeren

Uitlijning

● Beginuitlijning● Eventueel correcties aanbrengen● Einduitlijning● Meetverslag

S448_111

Hierna wordt als voorbeeld het elektronisch uitlijnen met behulp van een uitlijncomputer beschreven.

32


Voorbereiding van het uitlijnen

In de volgende tabel is een overzicht weergegeven van de belangrijkste werkzaamheden ter voorbereiding van het uitlijnen.

Voorbereidende werkzaamheden voor het uitlijnen

Draaiplateaus en schuifplaten richten en de hefbrugbreedte aanpassen aan de spoorbreedte en wielbasis van de wagen.

Wagen zodanig op de draaiplateaus en schuifplaten rijden, dat de wielen zich exact in het midden hiervan bevinden.

Wagen tegen wegrollen beveiligen.

Testvoorwaarden:

Wagenspecifieke aanwijzingen in de uitlijnsoftware in acht nemen.

● Algemene toestand van de veren en schokdempers controleren.● Controleren of de velgen en de banden dezelfde maat hebben.● Wielophangingen, wiellagering, stuurinrichting en stuurstangen op ontoelaatbare speling en beschadiging controleren.● De profieldiepte van banden op dezelfde as mag niet meer dan 2 mm van elkaar verschillen.● De banden moeten de voorgeschreven bandenspanning hebben.● De wagen moet in onbeladen toestand zijn.● De brandstoftank moet vol zijn, zo nodig tanken.● Het reservewiel en het wagengereedschap moeten zich op de daarvoor bestemde plek in de wagen bevinden.● Het vloeistofreservoir voor de ruiten- en koplampsproeiers moet vol zijn.● Let er tijdens het uitlijnen op dat geen enkel draaiplateau en geen enkele schuifplaat tegen de eindaanslag staat.● In plaats van het bijvullen van de ontbrekende hoeveelheid vloeistof kunnen ook gewichten in de wagen worden gelegd.● De wagen moet afgekoeld zijn (bv. Touareg/Phaeton met luchtvering).

Meetapparaathouders aan de wielen bevestigen.Hierbij moeten de volgende punten in acht worden genomen:

● indien nodig moeten hulzen worden gebruikt● de meetapparaathouders moeten goed vastzitten● de aanligvlakken van de meetapparaathouders moeten gelijk zijn● de meetapparaathouders moeten goed passen en vormvast worden bevestigd

33

Om de wagenhoogte te bepalen, wordt de afstand van het midden van de velg recht naar boven tot aan de onderkant van de wielkuip gemeten.

Het is echter ook mogelijk om alleen de afstand van de onderkant van de wielkuip tot aan de velgrand te meten en vervolgens de helft van de velgdiameter bij deze waarde op te tellen (hiervoor moet de velgdiameter worden gemeten).

Deze methode verdient de voorkeur, omdat het mogelijk is dat het midden van de velg is afgedekt door delen van het meetapparaat, zoals de snelspaneenheid.

De wagenhoogte is afhankelijk van de belading. Als de belading verandert, verandert het wagenniveau, en veranderen ook de onderstelwaarden. Daarom moet de wagen vóór aanvang van het uitlijnen in onbeladen toestand zijn.

Afstellingen voor het uitlijnen

Meetapparaat op midden van velg aangebracht

Onderkant wielkuip

S448_051

Let erop dat de wagenhoogte in het tolerantiebereik ligt dat door de fabrikant is opgegeven.Als de tank niet volledig vol is, veranderen de sporings-, wielvlucht- en naspoorwaarden.

Wagenhoogte

De wagenhoogte ofwel het wagenniveau heeft een grote invloed op de resultaten van het uitlijnen, omdat bij een afwijkende hoogte er vanwege de onderstelgeometrie andere sporings- en wielvluchtwaarden zijn.

34


Velgslagcompensatie

De velgslagcompensatie moet worden uitgevoerd. Hiermee wordt de zijslag van de velg en de opspanfout van de meetapparaathouder bij een wielomwenteling gemeten en worden de sporings- en wielvluchtwaarden gecompenseerd.

Voor het uitvoeren van de velgslagcompensatie moeten de wielen vrij kunnen draaien. De klembout van de uitlijnsensor moet worden losgedraaid, zodat de draaihoeksensor, die aan de steekpen is bevestigd, de wielstand kan meten.

S448_053

S448_052

Na de start van de velgslagcompensatie moet het wiel volgens de instructies op het beeldscherm driemaal een kwartslag in rijrichting verder worden gedraaid.

Na de velgslagcompensatie en vóór de beginuitlijning moeten nog de volgende werkzaamheden worden uitgevoerd.

● Borgpennen uit de draaiplateaus trekken om te voorkomen dat het onderstel onder spanning komt te staan.

● Wagen laten zakken.● Wagen met onbediende voor- en achterremmen

doorveren zodat de wagen in een stabiele middenstand komt te staan.

● Rempedaal blokkeren door het plaatsen van de rempedaaldrukker.

Na het laten zakken van de wagen moeten de wielen exact in het midden van de draaiplateaus en schuifplaten staan.

De op de volgende bladzijden weergegeven schermen dienen uitsluitend als voorbeeld.

35

● Wielen in de rechtuitstand zetten.

● Libellen van de uitlijnsensoren richten.

● Achteraswaarden meten.

● Stuurwiel 20˚ linksom en 20˚ rechtsom draaien om het naspoor, de fuseedwarshelling en de sporingshoek te meten.Stuurwiel weer in de middenstand draaien.

● Sporings- en wielvluchtwaarden van de vooras meten.

● Stuurwiel linksom en rechtsom draaien om de maximale stuurhoek links/rechts te meten.

● Gemeten waarden vergelijken met de voorgeschreven waarden. Liggen alle gemeten waarden binnen de toegestane toleranties, dan kan meteen een meetverslag worden geprint en kan de uitlijning worden beëindigd.

● Zijn er waarden gemeten die buiten de tolerantie liggen, dan moeten afstelwerkzaamheden worden uitgevoerd. Alle waarden die kunnen worden gecorrigeerd worden bij de afstelwerkzaamheden met een gereedschapssymbool aangeduid. Met een druk op een knop kunnen dan ook de bij deze meetwaarden horende afstelafbeeldingen en -teksten op het beeldscherm worden weergegeven.

Aangezien het mogelijk is dat er nieuwe informatie beschikbaar is, moeten vóór de voorbereiding van het uitlijnen en het uitlijnen zelf de aanwijzingen in ELSA (Elektronisch Service Afvraagsysteem) worden geraadpleegd.

S448_073

Beginuitlijning

Bij de beginuitlijning moeten de volgende handelingen worden verricht:

36

S448_059

S448_057

Afstelwerkzaamheden – achteras

Het volgende kan worden afgesteld:

● wielvlucht links● wielvlucht rechts● sporing links● sporing rechts● totale sporing● wielvluchtverschil

Bij een as met veerpoten en gekoppelde draagarmen, zoals bij de Polo, zijn geen afzonderlijke afstellingen mogelijk. Door het verschuiven van de as kunnen waarden worden aangepast.

Afstelwerkzaamheden – afstellen van wielvlucht en naspoor van de vooras


● wielvlucht links● naspoor links● sporing links● wielvlucht rechts● naspoor rechts● sporing rechts● wielvluchtverschil● naspoorverschil

Afstelwerkzaamheden – vooras


● wielvlucht links● wielvlucht rechts● sporing links● sporing rechts● totale sporing

S448_056


Einduitlijning

De einduitlijning moet op dezelfde wijze worden uitgevoerd als de beginuitlijning.

Aan het einde van de einduitlijning wordt het meetverslag weergegeven.

Liggen alle gemeten waarden van de einduitlijning binnen de toegestane toleranties, dan kan het meetverslag worden geprint en kan de uitlijning worden beëindigd.

Vóór de einduitlijning moeten alle losgemaakteschroefverbindingen aan de assen met het vooaantrekmoment worden vastgezet.

Meetverslag

Boven in het meetverslag staan de klant- en wagengegevens vermeld.

Onderin staan de voorgeschreven waarden en gemeten waarden van de begin- en einduitlijning.

S448_072

rgeschreven

S448_061

37

38

Als een wagen is uitgerust met Lane Assist, is het mogelijk dat de camera van het systeem na een ondersteluitlijning moet worden gekalibreerd.

Dit is in elk geval nodig wanneer aan de achteras de sporing of de wielvlucht is gecorrigeerd.Door de veranderde waarden aan de achteras verandert ook de geometrische rijas van de wagen.

Voor het kalibreren van de camera van de Lane Assist moet afstelapparaat VAS 6430 worden gebruikt. Dit wordt haaks op de geometrische rijas vóór de wagen geplaatst met behulp van het uitlijnapparaat.Het afstelapparaat bestaat uit verschillende componenten en wordt bijvoorbeeld ook gebruikt voor het ijken van het ACC-systeem.

Gebruik van de uitlijnapparatuur voor andere systemen

S448_105

Kalibratiebord Lane Assist – VAS 6430/4

De stappen die moeten worden doorlopen bij het kalibreren zijn opgenomen in de software van de uitlijncomputer.

Afstelapparaat VAS 6430/1

Meer informatie over de Lane Assist is te vinden in zelfstudieprogramma 418 ’De Lane Assist’.

BestuurdershulpsystemenBestuurdershulpsystemen zijn er om de bestuurder in alle opzichten te helpen.De bestuurder blijft echter verantwoordelijk voor de wagen en het rijgedrag.

Lane Assist

39

Automatische afstandsregeling – ACC

Als een wagen is uitgerust met automatische afstandsregeling (ACC = adaptive cruise control), is het mogelijk dat de radarsensor van het systeem na een ondersteluitlijning moet worden geijkt.

Dit is in elk geval nodig wanneer de sporing van de achteras is gecorrigeerd. Voor het ijken van de radarsensor moet afstelapparaat VAS 6430 worden gebruikt.

Rear View – achteruitrijcamerasysteem

Als een wagen is uitgerust met Rear View, moet de achteruitrijcamera na een ondersteluitlijning worden gekalibreerd wanneer aan de achteras de sporing of de wielvlucht is gecorrigeerd.

Voor het kalibreren van de achteruitrijcamera moet kalibratiesysteem VAS 6350 worden gebruikt.

Door de veranderde waarden aan de achteras verandert ook de geometrische rijas van de wagen. Het optimale detectiebereik van de achteruitrijcamera is afhankelijk van de geometrische rijas.

S448_115

S448_116

Meer informatie over de automatische afstands-regeling is te vinden in zelfstudieprogramma 470 ’De Touareg 2011 - Elektrische en elektronische componenten’.

Meer informatie over Rear View is te vinden in zelfstudieprogramma 407 ’Het achteruitrijcamerasysteem’.

Kalibratiesysteem VAS 6350

Afstelapparaat VAS 6430

40

Assen

4

o

n v

Viermaal gelede achteras, Golf 200

● Sporing en wielvlucht afzonderlijk afstelbaar

AstypenHierna zijn enkele astypen van Volkswagen afgebeeld.

Vooras met McPherson-veerpoten, G

● Sporing afstelbaar● Wielvlucht niet afstelbaar, kan echter door het richte

S448_006

lf 2004

an de as worden beïnvloed

S448_007

ld

s

Achteras met veerpoten en gekoppe

● Geen afstelmogelijkheden● Kan alleen worden gericht

Viermaal gelede 4MOTION achtera


e draagarmen, Polo 2010

, Passat/Tiguan

S448_070

S448_069

41

42

Assen

e

n a

r

Achteras


Onderstel met stalen veren/luchtver

Het onderstel van de Touareg kan zowel met stalen vereDe afbeeldingen tonen het onderstel met luchtveren.

Vooras

● Sporing, wielvlucht en naspoor afzonderlijk afstelbaa

S448_008

S448_106

n, Touareg

ls met luchtveren zijn uitgerust.

e

n a

r

Achteras


Onderstel met stalen veren/luchtver

Het onderstel van de Phaeton kan zowel met stalen vereDe afbeeldingen tonen het onderstel met luchtveren.

Vooras

● Sporing, wielvlucht en naspoor afzonderlijk afstelbaa

S448_009

S448_107

n, Phaeton

ls met luchtveren zijn uitgerust.

43

44

Werkvolgorde

Schematisch overzicht van het uitlijnen (aan de hand van de Golf 2009)

Wagen selecterenOrdergegevens aanmaken

Wagenhoogte bepalen

Start

Wielvlucht voorascontroleren

Wielvlucht achterascontroleren

Sporing achterascontroleren

Einduitlijning

Sporing voorascontroleren

Einde

Vergelijking voorgeschreven/gemeten waarden

Voorbereidinguitlijnen

Corrigeren/afstellen

Meting

BELANGRIJK

Beginuitlijning

Sporing voorascontroleren

rve

N

N

N

N

N

Wagen doo

Gemeten waarde binnen tolerantie?

Ja

Ja

Ja

Ja

Velgslagcompensatie uitvoeren

Schroefverbindingen met voorgeschreven aantrek-

moment vastzetten





Ja

ren Rempedaaldrukker plaatsen

Afstellen wielvlucht

S448_110

ee

ee

ee

ee

Afstellen sporing

Afstellen wielvlucht

Afstellen sporing

Afstellen sporing

ee

45

46

Aantekeningen

© VOLKSWAGEN AG, WolfsburgAlle rechten en technische wijzigingen voorbehouden.ZSP000.2812.28.32 Technische stand 02-2011

Volkswagen AGService Training VSQ-1Brieffach 199538436 Wolfsburg

❀ Dit papier is gemaakt van chloorvrij gebleekte cellulose.

448

Service Training Basis kennis.pdf2 Voor actuele test-, afstel- en reparatieaanwijzingen de...

Documents

Transcript of Service Training Basis kennis.pdf2 Voor actuele test-, afstel- en reparatieaanwijzingen de...