Lokaal Duurzaam Energiebedrijf”Een mogelijk samenwerkingsmodel”

Martin Marquering

m.marquering@ecofys.nl

Introductie Ecofys

Sinds

1999

70 kton CO2/jr in 2025600 miljoen autokilometers

Nu 10 kton C02/jr

Kort Overzicht

1. Wat is een Lokaal Energiebedrijf ?

2. Investeren in Duurzaamheid, waarom?

3. Hoe samenwerken, wat wel en wat niet?

4. Risicomanagement

Aanleiding & veranderingenWelke ontwikkelingen zijn een aanleiding?

• Transitie van Centraal naar Decentrale energievoorziening

• Standaardisatie Technologie & “Proven Technology”

• Stimuleren van Lokale initiatieven

• Beheersing van stijgende Energielasten

• Verdere Opsplitsing Energiemarkt

• Meer aandacht voor Financiering van Duurzaam / Lange termijn

• Van initiëren & Motiveren naar Realiseren & Organiseren

Hoofdkenmerken:

1. Duurzaam 2. Lokaal (productie & participatie)3. Aparte Juridische entiteit 4. Exploitatiegericht5. Levering van energie aan meerdere partijen

Lokaal Energiebedrijf Wat verstaan we onder een Lokaal Energiebedrijf?

PRODUCTIE DISTRIBUTIE EXPLOITATIE

Verschillende InvalshoekenMotivatie vanuit:

•Organiseren & Structureren van lopende initiatieven & projecten

•Financieringsbehoefte & onderlinge “kruis”bestuiving

•Kennisbundeling vanuit verschillende projecten

•Maximale toegevoegde waarde vanuit de gehele keten

Basis : Project(en)

SPC of Duurzaam Energiebedrijf (DEB)

BOTTOM-UPPROJECT

Westpoort Warmte

MeerWarmte Thermobello DEVO

Verschillende InvalshoekenMotivatie vanuit:

•Versnelling van de gestelde milieuambities

•Strategische positionering

•Onafhankelijk van wisselende energieprijsstijgingen

•Maatschappelijk & Duurzaam ondernemen

Basis : Garantiestelling of Fonds i.c.m. gedragen ambities/beleid

Projectbureau of Duurzaam Diensten Bedrijf (DDW)

TOP-DOWN

BELEID

DEA Schaalsprong Amsterdam

Prov. Utrecht GarantieFonds

NHEC

Investeren in DuurzaamWat zijn de belangrijkste kenmerken van investeren in duurzaamheid?

• CO2-reductie

• Lange termijn investeringen, keuze tussen

– Lage kapitaalslasten & Hoge energielasten versus

– Hoge kapitaalslasten & Lage energielasten

• Lange exploitatietermijn (ca. 15 tot 30 jaar )

• Financiële waardering van exploitatieoverschot versus meerinvestering

• Waarde wordt bepaald door verkregen (Leverings) Concessie

• Waarde NCWexploitatie hangt sterk af van de financieringsvorm

CAPEX

15%

Traditioneel

Fossiel

100%

Duurzaam

Leveranciers of Aanbestedingmo

del

30% •Hoge P.O.& P.M kosten

•Lage gearing VV/EV

•Hoge rendementseis EV

•Conservatieve calculatie

•Hoge inschatting Onderhoud&Beheers kosten

•Ontwerp vanuit Stichtingskosten

•Conservatieve inschatting Energieprijs ontwikkeling

OPEX

NIET HAALBAAR

Vergelijk Exploitatie Duurzaam - Leveranciersmodel

EB

ITD

A

•Kapitaalskosten

•Afschrijving etc

•Energieinkoop

•Onderhoud&Beheer

•Vaste kosten etc.

CAPEX

15%

Traditioneel

Fossiel

100%

30%

OPEX

NIET HAALBAAR

• Aanzienlijke reductie P.O.&P.M Kosten

• Lagere Expl.lasten door Expl.gericht ontwerp

• Risicospreiding / lagere rendementseis

• 30/70 Gearing Financiering

Ca. 10 a 15% “kosten” reductie

Duurzaam

Coalitiemodel

KORTOM:

SAMENWERKING LOONT

Vergelijk Exploitatie Duurzaam Coalitie

HAALBAAR

• 1000 euro meerinvestering WKO

• Besparing 40% op Energielasten

• IRR van 12% / REV=24%

• βMarktrente < βEnergie ⇒ minder risico (volatiliteit )

Kapitaalslasten vs EnergieprijzenTerugblik Investeringsbeslissing 1995

Praktijk: Vertragende & faalfactorenWaarom is er sprake van vertraging of afstel?

• Wantrouwen tussen betrokken partijen door juridische procedures

• Onduidelijke en eenzijdig opgestelde aanbestedingsdocumenten

• Sterke focus op realisatie i.p.v. exploitatie

• Hoge (niet realistische) ambities

• Risicoverschuiving ipv risico verdelen

• Onvoldoende juridische kennis en ervaring

• Onduidelijke en wijzigingen in wet&regelgeving (o.a. subsidies)

• Ontbrekende praktijk kennis & ervaring projecten

• Zeer hoge risico-inschatting waardoor een hoog rendementseis

• Ontbrekend enthousiasme en draagvlak (bestuur & betrokkenen)

SuccesfactorenWat zijn de belangrijkste Succesfactoren?

• Begin kleinschalig vanuit een beheersbare maat / hoge zekerheid

• Zorg voor draagvlak bestuur en betrokken partijen

• Focus op kernkwaliteiten (activiteiten) van eigen organisatie

• Enthousiasme & Projectmanagement

• Samenwerking aanvullende kwaliteiten Publiek/Privaat

• Beheers risico’s door partijen te betrekken met kennis & ervaring.

• Geen inspanning- maar heldere prestatieafspraken

• Schep vertrouwen door transparantie en oplossinggerichtheid

• “Goedkoop is duurkoop”

• Weeg risico’s en differentieer in rendementseisen

FINANCIEEL & ECONOMISCH

Financiering / Netwerk

Risicoverspreiding

Prijsontwikkeling

Subsidies

JURIDISCH & FISCAAL

Aanbestedingrecht

FIDO / v. Laan

Elektriciteit/ Gas / Warmtewet

Organisatievorm / structuur

TECHNIEK

Exploitatiegericht Ontwerp

Risicomanagement

Standarisering

Assetmanagement O&B

ORGANISATIE & NETWERK

Relatienetwerk

Procesmanagement

Kennis & Ervaring DE-Projecten

Besluitvorming / Middelen

Helder ambitie

FINANCIEEL & ECONOMISCH

Financiering & Netwerk

Fin. Risicomanagement

Prijsontwikkeling & Forecast

Subsidies

JURIDISCH & FISCAAL

Aanbestedingrecht

FIDO / v. Laan

Elektriciteit/ Gas / Warmtewet

Organisatievorm / structuur

Aansprakelijkheid

TECHNIEK

Exploitatiegericht ontwerp

Standarisering

Technisch Risicomanagement

Assetmanagement O&B

ORGANISATIE & NETWERK

Helder Visie / ambitie

Relatienetwerk

Procesmanagement

Kennis & Ervaring DE-Projecten

Besluitvorming / Middelen

PROJECT

Samenwerking in DuurzaamheidOp welke aspecten en onderwerpen?

SamenwerkingsvormenWelke organisatievormen zijn er en waar hangt de keuze van af?

Keuze van organisatie vorm hangt af van:• Technisch Systeem • Gestelde ambities / visie• Mogelijkheden t.a.v. financiering• Publiek / Privaat• Risicoacceptatie betrokken partijen• Gewenste Zeggenschap

A. FINANCIELE PARTICIPATIE ZONDER ZEGGENSCHAP

- Garantiefonds / Revolving Fund etc.

- Lening / Obligatie

- Aandeel / Certificaten

B. FINANCIELE PARTICIPATIE MET ZEGGENSCHAP

- Stichting

- BV.

- Maatschap, Vof of CV.

Risico’sWelke risico’s zijn van invloed?

• Realisatie risico’s• Tegenvallende investeringen• Planning• Schade / Molest / Aansprakelijkheid• Hoge herinvesteringen

• Exploitatie risico’s• Systeemrendement• Reverse Spark-spread (E prijs stijging, G prijs daling)• Energieafzet // PPE• Leegstand• Tarieven (o.a. warmtewet)• Crediteurenrisico

• Financiering risico’s• Voorinvesteringsrisico• Faillissement partnership / leveranciers etc.• Rentestijging• Fiscale & juridisch regelgeving• Subsidierisico

Risico = Gevolg x Kans (x Alternatief)

RisicomanagementOrganiseren van risico’s & verdiensten

INVENTARISEREN

ANALYSE & WAARDERING

BEHEERSEN & IMPLEMENTER

EN

DELEN en/of VERDELEN

BUSINESSMODEL / GEVOELIGHEIDSANALYSE

•Technisch Ontwerp

•Financieel Uitgangspunten

•Organisatorisch & Planning

JURDISCHE STRUCTURERING / SAMENWERKING

•Outsourcing

•Contractering

•Prestatieafspraken

•Aansprakelijkheid

1. VOORKOMEN

2. VERMINDEREN

3. UITBESTEDEN

4. ACCEPTEREN

SUCCESVOL INVESTEREN in DUURZAAMHEID = RISICOMANAGEMENT door KENNIS&SAMENWERKING

Resumé..

• Helder Visie & realistische ambities

• Investeren in Duurzaamheid zorgt voor een solide rendement

• Samenwerking loont / kostenbesparing

• Vertrouwen is essentieel voor een samenwerking

• Vertrouwen krijgen door kennis & ervaring & transparantie

• Risico’s delen i.p.v verschuiven

• Duurzaam Energiebedrijf is een middel geen doel op zich

"Dat wat nuttig schijnt mag niet oneerlijk zijn, en dat wat oneerlijk is, mag nooit nuttig schijnen."

Prof. C. Barlaeus (1632)

m.marquering@ecofys.nl

Tel. 06 2120 1367