SeMaS: zelfmanagementprofielen

Nathalie Eikelenboom

IQ healthcare en DOH

Aart van HalterenJoyca LacroixPhilips Research

Even voorstellen

• Sprekers• Deelnemers

Co-creatie SeMaS

Contact:Nathalie Eikelenboomn.eikelenboom@doh-huisarts.nl

Bron: De Eerstelijns, oktober 2012

Zelfmanagement in het nieuws

Zelfmanagement in het nieuws

Bron: De Eerstelijns, september 2011

Zelfmanagement in het nieuws

Bron: De Eerstelijns, april 2011

Zelfmanagement in het nieuws

Bron: Medisch Contact, 41, oktober 2013

• 15 groepspraktijken: 70 HA, 60 POH, 110.000 patiënten

• Eindhoven, Geldrop, Heeze, Son, Oirschot, Someren

• Ketenpartners: Fysiovisie, Psyzorg, Cazo, diëtisten Zuidzorg, Podotherapeuten, pedicures, Lumens, LEV

De Ondernemende Huisarts (DOH)

Aanbod ondersteuning bij DOH

• Groepscursus ‘Mijn diabetes en ik’• Groepscursus stoppen met roken• Beweegprogramma KICK• eHealth modules: diep.info, websites

Longfonds, bewegen, stoppen met roken• Patiëntenportaal Mijn

GezondheidsPlatform

-> Wie waar naartoe sturen?

Meneer de Vries

Bron: lsvtglobal.com

• 71 jaar• Diabetes• Overgewicht• Weinig bewegen• Weduwnaar• Zelfstandig• Enige last van

ziekte• Controle bij POH

en HA• Veel adviezen,

weinig actie

Zelfmanagement• De zorg moet op maat zijn, ook

zelfmanagementondersteuning.

• Welke mensen kunnen wat zelf doen?• Hoe kunnen we tussen patiënten

differentiëren?

Opzet onderzoek

Waar staan we nu?• Effectstudie bij zorggroep DOH

• 7 huisartspraktijken met SeMaS profiel aan de slag

• 350 patiënten gescreend met SeMaS;• 400 patiënten in controlegroep

• Ingebouwd in computersysteem

• Studieprotocol: Eikelenboom et al., Trials, 2013, 14:336

SeMaS screeningstool• Doel: screenen op zelfmanagement

competenties en barrières

• SeMaS: screeningstool met 27 vragen, invulduur 10 minuten

• Handleiding met adviezen

17

SeMaS screeningstoolFactoren:•Last van ziekte•Invloed op gezondheid•Vertrouwen in eigen kunnen•Hulp van anderen•Omgaan met problemen•Angst•Somberheid•Vaardigheden: computer, groep, zelfzorg.

18

Model van factoren

19

Invloed op gezondheid

Hulp van anderen

Omgaan met problemen

SomberheidAngst

motivatie door last van ziekte

Kans van slagen zelfmanagement

Ondersteun patiënt met

aandacht voor competenties

en voorkeuren

Vertrouwen in eigen kunnen

Voorkeuren t.a.v. computer,

groepen, zelfzorg

Handleiding• Beschrijving van factoren en effect

op zelfmanagement

• Suggesties voor acties obv stappenreeks en persoonsgebonden factoren Doen en blijven doen

20

Pragmatische indeling patiëntprofielen

• Klaar voor meer zelfmanagement

• Geschikt voor zelfmanagement, maar met aandachtspunten

• Momenteel niet geschikt voor zelfmanagement

21

Vertrouwen in eigen kunnen

• Eigen effectiviteit• inschatting van de haalbaarheid en

succes van het gezondheidsgedrag• Iemand doet meer moeite om gedrag

te veranderen bij veel vertrouwen

22

Vertrouwen in eigen kunnen

• Weinig vertrouwen:Stel klein doel met grote kans van slagen en laat vertrouwen groeien.

• Veel vertrouwen:Aan de slag!

23

Hulp van anderen

• Sociale steun• Mate waarin de patiënt steun ervaart

vanuit de (directe) omgeving• Praktisch of emotioneel• Krachtig middel om zelfmanagement te

ondersteunen

24

Hulp van anderen

• Alles alleen:Heeft deze persoon behoefte aan meer steun uit zijn omgeving?Bied steun aan, en help steun vragen.

• Veel hulp:Aan de slag! Zet de steun in voor het behalen van het doel

25

Somberheid• Depressieve klachten

• Bij chronische ziekte hogere kans op een depressie

• Negatieve invloed op het vermogen tot zelfmanagement door bijv. lagere therapietrouw, minder zelfzorg, passiviteit

26

Somberheid• Vaak:

Geef voorlichting over depressie en de samenhang met passiviteit. Stimuleer activiteiten.Verwijs evt. naar huisarts of POH GGZ.

• Nooit:Aan de slag!

27

Vaardigheden

Hoe mate van zelfmanagement vergroten?

• computer: website, internetcoach• groepscursussen: mijn diabetes en• ik; stoppen met roken• zelfmonitoring: bloeddruk, glucose,

gewicht,….

28

Demo SeMaS

• 71 jaar• Diabetes• Overgewicht• Weinig bewegen• Weduwnaar• Zelfstandig• Enige last van

ziekte• Controle bij POH

en HA• Veel adviezen,

weinig actie

•depri

Meneer de Vries

Invloed op gezondheidZelf in de hand

Zelf meten/bewegenEnigszins bereid

Functioneren groepLastig

Vaardigheden PCRedelijk

Last van ziekteGemiddeld

Vertrouwen eigen kunnenVeel vertrouwen

Hulp van anderenAlles alleen

Omgaan problemenProbleem oplossen

AngstgevoelensSoms

SomberVaak

•Psychsoc: groen, vaardigh oranje/rood

Mevrouw de Groot

Invloed op gezondheidZelf in de hand

Zelf meten/bewegenEnigszins bereid

Functioneren groepLastig

Vaardigheden PCGoed

Last van ziekteGemiddeld

Vertrouwen eigen kunnenVeel vertrouwen

Hulp van anderenVeel hulp

Omgaan problemenProbleem oplossen

AngstgevoelensNooit

SomberNooit

Mevrouw Groemee

Invloed op gezondheidZelf in de hand

Zelf meten/bewegenBereid

Functioneren groepRedelijk

Vaardigheden PCGoed

Last van ziekteWeinig

Vertrouwen eigen kunnenVeel vertrouwen

Hulp van anderenVeel hulp

Omgaan problemenAfleiding zoeken

AngstgevoelensNooit

SomberNooit

Ervaringen uit de praktijk• “de SeMaS geeft structuur in het consult”• “Ik merk dat patiënten op een andere manier naar

zichzelf kijken als ze SeMaS hebben ingevuld”• “ik heb een aanknopingspunt om weer een stapje

verder te gaan” • “ik heb een puzzeldoos gekregen en langzaam

vallen die stukjes in elkaar”

• “als PO’er somatiek heb ik te weinig achtergrond”• “de meeste mensen waren al goed bezig”

Ervaringen uit de praktijk• “de SeMaS geeft structuur in het consult”• “Ik merk dat patiënten op een andere manier naar

zichzelf kijken als ze SeMaS hebben ingevuld”• “ik heb een aanknopingspunt om weer een stapje

verder te gaan” • “ik heb een puzzeldoos gekregen en langzaam

vallen die stukjes in elkaar”

• “als PO’er somatiek heb ik te weinig achtergrond”• “de meeste mensen waren al goed bezig”

Toekomstplannen SeMaS

• Inzet SeMaS in alle DOH-praktijken• SeMaS in module zelfmanagement

CBO• Vervolgonderzoek therapietrouw

Conclusie

• Zelfmanagement: alleen als de patiënt het wil en kan

• Zelfmanagementondersteuning moet op maat

• SeMaS is een tool om gepersonaliseerde zelfmanagement-ondersteuning te bieden

Co-creatie SeMaS

Contact:Nathalie Eikelenboomn.eikelenboom@doh-huisarts.nl