e D

5®DITU7e jaargang - nummer 2 - juni 1984

Blad voor en door het personeel werkzaam bij de Nutsspaarbank Den Haag, Leiden, Scheveningen en Voorburg

2

Seinpost is het personeelsbladvoor de Nutsspaarbank te DenHaag, Leiden, Scheveningel'l enVoorburg.Seinpost is opgericht in 1978 enverschijnt viermaal per jaar. Eenredaktiecommissie draagt deverantwoordelijkheid voor demet onderstaand vignet gemerk-te artikelen in dit blad.

Deze commissie bestaat uit:R. v. d. Abeelen (foto's + iII.)Mevr. J. den BoerJ. Goedegebuure (Leiden)J. Kautz (PVN)J. Prins (Scheveningen)C. v. d.Zalm

Redaktie:M. Rijkschroeff-Schouten

Het drukwerk wordt verzorgd doorkoninklijke drukkerij de Swart.

Wanneer u dat wilt kunt u rustigstukken uit dit blad overnemen. Wijzullen het op prijs stellen wanneer uSeinpost als bron vermeldt.

In dit nummer:Geef mij een broodje bloedworst 4Twee nieuwe kantoren 9Expositie op Duinrell geopend 12Riviervischmarkt 4 en 5 16Pompeï 20Paardrijden met de PVN 27

In diverse bioscopen draait de nieuwe reclamespot van de Nutsspaarbank die alsthema de 24-uurs service heeft.Hoeveel tijd en moeite het kostte om deze slechts een minuut durende spot rond tekrijgen vertelt René elders in dit blad.

Som mig en van onze collega's zitten zeer hoog te paard en dan bedoel ik dit in ditgeval in de meest letterlijke zin.Dat wie hoog zit, diep kan vallen hebben enkelen van hen ook al ervaren.Meer hierover onder PVN.

/'

/(

1.. /"

~

Met kinderen in de lagere schoolleeftijdligt het iets anders. Die interesseert hetbeslist wel waarheen de reis gaat. Al-leen met een andere intentie.Ik heb zelf meegemaakt dat we het enyjaar naar Vlieland gingen, het jaar daarïop naar Indonesië. Mijn kinderen voet-balden op Vlieland met Vlielanders, opBali met Balinezen. Ze zaten in eenbotsautootie op Vlieland en ze dedenhetzelfde in Djakarta, Op Vlielandsjouwden ze met een plunjezak op hunrug en trokken een strandkar voort, ge-vuld met limonade en bruine bonen.Op Bali reden ze in een taxi naar het meer.restaurant met bedienden om ze heen, Je hebt doeners diefedie zelfs hun bal nog wilden:dragen. denken de hele dag stil t 19gen. ZijZe maakten ruzie op Vlielarîd en voch- trekken met een hUlÎfka èlodr Schotlandten in het zand en ze ging~n' tegen el- of zeilen op het IJsselmeer het liefst inkaar tekeer op Bali en vochf~n in het de storm.zand. i Je hebt vakantiegan.g~rs ie zich dood-Later las ik in een opstel vaQ::tnijnoud- ongelukkig voel~rJ'a'ls ze geen Neder-ste zoon: 'In de vakantie,~a~~\ we altijd lands horen omj~'idhheen en je hebtnaar het strand. Dat is ~el ~kKer, want mensen die in elkáa .krimpen als ze opdan kun je voetbalIe zonder~dat de een Spaans str;nd:horen: 'Jantje, als jeburen gaan scheld,rn en je k1nt ook nou niet ophoudt je kleine zusje te pes-geen ruiten intrappen. En v'àK'antieis ten krijg je een pak op je sodemieter.'leuk, want je krijgt:meer ij? .' eer Waarschijnlijk zal ook een Françaisepatat'.,:I' zoiets wel eens roepen wanneer haarGeen woord ovi;lt~Velan;., Philipe voor de 5e keer zijn petite soeurover Bali in hetln~lè' opsfet~ op haar hoofd slaat, maar dat klinkthem vroeg of er:géen vers .sv as toch anders.kreeg ik als antv.toprd: 'Ja, daar is h t Je hebt mensen die het liefst vakantieeen beetje warmer,.,.maar dat is niet lek- houden in eigen land en ook dat kanker als je voetbalt.·'S'). variëren van een hujje op de hei tot

1~11lI1_""","Ii,,,,'" .-. ~eenJux€;;vakantie in Scheveningen meWa ~de kma~ren. ouae: wo:aenl, .. ,..••.•.een..?~~elijks bf?ek a~ het .ca~i~o.(0.maak \~t helemaal met meerult, wantT; Voor .îx.1Jl~':geen:Neaedana~wl~Horenlsdan gaan~ze<tochA,niet'meer_~~. Zo'n- _ Sêheteningen trouwens ste!~-\{arnte)eerste keer is aat;JJe~1erg. Je bent~e- raden, .'ken bezig met het vólstouwert van de Je hebt mensen die altijd weg moetenkoelkast, koopt op het laatste moment in huryvakantie en die het pr-achtigvin.nog een berg koeken en hamburgers. den 'lekker rustig thuis te blijven metJe belt iedere da , wat heel frustrerend' een goecJd50eken een gláasje wijn,is. ~M'~

"'Is~allesgoed met ?''Ja, dat!gaat wel, àlleen lekt de kraa 'En aan hangt hij op.De hele nacht ben je aan het piekerenover waterschade en een verdronkenkina.

'En we gingen iedère dag31?pr hetstrand en daar k fI je zwemmen en kas-

•.••-, telen maken of een kui #" - krepatat op het strand en meen rietje. En als je anders bemoest gingen we nu ijs eten. Zo'n helegrote met limonade erop, En we sliepenin een klein huisje en we haaae~ bed-den boven elkaar.'Vakantieverhalen van twee kleuters dieik ondervroeg voor een scriptie 'Vakan-tiebelevenissen in de kleutertijd', nodiqvoor een examen. Ze hadden vrijwelhetzelfde beleefd, Toch was de een inNice geweest en de ander in Zandvoort.Voor de kleintjes maakt het dus niet zo-veel uit waar je heengaat, dat bleek ookuit de andere gesprekken die ik toenhad.

"

'j..•....

Welk!tvakantie tfook hebf'gekozen, ikwens u een heel prettige tija toe metalle elementen die u verwacht in uw va-kantie,

arianne.

......-------------------------------------------4 De aankoop van een broodje

bloedworst

In Oen Haag is onlangs brand geweest in het ABC theater, waar de bioscopenAsta, Bijou en Calypso gehuisvest zijn. Het was niet vriendelijk van dit theaterom in brand te vliegen want vier dagen later zou ook daar de nieuwe Nuts-spaarbank commercial in premiere gaan. (Was er sprake van een complot vanconcurrerende banken.)

Aangezien de commercial met de'neon dia's' en de gezongen tekst zozoetjes aan zijn tijd wel had gehad,was het duidelijk dat de bank eennieuwe spot behoefde. Intern werdbesloten dat in deze spot de 24-uursservice het onderwerp zou worden.(Eerder waren er voorstellen geweestom de kreet Dicht-bij-huis-bank te vi-sualiseren maar uiteindelijk kreeg deGUA de voorkeur.)Ons reclamebureau KVH/GGK in Am-sterdam kwam met een storyboardwaarop in grofte schetsen het verhaalvan de spot stond opgetekend.In het kort kwam dat hierop neer: ter-wijl er geluiden van onweer en .stormklinken zien we in een keldergewelfeen graftombe waaruit graaf Draculaverrijst. Na het kasteel te hebben ver-laten, passeert hij op straat een juf-frouw die hij, tegen de verwachtingenin, ongemoeid laat: hij passeert eengebouw van de bloedtransfusiedienst,een bioscoop waar een vampierfilmdraait en gaat uiteindelijk met behulpvan zijn pasje de hal van één van on-ze kantoren binnen. Hij neemt geld opvia de automaat, verlaat het kantoor engaat naar een snackkraam waar hij eenbroodje bloedworst koopt met het gelddat hij, ondanks het feit dat het al namiddernacht is, toch maar mooi bij deNutsspaarbank kon opnemen. Oe spotzou 45 seconden moeten gaan duren.Nou, dat film je even, denk je dan. Diedriekwart minuut is zó vol, tenslotte.

Jaja.Nee.Er zit iets meer aan vast.Want voordat de camera voor het eer-ste shot wordt neergezet is er al on-noemelijk veel werk verzet.Er moeten acteurs worden gezocht,locaties worden bepaald, de kledingmoet er komen, vergunningen aange-vraagd, er moet een bedrijf wordenopgeduikeld dat in staat is het verhaal

Twee werelden.

De tombe van echt piepschuim.

te verfilmen, noem maar op. U zult inde loop van dit verhaal zien waar ikallemaal op doel.Van Liempd/Tewes Productions bvwerd de maatschappij waarmee we inzee gingen. Via via kwamen we aande Engelse acteur Mark Lewis voor derol van Dracula. Hij had deze verdor-ven graaf al meerdere malen uitge-beeld. Mark zou, voor de in totaal drieproduktiedagen twee keer uit Enge-land overkomen. (Toe maar, doe maarduur, zegt u nu. Feit is echter datnaast dat Mark niet alleen een goedeDraculakop heeft en bekend is met hettype dat hij moest uitbeelden, hij inclu-sief de twee overtochten goedkoperwas dan een Nederlandse acteur.Daarbij beschikt hij zelf over een spe-ciaal vervaardigd Draculagebit dus watwil je nog meer.)Aangezien geen zinnig mens zal ont-kennen dat Engelse cameralieden be-duidend beter zijn in het registrerenvan sfeerplaatjes dan wie ook werdGinger Gemmell de operator.Toen er, behalve dit nog tientallen an-dere zaken geregeld waren (en ik looper nu even vlug doorheen), kwam metde post de eerste 'calisheet' binnen.Deze gold donderdag twaalf april. Opdeze dag ging dus het eigenlijke film-werk van start.Het ontwaken van Graaf Dracula enhet verlaten van het kasteel waren dezaken die vastgelegd gingen worden.Na rijp beraad en veel heen en weergetelefoneer was gekozen voor deruïne van Brederode als locatie. Toener ook nog vergunning was verkregenom daar te filmen kon definitief hetgroene licht gegeven worden.Donderdag 12 april 1984.Vanaf twaalf uur 's middags arriverende medewerkers van de filmploeg (de'crew'). Al spoedig staat het landweg-getje voor de ruïne, gelegen in Sant-poort bij Velsen, vol auto's.Personenauto's maar ook de vrachter

met de apparatuur zoals lampen, ka-trollen, statieven, de camera en watdies meer zij.Gegeten moet er ook worden. En aan-gezien de ploeg hier ruim een klokjerond zal verblijven doe je dat niet afmet voor ieder een broodtrommeltje.De cateringwagen staat dus ook in derij. De kleding van Dracula wordt aan-gevoerd, beheerd door Maria Dumas.De make-up specialist met zijn koffermet attributen (en de legendarischespiegel met lampjes er omheen) is erin de persoon van Jeff Simons.De rekwisieten zijn aangevoerd; eenwijzerplaat met wijzerstand 12.00 uur,kandelaars en dergelijke. De graftom-be van piepschuim staat opgesteld.Speciale effectenman Leo Cahn heeftniet alleen de verantwoording voor hetspinneweb apparaat, maar verzorgtook het stof en zal tevens het gebitvan Dracula dat reeds overgevlogenis, voor de opnamen witter kleuren.Jan van de Berg neemt het eigenrookapparaat mee. (Hierover leest ustraks meer.)Bert Perk helpt niet de zaak naar debliksem maar de bliksem naar dezaak; hij verzorgt de zogenaamdekoolspitsscharen die, aangesloten opaccu's perfecte imitaties van weerlichtveroorzaken. Ook een spot die voorhet 'torenshot' nodig is en de lieve af-stand van 200 meter kan overbruggenneemt hij mee.Wanneer alles is opgesteld beginnende technische voorbereidingen.Hoe plaats je die en die spot, welkefilters gaan daarop, in welke hoek laatje het bliksemen, hoe vallen de scha-duwen, hoe hoog staat de camera entientallen andere zaken. Als we (Mari-an en ik) tegen zevenen 's avonds ar-riveren is men doende het shot te fil-men waarin een vleermuis door hetgewelf fladdert. Als we voorzichtigdoor een kier van het doek dat de in-gang afschermt kijken zien we de blik-semeffecten en horen we het geknet-ter van de scharen. Ook horen we hetgegier van het boormachientje waar-mee met hoge snelheid het nylon-

Aanbieding in de maak.

koord wordt opgewonden waaraan devleermuis bevestigd is.Dan is dit niet naar wens en dan gaatdat weer net niet helemaal lekker.Variuit het gewelf klinkt telkens het 'at-tentie', 'camera roll over ... Action'. Ge-knetter en gegier. Uiteindelijk staat heter goed op en kunnen wij ook naarbinnen. Men gaat de voorbereidingentreffen voor het fragment waarin Dra-cu la liggend in de tombe het dekselopzij schuift en stijfjes omhoogkomt.We zien de graaf nu voor het eerst.Met zorg geschminkt en gestoken inde overbekende kleding ziet hij er erggeloofwaardig uit. Zijn gezicht is bleekgrijs, zijn lippen blauwig en de randvan zijn oogleden zijn bloedrood. Hetis duidelijk dat een lang verblijf in eenklamme tombe niet gezond is.Mark zal er echter voorlopig enige tijdin doorbrengen want voor dit shot ernaar wens opstaat zijn we wel eenuurtje verder. Vele malen schuift hetdeksel opzij en evenzoveel kerenkomt Dracula overeind, temidden vanbliksemflitsen en trage damp.Telkens wordt er weer wat bijge-schaafd aan de scene en ook Markexperimenteert met zijn verrijzenis.Ondanks het feit dat hij als Engelsmangeen letter van de gesprekken omhem heen opvangt heeft hij het uitste-kend naar zijn zin. Sterker, wanneerde mensen van het licht weer eennieuwe belichting voorbereiden, klin-ken er uit de tombe geluiden die sterkdoen denken aan het gehuil van eeneenzame wolf. Mark zorgt voor eenpassende sfeer zogezegd.Als we weer buiten komen is hetschemerig. Volgens de planning gaanwe nu filmen dat Dracula, over dehouten brug lopend, het kasteel ver-laat.

Hier krijgt Jan met het rookapparaathet druk. De scene moet er alsvolgtuit gaan zien. De brug is in een tragenevel gehuld en Dracula komt vanuitde damp bij de poort van het kasteelaanlopen. Als hij zo'n drie meter op debrug is slaat hij zijn cape om zich

li

De 'crew' aan het werk.

heen en loopt dan verder de brug af,door de nevel.Nadat de ruïne op de juiste wijze be-licht is ontstaat er een heel mooi plaat-je, maar als ik even door een lens hebmogen kijken die net zo donker is alsde lens op de camera wordt me dui-delijk dat dit een professionele horrorsfeer gaat krijgen.Jan intussen, loopt zich wild.Iedere keer krijgt hij het sein over debrug te rennen, onderwijl de rookspuithanterend. Terwijl de damp langzaamwegdrijft komt graaf Dracula 'met ge-zwinde spoed' aan-lopen. Hij betreedtde brug en blijft met zijn cape aan deleuning hangen. Over dus.De graaf arriveert opnieuw, loopt nuzonder storing door maar helaas moe-ten we nu constateren dat Jan's mooierook dit keer door een licht windvlaag-je wordt weggeblazen zodat er nueigenlijk alleen maar een meneer meteen hoge hoed in zijn linkerhand eneen cape om in de wind op een brugstaat. Niks griezeleffect.

Over dus. Nu echter staat er zooverdreven weinig wind dat de rookgewoon blijft hangen waar hij begon,vlak boven de brug en eigenlijk krijg jenu de indruk dat de graaf door het stofwaadt.Als na vele malen alles is gelukt komter iemand op het idee een lamp zoda-nig te plaatsen dat er een spiegeling

In het echt is hij niet zo griezelig.

-5

-6

Nog geen broodje bloedworst te koop.

op de muur van de ruïne ontstaat. Heteffect is inderdaad fantastisch maar al-leen raakt halverwege zijn sprint Jan'srookspuit leeg en moet er eerst gevuldworden.Eindelijk staat het er dan toch op enwordt er gepauzeerd.Schuin tegenover de ruïne is cafe-res-taurant Brederode gevestigd .Ó» Hierwordt onder andere geschminkt en tij-dens de onderbreking hangt hier danook naast de grijze jas van een gastde mantel van graaf Dracula aan dekapstok.Als de opnamen worden hervat wachtons weer zo'n typisch vakgrapje.Voor één der schietgaten in de torenis de houten klok bevestigd, de wij-zers op twaalf uur, ik vertelde dat al.De effecten specialist loopt nu buitenrond met zo'n lantaarn in vulpen uit-voering. U weet wel, zo'n staafje datop een penlight batterij brandt, zo in jebinnenzak past en over het algemeennet voldoende is om het slot van jeauto, fietsenbox of voordeur te verlich-ten. Terwijl hij het pitje zijn armzaligeschijnseitje laat uitstralen wijst hij er-mee. naar de torenklok en zegt verge-noegd 'Da's uitlichten hè, da's nogeens uitlichten'.Zijn collega's lachen hem blij toe enik, leek, lach mee om het grapje. Ikbedoel, het is inmiddels volledig don-ker, de torenklok bevindt zich op veletientallen meters afstand en naast mestaat een man met een lichtbron vanniks te doen of hij de zaak even in hetspotlight zet. Aardig nietwaar?Hij begrijpt echter dat ik deze truc nietken, want met de woorden 'op dieklok richten en dan direct erlangs kij-ken' geeft hij mij het lampje. Ik neemhet ding aan, houd hem tussen mijnogen en zie in de verte de klok eenhoeveelheid licht uitstralen als was hijzelf met peertjes ingelegd, zoals veeltorenklokken. 'Sterk reflecterende fo-

lie', zegt hij. 'Het licht wordt preciesnaar zijn bron teruggekaatst dus alsstraks de echte spot er op staat geeftdie klok prima licht'.Weer wat geleerd. Ik bekijk voortaaniedere torenklok op tv en in de bio-scoop met een zekere argwaan. Netals trouwens spinnenwebben, die zemet een soort lijmspuit achter eenpropeller meesterlijk namaken.De klok staat er vlot op, begeleid doorde nepbliksem.We krijgen zowaar de gelegenheideen prima maantje te schieten dus datis ook weer mooi meegenomen.Hierna beginnen we aan het laatsteonderdeel van die dag; Dracula dienadat hij zijn kist is uitgestapt het kel-

We hebben ook alle soorten cliënten bij de bank.

dergewelf verlaat en een stenen trapoprent.Mark heeft zich intussen opgefrist enziet er weer onfris uit.Nu 'is het de bedoeling dat de graaf'wegsnelwandelt' van zijn kist, de trapenige treden bestijgt, omkijkt naar detombe en dan verder naar boven rent.Links de hoek om en uit beeld. Wan-neer hij even stilhoudt en omkijkt ishet, denkt men, aardig als er eenvleermuis over zijn hoofd scheert waarhij voor bukt.Dit houdt in dat er weer een nieuwe'rail' van nylondraad gemaakt moetworden waarover de vleermuis langskomt gieren.Terwijl Mark het weglopen repeteert,zijn stappen uittellend waarmee hij opdie specifieke trede moet aanlanden,staat de man van de effecten te wor-stelen met een onwillige vleermuisje.Het is een grote man en een kleinvleermuisje en het is geen gezicht.Omdat het even duurt voor het dingwaarvan trouwens de oogjes roodkunnen branden wil meewerken, wor-den er over en weer grappen gemaakten als er dan ook plotseling terwijl denamaak vleer het vertikt een echtevleermuis door het vertrek fladdert,ontstaat er een enorme hilariteit.Uiteindelijk werkt alles mee en zorgtMark tijdens de eerste repetitie vooreen nieuwe lachbui. Als het rubberdiertje de eerste keer over zijn weg-duikend hoofd scheert krijst hij vertwij-feld 'Oh my god' met een hysterischeuithaal aan het eind. De eerste Draculadie zich wezenloos schrikt van eenvampier is hiermee een feit.Niet onbelangrijk in deze scene is eenbloemenspuit. Geen hypermoderne ho-gedruk toestand maar zo'n plasticknijpding van drie vijfennegentig.Hiermee wordt de muur op de achter-grond van een mooi klam uiterlijkvoorzien.Even na middernacht kunnen de lam-pen uit. Wat er op moest staat er open voor vandaag is het welletjes.In het 'treatment' van de spot, de lijstwaar de aparte scenes met hun tijds-duur opgesomd staan, lezen we datwe ongeveer twaalf seconden materi-aal hebben gefilmd.

. Dinsdag 17 april zijn we vanaf 18.00uur verzameld bij de Vesting in Lei-den. Op het programma staat de regi-stratie van graaf Dracula die (uiteraardin nevels) de monumentale poort ver-laat en de lange trap afloopt, destraatscene waarin een verpleegstertjeternauwernood aan de bleke griezelontkomt door de Bibliotheek in tevluchten die, voor deze gelegenheid,het bord BLOEDBANK naast de deurheeft hangen en het moment waaropDracula een bioscoop passeert met de

Een spoedcursus: 'Hoe werkt de geldautomaat?'

affiche van de vampierfilm aan demuur.Door de ervaringen van de eerstedraaidag roep ik niet meer uit 'oh,maar drie dingen'. Terecht, want éénder leden van de filmploeg verwachtdat het zo'n uur of drie zal gaan wor-den voor alles er op staat. Hij moetbeslist waarzegger gaan worden.Als ik binnenkom in het vertrek waarMark wordt omgevormd tot de' legen-darische slechterik, zie ik hem voorhet eerst practisch zonder schminck.Een jonge slanke man van even overde dertig, nu nog gehuld in een wit T-shirt, een groene, legerachtige broekmet onduidelijke handvatten weerszij-den en gympies.Het contrasteert nogal met de aange-plakte grijze lokken aan de slapen ende rode oogranden. Mark woont inLonden, vertelt hij mij en is nogal ge-schokt door de gebeurtenissen rondde Lybische ambassade, de dag daar-voor. 'It seems everybody is mad, no-wadays' verzucht hij voor hij de pro-these met de punttanden in zijn mondschuift.Ook aanwezig is de jongedame diehet verpleegstertje gaat uitbeelden. (Uheeft wellicht gemerkt dat er in deoorspronkelijke opzet enige wijzigin-gen zijn aangebracht. In het begin was.er van een verpleegstertje geen spra-ke) In het dagelijks leven is Resi,want zo heet ze, werkzaam in de barvan haar ouders. Als u op Kaageilandkomt moet u haar maar eens opzoe-ken, want daar werkt ze.Ooit heeft ze screentest gedaan voorEmmanuelle 3 maar vanavond vluchtze voor de bloeddorstige graaf en zalze lachend de deur in zijn gezichtdichtsmijten.Aangezien de Vesting bereikbaar is vianogal verborgen liggende straatjeshebben we slechts een kleine groepvoorbijgangers die ontdekken dat destudentenstad bezoek heeft gekregenvan een horrorlegende.

----7

Dat die man zo bloeddorstig is.

Handige 24-uurs service.

Al spoedig is de heuvel, waarop deVesting is gelegen, in dezelfde nevelsgehuld als een paar dagen daarvoorde ruïne bij Velsen want Jan is weeraktief. Hij holt trap op trap af en deLeidenaren onder ons weten dat heteen heel eind trap is, daar bij die ves-ting. Als Dracula ook hier op de juistewijze vereeuwigd is, volgt er zuurkoolmet worst. En dat Mark het met geenmogelijkheid fatsoenlijk uitgesprOkenkrijgt verhindert hem niet om twee .borden. soldaat te maken.Na de maaltijd volgt de opname waarinResi voor de eerste maal optreedt. Zeis nog laat op pad, maar vanwege haarduidelijk herkenbare beroepongetwij- .feld met goede bedoelingen. En ge-lukkig bemerkt ze aan de plotselingeschaduw op de muur naast haardat eriets niet pluis is.Ze bemerkt dat een keer of vijftien, dieavond. Het geduld waarmee alle be-trokkenen telkens opnieuw dezelfdehandelingen verrichten lijkt mij onuit-puttelijk.

Regisseur Gidi van Liempd weet deacteurs doorlopend zo te inspirerendat ze keer op keer zijn laatste aanwij-zingen en suggesties in hun handelin-gen inbouwen tot het moment dat descene er op staat zoals hij hem voorogen stond.Even na drie uur 's nachts zitten er inde verzegelde blikken ontelbare opna-mes van Dracula die een trap afdaalt,een opschrikkend verpleegstertje eneen verpleegster die Dracula net optijd buitensluit en een bleke graaf die

. een bioscoop passeert. Het zit er opvoor de tweede draaidag.Woensdag 18 april staat er rond zevenuur 's avonds op het braakliggendeterrein tegenover ons kantoor Schut-tersveld in Leiden een snackkar ge-parkeerd.Het is een wat bezopen gezicht om ineen stuk land waar hooguit een ver-dwaald zwerfhondje komt rondsnuffe-len, zo'n wagen in vol ornaat klaar tezien staan, wachtend op hongerigeklanten.Gegarandeerd de enige klant dieavond zat op dat moment in despreekkamer van het bankkantoor.

Daar was de tafel verschoven en debuislamp van het plafond gehaald omaldus ruimte te kunnen bieden aan deschminkkoffer van meneer Simons.Mark was alweer behoorlijk bleek. Hetis een apart gezicht hoor, zo'n spreek-kamer met Dracula- in-wording. Hijverkleedde zich in de kluisruimte ter-wijl Nancy, het model dat de juffrouwvan de friettent zou spelen, werd op-gemaakt.Oe afgelopen maanden heb ik diversekennissen en familieleden na sluitings-tijd wel eens de werking van onzegeldautomaten gedemonstreerd. Ikhad het nog niet bij de hand gehad dater bij zo'n explicatie een man met eenenorme microfoon de geluiden van deautomaat stond te registreren en eenander met meters het licht stond teberekenen.Hoewel ik heel goed begreep dat hetnodig was de machine een paar keerte laten werken, zodat de nodige voor-bereidingen waren getroffen als hetmenens werd, had ik toch het klammezweet in de handen bij de gedachte'dat het ding het straks bij de opnameszou kunnen vertikken en dat we nuniks filmden terwijl hij het wèl deed.Maar goed, Peter Besuyen had metOlivetti geregeld dat ik tot één uur's nachts een nummer kon bellenwaarna een monteur, ondanks het lateuur onverwijld naar Schuttersveld zoukomen. Het is gelukkig niet nodig ge-weest, de Olivetti machine deed hetvoorbeeldig, precies zoals we adverte-re,Omdat de te filmen scenes zichkort na middernacht afspelen, moestenwe wachten tot het redelijk donkerwas.Eerst werd de scene bij de snackkargeschoten.Het ding was speciaal voor de opna-men voor de gehele avond afgehuurd.Oe eigenaar, (u begrijpt inmiddels dathet om een heuse snackkar gaat, dieverder inderdaad in de stad zakendoet), de eigenaar dus was een heervan eenenzeventig die, naar zijn zeg-gen 'alles al had meegemaakt' en danook 'nergens meer van opkijkt'. Tochbetwijfel ik of hij toen hij jaren terugzijn bedrijf begon, had vermoed datgraaf Dracula aan zijn tent nog eensom een broodje bloedworst zou ver-zoeken.Trouwens, Mark liep hevig te oefenenop zijn bestelling. Het was weliswaarde bedoeling dat zijn tekst naderhanddoor een Nederlander zou worden in-gesproken, maar hij diende natuurlijkwel zijn lippen te bewegen. Zodoendeliep hij tijdens het verkleden, spiekendvan een papiertje waar zijn tekst fone-tisch opstond, steeds op te dreunen'gheejv mai ein bhrodje bloehtwhorsjt'.Gaandeweg verbeterde zijn uitspraaksteeds meer, mede doordat zijn kleed-ster Maria en ik ons tijdelijk als doel

Pasje op naam.

stelden hem de tekst zo gaaf mogelijkte laten uitspreken.Toen Nancy uit de spreekkamerkwam, volledig opgemaakt en in hetvereiste tenue, sprong Mark op haar afen, haar zogenaamd wurgend, siste hijin bijna perfect Nederlands zijn eis omde versnapering.Gidi van Liempd zorgde zelf voor hetbordje waarop de broodjes bloedworstwerden aangeprezen. Hij voorzag zelfsin een speciale versie met appel dietoch slechts vijftig cent duurder was.Geen geld, nietwaar?Toen de scene gefilmd werd was ervoor het eerst ook geluidsopname.Mark sprak zijn tekst en om de nasyn-chronisatie te vergemakkelijken werddie inderdaad opgenomen.Intussen waren door alle lampen enapparatuur de paar voorbijgangers dieer waren, opmerkzaam gemaakt op degebeurtenissen op het ongezelligstukje terrein.Zij kwamen erbij staan en vroegen naverloop van tijd als ze er werkelijkgeen touw aan vast konden knopen:'Weet u waarvoor dit is?'.Om dan de verwarring rond een Dra-

. cu la bij een snackkar te completerenantwoordde je luchtig 'Ja, dit is van despaarbank'.Verbijsterd bekeken ze dan het tafe-reel, waar juist opnieuw om eenbroodje bloedworst werd verzocht.Zo rond een uur of elf was het broodjeaangeschaft, met geld dat daarna uitde automaat opgenomen ging worden.Het was, als ik me niet vergis tegenhalf één toen de camera voor de eer-ste maal de volgende scene regis-treerde. Deze en alle volgende zou-den zich in en rond kantoor Schutters-veld afspelen.Dracula die naar de ingang liep en metzijn pasje, op naam en met handteke-ning van graaf Dracula, de deur open-

de, close up van de hand met het pas-je, in werking stellen van de automaat,intikken van het bedrag, met de vin-gers trommelen tijdens de wachttijd,het er uithalen van het geld, hetzwierig de deur openen en de hal ver-laten en het langs de camera lopen enmet de cape afdekken van de lens, al-les bijelkaar duurde het tot klokslagvier uur voor de lampen uitgingen. In-tussen waren ook de geluiden van degeldautomaat opgenomen, niet aan decliëntenzijde maar aan de achterkant.Daar waren ze blijkbaar beter op tenemen.Oe snelheid waarmee toen alles werdopgeruimd en op orde gebracht waswerkelijk ontzettend.Om tien over half vijf 's ochtends,donderdag 19 april, herinnerde alleende extra aangebrachte lichtbak er nogaan dat Schuttersveld het decor wasgeweest van een filmopname. Oe Le-gotafel waar diverse crewleden zichbezig hadden gehouden met het fabri-ceren van de meest uiteenlopendebouwwerken was weer op orde, despreekkamer was weer schminkruimteaf, de mededeling achter het glas datde geldautomaat de avond van 18 april'wegens werkzaamheden buiten ge-bruik was, lag in de pruIIemand, kort-om het was weer een normaal bank-kantoor. Hans van de Hoed, werkzaamop Schuttersveld en na zijn paardrijlesook langsgekomen, zat enigszins be-denkelijk op zijn horloge te kijken envroeg zich af of het eigenlijk niet ver-standiger zou zijn maar wakker teblijven.Onderweg naar Oen Haag passeerdenMarian en ik een wagen van VanGriekenmelk, op weg naar de te be-voorraden adressen. Oe dag begontenslotte al bijna ...Voor Marian en mij begon hij wat later

.dan gewoonlijk. Maar we vonden hetnog netjes; tien uur op kantoor. .

René van den Abeelen

Het district Zoetermeer kan trots zijnop haar vernieuwde kantoor in Meer-zicht, Middelwaard 65, dat moest wor-den verbouwd om plaatsing van eenGUA (geldautomaat) mogelijk temaken.Gauw gefikst dus, stukje aanbouwen,automaat neerzetten en klaar. Maardan heeft men buiten de waard in ditgeval de heer Boon, hoofd Bouwkun-dige Zaken, gerekend. Die heeft zeerstellige meningen over hoe een kan-toor eruit moet zien. 'Het moet nietnet zijn of je een kapperszaak binnen-komt' vindt hij.Zijn principe dat een kantoor gastvrij-heid en efficiency moet uitstralen werdop Middelwaard nadrukkelijk in praktijkgebracht.Wanneer je het winkelcentrum instaptkijk je rechts zo naar binnen bij debank en zie je een ruim kantoor meteen goede kleurschakering, wit, grijs,blauwen een onderbreking van rood.Nu hadden we over de kleurkeuze opnieuwe kantoren toch al niet te klagen.

Kantoor Middelwaard in Zoetermeer.

Opvallend hier is echter dat het neteven anders is. Naast de kasbox vin-den we in de cliëntenruimte eilandjesvoor gesprekken met cliënten, waarbij

.de privacy toch is gewaarborgd dooreen afscheiding. Open en toch evenbeschut.

Voor zeer persoonlijke gesprekken iser natuurlijk de spreekkamer. De be-zetting van het kantoor, Marga Wage-maker, die het kantoor beheert en danook te vinden is in de hal, Marian deBruin, ook meestal in de cliëntenruim-te en Trudy van der Velde in de kas-box zijn zeer tevreden over de nieuwehuisvesting. De cliënten ook waar-schijnlijk gezien de groei van het kan-toor, waardoor dagelijks hulptroepenmoeten worden aangewend.'Je merkt dat de mensen makkelijkeen praatje met je beginnen' aldusMarga, 'het is soms zelfs moeilijk heteen beetje kort te houden als ercliënten wachten.'Van de geldautomaat wordt steeds

meer gebruik gemaakt, per nacht zo'n20 à 30 keer. Overdag vrijwel niet.Misschien vindt men het gezelligereven binnen te lopen? Dat zou mij nietverbazen. Niet het kantoor alleenstraalt gastvrijheid uit, de bezettingook. Dat voel je als redactrice, die on-aangekondigd binnenloopt, dat zal decliënt ook zeker voelen.

Opvallend in de nieuwe kantoren is devloerbedekking. Wijs geworden doorde ervaring dat het S tapijt in decliëntenruimten erg snel vuil wordtheeft de heer Boon gewerkt met eensoort grindlaag, overdekt met eenharslaag.In de spreekruimtes vinden we het Stapijt terug.

9

·10

._--- ._---------

Oe spreekhoek. Opvallend zijn de lamellen met ingewerkte S.

Marianne de Bruyn,meestal te vindenin de spreekhoek. Oe spreekruimte noodt tot gesprekken. Links beheerder Marja Wagemakers.

Het nieuwe kantoorStationsweg valt op

Oe geldautomaat aan de Stationsweg.

Nooit gedacht dat dit met deze ruimte bereikt kon worden. Sta tions weg, Oen Haag.

Naar mijn mening nog nadrukkelijker Rechts CamiNe, die de gang in het kantoor moet krijgen.dan op Middelwaard heeft de heerBoon een stempel gedrukt op hetnieuwe kantoor Stationsweg. Een pij-penla waaraan weinig eer was te be-halen. Dacht ik.Wel vond ik het een zeer gunstigeplek zo vlak tegenover het station Hol-landsch Spoor. En het bord 24-uursservice viel goed op. Zelfs de meestslaperige forens moet de nieuwe ves-tiging opmerken. De forenzen kondenook niet om de opening heen, gedu-rende enkele dagen werden foldersuitgereikt met de mededeling van ope-ning.Dit kantoor richt zich voornamelijk. opforenzen, op mensen die werken bijeen van de bedrijven in de buurt,mensen die gebruik maken van hetopenbaar vervoer. Buurtbewoners zijnnatuurlijk welkom.Carnille van Arendonk beheert hetkantoor en heeft dan ook zijn vasteplaats in de spreekruimte. Hij wordtbijgestaan door twee nieuwkomers bijde bank, Pauline Mullaart en MaryJanson.Het kantoor komt lekker op gang.Vreemde valuta en het EB-verkeer zijnnatuurlijk belangrijke diensten voor ditkantoor, maar ook het aantal salarisre-keningen is groeiend.Mensen die op de tram staan te wach-ten kijken zo naar binnen (bij onsopenbaar vervoer moet je nogal eenswachten) en ook de trambestuurderstonen interesse. En tonen ze dat niet,dan zal Camille ze wel een handje hel-pen. Hij is vast van plan van dit kan-toor een succes te maken en gezienzijn enthousiasme zal het best lukken.De accommodatie heeft hij ervoor.Hoe krijg je in zo'n pijpenla zo'n ruim-tewerking? 'In een dergelijk gevalmoet je werken met diagonalen' is hetantwoord van de heer Boon, 'dandoorbreek je de ruimte'.Het klinkt goed en het resultaat is er-naar.

Oe contacten met de trambestuurders begint op gang te komen.

Kan ook niet anders met deze 'dicht bij de tram' bank.

11

Expositie op Duinrell officieel geopend

Met de bus werd het promoteam aan-gevoerd.

Nadat een eenvoudig lichtknopje wasuitgeschakeld en vervangen door eeningewikkelde pasjeslezer die het mo-gelijk maakte het licht te ontstekendoor een bankpas door de lezer te ha-len, kon de expositie van de Nuts-spaarbank in het attractiepark Duinrellofficieel worden geopend.Waarom zo ingewikkeld?Wanneer een bank een tentoonstellingopent, al is het dan een tentoonstellingvoor kinderen, dan moet op de een ofandere manier de verregaandeautomatisering bij die bank worden ge-symboliseerd. En dat kan door te wer-ken met een pasje en een pasjeslezer.Probleem is echter dat er dan ietsmoet gebeuren:

De deur ontsluiten was onmogelijkomdat hierbij een sleutel moest wor-den omgedraaid. We zouden dan eenheel nieuw slot moeten aanbrengen.lets in de vitrines in beweging stellenwas wel mogelijk, maar van buiten afzijn de vitrines nauwelijks te zien.Het moest dus iets worden met hetlicht dat echter al vanaf 1 april, toen detentoonstelling officieus openging, da-gelijks met een lichtknopje werd aan-gedaan.Vandaar dat op 15 mei twee installa-teurs een halve dag bezig waren heteenvoudige lichtknopje te vervangendoor een pasjeslezer. Op 17 mei werdhet lichtknopje weer in ere hersteld.

Op 16 mei werd het gezelschap geno-digden ontvangen in de KleineSchaapskooi op Duinrell door de graafvan Zuylen van Nijevelt, die de Nuts-spaarbank bedankte voor haar mede-werking en trots vertelde over de ver-nieuwingen op zijn DuinrelI. O.a. hetnieuwe zwembad, het Tikibad met degrootste glijbaan van Europa, werd ge-noemd en later bezichtigd.De heer de Monchy stelde daar o.a.de veranderingen in het financiële ver-keer en de automatisering van zijnNutsspaarbank tegenover en daarnakonden we overgaan tot de officiëleopening en bezichtiging van de expo-sitie.

~er_i0_.~ _\óautorf1a

~tóege.\< sta

NatUur\'1

Aansluitend op de opening van deSpaarbankexpositie volgde de openingvan een tentoonstelling ingericht doorde heer Wieringa met het levenswerkvan diens grootvader, diorama's vanhistorische taferelen. Deze verzame-ling, die zeer de moeite van het bekij-ken waard is, was jarenlang uitgeleendaan het Museum van Onderwijs, waarhet in zeer verwaarloosde staat stondopgeslagen in het magazijn. De klein-zoon haalde de verzameling terug enrestaureerde e.e.a. zo deskundig datnu weer van een boeiende verzame-ling kan worden gesproken. Ieder tafe-reel is een kunstwerkje op zichzelf.

En de computer naar aanleiding vanhet Input project. Links een symboolvan het schoolsparen met geldbuidel..,-~

Inhoud tentoonstelling

De tentoonstelling is verdeeld in 9onderdelen.

1. Oertijd met jagen om aan eten tekomen, zelf kleding maken van hui-den en later ruilen zoals vlees tegenhuiden. Dit uitgebeeld met geboet-seerde poppen.2. Ruilmiddelen die werden ge-bruikt zoals tabak, zout, schelpen totstukken goud en zilver.3. Afbeeldingen van munten met uit-leg van diverse tekentjes daarop bv.haantje is muntmeesterteken van deheer Brandhof, visje van muntmees-ter Hengel etc.4. Bankbiljetten met betekenis vanportret: De Ruyter met slagschip,Frans Hals met palet.5. Diensten die verleend wordendoor de bank zoals hypotheek,vreemde valuta, verzekeringen,bankgiro, ook weer met voorbeel-den (hypotheek-villa, bromfietsver-zekering-bromfietsplaatje).6. 24-uurs service. Model vangeldautomaat zoals die nu al staat op8 kantoren van de spaarbank.7. Maquette van het nieuwe kantoorMiddelwaard in Zoetermeer met uit-leg over terminal etc.8. Input, computerprogramma datde spaarbanken als proef aanbiedenaan een aantal scholen.9. Schoolsparen zoals dat nog op120scholen door de Nutsspaarbankwordt gedaan met zegelkaart en ze-gels.

Tentoonstelling is bedoeld voor 5een 6e klassen lagere school.

13

14,

Met al onze theorieën over emancipa-tie en dezelfde mogelijkheden voorjongens en meisjes blijkt uit zo'n klastoch nog steeds duidelijk dat het grosvan de meisjes de aandacht verliestals het verhaal iets technischer wordt,terwijl de meisjes het werken op determinal weer leuker vonden.Hoe het verdergaat met Input zullenwe in het volgende nummer vertellen.Daarover zijn de besprekingen noggaande. In het aktualiteitenprogramma'Achter het nieuws' (29 mei jl.) werdhet Input-project genoemd door de In-specteur van het Onderwijs in Rotter-dam als een aktiviteit van een com-merciële instelling, waar met enigeargwaan tegenaan gekeken moestworden. De pogingen van het Ministe-rie van Onderwijs om computeronder-wijs op de basisscholen te introduce-ren mislukten ten dele door een ge-brek aan bruikbare software en de ge-brekkige instructie van het onderwij-zend personeel.Nog steeds blijkt dat computeronder-wijs op de basisscholen sterk afhanke-lijk is van de kennis, interesse of erva-ring van de onderwijzer(es). Iets dat

Input

De stroom schoolkinderen die, naaraanleiding van het INPUT-project re-gelmatig de spaarbankgangen vuldenis voorlopig opgehouden. Dat is jam-mer omdat het erg leuk werk was, an-derzijds is het maar goed omdat tochop veel mensen een beroep gedaanmoest worden. Overigens wil ik ieder-een die steeds zo spontaan heeft ge-holpen nogmaals van harte bedanken.In mijn eentje had ik dit niet kunnendoen.Het is wel opgevallen dat de klassenzo sterk van elkaar verschilden, nietzozeer afhankelijk van de buurt waarinde school staat, maar zeker wel vande onderwijzer die de kinderen bege-leidt.We hadden zeer drukke, maar tocherg gedisciplineerde klassen en bijnalevenloze klassen die je toch extra inde gaten moest houden. Bijna iedereklas stelde als eerste vraag waar dekluis was met de mededeling dat eenoverval te verwachten was.In vrijwel iedere klas zat een voorge-programmeerd kind dat vragen bleefstellen die kennelijk door pa of ma wa-ren ingegeven. In bijna iedere klas zatook een uitdager, die probeerde delachers op zijn hand te krijgen.En dan heb je natuurlijk de gieche-laars, de branieschoppers, de weten-schappertjes en de 'ik durf toch welop die knop te drukken' mensjes.Zo'n klas is een wereldje op zichzelf,een maatschappijtje in het klein.

~ -,-~~:

~;'~;i~!i

bij ons, bij onze proef van Input, ookduidelijk is geworden.

Over de opstelwedstrijd, waaraan In-put-proefscholen konden meedoenhier een bijdrage van Cees Bouwman,sinds enige maanden werkzaam op deafdeling Commerciële Ontwikkeling,belast met 'Projecten'.

Opstelwedstrij Input

Vorig jaar oktober is de Nutsspaar-bank, bij wijze van proef, met het In-put-project gestart. Dit project van deSpaarbankbond waarin o.a ook deVerenigde Spaarbank, Bondsspaar-bank MNO, CVB. en BondsspaarbankWest Nederland deelnemen houdt indat de bank de lagere scholen in haarwerkgebied een compleet informatica-onderwijs programma aanbiedt. Ditprogramma bestaat uit de volgendeelementen:

Micro-computer (P2000T)Software programmateurLeerboekenWerkbladTestvragenCertificaten

Aan het Input-project in de proeffasehebben 10 lagere scholen meegedaandie over het algemeen zeer te sprekenwaren over het project.

Echter dit onderwijs-programma wasniet het enige wat de bank aan descholen heeft aangeboden. Zoalssommigen van u misschien wel ge-merkt zullen hebben zijn er ook rond-leidingen op het hoofdkantoor geweestvoor de deelnemende scholen. Dezerondleidingen zijn nu allemaal gehou-den en waren gezien de positieve re-actie van de kinderen een groot suc-ces. Daarom willen wij nogmaals ie-dereen bedanken die hieraan heeftmeegewerkt.

Voor de scholen werd een opstelwed- ïstrijd uitgeschreven. Hieraan kunnenalle 10 proef-scholen meedoen. Tot nutoe zijn er 75 opstellen binnengeko-men en wij verwachten dat dit er 100zullen worden. De jury bestaat uit:

- Dr. H. J. Cozijnsen, computerdes-kundige en schrijver van leerboekenover de computerleer; ..--- Drs. N. M. G. de Wildt, rector van-het Thomas More College;- dhr. F. Racké, journalist.

" .._ ....• -"- I-I ._ J.

"_,-.rI

. . I

.I.......1:.. '.:'::::', .. I . 'I :

'. , . ,-, .

,' .. -", :--j : ,;• --::-:;::~~.:.-..;;:t~~_~~__,: '. ,. _.I

>~~._cl _-.,·1,.. .1 '..I

I

I --.. -; .., ,'I-

J

~. ... , "'.

:l -._:,'-..I

: ()

, I I

I « I

"~',-, ::-;.:,.:':,-"---;- •••• _.~._, •• e ; •. _I, _~_~:_"i::-,I ;:

1,

De kinderen mogen uit 4 titels kiezenen ieder opstel mag niet meer dan400 woorden bevatten. Op 11 juli staatde prijsuitreiking gepland en deze zalworden gehouden op het hoofdkan-toor. De schrijver van het winnendeopstel krijgt een luxe computerspelle-tje. De school waarop de winnaar zitkrijgt de computer die zij in de proeffa-se gebruikt heeft in het kader van hetInput-project.

Wat onder andere uit de opstellenblijkt is dat de kinderen de bank zienals een groot gebouw waar je veelrente kan krijgen en waar veel geld isopgeborgen in grote en zeer strengbewaakte kluizen. Ook hebben zevaak weinig kijk op de hoeveelheidspullen die je kan kopen voor een be-paald bedrag. Het valt op dat ze bijwoorden als automatisering en compu-ters vooral denken aan robots die alhet werk voor hun doen.Daar de opstellen zeer leuk zijn om telezen zullen er ongetwijfeld enkeleverschijnen in de Seinpost en/of Snip-pers.

Kees BoumanCoördinator INPUT

Afdeling Commerciële Ontwikkeling

15

, I

-'---'--! -L-l..~.•.... " .

16 Stukje geschiedenis 11panden Riviervischmarkt 4 en 5

In het vorige nummer van Seinposthebben we bekeken wie in het ver-leden het pand Riviervischmarkt 5hebben bewoond. Ik wil nu ingaan ophet pand Riviervischmarkt 4. .

In de 15e eeuw heette de straat noggeen Riviervischmarkt en werd hethuis beschreven als het huis gelegenaan de landzijde van het kerkhof vande Grote Kerk.Het erf strekte zich uit tot aan de Laantoe, die toen Laanstraat heette, onge- .veer ter hoogte van de huidigeautowasplaats.De Laan kwam uit bij het St. Eliza-beths Convent (klooster), waar nu deGrote Markt is.

.Dit klooster, één van de vele kloostersdie in Den Haag stonden, is rond 1614door de gemeente Den Haag gekochten afgebroken.

Jacob Coppiers was tot 1460 zoweleigenaar van nummer 4 als van 5.Nummer 4 werd op 5 mei 1460 ver-kocht aan ene Dirk Sybranszoon, dieer ruim 28 jaar in woonde. In dat jaarwerd Mr. J. van Haarlem de nieuwebewoner.

De volgende bewoner van het pandwas ene Jan van Starbeecke, die hof-meester was bij het Huis van Wasse-naar en tot 1526bewoner en eigenaar .Met het verstrijken van de jaren wis-selde het pand regelmatig van bewo-ner. Ook in die tijd werden er regel-matig zaken met buren besproken en

GENEESKUNDIG

MINDERJARIGE I.DIOTENI.

's GRAVENHAGE.

in veel gevallen werden overeenkom-sten notarieel vastgelegd, zoals hetbeheer en onderhoud gemeene (ge-meenschappelijke) thuijnmuren en an-dere zaken. In 1702 kocht de predi-kant Ph. van Vliet het huis voorf 7200,-.Na zijn dood heeft zijn weduweJohanna van der Vliet de Gruyter ernog enige jaren in gewoond.Bij testament liet zij het pand na aanhaar neef Cornelis Emants, advocaatvoor het Hof van Holland.Bij zijn overlijden verkocht zijn wedu-we Petronella de Casembrood het huisaan Mr. Abraham van Rusten, Raads-ordenaris bij de Hoge Raad voor desom van f 19.200,-. (In die tijd be-stond inflatie dus ook al.)Mr. Abraham van Rusten was redelijkgefortuneerd, want hij betaalde f15.200,- contant. Voor het resterendebedrag werd een obligatie afgegeven.

In 1778 werd het pand eigendom vanMr. Johan Emants. In de 18e eeuwwisselde het nog enige malen vaneigenaar.In 1865 kocht Doctor Jacob AnthonieMoll het pand om er 21 jaar in te wo-nen. Tevens gebruikte deze arts hetpand als praktijkruimte. In 1886 ver-kocht hij het pand en de grond, dattoen een oppervlakte had van acht entien centiaren aan de arts JohannesGeorge Jacobus van Opperraay. Menrekende toen al in aren en centiaren.Een 50 jaar eerder in 1848 werd hethuis nog alsvolgt beschreven: 'Eenhuis, Erve en Tuin, staande en gele-gen achter de Groote of Sint Jacobs-kerk te 's-Gravenhage, wijk E, num-mer 392, groot acht roeden en tienellen.

17

Dokter van Opperraay bleef in het be-zit van het pand Riviervischmarkt 4 tot1895, waarna het door de gemeentewerd gekocht, die het pand echter inhetzelfde jaar al weer doorverkochtaan L. J. de Wolf. Diens bedrijf werdin 1918 omgezet in een NV. Nu heettehet bedrijf NV Glashandel, voorheenL J. de Wolf.In 1965 werd de Nutsspaarbank deeigenaar waarbij ook de toenmalige di-recteur/aandeelhouder van het bedrijfbij de spaarbank in dienst kwam.Diverse afdelingen hebben de afgelo-pen jaren in het pand Riviervischmarktgewerkt.Op dit moment worden er voorberei-dingen getroffen om het pand te res-taureren.

C. v.d. Zalm

181~ VV_e__ z_ij_n_d_ru__ k__b_e_Zl_·9_•._. ~

Riviervischmarkt

Nog niet lang geleden zat de heerHiep hier Huishoudelijk te zijn. Nogverder terug zat hier de afdelingSchoolsparen met mevrouw Lammers,de heer Bakker, Wil van Leeuwen enHans Kautz.

Scheveningen

In Scheveningen maakte de Nuts-spaarbank. in samenwerking met Hei-neken een lichtkrant mogelijk. Paulvan Vliet stelde e.e.a. in werking.

Hoofdkantoor Op het hoofdkantoor komt binnenkortde nieuwe gevelbelettering. De luifelwordt alvast opgeknapt.

'Ik heb gebid voor pindakaas', zei dekleine zacht, terwijl ze vol afschuwkeek naar de gezonde boterham metkaas.

'Zal God alleen kaas gehoord hebben'pestte haar broertje.'God heeft wel wat anders te doendan voor broodbeleg zorgen' kwammoeder.

'En als hij daaraan zou denken zouGod kaas ook gezonder vinden.'Het was te zien dat oma zich gereedmaakte de hongerwinter tussen de bo-ter en de jam op tafel te deponeren.Er waren niet zoveel onderwerpenmeer waarover zij kon meepraten,maar de oorlog liet zij zich niet ont-nemen.

'Er is een tijd geweest ...' begon ze,maar de vader, die kiem had gelegdvoor zijn dochters afschuw voor kaaspraatte snel verder: 'Waarom zou Godkaas gezonder vinden?''Omdat kaas gezonder is.'

. 'Wie zegt dat?''Dat lees je overal'.'Dat is alleen reclame van de melkfa-brieken. Ze hebben veel te veel melken dan willen ze iedereen wijsmakendat kaas gezond is.''Wat draaf jij door, alleen om een plak-je kaas.''Het gaat niet om een plakje kaasmaar om het principe.'

Met een woest gebaar nam pa de bo-terham en propte hem in zijn mond.Zo, nu kan jij een boterham met pin-dakaas eten. De gezonde kaas is op,de melkfabrieken zijn tevreden.'Maar nu heb ik gebid voor jam ...'

19

20Het is nog vroeg in de morgen als de boot de baai van Napels binnenglijdt. Demeeste passagiers staan aan de reling, om de aankomst te zien in één van degrootste havens van Europa. Langzaam doemt de stad op uit de vroege ochtend-neveis en tekent zich steeds duidelijker af tegen het daarachter liggende heuvel-land als een Fata Morgana en ik denk daarbij aan de beroemde woorden: 'EerstNapels zien en dan ... '

Doch de werkelijkheid is anders. Na-pels is beslist niet meer de romanti-sche stad van weleer, gelegen aan deThyrreense zee. Het heeft nog weliets van de oude grandeur, zijn bredelanen, grote gebouwen, pompeuzekerken, maar het heeft ook de groot-ste criminaliteit van Z.-Europa. Watheel begrijpelijk is als men de velenauwe straatjes ziet waar mensen alsop een mierenhoop in donkere huisjeswonen. De mooiste plek van Napelsechter is in het stadsgedeelte SantaLucia waar men over de baai van Na-pels uitziet met in de verte de contou-ren van de uitgebluste Vesuvius. Dochdat uitzicht geniet je ook bij anderekleine steden aan diezelfde baai zoalsb.v. bij Sorrento en m.i. nog mooier.Nee, ons reisdoel is dit keer Pompeï.Het is voor de tweede keer dat ikdeze uit de as herrezen stad zal be-zoeken, die telkens weer èen geweldi-ge indruk maakt op de 20e eeuwsebezoeker. Samen met honderden toe-risten uit alle delen van de wereldworden we losgelaten uit overvollebussen en auto's en verspreid over destad die bijna 2000 jaar vergeten was.

Bij het voor de tweede maal betredenvan de nog gaaf bewaarde straten enhuizen gaat er toch weer een lichtehuivering door mij heen, bij de ge-dachte, dat een zo rijke stad in enkeleuren volkomen van de aardbodem ver-dween. 'Begraven werd' benadert be-ter de waarheid, want als men het ver-haal van één van de weinige ooggetui-gen van deze ramp leest, dan verbaasthet je, dat deze stad toch weer gro-tendeels aan de vergetelheid is ont-rukt.

Op 20 aug., van het jaar 79, zoschreef Plinius jr., wiens beroemdeoom Plinius de oude bij de ramp ge-dood werd, liet de Vesuvius een dofgebrul horen. De vogels verstomdenen het vee in de stal trok aan de ket-ting. Op 24 aug., het was een stralen-de morgen, weerklonk er plotselingeen vreselijke donderslag. De Zonwerd spoedig verduisterd, de top vande Vesuvius spleet open, vuur en rooksloegen naar buiten. Op de rijke ste-den Pompeï en Herculaneum viel eenstromende regen en een vloed van la-va goot zich uit over de straten. Her-culaneum werd in de volle bedrijvig-heid van het dagelijkse leven door eenlavastroom platgewalst en toegedekt.

Pompeï

Volledig bewaarde straten en huizen.

Een stroom die hier en daar stolde toteen hoogte van wel 15 meter. Pompeïwerd in enkele uren opgevuld doorLapilli, puimsteen en gloeiende as.Sommige vluchtenden probeerden hethoofd te bedekken met kussens ofdakpannen. Velen echter verstikten inde as, dodelijke dampen doodden an-deren. Op de derde dag, bij zonsop-gang was rondom de Vesuvius de aar-de bedekt met witte as als één grotelijkwade, want de steden Pompeï enHerculaneum waren spoorloos ver-dwenen. Zeker 16.000 doden lagenonder 7 tot 15 meter vulkanisch puin.

De eerste succesvolle opgravingenbegonnen in 1748 en tot op hedenwordt het graafwerk voortgezet. Onge-veer 3/5 van Pompeï is blootgelegd,waarbij wonderbaarlijke dingen aan hetlicht kwamen. Helaas werden in 1943door een verkeerde interpretatie vande geallieerde vliegtuigen 150 bom-men op Pompeï gegooid, waarbij ookhet prachtige Forum werd getroffen.De schade was enorm. Veel wat moei-zaam was verworven in jaren van ge-duldig werken, werd vernield, verbrok-keld en opnieuw bedolven.Doch nog steeds wordt er gegravenen men plant er ook weer bomen,planten en bloemen in de goed ge-conserveerde huizen met hun koelepatio's. Al wandelend door de velestraten en de gerestaureerde huizen,

met hun prachtige muurschilderingenbètredend, is het of je duizenden jarenterugtreedt. Men neemt a.h.w. eenkijkje in het verleden. Pornpei iseigenlijk een momentopname uit deoude tijd. De tijd stond stil, alleen hetleven is er uit verdwenen. Doch opveel plaatsen spreekt het verleden zosterk tot de verbeelding dat het weinigmoeite kost om enkele uren te verwij-len in een lang vervlogen tijdperk.Vooral wanneer de gids de tekstengaat vertalen die op veel plaatsen opde muren geschilderd staan. Zoals bv.politieke affiches die met rode lettersverkondigen: 'Numerius Barcha, eenprima man; ik verzoek je op hem testemmen' en: 'Veius Barcha, weg metjou!' Ook liefdesperikelen staan op de .muren: 'Hier kwamen Romuia enStaphylus tesamen,' of: 'denk je dat ikhet erg zou vinden als je morgendoodviel?'

Al wandelend verplaats je jezelf eeu-wen terug. Men vindt er ook badgele-genheden met rijke versieringen,muurschilderingen, beeldhouwwerk enmarmer. Hier kwamen de inwonersvoor hun stoombad, om te zwemmenof te praten. Opvoeding was toen ookal een probleem als we de tekst lezen:'Oe ouders brengen hun kinderen nietmeer bij, zich behoorlijk te gedragenen eerlijk te zijn. In deze tijd vanovervloed', zegt hij, 'worden de kinde-

I~

Apollo, ontstegen uit de as van eeuwen.

ren brutaal, zonder enig respect voorzichzelf of wie dan ook.'Als het later op de dag wat stillerwordt en de meeste toeristen zijnweggeschuifeld, dan valt de stilte overPompel' en is het of alles weer totleven komt.

Bij de bakker zie je de molensteen enhet brood ligt nog in de open winkels.Je wandelt langs de pottenbakker, deviltmaker, de edelsteenslijper Je kijktnaar binnen in een herberg. Een han-delaar in stoffen heeft in zijn vestibuleeen opschrift: 'leve de winst' en jehoort de bewoners roddelen, zoalseen uitspraak van een patriciër die eendikke burger voorbij ziet gaan: 'als nietkomt tot iet,' is zijn commentaar en,'die droeg vroeger zakken meel.' Endan is er steeds in de verte het sil-houet van de Vesuvius in ruste. Menkan met een kabelbaan naar de krateren daalt daar in af. Het is een vreem-de gewaarwording langs de vaalbruinewanden naar beneden te kijken, langsscheuren en kloven, waar nog altijdrook uitkomt en zwaveldampen. Danmerk je ineens dat je al aardig afge-daald bent want je kijkt even verbaasdnaar boven en ziet de kraterwand me-ters boven je en maakt dan maar gauwrechtsomkeert, terug naar het zonlichtdaarbuiten. Tijdens de opgravingenstuitten de onderzoekers telkens opeen holte, in de harde lava, waarvanzij de vorm spoedig herkenden, daarde versteende sintels het inmiddels

vergane lichaam aldus hadden omge-ven. Zij vulden elk dezer gaten metgips en zo ontstonden de spookachti-ge en verkrampte lichamen van hendie 1700 jaren geleden stierven. Ookkon men vaststellen dat het grote sta-dion van Pompeï, waar vele slachtof-fers vielen, door hoge platanen wasomgeven. De bomen zelf werdenweliswaar totaal vernietigd, maar vanhun wortels bleven afdrukken achterdie onmiskenbaar waren. In de palae-stra van het stadion bevonden zichongeveer 100 doden en één van henwas beslist een arts. Want naast hetlijk lag een voortreffelijk uitgeruste in-strumententas. Ook de dieren ontkwa-men niet aan de ramp, want duidelijkblijkt uit bijgaande foto die ik maaktevan een gipsafdruk die zich in het klei-ne museum van Pomper bevindt, dieduidelijk de dood strijd laat zien vaneen stevig aan de ketting verankerdehond.De nalatenschap der oudheid vertoontin Pompel' om zo te zeggen, nog dewarme afdruk van een hand. Alleenhier wordt de mens, die hier eenmaalwoonde zo levend. Het zou een be-zoeker dagen kosten om alle indruk-ken in deze ontgraven stad te verwer-ken. Alleen al als men al de tekstenzou moeten lezen die her en der ver-spreid op de muren bewaard zijn. Zo-als in een rijk eethuis de tekst: 'als jeje niet onthouden kunt van twist enstrijd, kun je beter naar huis gaan.' Ofeven verder: 'kijk niet met verlan-gende blik naar de vrouw van een an-der.' Daarbij ziet men op de tafel noghet eet- en drinkgerei uitgestald staan;glazen flessen, bronzen kroezen, eenopscheplepel. Ook een lamp aan eenketting en een grote mengschaal opbronzen voet.

Het grote amphitheater van Pompel'kon 20.000 mensen bevatten, waargrootse maar ook waanzinnige tafere-len zich afspeelden, waarbij het thea-ter als een slachthuis werd. Volgenskritische ooggetuigen: 'dat is nietsvoor mij,' sprak een man in de taverneondanks een affiche dat aankondigtdat er reukwater over het publiek zalworden gesproeid. 'Dan ga ik lievernaar het odeon, alles is gratis en detoeschouwers brengen zelf eten meeen kussentjes om op te zitten.' Devrouwen kleedden zich om op te val-len. Kernachtig vond ik de uitspraakvan een echtgenoot uit die tijd die bijhet slapen gaan klaagt: 'Je ligt daarverpakt in honderd kleine potjes ... jegezicht slaapt niet bij je.'

Heel veel van wat op het moment vande ramp gebruikt werd is teruggevon-den, zoals brood, eieren, koeken, no-

De dieren ontkwamen niet aan de ramp.

ten, vijgen, die leken te wachten op demaaltijd. Ten afscheid dwaal ik nog watrond door prachtige kamers, zalen enportieken met zeldzaam mooite fres-co's met perspectivische dieptewer-king, die zeer realistisch aandoen. Ookde prachtig aangelegde tuinen ge-maakt naar de voorbeelden op demuurschilderingen met vijvers, fontei-nen, afgewisseld met mooie beeld-houwwerken. Zo leeft Pomper, omdathet zo snel ten onderging, bewaardonder een lijkkleed van as.

Michel van Bijnen.

Goed gerestaureerde koele patio's.

21

22

Alhoewel de Spaarbank het pand Westeinde 51/53 al weer enige maanden heeftverlaten ligt het Westeinde zo dichtbij dat menigeen er nog dagelijks doorheenkomt.Behalve op de nummers 51 en 53 schrijft de Spaarbank ook geschiedenis op hetpand Westeinde 29, waar het eerste kantoor in 1871 werd gevestigd. In dedirekte nabijheid van het pand Westeinde 29 ligt het pand Westeinde 19, nu ingebruik bij onze huis verhuizer, de firma Abbink.Ook dit pand heeft vele funkties gehad waarbij er één in relatie tot de Spaarbankuitspringt, de Nutsschool.Of de Spaarbank bij het invoeren van het schoolsparen in 1879 ook al direkt metde Nutsschool kontakt had is niet precies meer na te gaan, maar het lijkt welwaarschijnlijk.

Het pand nr. 19 dateert uit de 17eeeuw met aanpassing uit de 1geeeuw. Tot 1843 was er de KoninklijkeMuziekschool, nu het Conservatorium.Ook is het nog het woonhuis geweestvan o.a. de dichter P. C. Bouters. DeNutsscholen zijn evenals de meesteSpaarbanken opgericht door de plaat-selijke departementen van de Maat-schappij tot Nut van het Algemeen. DeMaatschappij zelf werd op 16 novem-ber 1784 opgericht door J. Nieuwen-huizen. Het doel was op vele maat-schappelijke terreinen aktief te zijn.Eén van deze terreinen was het on-derwijs.De Maatschappij wilde zelf scholenoprichten waar aan kinderen van on-vermogende of minvermogendeouders kosteloos of tegen een matigschoolgeld verbeterd onderwijs werdgegeven. Niet alleen lagere scholenmaar ook kweek- of normaalscholen(tegenwoordig noemen we dat Peda-gogische Academies) werden gestichtom het peil van het onderwijs en deonderwijzers te verbeteren. Het De-partement 's-Gravenhage opgericht op11 augustus 1796 besloot In 1803 eenDepartementsschool op te richten.Rond de eeuwwisseling kwam er voorhet eerst een verbetering op het LagerOnderwijs tot stand. Veel invloed hierop had professor Johannes Hendrikusvan der Palm. Tijdens de Franseoverheersing was hij een aantal jarenAgent (Minister) van het UitvoerendBewind. Hij was de eerste voorzittervan de Commissie van toezicht op descholen van het Departement der Ba-taafsche Maatschappij tot nut van hetalgemeen, gevestigd te 's-Graven-hage. De eerste Nutsschool startte op1 mei 1804 in een pand gelegen aande N.Z. van het Westeinde tegenoverhet Spaanse Hotel (Britse Ambassa-de). Straatnaambordjes kwamen paslater in zwang.Ook toen kende men al avondonder-wijs, want de school startte met 27leerlingen op de dag- en 29 op deavondschool. Het pand was echter vrij

spoedig te klein en dankzij de mede-werking van Koning Lodewijk (we

"schrijven nog steeds de Franse bezet-ting) werd verhuisd naar het pand Bui-tenhof 37, op de hoek van het Buiten-hof waar in 1871 het kadaster werdgevestigd en nu na een grondige re-novatie is het gebouw Vijverhof in ge-bruik bij de 2e kamer.In 1844 werd de school voorzien vangaslicht. Daarvoor werd gebruik ge-maakt van olielampen. Het pand aanhet Buitenhof was een tijd lang tegroot voor de school en daarom ver-huurd aan een groot aantal organisa-ties, waaronder de Nuts Leesbiblio-theek, De Ned -.Maatschappij ter be-vordering van de Geneeskunst, deVereniging tot verbetering der wonin-gen van de arbeidende klasse, deSchildersvereniging Pulchri Studio ennog vele anderen.Rond 1875 werd deze ruimte ook teklein en werd uitgezien naar eennieuwe lokatie. Die werd gevondennabij de Anna Paulownastraat aan deDe Ruyterstraat. In 1877 begon deschool hier opnieuw met ruim 250leerlingen.Het leerlingenaantalliep in 1882 zelfsop tot 453. Tot 1918 was de eersteNutsschool een school alleen voorjongens. Leden van de schoolcommis-sie stelden in de loop der jaren welvoor meisjes toe te laten, maar dieverzoeken werden afgewezen. Decommissie was van oordeel dat zolanger aanvragen voor jongens binnenkwamen de toelating voor meisjes nietnodig was.In 1918 diende het commissielid Mr.Dr. I. J. R. de Monchy, de latere bur-gemeester van Den Haag, het voorstelin om de meisjesschool aan de Hol-landerstraat over te nemen. Dit voor-stel werd goedgekeurd en de oprichteren direktrice mej. M. M. Boldingh leid-de deze school tot 1924. De school

~ werd later officieel naar haar ver-noemd. De 3e Nutsschool in DenHaag werd in 1923 gevestigd in parkZorgvliet aan de Willem Lodewijklaan.

Deze school werd de eerste gemeng-de Nutsschool en niet alleen voor la-ger onderwijs maar ook voor V.L.O.Snel na de 3e school was er alweerbehoefte aan school ruimte. Die werdgerealiseerd in een school aan deMerkusstraat. Intussen bleek het ge-bouw aan de de Ruyterstraat niet meerte voldoen aan de eisen die rond 1930aan de school werden gesteld, zodatmen ging zoeken naar een andere lo-katie. Gezien de crisistijd bleek hetechter niet zo makkelijk ergens eennieuwe school te bouwen.Wel wilde men in wat toen Tuinstads-wijk Segbroek (Vogelwijk) een plekzoeken. De gemeente had aan deLaan van Poot 355 een openbareschool klaar die werd afgestaan tot datde gemeente het pand zelf zou nodighebben. Nu ruim 50 jaar later is ditgebouw nog als Nutsschool Laan vanPoot in gebruik.In de loop der jaren zijn nog Nuts-scholen geopend aan de Exlostraat, deWoonstede en als laatste de Nutsha-geschool aan het A. Kortekaasplant-soen.

Dat de Nutsdepartementen zich nietalleen bezig hielden met spaarbankenen scholen valt af te leiden uit eenoverzicht van het aantal in 1933,. waar-uit een kleine selectie:15 lagere scholen, 2 kweekscholen, 2hypotheekbanken, 274 bibliotheken,13 woningbouwinstellingen, 18 hulp-banken, 14 schoolspaarbanken, 1spaarkas, 3 begrafenisfondsen, 1 lijf-rentekas, 1 handwaarborgmaatschappijen niet te vergeten 149 spaarbanken.Veel van deze instellingen bestaannog wel maar de binding met hetNutsdepartement is veelal verdwenen.

Ik ben Göksel Sahinbas, ik woon in Leiden.W'j zij" di",a'g 3 ,ptl' "" a, 'O' "" a, N"""""on' ,,, Dw H", "w'''' T," w' a", w""" """" w' ,,'Olbinnen. Met z'n allen gingett we naar de vergaderzaal.D' ,,,,,a,,,,,, b,a ,w" a",,,,,, a" is ,', h" ,,,,,,,tij' " a,,, a"" ze a, 'w" a",m'M' Dm' ,," ,,'''''''' ,,,m'wat er wordt gezegd. Wie iets wilde zeggen mocht zeggerL" ,,,' ",'j" ,'''''' 'p w "', a" ik een ,p'"'''''' Wil ""P""" h,a "h"a,,, " ,,"" ,,11 P 2000 T, d," ZX 81,(SI,,",id' pC 1500 (Sh''')' Tl 99/4 Cr IX" 10<''''m''''')' BBC M'''' (Mm)' PET (C,m""a,,,)· App" 11",,'i(APP '<) '" "" r.v. ,'pd. A"" 400. " "",ld, ,,', dol j' er "" ,,,',b'" di",,,, bI.I ,,,,,' ',p"" "ij' "" "cl""" Ikz'; "', a" er "" ROM.,hip '" "" RAM·,hip " f'" ROM·,hlp i, "" d,,' "''' h" .•,h""'" ,,,, "".I""a,i""""t!" , di, a, "",p"" "" hOIhij '''" w",,,,· D' RAM .,hip " "" ,,,,on'" ij" a", "" "" "h"""" ",,,i"" p",,,,,,,,,," '" a"" di, j' i" a, "",p"'" ,top' w"a", ''',,','''' voor d<z' ,p'''''''''' ,,'" ""midada"" 9N,a,' "" ",," w, di, ,U" "",,,,i,,,,a ",a ous "" h" ,b,d ",,,,, ",a 'w'''' "" "M" di, '''' over a, ,,,'p''''''

vertelde.Hij z';, a" er "" "''''',,' """" zij'" 'ij" "",p" "" dl' kw""" ,,," ,<z", D" """ z<, "', a", er "" J,,,,,,,,f Izo" """, di' "" I'" "" on ZO" "',,"'. D'''''' ,,,,,,, w' "" ""'j,I,i' "a,i""" T"" ,,"'" i,,,,,,a ",",. Ibi"",,,,di' a<1,,,,,,4 bI"k " zij" Hij "",,, "" "" kI" ee I'" E," "" d, ""d"'" Ol'"~ ,IJ' di,Jol' ,,'k,,, ,,,,,U,, Di, "",,"10 "''''''' doldol "i" ""Ja" w"" dl'I'" w",d' ,,,Ol "," "',,,' '''''' " ,a '" j' ""f' er"i,tI "" " b""" l,a,,"" "if' 'di" d' J'" D' ",,,,,"w Ii" ,,' zieu wol w, '" 'fl"P ""d,,' hij.,,,,· H"

w"' ,'" ",rt ',,,ij PkI"'. J,a",,,, IIh "'" wd, 'J"h"', w' ,lij,,,, "" hl,'T,m ",a"ld, ze ,Ol ,,, '10",,,'p'"' D' "" ""P ,i", "" a, ""P"""'" '" a, ",d,,' ,.,"p ,i", "," d, ",,,,Ik ,i'" "", "," a, ""p"",,'" D'" wOl "" ",,' ••"" ,,,,,p''''',dl' gi".' pli ,"'" E' "" ", "" ",,'p" 'Cl di,kI,;ner wOl, """ di, ,,' ,i', p,i"'" D' .•"" ,,,,,p'"'' ,," ,,, "" ",i"",,, 2.000 1<.,"< p,."",,,, d, kI,' ", ,," er 600" "" "i,,,,, p"""'" Ah I' a, kI,p "" a, .•"" "",p"'" ,p",d"a 'w",' er "" ,,",,' "il. E, ",,,d,,, ", '''''' ,,,',,,,,, bI,"w' "ol"'''' di, a, ""p""" ,,,, "da"" "m'" ,h a, ,,,,,p'''''' " ,,"" ",,,d,,, .•"" ze "", ,f ,,,""'"z"f' i" b",a ,,'''' 1" b" p'4"a zo"" "" "," kI,i'" ,,"'P""'" di, a, .••••.awww •••••Ii•.,,' ,'< ,,,, i" d, ZO" "w,,,,, ""d' ,f ,', er "" ""p"'" a,f'" ",k' '" ,,"' ",,,,. Wii ",d"," ,,' "''' a, .•'"'rP"'"'' . Di, zij" "Ol ,I>j' .•da ",di.• ",', J' a", a", "" ,,,rtI', "" "," p"j' i" h" ,pp"'" (d,' 'Ol' ,u"" ,', I' "" '''Ol"' "" a,,p,,,b,,,k b,b'), J' "," a", "" "b,i m ,,,m"''' ,,,d,""" A" h"J'" ,,,aIO" "".o.i' b" "',' "" 'm dw' DO' I'b" WW I"', a", ,'ik' h" 'PP'"'' j' ,,,rti' i". D'" "m' I' m" j' ,",p'''' ",,, " "",k .•'"" '" ,,,, ',,"I' "n'.'""w, ",rt "" ',wij<. D'<i' "" ,."" a,,, "" .•' a, ,pp'"'' ,,," ee , .•,'d I' wi' J' m'" a", "" ''',' i"dn<",", ik

",,,,'I 50,- i,a"kk'" Do« ",,' "I! "" .•"r 50,- '" "" p'pi"

T"" "", ik "" a, ;01',a", ,,," j' ,u" ",b""", wol J' wil;.]' ,0« "" kI"'" k,<lJ' b"''', a" i, ,.,d'"'' '" J'"" ,,' "" ,,," 'Ol' b""', a" 'Ol' I 254,- p" j'" 0"", i" a, kI"i<",,,,,,, "",,,', Di' 1.,. ,,,, ,Ik, p'"seconden een andere gang zien. Toen was het tijd om weg te gaan .

..w. ~, ..." _ ~_~§;;;;""!I:iJf1IIj~1fl@l~JÇ-"'-":"

\

24

zee. Een kleuren- en vormenrijkdom,die haar weerga niet kent. Bij eenbezoek gaat een wereld voor u openwaarvan u nauwelijks gedroomd heeft.Wij prijzen ons bijzonder gelukkig eendergelijk museum, dat uniek is voorons land in Den Haag te bezitten. Bur-gemeester Schols zal donderdag 12juli de officiële opening verrichten,waarna op vrijdag en zaterdag hetZeefestival losbarst met een zeebra-derie met vele attracties.Een bijzonder evenement is zeker de

~

strandwandeling met biologische be-

b r w.~==' ==============:~l':f

Zeebiologisch museum presenteert groot zeefestival

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: het Zeebiologisch Museum aande Dr. Lelykade in Scheveningen viert dit jaar zijn eerste lustrum met eengrandioos Zeefestival, dat gehouden zal worden van 12 tlm 18 juli a.s. in enrond het museum. Het onderstaande programma, dat aan de Haagse bevolkingen de vele toeristen wordt aangeboden is zeer gevarieerd. In juni verschijnt hetofficiële programma met alle bijzonderheden over aanvangstijden, kaarten e.d.

Reeds meer dan150.000 bezoekers

Het Zeebiologisch museum, dat eenbelangrijke plaats inneemt tussen deandere Haagse musea, trok reedsmeer dan 150.000 bezoekers. Jong ofoud, een ieder beleeft veel aan ditmoderne en smaakvol ingericht mu-seum. Het openbaart voor velen deonbekende, maar fascinerendeschoonheid van het dierenleven der

geleiding op zondag 15 juli. Iederedeelnemer ontvangt een leuk boekjemet vele afbeeldingen van zeedierenals gids voor zijn strandwandelingen.

Op het strand wordt een informa-tiepost geplaatst waar een bioloog in-formatie verstrekt.In kleurrijke tenten, rond het museumopgesteld, vinden allerlei demonstra-ties plaats. Er komt een buffet metzeehappen, veel levende muziekdankzij medewerking van de StedelijkeMuziekschool, een open dag vooriedere Hagenaar, een speciale dagvoor bejaarden en gehandicapten, eengrandioos Zeefestival voor de jeugden een slotfeest met vele verras-singen.

De excursie naar de oestercultuur inlerseke is bij het ter perse gaan vandit nummer reeds volgeboekt.

Kleurwedstrijd voorde Haagse scholen

Alle klassen van alle Haagse lagerescholen zullen deelnemen aan eenkleurwedstrijd waaraan zowel voor deleerling als de winnende school mooieprijzen verbonden zijn. De ingezondentekeningen worden als versiering op-gehangen. Dit wordt de langste kleur-piaattentoonstelling. Iets voor het Gui-ness-record boek.

Een specialeplussers dag

Het museum werd in de loop van dejaren door zeer vele 40, 50 en meerplussers bezocht. Zij zijn allen welkomop dinsdag 17 juli, wanneer een zeerafwisselend programma speciaal voor-deze groep gepresenteerd wordt. Mu-seumbezoek, rondleiding, films,kraampjes bezoek, demonstraties eneen showprogramma in de middagmet muziek, toneel, volksdansgroep,bingo enz. enz.

In een grote tank zullen duikers metmoderne en antieke duikapparatuur in-teressante demonstraties geven.

I

TReductie

I tijdens zeefestival-r

Gedurende het gehele Zeefestival van12 t/m 18 juli zal de entreeprijs wor-den verlaagd tot f 1,- p.p, Dat is vooriedereen de kans om met het gehelegezin eens een kijkje te komen ne-men, Bovendien vinden op gezette tij-den filmvoorstellingen en rondleidin-gen in het museum plaats, welke gra-tis zijn voor bezoekers,De zeeaquaria herbergen een groteverscheidenheid zeedieren uit de

I Noordzee, welke u niet elke dag te-genkomt en waarvan men de gedra-gingen via de voorruit prachtig kan ob-serveren,

Buiten in de fleurige feesttenten zalook nog van alles te beleven zijn, Erkomen kraampjes, met demonstratiespottenbakken, glasblazen, stenen be-schilderen, schelpencollaqes. Ook in-lichtingen over het museum, het boei-ende schelpenverzamelen en het hou-den van zeeaquaria, ,

I Een heel bijzondere expositie vancomposities vervaardigd van echtezeewieren, afkomstig van de kusten

I van Bretagne, moet u zeker gaan be-wonderen, De meeste mensen wetenniet hoe prachtig zeewieren zich onderkunstenaarshand laten verwerken totartistieke composities,Natuurlijk kunnen wij u in dit artikelniet alles uit de doeken doen, maardat het geheel iets bijzonders beloofdte worden is zeker, Aan het Zeefesti-val is bovendien nog een belangrijkideëel doel verbonden,

Bouwfonds uitbreiding ~. ' "Zeebio1ogisch museum •

Het museum heeft dringend behoefte• aan uitbreiding, Bepaalde ruimten als

een kleine gehoorzaal, meer expositie-ruimte, een koffiekamer, een wisselex-

•• positiezaal ontbreken tot nu toe, maarzijn wel dringend noodzakelijk om hetmuseum nog beter voor het publiek telaten functioneren,Om dit plan te verwezenlijken is een

bouwfonds in het leven geroepen,waaruit de bouwkosten bestredenmoeten worden, Alvorens bij de over-heid, fondsen en het bedrijfsleven aante kloppen om subsidiëring, wil hetmuseum - gesteund door een staf en-thousiaste vrijwilligers - eerst zelf hetgoede voorbeeld geven en door eigenwerk een flink bedrag voor het bouw-fonds bijeenbrengen,Hiertoe zal dit Zeefestival o.rn. eengoede mogelijkheid bieden,Op het Zeefestival komt een bouw-fondsstand waar men symbolischebouwstenen kan kopen als steun voorhet bouwfonds,

Er zal een maquette gebouwd wordenuit Legobouwstenen, welke door Legobeschikbaar worden gesteld,

U kunt nu reeds het bouwfonds steu-nen door bijdragen te storten op bank-rekening 89,07,93,190 NutsspaarbankScheveningen, onder vermelding:Bouwfonds Zeebiologisch Museum,

Moeten wij nog meer over dit grandio-ze Zeefestival vertellen? Toch zekerde moeite waard om de data in deagenda vast te leggen, Knip dit pro-gramma als geheugensteuntje maarvast uit. Prik het op het prikbord, wantdit feest mag u zeker niet missen,Haal in de maand juni het officiële pro-gramma met alle details bij het mu-seum, de VVV, en de Nutsspaar-banken,Voor alle inlichtingen staat de infobalievan het museum elke dag van 10-17uur; zondags van 13-17 uur voor uklaar,Telefoon: 070-502528

Z~t; ES! 1Y;~i12 t/m 18 juli

Donderdag 12 juliExcursie rond de Scheveningse haven,Bezoeken aan bedrijven,Vrienden lunch,Officiële opening,

Vrijdag 13 juliOpening Zeebraderie.Rondleidingen en filmvoorstellingen,

Zaterdag 14 juliZeebraderie enz.

Zondag 15 juliStrandwandeling met biologische bege-leiding,Demonstratiemiddag: Verzamelaars bezigmet hun hobby,

Maandag 16 juliOpen dag, Filmvoorstellingen,Rondleidingen, Demonstraties,Excursie naar de oestercultuur in lersekemet vaartocht.

Dinsdag 17 juliFeestprogramma voor Bejaarden, en ge-handicapten,Filmvoorstellingen enz. enz.

Woensdag 18 juliKinderzeefeest.Slotfeest voor iedereen,

25

26

Da's een goeie ...'t Is erg onbillijk, maar het is nu eenmaalde gewoonte dat eerlijke of oneerlijke on-dernemingen geprezen of gelaakt worden,al naar gelang ze goed of slecht aflopen.

Plinius.

De dief die geen gelegenheid ziet om testelen vindt zichzelf een eerlijk mens.

Hebreeuws spreekwoord.

Een beetje oprechtheid is een gevaarlijkiets en een heleboel absoluut noodlottig.

Oscar Wilde.

Wie een brood steelt komt in de gevange-nis, wie een kroon steelt in de geschiede-nisboeken.

Baer Oberdorf.

Er zijn mensen die zich niet verkopen, dochdie zich laten betalen.

Sainee Beuve.

Er zijn armen die misdadiger worden omdatzij vergeten hebben dat de maatschappij al-leen rijken toestaat te stelen.

Tienne Rey.

Hoe wantrouwig wij ook tegenover de op-rechtheid staan van hen, met wie wij spre-ken, wij geloven altijd dat zij tegenover onseerlijker zijn dan tegenover anderen.

La Rochefoucauld.

'Den Haag in tekst en beeld' is detitel van een boek, samengestelddoor Herman Verhaar in opdrachtvan de Jan Campertstichting. Het iseen boek over Den Haag in de lite-ratuur.Het boek is rijk geillustreerd metwerk van een beeldende kunste-naar. De prijs is nog geen dertiggulden

Door de DI. H P Berlage Stichtingis een boek uitgegeven onder de ti-tel 'Honderd Jaar Haags Bouwen'.Het boek, samengesteld door o.a.Leo van Heyningen, Jean Paul Bae-ten en Hildegard Blom, geeft eenbeeld van markante, maar niet altijdbewonderde gebouwen, die in delaatste 100 jaar zijn gebouwd

Tussen de oude papieren vond Michelvan Bijnen deze oude telefoon lijst.Leuk om eens te bekijken wie waarzat.

9114117llB120121156

122,123,124

12B,12913°13113213313{4

135136lOB]391402552562572:;e25925326?

;~\~••2'\3-244

155157

r15B1,",221230233225

246267

~~~_152>153

/41

271--- 1Cl 0 D

I' 'I/

Op 4 april j.l. was het dan zo ver.In de manege te Leidschendam stondeen aantal paardenliefhebbers zenu-wachtig te wachten op de voor veleneerste confrontatie met het paard.Er werd wat gelachen en druk gepraatover hoe het moet tot het moment datde eerste dieren de arena werden bin-nengebracht.Toch wel groot en hoog zo'n paard.Maar er was geen weg meer terug.Na de eerste instrukties over wat devoorkant en wat de 'kont' van hetpaard is, beklom een ieder zijn toege-wezen 'horse'.Wat onwennig werd er stapvoets ensoms een beetje draf gereden.Na een inspannend uur was iedereenvoldaan in de bar te vinden met deverhalen en de bijbehorende spier- enachterwerkpijn.Twee weken later werd er een lesuurbesteed aan het op en afspringen vanhet paard. Een aantal zag dit niet zozitten en had de meest uiteenlopendeuitvluchten om niet mee te hoevendoen.Maar de meesten zijn toch overge-haald en vol goede moed luisterden zijnaar de instrukties. Het werd een uurvol geschater en zo af en toe watzand happen. Het viel echt niet mee.Na afloop kon niemand meer iets uit-brengen en het paard werd naar deuitdeuker gebracht. Het werd allemaal

J

sportief opgevat en een koele dronkdeed wonderen.We kunnen zeggen dat dit evenementook een succes is geworden. Er ko-men nog steeds liefhebbers bij en hetgaat erg gezellig toe op de woensdag-avond. namens de P. v.N.

Rob v.d. Ryst.

28 Wim Plug - 25 jaar bankman

7 mei 1984, 16.00 uur. De heer Plugarriveert met vrouwen kinderen bij despaarbank. Terwijl het gezin in de liftverdwijnt rent iemand naar boven omte vertellen dat hij eraan komt.Het ontvangstcomité in de persoonvan Riek, staat klaar bij de liftdeurboven.

Wie er verschijnt, geen familie Plug.Ze blijken onderweg uitgestapt te zijnen geloodst naar mevrouw de Jong,van oudsher de jubileumspecialiste.Na haar telefoontje naar de kantine ende feestelijke intocht kan de bijeen-komst beginnen.

De heer Leijnse roemt het belangrijkeaandeel dat Wim Plug heeft gehad inde voorbereiding op de conversie ende conversie zelf.Voor 25 jaar trouwe dienst ontvangtWim de zilveren legpenning van deNederlandse Spaarbankbond en deportefeuille met inhoud.De heer Sprock volgt de levensloopvan Wim van assistent in Schevenin-gen tot afdeling Interne Controle, waarWim belast is met de controle kan-toren.Het schilderij van de bomschuit washet geschenk van de spaarbank, metsmaak gekozen door de afdeling IC.De verrekijker van de afdeling zelf vielerg in de smaak.

Nu was het afwachten hoeveel men-sen van de kantoren zouden komenop de receptie. Net een week na deconversie, waarvoor de jubileumvieringal een week was uitgesteld.Op de kantoren werd onder hoog-spanning gewerkt om de zaken rondte krijgen, ook na 5 uur.De mensen die Wim wilden komen fe-liciteren moesten er echt uitbreken enhet was fijn dat zovelen dat haddengedaan.Het was een gezellige receptie, maarwie zou anders verwachten bij een re-ceptie van Wim Plug.

Voor de heer D. van Egmond

is het bonnenjachtseizoen ·gesloten

Vrijdag 18 mei jl. was het de laatstekeer dat de heer van Egmond, Cen-traal archief, de ongetwijfeld juiste bonop het ongetwijfeld juiste stapeltje leg-de. Zijn werk bij de spaarbank zater-op, na 5 jaar speurwerk in kaartenbak-ken en later bonnendozenVoor die tijd had hij een eigen zaakdat later opging in een groter bedrijf,waarin hij zijn draai niet kon vinden. Bijde spaarbank kon hij een plaatsje krij-gen op de Cartotheek, waar hij veelcollega's van dienst was door het on-

vermoeibaar opzoeken van kaarten.Dat na de conversie de bonnen alle-maal dezelfde kleur hebben konniemand in zijn naaste omgeving ont-gaan. En dat het zoekwerk er de laat-ste tijd niet makkelijker op werdevenmin.Samen met de heer van Bijnen vorm-de hij dan ook een zeer secuur wer-kend duo, waarop altijd een beroepgedaan kon worden.Nu mag de heer van Egmond de bon-nen vergeten. Hij krijgt dan meer tijd -,

voor de diverse tuinen die hij onder-houdt en een aantal huizen van fami-lieleden waar hij 'klust'.En dan niet te vergeten voor zijn ge-bruikelijke drie vakanties per jaar.Dat die man nog tijd had om te wer-ken en dan nog wel na zijn 65e, inoktober wordt hij 66.Wij wensen de heer van Egmond allegoeds. Het cliché 'de rust die hemtoekomt' is op hem niet van toepas-sing. Daar is hij veel te actief voor.

29

30 'De werktijd kan iets uitlopen'

In gezelschap van zijn twee zoons,dochter, schoondochter en 4 kleinkin-deren, waarvan eentje nog piepklein,nam de heer Goldberg afscheid vanonze bank, waar hij 30 jaar werkte.Waar hij in 1954 in dienst kwam alsbediende met in zijn aanstellingsbriefde mededeling dat de werktijd, als ditnoodzakelijk was voor het werk, weliets kon uitlopen.Nu heeft de heer Goldberg daar nooiteen probleem van gemaakt. Vaak zagmen hem 's-avonds nog aan de gang.Puzzelen om iets op te lossen. Nogeven iets afmaken. Hij heeft ook altijdmet veel plezier gewerkt. Dat hij nugebruik gaat maken van die veelge-noemde regeling die VUT heet heeft00 niet als reden dat hij er genoeg

- heeft. Het is meer omdat er zo-veranderd is en hij geen zin heeftnog in al die vernieuwingen te

=::- en.

De gouden draagspeld voor '30 jaarSpaarbank' werd hem uitgereikt doorde heer Leijnse, diè nog ervaring methet opspelden van zo'n ding mist. Na-tuurlijk was er de gebruikelijke porte-feuille met inhoud. De kleinste gastnam, na de opmerking van de heerLeijnse dat hij hoopte dat de kleinezich zou gedragen, onmiddellijk wraak.De heer Leijnse moet toch weten datzoiets het noodlot tarten is.

De volgende spreker was de heer Ha-gendijk, die goed op dreef was. Nooitgeweten dat hij zo goed van de tong-riem was gesneden. Natuurlijk kwa-men er de gebruikelijke steekjes on-der water en boven water over hethandschrift van de heer Goldberg, zijngewoonte om onder zijn stapel papie-ren jouw stapel mee te nemen en zijngave de moeilijkste (en vaak de verve-lendste) puzzeltjes op te lossen.

De geschenken bestonden uit eengroente-machine, een boor, en vervol-gens weer een hulpstuk van de keu-kenmachine. Als daar een samenhanginzat is die mij in ieder geval ontgaan.De geschenken vielen in goede aarde.De receptie was buitengewoon gezel-lig, het viel op dat zoveel jongeren deheer Goldberg de hand kwamengeven.En weer is één van de 'steriotiepen'van de bank, of zoals u wilt, één vantypen van de bank, verdwenen.Jammer!

it\ dieV\stmaart 1984Mevrouw M. C. Planken, adm. med. afd. pz.R. P. Boasson, balie ass. Schev.Mevrouw P. v.d. Harst, balie ass. V'burg.Mevrouw S. W. Zaal-Gorree, balie ass. Leiden.P. C. van Houten, hypo adv. atd. kred.Mevrouw C. B. van Gageldonk, balie ass. Schev.R. van Vliet, term. prog. afd. autom.P. F. L. A. Scheltema, schadecorr. afd. verz.Mevrouw M. Koolstra, medew. afd. kred.Mevrouw A. Pronk, balie ass. J-H.Mevrouw E. de Vries, balie ass. J-H.Mevrouw I. E. Knijf, balie ass. Schev.Mevrouw M. C. T. Hiep, balie ass. Schev.

april 1984R. Oosterweghel, medew. postk.Mevrouw C. B. M. Horbowiec, balie ass. Schev.Mevrouw E. L. Vree, balie ass. Schev.Mevrouw J. V. Putten, balie ass. J-H.Mevrouw S. M. Driesen-Verbeek, balie ass. J-H.Mevrouw M. F. Bosveld, balie ass. distr. Den Haag-Zuid.Mevrouw M. L. Verhagen, balie ass. distr. Den Haag-Zuid.Mevrouw I. L. C. van Hagen-Vis, balie-ass. distr. Den Haag-Zuid.C. Bouman, proj. medew. comm. ontw.Mevrouw E. van Raay, secr. soc.+alg. dienst.P. de Kok, medew. accep. verz.J. Meerhof, ass. ink. afd. inkoop.Mevrouw A. A. E. Bavelaar, balie ass. J-H.Mevr. J. M. M. Bernard-Pisa, balie ass. Zoeterm.

mei 1984Mevrouw Ham-v.d. Most, adm. ass. Zoeterm.Mevrouw J. Boot, balie ass. Leiden.Mevrouw M. M. J. Entrop, balie ass. Schev.E. M. P. Willems, operator afd. autom.

juni 1984N. P. Bommel, beheerder Schev.J. E. Vermaat, distriktsdir.Mevrouw P. J. Mullaert, balie ass. J-H.P. de Haan, reel. coärd. afd. mark.Mevrouw A. H. C. v.d. Spek, balie ass. Schev.

februari 1984Mevrouw M. W. Nouri-Falehgari, (balie-ass. J-H).

maart 1984P. M. N. C. Vandewalle, adm. med. Zoeterm.S. Lalmahomed, kant. ass. J-H.C. G. Legué, kassier centr. kas.Mevrouw J. Kooyman, kant. ass. J-H.

april 1984A. Alaoui, medew. H.H. Zaken.H. Lammers, bode Schev.Mevrouw E. de Vries, balie ass. J-H.K. Wierdsma, adm. med. Clika.

mei 1984S. P. W. Oranje, kant. ass. J-H.L. Brand, beheerder V'burg

juni 1984J. van Swinderen, scholenbez. afd. Clika.Mevrouw P. E. Roeland-Mailoor, serv. J-H.Mevrouw A. M. T. van Spanje, kant. ass. D.H. Zuid.H. F. Goldberg, medew. adm. prod.C. J. Dutscher, beheerder Zoeterm.

21 februari 1984; Erwin den Hollander, zoon van mevrouwM. den Hollander.31 maart 1984; Bas van Rijn, zoon van mevrouw V. Rijn.13 april 1984; Sander Tinge, zoon van mevrouw A. Tinge-Dykman.

29 maart: mevrouw M. C. Rog, kant. ass. D-H Zuid en E.de Vos.9 mei: M. v.d. Kruk, beheerd. J-H en N. Biesbroek.11 mei: J. G. van Leem, balie ass. distr. Schev. en M. vander Geld.16 mei: mevrouw A. v.d. Ham, balie ass. distr. V'burg en W.Schuddebeurs.

31