1

magazine van Stabiplan – ontwerpSoftware voor de inStallatiebranche

GroninGer forumvraaGt om 3d

BurGers erGonover een duidelijkevisie

Bim moet noG volWassen Worden

7 redenen voorstaBiCad 8

Lees dit magazine onLinewww.stabipLan.nL/scratch

Scan de QR-codes voor jouw job @ Stabiplan!

STAPINDEWERELDVAN3D.NL enter

bezoek onze jobsite:

burgers ergon kiest bewust 4Galjema verder met stabicad 8 10Kijkje in de keuken van development 12Leren denken in 3 dimensies 18Branchevisie van de bank 22Kort nieuws 24Systeembeheer in een cad-omgeving 27bim is het nieuwe zwart 29

De mooiste gebouwen beginnen als schets, als krabbel.

In het Engels: een scratch. En juist het woord is ‘krabbel’

vind ik aardig. Ook al hebben we naast Googles SketchUp

tegenwoordig de Sketchy style in AutoCAD: vooral krabbelen

met een potlood stimuleert creativiteit, opent nieuwe

perspectieven. Misschien wel het belangrijkste:

laat zich niet hinderen door de techniek.

Als softwarebouwer ontkom je natuurlijk niet aan die

techniek. Maar toch, de manier waarop je software

ontwikkelt, de visie van waaruit je werkt – dat maakt het

verschil. En daarmee zijn we terug bij de vrijheid van de

krabbel. Of liever: van de tekenaar. De vrijheid van de

tekenaar staat voorop bij de ontwikkeling van StabiCAD for

AutoCAD en (ons nieuwste product) StabiCAD for Revit.

Het is deze visie die onze klanten steeds opnieuw laat kiezen

voor Stabiplan. Het is deze vrijheid die onze gebruikers een

voorsprong geeft. Vanaf het begin. We zeggen niet voor niets:

StabiCAD 8, Ahead from scratch.

Veel leesplezier!

skrètsj

3

klanten aan het woord

Groninger Forum door hVm

stabiCad 8

7 redenen om over te stappen

Bim

Laten we eerlijk zijn

19

8

15

stabipLan bV | SLOEp 1 | pOStBUS 128 | 2410 AC BODEGRAVEn | WWW.StABIpLAn.nL | InFO@StABIpLAn.nL | 0172 65 02 65

sCratCH

4

klant aan Het Woord

…het proces hoe je van tekenaars engineers maakt.

sCratCH

sCratCH

Lees verder

Samen de wil hebben om het morgen beter te doenBurgers ergon gaat voor stabiCad 8

“het gaat om de juiste attitude – de attitude om elkaar te willen versterken. dat

kan door elkaar te triggeren. dat is goed voor stabiplan, dat is goed voor burgers

ergon.” aan het woord is Jan wilms, vestigingsdirecteur apeldoorn van burgers

ergon. direct vanaf het begin van ons gesprek maakt hij duidelijk waarom

burgers ergon na een selectietraject een overtuigde keus voor stabiplan maakte.

“Op een aantal punten is Stabiplan als beste uit de selectie naar voren gekomen.

We hebben een partner nodig bij onze zoektocht. Dan kijk je: wie zegt de helderste

dingen? Wie heeft de duidelijkste visie? Waar staan we en waar gaan we naartoe?

Goede productietekeningen zijn prima, maar niet genoeg. Het gaat om de visie

waarmee software ontwikkeld wordt. Bij Stabiplan is het duidelijk: morgen gaat

echt niet alles overboord wat we jarenlang hebben opgebouwd. We gaan ook niet

een complete lijn naast onze bestaande producten opzetten. We moeten zorgen

dat onze systemen klaar zijn voor morgen.”

…het proces hoe je van tekenaars engineers maakt.

5

sCratCH

SCRATCH

6

klant aan Het Woord

van 2d naar 3d“Binnen Burgers Ergon is het prettig wanneer je voor

elektrotechniek en werktuigbouw hetzelfde pakket gebruikt:

je spreekt dezelfde taal. Maar minstens zo belangrijk is het

wanneer je een gedegen partner hebt die je mensen verder

brengt. We praten over ‘van 2D naar 3D’ als eerste aanloop

naar BIM. Wanneer een sales engineer van Stabiplan hier

laat zien wat mogelijk is met StabiCAD, dan zijn de mensen

verrast. Op die manier krijg je iets op gang. Dat kunnen we

niet alleen. In dit soort trajecten hebben we gewoon een

goede partij nodig die ons verder helpt met opleidingen, met

adviezen. Het gaat dan eigenlijk om het proces hoe je van

tekenaars engineers maakt.”

kwaliteit als belangrijke pijlerBurgers Ergon maakt deel uit van Heijmans n.V., een

beursgenoteerde organisatie actief op het gebied van

vastgoed, woningbouw, utiliteitsbouw, installatietechniek

en infra. Het functioneren als installatiebedrijf binnen

een grote bouwonderneming als Heijmans heeft

aanwijsbare voordelen. Wilms noemt als voorbeeld hun

aanpak bij het verwerven van projecten. “Het visualiseren,

het beter verpakken van je aanbieding. We kiezen projecten

waarbij onze kwaliteitsaanpak een rol kan spelen.

Wanneer je al in een aanbiedingsfase sterke visualisaties

in 3D aan je klant kunt laten zien, verkoopt dat. Kwaliteit,

duurzaamheid en winstgevendheid zijn de drie pijlers

onder dit bedrijf. En kwaliteit is al belangrijk bij het begin

van het project.”

investeren in Cad engineering“We moeten in 3D gaan denken. En dan aan de slag met clash

control, vervolgens vanuit het 3D-model rekenen, et cetera.

we moetenin 3d gaan denken.

Dan maken we stappen vooruit. Daarvoor heb je de

tekenaars nodig die dat kunnen.”

Alle 160 tekenaars van Burgers Ergon komen bij Stabiplan

op training. Maar daarnaast zullen zij ook on-the-job

getraind en gecoacht worden. “Dat werkt het beste. We

hebben als Burgers Ergon ook een bedrijf als Stabiplan nodig

om ons verder te brengen. net zoals Stabiplan voeding

nodig heeft vanuit de markt. Er moet een wil zijn om elkaar

te versterken. Op die manier realiseer je samen een steeds

hoger rendement.”

www.burgers-ergon.nl

key users meetingDe key users van de AutoCAD gebruikersgroep

binnen Burgers Ergon organiseren een paar keer per

jaar een meeting. naast praktische zaken rondom

hard- en software komt de toekomststrategie ter

sprake. Bart-Jan noomen, applicatiebeheerder CAD:

“Door nauwe samenwerking van It en de business

wordt een zo efficiënt mogelijk concept tot uitvoering

gebracht dat ook echt werkt in de praktijk. Zowel

de tekenaars als de CAD-beheerders voelen zich op

deze manier optimaal betrokken bij het hele proces.”

Vanuit Stabiplan is senior sales engineer Gerard van

der Wijngaard aanwezig bij deze bijeenkomsten:

“Wanneer ik nieuwe mogelijkheden van de software

presenteer, krijg ik enthousiaste reacties - zo creëer

je draagvlak. Dat is de beste motivatie voor een

vliegende start.”

7

sCratCH

sCratCH

8

redenen om aan de slaGte Gaan met staBiCad 87

1. teken snel – wijzig eenvoudig

2. enkellijns – dubbellijns – 3d

Contextgevoelige functies onder de rechtermuisknop zorgen ervoor

dat alleen relevante functies en symbolen beschikbaar zijn voor

het tekenen van de installatie. De grips geven snelheid aan het

verder tekenen en wijzigen, bijvoorbeeld bij het omzetten van een

systeem naar ander materiaal of fabrikant. Met een dubbelklik op

symbolen zijn de eigenschappen zoals kleur en attributen aan te

passen. De functie Knooppuntoplosser zorgt voor tekensnelheid

door tijdens het tekenen diverse mogelijkheden voor het verbinden

van leidingen en kanalen te laten zien. Andere voorbeelden zijn het

in één keer aansluiten van radiatoren en sanitaire toestellen en het

kopiëren van eigenschappen van andere symbolen in de tekening.

Het maakt niet uit waar u bent gestart. Met een enkele muisklik

verandert u de representatie van uw systeem. Zo houdt u de

snelheid van tekenen in 2D en maakt u voor de coördinatie en

presentatie gebruik van de voordelen van 3D. Met hetzelfde

gemak doorloopt u de fases van conceptueel naar realistisch.

Informatie wordt toegevoegd op het moment dat het nodig is.

> >

sCratCH

9

3. integratie rekenen – tekenennaast luchtkanalen en gasleidingen kan StabiCAD nu ook tapwater-

berekeningen uitvoeren. StabiCAD 8 berekent de complete installatie

volgens de norm en met een enkele muisklik staan de resultaten in een

tabel of aanzicht in de tekening.

Een complete installatie

is met StabiCAD 8 te

ontwerpen in 3D. Via de

grips tekent u eenvou-

dig in drie dimensies

verder. 3D-symbolen

van fabrikanten voorziet

u van aansluitpunten,

waarna ze in StabiCAD

direct in de 3D-tekening

te gebruiken zijn. Het

3D-model uit StabiCAD

past binnen uw

BIM-workflow.

4. volledig 3d en Bim-proof

6. toegankelijkheidStabiCAD is in verschillende talen en lokalisaties beschikbaar en dat betekent dat de software

is afgestemd op normen en werkwijze van de installatiebranche in het betreffende land.

StabiCAD 8 is helemaal aan te passen aan uw bedrijfsstructuur en -proces door onder andere

functionaliteit van profielen en rechten. Andere voorbeelden van de toegankelijkheid van de

software zijn de uitgebreide zoekfunctie en StabiBASE WEB Server. Daarmee is StabiCAD ook

toegankelijk via het internet.

7. nieuwe modules in stabiCad 81. prefab voor het opdelen van een installatie in prefabsets

2. tapwaterleidingberekening

3. Inbraak- en brandbeveilingschema’s genereren

4. Schema-W met bladverkenner

De diverse controlefuncties in StabiCAD zorgen tijdens en na het

tekenen van de installatie ervoor dat u grip houdt op de instal-

latie. Zo laat de installatiemonitor in de tekening zien welke

symbolen er op welke groep zitten. Algemene controlefuncties

zorgen ervoor dat uw installatie juist is getekend en de complete

installatie wordt gecheckt op vooraf ingegeven regels.

5. Houd zelf controle en grip

sCratCH

10

sCratCH

11

Galjema Technisch Adviesbureau verder met stabiCad 8

Wat is een 358-project?

Een 358-project is de aanpak die Stabiplan hanteert om klanten te

migreren van StabiCAD LT (3) en StabiCAD V (5) naar StabiCAD 8. Na

een gedegen inventarisatie komt een support engineer van Stabiplan op

locatie – deze: inventariseert het gebruik van de vorige versie, maakt een

plan van aanpak voor de migratie, installeert de nieuwe software, zorgt

voor een optimale inrichting van de SQL database en de tekenomgeving

(kaders, onderhoeken, pallet centre, parameters en profielen), converteert

bepaalde tekeningen en tekeninginformatie, en is beschikbaar voor bege-

leiding en training van medewerkers.

project Coördinator tekeningbeheer

Aart Kooijman begeleidde de overstap

naar de nieuwe versie. “De overgang naar

StabiCAD 8 is zonder grote problemen

verlopen. Wat tekeningconversie betreft:

een aantal projecten is geconverteerd

naar StabiCAD 8. We doen namelijk

revisiebeheer voor een aantal klanten.

Met die tekeningen moet je in de

toekomst ook werken; die ga je niet

in StabiCAD V houden. Daarbij is het

prettig dat de onderhoekgegevens

meegenomen zijn in de conversie – voor

ons is met name de wijzigingsdatum

belangrijk.”

tekenaar Alexander Voorberg heeft de

updatetraining gevolgd om te zorgen dat

binnen Galjema snel gebruik gemaakt

wordt van de nieuwe functionaliteit in

StabiCAD 8. “In het begin kosten nieuwe

functies best wat uitzoekwerk. Maar

zodra je het weet, is het heel simpel.”

Aart vult aan: “Je moet je natuurlijk weer

opnieuw verdiepen in het programma.

Heb je een vraag, dan stap je als eerste

naar je collega’s. Dat werkt het snelste.

Daarnaast hebben we ook goede ervarin-

gen met de helpdesk en de supportsite.”

galjema in delft adviseert op het gebied van gebouwgebonden

installaties. het zwaartepunt ligt bij nieuwbouwprojecten,

maar ook voor verbouw, renovatie en restauratie worden

projecten uitgevoerd. in 2010 maakte galjema de overstap van

stabicad V naar stabicad 8. dit gebeurde in de vorm van een

zogenaamd 358-project.

klant aan Het Woord

12

Een dagje development

na een welgemeend ‘goedemorgen’ tegen mijn

‘eiland’-genoten en met een bakje cappuccino

even kijken hoe de software-build van afgelopen

nacht is gegaan. Klaarzetten van software tests,

checken van de email en de

dagelijkse routine van

het eerste kwartiertje

is compleet.

Een collega van support belt met een melding van een klant. Ze komen er

zelf niet uit. Samen met de support engineer kijk ik naar de loggegevens die

worden verzameld als er een

probleem optreedt. Het kost

ons een halfuurtje om de

oorzaak te vinden.

De oplossing is vervolgens

een kleinigheid: we fixen

snel het foutje in de

database van de klant en

hij kan weer verder met

zijn project.

Iedere dag start met een scrum: een korte stand-up meeting

met het elektroteam. Iedereen vertelt wat hij de vorige dag

gedaan heeft, wat hij vandaag gaat doen, of er problemen zijn

en of er hulp van anderen nodig is. Zo weten we weer waar we

staan en wat de agenda is voor vandaag.

start-up

support call

daily scrum

lunchnog zo’n dagelijks ritueel:

lunchwandeling met een paar collega’s.

sCratCH

Lekker de benen strekken in de zon!

8:50 - 9:15

12.00 - 12.30 12.45 - 13.30

9:15 - 9.30

Een dagje development

pittig overleg met alle product managers over functionaliteit

die de komende maanden in StabiCAD komt. prio’s stellen,

capaciteit bepalen, toewijzen aan teams, rekening houden

met externe factoren als beurzen en klantvragen. Kortom:

RMM = Release Management Meeting.

Overleg kwartiertje uitgelopen.

Jammer maar gelukkig genoeg

tijd om nog anderhalf uur

code te schrijven. Moet nog

een elektroscherm afmaken

– bijna klaar – nog een paar

‘minor problems’ oplossen,

testspecificatie schrijven,

code laten reviewen door andere

software engineer en het scherm is

klaar om getest te worden.

dat komt morgen...

nu de fiets pakken en naar huis.

Volgende maand start de ontwikkeling van een nieuw stuk

functionaliteit voor de elektro module. pas als er een FO en een

tO zijn - lees: functioneel ontwerp en technisch ontwerp - kunnen

we gaan ‘proggen’. Vandaag de afronding van het FO. Het resultaat

van maanden info verzamelen via brochures en klantenbezoeken.

In het FO alle requirements, beschrijving van de functionaliteit en

een implementatiefasering.

Het team heeft de laatste

weken veel functionaliteit

ontwikkeld. En dus moeten we

testen: eerst in het team en daarna een ‘externe’

support of sales engineer.

Vandaag test ik zelf wat elektroschermen,

testspecificaties uitvoeren, alle knopjes

en situaties proberen en eventuele bugs

documenteren en laten oplossen door het team.

marLies mooiJeKind is teamLeider en product manager biJ stabipLan. op deze

pagina’s doet ziJ VersLag Van een doorsnee werKdag. KiJK met haar mee in de

KeuKen Van de afdeLing deVeLopment.

rmm ontwikkelen

fo schrijven testen

sCratCH

13

13.30 - 15.30 16.00 - 17.30

9.30 - 11.00 11:00 - 12:00

SYNTESS SOFTWARE

VOOR DE INSTALLATIEBRANCHE

Gorinchem | Spijksedijk 16a | 4207 GN Gorinchem | Tel. 088 - 40 80 410 | Fax 088 - 40 80 411 | syntess@syntess.nl

Zierikzee | Gouwepoort 2 | 4301 RZ Zierikzee | Tel. 088 - 40 80 410 | Fax 088 - 40 80 411 | syntess@syntess.nl

Software van Syntess Syntess Software is producent van ERP- en Mobiele software.

We bieden geïntegreerde software voor kleine, middelgrote

en grote bedrijven. In Nederland zijn ruim 3300 technische

dienstverleners werkzaam met onze softwareproducten. Tot

onze klantenkring behoren installatiebedrijven, nautische

bedrijven en bedrijven uit de bouwsector.

Zo onderscheiden onze producten zich door hun eenvoud,

transparantie, branchegerichtheid en aansluiting op de

praktijk. Onze doelstelling is dan ook om de hoogste mate

van klanttevredenheid te behalen met de beste logistieke

en administratieve software voor installerende bedrijven.

Eenheid... ...in branche en software

AL 25 JAAR ERVARIN

G IN HET VAK AL 2

5 JA

AR E

RVA

RIN

G IN

HET VAK

klant aan Het Woord

dat vraagt om 3dmet moderne bouwtechnieken kan tegenwoordig alles worden gereali-

seerd. in sommige gevallen vraagt het nieuwe engineering-technieken.

ook bij installatieadviesbureau huisman en Van muijen dat overstapte van

2d naar 3d bij de werkzaamheden voor het groninger forum.

Huisman en van muijen ontwerpt met stabiCad 8 for revit

Lees verderDoor Lambert-Jan Koops hoofdredacteur CAD Magazine

SYNTESS SOFTWARE

VOOR DE INSTALLATIEBRANCHE

Gorinchem | Spijksedijk 16a | 4207 GN Gorinchem | Tel. 088 - 40 80 410 | Fax 088 - 40 80 411 | syntess@syntess.nl

Zierikzee | Gouwepoort 2 | 4301 RZ Zierikzee | Tel. 088 - 40 80 410 | Fax 088 - 40 80 411 | syntess@syntess.nl

Software van Syntess Syntess Software is producent van ERP- en Mobiele software.

We bieden geïntegreerde software voor kleine, middelgrote

en grote bedrijven. In Nederland zijn ruim 3300 technische

dienstverleners werkzaam met onze softwareproducten. Tot

onze klantenkring behoren installatiebedrijven, nautische

bedrijven en bedrijven uit de bouwsector.

Zo onderscheiden onze producten zich door hun eenvoud,

transparantie, branchegerichtheid en aansluiting op de

praktijk. Onze doelstelling is dan ook om de hoogste mate

van klanttevredenheid te behalen met de beste logistieke

en administratieve software voor installerende bedrijven.

Eenheid... ...in branche en software

AL 25 JAAR ERVARIN

G IN HET VAK AL 2

5 JA

AR E

RVA

RIN

G IN

HET VAK

15

sCratCH

SCRATCH

16

In 2005 presenteerde de Gemeente Groningen een plan om

de Grote Markt in de stad haar vooroorlogse proporties en

intieme sfeer terug te geven. parkeergarage ondergronds en

gevelwand verschuiven om plaats te maken voor een nieuw

stadsplein met daarop het Groninger Forum. Een multifunc-

tioneel gebouw dat onderdak moet gaan bieden aan horeca,

exposities, projecties, een filmtheater, een bibliotheek voor

boeken, tijdschriften en cd’s en veel verschillende ruimtes

voor kleine presentaties van dichters, concertjes en multi-

mediapresentaties en om er te loungen en te werken.

3d-effect

Aan het ontwerp van het Groninger Forum heeft nL Architects

een bijzondere vorm gegeven met afgeschuinde vlakken.

Dat zorgt voor ruimtelijkheid en een sterke 3D beleving in

en om het gebouw. En middenin een glazen atrium als een

soort hoofdstraat, alleen dan één die de lucht in gaat met

roltrappen. En langs die hoofdstraat grote schermen met

filmbeelden, kunstuitingen, actuele en historische beelden

en verhalen, sportmomenten, verwijzingen naar exposities,

filmprogramma’s en evenementen. Voordat er definitief

groen licht is voor een dergelijk project moet er al veel

worden ontworpen en uitgedetailleerd. Zo wordt er al hard

gewerkt aan het ontwerp van de technische installatie, onder

andere door de medewerkers van installatieadviesbureau

Huisman en Van Muijen. Ze zijn verantwoordelijk voor het

ontwerp van de elektrotechnische en werktuigbouwkundige

installaties in het door ABt aangeleverde bouwkundige

model.

nieuwe aanpak

Het Groninger Forum is een complex gebouw door de vorm

en de schakeling van de verdiepingen met veel hoogtever-

schillen in zowel de lengte- als de breedterichting. na een

voorlopig en definitief ontwerp in 2D was duidelijk dat dit

project vroeg om een complete 3D-aanpak. Roel van Vugt,

engineer werktuigkundig: “De opdrachtgever besloot over te

stappen naar Revit en toen zijn wij ook meteen in 3D gaan

werken. Met deze software werken was wel wennen, omdat

de manier van uitwerken in 3D compleet anders is dan in

CAD. In de training on-the-job van Stabiplan konden we het

geleerde direct toepassen in het project en bij problemen

vragen hoe we het moesten oplossen in Revit.”

Jeroen Rosendaal, engineer elektrotechniek, vult zijn collega

aan. ”Het was niet zo dat 3D helemaal nieuw voor ons was,

we hadden met StabiCAD 8 op AutoCAD wel 3D-ervaring.

Maar bij gebruik van Revit verandert de hele workflow. nu

doen we de engineering en het tekenwerk als het ware in één

keer en dat is in principe tijdbesparend. Ik zeg in principe,

want het duurt waarschijnlijk nog even voordat we in Revit

net zo snel zijn als in StabiCAD for AutoCAD.”

stabicad for revit

Marlon Hanegraaf, engineer werktuigkundig over de eerste

Revit-ervaringen: “Je kunt echt merken dat Revit uit de

bouwkundige hoek komt. We hebben eerst alleen Revit MEp

gebruikt, maar daar mis je de dingen die zo vanzelfsprekend

zijn in StabiCAD for AutoCAD. Het programma is ook niet

Je kunt echtmerken dat reVit uit debouwkundigehoek komt.

sta

BiC

ad

kla

nt

st

orY

sCratCH

gelokaliseerd en gebruikt bijvoorbeeld voor de bochten van de

luchtsystemen Amerikaanse maten en verhoudingen.”

Een voordeel bij de overstap naar Revit was dat Huisman en

Van Muijen steun kreeg van Stabiplan, die parallel aan dit

project het op de nederlandse installatiebranche afgestemde

StabiCAD for Revit ontwikkelt. StabiCAD for Revit bevat

families met onderdelen die nodig zijn voor het ontwerpwerk.

Van Vugt: “De techniekruimtes hebben we juist weer in

StabiCAD for AutoCAD uitgewerkt in 3D en dat als blok in het

digitale gebouwmodel geplakt. De functies om zulke gedetail-

leerde onderdelen aan te maken ontbreken in Revit. Boven-

dien maken dergelijke bloks het Revit-model minder zwaar en

dus beter hanteerbaar, ook qua wachttijden bij bewerkingen.”

aanlopers

De medewerkers van Huisman en Van Muijen zijn ook erg

tevreden over de meer traditionele pluspunten van het

werken in 3D. Rosendaal: “Het grote voordeel van 3D,

ongeacht of je in StabiCAD for AutoCAD of StabiCAD for

Revit ontwerpt, is natuurlijk een heel duidelijk eindbeeld.

We kunnen goed controleren op aanlopers met de bouw-

constructies, dat gaat veel sneller dan voorheen.”

Een ander voordeel van 3D is dat het goed ingezet kan wor-

den voor de presentatie van de werkzaamheden. Hanegraaf:

“Omdat alles zo door elkaar loopt en geen enkele vloer in het

gebouw hetzelfde oppervlak heeft als het bijbehorende pla-

fond, is het nagenoeg onmogelijk om goede plottekeningen

te maken. Je verliest het overzicht. Daarom gebruiken we een

viewer om het gebouw en de installaties aan belanghebben-

den te laten zien. Wij hebben gemerkt dat opdrachtgevers

en eindgebruikers zo beter inzicht krijgen in de werkelijke

eindsituatie.”

www.hvm.nl

www.stabiplan.nl/revit

17

Wilco Griffioen coördinatortraining & education

sCratCH

traininG Bim en 3d met staBiCad

Dat is de essentie van de training 3D-tekenen uit ons cursus-

aanbod. Een pittige tweedaagse training met alle ins en outs van

3D ontwerpen met StabiCAD 8 en AutoCAD. Zoals het drie-

dimensionaal modelleren van appendages binnen de E- en

W-installatietechniek en het uitwerken van onder andere

technische ruimten en leidingschachten. En vervol-

gens het gebruiken van de gemaakte 3D-modellen in

een BIM-workflow.

tijdens de training komen veel typische 3D ter-

men voorbij. En de cursisten gaan er natuurlijk

zelf mee aan de slag: solids en surfaces, 3D

meten, coördinaten stelsels (UCS en DUCS),

aanzichten en 3D views, doorsnedes en secties,

hulpruimten, ontwerpen van eigen 3D-sym-

bolen, coördinatie in 3D, materials, lighting,

rendering, camera’s en animatie.”

www.stabiplan.nl/training

leren denkenin 3d dimensies.

18

leren denkenin 3d dimensies.

Laten we eerlijk zijn

De plaats van Bim in de installatiebranche

Building Information Modeling, ofwel het modelleren van bouwinfor-

matie, laat zich het beste omschrijven als het proces van het creëren en

gebruiken van digitale modellen binnen bouwprojecten. Dankzij BIM-

software is alle relevante informatie voor alle betrokkenen toegankelijk,

zowel bij de totstandkoming als na de oplevering van een gebouw.

bim is samenwerken

Zolang er gebouwd wordt, bestaat de wens om gevolgen van beslissingen

zo vroeg mogelijk te overzien en te toetsen. Dit leidt tot de impliciete

vooronderstelling dat alle gegevens die partijen in de bouw van elkaar

ontvangen ook op die manier beoordeeld zijn. Dit stelt hogere eisen aan

de kwaliteit van het ontwerp- en tekenwerk en daarmee aan het niveau

van de engineers. Maar ook aan de wil om samen te werken als bouw-

partners (denk daarbij aan de manier van contracteren). Software kan

’t is veel bim wat de klok slaat. sla een vakblad

open en je leest erover. bekijk een seminar-

kalender en je kunt bijna dagelijks ergens

een dag vullen. en het is alsof iedereen er een

mening over heeft. tijd voor een helder geluid:

waar staan we, wat is mogelijk, wat (nog) niet?

onder welke voorwaarden levert bim echt een

bijdrage aan efficiënter samenwerken, betere

ontwerpen en faalkostenreductie?

Lees verder

Door giJs wiLLem sLoof msc managing director en

edwin schaLK msc business development director

sCratCH

19

sCratCH

20

hierbij goed helpen: virtueel bouwen voorkomt verrassingen

tijdens de realisatie doordat veel complexiteit al virtueel

aan bod geweest is. Door gebruik te maken van marktstan-

daarden voor bestandsformaten en content is een optimale

uitwisseling van data mogelijk.

ander werkproces

Invoering van BIM betekent voor bedrijven een behoorlijke

omschakeling – interne en externe processen moeten

aangepast worden aan de nieuwe werkwijze. Het gaat over

samenwerking en zoiets laat zich niet eenvoudig afdwingen.

De consequenties voor de medewerkers zijn ook aanzienlijk,

zowel in termen van acceptatie als qua scholing en begelei-

ding. BIM heeft een steile leercurve en er is veel afstemming

en overleg nodig over nieuwe protocollen en afspraken.

cad is bim

Een softwarepakket dat het alleenrecht claimt op BIM is een

versimpeling van de werkelijkheid. CAD-software is BIM-

software en kan prima de centrale plaats innemen in een

BIM-proces.

• BIMismeerdan3D:ineenBIM-procesgaathetommeer

dan grafische en geometrische informatie. Het gaat ook

om talloze elementeigenschappen die niet direct zichtbaar

zijn in een tekening.

• BIMisnietdenieuwegeneratieontwerpsoftware.Veel

zogenoemde BIM-software is ontwikkeld vanuit een

(Amerikaanse) visie op het bouwproces, terwijl het in de

ontwikkeling van CAD veel meer om de engineering en de

tekening gaat.

Zoals het figuur linksonder duidelijk maakt, kan het BIM-

proces vormgegeven worden door de inzet van meerdere

softwarepakketten. De datakloof die hierdoor ontstaat tussen

(3D) modeling software en engineering software moet nog

overbrugd worden: er is geen behoud van informatie bij de

stap naar detailengineering. CAD-software blijft immers de

belangrijkste bijdrage leveren in de engineering, de realisatie

en het onderhoud van gebouwen. Deze informatiekloof

illustreert de onvolwassenheid van de BIM-verhalen:

uitwisseling met behoud van informatie verdient een

nadrukkelijke plaats op de agenda van leveranciers.

Het is daarom niet verwonderlijk dat voor veel installatie-

bedrijven het inpassen van hun vertrouwde gelokaliseerde

CAD-software in een BIM-workflow de beste oplossing is.

bim is niet nieuw

StabiCAD onderschrijft de meerwaarde van optimaal samen-

werken en maximaal gebruik van software om processen te

automatiseren. Het Stabiplan DistributionModel (foutreduc-

tie door 3D-informatie eenmalig vast te leggen en te herge-

bruiken) en de Stabiplan DesignHelix (ondersteuning van het

hele proces van ontwerp tot realisatie) zijn daarvan al jaren

de belangrijke bouwstenen. Op die manier neemt StabiCAD

het onderdeel gebouwinstallaties in het BIM-proces voor

haar rekening.

Software die is ontwikkeld vanuit de branchekennis wat

betreft organisatie, processen, normen en rekenregels laat

relevante data in de tekening vastleggen en gebruiken voor

analyse. Zo hebben CAD-engineers het beste van twee we-

relden. Door CAD haar centrale plaats in het ontwerpproces

te laten behouden, hoeft de tekenaar informatie slechts één

keer vast te leggen. Schetsmatige enkellijns tekeningen van

de adviseur werkt de installateur uit in werktekeningen door

het toekennen van meer detail in de vorm van materialen

en dimensies.

Wanneer CAD-engineers investeren in het verfijnen van hun

kennis van bekende software, komen zij sneller tot resulta-

De

pla

ats

van

Bim

in

de

inst

alla

tieb

ran

che

ten in BIM-processen dan wanneer zij zich compleet nieuwe

softwarepakketten eigen moeten maken. Bovendien zijn

grote winsten te behalen door procesoptimalisatie binnen

het installatiebedrijf. Dit geldt zowel op het niveau van de

tekenaar, als op afdelings- en bedrijfsniveau.

op weg naar de toekomst

BIM evolueert langzaam naar een bepaalde volwassenheid.

3D volumestudies zijn goed mogelijk met een applicatie

als Revit, maar uitdetaillering van werktekeningen niet.

En dus blijft CAD een grote rol spelen in de modelgebaseerde

workflow. Heeft een architect bijvoorbeeld een volumestudie

gemaakt in Revit, dan kan het efficiënt zijn om de eerste

principestudies voor installaties ook in Revit uit te voeren.

StabiCAD for Revit bevat families conform Europese

branchenormen. In overleg met uiteenlopende installatie-

adviesbureaus en installatiebedrijven ontwikkelen en

actualiseren we deze content. Zo maakt de adviseur al in

het eerste ontwerp gebruik van objecten die voldoen aan de

geldende standaarden. De engineer pakt de 3D-objecten uit

Revit op en gebruikt ze voor zover mogelijk in StabiCAD for

AutoCAD voor goed gedetailleerde werktekeningen.

Voor de samenwerking met andere bouwpartners is

navisworks een goed hulpmiddel. Deze software voegt

het Revit-model, het StabiCAD DistributieModel en andere

modellen samen. Dit maakt ‘clash detection’ (het detecteren

van fouten) mogelijk, evenals ‘walkthrough’ (het door het

vituele gebouw heenlopen).

hoe verder?

Stel eerst vast wat de meest optimale manier van werken is.

Goede software is flexibel genoeg om daarbij aan te sluiten.

Het werkt contraproductief wanneer mensen in een keurslijf

gedwongen worden. Kies alleen voor een procesverande-

ring wanneer op voorhand sprake is van een aantoonbaar

voordeel. Focus op optimale data-uitwisseling en behoud de

snelheid van 2D en het gemak van 3D.

Zorg bij de eerste BIM-projecten voor een deskundig advies.

Raadpleeg de adviseurs van Stabiplan en bepaal of de aan-

schaf van andere software zinvol is. Wat StabiCAD 8 betreft:

wij zullen ons blijven inzetten voor een zo goed mogelijke

dataoverdracht tussen StabiCAD for Revit en StabiCAD for

AutoCAD.

www.stabiplan.nl/bim

... grote winsten te behalen door proces-optimalisatie ...

sCratCH

21

SCRATCH

22

1

Installing the future

over roze brillen, eeuwige kansen en echte innovatie

visie op de installatieBranCHe

de installatiebranche heeft in 2010 relatief goed

gepresteerd ten opzichte van andere branches binnen

de bouw. dit kwam door tijdelijke verlaging van

het btw-tarief voor verbouw en onderhoud aan

woningen en het op slot zitten van de woningmarkt

waardoor eigenaren meer gingen investeren in

hun bestaande woning. dit heeft vooral de kleinere

installatiebedrijven geholpen, die in woningverbouw

en onderhoud actief zijn.

trends en ontwikkelingen binnen de installatiebranche

Door annemiJn foKKeLman cfa Sector Adviseur Bouw & Infra ABN AMRO

sCratCH

Na twee jaren van krimp verwacht ABN AMRO weer

omzetgroei voor de installatiebranche in 2011

-10%

2006 2007 2008 2009 2010

-5%

0%

5%

10%

15%

Doordat de nieuwbouw in de burgerlijke en utiliteitsbouw in

2010 sterk afnam, was er hevige concurrentie op de aanbe-

steding van nieuwe projecten en stonden de aanneemsom-

men onder druk. Ook ondervond het midden- en kleinbedrijf

meer concurrentie van het grootbedrijf op markten waar deze

normaal niet actief is. Gunstig is dat gebouwen met meer en

complexere installaties uitgerust worden, waardoor de installa-

tiequote steeds verder stijgt. Ook is er sprake van toenemende

complexiteit van installaties en een verschuiving van puur

installatiewerk naar ontwerp, beheer en advies. Hierdoor is er

nog altijd vraag naar hoger opgeleid personeel bij de grotere

bedrijven. Er is een trend merkbaar richting specialisatie in de

toepassing van hoogwaardige technologieën, zoals duurzame

energie, ICt en cleanroomtechnologie. Op het gebied van basis-

installaties, zoals HVAC en elektra, vindt juist schaalvergroting

plaats. Kleine installateurs richten zich voornamelijk op de

kleinschalige woningnieuwbouw en op onderhoud.

verwachtingen

ABnO AMRO verwacht dat de installatiebranche in 2011 kan

profiteren van het lichte herstel van de woningbouwproduc-

tie. Deze neemt toe als gevolg van de tijdelijke BtW-verlaging

(regeling loopt op 1 juli 2011 af), waardoor de herstel-,

verbouw- en onderhoudsproductie licht stijgt. De nieuw-

bouwproductie van woningen daalt in 2011 gering doordat

weliswaar iets meer maar vooral kleinere woningen worden

gebouwd. De utiliteitsbouw kan in 2011 nog niet profiteren

van de stijgende bedrijfsinvesteringen omdat die vanwege

de lage bezettingsgraden en reorganisaties van de afgelopen

jaren nog niet worden aangewend voor nieuwbouw of uitbrei-

dingen. Al met al verwacht ABn AMRO voor 2011 een lichte

omzettoename voor de installatiebranche.

Omdat er in zowel de woning- als de utiliteitsbouw nog altijd

sprake is van overcapaciteit, is de concurrentie op publieke

aanbestedingen ook in 2011 groot. Hierdoor blijft de aan-

neemsom onder druk staan. Doordat lokale overheden de

komende jaren moeten bezuinigen, zullen er minder projecten

voor de publieke sector worden gerealiseerd. projecten op het

gebied van infrastructuur, zoals tunnelbouw, energiecentrales

en telecommunicatie bieden kansen voor bedrijven die in dit

segment actief zijn. Daarnaast gaat duurzaamheid een steeds

belangrijkere rol spelen, waardoor de vraag naar intelligente en

duurzame gebouwinstallaties de komende jaren verder stijgt.

Lees meer over de visie op de bouwsector via

www.abnamro.nl/sectoren

scan deze Qr-code voor

meer sectorinformatie van de

installatietechniek.

23

SCRATCH

ko

rt

nie

uW

s

24

unica installatiegroepsinds eind 2010 stabicad 8 operationeelSuccesvolle implementatie van StabiCAD 8 pRO op ruim

150 werkplekken bij alle 17 Unica vestigingen met daarbij een

updatetraining voor de StabiCAD engineers. Het niveau van de

tekenaars is vooraf bepaald via een online quickscan. Zo krijgt

iedere individuele tekenaar het juiste trainingstraject. Het resultaat

van deze landelijke uitrol en de Unica groepstrainingen: verdere

standaardisatie en verhoging van effectief gebruik van de software.

strukton worksphereaan de slag met stabicad for revit

na de StabiCAD 8 uitrol in alle vestigingen in december 2010

hebben de eerste tekenaars ook het Revit trainingstraject gevolgd.

Ze zijn inmiddels met een aantal Revit-projecten bezig. Hierbij

maken ze gebruik van de StabiCAD for Revit Families.

brouwer tukprofessionaliseren met stabicad 8 LtMet de installatie van een compleet E&W pakket StabiCAD 8 Lt

doet totaalinstallateur Brouwer tuk een grote stap in de

verdere professionalisering van de bedrijfsprocessen. Complete

symboolbibliotheken, uitwisselingsmogelijkheden en de extra’s

van de moduleopties (documentverkenner en sparingen) geven

de doorslag.

Klein poelhuisbim met stabicad

Installatiebedrijf Klein poelhuis, vorig jaar overgestapt naar

StabiCAD, combineert in een paar projecten StabiCAD 8 for

AutoCAD en StabiCAD 8 for Revit. Voor de uitbreiding van hun

kennis hebben de tekenaars een BIM en Revit trainingstraject

gevolgd.

ia groep arnhemmultidisciplinairDe engineers bij IA Groep (voorheen Ingenieursburo Arnhem)

werken in verschillende disciplines, zoals bouwkunde,

constructie, installatie, werktuigbouw en industrie. Daarom

worden de 3D-modellen voor een BIM-project in StabiCAD

for AutoCAD gemaakt. Voor de update van StabiCAD V naar

StabiCAD 8 volgden negen tekenaars een groepstraining in

Veenendaal.

uticon ingenieursgroepuitwisseling met revitDe ingenieurs van Uticon krijgen van de afdeling bouwkunde

Revit-modellen aangeleverd. Om een compleet gebouwmodel

inclusief uitgedetailleerde installaties te kunnen leveren,

combineert de afdeling bouwkundig de functionaliteit van

StabiCAD for AutoCAD en StabiCAD for Revit.

SCRATCH

installatiebedrijf a. Van tuijlstabicad 8 Lt op autocadDat overstappen naar StabiCAD 8 Lt heel eenvoudig is, bewijst

Installatiebedrijf A. van tuijl. Bijzonderheden: StabiCAD 8 Lt met

AutoCAD als motor, installatie op locatie, module gasleidingberekening

en een compleet trainingstraject voor twee tekenaars.

Vink installatie groepbim opleidingsplan na quickscanVia het 358-updatetraject is bij Vink Installatie Groep in

Roelofarendsveen een update van StabiCAD V naar StabiCAD 8 pRO

uitgevoerd. Compleet met netwerkinstallatie van AutoCAD, StabiCAD 8

en Revit en een trainingstraject voor de tekenaars. nu is na een

quickscan het BIM-trainingsprogramma gestart.

nieuw kantoorstabiplan roemeniëHet werd in het ‘appartementencomplex’ wat te krap voor onze

22 Roemeense collega’s in Brasov. En daarom werken ze nu in een

gloednieuw gebouw en qua opzet vergelijkbaar met de ontwikkelafdeling

hier in nederland. Een grote, open verdieping met eilanden voor de

verschillende ontwikkelteams, kantoren voor sales en administratie

en mooie vergaderruimtes voor de dagelijkse online meetings met de

nederlandse collega’s en Roemeense klanten.

technisch onderwijsin burkina fasoVia het Business platform van stichting Woord & Daad steunt

Stabiplan ontwikkelingsprojecten met vakkennis en financiële

middelen. Zo zijn we verbonden aan het technisch onderwijs

in Afrika. tijdens een tweejaarlijkse reis naar het zuiden van

Burkina Faso zetten we stappen in de ontwikkeling van het

technisch onderwijs in de steden Ouahigouya, Bobo Diolasso en

Léo. Bijvoorbeeld door de opleiding van docenten op technisch en

didactisch vlak, evaluatie van het onderwijs met studenten en

meer praktisch door de inrichting van een klaslokaal met pc’s en

een netwerk.

texacad resellervan stabiplanVanaf januari 2011 is texacad reseller van StabiCAD in Frankrijk.

Dit in Aix-en-provence en parijs gevestigde ICt-bedrijf kent de

installatiebranche in Frankrijk goed. naast het eigen product voor

W-installatietechniek (Autofluid) verkopen ze nu StabiCAD 8.

25

MAAK KENNIS MET DE MEEST INTERACTIEVE PRINTER TER WERELD

Wissel inspiratie uit en werk waar ook ter wereld aan ideeën met de nieuwe

tejngiseD PH retnirp elenoitcnufitlumT2300 eMFP, het eerste web-

ready printsysteem dat echt aansluit op de manier waarop designers en

architecten werken.

Is het geen tijd voor een upgrade naar de nieuwste technologie van HP?

Ga voor meer informatie over de HP Designjet T2300 eMFP naar

www.hp.nl/go/collaborate of bel 0800 - 022 0838

© 2011 Hewlett-Packard Development Company, L.P.

SCANNEN NAAR DE CLOUDONDERWEG PRINTENIDEEËN UITWERKEN

MAAK KENNIS MET DE MEEST INTERACTIEVE PRINTER TER WERELD

Wissel inspiratie uit en werk waar ook ter wereld aan ideeën met de nieuwe

tejngiseD PH retnirp elenoitcnufitlumT2300 eMFP, het eerste web-

ready printsysteem dat echt aansluit op de manier waarop designers en

architecten werken.

Is het geen tijd voor een upgrade naar de nieuwste technologie van HP?

Ga voor meer informatie over de HP Designjet T2300 eMFP naar

www.hp.nl/go/collaborate of bel 0800 - 022 0838

© 2011 Hewlett-Packard Development Company, L.P.

SCANNEN NAAR DE CLOUDONDERWEG PRINTENIDEEËN UITWERKEN

Wim ensing coördinator systeembeheer

“Met tegen de honderd collega’s op kantoor,

onderweg en thuis in nederland, België,

Roemenië en Frankrijk is een afdeling sys-

teembeheer een absolute noodzaak. Met vier

collega’s zorgen we ervoor dat voor iedereen

ICt via een zogenaamde private Cloud maxi-

maal beschikbaar is. Door onze ervaring met

CAD weten we wat er nodig is om een goed

werkende ICt-infrastructuur te realiseren.

CAD stelt immers pittige systeemeisen, niet

alleen aan de werkplek, maar ook aan

de serverkant.

Die expertise zetten we ook extern in: we

verzorgen het systeembeheer voor een

aantal klanten. Daarbij kijken we altijd naar

uw systeembeheer door ons geregeld – mail info@stabiplan.nl

Cad stelt pittige systeemeisen. op de werkplek, maar ook aan de serverkant.

sCratCH

sYsteemBeHeer in een Cad-omGevinG

Lees verder

27

sCratCH

28

Bezoek stabiplan tijdens beurzen elektrotechniek

en vsk, jaarbeurs utrecht

www.stabiplan.nl/events

events

de nieuwste technieken en hun inzetbaarheid bij de klant. Op

dit moment is dat bijvoorbeeld Windows Small Business Server

2008, HYpER-V en site-to-site Vpn. Maar we kijken ook al naar

Direct Access en naar Windows Small Business Server 2011

Essentials in combinatie met Office 365, de Cloud-oplossing

van Microsoft.

Ook een interessante techniek is de eerder vermelde

private Cloud die we intern hebben neergezet. Je hebt dan

meerdere servers in een lokale clusteromgeving en alleen de

systeembeheerder weet waar welke server echt aanwezig is.

Maar ook situaties met één enkele server zijn prima geschikt.

Belangrijkste uitgangspunt is altijd de situatie bij de klant.

Op basis daarvan geven we advies en kiezen we samen met de

klant de beste oplossing.

Zo hebben we bij Laurens Wonen HYpER-V neergezet om

op één fysieke server twee virtuele servers te draaien.

Bij B+M architecten beheren we naast alle servers ook

de site-to-site Vpn-verbindingen. Af en toe op locatie

meestal via remote support. En bij klanten als Benschop

Installatietechniek, Schouten Hazerswoude en Van Vliet

Waarborginstallateur beheren we één Windows Small Business

Server 2008 die alles doet.”

uw systeembeheer door ons geregeld - mail info@stabiplan.nl.

sYsteemBeHeer in een Cad-omGevinG

meld u aan voor het Bim seminarStabiplan organiseert regelmatig een

BIM seminar om u op de hoogte te

brengen van de actuele ontwikkelingen

rondom Building Information Modeling

voor de installatietechniek. Waaronder

de ervaringen van onze StabiCAD

gebruikers met de combinatie

StabiCAD for AutoCAD en StabiCAD for

Revit in een BIM-workflow.

heeft u interesse? Laat het ons dan

weten via info@stabiplan.nl.

sCratCH

29

ik leun tijdens vergaderingen graag achterover

om te luisteren naar mensen die uitleggen

wat bim precies inhoudt. het is grappig om

allerlei meningen te horen die wel steek houden, maar

meestal weinig praktisch nut hebben. mensen die vóór hun

eerste bim-project staan, zijn vaak het beste; ze willen laten

zien dat ze de vinger aan de pols hebben, ze zijn ‘cool’, hip,

ze zijn ‘cutting edge’.

In een van de vergaderingen die ik onlangs bijwoonde,

planden we de eerste sprong die een team zou wagen in de

donkere agressieve wereld van BIM. Alles verliep vrij soepel,

zonder overigens nog ergens echt over te hebben nagedacht

(of juist wel te veel), tot iemand overeind sprong en riep:

“Maar voordat we dat allemaal kunnen doen, moeten we de

manier waarop engineers werken veranderen”. Hoezo, vroeg

ik, omdat ik graag aan het gesprek mee wilde doen.

normaalgesproken, legt hij uit, maakt ons team alleen

schetsen in de voorontwerpfase van een project. Er is niet

genoeg informatie om meer dan dat te doen. Als er later meer

over het project bekend is, kunnen ze de bijzonderheden gaan

invullen. BIM, stelde hij, verandert dat totaal. Om het project

vorm te kunnen geven, moeten ze vooraf alle informatie

hebben, elke discipline voert alles in één database in.

Bim is hetnieuwe zwartnigel Davies, 03/05/11

lees verder >

BloG

nigel Davies heeft de afgelopen 20 jaar

uitgebreide ervaring opgedaan in de

AEC-industrie. Als bouwkundige weet

nigel als geen ander hoe belangrijk

praktisch-toepasbare oplossingen zijn

voor projectontwerp. Als CAD-manager

en -consultant voor een aantal wereld-

beroemde bureaus heeft hij ervaring

van onschatbare waarde opgedaan in

engineering en architectuur.

nigel houdt op conferenties in Amerika

en Engeland vaak presentaties en wordt

veel genoemd in de vakpers. tevens

is hij voorzitter van het Britse AEC

BIM-normeninitiatief waarin hij kant-

en-klare protocollen ontwikkelt voor

het structureren en uitwisselen

van ontwerpdocumentatie volgens

Britse bouwnormen.

niemand kan zijn taak in deze ‘brave new world’ doen zonder

input van de architect, enz. enz. Het kwam niet bij hem op dat

ook de architect niet alles vooraf weet.

Aldous Huxley1 begreep twee BIM-denkbeelden verkeerd.

alGemene misvattinG over Bim nr. 1: met Bim kun je vroeG in Het projeCt ontWerp-BeslissinGen nemen

Bij een goed gebruik van BIM – als een bouwinformatie

modelleer omgeving en een bouwinformatie management

proces – is het een werkwijze die ervoor zorgt dat de juiste

informatie beschikbaar is. Maar dit betekent niet altijd dat

die informatie ook bestaat. Mensen denken vaak dat je met

BIM vroeg in het project ontwerpbeslissingen kunt nemen.

Zoals in elk sprookje zit daar wel een kern van waarheid in,

maar het is niet het volledige verhaal.

De ontwerpfase is een langdurig proces. Er zijn veel

verschillende mensen bij betrokken. Ze brengen esthetiek

in balans met fysica (of juist niet bij sommige architecten),

passen de interne omgeving aan het vereiste gebruik aan,

geven toegang tot bestanden tijdens constructie en de

ingebruikneming, zijn ‘groen’, ontwerpen alles opnieuw als

de aannemer vraagt om een geoptimaliseerd ontwerp

(lees: wil besparen op kosten). Je kunt nooit alle antwoorden

vooraf hebben.

Stel dat de architecten de warmteopbrengst van de

vliesgevel kennen. Ze hebben het raamsysteem gekozen,

alle aansluitproblemen met de draagconstructie opgelost

en dankzij uitgebreid onderzoek naar zonnestraling en

toegekende bouwvergunningen is de precieze stand van

het gebouw bekend. In dat geval kunnen de engineers

inderdaad nauwkeurig het volume gaan analyseren dat

nodig is voor de luchtkanalen en precies de grootte en plaats

ervan specificeren.

Maar de vraag is of de architect die beslissing zo vroeg in het

project wil nemen. Moeten ze het ontwerp zo gedetailleerd

vastleggen? Of kunnen ze hun aandacht elders richten? Er

zijn maar 24 uren in een dag.

BloG

30

sCratCH

1 Engelse schrijver die in 1932 Brave new World publiceerde – een science fiction roman over

een wereld die beheerst wordt door rationalisme en technologie.

31

alGemene misvattinG over Bim nr. 2:

alles moet aan Het Bim-model Worden toeGevoeGdnaar het schijnt is BIM pas BIM als het één allesomvattende

database is waarin alle gegevens over elk systeem en onderdeel

staan. Maar zoals al ter sprake is gekomen (of liever: zoals ik heb

beweerd), kan niet alle informatie meteen beschikbaar zijn. BIM

zou niets efficiënter maken als u eerst moet beschikken over

alle details van een component. Dan zou u pas met modelleren

kunnen beginnen als alle ontwerpbeslissingen al zijn gemaakt!

Dan zou niets aansluiten…

Waarom denken mensen toch dat je in BIM niet onnauwkeurig

kan zijn? Dat is hetzelfde als zeggen dat CAD 100% nauwkeurig

is. Een CAD-systeem (en BIM) corrigeert niet automatisch fouten,

wat in vroege fases goed is. Als u nog niet weet waar het eindpunt

van een kanaal komt, ‘schetst’ u het. Bouw geen exacte systemen

maar ‘zones’ (‘het komt ergens binnen 100 mm’), voeg inaccurate

data toe om ten minste het hele beeld completer te maken.

Zorg ervoor dat u noteert hoe nauwkeurig iets is – dat zijn handige

niet-grafische gegevens die u aan het model toevoegt. Als er meer

gegevens komen, kunt u ze altijd nog toevoegen. Een architect

weet in de conceptfase misschien niet of een muur al dan niet

een draagmuur zal zijn. En wie weet wordt het misschien niet

eens een muur! niets weerhoudt iemand ervan te starten met een

algemeen object. Het geeft andere disciplines nog altijd inzicht in

wat er gaande is waardoor ze na kunnen denken over de gevolgen

van alternatieven (en daardoor betere ontwerpbeslissingen

nemen).

Elk geval is subjectief. Het gaat erom dat BIM niet zwart/wit is.

BIM is elke tint grijs tussen zwart en wit in, afhankelijk van wat

u wilt overbrengen, aan wie en in welke fase in het project. Het

is een afweging van verplichtingen en toegevoegde waarde, over-

draagbaarheid en toegankelijkheid, informatieverstrekking en

informatieoverdaad. In BIM kunt u zo diepgaand of mondjesmaat

zijn met informatie als u maar wilt. Eigenlijk hoeft u van BIM

helemaal niets. U doet. U beslist. Ik adviseerde onze verwarde

‘Homo Exemplum’ BIM te benaderen zoals het voor hem gemak-

kelijk voelt. Vraag u af wat u in een bepaalde fase normaalgespro-

ken levert. Bouw de informatie op om precies dáárin te voorzien,

of het nu schetsmatig en onnauwkeurig (waarschijnlijk beter te

kenschetsen als ‘bij benadering’ of ‘voorlopig’) of gedetailleerd is.

Design, documentatie en definitief (3D!) zijn zo oud als de bouw-

projecten. We gebruiken nu alleen betere technologie en denken

samen na over een effectiever verloop.

sCratCH

dit artikel verscheen in het engels op de blog www.eatyourcad.com

www.stabiplan.nl/bim