7/23/2019 Schilderijen Van Een Tentoonstelling

http://slidepdf.com/reader/full/schilderijen-van-een-tentoonstelling 1/7

Schilderijen van een tentoonstelling

Modest MussorgskyModest was een Russische componist die leefde van 21 maart 1839 tot 28 maart1881. Hij wilde een unieke russische muzikale indetiteit ereiken.

!eel van zijn werken waren "easseerd op de russische "eschiedenis en folklore#waaronder de opera Boris Godoenov, het orkeststuk Night on bald mouintain, ende piano suite Pictures at an exhibition (Schilderijen van een tentoonstelling) $e naam Mussor"sk% is "edurende het leven van Modest meerdere malen vanspellin" en uitspraak veranderd. Hieronder waren devol"ende& 'Musarski%(# 'Muserski%(# 'Musersko%(#'Musirsko%(# 'Musorski%(# 'Musurski%(# 'Moessor"ski(en natuurlijk 'Mussor"sk%(.)a enkele voorspoedi"e jaren# met als hoo"tepunt deopera Boris Godoenov, raakte zijn leven in verval. Hijleefde steeds eenzamer en "af zich meer en meer overaan de alcohol. $it was uiteindelijk de oorzaak van zijn

dood op *2+jari"e leeftijd. Hij overleed arm in eenziekenhuis in ,int+-etersur". $e schilder ljaRepin schilderde het eroemde portret van decomponist enkele da"en voor diens dood# toen hij al inhet ziekenhuis verleef. Moessor"ski werd e"raven opde /ichvin+e"raafplaats ij het 0leander )evski+klooster. 

Tijdsbeeld$e suite ,childerijen van een tentoonstellin" is "ecomponeerd in 18*.n die periode was er no"al wat "roei "aande innen Rusland. $e ndustrile "roeiwas opvallend "root maar wel on"elijkmati". /ussen 1845 en 1955 "roeide de

 jaarlijkse houtskoolproductie met maar liefst 1255 procent tot meer dan 4.4miljoen ton. 6chter was er niet alleen sprake van een "rote industrile "roei.

 /ussen 1875 en 1915 was Rusland# op de !, na# het land met de snelsteevolkin"s"roei. n deze tijd verduelde het evolkin"saantal van Rusland.ok onder"in" Rusland een cultuur loei in de 19e eeuw en maakte de wereldkennis met Russische literatuur# Russische muziek en Russisch allet denkijvooreeld aan het ekende :;wanenmeer< van /sjaikovski die hij in 18schreef.=

n deze periode leefde Rusland onder de heerschappij van een tsaar# in dit "evaltsaar 0leander die de opvol"er was van )icholas . !anaf de heerschappij vantsaar )icholas kwam er steeds meer opstand te"en de tsaren# later werden ook

0leander en 0leander het doelwit van moordaansla"en.0leander schafte de lijfei"enschap af# wat wil ze""en dat oeren en armen"een ezit meer waren van de rijken. $it idee leek op korte termijn heel veelpositiefs op te ren"en# echter leek op lan"e termijn dat door het "rote"eldverschil de oeren toch weer afhankelijk werden van de rijken.n 18 viel een "rote Russische le"ermacht de /urkse >alkan innen tijdens de15e Russisch+/urkse oorlo". $e russen kwamen tot 155km van stanul en de

 /urkse sultan capituleerde. ;o ontstond het verdra" van ,tefano. >ul"arije werdin 3 delen "esplitst& ost+Roemeli# >ul"arije en Macedoni.0leander kwam in 1881 om ij een omaansla" in ,int+-etersur".

>uiten Rusland "eeurde ook veel elan"rijke din"en# zo ook in )ederland.

1 ?anuari 18* werd de :di@erentile rechten< af"eschaft in )ederland+ndi enwerden de in+ en uitvoerrechten "elijk voor )ederlanders en uitenlanders.

7/23/2019 Schilderijen Van Een Tentoonstelling

http://slidepdf.com/reader/full/schilderijen-van-een-tentoonstelling 2/7

p 19 septemer 18* werd het :kinderwetje van !an Houten< van kracht. $ezewet "in" de overmati"e areid en verwaarlozin" van kinderen te"en.

Schilderijen van een tentoonstelling$eze compositie heeft Mussor"sk% "eschreven naar aanleidin" van een ezoekop 23 juni 18* aan een tentoonstellin" van schilder !ictor Hartmann. $eze wasop"ericht ter na"edachtenis aan zijn dood in 183. Mussor"sk% was "oedevriend met Hartmann en met zijn vrienden"roep streefden zij naar pureRussische kunst zonder Aesterse invloeden.

mdat de suite "easeerd is op schilderijen zit er niet echt een verhaallijn in. Aelhoor je in de tussenstukjes -romenade= dat de ezoeker van detentoonstellin"en steeds ietwat droevi"er wordt ij de herinnerin" aan zijn "oedevriend Hartmann. Biteindelijk ouwt het toe naar een hoo"te punt waar in deschilder herdacht wordt en de Russische trots wordt "evierd.$e uitenmuzikale impulsen zijn overduidelijk de schilderijen waar het stuk op

"easeerd is.ok komt er in de promenade steeds een oud Russisch melodietje voor. $it isRussische volksmuziek.6n tot slot zit er in het lied Samule Goldenberg en Schmuyle ook een fr%"ischdominant toonladder verwerkt# welke "eruikelijk was in oude ?oodse muziek. $itverwijst naar oudere muziek maar wellicht dat het ook iets eotisch kan zijnomdat het niet t%pisch Russisch is.

$e compositie estaat uit 14 stukken voor piano.!an de 14 delen heen er 15 etrekkin" op de schilderijen. $eze delen zijn alsvol"t&

Promenade$e wandelin"en tussen de schilderijen zijn "easeerd op een Russisch thema# inmodo russico. $e CpromenadeC is als leidmotief "eruikt en "eeft eenheid aan deserie losse stukken.

Gnomus6en kreupele "noom die "rotesk loopt. $e titel verwijst naar een tekenin" vaneen notenkraker die uit"esneden is in de vorm van een "noom. $e noot wordt"ekraakt in een kop met twee enorme kaken. $e handvatten vormen zijn lan"eenen. $e "noom heeft "een torso. $e muziek is lu"uer# macaer met eenslin"erend ritme# dat de onhandi"e looppas van de "noom op de handvat+enens%moliseert.

7/23/2019 Schilderijen Van Een Tentoonstelling

http://slidepdf.com/reader/full/schilderijen-van-een-tentoonstelling 3/7

PromenadeIl vecchio castello6en oud kasteel waar Cs nachts een minstreel een Russisch lied zin"t. Ravel

"eruikte in zijn orkestratie uit 1922 een saofoon voor de solostem# iets watopzienarend is# omdat de saofoon in 18* D een no" relatief jon" instrument Dno" "een deel uitmaakte van het s%mfonieorkest in die tijd. $e e"eleidin" issoer in monotone kwinten# en s%moliseert de draailier van de minstreel. )ietduidelijk wordt of het lied van de minstreel taliaans of Russisch is.

Promenade

uilerie!n$e "eluiden van de spelende kinderen in de tuinen klinken in de muziek door.6erst hoort men de jon"ens# dan de meisjes. Het ritme su""ereert hun

voortdurende "ekweel en spel. $e /uilerien is te"enwoordi" een park in -arijs#

7/23/2019 Schilderijen Van Een Tentoonstelling

http://slidepdf.com/reader/full/schilderijen-van-een-tentoonstelling 4/7

naij de plek waar een paleis met "elijke naam eerder met de "rond "elijk werd"emaakt door revolutionairen.

 

Byd"oHet thema is hier de draaiende zware wielen van de -oolse ossenwa"en. 6ensterk "eaccentueerde puls is hooraar in de muziek naderijkomend en weerverdwijnend in de verte=. n de orkestversie wordt het thema dooreen tua vertolkt.

 van "o"h

Promenade

Ballet van de #ui#ens in de do$6en van de opvallendste stukken& het kuikenallet. Hier hoor je de kuikens in dedop een allet uitvoeren. $it deel heeft iets asurdistisch en komisch en klinktniet ijzonder Russisch. Moessor"ski noteerde E,cherzinoE een klein CscherzoC=oven het werk. !erder valt op dat in de orkestversie de kuikens door klarinetten#Fuiten en piccoloCs worden "espeeld. n de pianoversie worden de kuiken"eluiden

met snelle en ho"e voorsla"jes voor staccato+akkoordjes vertolkt.

 ri"ineel= Hartmann ontwierp ook allet kostuums dit was een kostuum ontwerp

voor het allet /ril% een allet uit 181.

7/23/2019 Schilderijen Van Een Tentoonstelling

http://slidepdf.com/reader/full/schilderijen-van-een-tentoonstelling 5/7

Samuel Goldenberg en Schmu%le6en ruzie tussen een rijke en een arme -oolse jood de namen zijn Gctief=. 6enparodiestuk# waarin ?oodse en -oolse themaCs hooraar zijn. 6r word "eruik"emaakt van overmati"e secundes welke veel "eruikt werden in joodse muziek.$enk aan de r%"ish dominant toonladder.1 b2 3 4 5 b6 b7 8ri"ineel

,chmuIle Joldener"Promenadentreekt in Ravels orkestratie.

&imoges, het mar#t$leinn dit stuk zijn de ruzinde marktvrouwen te horen op het marktplein van het;uid+ranse stadje Kimo"es.

'atacombae (Se$ulcrum omanum)$e catacomen van -arijs worden verkend met een lamp. $e Katijnse titel slaatop het feit dat in de -arijse catacomen ook Romeinse "raven li""en en alst%pisch CromantischC ideaal wordt de oudheid zo op"eroepen met duisterethematiek. $e orkestversie van Ravel onderstreept dit duistere door de scherpe#maar donkere akkoorden uit te laten voeren door het la"e koper en decontraassen in te zetten. $e ho"e instrumenten en overi"e strijkers doen nietmee.

7/23/2019 Schilderijen Van Een Tentoonstelling

http://slidepdf.com/reader/full/schilderijen-van-een-tentoonstelling 6/7

 rri"ineel

'um mortuis in lingua mortua$e doden# de skeletten. worden aan"esproken met de lin"ua mortua& metde dode taal. $it is weer een stukje CpromenadeC# waarin de luisteraar namijmertover het vori"e schilderij. Het is een ode aan de net overleden Hartmann.6en halo van ho"e zachte tremolo+tonen omstralen de donkere melodie.

e hut o$ #i$$en$oten (Baba*+aga)$e hut van >aa+La"a is een Russisch sprookje over een heks die in een hut opkippenpoten woont en die kinderen lokt om die op te eten. Het is in een E0+>+0E+vorm "eschreven en "aat over in het slotdeel.

 rri"ineel

e grote $oort van iev $e poort die Hartmann had "etekend voor een wedstrijd. 0ls deze echter"eouwd zou worden# zou hij meteen verzakken. $it is het lan"ste werk in de

c%clus en evat de clima. $e Jrote -oort van iev was een architectonischontwerp van Hartmann# dat echter nooit is "erealiseerd. Moessor"ski vereeldteen heili"e processie met klaterende cimalen# klok"eschal klokken ziet men

7/23/2019 Schilderijen Van Een Tentoonstelling

http://slidepdf.com/reader/full/schilderijen-van-een-tentoonstelling 7/7

veel weer"e"even in Russische muziek= en zin"ende priesters. )aast hetCpromenadethemaC verschijnen twee Russische melodien& een krachti"e en eenzachte h%mne+achti"e. Het einde klinkt "roots en vol en onderstreept deRussische trots.

 orri"ineel

!ermoedelijk is dit werk het meest ewerkte pianowerk aller tijden# hoewel het no"= niet alszodani" in het Guinness Boo# o- ecords staat. )aast de vele orkestraties voor s%mfonieorkestenzijn er versies voor piano met strijkkwartet# jazzorkest# rock"roepen 6merson# Kake N-almer =# harmonie+ en fanfareorkesten# s%nthesizers de ?apanse artiest /omita=# ensoloarran"ementen voor or"el# klavecimel en "itaar. ok is er een versie voor accordeonorkest enOOn voor Phinese instrumenten. $e eiaardier Aim ranken ewerkte een aantal delenvoor eiaard en harmonieorkest. )iet alle ewerkin"en zijn compleet& ewerkers lieten van hetoorspronkelijke werk + in 14 delen + van Moessor"ski sommi"e delen we". n de orkestratie van

Ravel ontreekt een van de promenades en Keopold ,tokowski liet de delenuileries en &imoges we".