AAN…………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………….

MAANDELIJKS INFORMATIEF LEDENBLAD

APRIL 2014 NUMMER 8

TERUGBLIK : JUNIOR JOURNALIST

NACHT VAN DE GESCHIEDENIS

UITSTAP IEPER

DIEREN ALS DRAGERS VAN CULTUUR

UITSTAP : ABDIJ VAN PARK

LOPEND VUUR: ANDERS GEAARD…

GESCHIEDENIS : DE GROOTE OORLOG

- ZONDAG 16 MAART 2014

- DINSDAG 25 MAART 2014

- ZONDAG 18 MEI 2014

- VRIJDAG 2 MEI 2014

- ZONDAG 15 JUNI 2014

- WOENSDAG 23 APRIL 2014

- DE AANSLAG IN SARAJEVO –DEEL 2

Verantwoordelijke uitgever - secretariaat: Lucien Van Laere

Vinkenstraat 12 9070 Destelbergen

. 09/328 37 59 lucienvanlaere@telenet.be

Rek. nr.DF Destelbergen :

BE24 9793 0548 5438

Website DF Destelbergen :

www.dfdestelbergen.be

SCHAKEL

Schakel april 2014 2

VIVICA HEYVAERT IS DE JUNIOR JOURNALIST

DAVIDSFONDS DESTELBERGEN 2014 !

Vivica Heyvaert (11) uit het zesde leerjaar van de Gemeentelijke Basisschool van

Destelbergen is zondagmorgen 16 maart 2014 in de raadzaal van het gemeentehuis tot

Junior Journalist Davidsfonds 2014 gekozen.

Van de 101 inzendingen rond het thema “De Groote Oorlog” kon haar verhaal de

zevenkoppige jury het meest bekoren.

“Een oorlogsverhaal als een zeer emotionele prent, waarbij de auteur ook de zakelijke,

ware geschiedenis kent, leidt algauw tot het resultaat van de echte

oorlogscorrespondent, “aldus het oordeel van de jury.

“We hebben in de klas eerst uitleg gekregen over de oorlog, en dan een verhaal moeten

schrijven. Daarvoor heb ik ook een en

ander opgezocht op Wikipedia. Ik hou

van geschiedenis, en dan vooral van oorlogsverhalen. ik zocht ook op

oorlogswebsites. We zijn met de klas vorige week nog naar de

tentoonstelling van Flanders Fields in Ieper geweest.” , aldus de

winnares van deze opstelwedstrijd.

Hieronder de 25 laureaten van de Junior Journalistenwedstrijd

Davidsfonds Destelbergen 2014. Aan iedereen die deelnam , van

harte gefeliciteerd!!!

1 Heyvaert Vivica 9070 Destelbergen

2 Serverius Femke 9070 Destelbergen

3 Dedeckel Sarah 9070 Destelbergen

Poelman Tine 9070 Destelbergen

De Nil Luca 9070 Destelbergen

6 Van Lancker Marie 9041 Oostakker

Duchateau Dries 9040 St-Amandsberg

8 Baeke Floris 9040 St-Amandsberg

9 de Borchgrave Simon 9070 Destelbergen

De Schutter Sien 9070 Destelbergen

11 Adriaenssens Victor 9080 Lochristi Custers Mato 9041 Oostakker

13 Vispoel Zeno 9070 Destelbergen

14 Vanfleteren Delphine 9070

De Nil Palmyra 9070 Destelbergen

16 Blanchetot Amandine 9070 Destelbergen

Vandermeeren Sebastien 9070 Destelbergen

Keppens Dries 9070 Destelbergen

Verstraeten Gilles 9070 Destelbergen

20 Steenssens Felia 9070 Destelbergen

De Pue Simon 9070 Destelbergen

Audenaert janne 9070 Lochristi Kouzovkov Taisia 9070 Destelbergen

Sener Aleyna 9070 Destelbergen

25 Vandenmeersschaut Matisse 9080 Lochristi

Schepens Amber 9070 Destelbergen

TERUGBLIK…

Schakel april 2014 3

Nacht van de Geschiedenis - 25 maart 2014 –

Neogotische kapel van de Abdij te Drongen.

“Wij werden 100 jaar ouder”.

Een vroege lenteavond, een prachtige kader van de abdij te Drongen. Het koor Dulcisona

toverde de mooiste melodieën uit haar repertorium, de voordragers van De Kunstbrug Gent

brachten aangrijpende poëzie. Een prachtige voorstelling, in het kader van de herdenking van

100 jaar Wereldoorlog I.

Foto’s zeggen veel meer dan woorden. Met deze reeks willen we u een indruk geven van deze

zeer geslaagde Nacht van de Geschiedenis. De organisatie lag in de handen van vijf afdelingen

Davidsfonds : Drongen, Destelbergen, Leiekant, Mariakerke en Merelbeke Flora.

Met een warm en langdurig applaus, enkele bloemen en geschenken, eindigde deze

voortreffelijke hoogstaande avond…

Schakel april 2014 4

ZONDAG 18 MEI 2014 : BEZOEK AAN FLANDERS FIELDS – IEPER

In het kader van de herdenking rond “De Groote Oorlog” bezoeken we met onze

Davidsfondsafdeling Destelbergen de stad Ieper. In de voormiddag hebben we afspraak in de

prachtige tentoonstelling “In Flanders Fields”.

We doen deze uitstap met de trein! Natuurlijk kan ieder die het wenst op eigen houtje met de auto

naar Ieper komen en dan aansluiten bij de groep.

Het programma :

10 uur : afspraak in het Museumcafé voor inleiding op de tentoonstelling.(Markt – Ieper)

10.30 u : “In Flanders Fields” museum bezoek. (geen gidsen, maar met een armbandje kan je

overal info opnemen. Zeer eenvoudig en heel praktisch!)

12.00 : (Gereserveerde) Maaltijd in restaurant “Vivaldi” (Grote markt – op enkele stappen schuin

over museum )

14 u : Gegidste wandeling door de belangrijkste plaatsen in de stad. Dit tot 16 u .

Voor zij die het wensen : 20 u. : Last Post aan de Menenpoort (op enkele stappen van de markt)

Elke avond om 20.00 u precies wordt het verkeer onder de Menenpoort stilgelegd om de klaroeners

van de Last Post Association de kans te geven hun eenvoudig, maar ontroerend eerbetoon te blazen

ter nagedachtenis van soldaten die hier zoveel jaren terug vochten en sneuvelden. De dagelijkse

Last Postplechtigheid is vrij en gratis toegankelijk voor iedereen, zonder reservatie vooraf. Dit jaar

is er telkens een extra mooie uitvoering.

Treinrit :

HEEN : Gent Dampoort 7.35 u - Kortrijk 8.12 u.

Koffiepauze kan nu hier in het station !

Kortrijk 8.51 u - Ieper 9.21 u.

De marktplaats ( Flanders Fields museum) ligt op 10 min. wandelafstand van het station.

TERUG : Ieper 17.39 u - Kortrijk 18.09 u

Kortrijk 18.48 u. – Gent Dampoort 19.25 u

Auto parkeren (tegen betaling- ook op zondag nu…) kan aan het station Gent Dampoort.

Voor wie de Last Post wil meemaken zijn er treinen om 20.39 u of 21.39 u (zelfde schema als

hierboven) met aankomst Gent Dampoort om 22.25 u of 23.35u.

Middagmaal : houden we eenvoudig om voldoende snel te kunnen bediend worden:

- Dagverse soep

- Gebraden kippenbout – frisse salade en frietjes.

- Plat en bruis water is bij de maaltijd inbegrepen.

- Andere dranken (bier, wijn,…) kunnen besteld worden, maar worden afzonderlijk

afgerekend.

Prijs van deze uitstap : € 30.

Daarin is begrepen : ingang museum + maaltijd + water bij het eten.

Het Davidsfonds Destelbergen betaalt als extraatje de gids(en) voor de namiddagwandeling !

Uw treinticket kan je eventueel de dagen vooraf reeds aankopen.

Inschrijven : Tony Criel - Bijlokeweg 39 tel. 09/228 80 29 criel.t@skynet.be

Lucien Van Laere – Vinkenstraat 12 tel. 09/328 37 59 lucienvanlaere@telenet.be

Inschrijving is definitief na storting van het bedrag op rekening BE24 9793 0548 5438 van

Davidsfonds Destelbergen. Laatste dag van inschrijving : 11 mei 2014, indien het nog niet volzet

is ! Het maximum aantal deelnemers bedraagt 30.

Schakel april 2014 5

Een stukje geschiedenis van Ieper…

Stad : - In het zuidwesten van West-Vlaanderen. Telt een kleine 35 000 inwoners.

- Bijnaam : Kattenstad

- Sedert bezoek van Paus Johannes Paulus II : Vredesstad.

- Ligt in de streek “West-Vlaams Heuvelland”.

Middeleeuwen :

- 11° eeuw : “Iprensis “ en

“Ipera”

- Naam mogelijk afkomstig

van Ieperlee, bijrivier van

de IJzer.

- Ontwikkeling van de stad

toegeschreven aan

Boudewijn V van

Vlaanderen .

- Rechtlijnige straten en

dambordpatroon

- Grafelijk castrum – ten oosten het forum of markt, ten noorden de Sint-

Maartenskerk.

- Einde 12° eeuw : bloeiperiode, Ieper 3° stad van Vlaanderen na Gent en Brugge.

- Lakens uit Ieper in vroege 12° eeuw terug te vinden in Novgorod (Rusland)

- 13° eeuw : Ieper telt 9 poorten !

- 1320 : volksopstand van Nicolaas Zannekin – toen ongeveer 28 000 inwoners.

Nieuwe tijd:

- Economisch verval in 15-16° eeuw. Bevolking daalde tot 11 000 inwoners

- 1566 : Beeldenstorm - 1575 : De Geuzen.

- 1599 : bisdom Ieper opgericht – St-Maartenskerk =

kathedraal.

- Ieper in Spaanse handen tot 1678 – veroverd door

Frankrijk.( Vauban voorzag Ieper van nieuwe

verdedigingswerken)

- 1697 – weer onder Spanje

- 1713 – in Oostenrijkse handen

- 1794 – in Franse handen.

- Bisdom Ieper werd in 1801 afgeschaft.

- Rond 1850 verloren de vestingen rond Ieper hun

belang.

EERSTE WERELDOORLOG…

Tijdens de volledige duur van de Eerste Wereldoorlog was de stad aan drie zijden omringd door

Duitse troepen. De Duitsers slaagden er niet in de stad te veroveren. Ondanks een aantal

groots opgezette veldslagen die aan 500 000 soldaten het leven kostten bleef Ieper uit de

handen van de Duitsers…

IEPER 1567…

SINT_MAARTENSKATHEDRAAL

Schakel april 2014 6

a. Eerste slag om Ieper: 21 oktober 1914. Om 6 uur vielen de

Duitsers aan, maar ze verloren al gauw de strijd. Op 22

november 1914 werd het offensief gestaakt.

b. Tweede slag om Ieper: 14 april 1915 – Gebruik van

chloorgas. Op 22 april 1915 maakten de Duitsers gebruik van

gifgas. Later ook mosterdgas. Het kreeg de benaming “yperiet”.

c. Derde slag om Ieper: 31 juni 1917. Ook de slag bij

Passendale genoemd. Dorp geheel verwoest.

d. Vierde slag om Ieper : 18 maart 1918 vierde en laatste

slag…Na deze slag

was de stad Ieper

totaal verwoest. Op

28 september 1918 verlaten de Duitsers

Langemark. Zes weken later , 11 november

1918 om 11 uur was de oorlog officieel

afgelopen….

Na de oorlog…

Na de oorlog gingen er stemmen op om de stad niet

weer op te bouwen maar zo als macaber

gedenkteken te laten liggen. Toch werd de stad ,

grotendeels met …Duits geld , dit was een

onderdeel van de afgedwongen

“Wiedergutmachung” , weer opgebouwd. Dit

duurde meer dan 40 jaar. Ieper is zo een beetje het

middelpunt van de herdenking van de eerste

wereldoorlog. Rondom de stad liggen meer dan 170

oorlogsbegraafplaatsen .

IEPER VERWOEST…

MENENPOORT

Schakel april 2014 7

VRIJDAG 2 MEI 2014 - CLUBHUIS PIUS X - 20 UUR

De dierenwereld is intens verweven met onze cultuur, maar al te

vaak beseffen we dit niet. Wie

kent nog de herkomst van

namen of uitdrukkingen als

“ongelikte beer”, ‘gazet’,

‘caprice’, ‘van de tongriem

gesneden’, ‘al moesten de

kraaien het uitbrengen’, ‘ de

waarheid komt aan het licht’,

‘tegen heug en meug iets beweren’ , ‘zo bang als een wezel’,

enzovoort? Waarom prijken weerhanen op onze kerktorens en leeuwen

en adelaars op talloze vlaggen en wapens van steden en families?

Wat had de populaire zangeres Edith Piaf te maken met een mus? Wie weet dat men ooit dieren voor

de rechtbank daagde, ook in onze streken? Waarom eet men in Noordwest – Europa geen of nauwelijks

paardenvlees, maar in Zuid-Europa wel veel? België ligt in het grensgebied van die twee

eetculturen…Waarom offerde men vaak dieren en gebeurt dit nog steeds, en waar? Hoe keek men in de

oudheid tegen dieren aan?

We nodigen u graag uit tot deze heel interessante vormingsavond.

Gastspreker is professor Marcel De Cleene, hoogleraar

emeritus aan de universiteit Gent. Prof. De Cleene was de eerste

universitaire wetenschapsvoorlichter in België. Daarnaast was hij

gedurende 22 jaar coördinator van diverse projecten van het

International Rice Tesearch Institute (IRRI) in de Filipijnen, en

gedurende 3 jaar coördinator van een project van de Europese Unie

over de biologische afbraak van historische gebouwen en

monumenten.

Inkomprijs : leden Davidsfonds : 4 euro - niet-leden : 6 euro.

Schakel april 2014 8

ZONDAG 15 JUNI 2014 : MOOIE DAGUITSTAP ABDIJ VAN PARK –

HEVERLEE /LEUVEN !!!

De norbertijnerabdij van Park uit de twaalfde eeuw is een uitschieter in het religieuze erfgoed van

Leuven. De kloosterarchitectuur en hoevegebouwen bleven uitzonderlijk goed bewaard. Vandaag is de

abdij van Park een indrukwekkend monument met een groots verleden.

Als bezoeker maak je in de namiddag kennis met de kloostergebouwen en de bijna onafgebroken

bouwgeschiedenis van de abdij.

Aansluitend bij het hoevedomein, groenten- en kruidentuin, wordt de Mariapoort van de abdij bezocht.

Dit poortgebouw huisvest het “Huis van de Polyfonie”. Een topinstelling die momenteel de religieuze

muziekhandschriften in het Vaticaan digitaliseert.

In de voormiddag is er een rondleiding in de schatkamer van de Sint-Pieterskerk, Brabantse hooggotiek,

met absoluut topstuk “Het Laatste Avondmaal” van Dirk Bouts.

Het programma :

10 u : Bezoek aan de schatkamer

van de Sint-Pieterskerk met

gids.

12.30 – 14 u: lunch, optioneel

kloostermenu

14u : Bezoek aan abdij van Park

en Huis van de Polyfonie met

gids.

16 u : Einde programma.

Ook deze uitstap doen we met de trein (en bus in Leuven). We vertrekken rond 7.30 uur en zijn dan

goed op tijd in Leuven. De volledige details volgen in onze Schakel van mei . Aangezien er een

maximum aantal personen kan inschrijven, kan je nu al je intentie meedelen. Wie eerst zaait, eerst

maait… Een mooie en bijzonder interessante uitstap in het verschiet!

Schakel april 2014 9

Lopend Vuur nodigt uit …

Bernard de Cock o.p. | 'Anders geaard' De verhouding tussen seksualiteit en religies

Woensdag 23 april 2014 | 20 u., Centrum Ros Beyaerd | Sint‐Pietersaalststraat 74 | 9000 Gent

Toegangsprijs € 7,00 (studenten € 5,00)

We kunnen er niet omheen. Vroeger werd homoseksualiteit toegedekt; vandaag heeft een openbare

holebi‐cultuur langzaam maar zeker haar plaats in de samenleving verworven. Holebi’s zijn steeds

duidelijker maatschappelijk en politiek zichtbaar. In ons land hebben zij toegang tot het burgerlijk huwelijk

en het adoptierecht. Bovendien is er voor homo’s en lesbiennes een wettelijke bescherming tegen

discriminatie.

Homoseksuele beleving wordt in de meeste religies veroordeeld. Religieuze opvattingen komen in conflict

met de resultaten van de homo‐emancipatie. Tot op heden is het contact tussen bewegingen die de

homobelangen behartigen en de officiële kanalen van godsdiensten een dovemansgesprek.

Moet die kortsluiting er zijn? Of kunnen religieuze en homoseksuele beleving samengaan? Dit zijn de

vragen van deze voordracht.

Omdat de spreker christen is, worden die kwesties beantwoord in het kader van het christelijk geloof.

- LOPEND VUUR nodigt u uit een avond na te denken en van gedachten te wisselen

- over de verhouding tussen seksualiteit en religies.

- Bernard de Cock is dominicaan en doctor in de theologie, docent Lemmensinstituut Leuven

(Luca).

- Zijn proefschrift (KULeuven 2009) verscheen, pro manuscripto,

onder de titel ‘Aangeraakt tot liefde. Een theologie van lichaam en homoseksualiteit’.

LOPEND VUUR bestaat uit christenen van diverse signatuur uit het Gentse. Overtuigd van de blijvende

betekenis van religies en levensbeschouwingen voor onze cultuur en samenleving zien zij ook heel wat

hete hangijzers. Daarover willen zij de open discussie met een ruim en geïnteresseerd publiek bevorderen.

Met name willen zij de volgende thema's ter sprake brengen: het kritische potentieel van religies voor

onze samenleving, hun 'waarheids'‐opvattingen t.o.v. eigentijdse filosofie en wetenschap, hun onderlinge

verhoudingen, hun organisatie en leiding, de mensenrechten en het seksisme binnen religies, hun bijdrage

aan een evoluerend mens‐ en wereldbeeld en aan een wereldomvattende solidariteit en ecologie.

Kortom, ter sprake komt wat mensen van vandaag aarding, verbondenheid en perspectief kan bieden. De

initiatiefnemers willen die openheid waarborgen door een wetenschappelijke onderbouwing, een

pluralistische benadering en onafhankelijk en ongecensureerd denken en spreken. Om een divers en ruim

publiek te bereiken zullen zij lezingen, voordrachten, discussiefora, colloquia en leesgroepen organiseren.

Wie? De stuurgroep van Lopend Vuur bestaat uit: Dirk De Backer, Bernard de Cock, Marie‐Ann De Cocker,

Jurgen François, Dani R.

Leroy, Marc Loos, Ria Van

Overbeke, Annie

Vandamme, Roger

Weverbergh.

Schakel april 2014 10

GESCHIEDENIS VAN DESTELBERGEN

DE AANSLAG OP AARTSHERTOG FRANZ –

FERDINAND IN 1914…DE AANLEIDING TOT

WERELDOORLOG I (deel 2)

ZONDAG 28 JUNI 1914... SARAJEVO. AARTSHERTOG

FRANZ FERDINAND EN ZIJN ECHTGENOTE , DE

HERTOGIN VAN HOHENBERG WORDEN OP EEN LAFFE

WIJZE VERMOORD. HET IS DE INLEIDING TOT DE EERSTE

WERELDBRAND…EN AANGEZIEN ONS LAND EN ONZE

GEMEENTE DESTELBERGEN ER ZAL ONDER LIJDEN IS

HET GOED DE GANSE GEBEURTENIS ONDER DE LOEP TE

NEMEN.

“De kinderen der slachtoffers

De drie kinderen uit het huwelijk van den

kroonprins met de hertogin van Hohenberg

gesproten, kunnen, zooals wij het reeds zegden,

geen enkel recht op den Oostenrijkschen troon

doen gelden; zij staan zelfs niet op gelijken voet

met de andere leden der keizerlijke familie. De

namen der drie kinderen zijn : prinses Sophia,

geboren in 1901; prins Maximiliaan, geboren

in 1902, en prins Ernst, geboren in 1904.

De kinderen van aartshertog Frans- Jozef en de hertogin zijn, op bevel des keizers

van Konopischt naar Weenen overgebracht, waar zij in den Hofburg zullen

verblijven.

Europa

Niet alleen in Oostenrijk-Hongarië maar in al de landen van Europa heeft de

moordaanslag eene groote ontroering verwekt. Te Parijs, te Berlijn, te Rome, te Sint-

Petersburg, te Londen overal is de verontwaardiging algemeen en wordt er

rechtzinnig deel genomen in den rouw die het keizerlijk Huis van Oostenrijk treft.

De vermoorde kroonprins stond bekend als een vriend van den vrede, als een prins

met een gouden hart en een zeer ontwikkelden geest.

Schakel april 2014 11

De plaats waar de aanslag geschiedde.

Serajevo, de plaats waar de aanslag geschiedde, is de hoofdstad van het vroegere

Turksche vilayet , thans Oostenrijksch-Hongaarsch, Kroonland, Bosnië en

Herzegovina.

Volgens de laatste volkstelling in 1910 had Bosnië en Herzegowina eene burgerlijke

bevolking van 1 898 044

inwoners en een militaire

bezetting van 33 758 man.

Serajevo had toen eene

bevolking van 51 919

zielen.

Zooals wij al hooger zegden vormden Bosnië en Herzegowina vroeger een Turksch

vilayet.

’t Was een verschrikkelijke demping der opstanden van

1875 en 1876, waarbij de bevolking op groote schaal

werd uitgemoord, dat Rusland partij trok voor de

verdrukten tegen de verdrukker en dat de oorlog

tusschen Rusland en Turkije losbrak.

De neerlaag van Turkije bracht de eerste groote

verandering aan de kaart va het Balkanschiereimand

en Bosnië en Herzegowina, die aan de Oostenrijksche

monarchie grenzen, werden zooal niet bepaald aan

Turkije ontnomen, voor onbepaalden tijd bezet en

beheerd door Oostenrijk.

De vilajet (Turks: vilayet) was de tweede bestuurslaag in het

Ottomaanse Rijk. Vilajets stonden onder bestuur van een vali

en waren doorgaans onderverdeeld in sandjaks.

De Turkse term vilajet is ontleend uit het Arabisch (< ةيالو, zie

wilaya) en betekent in die taal oorspronkelijk 'autoriteit'.

(bron: Wikipedia)

(

Schakel april 2014 12

Van toen af was echter feitelijk Bosnië en Herzegowina ingelijfd en voor eenige

jaren stond Europa onverwacht voor een voltrokken feit: bij keizerlijk dekreet werd

het protektoraat veranderd in bezitneming: Bosnië en Herzegowina werden

doodeenvoudig geannexeerd.

De bevolking van beide landen behoort bijna geheel tot den Zuid-Slavischen stam.

Zooals men weet hebben er in den laatsten tijd herhaaldelijk uitberstingen van

fanatism in de Slavische streken plaats gehad, die vooraf zijn aangewakkerd

geworden door de overwinning van de Serviërs in den laatsten tijd en de

oorlogsmaatregelen tot tweemaal toe door Oostenrijk tegen Servië en Rusland

genomen.

Tot hiertoe zijn de gouverneurs of voorname

ambtenaren als slachtoffers van dit fanatisme

gevallen.

Ditmaal heeft men hooger gemikt en is eene

misdaad gepleegd, die in heel Europa een

kreet van afschuw zal doen opstijgen.

Nog de aanslag in Serajevo

Gelijk wij gisteren schreven, is de dubbele moord, gepleegd op aartshertog Franz-

Ferdinand en zijne gade, de hertogin van Hohenberg, eene vuige aanslag, welke

gepleegd werd door eenen Slavischen anarchist, maar welke zijnen oorsprong vindt

in de kuiperijen gesmeed door

Serviërs, Montenegrijnen,

Bosniaken en andere Slavische

volkeren.

De gepleegde dubbele moord is

door niets te verschoonen, welke

ook de staatkundige drijfveer weze,

die men er aan toeschrijft, ’t is een

brutale , tweevoudige moord!

Maar, een feit is het, dat de

aartshertog en de hertogin

ongelukkig het slachtoffer

geworden zijn van eene

staatkundige nalatigheid, van de

Oostenrijksch- Hongaarsche

diplomatie.

Schakel april 2014 13

De aartshertog en de hertogin hebben, in andere woorden gezegd, met hun leven

betaald:

1° de inlijving van Bosnië en Herzegowina en

2° de onwettige in bezithouding dier twee gewesten door Oostenrijk- Hongarië.

Ziehier in korte woorden de geschiedenis van den onloochenbaren oorsprong van

dat betreurenswaardig feit :

In 1878 werd te Berlijn een verdrag gesloten tusschen de gevolmachtigde gezanten

van Oostenrijk-Hongarië en van Turkije, waarbij gezegd werd, dat Oostenrijk-

Hongarië Bosnië en Herzegowina mocht bezetten, doch dat die militaire bezetting

feitelijk moest eindigen, wanneer de orde en de rust er hersteld waren en de

voorspoed van beide provinciën verzekerd was. Op dat oogenblik moesten beide

provinciën terugkeeren naar Turkije.

Oostenrijk-

Hongarië

bezette dus in

1878 Bosnië en

Herzegowina

en het dient

gezegd, ter eere

der regeering

van Keizer

Franz-Jozef,

Oostenrijk-

Hongarië

verrichtte wonderen op ekonomisch gebied in Bosnië en Herzegowina.

De anarchie en de ellende, welke er troonde gedurende vier eeuwen, onder het

Turksch regiën, maakten, op weinige jaren tijds, plaats voor eenen ekonoomischen

voorspoed zonder voorgaande in het Oosten.

De orde en de rust heerschten er volkomen. Het was toen in 1908. Beiden provinciën

bevonden zich dus in een toestand voorzien in het kontrakt van het kongres van

Berlijn, onderteekend in 1878. Oostenrijk-Hongarië moest feitelijk Bosnië en

Herzegowina ontruimen en beide provinciën overmaken aan Turkije.

Welnu, Oostenrijk-Hongarië deed zulks niet, integendeel lijfde de regeering van

keizer Franz – Jozef beide provinciën in, ten jare 1908.

Niemand roerde, omdat zulks geschiedde met de stilzwijgende toestemming van

Duitschland en Italië.

Die onverwachte inlijving verwekte toorn en misnoegen onder de bevolking dier

twee provinciën, waarvan de bevolking samengesteld is als volgt:

VERDRAG VAN BERLIJN 1878

Schakel april 2014 14

De orthodoxe kristenen tellen 43 per honderd der bevolking; de muzulmannen

vertegenwoordigen 35 per honderd der bevolking en de katholieken 22 per honderd.

Die gemengde bevolking was een groote stronkelsteen voor de Oostenrijksche-

Hongaarsche regeering en dagelijks zag men den rassenhaat onder die drie

stammen aangroeien en zich feitelijk versmelten om, in ’t geheim, de regeering van

keizer Frans-Jozef in die twee provinciën te ondermijnen.

Het Oostenrijksch bestuur was, en is het nog, zeer vaderlijk voor hen die gedweeë

onderdanen zijn van het keizerrijk, maar het is brutaal en tyranniek voor hen, die

zich steunend op hun nationaal karakter onwillig zijn. En zoo ziet men, dat de

Muzulmansche Bosniaken , in ’t diepste van hun gemoed zich nog steeds aanzien als

onderdanen van den Kalife.

De katholieken scharen zich in gemoede bij de Kroaten en droomen met hunnen

rasbroeders van het Noorden van Slavonië , het koningrijk van Kroatië en Slavonië

te herstellen en zoodoende een rijk te vormen dat zeven miljoen zielen zou tellen,

sprekende een en dezelfde taal.

De kristene orthodoxen van Bosnië en Herzegowina gevoelen dat de Serviërs hunne

broeders zijn en dat gevoel is nog versterkt door de overwinningen, welke de

Serviërs hebben in de twee Balkanoorlogen.

Gekend is het, dat de Serviërs met handen en voeten werken om de Pan-Servische

gedachten in Bosnië en Herzegowina te verspreiden, en verzekerd wordt het, dat

geheime Servische fondsen er veel toe bijdragen om die gedachten veld te doen

winnen.

Dus, langs drie kanten te gelijk wordt er tegen de heerschappij van Oostenrijk-

Hongarië gewerkt en de ondermijning gaat stilaan doch zeker vooruit.

Geen wonder dan, dat er moorden van dien aard gebeuren in een land waar de

gemoederen zoo erg opgehitst zijn tegen de overheerscher.

Was keizer Franz – Jozef in persoon of een andere aartshertog naar Sarajevo

gegaan, hij zou het lot van aartshertog Franz-Ferdinand en dezes gade gedeeld

hebben, want uit de toestand der gemoederen in beide provinciën blijkt het , dat de

moordenaars het niet gemunt hadden op den persoon van eenen bepaalden prins,

maar op den officiëlen vertegenwoordiger der dynastie, welke hen sedert 1908

onwettig en tegen de bepalingen in van het kontrakt van Berlijn (1878) onder den

hiel houdt.

Ziedaar den toestand waarin de provinciën zich bevinden, maar, wij herhalen, wat

wij gisteren schreven, de staatkunde of niets ter wereld, wettigt den dubbelen

moordaanslag, want een moord is en blijft een moord en wie onschuldig bloed

vergiet is de laagste, de gemeenste kerel der samenleving!...

Schakel april 2014 15

Hoe de kinderen van den aartshertog de laffe moord vernamen.

Gravin Choteck, eene tante van de kinderen van het

hertogelijk echtpaar, had de pijnlijken taak op zich genomen

om den kinderen het gebeurde mede te deelen. Zondag

namiddag vertelde ze hun alleen, dat te Weenen bericht

ontvangen was, dat hun ouders een ongeval hadden gehad,

waarschijnlijk een automobielongeluk.

Dit verhaal deed de kinderen zoo ontstellen, dat de gravin het

niet geraden achtte hun voorlopig nog meer te zeggen.

Des avonds baden de kinderen nog, dat God alles tot een goed

einde mocht leiden en dat hunne ouders gauw hersteld

mochten zijn. Intusschen kon gravin Choteck de waarheid niet

langer verzwijgen, daar de kinderen, en vooral het 13 jarig oudste meisje, bijzonder

schrander zijn en aan hunne omgeving moesten merken, dat er iets ernstigers

gebeurd was dan zij wisten.

Maandagmorgend heeft gravin Choteck den kinderen de volle waarheid verteld.

Hun ontzetting was verschrikkelijk. Met moeite

gelukte het de oudste twee kinderen zoover tot

kalmte te brengen, dat men zich niet meer

ongerust behoefde te maken. Zij zijn den

omvang van het ongeluk volkomen bewust. Nu

moeten ze rustiger geworden zijn en te midden

van de naaste bloedverwanten der moeder

zitten ze stil te weenen. In het Vatikaan.

Uit Sarajevo wordt aan het Berliner Tageblatt

gemeld: De Paus was door het bericht van den

aanslag in Sarajevo zoo geschokt, dat hij zich

nauwelijks staande kon houden. Ofschoon de

dokters hem dringend aanraadden naar bed te

gaan, is de Paus om 5 ure ’s avonds naar de

Sint-Pieterskerk gegaan om aan het

apostolische altaar te bidden voor de zielerust van de vermoorden. De Paus viel

daarbij in zwijm. Ook in andere kringen van het Vatikaan is men gevoelig geschokt.

In Rome seint men: De Paus zelf heeft eenen brief geschreven aan keizer Frans-

Paus Pius X …stierf enkele weken

na het uitbreken van de eerste

wereldoorlog.

Schakel april 2014 16

Jozef, waarin hij de zegen des Hemels afsmeekt over de bedroefde kinderen van den

aartshertog.

Zelfmoord van den politiekommissaris

Uit Weenen wordt aan de “Matin” gemeld, dat de bijzondere politiekommissaris ,

gelast de veiligheid van den aartshertog te bewaken, zich gezelfmoord heeft.

Ant—Servische betoogingen te Agram ( nota : het huidige Zagreb)

Te Agram hadden ’s

avonds anti-Servische

betoogingen plaats.

Eene talrijke menigte,

voorafgegaan van het

Croaatsch vaandel, met

rouwfloers omhuld,

doortrok de straten van

de stad, roepende : “

Weg met de

moordenaars” : aan de

woningen van Serviërs hadden vijandelijke betoogingen plaats.

Bloedige botsingen tusschen Serviêrs en Croaten.

Uit Sarajevo wordt gemeld dat in gansch Bosnië bloedige botsingen tusschen

Serviërs en Croaten hebben plaats gehad.

Eene vrouw werd aangehouden te Sarajevo en in hare woning werden 15

dynamietbommen gevonden.

Er wordt ook gemeld dat kort na den aanslag in de naburige statie Alispaschin Most

uit den trein een vlugschrift werd geworpen van den volgende inhoud:

“ Vandaag werd de troonopvolger Frans-Ferdinand vermoord, binnen twee dagen

wordt Frans-Jozef gedood en binnen kort zullen koning Peter en kroonprins

Alexander komen om de verdrukte Serviërs in dit land te bevrijden.”

Hoewel men aanstonds den trein doorzocht, kon men de uitdeelers van ’t vlugschrift

niet vinden.

Bij Bosnisch – Brod werden vlugschriften uit den trein geworpen met de woorden:

“Geduld, broeders, uw verlossing is nabij”.

Schakel april 2014 17

Het Oostenrijksch-Hongaarsch gouvernement zal strenge maatregelen nemen tegen

de Serviërs en eischt ook een streng onderzoek van wege de Servische regeering

over het komplot te Belgrado.

De drukkerijen der Servische bladen, werden te Serajevo bestormd en vernield. Een

groot getal Serviërs hebben reeds Bosnië verlaten.

M. Pusara, medewerker van het blad “Srbska-Rice” beschuldigd gepoogd te hebben

de vlucht van Prinzip te verzekeren, is aangehouden, alsook een honderdtal Serviërs,

verdacht in het komplot betrokken te zijn.

De opgewonden menigte heeft talrijke magazijnen van Serviërs en Slaven in brand

gestoken en de huizen geplunderd. De regeering gezien den ergen toestand is

zinnens de krijgswet over geheel Bosnië – Herzegowina uit te roepen.

De lijken tentoongesteld.

Nadat de lijken gebalsemd waren, werd de overlijdensakt opgemaakt en daarna de

doodskisten verzegeld.

Bij de inbalseming is gebleken dat de rechter halsslagader van den aartshertog,

alsmede de luchtpijp volkomen zijn stukgescheurd.

Bij de hertogin is hetzelfde met de groote buikader het geval. De dood is bij beiden

zeer snel ingetreden ten gevolge van uitbloeding.

Bij de hertogin vond men den kogel in de buikholte. Bij den aartshertog heeft men

geenen kogel gevonden. Hij is waarschijnlijk in de wervelkolom blijven steken.

De moordenaar heeft vlak van nabij geschoten wat de geweldige uitwerking van de

twee welgerichte schoten verklaart.

De doodkisten werden tentoongesteld in eene zaal van de konak (een officiële

residentie) , geheel in het

zwart behangen.

De defilé duurde meer

dan 4 uren.

Rond 6 ure Maandag

avond werden de

doodkisten in eenen

lijkwagen geplaatst en

naar de statie gevoerd.”

(Bron : De Gentenaar juli 1914)

(Niets uit deze artikelenreeks mag op gelijk welke wijze vermeerderd of gekopieerd worden)

Lucien Van Laere