SB\MORTSEL 04/12/23 - 1

Wat is kwaliteitszorg - milieuzorg - veiligheid / welzijnszorg ?= de bezorgdheid om

kwaliteit te leveren milieubewust en veilig te produceren

Wat is een (management)zorgsysteem ?= een model dat het management moet helpen om

kwaliteit te leveren milieubewust en veilig te produceren

Zorgsystemen

SB\MORTSEL 04/12/23 - 2

Kwaliteitszorgsystemen 1951: Deming Prize (1997: NIPPON Award) 1975: Allied Quality Assurance Programm (NATO AQAP) 1987: NBN-EN-ISO 9000 (BS 5750) 1987: Malcolm Baldrige National Quality Award (MBA-model) 1990: European Foundation for Quality Management (EFQM-model/EQA)

Good Manufactoring Practice (GMP) Quality Systems Medical devices EN 46001 Development, supply and maintenance of software ISO 9000-3 (TickIT) Quality Systems Automotive suppliers (QS 9000/VDA 6.1/EAQF/AVSQ = ISO/TS 16949) International Aerospace Quality Management System (AS 9100) Quality Excellence for Supplier of Telecommunication Leadership Forum (TL 9000)

Zorgsystemen

SB\MORTSEL 04/12/23 - 3

Milieuzorgsystemen NBN-EN-ISO 14000 (BS 7750)

Eco-Management and Audit Scheme (EMAS) (Europese Verordening 1836/93 van 29 juni 1993

761/2001 van 19 maart 2001)

Internationale richtinggevende milieuprincipes Responsible Care Program (Chemical Manufacturers Association - CMA) Rio Declaration on Environment and Development ICC-Business Charter for Sustainable Development The Valdez Principles

Zorgsystemen

SB\MORTSEL 04/12/23 - 4

Veiligheidszorgsystemen International Safety Rating System (ISRS) Improvement Management Platform (IMP) Process Safety Management Standard (OSHA-Rules - Occupational Safety & Health Administration)

Good Manufactoring Practice (GMP) BSI/OHSAS 18001:1999 (BS 8800)

Sociaalzorgsysteem Social Accountability SA 8000:1997 (BVQI)

Zorgsystemen

SB\MORTSEL 04/12/23 - 5

Veiligheidsauditsystemen

Pellenberg Audit System (PAS) VeiligheidsChecklijst voor Aannemers (VCA) Safety-Certification-Contractors (SCC) Belgian Safety Criteria for Contractors (VBO-BeSaCC) Hazard Analytical Critical Control Points (HACCP) European Process Safety Centre (EPSC) Safety and quality Assessment Systems (CEFIC-SQAS)

Zorgsystemen

SB\MORTSEL 04/12/23 - 6

Geïntegreerd / Metamanagementsysteem / Combizorgsysteem kwaliteitszorg (ISO 9000) milieuzorg (ISO 14000) welzijnszorg (OHSAS18001)

QESH = Quality, Environment, Security and Health QUSG = Qualität, Umweltschutz, Sicherheit und Gesundheitsschutz (K)VGM = Kwaliteit, Veiligheid, Gezondheid en Milieu KAM = Kwaliteit, Arbeidsveiligheid en Milieu

Zorgsystemen

ISO 9000- / ISO 14000-norm (+OHSAS 18001) binnen EU geharmoniseerd internationaal erkend (> 90 landen) certificatie door derde onafhankelijke partij 'scope' vrij te kiezen (niet noodzakelijk gehele organisatie)

SB\MORTSEL 04/12/23 - 7

1990 ISO 9002:1987 EN 29002:1987 voor Medische Beeldvorming + NDT

1995 NBN-EN 46001:1994

1996 NBN EN ISO 9002:1994 voor alle productgroepen

1997 NBN EN ISO 9001:1994 voor alle productgroepen + productontwikkeling

1 juli 99 NBN EN ISO 9001:1994 voor Agfa-Gevaert N.V.

Design, development, production and servicing of imaging and communication systems(film, paper and plates, chemicals, components, equipment and software)

for the graphic arts and related industrial applications, the printing industry, desktop publishing,medical applications, non destructive testing, the motion picture industry and photosensitive

micrographic materials. NBN EN 46001:1996

Development and production of sensitive films and storage phosphor platesfor medical applications

ZorgsystemenAgfa-Gevaert N.V.

SB\MORTSEL 04/12/23 - 8

1999 Certificatie ISO 14001:1996 voor Filmonderlaag en substratum

Emulsiebereiding Chemische productie (Heultje)

2000 Certificatieaudit ISO 14001:1996 voor Gietzalen en Bereiding Fotochemicaliën Certificatieaudit OHSAS 18001:1999 voor Chemische productie (Heultje)

2001 Geïntegreerde opvolgingsaudit ISO 9001- ISO 14001- OHSAS 18001 uitbreiding ISO 14001 naar alle productieprocessen, RDM en BGGS uitbreiding OHSAS 18001 naar P/GZ

ZorgsystemenAgfa-Gevaert N.V.

SB\MORTSEL 04/12/23 - 9

Certificaat ISO 9001 vervalt 30 juni 2002 Certificaat ISO 14001 vervalt 31 december 2002

gelijktijdige hernieuwingsaudit ISO 9001 + 14001 uitbreiding ISO 14001 naar Agfa-Gevaert N.V.

Stage 1: 15 april Stage 2: 27-31 mei

ZorgsystemenAgfa-Gevaert N.V.

SB\MORTSEL 04/12/23 - 10

ISO 14004:1996Milieumanagementsystemen

algemene richtlijnen

NBN EN ISO 14001:1996Milieumanagementsystemen

specs & richtlijnen

pr ISO 14031Milieumanagement

evaluatie milieuprestatie

NBN EN ISO 14010:1996Milieu-auditsystemenalgemene principes NBN EN ISO 14011:1996

Milieu-auditsystemenauditprocedures

NBN EN ISO 14012:1996Milieu-auditsystemen

milieu-auditors

pr ISO 14020Milieu-etikettering

algemene principes ISO 14021 (DIS 1996)Milieu-etikettering

richtlijnen en definities

pr ISO 14022Milieu-etikettering

symbolen

pr ISO 14024Milieu-etikettering

certificatie

pr ISO 14025Milieu-etikettering

type III

ISO 14050 (DIS 1996)Milieumanagement

vocabularium

pr ISO 14023Milieu-etiketteringtest en controle

ISO 14040 (DIS 1996)Levenscyclusanalyse

principes en kaderpr ISO 14041

Levenscyclusanalysetoepassingsgebied

pr ISO 14042Levenscyclusanalyse

impactevaluatie

pr ISO 14043Levenscyclusanalyse

interpretatie

NBN/EN/ISO 14001: 1996

SB\MORTSEL 04/12/23 - 11

Elementen

§ 4.2 Milieubeleid

§ 4.3 Milieuplanning

§ 4.4 Implementatie en uitvoering

§ 4.5 Controle en corrigerende maatregelen

§ 4.6 Beoordeling door de directie

Model

NBN/EN/ISO 14001: 1996

SB\MORTSEL 04/12/23 - 12

§ 4.3 Milieuplanning

§ 4.3.1 Milieu-aspecten

§ 4.3.2 Wettelijke en andere vereisten

§ 4.3.3 Doelstellingen en taakstellingen

§ 4.3.4 Milieuzorgprogramma

NBN/EN/ISO 14001: 1996

§ 4.2 Milieubeleid

Het hoogste leidinggevende niveaumoet het milieubeleid van de organisatie definiëren...

§ 4.1 Algemene eisen

De organisatie moet een milieuzorgsysteem vaststellen en bijhouden,waarvan de eisen zijn beschreven in het gehele hoofdstuk 4.

SB\MORTSEL 04/12/23 - 13

§ 4.4 Implementatie en uitvoering

§ 4.4.1 Structuur en verantwoordelijkheid

§ 4.4.2 Opleiding, bewustzijn en vakbekwaamheid

§ 4.4.3 Communicatie

§ 4.4.4 Documentatie van het milieuzorgsysteem

§ 4.4.5 Documentenbeheer

§ 4.4.6 Beheersing van de werkzaamheden

§ 4.4.7 Voorbereid zijn en reageren op noodsituaties

NBN/EN/ISO 14001: 1996

SB\MORTSEL 04/12/23 - 14

§ 4.5 Controle en corrigerende maatregelen

§ 4.5.1. Monitoring en metingen

§ 4.5.2 Afwijkingen en corrigerende en preventieve maatregelen

§ 4.5.3 Registraties§ 4.5.4 Milieuzorgsysteemaudit

§ 4.6 Beoordeling door de directie

beoordeling van beleid, doelstellingen en procedures door het leidinggevende niveau dat ze heeft gedefiniëerd waarnemingen, conclusies en aanbevelingen schriftelijk vastleggen

NBN/EN/ISO 14001: 1996

SB\MORTSEL 04/12/23 - 15

§ 4.3 Milieuplanning

= proces voor :

identificeren van significante milieu-aspecten bepalen van prioriteiten vastleggen van milieudoelstellingen:

rekening houdend met

de eisen van wet- en regelgeving en andere eisen,

haar belangrijke milieu-aspecten,

haar technologische opties

en haar financiële, operationele en zakelijke behoeften

en met de visies van belanghebbende partijen.

NBN/EN/ISO 14001: 1996

SB\MORTSEL 04/12/23 - 16

Identificeren van significante milieu-aspecten= techniek om milieu-aspecten te identificeren

evalueren

en beoordelen

PR

OC

ES

SE

N (2)

MILIEU-ASPECTEN en GEVAREN (1)

(3)

RISICO-BEOORDELING

Milieu-aspecten (deel)Processen Risicobeoordeling

Milieu-aspectenmatrix

SB\MORTSEL 04/12/23 - 17

Milieu-aspecten Milieu-aspectenmatrix emissies naar de lucht lozingen op het (oppervlakte)water behandeling van afvalstoffen verontreiniging van de bodem gebruik van grondstoffen en natuurlijke hulpbronnen andere plaatselijke milieu- en samenlevingsaangelegenheden

Machinerisico’s Machinematrix machinegevaren volgens EN 212 en EN 414

Machinematrix + Milieu-aspectenmatrix Risicomatrix

Milieu-aspectenmatrixMachinematrix

SB\MORTSEL 04/12/23 - 18

PR

OC

ES

SE

N

Risicomatrix

30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 GEVAREN en MILIEU-ASPECTENGEVARENgevaarlijke stoffen

1 zeer giftig (LD50<25mg/kg) = T+2 giftig (LD50<200mg/kg) = T3 schadelijk (LD50<2000mg/kg) = Xn4 irriterend (weefselbeschadigend) = Xi5 corrosief (weefselvernietigend) = C6 oxiderend (sterk exoterm) = O7 besmettelijk (ziekteverwekkend)8 carcinogeen (kankerverwekkend)9 explosief = E10 zeer licht en licht ontvlambare vloeistof (vlam<21°C) = P111 ontvlambare vloeistof (21°C<vlam<55°C) = P212 brandbare vloeistoffen met 55°C<vlampunt<100°C = P313 moeilijk brandbare vloeistoffen met 100°C<vlampunt<250°C = P414 samengeperste, vloeibaar gemaakte of opgeloste gassen15 stoffen die in aanraking met water gevaarlijk reageren16 milieugevaarlijke = N

mechanisch gevaar17 verpletteren, afhakken en afsnijden18 vastraken en naar binnen trekken19 stoten, steken en doorboren20 wrijven en schaven21 injectie/ejectie van vloeistoffen onder druk22 vallende voorwerpen (of vloeistoffen)23 uitglijden, struikelen en vallen24 trillingen

elektrisch gevaar25 direct kontakt met delen die spanning voeren26 indirect kontakt met delen die spanning voeren27 hoogspanning28 elektrostatische verschijnselen29 effecten van kortsluiting of overbelasting

thermisch gevaar30 extreme temperatuur, vlammen of warmtestraling31 hete of koude werkomgeving

gevaar door lawaai32 gehoorbeschadiging33 verstoring van communicatie/signalen

gevaar door straling34 laag frequente en microgolven35 IR, zichtbaar en UV36 ioniserende straling37 lasers

gevaar door ergonomische fout38 foutieve houding of overmatige inspanning39 verwaarlozing van PBM40 ongeschikte verlichting

Risicomatrix

1-16 gevaarlijke stoffen17-24 mechanisch gevaar25-29 elektrisch gevaar30-31 thermisch gevaar 32-33 gevaar door lawaai34-37 gevaar door straling38-43 gevaar door ergonomische

fout

SB\MORTSEL 04/12/23 - 19

Risicomatrixstoring in energievoorziening

44 elektrisch45 hydraulisch46 pneumatisch47 thermisch48 vacuüm49 stikstof50 water51 herstel van energiestoring

onverwachte/abnormale werking bij:52 faling/storing van het controlesysteem53 externe invloeden54 softwarefouten55 operatorfouten

ontbreken/falen van veiligheidsmiddelen56 afschermingen57 signalen en waarschuwingen58 voorzieningen voor noodsituaties59 manutentiemiddelen60 ventilatie en afzuiging

EMISSIESluchtemissies (gas + stof)

61 geleide emissies62 niet-geleide emissies (diffuse emissies, lekken, ...)

afval63 huishoudelijk bedrijfsafval64 industrieel bedrijfsafval65 gevaarlijke afval

afvalwater66 sanitair afvalwater67 bedrijfsafvalwater zonder gevaarlijke stoffen68 bedrijfsafvalwater met gevaarlijke stoffen

stralingen69 radioactiviteit70 laser71 zichtbaar licht72 UV-licht

bodemvervuiling72 lozingen in grondwater (lekkage)73 stortactiviteiten

BURENHINDER74 geluid75 trillingen76 geur77 verkeer

NATUURLIJKE HULPBRONNENenergieverbruik

78 aandrijving79 koeling80 licht81 perslucht82 verwarming

grondstoffenverbruik83 water (drink-, grond-, demi-)84 basisgrondstoffen85 hulpmiddelen (bv. papier)86 verpakking

SB/RISKMAT.XLS 01/06/22

44-51 storing in energievoorziening52-55 onverwachte/abnormale werking56-60 veiligheidsmiddelen61-62 luchtemissies (gas + stof)63-65 afval66-68 afvalwater69-70 bodemvervuiling71-75 burenhinder76-80 energieverbruik81-84 grondstoffenverbruik

SB\MORTSEL 04/12/23 - 20

Agfa-risicograaf (volgens EN954-1:1996)

4 beslissingscriteriaS mogelijke gevolgen (severity of the possible harm)

F blootstellingsfactor (frequency of exposure)

P afwendbaarheid (posibilities of avoidance)

W waarschijnlijkheid van voorkomen (probability of occurence)

5 risiconiveau’s

RisicomatrixRisicobeoordeling

Bepalen van prioriteiten = Risicobeoordeling

SB\MORTSEL 04/12/23 - 21

S1

S2

F1

F2

P1

P2

P1

P2

W3 W2 W1

I(1) -

II(2) I

III(2-3) II I

IV(3) III II

V(4) IV III

-

-

Agfa-risicograaf (volgens EN954-1:1996)

RisicomatrixRisicobeoordeling