Ruud van Capelleveen - AbsoluteFigures.com...In de tijd van de hunebedbouwers was slechts een klein...

www.AbsoluteFigures.nl

Focus Nederland 2 Ruud van Capelleveen

Nummer: 38

kijk op www.AbsoluteFigures.nl voor digitale boeken

Kastelen Extra – 2 www.AbsoluteFigures.nl 38 | 2

Colofon Dit is een uitgave van: Absolute Figures Margrietstraat 4 6921 ZD Duiven Telefoon: 0316 280 698 Eindredactie: Ruud van Capelleveen Omslagfoto: Brug over de Afsluitdijk door Ruud van Capelleveen Bezoek onze website: www.AbsoluteFigures.nl © 2016-2018

Focus Nederland 2 DOOR RUUD VAN CAPELLEVEEN


In deze uitgave staan vijftig kor-te geïllustreerde verhalen over Nederland. Een aantal van deze interessante artikelen verscheen eerder in een andere vorm op één van de websites van Absolu-te Figures. Deze stukken zijn aangevuld met nieuwe artikelen. Voor een aantal hiervan werd ge-bruik gemaakt van persberich-ten. Copyright Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar ge-maakt door middel van druk, fotoko-pie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toe-stemming van de uitgever.

www.AbsoluteFigures.nl 38 | 3

Foto Baykedevries (Wikimedia): Terp Hegebeuntum In Friesland


De Duitse journaliste Annette Birschel schreef een boek over de Nederlanders. In ‘Waar zijn de bitterballen?’ haalt zij de Ro-meinse politicus Plinius aan die ons land in het jaar 77 na Chris-tus bezocht. “Twee keer per etmaal komt de oceaan daar met geweldige wa-termassa’s over een onmetelijke afstand opzetten. Daar bewoont dat arme volk hoge terpen of dammen die ze eigenhandig heb-ben opgeworpen tot de hoogste waterstand die ze hebben mee-gemaakt. Met hun hutten die ze erop hebben gebouwd lijken ze

wel zeelieden wanneer het om-ringende land bedekt, maar schipbreukelingen wanneer het water zich heeft teruggetrok-ken.” De strijd tegen het water is vaak aangehaald om onze cultuur te verklaren. “Voor de Nederlander is de permanente overlegcultuur, het zoeken naar raakvlakken, het vinden van compromissen en het steeds uitkomen in het midden - het poldermodel - een manier van leven. Wie daar tegen is, is misschien tegen Nederland,” schreef Herman Pleij.●

Tolerant


Foto Ruud van Capelleveen: Montelbaanstoren


Op de Oudeschans in Amsterdam staat de statige Montelbaansto-ren. Deze verdedigingstoren stamt uit de middeleeuwen toen de stad bij het IJ werd uitgebreid met het Lastagegebied, de wijk tussen Geldersekade en Ou-deschans. De toren verloor in de zeventien-de eeuw haar verdedigingsfunc-tie. Architect Hendrick de Keyser verbouwde de toren in renaissan-cestijl. Het bouwwerk werd acht-enveertig meter hoog en kreeg een uurwerk en klokken. Omdat de klokken ooit op onregelmatige tijden spontaan begonnen te

spelen, kreeg de toren de bij-naam Malle Jaap. Hendrick de Keyser heeft een grote invloed gehad op het ge-zicht van Amsterdam in zijn tijd, schreef Ton Koot. “In het jaar 1591 was De Keyser uit Utrecht samen met zijn voor-malige leermeester Cornelis Bloemaert naar Amsterdam ge-komen, waar Bloemaert een aan-stelling had gekregen als stads-bouwmeester.” De Keyser werkte van 1595 tot zijn dood in 1621 voor de stad Amsterdam. In deze jaren ontwierp hij veel gebouwen en kerken.●

Montelbaanstoren


Willem I in Scheveningen op een oude schoolplaat (detail)


Op 2 december 1813 aanvaardde Willem, de zoon van de verjaag-de stadhouder Willem V en Wil-helmina van Pruisen, als ‘soeverein vorst’ de regering over Nederland. Twee dagen eerder was hij door een Engels schip afgeleverd voor de kust van Scheveningen. Er waren slechts enkele mensen op het strand om hem te verwelko-men. Er moest nog veel worden geregeld en het was nog hele-maal niet zeker dat deze Willem koning van Nederland zou kun-nen worden.

Zijn vader, stadhouder Willem V, vluchtte in 1795 toen de Fran-sen, geholpen door de Patriotten, Nederland bezetten. De Patriot-ten wilden een eind maken aan het absolutisme van de stadhou-der. Zij werden beïnvloed door Jean Jacques Rousseau. In au-gustus 1799 trachtte Willem met hulp van Rusland en Engeland het stadhouderlijke gezag in Noord-Holland te herstellen. De-ze aanval mislukte. Willem kreeg een tweede kans toen Napoleon de Slag bij Leipzig verloor. The Warrior bracht hem naar de kust van Scheveningen.●

Willem I in Scheveningen



Foto Ruud van Capelleveen: Bredevooort

Bredevoort ligt in de Gelderse Achterhoek op een steenworp van Aalten. Dit plaatsje ontstond rond een twaalfde-eeuwse burcht, die een doorgang be-waakte in de grotendeels ontoe-gankelijke moerassen tussen Gelre en het Duitse Münster. Maarten van Rossum, een Gel-derse krijgsheer uit de vijftiende eeuw, maakte van Bredevoort een sterke vestingstad. Het stad-je kreeg zware bastions en een brede gracht. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog konden de Spanjaarden lange

tijd heer en meester blijven in Bredevoort, maar uiteindelijk werd de stad door prins Maurits in 1597 toch ingenomen. Het Staatse leger maakte van Bredevoort een garnizoensstad. Bredevoort was de versterkte voorpost van de republiek. De verdedigingswerken werden uit-gebreid. Enkele van deze bastions liggen er nog en vormen nu een fraai wandelgebied. Op één van deze bastions staat de korenmolen De Prins van Oranje.●

Bredevoort



Foto Ruud van Capelleveen: De Prins van Oranje in Bredevoort

De naam van de korenmolen op het bastion herinnert aan de pe-riode waarin Bredevoort en de omliggende heerlijkheid eigen-dom van de Oranjes waren. De middeleeuwse burcht van Bredevoort is helemaal verdwe-nen. Ook in het stadje staan niet veel oude gebouwen meer, want in juni 1646 werd de kruittoren van het kasteel door de bliksem getroffen. In de toren lag de mu-nitie van het garnizoen: een groot deel van Bredevoort werd vernietigd. De Sint-Joriskerk van Bredevoort

werd later weer opgebouwd. “Het van oorsprong laatgotische een-beukige kerkje met het eenvou-dige houten torentje is door haar eenvoud en soberheid een lust voor het oog, vooral omdat het in 1967 pas nog gedeeltelijk ge-restaureerd werd,” schreef Ge-rard Hoekstra in 1973 in zijn boekje ‘Langs de oude Gelderse kerken’. “Van het interieur is de boerse rococo preekstoel, in 1762 door Hendrik Volk vervaardigd, met de koperen lezenaar met dubbele adelaar uit hetzelfde jaar vermel-denswaard.”●

De Prins van Oranje


Foto Gouwenaar (Wikimedia): Hunebed bij Bronneger


In Drenthe begroeven onze voor-vaders vijfduizend jaar geleden hun doden in hunebedden. In de tijd van de hunebedbouwers was slechts een klein deel van Neder-land geschikt voor permanente bewoning. De gebieden in het noorden en westen van Nederland stonden nog onder water of waren te moerassig. Ook Drenthe bestond voor een groot deel uit moeras-sen. De Hondsrug lag droog. Daar vestigden zich de eerste landbouwers in Nederland. De hunebedden werden gebouwd

met stenen die in de voorlaatste ijstijd, ongeveer 150.000 jaar geleden, door het ijs werden meegesleept uit noordelijke stre-ken. Toen het ijs zich aan het einde van de ijstijd terugtrok, bleven deze grote stenen hier liggen. Deze stenen wegen soms wel 25.000 kilogram. De lengte van een hunebed vari-eerde sterk: van 6 tot 25 meter. De keien werden in de vorm van een rechthoek geplaatst. De ste-nen stonden met de vlakke kant naar binnen gericht. Het graf werd afgedekt met enkele grote dekstenen.●

Hunebed



Franz Seraph von Lenbach (1836-1904): Portret van paus Leo XIII, 1885

Paus Leo XIII stelde in Rerum Novarum een aantal uitgangs-punten vast voor de sociale leer van de katholieke kerk. Volgens de paus moest de arbeider een rechtvaardig loon krijgen en moest er meer solidariteit met de zwakkeren in de samenleving ko-men. Leo XIII zag overheidsingrijpen en de vorming van vakbonden als geschikte opties om het uit-buiten van de werkende klasse in te dammen. De industrialisatie en het onver-mogen van de bezittende klasse om te zorgen voor een fatsoenlijk

bestaan van de arbeiders had in de negentiende eeuw veel mis-standen doen ontstaan. Als reac-tie hierop organiseerden de ar-beiders zich in de tweede helft van de negentiende eeuw. Dit is het begin van het socialisme en het communisme. In deze stro-mingen was geen plaats voor ge-loof. De katholieke kerk reageerde hierop met de encycliek, waarin de maatschappelijke misstanden voor het eerst werden benoemd. Voor sommige katholieken was Rerum Novarum een aansporing om zich in te zetten voor de ar-beider.●

Rerum Novarum



Foto Eric Draper (Whitehouse.gov): Paus Johannes Paulus II in juni 2004 in Amerika

Paus Johannes Paulus II overleed op 2 april 2005. Anders dan zijn opvolger Benedictus XVI dacht Johannes Paulus niet aan aftre-den. Ook niet toen hij als gevolg van zijn ziekte - de Poolse paus leed aan Parkinson - vaak niet meer te verstaan was. In 2011 werd Johannes Paulus II door paus Be-nedictus XVI zalig verklaard. Paus Franciscus verklaarde hem in april 2014 heilig. Johannes Paulus was de eerste niet-Italiaanse paus sinds de uit de Nederlanden afkomstige paus Adrianus VI (1522-1523).

Johannes Paulus II reisde veel. Eén van zijn eerste staatsbezoe-ken bracht hem naar zijn ge-boorteland Polen. Tijdens zijn reis door Polen woonden miljoenen landgenoten een bijeenkomst met de paus bij. Vooral de openluchtmis op het Plein van de Overwinning in War-schau maakte veel indruk. Zijn bezoek aan Nederland in 1985 was minder succesvol. De Acht-Mei-beweging vond hem te conservatief. Ook in België werd het bezoek van de kerkvorst niet door iedereen op prijs gesteld.●

Johannes Paulus II



Foto Rob Croes / Anefo (Nationaal Archief): Hans van den Broek begroet de paus

Nederland werd van 11 tot en met 14 mei 1985 met een pause-lijk bezoek vereerd. De Neder-landse bodem werd op Vliegveld Walschap in Eindhoven gekust. Hij werd begroet door Hans van den Broek. Johannes Paulus II sprak tijdens de welkomstceremonie over de goede band tussen ons land en de Heilige Stoel. Hij noemde Ne-derland een land dat altijd rijk is geweest aan menselijke en gods-dienstige krachten. De paus werd kil ontvangen door de Nederlandse katholieken.

Voorafgaand aan zijn bezoek peilde Elseviers Magazine de stemming. Uit dit onderzoek bleek slechts drie procent van de katholieken het pausbezoek op prijs te stellen. Veel katholieken waren ontevre-den over de orthodoxe stemming in de kerk. Kritische gelovigen verenigden zich in de Acht-Mei-beweging. “Er is nooit een dag geweest dat ik zo’n geweldige zucht van ver-lichting heb geslaakt als toen we in het vliegtuig naar Luxemburg zaten,” zei kardinaal Simonis na afloop.●

Paus in Nederland



Foto Jüppsche (Wikimedia): De paus tijdens de mis op het vliegveld van Beek

Op de eerste dag van het paus-bezoek aan Nederland werd Den Bosch aangedaan. Johannes Pau-lus II nam deel aan een bidtocht en een Heilige mis in de Sint-Janskathedraal. Op de tweede dag stond Utrecht op het programma. In de Dom-stad vonden onder meer ontmoe-tingen plaats met kloosterlingen. De dag werd afgesloten met een Heilige mis in de Irenehal van de Jaarbeurs. Op de derde dag van het bezoek aan Nederland ging de paus in de Houtrusthallen in Den Haag voor

in de Heilige Mis. Later op deze dag volgden ontmoetingen met vertegenwoordigers van rege-ring, parlement en andere maat-schappelijke en kerkelijke instel-lingen. De paus lunchte bij ko-ningin Beatrix op Huis ten Bosch. Op de laatste dag bracht de paus een bezoek aan Maastricht, waar hij het graf van de heilige Ser-vaas bezocht. Voor vertrek werd op vliegveld Beek nog een mis opgedragen. De kerk zal altijd een jonge kerk moeten zijn, zei Johannes Paulus II. “Zij moet zich van dag tot dag vernieuwen, zich voortdurend bekeren.”●

Drie dagen Nederland



Foto Ruud van Capelleveen

Gapinge is een dorp in de Zeeuwse gemeente Veere. Het is een klein dorp: er woonden in 2010 ongeveer 500 mensen. Midden in het dorp staat de her-vormde kerk uit de vijftiende eeuw. De kerk in de Dorpsstraat heeft nog altijd een katholieke naam: Mariakerk. En dat is op-merkelijk, want er zijn niet veel hervormde kerken vernoemd naar Maria. Het is een laatgotische kruiskerk waarvan het kerkschip omstreeks 1500 op gelijke hoogte werd ge-bracht met het koor dat vijftig

jaar eerder werd gebouwd. De toren is waarschijnlijk het oudste deel van het kerkgebouw. De aangebouwde sacristie met roosvenster dateert uit het begin van de zestiende eeuw. In de hervormde kerk treft u een ei-kenhouten preekstoel met boog-panelen uit 1637 aan. Het eenklaviers orgel werd in 1903 in de kerk van Gapinge ge-plaatst, maar is veel ouder. Het werd omstreeks 1760 vervaar-digd door orgelbouwer L. de Bac-ker.●

Gapinge



Foto Sailko (Wikimedia): Sint-Janskathedraal

De Sint-Janskathedraal in Den Bosch is een imponerend bouw-werk. Als je voor de kathedraal staat, valt de imponerende grootte van dit middeleeuwse bouwwerk pas goed op. In 1979 schreef C.W. Mönnich een interessant naslagwerk over kerken. Hierin noemde hij uiter-aard ook de Sint-Janskathedraal in Den Bosch: “De Sint-Jan in Den Bosch is gebouwd volgens een schema dat een eeuw eerder was toegepast bij de kathedraal van Amiens, de Notre-Dame, hoogtepunt van de Noord-Franse gotiek in de dertiende eeuw.”

De bouwstijl van de Sint-Jan in ‘s-Hertogenbosch wordt ook wel aangeduid als de Brabantse goti-sche stijl. “De groot-Brabantse gotiek is geïnspireerd op die van de Fran-se kathedralen, maar kopieert deze niet. Met Brabant wordt hier het oorspronkelijke hertog-dom aangeduid,” schreef Noortje de Roy van Zuydewijn in ‘Met het oog op onderweg’, dus inclusief de huidige Belgische provincies Vlaams-Brabant, Waals-Brabant en Antwerpen.●

Sint-Janskathedraal


Foto Ruud van Capelleveen: Windmolens bij Duiven


In 2012 was Nuon het minst po-pulair onder de gebruikers van een website over energievergelij-king. Aan de ronkende teksten van het energiebedrijf kan het niet lig-gen: “Vergelijk de verschillende energieproducten van energiele-verancier Nuon en kies het pro-duct dat bij u past.” Zij willen u ook graag vertellen welk energie-contract het beste bij u past. Nuon heeft last van een slecht imago, een beeld dat is ontstaan door gedrag. Zo wordt in Neder-land groene energie geleverd,

terwijl die niet wordt geprodu-ceerd. Als een concertorganisator tien keer zoveel toegangskaarten verkoopt dan er mensen in de zaal passen, dan valt dat op. Omdat u geen verschil ziet, komt Nuon er wel mee weg. Nuon verkoopt een product dat niet wordt geproduceerd; een product dat alleen kan bestaan omdat er een papieren emissie-markt bestaat. En deze boekhoudkundige list vinden we heel gewoon. Het wordt tijd dat we Nuon afreke-nen op wat ze werkelijk produ-ceert.●

Windhandel


Foto Ben Hendriks: Huis Babberich of Halsaf


Op het landgoed van Huis Babbe-rich is sinds enige tijd een koek-fabriek gevestigd. Het is een dagbesteding voor mensen met een verstandelijke beperking. De producten van de koekfabriek worden verkocht aan winkels en bedrijven. De koekjes worden ook op het landgoed verkocht. De koper krijgt er dan een kopje koffie bij. “Het is kleinschalige zorg,” zei Bart Schrier tegen de journalist van Omroep Gelderland. “We werken met een klein groepje. Het is de bedoeling dat de cliën-

ten hier niet alleen koekjes bak-ken, maar ook werken aan zich-zelf, hun zelfvertrouwen en soci-ale capaciteiten.” De website van Landgoed Halsaf meldt: “Door het werk in de bakkerij hebben deze koekenbakkers een leuke baan, staan ze midden in de maatschappij en bakken ze de meest bijzondere lekkernijen.” Het landgoed presenteert zich tegenwoordig als Landgoed Halsaf. Op de website meldt de uitbater dat het landhuis met zorg voor historisch detail is ge-restaureerd tot een Bed & Break-fast met zeven kamers.●

Koekfabriek in Halsaf


Foto Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed: Hessisch spreukenbord


“Wrakken, historische landschap-pen en andere archeologische vindplaatsen zijn tijdcapsules, tastbare bewijzen van ons verle-den. Ze leveren ons veel infor-matie op, die we niet altijd uit schriftelijke bronnen kunnen ha-len,” zei minister Jet Bussemaker in mei 2016. “Daarom willen we dit unieke on-derwatererfgoed behouden, on-derzoeken, maar vooral ook goed overdragen aan volgende gene-raties, zodat zij de verhalen kun-nen vertellen en historische ver-bindingen kunnen leggen met het verleden.” Nederland beschermd het cultu-

reel erfgoed onder water door de bekrachtiging van het internatio-nale UNESCO-verdrag voor het behoud van erfgoed onder water. De urgentie om cultureel erfgoed onder water beter te beschermen is hoog. Door technologische ontwikkelin-gen kunnen de veelal eeuwen-lang ongeschonden gebleven plekken onder water nu eenvou-diger bereikt worden. Dit biedt kansen om steeds meer te ont-dekken, te leren en te genieten van wat er onder water te zien is, maar heeft ook tot gevolg dat bergers en schatgravers wrakken kunnen plunderen.●

Erfgoed onder water


Foto Ruud van Capelleveen: Sluis in de Nederrijn bij Driel


Waterbeheerders en drinkwater-bedrijven hebben in 2015 meer dan zeven miljard euro aan kos-ten gemaakt om Nederland te beschermen tegen overstromin-gen en te zorgen voor voldoende en schoon water. De partijen liggen daarbij op koers om in 2020 750 miljoen euro bespaard te hebben op de jaarlijkse kosten. Dat staat in de ‘Staat van Ons Water 2015’, die minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu in mei 2016 naar de Tweede Kamer stuurde. De jaar-lijkse voortgangsrapportage over

de uitvoering van het waterbeleid wordt dit jaar op vernieuwende wijze gepresenteerd: via de web-site staatvanonswater.nl, met aansprekende grafieken en voor-beeldprojecten, zijn de prestaties voor een breed publiek toegan-kelijk. Naast informatie over belangrijke waterthema’s zoals de kwaliteit van ons zwemwater, drinkwater en overstromingsrisico’s, rappor-teert de website over de uitvoe-ring van het Nationaal Water-plan, het Bestuursakkoord Water en de Beleidsnota Drinkwater.●

Staat van ons water


Satellietfoto NASA: Doggersbank in rood gemarkeerd


De Doggersbank, de Klaverbank en het Friese Front zijn in juni 2016 definitief aangewezen als beschermd gebied op zee. Dat schreef staatssecretaris Martijn van Dam van Economische Zaken in een brief aan de Tweede Ka-mer. Deze unieke plekken in de Noordzee worden door de be-schermde status extra be-schermd. Het vissen wordt be-perkt tot een paar aangewezen locaties. “De natuur onder water is even-goed belangrijk als de natuur bo-ven water,” zei Van Dam. “Met deze aanwijzing wordt onze

Noordzee gezonder. En dat is in ieders belang zowel voor de mens als voor de natuur.” De Doggersbank is een zandbank die zich uitstrekt over het Britse, Nederlandse en Duitse continen-taal plat. De bank wordt geken-merkt door overstroomde zand-banken die tussen de 20 en 100 meter diep liggen. De waterdiep-te boven het Nederlandse deel varieert van ongeveer 20 tot 40 meter. Bij de bescherming van de Dog-gersbank werkt Nederland nauw samen met Groot-Brittannië en Duitsland.●

Doggersbank


Simon Opzoomer: Het laatste gebed van Johan van Oldenbarnevelt (detail)


Raadspensionaris Johan van Ol-denbarnevelt raakte in conflict met prins Maurits en na een op-zienbarend proces werd hij op 13 mei 1619 onthoofd op het Bin-nenhof in Den Haag. De onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt bleek later toch een slag voor Maurits. Door dit ruwe ingrijpen verloor hij veel prestige. De twee zonen van Jo-han van Oldenbarnevelt. Reinier en Willem, beraamden vier jaar later een aanslag op prins Mau-rits om hun vader te wreken. Het plan lekte uit: Reinier werd ge-vangengenomen en later terecht-

gesteld. Willem had geluk: hij kon veilig ontkomen naar het door de Spanjaarden bezette Brussel. Tijdgenoot Joost van den Vondel schreef twee protestgedichten: ‘Op het stokje van Oldenbarne-velt’ en ‘Geuse-Vesper of Siecken-Troost voor de Vierentwintigh’. Bovendien inspireerde de te-rechtstelling de Amsterdamse dichter en schrijver tot de trage-die ‘Palamedes’. Dit drama viel niet in goede aarde bij de be-stuurders. Joost van den Vondel werd bestraft met een zware boete.●

Johan van Oldenbarnevelt


Kaart: Arnemuiden in 1649


Arnemuiden kreeg in 1574 stads-rechten. De vissersplaats op Wal-cheren heeft 5300 inwoners, was tot 1997 een zelfstandige ge-meente, maar behoort tegen-woordig tot de gemeente Middel-burg. Dico van de Meer schreef een tekst over de klok van Arnemui-den, die door H. Mengers op mu-ziek werd gezet en door Max van Praag in 1949 op de plaat werd gezet. Het lied kreeg in latere ja-ren opnieuw bekendheid toen de Havenzangers ‘De klok van Arne-muiden’ bezongen.

In de zeventiende eeuw werd de noodklok in Arnemuiden geluid. De haven verzandde en werd on-bereikbaar voor grote schepen. De handel en de scheepvaart verdwenen, inwoners trokken weg en panden raakten in verval. Voor de aanleg van de spoorlijn van Vlissingen naar het Duitse achterland werd in 1870 het Sloe afgedamd, waardoor Arnemuiden geen verbinding meer met de zee had. De vissersvloot bleef bestaan, maar de schippers kozen Vlissin-gen of Veere als nieuwe thuisha-ven.●

Arnemuiden


Foto Ruud van Capelleveen: De haven van Scheveningen


Scheveningen behoort tegen-woordig tot de gemeente Den Haag. Het vissersdorp bestond in de achttiende eeuw slechts uit enkele straten. In de negentiende eeuw nam de werkgelegenheid toe en bouwde men enkele wijken, die later sloppenwijken genoemd werden, met kleine huizen van slechte kwaliteit. De zeevisserij heeft honderden jaren het beeld van het dorp be-paald. De schepen landden op het strand. Na 1850 richtte men zich steeds meer op de haring-

vangst. Vanaf 1905 mocht de vis niet meer op het strand geveild worden. Hiervoor bouwde men in de haven een visafslag, die al snel te klein bevonden werd. De tijden veranderden. Door overbevissing van de Noordzee zochten de vissers hun prooi steeds verder weg. Door beperkingen kan er nog maar een korte periode op haring wor-den gevist. Tegenwoordig zijn er nog maar een beperkt aantal schepen voor de haringvangst.●

Scheveningen


Foto Ruud van Capelleveen: Het Kurhaus vanaf de boulevard


Jacob Pronk opende in 1818 het eerste badhuis in Scheveningen. Het was een klein houten ge-bouwtje met een wachtkamer en vier badkamertjes met uitzicht op zee. In 1828 werd deze on-dernemer uit Scheveningen uit-gekocht door de gemeente Den Haag, die een Stedelijk Badhuis liet bouwen. Dit badhuis werd later verbouwd tot hotel en vormde de basis voor het Kurhaus, dat door de particuliere stichting Maatschap-pij Zeebad met hulp van de ge-meente verrees.

Het Kurhaus werd in 1901 ver-bonden met een wandelhoofd, de voorloper van de Pier van Sche-veningen. De Duitse naam van het Neder-landse badhotel Kurhaus geeft aan dat de badplaats zich vooral richtte op Duitse gasten, maar ook steeds meer Nederlandse toeristen vonden de weg naar Scheveningen voor een dagje aan het strand. Zij vonden ver-tier op de Pier van Schevenin-gen. Het huidige Kurhaus beschikt over 250 kamers, een restaurant en een aantal conferentiezalen.●

Kurhaus Scheveningen


Foto Ruud van Capelleveen: De Pier met links het Stalen Eiland


In augustus 2016 begon men met de afbraak van het Stalen Eiland, het laatste deel van de Scheveningse Pier. Door velen werd dit aanhangsel lelijk bevonden. Het Stalen Eiland werd sinds 1991 niet meer ge-bruikt en was al die tijd slecht onderhouden. In dit laatste deel van de Pier was ooit een griezel-kelder en een presentatie geves-tigd over de literaire reis van Ju-les Verne: ‘20.000 mijlen onder zee’. De Pier van Scheveningen kreeg eerder in 2016 een reuzenrad

van vijftig meter hoog. Boven-dien trok de gemeente 25 mil-joen euro uit om de boulevard bij het Kurhaus en de Scheveningse Pier aantrekkelijker te maken. Den Haag wil dat Scheveningen uitgroeit tot een van de belang-rijkste badplaatsen van Noord-west-Europa. Jaarlijks trekt Scheveningen nu elf miljoen be-zoekers. “De Pier moet weer meer elan krijgen,” zei manager Herman Smit tegen de verslaggever van de NOS.●

Pier zonder Stalen Eiland


Lucien Simon (1861-1945): De aardappeloogst, 1907


In de achttiende eeuw werd de aardappel een belangrijk voed-selgewas. Kwekers uit deze tijd zijn Geert Veenhuizen (Rode Ster en Eigenheimer) en Kornelis Li-euwes de Vries (Bintje). In ons land wordt de aardappel gezien als maaltijddrager in an-dere landen telt hij mee als groentesoort. De aardappel bevat veel vitamine C, maar is ook een voorname bron van koolhydra-ten, vezels en vitamine B6. De aardappel komt oorspronke-lijk uit Zuid-Amerika. De Inca’s verbouwden het gewas toen al

honderden jaren hoog in de An-des. De eerste aardappelplant zou in 1536 door de Spaanse ontdekkingsreiziger Diego de Amalya uit Peru of Chili naar Eu-ropa zijn meegenomen. De aardappel werd vanuit Spanje door monniken over Europa ver-spreid. Zij pootten de aardappel-plant in hun kloostertuinen. De uitheemse plant werd ook opge-nomen in botanische tuinen van universiteiten, zoals de Leidse Hortus. Carolus Clusius nam de aardappel in 1593 mee toen hij professor werd in Leiden.●

Aardappel


Foto Uberprutser (Wikimedia): Punt van Reide


Het Rijk en de provincie Gronin-gen gaan samen aan ecologische verbetering van de Eems-Dollard werken, om zeldzame natuur-waarden veilig te stellen en de balans met economische activi-teiten te verbeteren. In het meerjarige programma ‘Eems-Dollard 2050’ staat wat ze de ko-mende jaren gaan doen om de troebelheid van het water te ver-minderen. De ecologische situatie in het Ne-derlandse deel van het Eems-estuarium hangt nauw samen met de situatie in het Duitse deel en andersom. Dat geldt ook voor

het effect van de maatregelen voor ecologische verbeteringen. Daarom is samenwerking met Duitsland essentieel om dit pro-gramma te doen slagen. Uit onderzoek blijkt dat de Eems-Dollard twee cruciale problemen heeft die een gezonde en veer-krachtige ecologie in de weg staan. Er is te veel slib in het wa-ter, waardoor de algenproductie die aan de basis staat van de voedselketen onvoldoende is. De troebelheid vormt ook een obsta-kel voor de passeerbaarheid van trekvissen.●

Eems-Dollard


Foto Ruud van Capelleveen: de dijk bij Loo


Nederland krijgt nieuwe water-veiligheidsnormen voor de dij-ken, dammen en duinen. In de nieuwe benadering wordt niet al-leen gekeken naar de kans op een overstroming, maar worden ook de gevolgen meegewogen. De Tweede Kamer nam het voor-stel van minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Mi-lieu in 2016 met algemene stem-men aan. Schultz is verheugd met de Ka-merbrede steun. “Dit is een nieuw hoofdstuk in onze eeuwen-lange relatie met het water. De normen voor onze dijken stam-

men voor een groot deel uit de jaren zestig. Er wonen inmiddels meer mensen in de laag gelegen gebieden. Onze economische ac-tiviteiten zijn veel groter. En door klimaatverandering stijgt de zee-spiegel en komt er meer water door onze rivieren. Het is tijd voor extra bescherming.” In de nieuwe aanpak wordt het mogelijk iedere Nederlander ach-ter de dijk dezelfde veiligheid te garanderen: de kans om te over-lijden als gevolg van een over-stroming wordt voor iedereen maximaal 1 op 100.000, ofwel 0,001% per jaar.●

Schultz blij met dijknormen


Foto Rob Koster (Wikimedia): Paard van Marken


De dijkversterking die het eiland Marken de komende vijftig jaar moet beschermen tegen over-stromingen, komt buitenwaarts aan de Zuidkade te liggen. De dijk wordt aan de buitenkant van de huidige dijk versterkt, zo-dat geen grond hoeft te worden aangekocht en het unieke ka-rakter van Marken behouden blijft. De dijk aan de Westkade wordt binnen het huidige profiel verbeterd. Met het voorkeursbesluit dat mi-nister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu heeft ge-

nomen, voldoet Marken straks weer aan de waterveiligheidsnor-men. De eilandraad van Marken is nauw betrokken geweest bij het ontwerpproces dat tot deze oplossing heeft geleid. “De nieuwe dijk moet niet alleen veilig zijn en aan de nieuwste normen voldoen, hij moet ook passen in het landschap en bij de specifieke historie van Marken. Dat vraagt maatwerk. Deze op-lossing heeft draagvlak onder de bewoners. Ik ben blij dat we een alternatief hebben gevonden waar alle partners in dit project achter staan,” zei Schultz.●

Marken 50 jaar veilig


Ruud van Capelleveen schrijft sinds eind jaren negentig elke maand een aantal bijdragen over geschiedenis voor Abso-luteFacts.nl. ‘Door de Neder-landse geschiedenis’ is een bundeling van zijn beste arti-kelen over de geschiedenis van Nederland. Ruud van Ca-pelleveen toont in zijn artike-len aan, dat geschiedenis bui-tengewoon verfrissend en boeiend kan zijn. In ‘Door de Nederlandse geschie-denis’ vertelt Ruud van Capelle-veen veel over de Nederlandse geschiedenis: over de moor-denaar van Willem van Oranje, Balthasar Gerards, over raads-pensionaris Johan van Oldenbar-nevelt, die met prins Maurits in conflict raakte, over de invloed van koning Lodewijk Napoleon, die door zijn broer Napoleon Bonaparte aangewezen werd om de Franse belangen te dienen als koning over Nederland, en over de Slavenhandel van de WIC. Voor de moderne mens is het heel gewoon om door verlichte straten te fietsen, maar in vroe-ger tijden trad na zonsondergang

echt de duisternis in. Als door dikke bewolking ook het schijnsel van de maan niet doordrong op aarde, kon je geen hand voor ogen zien. Hierdoor waren de nachten gevaarlijk, want rovers-benden lagen in het donker op de loer om hun slag te slaan. Ruud van Capelleveen laat u zien dat vroeger alles anders was.●

Geschiedenis Nederland


bekijk dit digitale boek op

https://www.AbsoluteFigures.nl

https://www.absolutefigures.nl/digitale-boeken/door-de-nederlandse-geschiedenis.htm


Foto Ruud van Capelleveen: Mobiel Erfgoed in Velp


Minister Jet Bussemaker maakt mobiel erfgoed voor een groter publiek toegankelijk. Nu is het zo dat historische vliegtuigen, sche-pen, treinen en fietsen vaak al-leen te bewonderen zijn door hun eigenaren. Door de nieuwe subsidieregeling krijgt dit bijzondere erfgoed meer gezicht, en kan iedereen genieten van de voertuigen. In juli 2016 stelde de overheid hier-voor 900.000 euro beschikbaar. Met deze subsidieregeling wordt het mogelijk om een virtueel mu-seum vorm te geven. In dat mu-

seum krijgt mobiel erfgoed een herkenbaar gezicht met karakte-ristieke, toonaangevende voor-beelden. Die toonbeelden worden in het digitale museum gekoppeld aan de historische ontwikkeling van Nederland. Zo kunnen bezoekers een tocht maken door de ver-voersgeschiedenis. Het Nationaal Register Mobiel Erfgoed kan verder uitgebouwd worden. Met het register wordt in kaart gebracht wat er zoal aan mobiel erfgoed in Nederland aan-wezig is en wat daarvan de cul-turele waarde is.●

Mobiel erfgoed


Jean Thery: De markt van Bolsward omstreeks 1900


De prachtige Friese stad Bols-ward is rijk aan cultuurhistorie en mooie tradities en is daarnaast ook bekend door de Elfsteden-tocht. Bolsward kreeg in 1455 haar stadsrechten en werd daardoor officieel een stad. Al in de elfde eeuw werden in Bolsward mun-ten geslagen en ontwikkelde de plaats zich tot een zeehandels-plaats van aanzien. Nu nog zijn er in Bolsward talrij-ke bouwwerken die verwijzen naar deze rijke historie. Zo heeft de Broerekerk een prominente

plek naast het bordje Sneker-straat waar men vroeger Bols-ward binnenkwam. De kerk is het oudste gebouw van de stad. Het heeft geen dak, omdat dat in een brand ooit ver-loren ging. Zeer binnenkort staat overigens de restauratie en over-kapping van de kerk op de nomi-natie. De oude binnenstad van Bols-ward ziet er schilderachtig uit met haar grachtjes en oude pandjes. Het enige flatgebouw dat Bolsward rijk is, staat aan de rand van de stad.●

Bolsward


Foto Steven Lek (Wikimedia): De Nieuwstad in Weesp


De naam Wispe of Wesopa dook voor het eerst op rond 1150. Weesp had al voor 1355 een aar-den en houten omwalling, want de stad lag strategisch aan de grens tussen het machtsgebied van de graven van Holland en de bisschop van Utrecht. De plaats aan de rivier de Vecht lag aan een in die tijd belangrijke vaarroute. Weesp werd, na enke-le keren van eigenaar gewisseld te zijn, in 1317 definitief Hollands gebied. Graaf Willem V van Holland er-kende het belang van Weesp en

verleende de plaats in 1355 stadsrechten. Daarna ontwikkelde Weesp zich in snel tempo tot handels- en be-stuurscentrum van de streek. De stadsrechten maakten het ook mogelijk dat de stad zich beter kon verdedigen en vanaf 1517 werden er stenen stadsmuren gebouwd. De verdediging van Weesp werd na de Franse belegering in 1672 flink uitgebreid met vier basti-ons. Deze vesting werd echter nooit voltooid. De overige vier bastions werden door geldgebrek niet gebouwd.●

Weesp


Kaart Zacharias Roman: Goes omstreeks 1650


Goes is in de tiende eeuw ont-staan aan de rand van een kreek, die de Korte Gos werd genoemd. In de twaalfde eeuw was er al een marktplein en een aan Maria gewijde kerk. In 1405 kreeg graaf Willem Vl van Goes toestemming om zelf recht te spreken bij zware misda-den. Hierdoor kunnen we zeggen dat Goes een stad is geworden, ook al heeft Goes nooit officieel stadsrechten gekregen. Er werd in Goes een verdedi-gingstoren gebouwd, het kasteel-tje Torenburg, waaruit later het

Slot Oostende ontstond. Vlakbij werd ook een grote kerk ge-bouwd, de Maria Magdalenakerk. Even verderop werd een grote rechthoekige markt aangelegd met een vleeshal en een laken-hal. Later is dit mooie monumen-tale gebouw het stadhuis van Goes geworden. De gans en de stad Goes hebben een sterke verbintenis met el-kaar. Er zijn verschillende verkla-ringen voor de herkomst van de naam Goes, één daarvan verwijst naar de gans, vandaar ook dat de stenen brug in Goes de Gan-zenpoortbrug heet.●

Goes


Foto Microtoerisme (Wikimedia): De Haven van Monnickendam


Monnickendam ligt in de ge-meente Waterland. Op 25 febru-ari 1355 kreeg Monnickendam zijn stadsrechten uit handen van Willem van Beieren, graaf van Holland. De stad Monnickendam had nu eigen wetgeving en eigen bestuur. Op een driesprong in de stad werd een kerk gebouwd. Tegen-woordig resteert hiervan alleen nog de Speeltoren. In Monnic-kendam staan nog veel meer monumenten. Eén van deze opmerkelijke ge-bouwen is de Grote- of Sint Nico-laaskerk. Deze kerk werd om-

streeks het jaar 1400 gebouwd en is beeldbepalend voor het stadje. Zeeschepen konden in Monnic-kendam aanmeren. Hierdoor ont-stond een bloeiende handel met de Oostzeelanden. Het verval kwam na de afsluiting van de Purmer Ee. Wel ontstond enige handel met Amsterdam. Nog steeds speelt het water in Monnickendam een belangrijke rol, maar veel handelaren en vis-sers zijn verdwenen. Hun plaats werd ingenomen door de water-toerist.●

Monnickendam


Foto Ruud van Capelleveen: Het gebouw van Dudok op de Afsluitdijk


Met de onthulling van de eerste ‘Spiegelsteen’ in de dijk hebben minister Schultz van Haegen en de gedeputeerden Kielstra van Friesland en Loggen van Noord-Holland op 2 september 2016 in Breezanddijk het startschot ge-geven voor het project Icoon Af-sluitdijk. Daan Roosegaarde en zijn team van ontwerpers, technici en ont-wikkelaars onthulden de ontwer-pen die vanaf dit en volgend jaar bijdragen aan de waarde van de dijk als internationaal visite-kaartje voor de Nederlandse wa-terbouwkunde, innovatie en

Dutch Design. Rijkswaterstaat versterkt de Af-sluitdijk de komende jaren om Nederland ook in de toekomst te beschermen tegen de kracht van het water. Er komen onder meer nieuwe keersluizen en pompen om meer water te kunnen afvoe-ren, waardoor het grootste ge-maal van Europa ontstaat. Rijk en regio hebben deze gele-genheid aangegrepen om ook initiatieven op het gebied van re-creatie en toerisme, natuuront-wikkeling en duurzame energie de ruimte te geven.●

Icoon Afsluitdijk


Foto Ruud van Capelleveen: Monument de Steenzetter


“Het innovatieve ontwerp van Cornelis Lely beschermt ons land al meer dan 80 jaar,” zei minister Schultz van Haegen van Infra-structuur en Milieu in september 2016. “De Afsluitdijk is veel meer dan een eindeloze scheiding tussen zilt en zoet. De Afsluitdijk staat voor durf, daadkracht en innova-tief ingenieursschap. Met dit pro-ject bouwen we voort op deze traditie en blijft de Afsluitdijk vandaag, morgen en in de verre toekomst een levende legende op het terrein van waterveiligheid, duurzaamheid en innovatie.”

Minister Bussemaker van Onder-wijs, Cultuur en Wetenschap kon niet aanwezig zijn op de Afsluit-dijk. Zij liet in een videoboodschap weten blij te zijn met de toeken-ning van de icoonstatus aan de Afsluitdijk. “Van de stellingen van Den Oever en Kornwerderzand, de Lorentz- en Stevinsluizen tot het monument van Dudok: de Afsluitdijk is een aaneenschake-ling van rijksmonumenten. De Afsluitdijk is ook symbool van de bron van onze nationale geschie-denis en cultuur: de strijd tegen en het leven met het water.”●

Afsluitdijk: durf en innovatie


Foto Ruud van Capelleveen: Afsluitdijk met Lely-monument


Minister Bussemaker noemde de Afsluitdijk een icoon en het sym-bool van onze toekomst. “Van onze drang naar vernieuwing en verbeeldingskracht.” Studio Roosegaarde versterkt de cultuurhistorische waarde van de dijk en maakt nieuwe koppelin-gen tussen mens en landschap. “Het Nederlandse landschap is van oudsher al een plek van in-novatie,” zei kunstenaar Daan Roosegaarde tijdens de plaatsing van de eerste ‘Spiegelsteen’. “Onze dijken symboliseren het creatief vermogen van Nederland

om te leven met het water. Met een subtiele laag die duisternis en licht met elkaar verbindt, ma-ken wij een nieuwe koppeling tussen historie en toekomst, tus-sen praktisch en poëtisch en tus-sen mens en natuur. Het is een eer om aan te werken.” De lichtreflecterende Spiegelste-nen zijn een unieke serie, ge-maakt van de oude basaltblok-ken, en zijn een ode aan de 5000 werknemers die de 32 kilometer lange dijk in vijf jaar steen voor steen met de hand hebben ge-bouwd.●

Spiegelstenen op Afsluitdijk


Foto NASA: Kuipers in het ruimtestation ISS


De Sojoez capsule, waarmee An-dré Kuipers zijn ruimtereis van december 2011 tot juli 2012 maakte, is op 19 september 2016 door minister Kamp van Economische Zaken in de Space Expo te Noordwijk onthuld. De capsule is door ondernemers en het ministerie van Economi-sche Zaken naar Nederland ge-haald vanwege de historische waarde voor de Nederlandse ruimtevaart. Bovendien enthousi-asmeren André Kuipers en zijn capsule jongeren voor techniek en wetenschap.

“Ruimtevaart spreekt tot de ver-beelding. Het is een voorbeeld van hoe we door innovatie en doorzettingsvermogen grenzen kunnen verleggen en verbeelding waar kunnen maken,” zei Henk Kamp in Noordwijk. “Daar dra-gen Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen aan bij. Daar-voor hebben we nu en in de toe-komst voldoende technici nodig.” André Kuipers is sinds 2013 am-bassadeur van het Techniekpact. Met een speciale collegetour heeft hij de afgelopen twee jaar al zo’n tienduizend leerlingen en docenten bereikt.●

Sojoez in Nederland



Sojoez capsule met Don Petit, Oleg Kononenko en André Kuipers (vlnr)

“Om onze kenniseconomie we-reldwijd concurrerend te houden, is het belangrijk om jongeren te blijven stimuleren om te kiezen voor een technische opleiding,” zei Henk Kamp tijdens de pre-sentatie van de Sojoez in Noord-wijk. “André Kuipers vervult daar een belangrijke rol in. De komst van de capsule naar Noordwijk zorgt dat zijn ruimtereis blijvend en tastbaar inspireert.” Nederlandse innovaties en pro-ducten dragen al jaren bij aan het internationale ruimtevaart-programma. Industriële pro-ducten zoals zonnepanelen wor-

den bijvoorbeeld toegepast in het ruimtestation ISS. Ook ma-ken we in Nederland volop ge-bruik van data die de ruimte-vaart oplevert. Ze geven de we-tenschap inzicht in vraagstukken op het gebied van klimaat, voed-sel en water. Satellieten zijn bovendien onmis-baar voor telecommunicatie, na-vigatie en observatie. Een mooi voorbeeld van zo’n toepassing is de Tropomi. Dit Nederlands meetinstrument gaat met een Russische draagraket de ruimte in en meet straks elke dag de luchtkwaliteit.●

Kennis uit de ruimte



Foto Ruud van Capelleveen: Bevroren vijver op de Hoge Veluwe

Ruim zestig procent van de Ne-derlanders bezoekt regelmatig een natuurgebied. De meeste mensen geven de voorkeur aan het bos. Op de tweede plaats ko-men de kust- en duingebieden. Rust, stilte en natuur zijn de meest genoemde redenen om op pad te gaan. Verder vinden men-sen het belangrijk dat het gebied goed en makkelijk toegankelijk is. Dat blijkt uit een opinieonder-zoek dat is uitgevoerd in op-dracht van het ministerie van Economische Zaken in aanloop naar de publieksverkiezing van

het ‘Mooiste natuurgebied van Nederland’. Voor het onderzoek zijn meer dan duizend mensen ondervraagd. Ruim vijfenveertig procent van de ondervraagden is van mening dat natuurgebieden beter moe-ten worden gepromoot. Terwijl bijna zesendertig procent van de ondervraagden daar neutraal te-gen over staat. Ruim driekwart van de respondenten geeft aan dat het essentieel is dat Neder-landse natuurgebieden niet al-leen bestemd zijn voor natuurbe-scherming, maar ook toeganke-lijk moeten zijn voor publiek.●

Natuurbeleving in Nederland



Foto Ruud van Capelleveen: Zoutelanden in Zeeland

Provincies, gemeenten en water-schappen in Zuid-Holland, Noord-Holland, Zeeland en Fryslân heb-ben samen met Natuurmonu-menten en Natuur en Milieufede-ratie Zuid-Holland (namens de Coalitie Bescherm de Kust), als ook de drinkwaterbedrijven, ANWB, StrandNederland, NBTC en Staatsbosbeheer een principe overeenkomst bereikt over het Kustpact. Onder leiding van minister Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) zijn er voorlopige afspraken gemaakt over nieuwe recreatieve bebou-

wing in de kustzone. Het voorlo-pige Kustpact is naar de partijen gestuurd en wordt op korte ter-mijn door de besturen bespro-ken. “Niemand wil de kust volbou-wen,” zei minister Schultz van Haegen. Om dit te voorkomen wordt de kust in zones verdeeld. Die zonering geeft duidelijkheid over in welke delen van de kust-zone geen nieuwe recreatieve bebouwing is toegestaan en in welke delen wel en onder welke voorwaarden. Zo wordt er een goede balans tussen bescher-ming en behoud van de kust.”●

Bouwen aan de kust



Foto Ruud van Capelleveen: Op de dijk in Vlissingen

De kustzone bestaat uit de Noordzeekust van de Waddenei-landen, de Hollandse kustboog en de Zuidwestelijke Delta, inclu-sief de mondingen van de zeear-men. Op het land bestaat de kustzone uit het strand, alle duingebieden en een strook landinwaarts waar het ruimtegebruik, de economie en ecologie rechtstreeks onder invloed staan van de zee. Het Kustpact zal de komende pe-riode in de diverse besturen van de betrokken provincies, ge-meenten, waterschappen en ver-

schillende organisaties voor na-tuur en landschap, recreatie, drinkwatervoorzieningen en ter-reinbeheer besproken worden. Het Kustpact zal niet vooruitlo-pen op de democratische besluit-vorming, in bijvoorbeeld ge-meenten, provincie en water-schappen, die nodig is voor de inzet van de zonering. “Het overnemen van de zonering in beleid en regelgeving zal plaatsvinden op basis van de daarvoor geldende procedures,” zei minister Schultz van Haegen in oktober 2016.●

Kustpact voor bescherming



Foto Ruud van Capelleveen: Het Pannerdenskanaal vanuit de Loowaard

Nederland heeft nieuwe normen voor de dijken, dammen en dui-nen. In de nieuwe benadering wordt niet alleen gekeken naar de kans op een overstroming, ook worden de gevolgen meege-wogen. Op 1 november 2016 ging de Eerste Kamer met alge-mene stemmen akkoord met het voorstel van minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Mi-lieu. De minister noemde het wets-voorstel een mijlpaal voor het waterveiligheidsbeleid. “Dit is een nieuw hoofdstuk in onze eeuwenlange relatie met het wa-

ter. We zijn veilig maar kwets-baar. Het werk is nooit af en we moe-ten dus blijven investeren. Met slimme wijzigingen in de in-richting van het land en investe-ringen in die plekken waar het risico het grootst is. Daarmee wapenen we ons tegen overstro-mingen.” Er wordt meer gekeken naar de risico’s: de kans en het gevolg van een overstroming. Daar bo-venop wordt extra en gericht ge-ïnvesteerd in gebieden met een risico op veel slachtoffers en gro-te economische schade.●

Nieuwe normen voor dijken



Foto Ruud van Capelleveen: Winde en zon in Duiven

“Om de overgang naar een CO2-arme samenleving te kunnen maken stimuleert het ministerie van Economische Zaken de ont-wikkeling van een duurzame energievoorziening in Nederland via de regeling SDE+,” zei minis-ter Henk Kamp in november 2016. “Duurzame energie is beter voor het milieu, maakt Nederland minder afhankelijk van fossiele brandstoffen en creëert nieuwe economische kansen. Het grote aantal aanvragen voor de SDE+ regeling is een goed teken. Het duidt er op dat er voldoende pro-

jecten zijn om de energietransitie door te zetten. Hiermee blijven ook de afspraken uit het Energie-akkoord van 14% hernieuwbare energie in 2020 en 16% in 2023 binnen bereik.” De populariteit voor de aanvraag van subsidie binnen de SDE+ re-geling voor zonprojecten is hoog. Dit najaar zijn 4.458 aanvragen binnengekomen. Daarnaast zijn aanvragen inge-diend voor geothermie, wind op land, waterkracht, biomassa warmte en de mee- en bijstook van biomassa.●

Duurzame energie



Foto Ruud van Capelleveen: In veel steden, zoals Arnhem, is nog veel te verbeteren

Een oude haven bewoonbaar ma-ken, horeca op een industrieter-rein realiseren of een innovatief duurzaam plan mogelijk maken: dat doen al meer dan een kwart van de gemeenten met behulp van de mogelijkheden die de Cri-sis- en herstelwet hen biedt. Meer dan honderdvijftig pro-jecten worden op deze manier mogelijk of versneld uitgevoerd. Nu al aan de slag met instrumen-ten die straks bij de omgevings-wet praktijk worden. Op 1 november 2016 is de zesde voortgangrapportage Crisis- en

herstelwet naar de Tweede Ka-mer gestuurd. Uit deze rapporta-ge blijkt dat gemeente- en pro-vinciebesturen enthousiast aan de slag zijn gegaan met het be-stemmingsplan verbrede reik-wijdte, de voorloper van het om-gevingsplan. Een aantal gemeenten en provin-cies geeft ruimte aan duurzame innovatieve technieken. Mooie voorbeelden hiervan zijn het Solar Park in Brummen en duurzaam stortbeheer in Flevo-land. Goed voor het milieu en goed voor de economie.●

Crisis- en herstelwet



Foto Ruud van Capelleveen: Hoge Veluwe

Het Nederlandse Waddengebied, de Veluwe en de Hollandse Dui-nen zijn door het Nederlandse publiek gekozen tot de mooiste natuurgebieden van Nederland. Staatssecretaris Martijn van Dam van Economische Zaken maakte de uitslag van de verkiezing op 31 oktober 2016 bekend in ‘De Wereld Draait Door’ (DWDD). Naast de drie gebieden die door het publiek zijn gekozen, maakte de vakjury onder leiding van Pie-ter van Vollenhoven gebruik van de mogelijkheid om een vierde gebied als winnaar aan te wijzen: Biesbosch-Haringvliet. Er werden

87.903 stemmen uitgebracht. “Er is de afgelopen weken enthou-siast campagne gevoerd door de genomineerden om hun natuur-gebied op de kaart te zetten,” zei Van Dam. De winnende gebieden ontvingen 300.000 euro. Dit geld is bedoeld om te investeren in natuuront-wikkeling en in kwaliteitsverbete-ring, zoals het verbeteren van voorzieningen voor bezoekers. Verder worden de winnaars de komende jaren in binnen- en buitenland gepromoot als iconen van de Nederlandse natuur.●

Mooiste natuurgebieden



Foto Marc Ryckaert (Wikimedia): Vuurtoren van Breskens

De recente kustversterking van ruim tien kilometer in West-Zeeuws Vlaanderen kostte 130 miljoen euro. De werkzaamheden zijn in 2009 gestart. Nieuwvliet-Groede, Herdijkte Zwarte Polder en Breskens, de drie eerste deel-trajecten, werden tussen 2010 en 2012 opgeleverd. Waterdunen en Cadzand-Bad werden in 2016 opgeleverd. “In 2003 zijn er negen zwakke schakels gevonden langs de Ne-derlandse kust. Op deze locaties waren we kwetsbaar. Ik ben er trots op de laatste zwakke scha-kel nu te mogen opleveren,” zei

minister Schultz van Haegen op 7 november 2016. “De Neder-landse kust is superstormproof en veiliger dan ooit.” Door de stijgende zeespiegel moeten we ons steeds beter be-schermen tegen overstromingen. En doordat het zeewater op-warmt, wordt de kans op heftige en ook krachtigere stormen gro-ter. Ook buiten het stormseizoen. Met de afronding van de laatste zwakke schakel aan de Neder-landse kust, in West-Zeeuws Vlaanderen, is de Nederlandse kust de komende vijftig jaar weer superstormproof.●

West-Zeeuws Vlaanderen



Foto Ruud van Capelleveen: Amsterdam doet meer aan City Deal

Nieuwe huizen bouwen met ma-terialen uit afgebroken huizen. Het onttrekken van fosfaat uit ri-oolwater of een papierfabriek la-ten draaien met bermgras. Dat is de gedachte achter de circulaire economie. Om de circulaire economie verder op weg te helpen en meer initia-tieven mogelijk te maken heeft een aantal steden, ministeries, kennisinstellingen en bedrijven in november 2016 een zogenoemde City Deal ondertekend in Utrecht. Een circulaire economie helpt in het zorgvuldig omgaan met

schaarse grondstoffen en be-perkt de uitstoot van broeikas-gassen. Amsterdam heeft als eerste ge-meente en regio ter wereld an-derhalf jaar geleden onderzoek gedaan naar kansen voor een circulaire economie. Juist in de stedelijke regio komen vraag en aanbod van grondstoffen samen. In Amsterdam werden in het ge-bied Buiksloterham in 2016 al bouwkavels verkocht, waarop circulair en duurzaam zal worden gebouwd door zowel bouwgroe-pen als individuele zelfbouwers.●

Circulaire economie



Foto Ruud van Capelleveen: Centraal Station Utrecht

De deelnemers aan de City Deal gaan in verschillende buurten er-varing opdoen. In Utrecht wordt op dit moment een circulair ge-bouw gerealiseerd: de voormali-ge Knoopkazerne wordt hiervoor omgebouwd tot een multifunctio-neel rijksgebouw. Daarnaast transformeert het Beurskwartier/Lombokplein rond-om het Centraal Station in een ‘living lab’. Hier doet Utrecht ervaringen op met het slim ontwerpen van ge-bouwen en de openbare ruimte, waarbij hergebruik van grond-stoffen centraal staat.

De City Deal ‘Circulaire Stad’ geeft invulling aan het Rijksbrede programma Circulaire Economie. De afspraak komt voort uit het interbestuurlijke programma Agenda Stad, dat mede werd ge-ïnitieerd door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Konink-rijksrelaties. Steden, Rijksoverheid, de Euro-pese Commissie, maatschappelij-ke partners en het bedrijfsleven werken hiermee samen aan het versterken van groei, leefbaar-heid en innovatie in het Neder-landse en Europese stedennet-werk.●

City Deal



Foto Ruud van Capelleveen: Ook wasmiddelen vormen een bedreiging voor het water

De kwaliteit van grond- en op-pervlaktewater in Nederland moet beter, vindt minister Mela-nie Schultz van Haegen van In-frastructuur en Milieu. Op 16 no-vember 2016 tekenden de be-trokken overheden en maat-schappelijke partners een ambiti-euze verklaring om de waterkwa-liteit in Nederland te verbeteren. Er is hard gewerkt om de kwali-teit van het grond- en oppervlak-tewater te verbeteren, maar het water in Nederland voldoet op veel plekken nog niet aan de ei-sen en wensen.

Met de Delta-aanpak Waterkwali-teit en Zoetwater werken alle be-trokken partners op gebied van drinkwater, landen tuinbouw, natuur, industrie, recreatie, ge-zondheidszorg en kennis komen-de jaren aan bestaande hardnek-kige problemen, zoals meststof-fen en gewasbeschermingsmid-delen en aan opkomende proble-men, zoals medicijnresten en mi-croplastics. Zo kunnen ook de komende ge-neraties genieten van voldoende schoon water. De Delta-aanpak pakt de water-kwaliteit over de volle breedte aan.●

Zorgen om waterkwaliteit



Foto Ruud van Capelleveen: Watermuseum in Arnhem

“Het Nederlandse drinkwater kan moeiteloos concurreren met het mineraalwater uit de super-markt”. Eigenlijk een technolo-gisch wonder om trots op te zijn,” zei minister Schultz. “Alleen is zoet water van goede kwaliteit allesbehalve vanzelf-sprekend. We moeten iedere dag hard werken aan schoon water. Ik vind het een mooie stap dat we samen met alle betrokken partijen werken aan waterkwali-teit.” Nieuwe stoffen, zoals medicijn-resten en microplastics (kleine bolletjes in tandpasta en ge-

zichtsscrubs), vormen een steeds groter probleem voor de water-bedrijven. Voor de oplossing moeten we kijken naar de hele keten. Dus niet alleen naar de waterzuivering als de verontrei-niging al heeft plaatsgevonden. Ook de bron moet aangepakt worden, vindt de minister. Een RIVM-rapport over genees-middelen en waterkwaliteit uit 2016 laat zien dat er zorg be-staat over de effecten van ge-neesmiddelen op de waterkwali-teit en ons milieu. Daarom wordt nu de samenwerking gezocht met de zorgsector en worden concrete maatregelen getroffen.●

Medicijnen in water



Foto Ruud van Capelleveen: Cosmetische producten verontreinigen het water

De Delta-aanpak pakt de water-kwaliteit over de volle breedte aan. Het gaat om meststoffen, gewasbeschermingsmiddelen, waterkwaliteit bij drinkwater-bronnen en de waterkwaliteit van onze grote wateren. In de zorgsector worden concrete maatregelen getroffen om de hoeveelheid medicijnresten in ons water te beperken en de wa-ter- en zorgsector bekijken sa-men waar de effecten van medi-cijngebruik op het milieu vermin-derd kunnen worden. Ook startten waterschappen,

drinkwaterbedrijven en het Mi-nisterie van Infrastructuur en Mi-lieu met een onderzoek naar effi-ciënte zuiveringsmethoden. De waterschappen komen binnen enkele maanden met de resulta-ten van het onderzoek naar plek-ken waar aanvullende zuivering het meest effectief ingezet kan worden. Het Planbureau voor de Leefom-geving heeft aangegeven dat met deze impuls voor de water-kwaliteit de Europees gestelde doelen voor 2027 gehaald kun-nen worden.●

Delta-aanpak water



Foto Ruud van Capelleveen: Stoplicht in Arnhem

De overheid en het bedrijfsleven investeren tot en met 2020 sa-men negentig miljoen euro in het Partnership Talking Traffic. Het samenwerkingsverband met de verkeersindustrie, telecom- en internetbedrijven is opgezet om de komende vijf jaar innovatieve verkeerstoepassingen te ontwik-kelen en te leveren. Met de toepassingen kunnen weggebruikers onderweg continu begeleid en ondersteund worden. Ze kunnen daardoor beter antici-peren op verkeerssituaties, wat goed is voor de doorstroming van

het verkeer en de verkeersveilig-heid. Vanaf de zomer van 2017 gaan de bedrijven de weggebruikers voorzien van de nieuwe tech-nieken voor rij- en reisadviezen en worden de nieuwe toepassin-gen in de praktijk, op straat en in voertuigen, zichtbaar. Een belangrijk onderdeel van de samenwerking is de ontwikkeling van een nieuwe generatie ver-keerslichten die voortdurend kunnen communiceren met voer-tuigen en fietsers.●

Slimme verkeersoplossingen



bekijk onze digitale boeken op





Gratis Nieuwsbrieven Neem nu een gratis abonnement op één of meerdere nieuwsbrie-ven van Absolute Figures. Met onze nieuwsbrieven informeren wij u op het gebied van uw inte-resse. Net als op onze websites, gratis downloads en e-boeken streven wij met onze nieuwsbrie-ven naar een hoge kwaliteit. De nieuwsbrieven van Absolute-Figures.nl zijn een begrip gewor-den in Nederland. Hiermee infor-meren wij de liefhebbers al bijna twintig jaar. Bekijk het overzicht van onze informatieve nieuws-brieven: Gratis Nieuwsbrieven Digitale Boeken Onze digitale boeken zijn niet verkrijgbaar in de reguliere boekhandel. Onze producten worden uitsluitend via onze win-kel op het internet verkocht. Hierdoor kunnen wij de prijzen van onze boeken aantrekkelijk houden. www.AbsoluteFigures.nl

AbsoluteFacts.nl De website AbsoluteFacts.nl schenkt aandacht aan geschiede-nis. Op deze site raakt u niet uit-gekeken, want regelmatig wor-den nieuwe interessante onder-werpen toegevoegd, met name over de Nederlandse geschiede-nis, kastelen en de koninklijke huizen van Europa. www.AbsoluteFacts.nl CultuurArchief.nl Informatieve Nederlandse site met interessante artikelen over kunst en kunstenaars. CultuurArchief.nl is een uitge-breide website voor iedereen die van kunst houdt. www.CultuurArchief.nl Filahome.nl Filahome is een onafhankelijk fi-latelistisch tijdschrift op het in-ternet met elke week nieuwe pu-blicaties. De nadruk ligt op post-zegels, maar er wordt ook aan-dacht geschonken aan algemene filatelistische onderwerpen. www.Filahome.nl

https://www.absolutefigures.nl/nieuwsbrieven/

https://www.absolutefigures.nl/

http://www.absolutefacts.nl/

http://www.cultuurarchief.nl/

http://www.Filahome.nl

Ruud van Capelleveen - AbsoluteFigures.com...In de tijd van de hunebedbouwers was slechts een klein...

Documents

Transcript of Ruud van Capelleveen - AbsoluteFigures.com...In de tijd van de hunebedbouwers was slechts een klein...