RUIMTELIJK

UITVOERINGSPLAN:

MECHELEN-NOORD Individuele opdracht

Anouk Vermeeren Actuele topics Aardrijkskunde

1. Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen

Als we het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen gaan bekijken met de nadruk op Mechelen,

lezen we het volgende:

In het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen is Mechelen geselecteerd als “regionaalstedelijk

gebied”. Een stedelijk gebied is ook een economisch knooppunt. Een belangrijk deel van

bijkomende woongelegenheden en nieuwe bedrijventerreinen moet terecht komen in de

stedelijke gebieden. Indicatief wordt aangegeven dat delen van de gemeenten Mechelen en

Sint-Katelijne-Waver tot het stedelijk gebied kunnen behoren. Als gevolg van het

afbakeningsproces kunnen ook delen van aangrenzende gemeenten bij het stedelijk gebied

worden opgenomen, dit is het geval voor (beperkte) delen van Zemst en Bonheiden.

Op deze kaart

zien we de

verschillende

plangebieden in

het

structuurplan.

2. Visie

De ruimtelijke visie op de ontwikkeling van Vlaanderen is “Vlaanderen open en stedelijk”. Het

streven naar openheid én stedelijkheid staat dus voorop. Me, wil dus versnippering tegengaan

door de stedelijke structuur optimaler te gebruiken en te beheren. In het Ruimtelijke

Structuurplan Vlaanderen wordt Mechelen geselecteerd als “regionaalstedelijk gebied”. Dit

omwille van haar bestaande en functionele ligging en positie in de Vlaamse stedelijke

structuur. Ook heeft de stad ruimtelijke potenties ten opzichte van de ruimtelijke ontwikkeling

in Vlaanderen. Het beleid van de regionaalstedelijke gebiedenis gericht op het maximaal

benutten van bestaande en toekomstige stedelijke potenties. De bedoeling is om de groei in

woongelegenheden, stedelijke voorzieningen en ruimte voor economische voorzieningen op

te vangen. Dit houdt ook in dat, behalve de stedelijke ontwikkeling te stimuleren, de

lintontwikkeling gestopt moet worden.

Volgende ontwikkelingsperspectieven voor stedelijke gebieden staan voorop:

- realiseren van een groter aandeel bijkomende woongelegenheden;

- streven naar minimale woningdichtheden;

- differentiëren en verbeteren van de woningvoorraad, in het bijzonder ook het

differentiëren naar bevolkingsgroepen met het oog op een evenwichtige sociale mix;

- versterken van de multifunctionaliteit;

- concentreren van kantoren aan knooppunten van het openbaar vervoer (station,…);

- inplanten van (stedelijke) voorzieningen afgestemd op het belang van het

regionaalstedelijk gebied;

- bundelen van kleinhandel op binnenstedelijke locaties en op kleinhandelszones;

- optimaliseren van de aanwezige recreatieve en toeristische voorzieningen;

- verzorgen van collectieve en openbare ruimten;

- behoud en ontwikkeling van stedelijke natuurelementen en randstedelijke

groengebieden;

- bieden van waarborgen voor stedelijke landbouw;

- behouden en uitbouwen van cultureel-maatschappelijke en historisch waardevolle

elementen;

- stimuleren van een stedelijk mobiliteits- en locatiebeleid;

3. Gewestplan

Vroeger maakte de overheid gewestplannen. Sinds 2000 gebeuren geen nieuwe

gewestplanwijzigingen meer. Ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP's) vervangen geleidelijk

aan de bestaande gewestplannen. Enkel waar nog geen ruimtelijk uitvoeringsplan geldt, is

het gewestplan nog van kracht.

4. Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan: Antwerpen

In het ruimtelijk structuurplan

provincie Antwerpen (RSPA) en de

herziening ervan geeft de provincie

haar toekomstvisie over de ruimtelijke

ontwikkeling van de provincie

Antwerpen. Het beantwoordt aan de

eisen van het beleid inzake ruimtelijke

ordening van de Vlaamse regering en is

tegelijk het referentiekader voor de

gemeentelijke ruimtelijke

structuurplannen.

Mechelen is gesitueerd in het

stedelijke gebied van de provincie. (Op

de kaart terug te vinden onder

nummer 6)

In dit provincieplan vindt men vijf deelstructuren die de invalshoeken voor de samenhangen

vormen.

- Ruimtelijk-natuurlijke structuur gedragen door Scheldebekken en kempische cuesta.

- Nederzettingsstructuur met nevenschikking binnen hiërarchie buiten netwerken.

- Ruimtelijk-economische structuur met poorten, kanalen, stedelijke gebieden en open

ruimten.

- Verkeers- en vervoersstructuur met het grootstedelijk gebied Antwerpen als

middelpunt van een hiërarchisch net.

- Landschappelijke structuur met Antwerpse gordel en Netebekken als drager.

De vier hoofdruimten binnen de ruimtelijke structuur zijn duidelijk te onderscheiden: de

fragmenten als het Antwerpse deel van de Vlaamse Ruit, de Noorderkempen als open ruimten

tussen de Vlaamse Ruit en de Randstad, Het Netegebied als kwetsbaar en verweven gebied

en de Oostelijke netwerken als versterking van de stedelijke en economische structuur in het

oosten van de provincie.

De poorten van Vlaams niveau (Antwerpse zeehaven en HST-station) en van provinciaal niveau

(Brabantse en Kempische poort), de specifieke economische structuren en de stedelijke

gebieden zijn vooral gekoppeld aan hun ligging nabij belangrijke infrastructuren. Voor

Mechelen zijn dit de vele toegangswegen (E19 – Antwerpen en Brussel, R1, R6, N1- Antwerpen

en Brussel, N16 – Sint-Niklaas, N26 – Leuven, en ettelijke waterwegen: Dijle, Leuvense

Vaart,…)

5. Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Mechelen

Het ruimtelijk structuurplan Mechelen werd definitief goedgekeurd op 3 juli 2001. De stad

bepaalt hiermee het kader voor het toekomstige ruimtelijk beleid. Het structuurplan

verduidelijkt de grote lijnen van het beleid, de strategische keuzes en op welke wijze de stad

zich wil positioneren in Vlaanderen en richt zich naar de structuurbepalende elementen van

lokaal belang.

Het decreet op de ruimtelijke planning is gebouwd op het subsidiariteitsbeginsel: de

verschillende beleidsniveaus krijgen elk eigen maar complementaire taken.

De basisdoelstellingen zijn:

- Verbinden en versterken van de natuurlijke gebieden

- Bijdragen tot de leefbaarheid in de dorpen van het buitengebied

- Realiseren van aantrekkelijke stedelijke woonomgevingen

- Nastreven van een selectieve groei van hoogwaardige economische activiteiten

- Integreren van mobiliteit, leefbaarheid en ruimtelijke kwaliteit

- Versterken van de samenhang tussen de valleien en de nederzettingen

Deze worden gerealiseerd door vele stadsprojecten.

6. RUP Mechelen Noord

Wat?

Uit de hypothese van afbakening blijkt dat de gebieden “Mechelen noord III en IV” aan het

knooppunt van de E19 en de R6 verschillende potenties hebben: enerzijds voor de

ontwikkeling als regionaal bedrijventerrein, anderzijds als stedelijk natuurelement (gezien de

vegetatietypes er als waardevol worden beschouwd). Conform de opties van het Ruimtelijk

Structuurplan Vlaanderen wordt in het regionaalstedelijk gebied Mechelen een aanbodbeleid

gevoerd op vlak van economische activiteiten. Gezien de schaarste van geschikte en

beschikbare gebieden in het stedelijk gebied Mechelen voor deze activiteiten, wordt er in de

gewenste ruimtelijke structuur voor geopteerd om de potenties als regionaal bedrijventerrein

te benutten. Deze keuze is gebaseerd op één van de concepten van de hypothese van de

gewenste ruimtelijke structuur die het knooppunt E19 en R6 beschrijft als drager van

hoogwaardige stedelijke functies. Door de ontwikkeling van deze terreinen kunnen binnen het

regionaalstedelijk gebied enkele belangrijke zichtlocaties worden gerealiseerd. Bij invulling

van de taakstelling voor economische activiteiten wordt gestreefd naar maximale

differentiatie van bestaande en nieuw te ontwikkelen regionale bedrijventerreinen. De

terreinen Mechelen Noord III en IV worden aangeduid voor de ontwikkeling van een gemengd

regionaal bedrijventerrein.

Waar?

De regionale bedrijventerreinen Mechelen-

Noord III en IV zijn gelegen midden in het

infrastructuurknooppunt van de E19, de R6

en de N16 ten noordoosten van de kernstad

Mechelen. Het onderzoeksgebied sluit

ruimtelijk aan bij de bestaande regionale

bedrijventerreinen Mechelen- Noord I en II,

die zich aan de andere zijde van het

verkeersknooppunt bevinden.

Resultaten van het onderzoek naar bijkomende bedrijvigheid en stedelijke functies rond

Mechelen Noord (Mechelen en Sint-Katelijne-Waver)

Uit het onderzoek1 blijkt dat het aanduiden van veel bijkomende regionale bedrijventerreinen

in de omgeving aansluitend op het bestaande bedrijventerrein Mechelen Noord niet haalbaar

is. Een uitbreiding van economische functies wordt vooral gerealiseerd door het:

a) verdichten van het bestaande industrieterrein Mechelen Noord via kantoren en

kantoorachtigen: vrijliggende restpercelen (ong. 9 ha) worden opgevuld en verouderde

bedrijven worden vervangen door overwegend kantoren. Deze trend vindt bovendien al

plaats (vb. ‘campus’ ontwikkeld door Eurinpro2). Een specifieke herbestemming op

gewestelijk niveau is evenwel niet noodzakelijk.

b) benutten van de vrije ruimte in de lussen van het op- en afrittencomplex van de snelweg

en haar aantakkingen op de N16 en de R6: maximum 15 ha in de gebieden genaamd Mechelen

Noord III en IV (resp. opp. ongeveer 10 ha en 5 ha). Een herbestemming van de huidige

bufferbestemmingen naar bedrijventerreinen is nodig. Afhankelijk van de beleidskeuze om

het gebied Mechelen Noord III al dan niet volledig te benutten zal onteigening of verwerving

van een tiental woningen langsheen de Oud- Antwerpsebaan nodig zijn om een zinvolle en

optimale inrichting en realisatie van het gebiedje mogelijk te maken. De sites worden bij

voorkeur ingevuld als gemengd regionaal bedrijventerrein met personeelsextensieve functies

teneinde de verkeerstoename te beperken rondom het op- en afrittencomplex. Te sterke

kantoorverdichting legt immers een hypotheek op de bereikbaarheid van de omgeving. Ook

mits het realiseren van een modal split (onderschakelen door wegvervoer naar openbaar of

collectief vervoer) kan een dergelijke impact onvoldoende opgevangen worden.

Opmerking: Invulling van de deze ruimtes legt wel een claim op een toekomstige herinrichting

van het op- en afrittencomplex. Dergelijke herinrichting zou op de lange termijn een extra,

doch beperkt, aanbod voor de inplanting van bedrijvigheid kunnen opleveren. Dat kan mits

de aanleg van een aantal nieuwe wegen en de afbraak van bestaande overbodige wegen. Het

concept gaat dan uit van: Heldere inrichting met duidelijke lezing en logisch gebruik van de

wegen, Compacte inrichting, Vlotte doorstroom van gemotoriseerd verkeer (beperking files).

7. Eigen mening

Persoonlijk vind ik dit een zeer goed project. Hoe het bedrijventerrein was, was het

verouderd en er was een enorme verkeerschaos. Met de plannen die ze willen doorvoeren

zou dit niet het geval zijn, zonder het gebied al te veel uit te breiden. Ze willen gebruik

maken van de open ruimten tussen de lussen van de toegangswegen. Deze ruimten

worden nu niet echt benut en hebben geen andere toekomstvisie.

Ik vind het tevens belangrijk dat ze ook aan het natuurelement hebben gedacht. Vandaar

dat de uitbreiding van het gebied beperkt is gebleven. Een ander pluspunt is dat er op het

terrein zelf de grootste veranderingen worden aangebracht. Oude bedrijven of

leegstaande stroken in het terrein worden vervangen door nieuwe bedrijven en

kantoorgebouwen.

Wat ik ook een goed concept vind, is dat er op het bedrijventerrein gebruik zal worden

gemaakt van openbaar vervoer of collectief vervoer in plaats van persoonlijk vervoer. Dit

moet de verkeerschaos inperken.

Ik ben zelf nog niet zo lang geleden op het bedrijvencomplex geweest en zag al enkele

veranderingen. Vooral het opvullen van de lege stoken en het vervangen van oude door

nieuwe gebouwen is al volop aan de gang.

8. Bronnen http://www.google.be/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=3&ved=0CCoQFjAC&url

=http%3A%2F%2Fwww2.vlaanderen.be%2Fruimtelijk%2Fgrup%2F00100%2F00132_00001%2

Fdata%2F212_00132_00001_d_3tnt.pdf&ei=MPNEVOnXLsnksATA0IKgCg&usg=AFQjCNFamc

WcxTF9jYPFnR7kg1PvNKY3Xw

http://www2.vlaanderen.be/ruimtelijk/grup/00100/00132_00001/index.html

http://www.ruimtelijkeordening.be/NL/Beleid/Planning/Bestemmingsplan/Gewestplan

http://www.geopunt.be/kaart?viewer=Gewestplan_app/index.html

http://www.provincieantwerpen.be/aanbod/drom/dienst-ruimtelijke-planning/ruimtelijk-

structuurplan.html

http://www.provincieantwerpen.be/aanbod/drom/dienst-ruimtelijke-planning/ruimtelijk-

structuurplan/kernelementen-van-het-rspa.html

http://www.mechelen.be/content/75/ruimtelijk-structuurplan-mechelen.html

http://www.mechelen.be/_uploads/Diensten/Ruimtelijke_planning_en_mobiliteit/download

s/_3__richtinggevend_gedeelte.doc

http://www.google.be/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=4&ved=0CDkQFjAD&url

=http%3A%2F%2Fwww.lne.be%2Fthemas%2Fmilieueffectrapportage%2Finspraak%2Flopend

e-

inspraakprocedures%2F2271833009_kennisgeving_v03rev_inclBijlagen.pdf&ei=8y9FVMqACe

HR7QbTn4H4CA&usg=AFQjCNEvb5bzqczLLxdrvV_lZ4Ai1TCNKw