Boven De ruïnes van de katharen-burchten in de Pyreneeën zijn stille getuigen van een markante episode in de Europese geschie-denis.

Linksonder De Catalanen drinken wijn direct uit de porró; een hele kunst. Rechtsonder Het dorp Àreu in het dal La Vall Ferrera.

16

spanje special: catalonië

In Refugi de la Basseta bij Sant Joan de ‘L’Erm vloeit de rode wijn rijkelijk en wordt geschonken uit de porró. Het blijkt in Catalonië een soort volkssport om direct uit de decanteer karaf te drinken en de herbergier laat ons graag zien hoe je dat doet. De hele avond probe-ren we het kunstje onder de knie te krijgen. De volgende morgen realiseren we dat dát misschien niet zo’n slim idee was. We lopen

Catalonië

De Weg van De Laatste KathaarTekst en foto’s: Ruben Schipper

Zevenhonderd jaar na de dood van de laatste Kathaar is in Catalonië een wandelroute geopend waarbij je in de voetsporen treedt van bonhomme Guilhèm Belibasta.

langs beken en waterwallen door bossen van de Pyreneeën en staan stil bij de ruïnes van Sant Joan de l’Erm Vell. Dit heiligdom wordt voor het eerst genoemd in geschriften uit 1493. De gebouwen dienden voor de opvang passanten en kluizenaars maar zeker ook asceten, sober levende godsdienstigen. Enkele houten balken vertonen nog de sporen van de brand die in 1935 alle gebouwen heeft verwoest,

maar veel muren staan nog overeind.

UitgestorvenNiet veel later bereiken we het oude gehucht Montenartró. Het is uitgestorven. Imma Rubio, de eigenaresse van de herberg l’Abadia de Montenartró, vertelt dat hier ooit zo’n honderd mensen woonden. Nu telt het dorp nog maar vier vaste inwoners. De overige woningen zijn buitenhuizen geworden voor mensen uit Barce-lona. Trots vertelt Imma dat ze naast de eigenaar van de refugi ook nordic

walking instructeur en taxichauffeur is. Dankzij haar drie beroepen kan Imma hier met haar gezin blijven wonen. Daarnaast constateren we dat Imma ook nog boerin is. De groenten en kruiden in de gerech-ten die ze in het restaurant serveert, komen uit eigen tuin.

granaatinsLagen en KogeLgatenLlavorsí is de poort tot de Alt Piri-neu, de Hoge Pyreneeën. Terwijl op de kolkende La Noguera Pallareca kajaks en rafters voorbij varen, wandelen wij langs de rivier door het dal. Zonder al te veel moeite bereiken we Tírvia, een dorp op een heuvel op een driesprong van valleien. Vanwege de strategische ligging ervan werd het dorp aan het einde van de Spaanse burgeroorlog in 1938 vrijwel geheel verwoest tijdens een laatste offensief van generaal Franco. De oorspronkelijke bewoners waren toen al geëvacu-eerd. Het dorp is grotendeels her-bouwd, maar op enkele woningen zijn de granaatinslagen en kogelga-ten ook nu nog zichtbaar.Burgemeester Joan Farrera Granja komt ons tegemoet en wil ons iets bijzonders laten zien. We lopen

hike  &  trekking

17

De katharen leefden van de twaalfde tot de veertiende eeuw in occitanië, het land dat verschillende zuidelijke de-partementen van het huidige Frankrijk omvat. De katharen beschouwde zich zelf als de ware christenen en werden in de volksmond bonhommes (goede mensen) genoemd. Katharen zien de geest als het goede en het lichaam als het kwaad. Ze leefden in sober-heid, onthielden zich van seks en zetten zich sterk af tegen de katholieke kerk waarop de toenmalige paus innocentius

iii besloot deze ketters te bestrijden. velen werden ver-moord, anderen vluchtten over de Pyreneeën naar het huidige Catalonië.guilhèm Belibasta is de laatst bekende kathaar die een Per-fectus was, een elite die zuiver moest leven. Desondanks had hij een relatie met een vrouw en heeft hij, volgens de overlevering, een vriend met haar laten trouwen toen zij in verwachting was van een kind. in 1323 is hij op de brandsta-pel gestorven.

Guilhèm BeliBasta, de laatste kathaar

Vanuit Àreu naar Port de Boet worden we verrast door een totaal ander landschap.

dwars over de begraafplaats achter hem aan naar Capella de la Pietat, een kleine kapel. Hij bezit de juiste sleutels om de houten deuren te openen. Binnen is een klein museum gevestigd waar grafzerken uit de late middeleeuwen staan tentoon-gesteld.

smoKKeLaarsDeze avond overnachten we in Àreu. Het dorp ligt op 1220 m in het dal La Vall Ferrera, een streek waar ijzererts werd gewonnen. Midden in de nacht worden we wakker van het gefluit van een nachtegaal. De zang-vogel overstemt zelfs het geraas van de rivier die door het dal stroomt. Als we de volgende dag vanuit Àreu naar Port de Boet op de grens met Frankrijk lopen worden we verrast door een totaal ander landschap. Rondom ons heen zien we be-sneeuwde bergtoppen. We lopen over de GR 11 die door een dicht bebosd gebied voert. Naar verluid zijn in de grenstreek met Andorra nog altijd smokkelaars actief. Via sluipwegen door de bossen en kleine bergwegen proberen zij uit de handen van de douane en politie te blijven. De enkele paddenstoe-lenplukkers die we tegen komen zeggen ons vriendelijk gedag en hebben volgens ons geen dure cosmetica onder de zwammen in hun mand liggen.

vLUChtNet voorbij Refugi de Vallferrera krijgen we uitzicht over Pla de Boet, een prachtige groene vlakte. Hier komt het smeltwater van de bergen

18

spanje special: catalonië

Linksoven Op Pla de Boet komt het smelt-water van de bergen samen en meandert verder richting dal.

Rechtsboven De wandeling van Àreu naar Port de Boet, op de grens van Frankrijk. Onder De ruïnes van Sant Joan de l’Erm Vell.

samen en meandert het verder richting dal. Koeien liggen in het gras te herkauwen. In het ruige ge-bergte boven de boomgrens banen we ons een weg tussen de heerlijk geurende brem. Boven op een bergkam staat een kudde paarden ons op te wachten. De dieren zijn nieuwsgierig en komen dichterbij om ons al snuffelend op te nemen. Een groep gemzen maakt dankbaar gebruik van dit moment en probeert aan onze aandacht te ontsnappen en vlucht naar hoger gelegen delen. Hun vlucht is symbolisch voor de vlucht van de katharen die vanuit Frankrijk een veilig heenkomen zochten in Catalonië.

infoDe Weg van de Laatste Kathaar (Camí de l’últim Càtar) is een 190 km lange lijnwandeling die start in Bagà, circa 150 km ten noordwesten van Barcelona. na 9 of 10 dagen eindigt de route in tarascon in het zuiden van Frankrijk. onderweg zijn eenvoudige pen-sions om te overnachten. vanuit tarascon kun je naar montesé-gur lopen om daar aansluiting te vinden op de Camí dels Bons homes, de route van de Katha-ren, die de gr 107 terug volgt naar gósol. op onderstaande site is informatie te vinden over de etappes, overnachtingsmo-gelijkheden en over openbaar vervoer in beide landen.camidelsbonshomes.com

hike  &  trekking

19