Rollen en functies - Spoedcursus 'Het nieuwe decreet SCVW'

Rollen, func+es en func+emix

Emilie Van Daele

•  Kader om de eigen iden0teit zichtbaar te maken •  De zeven krachtlijnen van het decreet:

1.  Belangrijke civiele actor 4.  Func0egerichte benadering 6.  Verduidelijken van de rollen

•  Belang van rollen én func0es

BELANG VAN ROLLEN EN FUNCTIES

• Vanaf 2020: geen werksoorten meer. Organisa0es zullen eigen formats en hybride organisa0evormen kunnen ontwikkelen in func0e van hun zoektocht naar antwoorden op maatschappelijke uitdagingen

•  In het decreet wordt een nieuw kader naar voren geschoven waarmee organisa0es de eigen iden0teit en hun maatschappelijke legi0miteit zichtbaar kunnen maken

• Dit kader wordt ontwikkeld op basis van twee elementen: •  de sociaal-‐culturele rollen die organisa0es kunnen opnemen in de samenleving •  de weloverwogen eigen mix van func0es

EIGEN IDENTITEIT

1.  Scvw erkennen als belangrijke civiele actor 2.  Scvw ondersteunen die sociaal-‐culturele prak0jken ontwikkelen in de vrije

0jd van mensen waarin mensen worden aangesproken op één of meerdere bestaansdimensies en levenssferen.

3.  Sterker inzeNen op sociaal-‐culturele par0cipa0e 4.  Kiezen voor een open benadering met s0mulansen voor vernieuwing,

innova0e en kwaliteit (func%egerichte benadering) 5.  Een sterk kwalita0eve benadering inbouwen 6.   Verduidelijken van de rollen van het scvw 7.  Opereren op drie niveaus

DE ZEVEN KRACHTLIJNEN VAN HET DECREET

• Het decreet onderscheidt vier sociaal-‐culturele func0es: de leerfunc0e, de maatschappelijke bewegingsfunc0e, de cultuurfunc0e en de gemeenschapsvormende func0e.

• Organisa0es (behoudens de organisa0es die werken in een regio) kiezen zelf hun func0es

• Organisa0es worden verondersteld een duidelijke visie op de gekozen func0es te hebben en hun func0es op een geïntegreerde manier middels prak0jken te realiseren.

•  Func0es krijgen hun volle betekenis in het licht van de drie rollen die sociaal-‐culturele volwassenenorganisa0es opnemen in het maatschappelijk middenveld.

FUNCTIEGERICHTE BENADERING

•  Zeer belangrijk voor de iden0teit en het DNA van je organisa0e • Rollen én func0es • Niet alleen de gekozen func0es of de func0emix bepalen je iden0teit als organisa0e.

• Ook de rollen (één van de zeven krachtlijnen van dit decreet) bepalen mee het DNA van je organisa0e.

•  Func0es: kan je kiezen • Rollen: je moet wel aangeven hoe je naar de rollen kijkt en hoe je je ertoe verhoudt. Ze bepalen mee het reliëf van je organisa0e.

BELANG VAN ROLLEN EN FUNCTIES

•  Belang van rollen in het decreet •  SCVW als speler op het middenveld •  De drie sociaal-‐culturele rollen:

•  Verbindende rol •  Kri0sche rol •  Laboratoriumrol

•  Wat staat je te doen als organisa0e? •  Wat is je opstelling en bijdrage als organisa0e?

ROLLEN

BELANG VAN DE ROLLEN IN HET DECREET

Waarom met de rollen beginnen? •  Eerste krachtlijn van het decreet is dat wij een belangrijke civiele actor zijn in de samenleving

•  Op dat middenveld spelen wij drie rollen: verbindende, kri0sche en laboratoriumrol

•  De rollen zijn je eerste kompas. Het gewicht van de rollen hee` te maken met de missie en visie van je organisa0e, je posi0onering in de samenleving en welke bijdrage je wil leveren aan de samenleving. Het gaat ook hier om je kerniden0teit (cf. Func0es).

•  Je kan niet kiezen (bij func0es wel), maar je kan wel accenten leggen door de visie die je als organisa0e hebt ten aanzien van die rollen. Het gee` reliëf aan je organisa0e.

Als sociaal-‐culturele organisa0e ben je een speler op het maatschappelijk middenveld. Op dat middenveld kan je als sociaal-‐culturele organisa0e drie sociaal-‐culturele rollen vervullen:

• Verbindende rol • Kri0sche rol •  Laboratoriumrol

SPELER OP HET MIDDENVELD

Omschrijving in het decreet Mensen verbinden met groepen, gemeenschappen en de brede samenleving door hen ruimtes te bieden waarin ze zich kunnen ontwikkelen in rela0e tot anderen en door hen kansen te bieden op deelnemen en deelhebben aan die groepen, aan gemeenschappen en aan de brede samenleving.

VERBINDENDE ROL

Memorie van Toelich0ng: De ‘verbindende rol’ verwijst naar processen waarbij actoren (mensen, groepen, gemeenschappen) op elkaar betrokken geraken met wederzijdse erkenning, vertrouwen en wederkerigheid tot gevolg. In rela0enetwerken, groepen en gemeenschappen kunnen individuen zich ac0ef verhouden op anderen, de omgeving en de brede samenleving en er verantwoordelijkheid en eigenaarschap in opnemen. Individuen ontwikkelen zo hun rela0oneel burgerschap. Daarin ligt de maatschappelijke betekenis van de verbindende rol.

VERBINDENDE ROL

Omschrijving in het decreet: In vraag stellen van waarden, normen, opvadngen, ins0tu0es en spelregels en de publieke dialoog daarover voeden en voeren.

DE KRITISCHE ROL

Memorie van Toelich0ng De ‘kri0sche rol’ verwijst naar processen van reflexieve waardering en stellingname ten aanzien van de heersende cultuur en samenleving. Mensen worden zich bewust van kwes0es, betrekken er zich op en maken ze mee tot publieke kwes0e. Individuen ontwikkelen zo hun kri0sch burgerschap. Daarin ligt de maatschappelijke betekenis van de kri0sche rol. Uiteraard moet dit gebeuren met respect voor het kader en de doelstelling van het decreet en in het bijzonder voor de principes en de regels van de democra0e en het Europees Verdrag inzake de Rechten van de Mens.

DE KRITISCHE ROL

Omschrijving in het decreet In maatschappelijk innoverende prak0jken experimenteren met nieuwe maatschappelijke spelregels als antwoord op complexe samenlevingsvraagstukken

LABORATORIUMROL

Memorie van Toelich0ng De ‘laboratoriumrol’ verwijst naar processen van maatschappelijke verandering als antwoord op samenlevingskwes0es. In maatschappelijk innoverende prak0jken, zoeken en proberen mensen, groepen, organisa0es en gemeenschappen al lerend antwoorden te vinden op maatschappelijke uitdagingen. Organisa0es kunnen daartoe exploreren met nieuwe strategieën, methodes, thema’s func0emixen, … en mogen daar ook in mislukken. Individuen ontwikkelen zo hun ondernemend burgerschap. Daarin ligt de maatschappelijke betekenis van de laboratoriumrol.

LABORATORIUMROL

•  Je dient als organisa0e bij te dragen aan de realisa0e van de drie sociaal-‐culturele rollen (= 3° beoordelingselement).

• Wat staat je dan te doen? 1.  Je expliciteert je visie op de drie rollen en hoe je die via je werking zal

waarmaken (beoordelingscriteria gehanteerd door beoordelingscommissie)

2.   Werkingsgegevens voorleggen die aantonen hoe je deze drie rollen waarmaakt (evalua9ecriteria gehanteerd door de visita9ecommissie).

WAT STAAT JE TE DOEN ALS ORGANISATIE?

Memorie van Toelich0ng: • Deze rollen verwijzen naar de manier waarop het sociaal-‐cultureel volwassenenwerk zich kan verhouden tot de samenleving en wat het kan bijdragen aan de vormgeving van de samenleving.

• De drie maatschappelijke rollen geven dus aan wat de opstelling én de bijdrage van sociaal-‐culturele volwassenenorganisa0es kan zijn in de processen die de samenleving vormgeven en aan de rela0es met andere maatschappelijke actoren.

•  Sociaal-‐culturele volwassenenorganisa0es ontwikkelen sociaal-‐culturele prak0jken die een vertaling zijn van de func0ekeuze en die bijdragen tot het vervullen van de drie maatschappelijke rollen

WAT IS JE OPSTELLING EN BIJDRAGE ALS ORGANISATIE?

WAT IS JE OPSTELLING EN BIJDRAGE ALS ORGANISATIE?

Sociaal-culturele organisatie

KRITISCHE ROL

LABOROL VERBINDENDE ROL

OEFENING: WAT IS JE BIJDRAGE ALS ORGANISATIE?

Sociaal-culturele organisatie

KRITISCHE ROL

LABOROL VERBINDENDE ROL

Missie: Een meer duurzame samenleving creëren

•  Nieuw kader •  Belang van de func0es •  Wat is een func0e? •  Ontmoe0ngs-‐ en ontspanningsfunc0e •  Prak0jken zijn mul0func0oneel •  Func0ekeuze en func0emix: •  Inzoomen op de vier sociaal-‐culturele func0es:

•  Cultuurfunc0e •  Leerfunc0e •  Maatschappelijke bewegingsfunc0e •  Gemeenschapsvormende func0e

•  Func0es in het licht van de rollen •  Overgangsbepalingen

Functies

•  Het decreet stapt af van de opdeling van organisa0es in werksoorten en legt niet langer een welbepaalde combina0e van func0es op.

•  Een func0egerichte benadering. •  Dit betekent dat organisa0es – behalve de organisa0es met een werking binnen specifieke regio’s – nu zelf vrij kunnen kiezen op welke func0es zij willen inzeNen om hun visie en missie te realiseren.

•  Organisa0es kiezen een eigen mix van minimaal twee func0es die zij als hun kernfunc0es beschouwen.

•  Dit impliceert dat organisa0es een goed onderbouwde visie hebben op de gekozen func0emix en de onderscheiden func0es, alsook op de werkwijze(n) die ze willen hanteren om die func0es te realiseren.

NIEUW KADER

•  Eén van de krachtlijnen van het nieuwe decreet: 4.  Kiezen voor een open benadering met s0mulansen voor vernieuwing,

innova0e en kwaliteit (func%egerichte benadering)

•  Eén van de (elementaire) beoordelingselementen: de verduidelijking van de keuze voor minstens twee sociaal-‐culturele func0es, een toelich0ng bij de func0emix en de uitwerking daarvan in rela0e tot de missie en de visie van de sociaal-‐culturele volwassenenorganisa0e

BELANG VAN DE FUNCTIES IN HET DECREET

In de Memorie van Toelich0ng lezen we: • De sociaal-‐culturele func0es zijn én blijven de pijlers van het SCVW •  Een sociaal-‐culturele func0e is: een weloverwogen keuze over de aard van de beoogde sociaal-‐culturele interven0es

• Het gaat over de aard, vorm en structurering van de prak0jken die je opzet en de processen die je daarmee beoogt.

Dus: •  Func0es ziNen aan de interven0ekant (hoe ga je interveniëren?) • Gaat over de aard van de sociaal-‐culturele prak0jken die je opzet

WAT ZIJN SOCIAAL-CULTURELE FUNCTIES?

DE AARD, VORM EN STRUCTURERING EN DE PROCESSEN DIE JE BEOOGT

Interven0estrategie ≠ doelstelling

Maatschappelijke bewegingsfunc0e

Gemeenschaps-‐vormende func0e Leerfunc0e

Cultuurfunc0e

DE AARD, VORM EN STRUCTURERING EN DE PROCESSEN DIE JE BEOOGT


Gemeenschaps-‐vormende func0e Leerfunc0e

Cultuurfunc0e

ONTMOETINGS- EN ONTSPANNINGSFUNCTIE

• Het beleidskader erkent ook het belang van de ontmoe0ngs-‐ en ontspanningsfunc0e

•  als gemeenschappelijke pijler om sociaal-‐culturele prak0jken te ontwikkelen

• maar beschouwt deze niet als een onderscheidende func0e

•  Sociaal-‐culturele prak0jken realiseren nooit slechts één func0e, maar werken steeds vanuit een combina0e van func0es. Ze zijn intrinsiek mul0func0oneel.

• Net de mix van func0es is typerend voor het sociaal-‐cultureel volwassenenwerk en werkt onderscheidend ten opzichte van andere sectoren.

• KWESTIE: als prak0jken mul0func0oneel zijn, waar kies je dan voor en hoe op0maliseer je deze keuze?

PRAKTIJKEN ZIJN MULTIFUNCTIONEEL

• Daarom moeten organisa0es een func0ekeuze maken: kiezen uit minstens twee func0es en kunnen aantonen dat ze er een duidelijke visie op hebben en deze ook geïntegreerd weten te realiseren middels hun prak0jken.

• De gekozen func0es worden beschouwd als de kernfunc0es van een organisa0e: ze zijn het DNA van een organisa0e (de eigen, unieke plaats), als die wegvallen zou het uitzicht en de realisa0e van de misse en visie fundamenteel veranderen.

• Het maken van een func0ekeuze betekent ook kiezen voor een eigen func0emix: de verhouding tussen de verschillende gekozen sociaal-‐culturele func0es in de werking van een sociaal-‐culturele organisa0e

• De realisa0e van de kernfunc0es kan ook bijdragen aan de realisa0e van andere func0es waar niet expliciet wordt op ingezet.

FUNCTIEKEUZE EN FUNCTIEMIX

Gemeenschapsvormende func+e

Cultuurfunc+e

Maatschappelijke bewegingsfunc+e

Leerfunc+e

…………………………

Ar0kel 10 van het Decreet en de Memorie van toelich0ng & Ar0kel 23 van het Uitvoeringsbesluit:

a.  Je verduidelijkt je keuze voor minstens twee func0es: je gee` aan op welke je wil inzeNen en verantwoordt je keuze

b.  Je gee` toelich0ng bij de func0emix en (de func0es): je hebt een onderbouwde visie op de gekozen func0emix en (de onderscheiden func0es)

c.  Je gee` aan welke werkwijzen je wil hanteren om deze func0emix en (func0es) te realiseren

FUNCTIEKEUZE EN FUNCTIEMIX: WAT STAAT JE TE DOEN?

• De cultuurfunc0e • De leerfunc0e • Maatschappelijke bewegingsfunc0e • Gemeenschapsvormende func0e

•  Defini0e in het nieuwe decreet •  Defini0e in het decreet van 2003 •  Memorie van Toelich0ng • Wat staat je te doen als organisa0e?

INZOOMEN OP DE VIER FUNCTIES

Defini0e in het nieuwe decreet: Doelgericht creëren, deelnemen, bewaren en delen van cultuur.

Defini0e in het decreet van 2003: Culturele func0e: de func0e die, zowel in de brede als de engere zin, gericht is op het verhogen van de par0cipa0e aan de cultuur die de samenleving te bieden hee`.

Memorie van Toelich0ng: Cultuur verwijst naar een sociaal gedeeld repertoire van tekens, betekenis en zin die zowel mensen als samenlevingen oriënteert en een bestaansgrond gee`. Cultuur draait om betekenisgeving, en zegt daarmee iets over wat we waardevol vinden in het leven, en hoe we tegen de wereld aankijken. Betekenisgeving veronderstelt bovendien een prak0jk. Cultuur is niet een verzameling objecten, maar krijgt vorm in het handelen van mensen. Cultuur wordt levend gehouden door mensen – door herhaling, aanpassing, actualisering, duiding en kri0ek – en is daarom steeds in ontwikkeling.

De cultuurfunc0e beoogt sociaal-‐culturele interven0es die er op gericht zijn om cultuur als sociaal gedeeld repertoire van tekens, betekenis en zin te creëren, te bewaren, te delen en er aan deel te nemen.

CULTUURFUNCTIE

Wat staat je te doen? Voor de beoordelingscommissie: 1.  Je gee` aan wat de visie op cultuur is in rela0e tot de missie van de organisa0e; 2.  Een verantwoorde toekoms0ge werkwijze van de organisa0e om prak0jken op te

zeNen die erop gericht zijn cultuur te creëren, te bewaren, te delen en eraan deel te nemen

Voor de visita9ecommissie: 1.  je gee` met werkingsgegevens aan welke prak0jken worden opgezet die erop

gericht zijn cultuur te creëren, te bewaren, door te geven en eraan deel te nemen 2.  Je brengt processen en resultaten in beeld die ertoe leiden cultuur te creëren, te

bewaren, te delen en eraan deel te nemen

CULTUURFUNCTIE

Defini0e in het nieuwe decreet:

Doelgericht opzeNen van leeromgevingen die het leren door individuen, groepen of gemeenschappen mogelijk maken en bevorderen.

Defini0e in het decreet van 2003:

Educa0eve func0e: de func0e die gericht is op lerende personen en groepen en die gekenmerkt wordt door het organiseren en begeleiden van educa0eve programma's op lokaal en bovenlokaal vlak;

Memorie van Toelich0ng:

Een leeromgeving is opgevat als het totaal aan middelen, strategieën, personen en faciliteiten dat de lerende in staat stelt om te leren. De lerende leert door middel van interac0e met die leeromgeving.

LEERFUNCTIE

Wat staat je te doen? Voor de beoordelingscommissie: 1.  Je gee` aan wat de visie op leren is in rela0e tot de missie van de

organisa0e 2.  Een verantwoorde toekoms0ge werkwijze van de organisa0e om

leeromgevingen op te zeYen Voor de visita9ecommissie: 1.  je gee` met werkingsgegevens aan welke prak0jken zijn gerealiseerd

om leren vorm te geven; 2.  Je brengt leerprocessen en leerresultaten in beeld

LEERFUNCTIE

Defini0e in het nieuwe decreet: In rela0e tot samenlevingsvraagstukken doelgericht ruimte creëren voor engagement en poli0sering met het oog op veranderingen in denken en handelen en in de inrich0ng van de maatschappij. Defini0e in het decreet van 2003: Maatschappelijke ac0veringsfunc0e: de func0e die gericht is op het organiseren, s0muleren en begeleiden van vormen van maatschappelijk engagement en sociale ac0e; Memorie van Toelich0ng: Samenlevingsvraagstukken zijn maatschappelijke kwes0es die voorwerp worden van publiek debat en poli0eke discussie en besluitvorming. Poli0sering gaat over het poli0ek bewust worden of betrokken raken bij kwes0es die als poli0ek (en dus niet langer als een louter persoonlijke kwes0e) beschouwd worden

MAATSCHAPPELIJKE BEWEGINGSFUNCTIE

Wat staat je te doen?

Voor de beoordelingscommissie:

1.  Je gee` aan wat de visie op engagement en poli0sering en op relevante samenlevingsvraagstukken is in rela0e tot de missie van de organisa0e.

2.  Een verantwoorde toekoms0ge werkwijze van de organisa0e om prak0jken op te zeNen waarin ruimte voor engagement en poli0sering wordt gecreëerd in rela0e tot samenlevingsvraagstukken.

Voor de visita9ecommissie:

1.  Je gee` met werkingsgegevens aan welke prak0jken zijn opgezet waarin ruimte voor engagement en poli0sering wordt gecreëerd in rela0e tot samenlevingsvraagstukken.

2.  Je brengt veranderingsprocessen en gerealiseerde veranderingen in rela0e tot maatschappelijk denken en handelen en tot de inrich0ng van de maatschappij in beeld.

MAATSCHAPPELIJKE BEWEGINGSFUNCTIE

Defini0e in het nieuwe decreet: Doelgericht ondersteunen en faciliteren van processen en prak0jken die leiden tot vormen en ondersteunen van groepen en gemeenschappen of versterken van de interac0e tussen groepen en gemeenschappen. Defini0e in het decreet van 2003: Gemeenschapsvormende func0e: de func0e die gericht is op het versterken en vernieuwen van het sociale weefsel en op groepsvorming met het oog op een democra0sche, solidaire, open en cultureel diverse samenleving; Memorie van Toelich0ng: Een groep is het geheel van deelnemers aan en deelhebbers in een sociaal-‐culturele prak0jk. Een gemeenschap is een netwerk van personen die in zelforganisa0e en samenwerking samen iets delen. Zij kunnen persoonskenmerken (demografisch, sociaaleconomisch, …) delen, of betekenissen (cultuur, overtuiging,…), of goederen (ruimte, middelen,…). Wanneer we groepen of gemeenschappen vormen spreken we ook over bonding. Dan versterken we de band tussen mensen die zich in elkaar herkennen: bijvoorbeeld mensen met gelijke lee`ijd, ras, religie enzovoort. Wanneer we de interac0e tussen groepen en/of gemeenschappen versterken spreken we over bridging. Dan verbinden we mensen die van elkaar verschillen.

GEMEENSCHAPSVORMENDE FUNCTIE

Wat staat je te doen? Voor de beoordelingscommissie: 1.  Je gee` aan wat de visie op groepen en gemeenschappen en interac0es daartussen in

rela0e tot de missie van de organisa0e 2.  een verantwoorde toekoms0ge werkwijze om processen te ondersteunen en te faciliteren

die leiden tot het vormen van groepen en gemeenschappen of tot interac0es tussen groepen en gemeenschappen

Voor de visita9ecommissie: 1.  je gee` met werkingsgegevens aan welke ini0a0even ondernomen zijn om de vorming

van groepen en gemeenschappen te ondersteunen en te faciliteren of welke ini0a0even ondernomen zijn om interac0es tussen groepen en gemeenschappen te s0muleren

2.   Je brengt gemeenschapsvormende processen en prak0jken en de resultaten die daaruit voortvloeien, in beeld

GEMEENSCHAPSVORMENDE FUNCTIE

Memorie van Toelich0ng: • De func0ebenadering zoals uitgewerkt in dit decreet krijgt pas zijn volle betekenis in het licht van de drie sociaal-‐culturele rollen die alle sociaal-‐culturele volwassenenorganisa0es opnemen in de processen in het maatschappelijk middenveld waarbinnen een democra0sche samenleving telkens opnieuw gestalte krijgt, met name een ‘verbindende rol’, een ‘kri0sche rol’ en een ‘laboratoriumrol’.

•  Sociaal-‐culturele volwassenenorganisa0es ontwikkelen sociaal-‐culturele prak0jken die een vertaling zijn van de func0ekeuze en die bijdragen tot het vervullen van de drie maatschappelijke rollen.

FUNCTIES IN HET LICHT VAN DE ROLLEN

VERBINDENDE ROL KRITISCHE ROL LABORATORIUMROL

Leerfunc0e

Cultuurfunc0e

Gemeenschapsvormende func0e


FUNCTIES IN HET LICHT VAN DE ROLLEN

• Ar0kel 60: De beoordelingselementen worden uitgewerkt in evalua0ecriteria gehanteerd door de visita0ecommissies.

• hNp://www.socius.be/wp-‐content/uploads/2017/11/Func0es-‐en-‐func0emix.pdf (vanaf pagina 22)

OVERGANGSBEPALINGEN

Rollen en functies - Spoedcursus 'Het nieuwe decreet SCVW'

Education

Transcript of Rollen en functies - Spoedcursus 'Het nieuwe decreet SCVW'