Cine REX en CINEAC

Namen van Antwerpse bioscoopen

In het Franse oorlogsmuseum “LA COUPOLE”

Helfaut , Nord Pas De Calais , Frankrijk : Een plaats waar het lot van Europa bepaald had kunnen worden.

19 Juli 2012 Mon

Op maar enkele kilometer van St Omer vandaan staat een van de laatste bouwwerken die de Duitsers daar aan het eind van de oorlog nog hebben willen optrekken. Het einde van de oorlog heeft gelukkig voor ons de bouwwerken stilgelegd. Het moest een raketfabriek en tevens lanceerbasis worden voor de A4 raket, beter bekend als V2 , met de bedoeling minstens 50 van die raketten per dag te lanceren. Het gebouw is een enorm geval met als zichtbaar deel een betonnen koepel van 71 meter doormeter en met een dikte van 5 meter. Naar schatting is er 55.000 ton beton in verwerkt. Niet enkel het assembleren en lanceren van de raketten maar ook het aanmaken van de nodige brandstof, vloeibare zuurstof en ethanol, zouden daar moeten plaatsvinden. De assemblage fabriek zelf was ondergronds, eigenlijk zou binnenbergs een betere benaming zijn want het grootste gedeelte van gangen en kamers is uit de rotsen gehouwen. Arbeiders, mannen die meer dood dan levend moesten werken en direct vervangen werden door andere nog levende lijken zodra ze erbij neervielen. Aanbod genoeg want de concentratiekampen konden zoveel mannen leveren als nodig was.

binnenbergs Het geheel is nu een museum waar de bezoekers geconfronteerd worden met getuigenissen van wat er zich daar heeft afgespeeld. Teksten en tekeningen gemaakt door de gevangenen tonen de gruwelen die daar plaatsvonden. Nu heb ik al wel iets over de oorlog gehoord gelezen en gezien maar hier in een van de gangen heb ik voor het eerst mijn maag voelen samenkrimpen door wat ik te zien en te lezen kreeg. Wat mij het meest raakte waren afscheidsbrieven van jonge mannen, brieven die ze aan hun familie schreven kort voor ze geëxecuteerd zouden worden. …..voor mij eindigt het leven hier…..binnen een half uur ben ik er niet meer, ik heb speciaal die grijze trui die je voor mij gebreid hebt aangedaan zodat je me direct tussen de anderen zult herkennen…..zorg goed voor de kinderen…vaarwel.

Uit respect voor allen die hier het leven lieten wordt gevraagd de stilte te bewaren. Een overbodige vraag want je wordt er vanzelf stil als je ziet hoe en hoort het daar aan toeging. Aan de ingang van het museum krijg je een koptelefoon die afgesteld is op de door jou

gewenste taal en in het museum zie je hier en daar het pictogram van een koptelefoon, wat wil zeggen dat je daar de hoofdtelefoon moet opzetten. Een heldere duidelijk stem vertelt je wat je weten moet. Op een bepaalde plaats moet je een lift nemen om boven in de koepel het bezoek verder te zetten. Boven gekomen heb je de keuze om eerst in een van de twee cinemazalen een film te bekijken. Als je die gezien hebt kun je een deel van de rondgang volgen om dan uit te komen in de tweede zaal om ook daar een filmmontage te zien. In de ene zaal zie je een film over de bouw van la coupole en in de andere zaal een film over de bouw van de V2 , de geboorte van de ruimtevaart. De ene zaal heet REX en de andere CINEAC. De twee Antwerpse bioscoopzalen die totaal onvoorzien en onverwacht tijdens een voorstelling in één klap tot een hoop puin herleid werden. Zij kregen de trieste eer om de geschiedenis in te gaan als de plaats waar de allereerste V2 in Antwerpen is ingeslagen.

Het was op 16 December 1944 om 15:20. In de cine REX draaide de film “The plainsman” met Gary Cooper en Jean Arthur. Van de 1100 aanwezigen in de bioscoop lieten er 567 het leven. Onderstaande foto toont hoe groot de aangerichte schade was.

Het was de eerste van een hele reeks bommen die in Antwerpen paniek zouden zaaien. Aan een van de zalen daar in het museum is een herdenkingplaat voor de slachtoffers te zien samen met een foto van de inslag en een stadsplan waarop alle bominslagen (V1 en V2) in Antwerpen aangegeven zijn. In totaal werden 1664 van die tuigen afgeschoten met de Antwerpse haven als bestemming. De raketten waren nog lang niet perfect en velen bereikten hun doel niet maar vielen her en der in de

stad en in de randgemeenten. Ook de V1 kon niet precies op een welbepaald doel gericht worden. Zodra de getankte brandstof op was kwam de bom in een duikvlucht naar beneden. De v2 ’s het waren het ergst. Je hoorde of zag ze niet aankomen. Een knal en met wat geluk was je enkele seconden later bij de tweede knal nog in leven. “Antwerp, the city of sudden death “, een zeer ware uitspraak. Op de volgende pagina staat een plan ( enkel het stuk Wilrijk) met de inslagen aangegeven op alle plaatsen waar een bom gevallen is. Kleurcodes geven aan of het een V1 of een V2 was en of de bom al of niet ontplofte.

Als je alle inslagen in de hele provincie wil zien, klik dan op het plan.

Zwart = V1 Een maquette van het bouwwerk en de opslag van V2’s Blauw = niet ontplofte V1 Rood = V2 Geel = niet ontplofte V2

De Raketmotor van de V2 Bronnen La Coupole Helfhaut Blokhaus Eperleques

http://www.v2rocket.com/start/chapters/antwerp.html Foto’s Eigen foto’s, ter plaatse genomen.

Sinds 14 Juli 2012 is er aan het museum een 3D planetarium gevoegd en vanaf die dag opengesteld voor het publiek. Wij waren dus mee van de eersten die het te zien kregen. Het is moeilijk uit te leggen is wat je daar precies te zien krijgt, een film over de planeten en een film over de ruimtevaart. Maar ..Beiden in Drie dimensies geprojecteerd op een scherm in de vorm van een halve bol met een diameter van 15 meter. Tot hier is het nog simpel. Maar…Je moet het zelf meegemaakt hebben

om het sensationele ervan in te zien. De halve bol staat niet horizontaal maar staat voor je wat lager en achter je wat hoger, (zie de foto van de bouw van de zaal) zelf lig je in een soort ligstoel en je kijkt dus als het ware naar het middelpunt van die halve bol waar het beeld schijnbaar gevormd wordt. Je krijgt een 3D bril mee om het ruimte-effect te kunnen zien. Anders dan bij normale 3D wordt zie je niet enkel wat op je afkomt maar je ziet het ook links en rechts naast je passeren omdat het beeld 360° rond is en in totaal groter dan je gezichtsveld. Het ISS (International Space Station) krijg je te zien alsof je zelf in een ruimtepak in de ruimte hangt. Zo dichtbij en reëel dat je het niet kan nalaten om het te willen aanraken. Je ziet dan ook in de zaal vele handen omhoog gaan om aan het ruimtechip te voelen. Beelden van de maan, net of je er zelf op staat. De lancering van een raket, of je er zelf bij bent. zaal in aanbouw.

Mooi, indrukwekkend en realistisch zonder gezochte speciale effecten, want wat je te zien krijgt is zo al fantastisch genoeg. Een klein minpuntje was dat de begeleidende tekst alleen in het Frans was.

Foto van Jérôme Pouille