Lanzarote wordt ook wel de ‘zwarte parel’ van de

Atlantische Oceaan genoemd. Het eiland is geschapen door de woeste krachten der natuur

en de handen van één man: architect en kunstenaar César Manrique. Dankzij hem en de

zwarte lava heeft dit Canarische eiland een heel eigen gezicht.

TEKST EN FOTO’S MARJAN TERPSTRA

CANARISCHE EILANDEN LANZAROTE

Lava-eilandLanzarote

César Manrique

CONSUMENTENBOND REISGIDS

NOV/DEC 20148

©

HH‘Hier op het eiland weet je niet wat de hand van God is en wat de hand van Manrique.’ Deze typering van Lanzarote van een eilander blijkt een schot in de roos. Overal waar je komt zie je zwarte lavagronden en hagelwitte creaties van Manrique ertegenover. Toen de internationaal beken-de kunstenaar-architect na jarenlange afwezigheid in de jaren 60 terugkeerde naar de Canarische Eilanden was hij gechoqueerd door de lelijke toeristengedrochten op de buureilanden. Dat nooit, dacht hij. Het toeval wilde dat zijn vroegere schoolvriend José Ramírez Cerdá in die tijd president van het eiland was. Hij verbood hoogbouw en bepaalde dat alle nieuwbouw moest worden opgetrokken in de lokale kleuren: witte en zwarte muren met groene, bruine en blauwe accenten. Manrique kreeg geld om zijn droom te verwezenlijken. In de creaties die hij neerzette smelten architectuur en natuur samen. De lava, die een plaag vormde voor de eilandbewoners, speelt een hoofdrol in zijn werk.

Natuurlijke gril

Een van zijn opvallendste ontwerpen is restaurant Diablo midden in het Parque Nacional de Timanfaya. De weg er-heen is al indrukwekkend. Het lijkt net of je op de maan bent beland. Dikke brokken lava zo ver het oog reikt. In dit unieke natuurpark van 5000 hectare ligt de hoofdkra-ter van de vulkaanuitbarstingen die tussen 1730 en 1736 een groot deel van Lanzarote onder een dikke laag lava en as bedekten. En nog steeds kun je hier de krachten van de aarde zien en voelen. Voor het geheel uit glas opgetrokken restaurant giet een medewerker van het nationale park een plens water in een gat in de grond. En woesh, na enke-le seconden spuit het water de aarde uit. De grond hieron-der is op een paar meter diepte al 400 graden Celsius. Ach-ter hem gooit een collega wat dor struikgewas in een kuil. Het is er zo warm dat het binnen enkele seconden vlam vat. Het restaurant gebruikt de warmte van de aarde om te koken. Naast het restaurant ligt een put met een roos-ter. Hier komt geen water uit de grond, maar zo veel hitte dat ze er het typische gerecht van de Canarische Eilanden op bereiden, papas arrugadas, ‘gerimpelde’ gepofte aard-appelen.

Apocalypse then

Het nationale park is verboden gebied, uitgezonderd het pad van de hoofdweg naar het restaurant. En vlak voor de ingang kun je een kameel huren om in een karavaan langs de kraters te lopen. De toegang tot het park is inclusief een bustocht van een halfuur door de lavavelden, de enige manier om meer te zien en te weten te komen over de uit-zonderlijke geologie. Afgewisseld met apocalyptische muziek van onder meer Mozart en Strauss (Matthäus- Passion en Also sprach Zarathustra) vertelt een stem

RECHTS Een

kok ontschubt

vis bij El Golfo

9

©

CANARISCHE EILANDEN LANZAROTE

in het Spaans, Engels en Duits wat zich hier in de 18e eeuw afspeelde. ‘Op 1 december 1730 tussen negen en tien uur ’s avonds barstte de aarde plotseling open. Dicht bij de Timanfaya verhief zich een reusachtige berg uit de schoot der aarde. Er schoten vlammen de lucht in en ze brandden 19 dagen ononderbroken. Een paar dagen later opende een nieuwe kloof waaruit lavastromen tevoorschijn kwamen die over de dorpen stroomden.’ Dat schreef de pastoor uit het nabijgelegen dorp Yaiza vlak na de eerste uitbarstin-gen. Wat hij niet kon bevroeden was dat de erupties maar

liefst zes jaar zouden aanhouden. Er zou slechts één eilander zijn gedood bij die uitbarstingen. Onvoorstelbaar als je ziet hoe de natuurkrachten hier 11 dor-pen hebben verzwolgen. De tocht door het lavalandschap is zonder meer in-drukwekkend. Een bezoek aan Lan-zarote is niet compleet als je dit niet hebt gezien. Maar ga vroeg, want voor je het weet sta je in een lange rij toeris-ten te wachten voor de bussen.

Zwarte strandjes

Als je toeristenstromen wilt vermijden en toch het fasci-nerende lavalandschap wilt verkennen, ga dan naar El Golfo, een prachtig vissersdorp. Als je door het dorp heen bent gelopen, houdt de bewoonde wereld op en beginnen de lavavelden, die uitmonden in de zee. Langs de kust loopt een pad over het lavagesteente dat je in drie uur via allerlei verlaten strandjes uiteindelijk bij Playa del Paso brengt. Daar is helemaal niets, dus zorg voor voldoende water en eten. Eenmaal terug in El Golfo wacht de belo-

ning: terrasjes aan zee waar elke dag de verse oceaanvis op tafel belandt. Vlak voor het dorpje ligt nog een grote toeristentrekker: La Laguna Verde. Als wij tegen de avond aankomen, is er bijna sprake van fi levorming. We kijken de diepte in, waar een paar zonaanbidders op het zwarte zand liggen, en zien de groene lagune, die zijn typische kleur dankt aan de al-gen. Een mooi gezicht, maar geen omweg waard.

Lavawijn

Op de weg van El Golfo naar het koloniale stadje Teguise kom je langs de wijnvelden van La Geria. Hier hebben mensenhanden de krachten van de aarde bedwongen door in de lava kuilen te graven met muurtjes eromheen en in het midden daarvan een wijnstok te planten. Aangezien er geen grondwater is, wordt zo optimaal gebruikgemaakt van het dauwwater. De wijnen die ze hier maken zijn ver-rassend fris. Overal langs de weg zijn bodega’s met barre-tjes waar je de wijn kunt proeven én kopen. In El Grifo, de oudste bodega van Lanzarote, is een leuk museum waar je kunt zien hoe hier in de 19e eeuw wijn werd gemaakt. Alle oude werktuigen zijn bewaard. De bi-bliotheek telt meer dan 4000 boeken over wijnteelt; som-mige zijn meer dan 200 jaar oud. Ook hier heeft Manrique zijn sporen nagelaten. Het ontwerp van het embleem van de bodega is van zijn hand. Proef er de heerlijke droge witte wijn, die prima smaakt bij een versgevangen visje. Vlak voor de afslag naar Teguise ligt het Monument voor de boer: een uit tonnen opgebouwd groot wit kunstwerk met een museum ernaast. Op het hagelwitte terras zit je heerlijk in de zon. Bij het museum is een fantastische feestzaal met ondergrondse gangen, nog een ontwerp van Manrique.

Voor de ramp

Teguise laat zien hoe het eiland eruitgezien moet hebben voor de uitbarsting in de 18e eeuw. Rond het centrale plein van de voormalige hoofdstad staan prachtige koloniale huizen waarin bars, winkels en musea zijn gevestigd. Je waant je er door de houten vloeren, balkenplafonds en or-namenten eeuwen terug. Als je wilt genieten van de bij-zondere architectuur, ga dan niet op zondag. Dan is er markt in het stadje en komen veel toeristen een kijkje nemen; tot ver buiten Teguise worden braakliggende terreinen gebruikt als parkeerterrein. Een paar kilometer verderop ligt een ander architecto-nisch hoogstandje van de grote meester: restaurant LagOmar. Dit complex werd door Manrique ontworpen in opdracht van de acteur Omar Sharif, die hier een tweede huis had. Met alle ondergrondse tunnels met waterpartij-en en fantastische doorkijkjes zette hij ook hier de natuur naar zijn hand. Als je ’s avonds in de buurt bent, ga er

VISVISVISVISCANARISCHE KEUKEN

Je kunt overal op het eiland goed eten. Vis met mojo en aardappel-

tjes. Simpel maar lekker. Wie iets bijzonders wil, kan gaan tafelen bij

La Tegala, een restaurant met sterallures midden op het eiland. De

vernieuwende keuken is gebaseerd op eeuwenoude Canarische re-

cepten. Prachtige architectuur en fantastisch uitzicht. Een acht-

gangenmenu inclusief wijn kost €58. Ook La Era in Yaiza is een aan-

rader. Als je op het binnenplein van dit mede door César Manrique

gerenoveerde restaurant komt, lijkt de sfeer eerder Grieks dan

Spaans. Heerlijk rustig en sfeervol plekje, voor lunch én diner.

De erupties duurden 6 jaar en verzwolgen

11 dorpen

CONSUMENTENBOND REISGIDS

NOV/DEC 201410

©

BOVEN Schilder-

achtig terras bij het

Papagayostrand

MIDDEN Toren in

Teguise

ONDER Cactustuin

BOVEN Bij het

monument voor

de boer

RECHTS Het

schip der woes-

tijn in vulkaan-

park Timanfaya

©

dan heen: de bar is open en alles is feeëriek verlicht. Ronduit betoverend.

De huizen van de meester

Midden op het eiland, bij Tahiche, zag César Manrique de top van een boom uit de lavagronden steken. Hij stopte, en zei: ‘Hier wil ik mijn huis bouwen!’ Een onmogelijke plek volgens velen, maar de architect wist dat er een lavagrot was. Nadat hij de grond van de verbaasde landeigenaar had gekocht, ontdekte hij nog meer ondergrondse lava-gangen. Manrique bouwde er zijn paleisje, nu een van de hoofdattracties van het eiland. Er is een permanente expo-sitie van zijn werk en dat van tijdgenoten, onder wie Pablo Picasso. In een van de ruimtes komt de lava van buiten ge-woon naar binnen rollen. Erboven heeft Manrique een groot raam laten zetten met uitzicht op de lavavelden. De kunstenaar woonde hier enkele jaren, maar koos uiteinde-lijk voor een teruggetrokken leven in een oase in het noor-den van het eiland: het dorpje Haría, omringd door pal-men en akkertjes. Daar lijkt de lava ver weg. Het dorpje is nog rustig, maar met de komst van een nieuw museum en de Ruta Manriqueña zal het met die rust snel gedaan zijn.

Het laatste woonhuis van de ‘god van Lanzarote’ is pas sinds eind 2013 open voor publiek. Alles is nog precies zo-als het was toen Manrique in 1992 op 73-jarige leeftijd bij een verkeersongeval om het leven kwam. Bezoekers wor-den slechts in kleine groepjes toegelaten. Wonderlijk om hier te lopen in de wetenschap dat de kunstenaar zijn huis uitging en nooit meer terugkwam. We zien zijn slaapka-mer, waar zijn pyjama nog klaarligt, de woonkamer met de vleugel, de boekenkast waarin opvallend veel boeken staan over Picasso en de badkamer vol snuisterijen met uitzicht op de palmen die het huis omringen. Ook zijn ate-lier in de tuin is nog zoals hij het achterliet in 1992. Als je toch in Haría bent, rijd dan even door naar de Mirador del Río. Het uitzicht op het voor de kust gelegen eiland La Graciosa is fenomenaal.

Grotten en vissersdorpjes

Niet ver hiervandaan ligt nog een Manrique-attractie, de Jameos del Agua met ernaast de Cuevas de los Verdes. Ki-lometerslange lavagrotten waar de kunstenaar deels zijn stempel op drukte. In de Jameos del Agua is ook een con-certzaal, die helaas al 11 jaar dicht is wegens ‘werkzaam-heden’. Bij de Jameos is een wat gedateerd museum over vulkanisme, waar de meeste vragen die wij hebben over de erupties die hier in de 18e eeuw plaatsvonden helaas niet worden beantwoord. Een gemiste kans. De grotten liggen tussen twee leuke vissersdorpjes, Arrie-ta en Orzola. Vooral in Arrieta kun je fantastisch vis eten aan het strand. Tussen de twee dorpen zijn diverse kleine strandjes met fi jn wit Saharazand tussen de zwarte lavarotsen. Met stenen zijn hier windschermen gemaakt die zowel zorgen voor privacy als voor beschutting tegen de wind.

medewerkster juwelierszaak: ‘Ik geniet hier vooral van de prachtige landschappen. Elk weekend ga ik eropuit, vaak met een groep wandelaars, en ontdek steeds weer geweldige nieuwe plekken.’

Cathérine Leloup,)

BOVEN Stil

hoekje in Haria

LINKS Uitzicht

bij de Mirador

del Rio

RECHTS

Eind van de

lavastroom in

het museum-

huis van

Manrique

12

©

CANARISCHE EILANDEN LANZAROTE

TOPSELECTIE OVERNACHTEN

REIZEN & PRIJZEN

here. Prijsvoorbeelden voor acht

dagen, per persoon bij twee

personen en vertrek in januari: Eliza

was here, Casa Tomarén, inclusief

Transaviavlucht en huur kleine auto

€675. Arke, appartement in Hyde

Park Lane inclusief vlucht en

transfer €374,25.

ENTREES Parque Nacional de

Timanfaya, open van 9-19 uur, met

bustour €8. De laatste bustour start

om 17 uur. Wijnmuseum El Grifo, vier

rondleidingen per dag, €6 inclusief

wijnproeverij. Reserveren noodzake-

lijk, www.elgrifo.com/el-museo.

Fundación César Manrique in

Tahiche €8; Jameos del Agua €9;

Mirador del Río €4,50; Cueva de los

Verdes €9; Casa Museo César

Manrique in Haría €10, combinatie-

ticket met Fundación in Tahiche €15.

BESTE REISTIJD De temperatuur

schommelt tussen 20 graden in de

winter en 28 graden in de zomer.

Doordat er vaak een stevige bries

staat, is het ook in de zomer niet te

heet.

VLIEGEN Vanaf Eindhoven vertrekt

in januari één keer per week een

vlucht van Ryanair. Retour €111 (peil-

datum 19 augustus 2014).

AUTOHUUR Bij Goldcar huur je eind

januari 2015 een kleine auto voor

een week voor €123 inclusief allrisk-

verzekering en zonder eigen risico.

REISAANBOD Vliegvakanties naar

Lanzarote worden onder andere

aangeboden door Arke, Corendon,

Sunweb, Neckermann en Eliza was

Wij bezochten 13 charmante klein-

schalige overnachtingsadressen en

selecteerden er 6. Achter de vanaf-

prijs voor een tweepersoonskamer

staat in sommige gevallen een T

gevolgd door een cijfer. Dat is de

gemiddelde waardering van gasten

die boekten via een boekingssite.

De prijs is inclusief ontbijt tenzij

anders vermeld.

Kies voor de telefoonnummers

00 34. De overige adressen staan

op www.dereisgids.nu.

1. CASA DE HILARIO

Met Canarische en oosterse kunst

gedecoreerd hotel. Fijne salon met

open haard. Sfeervolle kamers in

warme kleuren. Zwembad met

uitzicht over het vulkaangesteente.

928 83 62 62, www.casadehilario.

com, €86, T: 8,3.

2. EL HOTELITO DEL GOLFO

Het enige hotel van El Golfo is vooral

vanwege de prijs en de ligging een

aanrader. Negen gezellige kamers en

een zwembad. Het ontbijt valt

volgens de gasten wat tegen.

928 17 32 72, www.hotelitodelgolfo.

com, €59, T: 8.

3. CASA TOMARÉN

Wat een klasse en sfeer ademt deze

oase. De eigenaren houden van

reizen en hebben de ruime apparte-

menten en huisjes in Balinese stijl

ingericht. Heerlijk zwembad, veel

privacy en overal een eigen terras.

Absolute topper. Ook huisjes voor

4-8 personen.

660 40 40 79, www.tomaren.com,

€84, T: 8,9.

4. EL ALJIBE

In een oud waterreservoir zijn een

woonkamer en een slaapkamer

gemaakt en zeer smaakvol ingericht.

Binnenplaats met jacuzzi. Het

zwembad deel je met drie andere

appartementen. De eigenaren

verhuren ook elders fraaie appar-

tementen.

619 23 19 04, www.rural-villas.com,

€160 exclusief ontbijt.

5. VILLAS HEREDAD KAMEZÍ

Comfortabele bungalows met privé-

zwembad direct aan zee bij vakantie-

dorp Playa Blanca. Met massagebad

en -douche, goed ingerichte keuken

en veel privacy. Prima gesorteerde

supermarkt met ’s morgens verse

croissants.

928 51 86 24, www.heredadkamezi.

com, €170 voor 4 personen exclusief

ontbijt, T: 8,7.

6. FISHERMAN’S COTTAGE

‘The best seaside villa in Europe,’

aldus The Times on Saturday. Inder-

daad: stijlvol gerenoveerd vissers-

huis midden in het vissersdorpje

Arrieta met fantastisch uitzicht op

zee. Modern ingericht en van alle

gemakken voorzien.

696 98 28 72/3, www.lanzarote-

retreats.com, €105 exclusief ontbijt.

REISINFORMATIE De ANWB Extra is

een handzame gids met uitneem-

bare kaart (2012, 128 pag., €8,95).

Ook een fi jne gids is Lanzarote

ontdekken en beleven van Deltas

(2012, 118 pag., €10,95).

Voor wandelaars is de Kompass

Wander-, Rad-, Freizeit- und

Straßenkarte Lanzarote erg handig

(schaal 1:50.000, begeleidend

boekje in het Duits, 63 pag., €11,95).

Een zeer complete site met infor-

matie in het Engels is www.turismo-

lanzarote.com.

ETEN & DRINKEN Gemiddelde

prijzen in €

Café solo 1,40, papas arrugadas met

mojo 4,50, dagvis met papas arru-

gadas en mojo 12, glas wijn 1,80,

bienmesabe (dessert van noten,

honing en ijs) 4,50.

CULTUUR MODERN NATUUR STRAND

13CONSUMENTENBOND REISGIDS

NOV/DEC 2014

©

consumentenbond.nl/kioskreis

WAAR GAAT JE VOLGENDE REIS NAARTOE? Laat je inspireren door de artikelen in onze Reisgids.Kennismaken? Nu 6 nummers voor €22,75

NU MET 35% KORTING

©