Recensie: Jeffrey Wijnberg, Zachte heelmeesters
1
boeken Het ‘ik’ heeft altijd wat te mekkeren VolZin | 28 september 2012 DOOR ANNEMARIE POSTMA “Wat doe je dan bij je psycholoog?’’ “Praten” , antwoordt een vriendin. “Maar dat kun je met mij toch ook?” “Ja, dat is waar. Maar mijn vrienden wil ik niet lastigvallen.” Dit is in de kern precies waar het nieuwste boek van Wijnberg over gaat. Terwijl de kosten in de (geestelijke) gezondheidszorg de pan uitrijzen, blijven psychologen maar vasthouden aan vaak jarenlange, peperdure behandelingen die meestal niet meer zijn dan gesprekken van ‘hoofd tot hoofd’ en feitelijk de rol vervullen van gesprekken met een goede vriend of een familielid. Wijn- berg hekelt het pappen van de ‘luisterende psycholoog’ en de ‘geitenwollensokken-psychologie’ . Het is, schrijft Wijnberg, een vorm van therapie die de problemen niet oplost maar eerder juist in stand houdt. Vaak willen patiënten dat je ze niet tegen- spreekt maar willen ze enkel hun verhaal kwijt. Misschien even verlichtend maar nooit genezend’’ , schrijft hij. Wijnberg belicht heel goed de trucs van het ‘ik’ om ons maar te laten blijven zoeken en streven en laten blijven hangen in trau- matische verhalen uit het verleden. Hij laat zien hoe het ‘ik’ zijn bestaansrecht ontleent aan onze zoektocht. Gaan wij gelukkig zijn in het hier en nu, dan verliest het zijn functie en macht. Zolang patiënten hier niet op gewezen worden houdt het ‘ik’ alle ruimte om ons wijs te maken dat we nog wel een jaartje therapie nodig is. En misschien nog wel een jaar. Het moet zijn bestaan immers veiligstellen. ‘Werken aan jezelf’ bestaat als inspanning dan ook eigenlijk helemaal niet. Het is een illusie. Want de vraag is: wie werkt er aan wat? Het antwoord is: het ‘ik’ sleutelt aan de werkelijkheid omdat het altijd wat te mekkeren heeft. Het denkt dat het allemaal ‘beter’ moet, omdat de dingen anders fout met ons zullen aflopen. “Geen ‘ik’ , geen probleem” , luidt niet voor niets een gezegde. Bij heling gaat het maar om één ding: zonder verzet de werke- lijkheid toelaten en kijken waar ons ‘ik’ de dingen nog niet echt wil zien of ondergaan. De pappen-en-nathouden psychologie zorgt ervoor dat mensen jaren aan zichzelf ‘werken’ maar ei- genlijk nooit écht verder komen. Dingen kunnen door therapie misschien ‘een plek krijgen’ maar het graven in je verleden zal de problemen in het hier-en-nu niet wegnemen. Het zal mis- schien op dénkniveau even wat rust brengen maar dat houdt doorgaans niet in dat er ook echt heling heeft plaatsgevon- den. Pijn zal, hoezeer en langdurig je ook in je verleden blijft graven, telkens in het NU bij je aankloppen. Pijn heeft niets aan oeverloze praatsessies maar wil erbij horen. Niet je pijn is je probleem, maar je onwil om die pijn te ervaren. Precies dit zegt – en wat een verademing is dat om dit juist te lezen van een psycholoog – Wijnberg ook. Hij pleit dan ook voor een hier-en-nu therapie en de provocatieve therapeuti- sche aanpak van de psycholoog die uit zijn luie stoel opveert en het lef heeft om te zeggen wat hij echt vindt. Want zachte heelmeesters maken alleen maar stinkende wonden, volgens Jeffrey Wijnberg. Een moedig en overtuigend boek. JEFFREY WIJNBERG ZACHTE HEELMEESTERS Scriptum, 160 blz., € 17,95 Eric Metaxas DIETRICH BONHOEFFER. PASTOR, MARTELAAR, PROFEET, SPION “Stilzwijgen in confrontatie met het kwaad is het kwaad zelf: God zal ons daarvoor niet onschuldig houden. NIet spreken is ook spreken. Niet handelen is ook handelen.” Vanuit deze overtuiging verzette Dietrich Bonhoeffer zich tegen Hitler. Het kostte hem zijn leven. De Amerikaanse journalist Eric Metaxas schreef voor het eerst in veertig jaar een nieuwe biografie en maakte daarbij gebruik van nieuwe gegevens. Een indrukwekkend boek over een indrukwek- kend christen. Groen, 608 blz., € 32,50 Jurjen Wiersma DE WERELD WORDT WIJNGAARD. EEN PLEIDOOI VOOR HET EXPERIMENTUM HUMANI Protestantse ethicus schrijft over cultuur- en stijlbreuken in de hedendaagse samenleving en confronteert deze met bijbelse en theologische criteria. “Rechtvaardigheid is mijn grondkeuze geworden.” Narratio, 314 blz., € 22,50 Guigo de Kartuizer GEWOONTEN. EEN LEEFREGEL VOOR KLUIZENAARS IN GEMEENSCHAP Guigo (1083-1136), vijfde prior van La Grande Chartreuse, legde in zijn Consuetudines de gewoonten van de nog jonge kartuizerorde vast. Hij behandelt een veelheid aan praktische en geestelijke zaken: van de omgang met vrouwen, gasten en lastdieren tot het gebed, de zorg voor de doden en de vijf aderlatingen waar men als kartuizer jaarlijks recht op had. Guigo biedt ons een inkijkje, niet alleen in zijn orde maar ook in de ziel van de Middeleeuwen. Damon, 141 blz., 22,90 Titus Schlatmann & Rob van Waarde “ZO WORDT HET SPEL GESPEELD”. OVER EMPOWERMENT EN GEMEENSCHAP Verslag van een praktijkonderzoek door pasto- rale beroepskrachten uit stadwijken die achter- stand en uitsluiting kennen. Beroepskrachten en vrijwilligers proberen zich kwetsbaar op te stellen en zijn ook zelf in het geding. Zo ontstaat er wederkerigheid met de deelnemers. Urban Mission reikt een alternatief aan voor heden- daagse technocratische benaderingen. Van der Ros Communbicatie, 142 blz., € 15,- 34
description
Het 'ik' heeft altijd wat te mekkeren. Een recensie van het boek "Zachte heelmeesters" van pyscholoog Jeffrey Wijnberg
Transcript of Recensie: Jeffrey Wijnberg, Zachte heelmeesters
b o e k e nHet ‘ik’ heeft altijd wat te mekkeren
VolZin | 28 september 2012
DOOR ANNEMARIE POSTMA “Wat doe je dan bij je psycholoog?’’ “Praten”, antwoordt een vriendin. “Maar dat kun je met mij toch ook?” “Ja, dat is waar. Maar mijn vrienden wil ik niet lastigvallen.” Dit is in de kern precies waar het nieuwste boek van Wijnberg over gaat. Terwijl de kosten in de (geestelijke) gezondheidszorg de pan uitrijzen, blijven psychologen maar vasthouden aan vaak jarenlange, peperdure behandelingen die meestal niet meer zijn dan gesprekken van ‘hoofd tot hoofd’ en feitelijk de rol vervullen van gesprekken met een goede vriend of een familielid. Wijn-berg hekelt het pappen van de ‘luisterende psycholoog’ en de ‘geitenwollensokken-psychologie’. Het is, schrijft Wijnberg, een vorm van therapie die de problemen niet oplost maar eerder juist in stand houdt. Vaak willen patiënten dat je ze niet tegen-spreekt maar willen ze enkel hun verhaal kwijt. Misschien even verlichtend maar nooit genezend’’, schrijft hij.Wijnberg belicht heel goed de trucs van het ‘ik’ om ons maar te laten blijven zoeken en streven en laten blijven hangen in trau-matische verhalen uit het verleden. Hij laat zien hoe het ‘ik’ zijn bestaansrecht ontleent aan onze zoektocht. Gaan wij gelukkig zijn in het hier en nu, dan verliest het zijn functie en macht. Zolang patiënten hier niet op gewezen worden houdt het ‘ik’ alle ruimte om ons wijs te maken dat we nog wel een jaartje therapie nodig is. En misschien nog wel een jaar. Het moet zijn bestaan immers veiligstellen. ‘Werken aan jezelf’ bestaat als inspanning dan ook eigenlijk helemaal niet. Het is een illusie. Want de vraag is: wie werkt er aan wat? Het antwoord is: het ‘ik’ sleutelt aan de werkelijkheid omdat het altijd wat te mekkeren heeft. Het denkt dat het allemaal ‘beter’ moet, omdat de dingen anders fout met ons zullen a� open. “Geen ‘ik’, geen probleem”, luidt niet voor niets een gezegde.Bij heling gaat het maar om één ding: zonder verzet de werke-lijkheid toelaten en kijken waar ons ‘ik’ de dingen nog niet echt wil zien of ondergaan. De pappen-en-nathouden psychologie zorgt ervoor dat mensen jaren aan zichzelf ‘werken’ maar ei-genlijk nooit écht verder komen. Dingen kunnen door therapie misschien ‘een plek krijgen’ maar het graven in je verleden zal de problemen in het hier-en-nu niet wegnemen. Het zal mis-schien op dénkniveau even wat rust brengen maar dat houdt doorgaans niet in dat er ook echt heling heeft plaatsgevon-den. Pijn zal, hoezeer en langdurig je ook in je verleden blijft graven, telkens in het NU bij je aankloppen. Pijn heeft niets aan oeverloze praatsessies maar wil erbij horen. Niet je pijn is je probleem, maar je onwil om die pijn te ervaren.Precies dit zegt – en wat een verademing is dat om dit juist te lezen van een psycholoog – Wijnberg ook. Hij pleit dan ook voor een hier-en-nu therapie en de provocatieve therapeuti-sche aanpak van de psycholoog die uit zijn luie stoel opveert en het lef heeft om te zeggen wat hij echt vindt. Want zachte heelmeesters maken alleen maar stinkende wonden, volgens Je� rey Wijnberg. Een moedig en overtuigend boek.
JEFFREY WIJNBERGZACHTEHEELMEESTERS
Scriptum, 160 blz., € 17,95
Eric MetaxasDIETRICH BONHOEFFER. PASTOR, MARTELAAR, PROFEET, SPION
“Stilzwijgen in confrontatie met het kwaad is het kwaad zelf: God zal ons daarvoor niet onschuldig houden. NIet spreken is ook spreken. Niet handelen is ook handelen.” Vanuit deze overtuiging verzette Dietrich Bonhoeff er zich tegen Hitler. Het kostte hem zijn leven. De Amerikaanse journalist Eric Metaxas schreef voor het eerst in veertig jaar een nieuwe biografi e en maakte daarbij gebruik van nieuwe gegevens. Een indrukwekkend boek over een indrukwek-kend christen.Groen, 608 blz., € 32,50
Jurjen WiersmaDE WERELD WORDT WIJNGAARD. EEN PLEIDOOI VOOR HET EXPERIMENTUM HUMANI
Protestantse ethicus schrijft over cultuur- en stijlbreuken in de hedendaagse samenleving en confronteert deze met bijbelse en theologische criteria. “Rechtvaardigheid is mijn grondkeuze geworden.”Narratio, 314 blz., € 22,50
Guigo de KartuizerGEWOONTEN. EEN LEEFREGEL VOOR KLUIZENAARS IN GEMEENSCHAP
Guigo (1083-1136), vijfde prior van La Grande Chartreuse, legde in zijn Consuetudines de gewoonten van de nog jonge kartuizerorde vast. Hij behandelt een veelheid aan praktische en geestelijke zaken: van de omgang met vrouwen, gasten en lastdieren tot het gebed, de zorg voor de doden en de vijf aderlatingen waar men als kartuizer jaarlijks recht op had. Guigo biedt ons een inkijkje, niet alleen in zijn orde maar ook in de ziel van de Middeleeuwen.Damon, 141 blz., 22,90
Titus Schlatmann & Rob van Waarde“ZO WORDT HET SPEL GESPEELD”. OVER EMPOWERMENT EN GEMEENSCHAP
Verslag van een praktijkonderzoek door pasto-rale beroepskrachten uit stadwijken die achter-stand en uitsluiting kennen. Beroepskrachten en vrijwilligers proberen zich kwetsbaar op te stellen en zijn ook zelf in het geding. Zo ontstaat er wederkerigheid met de deelnemers. Urban Mission reikt een alternatief aan voor heden-daagse technocratische benaderingen. Van der Ros Communbicatie, 142 blz., € 15,-
34
436102.indd 2 24-9-2012 12:08:04
