Rassenkeuze:model voor een spanningsveld

Arjan Veerman & Klaas Wijnholds

Praktijkonderzoek Plant & Omgeving

Ketenomkering

• Richten op wat de markt vraagt:– Klant - AVEBE - Teler

• Vraag klant– kwaliteitszetmeel tegen zo laag mogelijke prijs

• Teler– lage prijs - hoge opbrengst een noodzaak

• Opbrengstverhoging is dus ook marktgericht

Spanning tussen markt en teelt

• AVEBE (=markt)– voorkeur eigenschappen en kwaliteiten

• Teler – teeltkundige eisen – voldoende hoge opbrengst op korte en lange

termijn

• Opbrengst– eerste zorg van de teler, niet van AVEBE

Rassenkeuze belangrijk punt

• AVEBE-studie opbrengstbeperkende factoren: – Rassenkeuze– Kwaliteit pootgoed

• Agrobiokon inventarisatie– 500 respondenten bevestigen:– rassenkeuze is een knelpunt

• Rassenkeuze is krachtige teeltmaatregel

Rassenkeuze is krachtige teeltmaatregel (1)

Bruto opbrengst

Ras20%

Stikstof en kalium

3%

Interacties8%

Perceel en jaar

69%

Rassenkeuze is krachtige teeltmaatregel (2)

SuikergehalteRas11%

Stikstof en kalium

11%

Perceel en jaar

32%

Interacties46%

Ras: grote invloed op veel eigenschappen

Opbrengst• Vroegrijpheid• Droogtegevoeligheid• Resistenties

– Aardappelmoeheid• Resistentie• Tolerantie

– Wratziekte– Phytophthora– Virus

Kwaliteit• Zetmeel

– Gehalte– Kwaliteit

• Eiwitgehalte• Rooibeschadiging• Bewaarbaarheid

– Rot– Kieming

Aardappelmoeheid (1)

• Gemiddeld nog 8 % schade = € 200 per ha

• Op 30 % van het areaal meer dan 10 % schade

• Op 14 % van het areaal meer dan 20 % schade

• AM verdient dus nog altijd prioriteit bij perceelsgerichte rassenkeuze

Aardappelmoeheid (2)

• Goed resistentiemanagement– verbreedt de rassenkeuze– minder noodzaak voor tolerantie

• Goed resistentiemanagement– minder inzet van granulaat en grondontsmetting: – verlaagt de kosten– verlaagt milieubelasting

• AM mag geen probleem zijn!

Vrijlevende alen• Wortelknobbelalen Meloidogyne spp.

– weinig opbrengstschade

• Wortellesie-aaltjes Pratylenchus spp.– incidenteel schade

• Vrijlevende wortelaaltjes Trichodoriden – nog onduidelijk

• Beheersing van vrijlevende alen– is complexer dan van AM !!!!

Phytophthora

• Optimeel AVEBE– hogere resistentie gemiddeld lagere inzet chemie– verlaagde dosering– minder “reparatie” bespuitingen

• Hogere resistentie biedt dus enige ruimte voor kostenverlaging

Bewaarbaarheid

• Gevoeligheid voor rooibeschadiging

• Kiemlustigheid

• Gevoeligheid voor Erwinia

• Gevoeligheid voor knolphytophthora

Rot: grote incidentele verliezen% verlies door rot

0

2

4

6

8

10

12

14

0 10 20 30 40 50Beschadigingsindex (0-50)

Rooibeschadiging = bewaarverlies% bewaarverlies UBG

-5

0

5

10

15

20

25

30

35

0 10 20 30 40 50Beschadigingsindex (0-50)

SerestaElkanaKartel

Kwaliteit Voor wie ???

• OWG Teler AVEBE

• Suikergehalte AVEBE Teler

• Zetmeelspecialiteiten AVEBE– Samenstelling– eigenschappen

• Eiwit AVEBE Teler

Kwaliteit = Puntenwaardering• Gebreken met vuilinsluiting geen iets veel zeer veel

lichte gebreken 10 8 3 1zware gebreken 10 5 2 0

• Overige gebrekengroen 10 9 5 3blauw 10 9 5 3schurft 10 9 5 3

• Tarrering in kg geen welrot 10 0ziek 10 0vorst 10 0broei 10 0

• Verontreiniging in kg geen wel

veen/darg 10 0

Een partij maximaal 100 punten. Iedere vracht > 90 punten is premie!

Is rassenkeuze dè oplossingvoor markt en teelt?

Ja

• grote invloed op

– opbrengst

– kwaliteit

• bedrijfszeker effect

– relatief stabiel

Nee

• Meer factoren van invloed

• Interacties/onvoorspelbaarheid

• Lange lijst van eisen

– zware wissel op kweekwerk

• Andere teeltmaatregelen nodig

– gebrek aan: HÈT RAS

Rassenkeuze is belangrijk en complex

• Doel– maximale benutting van raseigenschappen– combinatie met bedrijfs- en perceelsspecifieke

omstandigheden

• Nieuw hulpmiddel:– rassenadviessysteem Agrobiokon OPTIRas