Twee conferenties Good Practices Cultuurwijsheid

1. Startconferentie

Culturele instellingen HengeloBegin 2008 zijn de belangrijkste uitgangspunten voor het RAAK-project ‘Cultuurwijsheid’ geformuleerd in een conceptversie van het document ‘Analysekader Cultureel Erfgoed’. In een eerste bijeenkomst met educatieve medewerkers van alle Hengelose culturele instellingen zijn enkele essentiële uitgangspunten getoetst op hun praktische bruikbaarheid. We kiezen bewust voor medewerkers van Hengelose instellingen omdat het feitelijke project wordt uitgevoerd met 2 grote Enschedese culturele instellingen, de TwentseWelle en het Rijksmuseum Twenthe; we willen nu de transfermogelijkheden naar een andere context onderzoeken.De basisscholen in Hengelo zijn bij culturele activiteiten geclusterd in 4 stadswijken.

DoelBij de toelichting op de doelstelling voor deze bijeenkomst is verduidelijkt dat culturele instellingen in staat dienen te zijn in te spelen op vragen vanuit scholen die betrekking hebben op het verkrijgen van meer samenhang tussen het reguliere curriculum en de cultuurontmoetingen. In deze bijeenkomst toetsen we met name de praktische bruikbaarheid van:

- de 3 scenario’s uit de nota ‘Hart(d) voor cultuur’ - de leerlijnen TULE die ontwikkeld zijn door de SLO

Globaal verloopDe meeste aanwezigen herkennen uit eigen ervaring de door ons geschetste problemen rond vraag (vanuit de scholen) en aanbod (vanuit de instellingen). We discussiëren voor de pauze over o.a. de volgende onderwerpen:

- de beoordelingen door leraren van de cultuurontmoetingen zijn meestal positief, dus wat willen we nog meer!

- scholen formuleren in het algemeen geen of weinig vragen- werken met het hele team betekent vraaggericht bezig zijn- vooroverleg met scholen is vaak niet mogelijk- scholen maken wisselend gebruik van het begeleidend materiaal bij een

cultuurontmoetingDe instellingen zien het belang van meer samenhang tussen binnen- en buitenschoolse activiteiten, vooral bij de ‘scenario 2’ scholen.We introduceren de 3 scenario’s uit de nota ‘Hart(d) voor cultuur’ en TULE voor de vakgebieden Oriëntatie op Jezelf en de Wereld, Kunstzinnige Oriëntatie en Nederlandse Taal. Veel aanwezigen zijn niet of nauwelijks op de hoogte van beide documenten. We bespreken de mogelijkheden ervan om te komen tot het dichten van de kloof tussen vraag en aanbod. Vervolgens discussiëren we over de mogelijke consequenties voor de instellingen. Na de pauze nemen we in groepjes plaats achter de computer en bestuderen TULE voor de eigen discipline. We proberen een eventueel al uitgevoerde activiteit met een groep te koppelen aan de tussendoelen van een leerlijn. Van hieruit maken we uitstapjes naar andere disciplines. Kerndoel 56 - een containerkerndoel voor cultureel erfgoed - wordt in samenhang gebracht met andere kerndoelen voor vakken die gerelateerd zijn aan cultureel erfgoed.

Conclusies Tijdens de afsluiting wordt nog eens het belang benadrukt van het vooroverleg tussen de instelling en de school, die zich wil ontwikkelen richting scenario 2. Belangrijk bij dergelijke contacten is het spreken van eenzelfde taal en het zich richten op gemeenschappelijke inhouden voor zowel binnen- als buitenschoolse culturele activiteiten. De scenario’s en TULE

worden gezien als bruikbare middelen. Bij deelnemers zijn goede ideeën ontstaan om tot meer samenhang te komen in de eigen culturele praktijk.

DeelnameVoor de volledigheid geven we een opsomming van de betrokken Hengelose culturele instellingen: muziekschool, crea, AkkuH, bibliotheek, Rabotheater, techniekmuseum ’t Heim Historisch Museum. Ook de gemeente is vertegenwoordigd.In totaal zijn 29 personen aanwezig, gespreid over 2 bijeenkomsten.

Bijlage: programma startconferentie

Hengelose Culturele instellingen en scholen Primair Onderwijs

Bijeenkomst met educatieve medewerkersHogeschool Edith Stein 12 en 19 februari (voor muziekschool) 2008, 9.00 -12.00 uur

Ben Blanken, Jaap Besteman, Ronald von Piekartz

Programma:

9.10 - 9.151. Doel bijeenkomst:

9.15 - 9.452. Opening, voorstellen en Introductie innovatieproject

9.45 - 10.153. Hart(d) voor cultuur: vraag en aanbod(zie bijlage)

• Scenario’s • leerlijnen TULE als middel • consequenties rol instellingen

10.15 - 10.30Pauze

10.30 - 11.154. Leerlijnen Tule: uitwerking KO, OJW, NedT(zie bijlage, boekje SLO)

11.15 - 12.00 5. Afsluiting en eventuele vervolgafspraken

Control + klik om de filmfragmenten in dit document te bekijken.

2

3

2. Overdrachtsconferentie: toetsing van het prototype van 3 good practices.

VervolgbijeenkomstBij de start van het huidige schooljaar 2009/10 is een vervolgbijeenkomst georganiseerd voor educatieve medewerkers van de culturele instellingen. Ook de brede schoolcoördinatoren en vertegenwoordigers uit de 3 onderwijskoepels voor het basisonderwijs (de voorzitters van de stadswijken) zijn aanwezig. Aan de orde zijn het gehele ‘Analysekader Cultureel Erfgoed’, de Visual Knowledge Building (VKB) en de 3 good practices op basis van het analysekader en de VKB.Bij de toelichting op doelstelling ligt dit keer het accent op:- de componenten van het ‘çurriculum-spinnenweb’ van Van den Akker (2003)- TULE als middel om de samenhang tussen basisschoolcurriculum en cultuurontmoetingen te bevorderen, vooral bij thematisch/project onderwijs- de bruikbaarheid van het ontwikkelde product in een andere context; niet alleen voor een andere stad, maar ook voor die cultuurdisciplines die binnen ‘cultuurwijsheid’ niet aan de orde zijn- een eerste kennismaking met Visual Knowledge Building, met enkele praktische consequenties ervan.

Globaal verloop We starten met het in herinnering roepen van de belangrijkste punten uit de eerste conferentie, ook omdat er een aantal nieuwe deelnemers aanwezig zijn. Hierna volgt een beknopte presentatie van het project Cultuurwijsheid met de 3 good practices.Vervolgens komt het programma van na de pauze aan de orde; een discussie n.a.v. de 2 good practices rond de Enschedese instellingen. De groep wordt gesplitst.

4

- Good Practice Rijksmuseum Twenthe: Een medewerker van het museum en de betrokken leraar van de basisschool nemen deel aan het gesprek. Filmfragmenten die betrekking hebben op de in de doelstelling aangegeven aspecten,worden besproken en in de Hengelose context geplaatst. De transfer naar de eigen instelling lukt wonderwel. De consequenties voor de eigen instelling worden duidelijk. Het ‘prototype’ blijkt te voldoen en enkele haperingen worden op de koop toe genomen. - Good Practice TwentseWelle: Een medewerker van het museum en een leraar van een betrokken school nemen ook hier deel aan het gesprek. Tijdens dit gesprek komt al snel naar voren dat transfer naar de eigen instellingen zeker haalbaar is. Op basis van de ervaringen binnen de groep komen de deelnemers tot de conclusie dat het falen van eerdere pogingen om nader tot elkaar te komen, voornamelijk ligt aan het de onbekendheid met elkaars wensen en mogelijkheden. Scholen en instellingen moeten zich bewuster zijn van de ander en diens wensen. Alleen denken vanuit de eigen visie belemmert het werken vanuit scenario 2. De aanwezige instellingen en scholen nemen zich voor hier in de nabije toekomst serieus mee om te gaan.

ConclusiesDe aanwezigen zijn erg content met de conceptversie van het door ons ontwikkelde good practices. De toepassing in de Hengelose context levert geen probleem op bij grote instellingen die met ‘Enschede’ vergelijkbare disciplines vertegenwoordigen, ook niet bij disciplinesals dans en drama die door educatieve medewerkers op school in de klassen worden uitgevoerd. We spreken af dat de resultaten van deze conferentie besproken worden met de Interne Cultuurcoördinatoren – ICC’ers, basisschoolleraren met deze taak - van Hengelo op woensdag 14 oktober,2009. Het gaat hier immers om het ontwikkelen van een gezamenlijk referentiekader voor culturele instellingen en basisscholen.

DeelnameIn totaal zijn 25 personen aanwezig.

Bijlage: programma overdrachtsconferentie ‘Meer dan applaus …!’Project Cultuurwijsheid

Bijeenkomst met educatieve medewerkers van Hengelose culturele instellingen, brede schoolcoördinatoren en wijkvoorzittersHogeschool Edith Stein: 27 augustus 2009, 9.00 -12.00 uur

Wilt u de vorig jaar uitgereikte SLO brochure ‘TULE - kunstzinnige oriëntatie’ meenemen

Programma:

9.00 – 9.15Inloop met koffie en thee

9.15 - 9.201. Opening, voorstellen

9.20 - 9.302. Doel bijeenkomst:Via enkele good practices kennisnemen van:- Inbedding cultuurontmoetingen in basisschoolcurriculum- Cultuurontmoetingen in samenhang met diverse vak- en vormingsgebieden- Visuele Kennis Constructie: het leren van en met beelden

5

9.30 - 9.453. Samenvatting bijeenkomst 12/19 febr. 2008

• Gemeente Hengelo: kunstmenu en wijkgericht werken met korte lijnen tussen scholen en culturele instellingen (meer vraaggericht werken)

• Uitgangspunt ‘Hart(d) voor cultuur’: -overbruggen kloof tussen vraag en aanbod

-3 scenario’s• Vervagen grens tussen binnen- en buitenschools (naschools)• Leerlijnen TULE als middel voor samenhang met curriculum en bepaling verrijkend of

vervangend (zie o.a.SLO-brochure)• Consequenties rol instellingen: kwaliteit aanbod(inspelen op de vraag, did.materiaal etc)

9.35 - 10.154. Raakproject Cultuurwijsheid(zie ook bijlage ‘analysekader cultureel erfgoed’ en ‘visual knowledge building’)

Presentatie aspecten RAAK-project: ‘analysekader cultureel erfgoed’ en ‘visual knowledge building’ met 2 good practices

Centaal staan:• Inbedding cultuurontmoetingen in basisschool curriculum• Samenhang tussen de diverse vak- en vormingsgebieden• Visual Knowledge Building: het leren van en met beelden

Good practice: TwentseWelle (kort filmfragment)Good practice: Rijksmuseum (kort filmfragment)Toelichting programma na de pauzeVormen 2 subgroepen rond een good practice

10.15 - 10.30Pauze

10.30 - 11.455. Twee good practices en plaatsing binnen de Hengelose context

Plenaire inleiding

Subgroep A:Good practice: TwentseWelle Subgroep B:Good practice: Rijksmuseum Twenthe

Bespreking videofragmenten mbt. :• de voorbereidende les(sen) op basisschool• de museumles• de verwerking en toetsing en• vooroverleg tussen instelling en basisschool

En daarbinnen:• rol leerkracht en museumdocent• leerinhouden in samenhang op basisschool (zie tussendoelen relevante vakken)• rol van de Visuele Kennisconstructie

Eventuele andere aspecten die besproken kunnen worden:- groepering leerlingen- kwaliteit materiaal en bronnen- rationale (visie en ambitie van instellingen en scholen)

6

(zie componenten ‘curriculum-spinnenweb’)

De Hengelose context:• Welke aanpassingen kunnen de good practices nog versterken?• Welke elementen uit de good practices zijn bruikbaar voor ons als Hengelose instelling?

11.45 - 12.00 6. Afsluiting - korte uitwisseling conclusies

Aansluitend lunch

control+klik om de Power Point te bekijken

Control + klik om de filmfragmenten in dit document te bekijken.

7

8

9