Raadsmededeling - Openbaar · 2016-10-12 · c. B en W vergaderingen - 2788 Scan nummer 1 van 5 -...

Nummer : 149/2016 Datum : 12 oktober 2016 B&W datum : 11 oktober 2016 Beh. ambtenaar : E.E. Koenders Portefeuillehouder : G. Nijland Onderwerp : Vrijetijdsagenda Achterhoek 2016-2019 Aanleiding Het regionaal portefeuillehoudersoverleg Vrijetijdseconomie heeft samen met vrijetijdsondernemers in de Achterhoek een Vrijetijdsagenda voor de periode 2016-2019 opgesteld. Hierin wordt onderbouwd waarom investeren in deze periode wenselijk is en op welke wijze onze middelen ingezet kunnen worden. Een vrijetijdsmakelaar gaat samen met ondernemers aan de slag om tot concrete projecten en inzet van middelen te komen. Inhoud mededeling Wij hebben ingestemd met de nota en bieden u deze ter kennisname aan. Wij zijn van mening dat de VE-agenda naadloos voortvloeit uit de door uw raad vastgestelde Nota Vrijetijdseconomie 2015-2018, waarin als speerpunt is opgenomen stevig in te zetten op regionale samenwerking ter versterking van de toeristische regio. Wij dragen (meerjarenbegroting) jaarlijks € 0,80 per inwoner bij aan het Meerjaren Investerings Programma (MIP) T&R waaruit de gemeenten gezamenlijk cofinanciering leveren ten behoeve van projecten, voortvloeiend uit de VE-agenda. De volgende stukken zijn voor u bijgevoegd: Collegevoorstel met bijlagen VE-agenda met bijlagen De volgende stukken zijn voor u ter inzage gelegd:

Raadsmededeling - Openbaar

c. B en W vergaderingen - 2788

Scan nummer 1 van 5 - Scanpagina 1 van 4

Collegevoorstel

Openbaar Nummer: lam if; U Niet openbaar

U Vertrouwelijk

Onderwerp Besluit Vrijetijdsagenda Achterhoek 2016-2019 oonlorm

oonform met opmerkingen U aangehouden U niet conform

esllspunten instemmen met Vrijelijdsagenda

de raad via raadsmededeling informeren

Verantwonrdelijken: Bestuurlijke planning Afdeling Bestuur en Openbare Ruimte Datum college 11 oktober 2016

Neem Koenders G

4

ewenste datum raad 49 33 33 ,MEdede"ng

Paraaf afdelingshoofd Paraaf portefeuillehouder Naam van Vliet Naam Niil¿¿d

Samenvatting:Het portefeuillehoudersoverleg Vrijeliidseoonomie heeft samen mel vrijetijdsondernerners in de Achterhoek een Vrijetijdsagenda voor de periode 2015-2019 opgesteld. Hierin wordt onderbouwd waarom we ook in deze periode willen inveslererl in vrijetijdsecønomie en op welke wijze onze middelen ingezet kunnen worden. Een vrijetijdsmakelaar gaat samen met ondememers aan de slag om lot concrele projecten en inzet van middelen te komen

Nijland



Informatieblad

Nummer:

Beslispunten instemmen met Vrijetijdsagenda


lnleidlng De portefeuillehouders Vrijetijdseconomie van 10 Achterhoekse gemeenten hebben samen met het bedrijfsleven. verenigd in Vrijetijds Ondernemers Achterhoek een Vrijetijdsagenda Achterhoek opgesteld.In de afgelopen Bjaar hebben de B gemeenten in de regio Achterhoek plus Lochem en Zutphen via het Regiocontract diverse projecten uitgevoerd ter versterking van het toeristisch aanbod in de regio.De gemeenten hebben hiertoe in het Meerjareninvesteringsprogramma T&R co¿nanciering bijeengebracht. Daarnaast is de toeristische organisatiestructuur aanzienlijk gewijzigd.Omdat er geen nieuw Regiocontract komt is samen met ondernemers onderzocht op welke wijze de sector de komende periode aandacht behoeft, op welke wijze andere ¿nancieringsstromen gegenereerd kunnen worden en welke taak en rol de overheid hier nog in heeft. Dit heeft geresulteerd in bijgevoegde agenda waarin economisch belang en maatschappelijk belang worden aangetoond.Ondernemers en portefeuillehouders hebben gezamenlijk geconstateerd dat het nodig is verder te bouwen aan samenwerking en verbinding van het aanbod en het ontwikkelen van arrangementen en innovatieve ideeën. De VE-sector is nadrukkelijk aan zet om tot innovatie te komen. Om daarin te faciliteren hebben de VE-portefeuillehouders restant gelden uit de vorige Regiocontract-periode ingezet om voor de periode van twee jaar een Vrijetijdsmakelaar te financieren, die verantwoordelijk is voor de uitvoer van deze vrijetijdsagenda en fungeert als de spin in het web tussen ondernemers.overheden en maatschappelijke organisaties.De colleges van de deelnemende gemeenten wordt gevraagd in te stemmen met de Vrijetijdsagenda alsmede de vertaalslag inzake MIP T&R 2016-2019.

Argumenten ln de gemeentelijke Nota Vrijetijdseconomie 2015-2018, vastgesteld door de raad in juli 2015. is als speerpunt opgenomen stevig in te zetten op regionale samenwerking ter versterking van de toeristische regio. Mede¿nanciering van (regionale) projecten is hierin als gemeentelijke rol voorzien.ln de Uitvoeringsagenda is dit nader geconcretiseerd naar aanleiding van de wetenschap dat het Regiocontract oude stijl geen vervolg kreeg. De onderhavige Vrijetijdsagenda is het resultaat van regionaal overleg tussen overheid en ondernemers en mag daarmee op breed draagvlak rekenen. ln het proces dat vervolgens met ondernemers is doorlopen zijn mogelijke kansrijke projecten benoemd.De inmiddels aangestelde kennismakelaar gaat de komende jaren met het ondernemersveld aan de slag om tot daadwerkelijke uitvoer te komen.Participatie aan de regionale VE-agenda vloeit aldus naadloos voort uit lokaal vastgesteld beleid.De bijdrage van gemeente Aalten is opgenomen in de meerjarenbegroting. Voor het MIP T&R is een vast bedrag per inwoner afgesproken Het gezamenlijke MIP T&R (10 gemeenten, 4 jaar)bedraagt ca. 1,2 miljoen. Omdat de daadwerkelijke realisatie per project moet blijken, of wellicht gaandeweg betere projecten voorbij komen, wordt de komende jaren per project een daadwerkelijke bijdrage toegekend.

Kanttekeningen Het MIP T&R is bedoeld om als aanjager/co¿nanciering te gelden. Realisatie van de doelstellingen van de agenda staat of valt met het commitment van het lokale/regionale bedrijfsleven Het VOA heeft in haar brief van 1-9-2016 (zie bijlage) de VE-agenda onderschreven en toegezegd zich nader te gaan oriënteren op ¿nancieringsmogelijkheden voor de uitvoering. Dit biedt ruimte voor interpretatie,waarvan de portefeuillehouders nadrukkelijk stellen: zonder co¿nanciering vanuit bedrijfsleven (en andere partijen) geen projecten.ln het voorwoord heeft de voorzitter van het portefeuillehoudersoverleg, gesteund door de collega-portefeuillehouders, dan ook uitdrukkelijk aangegeven dat de ondernemers aan zet zijn om de ambitie mede waar te maken en substantieel te ¿nancieren. In het eerste kwartaal van 2018 vindt een



tussenevaluatie plaats. Mocht dan blijken dat er geen concrete projecten met substantiële bijdragen van derden gerealiseerd kunnen worden, dan kan dit betekenen dat de gemeenten hun MIP-bijdrage herovenuegen. Overigens wordt per concreet voorstel een ¿nanoieringsbijdrage uit het MIP T&R aan de portefeuillehouders voorgelegd, wat betekent dat wij niet op voorhand de totale bijdrage zonder meer ter beschikking stellen maar per project ovenrvogen wordt of het project past binnen de VE-agenda en de uitgangspunten voor (co)¿nanciering.

Intern overleg gevoerd met: Wassink)Overlegpunten: Gemeentelijke bijdrage aan MIP T&R is opgenomen op meerjarenbegroting en behoeft geen separaat raadsbesluit,

Participatie en Communicatie De VE-agenda is het resultaat van een proces waarin ondernemers en overheid gezamenlijk zijn opgetrokken.Na instemming door de oolleges wordt een kick-off moment georganiseerd om het ondernemersveld kennis te laten maken met de VE-makelaar en de 'missie' en werkwijze breed te verkondigen.

Vervolgstappen inclusief tijdspad De colleges van 10 gemeenten wordt gevraagd in te stemmen met de Vrijetijdeagsnde. Het VOA heeft haar instemming schr¿telijk kenbaar gemaakt, De VE-makelaar is inmiddels benoemd en gaat met het ondernemersveld de komende periode aan de slag om tot concrete projecten ta komen.ln het eerste kwartaal van 2018 wordt een tussenevaluetie over de voortgang verricht. \ha het portefeuillshoudersoverleg VE wordt de voortgang tussentijds gemonitord.

Bijlagen Vrijetijdsagenda Achterhoek 2016-2019 Brief 1-9-2016 Vrijetijds Ondernemers Achterhoek Brief 30-6-2016 benoeming Vrijetijdsmakelaar Raadsmededelirig



Nummer:

Besllspunten instemmen met Vrijelijdsagenda


Collegebesluit

Opmerkingen van de secretaris en/ol het college

U Conform mel opmerkingen:

U Niet conform:

U Aangehouden:

Persgesprek: Nee

Uitvoeringsagenda2.0 Achterhoek 2020 Programma 1: Werken Programmalijn 1.2d: crossover - Vrijetijdseconomie, versterken door betere kwaliteit Wat speelt er?

Opwaardering van de bestemming Achterhoek.

De vrijetijdseconomie is een belangrijke pijler voor de regionale economie en werkgelegenheid. De sector vrijetijdseconomie draagt 6,1% bij aan de werkgelegenheid in de Achterhoek waarbij de sector gestaag groeit. Naast werkgelegenheid draagt de sector, meer dan andere economische sectoren, bij

aan een betere leefbaarheid op het platteland en in de kernen. Doordat de sector niet op zichzelf staat, maar nauw verbonden is met andere thema’s zoals

landschap en leefbaarheid, is het een collectieve opgave van de Achterhoek om de gunst van de gast te winnen en de waardering van de bestemming Achterhoek op te waarderen. Om dat te bereiken is vernieuwing noodzakelijk.

De Achterhoek met zijn relatief grote maaksector zet in op Smart Industry als thema om een nog sterkere maaksector te ontwikkelen en economisch vitaal te

blijven. Vernieuwing in deze sector is gericht op een verdere digitalisering van de productie. Digitalisering kan klantgerichter toegepast worden in de

vrijetijdseconomie. Smart Industry biedt daarom kansen voor de maakindustrie én voor de vrijetijdseconomie. In Smart Industry draait alles om de integratie van ICT en geavanceerde technologie in flexibele producten en dienstverlening. Klanten krijgen directe invloed op de geleverde producten en diensten. De

klant wordt op maat bediend. Slimme producten genereren een constante stroom aan gegevens waarmee bedrijven hun producten verbeteren. Het draait om digitalisering, automatisering, robotisering, internet of things, en big data. Door gebruik te maken van een excellente infrastructuur van informatie- en

communicatietechnologie en perfect opgeleide medewerkers biedt Slim Werken kansen voor de vrijetijdssector. Door nieuwe mogelijkheden slim toe te

passen wordt beleving op maat gecreëerd. De vrijetijdssector blijft daardoor een “experience economy”. Daarbij moet het bedrijfsleven tailormade samenwerken en de klant cross-sectoraal centraal stellen. Zo liggen er bijvoorbeeld kansen in de combinatie van vrijetijdseconomie, zorg en slim werken.

Voorwaarde is dat kennis up-to-date is en de kennis wordt gedeeld om de vrijetijdseconomie te ontwikkelen.

Voorgaande uitdagingen hebben geleid tot een vrijetijdsagenda voor de periode 2016-2020 waarin de nieuwe ideeën, plannen en projecten staan. Deze worden uitgevoerd om te komen tot een sterke en toekomstbestendige vrijetijdssector in de Achterhoek. De Vrijetijdsagenda streeft naar het bundelen van

het kleinschalige en diverse aanbod van dag- en verblijfstoerisme in een aantal thema’s; het versterken van het kwaliteitsniveau van het vrijetijdsaanbod; het

bieden van op maat gesneden belevingsconcepten voor de recreanten; benutten nieuwe technische mogelijkheden voor vooral nieuwe ICT toepassingen; benutten van nieuwe markten. Wifi, ibeacons, en LORA zijn daarbij van belang. Door track and trace, datamining en data-analyse ontstaat gegevenswaarde.

De informatie die je met deze systemen kunt ontsluiten is van grote belang om op maat gesneden beleving te creëren. De nieuwste technologie en inzichten zullen worden toegepast in de nog te ontwikkelen E-Kar en bij de digitale Toeristische Overstappunten. Voor zover mogelijk sluiten we aan bij de in

ontwikkeling zijnde Gelderse electrische auto en bij in ontwikkeling zijnde concepten (in Duitsland en Nederland). Verkenningen en gesprekken over de

mogelijkheden en toepassingen zijn in volle gang. De verbinding tussen de maakindustrie en de Vrijetijdssector is daarmee gelegd. In de projectformulieren

Gewijzigde versie vrijdag 29 augustus 2016

E-Kar en Digitale beleving in de Achterhoek is concreter beschreven wat de meerwaarde is voor zowel maakindustrie als vrijetijdssector.

Doel(en): Resultaten:

Een sterke en toekomstbestendige vrijetijdssector in de Achterhoek;

Versterken door een betere kwaliteit. Meer toeristen naar de Achterhoek trekken, die meer besteden en langer

verblijven.

Sector overschrijdende duurzame samenwerking tussen bedrijven en instellingen.

Beleving op maat in flexibele producten en dienstverlening door perfect opgeleide medewerkers.

1. Er is een netwerk van samenwerkende bedrijven en (cultuurhistorische)

instellingen (en ook zorgaanbieders) in combinatie met onderwijs die waarde creëren door continue informatie-uitwisseling en innovatie;

2. De Achterhoek is digitaal ontsloten door toepassing van nieuwe

technologie; het kwaliteitsniveau van het vrijetijdsaanbod is versterkt door digitale technieken;

3. De bezoeker wordt op locatie realtime op maat bediend. Per doelgroep is content ontwikkeld;

4. Bestaande en nieuwe (digitale) Toeristische Overstappunten (TOP’s)

fungeren als economische motor; 5. In 2019 is slimme technologie toegepast binnen de promotie en

marketing campagne.

Bijdrage aan de krimpproblematiek: Middelen:

Naast een aantrekkelijk woon- en leefklimaat is ook de recreatieve

aantrekkelijkheid van de Achterhoek van belang voor het aantrekken van werknemers, toeristen en inwoners. Het landschap, de toeristische

infrastructuur en dienstverlening vormen hiervoor de basis. Blijvende

investeringen in landschap, infrastructuur, dienstverlening en de promotie ervan zijn nodig om de kwaliteit van het vestigingsklimaat in de Achterhoek te

behouden. Dit betekent dat voor de beleving op maat gebruik gemaakt wordt van de nieuwste technieken. Toepassingen worden verkend en vervolgens

breed uitgerold over de Achterhoek.

Totale kosten: Dekking:

Provincie Gemeente(n) Derde(n)

€2.340.000

€1.170.000

€585.000 €585.000

Projecten: (lijst is dynamisch) Projectformulier:

1.2d.1 Digitale beleving in de Achterhoek 1.2d.1

1.2d.2 Mobiliteit als beleving met de E-Kar 1.2d.2

1

Vrijetijdsagenda Achterhoek 2016-2019 Recreatie en Toerisme in de Achterhoek

versterken door betere kwaliteit

2

VOORWOORD

Portefeuillehouders Vrijetijdseconomie en Vrijetijdsondernemers in de Achterhoek hebben

gezamenlijk geconstateerd dat het voor de komende periode van belang is om een vernieuwingsslag

te maken binnen de sector. Deze vernieuwing is noodzakelijk om de ontwikkelingen in de markt te

volgen en te beïnvloeden. Vernieuwing komt tot stand door samen te werken en het aanbod,

arrangementen en innovatieve ideeën met elkaar te verbinden. En door elkaars kennis te delen. Wij

hebben met de sector de handen ineengeslagen en gezamenlijk het proces gestart om te komen tot

deze nota.

Wat vooraf ging

Sinds 2006 hebben de 8 gemeenten die zijn aangesloten bij de Regio Achterhoek en de gemeenten

Zutphen en Lochem samengewerkt aan het opstellen en uitvoeren van een toeristisch-recreatief

ontwikkelingsplan voor de Achterhoek (TROP Achterhoek). De belangrijkste onderdelen hierin zijn:

De identiteit van de Achterhoek is in beeld gebracht;

De toeristische organisatiestructuur is de afgelopen jaren gewijzigd na het faillissement van

zowel Achterhoeks Bureau voor Toerisme (ABT) als VVV Achterhoek:

o Stichting Achterhoek Toerisme (AT) is opgericht voor regionale toeristische

marketing.

o Recreatieschap Achterhoek Liemers (RAL) is ontmanteld waarbij taken zijn

herverdeeld:

Eigendom/beheer fietspaden terug naar gemeenten

Routebureau overgeheveld naar AT

Eigendom/beheer recreatieplassen naar Leisurelands (voorheen RGV).

Er is gewerkt aan investeringsprogramma’s met concrete projecten:

In de periode 2008-2011 zijn via het Regiocontract de volgende projecten uitgevoerd:

o Landelijke promotiecampagne (ABT)

o Achterhoek Spektakel Toer (Stichting Achterhoek Spektakel Toer)

o Infozuilen

o Aanpassen website en database

o Uniformering toeristische objectbewegwijzering en fietsknooppuntensysteem (RAL).

In de periode van 2012-2015 zijn via het Regiocontract tot stand gekomen:

o Landelijke promotiecampagne (Achterhoek Toerisme)

o Rivierenconcept

o Wandelnetwerk.

Alle gemeenten hebben hiertoe bijgedragen via het Meerjaren Investerings Programma

(MIP) T&R. Provincie Gelderland heeft via het Regiocontract 50% cofinanciering geleverd.

Al met al kunnen we na twee jaar Achterhoek Toerisme en acht jaren van investeringen constateren

dat er een sterke basis ligt en ‘Vrijetijdseconomie’ als economische sector op de kaart staat.

3

Periode 2016-2020

Nu is het tijd om vervolgstappen te zetten en nieuwe ontwikkelingen binnen de sector tot stand te

brengen en nieuwe producten te maken die in samenwerking tussen sectoren tot stand komen.

Vanuit de wetenschap dat middelen schaarser zijn, hebben wij subsidioloog mw. Ineke de Boer

opdracht gegeven om vanuit haar expertise deze nota op te stellen. Omdat er geen nieuw

Regiocontract komt, is in de voorliggende Vrijetijdsagenda 2016 t/m 2019 aansluiting gezocht op de

Gebiedsopgave Achterhoek. Daarnaast wordt ingezet op het creëren van een financiële

infrastructuur waarin concrete projecten kunnen worden gefinancierd.

Om deze financiële infrastructuur goed neer te zetten moeten ondernemers, maatschappelijke

organisaties en overheid samen optrekken. De gemeenten* faciliteren dit proces middels het

aanstellen van een kennismakelaar. Deze is verantwoordelijk voor de uitvoering van deze

vrijetijdsagenda en fungeert als de spin in het web tussen ondernemers, overheden en

maatschappelijke organisaties. Daarnaast stellen de gemeenten via het Meerjaren Investerings

Programma (MIP) cofinanciering beschikbaar voor concrete projecten die uit de nota voortvloeien.

Met de inzet van deze middelen, de daarmee uitgelokte investeringen en subsidies kan volgens de

subsidioloog een multiplier van 11 worden bereikt. Wij gaan die uitdaging graag aan, maar kunnen

dit niet alleen.

De VE-ondernemers, verenigd binnen het VOA**, hebben ingestemd met de Vrijetijdsagenda en

onderstrepen daarmee de gedeelde ambitie. Zij zijn daarmee ook aan zet om deze ambitie mede

waar te maken en substantieel te financieren. De ondernemers hebben in de werkwijze binnen

Achterhoek Toerisme getoond dat zij in concrete projecten bereid zijn ook financieel te participeren.

Dit geeft ons het vertrouwen dat ondernemers, organisaties en overheden in de komende periode

daadwerkelijk vorm geven aan het versterken van recreatie in de toerisme in de Achterhoek.

Borculo, juli 2016

Marijke van Haaren

Voorzitter regionaal portefeuillehoudersoverleg Vrijetijdseconomie

*Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Lochem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek, Winterswijk, Zutphen

** Vrijetijds Ondernemers Achterhoek (Recron, St. Plattelandstoerisme Achterhoek, Horeca Nederland)

Auteur: mw. I. de Boer, Maxmo subsidie advies + projectmanagement

(Eind)redactie: ambtelijk overleg Vrijetijdseconomie

4

INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK 1: INLEIDING HOOFDSTUK 2: BELANG VRIJETIJDSECONOMIE 2.1 Economisch belang

2.2 Maatschappelijk belang

2.3 Belang voor Achterhoek 2020

HOOFDSTUK 3: VINDEN

3.1 Weet de gast de ondernemer te vinden

3.2 Weet de ondernemer de gast te vinden

HOOFDSTUK 4: VERRASSEN 4.1 Aanbod

4.2 Investeringen om de kwaliteit te verhogen

4.3 Innovatie van producten en businessmodellen

4.4 Investeren in mensen

HOOFDSTUK 5: VERBINDEN 5.1 Slimme verbindingen tussen ondernemers

5.2 Slimme verbindingen tussen de arrangementen

5.3 Slim samenwerken regionaal/grensoverschrijdend

HOOFDSTUK 6: VRIJETIJDSAGENDA 6.1 Achterhoek 2020

6.2 Inzet kennismakelaar

6.3 Gebruik maken van Leader Achterhoek

6.4 Achterhoeks Recreatie Investeringsfonds

6.5 Achterhoekse streekrekening

6.6 Regionale marketing, promotie en monitoring

6.7 Productinnovatie met crossovers uit de topsectoren

6.8 Gastheerschap bevorderen

6.9 Duitse Grenzen beslechten met een investeringsfonds

6.10 Goede infrastructuur blijven beleven

BIJLAGE 1: SWOT ANALYSE ACHTERHOEK

BIJLAGE 2: SUBSIDIEMOGELIJKHEDEN BIJLAGE 3: PROGRAMMAFORMATS WERKEN-CROSSOVER VRIJETIJDSECONOMIE

5

HOOFDSTUK 1: INLEIDING

De Achterhoek staat voor majeure opgaven, zij moet anticiperen op de gevolgen van de

bevolkingsdaling en op de veranderingen in de samenstelling van de bevolking. De bevolkingsdaling

heeft gevolgen voor de economische vitaliteit en de leefbaarheid in de kleine kernen en op het

platteland. Aan het afnemende voorzieningenniveau (bijvoorbeeld winkels, bibliotheek) is dit als

eerste te merken. Daarnaast neemt de leegstand in de kernen en het buitengebied zichtbaar toe.

De economische vitaliteit is gericht op het bieden van voldoende werkgelegenheid voor de

aanwezige beroepsbevolking. Hierbij is nieuwe werkgelegenheid noodzakelijk om het verlies aan

werkgelegenheid van de afgelopen jaren (in agrarische sectoren) op te vangen. De Achterhoek met

zijn relatief grote maaksector zet in op Smart Industry als thema om wederom een sterke maaksector

te ontwikkelen. Vernieuwing in deze sector is gericht op een verdere digitalisering van de productie,

te beginnen bij de bedrijven die de energie hebben om hiermee aan de slag te gaan.

Vernieuwing is ook nodig voor de vrijetijdseconomie. Het decor voor de vrijetijdseconomie in de

Achterhoek vormt het coulissenlandschap, de natuur, kleine kernen, landgoederen en kastelen. Het

maakt de Achterhoek tot een aantrekkelijk gebied voor wandelaars, fietsers, kampeerders en

rustzoekers. De sector vrijetijdseconomie draagt substantieel, 3,9% 1 of 6,1% als horeca volledig

wordt toegerekend aan de vrijetijdseconomie, bij aan de werkgelegenheid in de Achterhoek waarbij

de sector gestaag groeit. Naast werkgelegenheid draagt de sector, meer dan andere economische

sectoren, bij aan een betere leefbaarheid op het platteland en in de kernen.

Uitdagingen waar de vrijetijdssector voor staat zijn:

Het veelal kleinschalige en diverse aanbod van dag- en verblijfstoerisme te bundelen in een

aantal thema’s

Het inlopen van ongeveer 5 jaar (crisis) van nieuwe investeringen op bedrijfsniveau, waardoor

het kwaliteitsniveau van het toeristisch en recreatief aanbod achterloopt

Veranderende wetgeving voor agrariërs en natuurbeheerders waardoor het een uitdaging wordt

om het mooie cultureel erfgoed en de routenetwerken in stand te houden

Snel veranderende belevingsconcepten voor recreanten

Nieuwe technische mogelijkheden voor vooral nieuwe ICT toepassingen

Groei van bestedingen komt van senioren en emerging markten.

Deze ontwikkelingen confronteren ondernemers met een uitdagende realiteit. Doordat de

sector niet op zichzelf staat, maar nauw verbonden is met andere thema’s zoals landschap en

leefbaarheid, is het een collectieve opgave van de Achterhoek om de gunst van de gast te

winnen en de algehele waardering van de bestemming Achterhoek op te waarderen.

1 Regio Rapport Achterhoek, POA maart 2013

6

De 10 gemeenten in de Achterhoek beamen dit economische en maatschappelijke belang en werken

samen met Achterhoek Toerisme en de ondernemers aan een sterke en toekomstbestendige

toeristisch-recreatieve sector in de Achterhoek. Zij hebben dan ook in het najaar van 2014 en

voorjaar 2015 het initiatief genomen om wensen en ideeën van de vrijetijds ondernemers te

inventariseren. Zo zijn onderzoeken uitgevoerd en interviews gehouden met de keyspelers uit de

vrijetijdseconomie om inzicht te krijgen in de wensen en ideeën die zij hebben, kijkende naar de

vrijetijdssector van de Achterhoek. De uitkomsten zijn in een sessie gedeeld met de

overheidsbestuurders. Dit document borduurt verder op dit proces om de ideeën en wensen om te

bouwen naar een vernieuwde strategie met vernieuwende ideeën en projecten. Dit resulteert in een

vrijetijdsagenda voor de periode 2016-2019 die het kader biedt om samen tot uitvoering van

projecten te komen die leiden tot een sterke en toekomstbestendige recreatieve en toeristische

sector in de Achterhoek.

Deze vrijetijdsagenda is als volgt opgebouwd:

Bieden van achtergrond informatie door het schetsen van het economische en maatschappelijk

belang voor de “experience economy” in hoofdstuk 2

Analyseren wat de kracht is van de vrijetijdseconomie en welke verbeterpunten onder de loep

kunnen worden genomen. Om deze kracht en verbeterpunten te analyseren wordt gebruik

gemaakt van de methode die het ministerie van economische zaken heeft uitgevoerd naar de

vitaliteit van de vrijetijdseconomie2 met de indeling ‘Vinden, verrassen en verbinden’, die

zorgdragen voor een ‘experience economy’. Dit zijn de hoofdstukken 3, 4 en 5.

Vertaling van de verbeterpunten in de agenda met mogelijke acties/projecten in hoofdstuk 6.

Samengevat ziet de leeswijzer er als volgt uit:

2 BoerCroon; Vinden, verrassen en verbinden; Visie op de Nederlands Vrijetijdseconomie 2025

7

HOOFDSTUK 2: BELANG VRIJETIJDSECONOMIE

Trends vrijetijdseconomie

Uit de trend rapporten van het NBTC, CBS, provincie Gelderland en Monitor Toerisme en Recreatie

Achterhoek 2013 kunnen de volgende trends worden geanalyseerd die van belang zijn voor de

Achterhoekse strategie voor de vrijetijdsector:

3,6%3 Deze bijdrage levert de Nederlandse vrijetijdseconomie aan het bruto binnenlands product

6,1%4 Levert de Achterhoekse vrijetijdseconomie aan de Achterhoekse banenmarkt

23%5 Betreft de besteding van buitenlandse toeristen aan de Nederlandse toeristenindustrie

63% Betreft de besteding van binnenlandse toeristen aan de Nederlandse toeristenindustrie

1% Van de buitenlandse toeristen die aankomen op Schiphol gaan door naar Noord Oost Nederland voor bossen en hei.

11e plaats Is de plaats waar de Achterhoek staat als populaire vakantieplaats voor Nederlanders. Na de Veluwe (2), Drenthe en andere zandgronden in het noorden (3) en Twente, Salland en Vechtdal (6)

4,5 miljoen6 Dagtochten zijn ondernomen in Gelderland

vanuit Duitsland (NordrheinWestfalen /

Niedersachsen)

Nummer 1 Staat de provincie Gelderland als fiets en wandel provincie van Nederland

73% van de Nederlanders boekt zelf op internet, zowel de overnachtingen als de activiteiten. Reacties van andere bezoekers zijn een belangrijk hulpmiddel

meer dan 80% van wat recreanten zoeken is te vinden in de Achterhoek, te weten:

Natuurgebieden en bezienswaardigheden

Wandelen, zwemmen en fietsen

Uit eten en funshoppen

3 NBTC, 2014 4 Kerncijfers Toerisme Achterhoek 2015 5 CBS 2014 6 Provincie Gelderland: kerncijfers vrijetijdseconomie Gelderland, 13 februari 2015

8

2.1 Economisch belang

Uit bovenstaande tabel blijkt dat de vrijetijdseconomie als sector een stevige plaats heeft verworven

in de Nederlandse en Achterhoekse economie. Uit de trends blijkt dat de bestedingen van de

binnenlandse toerist in volume meer bestedingen opleveren dan die van de buitenlandse toerist. Uit

nadere analyse blijkt echter dat de bestedingen van de binnenlandse toerist onder druk staan

waarbij de groei van de totale bestedingen voornamelijk van de buitenlandse toerist afkomstig is.

‘Lessons to be learned’ economisch belang

Economisch belang

Uit de trends blijkt dat de vrijetijdseconomie een belangrijke bijdrage levert aan de

Achterhoekse vrijetijdseconomie

Belangrijke vakantiebestemming

De Achterhoek is voor Gelderland na de Veluwe de belangrijkste vakantiebestemming.

NBTC concludeert dat van alle lange en korte binnenlandse vakanties de meeste vakanties

worden doorgebracht in een bosrijke omgeving en in mindere mate aan de kust of in een

gebied waar meren, plassen en rivieren het landschap bepalen. De Achterhoek profileert

zich met een coulissenlandschap met mooie landgoederen en kastelen en komt daarmee

(met een kleiner gebied) uit op de 11e plaats van de populairste vakantiebestemmingen.

Buitenlandse gasten

De Achterhoek moet het niet hebben van de buitenlandse toeristen die ons land via Schiphol

binnenkomen. Gezien het hoge aantal dagtrippen vanuit Duitsland lijkt het een nuttige

strategie om in te zetten op landen in de nabijheid van de Achterhoek zoals Duitsland, België

en Denemarken. Dit betekent wel een belevingsstrategie per land om de gasten te verrassen

en te binden

Verbeteren producten

De Monitor Toerisme en Recreatie Achterhoek 2013 concludeert dat de bestedingen

verhoogd kunnen worden door verbetering van de zakelijke en de hotelmarkt, door meer

investeringen in de vrijetijdseconomie en door versterking van het dagtoerisme

Vindbaarheid

De meeste Nederlanders boeken een reis of trip zelf op het internet. Om zichtbaar te zijn is

promotie van wezenlijk belang. Dit impliceert een sterke regio marketing, gevoed door

duidelijke en interactieve websites van de individuele bedrijven. Het impliceert tevens dat op

social media goed moet worden geluisterd naar de klant en zo nodig een reactie moet

worden gegeven op aandachtspunten die de klant uit.

Activiteiten

De Achterhoek heeft nagenoeg alles te bieden wat een moderne recreant of toerist

verwacht. Dit blijkt tevens uit de leefstijlatlas van Recron in samenwerking met Smart Agent.

Dit is een instrument voor ondernemers om hier beter op in te spelen

( http://www.recron.nl/leisure-leefstijlen/onderzoek ).

http://www.recron.nl/leisure-leefstijlen/onderzoek

9

2.2 Maatschappelijk belang

Zoals uit het bovenstaande overzicht en bovenstaande tabel duidelijk blijkt, is de werkgelegenheid de

afgelopen 10 jaar op Achterhoekse schaal gestaag gegroeid. Belangrijk is hierbij te vermelden dat de

vrijetijdssector vooral ook werkgelegenheid biedt aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Een deel

van de arbeidsmarkt waarin het lastig is om emplooi te vinden. Naast de rol die vrijetijdseconomie als

nieuwe economische drager vervult, is het evident dat de investeringen die zijn gedaan om het

toeristisch voorzieningenniveau in onze regio op peil te brengen ook volop worden benut door de

Achterhoekse bevolking. Het geoptimaliseerde wandelen fietsnetwerk draagt bij aan een

aantrekkelijke leefomgeving. Het winkelaanbod in de Achterhoek staat onder druk. Gasten die

bijvoorbeeld op Marveld verblijven of onze Oosterburen die aansluitend aan een bezoek aan de

weekmarkt nog even shoppen in Winterswijk, zorgen ervoor dat het winkelaanbod in dit soort

toeristische gebieden op peil kan blijven. Goed voor de detaillisten, maar zeker ook voor de

leefbaarheid in de Achterhoek.

De werkgelegenheid in de vrijetijdssector kan nog meer stijgen als gevolg van het zoeken naar

nieuwe economische dragers7 door de agrarische sector (bedrijfsstakingen stijgen nog gestaag) en

door de particuliere en publieke beheerders van natuurterreinen (afnemende subsidiëring).

Zij kunnen het aanbod van de recreatieve sector aanvullen met kleinschalige invullingen die passen

bij het landschap en de cultuur. Voorbeelden:

Vrijval van agrarische gronden kunnen worden ingezet voor vernieuwende activiteiten, zoals

meer koppelingen met recreatie en toerisme. Te denken valt aan verbredende

boerenactiviteiten zoals ambachtelijk voedsel verbouwen, bereiden en koken;

7 Het kansrijke platteland van de Achterhoek, Wageningen UR, 2013

10

Natuurbeheerders zoeken naar nieuwe economische dragers die de recreatieve en

toeristische sector versterken. Een voorbeeld hiervan is de natuurgolfbaan op landgoed

Zelle.

Uit beide voorbeelden blijkt dat toerisme en recreatie een belangrijke economische drager kan

worden ter vervanging van de verdwijnende functies. Dit is nog eens van extra belang voor

krimpgebieden. Juist daar vallen andere economische functies weg en dat biedt kansen in de

vrijetijdseconomie om de leefbaarheid op een acceptabel pijl te houden. Deze visie wordt door

diverse onderzoeken van onder ander de WUR bevestigd8

In de praktijk blijkt dat het over het algemeen goed lukt om een visie te vormen over het gebied,

maar dat het lastig blijkt te zijn om de stap te zetten van visie naar uitvoering. Daar zijn allerlei

oorzaken voor, maar de belangrijkste is toch wel het grote verschil in verwachtingen ten aanzien van

ieders rol in dit per definitie privaat-publieke traject. Voor overheden geldt dat zij ruimte moeten

geven zonder helemaal los te laten. En voor ondernemers geldt dat zij verder moeten kunnen en

durven kijken dan hun eigen bedrijf.

‘Lessons to be learned’ maatschappelijk belang

Verbredingsactiviteiten in de landbouw kunnen bijdragen aan de aantrekkelijkheid

van de krimpregio’s voor recreanten en (in beperkte mate) de instandhouding en eventuele

upgrading van voorzieningen voor de eigen inwoners

Dalende grondprijzen als gevolg van krimp kunnen een impuls geven aan dagrecreatie omdat

de investeringen van recreatieve ondernemers hiermee rendabeler worden.

In beleidsvisies op regionaal, provinciaal en (inter)nationaal niveau wordt zwaar ingezet op innovatie

en economische ontwikkeling. De maakindustrie is in de Achterhoek een belangrijke sector. Naast

harde economische afwegingen, vormt een aantrekkelijke leefomgeving voor directie en personeel

een vestigingsplaatsfactor. De Vrijetijdseconomiesector is in deze complementair aan de

Maakindustrie.

8 Onder andere: bevolkingskrimp biedt kansen voor recreatie en toerisme LEI Wageningen UR

11

2.3 Belang voor Achterhoek 2020

De vrijetijdseconomie is een belangrijke pijler voor de regionale economie en werkgelegenheid. De

sector draagt 6,1% bij aan de werkgelegenheid in de Achterhoek waarbij de sector gestaag groeit.

Naast werkgelegenheid draagt de sector, meer dan andere economische sectoren bij aan een betere

leefbaarheid op het platteland en in de kernen. Doordat de sector niet op zichzelf staat, maar nauw

verbonden is met andere thema’s zoals landschap, cultuur(historie), horeca, detailhandel en

leefbaarheid, is het een collectieve opgave van de Achterhoek om de gunst van de gast te winnen en

de waardering van de bestemming Achterhoek op te waarderen.

In de Achterhoek werken de drie O’s (overheid, ondernemers en maatschappelijke organisaties) met

de Agenda 2020 aan een duurzaam vitale, aantrekkelijke en gezonde regio. Tot en met 2015 heeft dit

onder andere vorm gekregen middels het Regiocontract. Momenteel wordt gewerkt aan een nieuwe

periode van uitvoering 2016-2020 binnen de programma’s Wonen, Werken en Bereikbaarheid. De

Vrijetijdseconomie maakt onderdeel uit van Programma 2 Werken.

De Achterhoek met zijn relatief grote maaksector zet in op Smart Industry om een nog sterkere

maaksector te ontwikkelen en economisch vitaal te blijven. Vernieuwing in deze sector is gericht op

een verdere digitalisering van de productie. Digitalisering kan klantgerichter worden toegepast in de

Vrijetijdseconomie.

Vrijetijdseconomie heeft een product dat bestaat uit verschillende actoren en elementen om een

beleving te creëren, de zogenaamde ‘experience economy’9. In de experience economy draait het om

het exploiteren van het menselijke gevoel en het creëren van een unieke belevenis en ervaring,

waardoor de klant wordt geraakt en met een positieve herinnering huiswaarts keert. Om een

experience economy te bereiken voor de Achterhoek is een bundeling van krachten nodig tussen de

drie O’s die gezamenlijk voldoende toegevoegde waarde kunnen bieden voor de gasten.

9 NBTC: Toekomstperspectief destinatie Holland 2025

12

HOOFDSTUK 3: VINDEN

Het thema ‘vinden’ gaat over de ondernemer die de gast weet te vinden en over de gast die de

ondernemer weet te vinden.

3.1 Weet de gast de ondernemer te vinden De naamsbekendheid van de Achterhoek als toeristische regio en

de goede website van Achterhoek Toerisme leiden tot een

Vindbaar product op het internet. Bezoekers op het internet

hoeven alleen maar Achterhoek in te tikken waarna een groot

en aantrekkelijk aanbod zichtbaar wordt.

Landelijke campagnes voor de Achterhoek worden verzorgd

door Gelderse Streken. Gelderse Streken is een belangrijke trigger

voor de gast om de tocht naar de Achterhoek via het internet te gaan maken.

NBTC verzorgt de branding van het Nederlandse product aan de internationale markt. Zij zoekt naar

een landelijk Nederlands verhaal om te vertellen aan buitenlandse gasten

Verbeter punten voor het ‘gevonden worden van de ondernemer in de Achterhoek’

Twente, Drenthe en Veluwe hebben soortgelijke goede websites als de Achterhoek. De

teksten van deze sites passen bijna 1 op 1 op alle vier de regio’s. Probeer de Achterhoek

meer te profileren. Dit zou kunnen door een verbeterde samenwerking met:

o Ondernemers; eigen websites laten aansluiten op de website van Achterhoek

Toerisme (themabeleving) door onder andere toepassingen van de ‘Leisure

leefstijlen’ op eigen bedrijfsniveau

o NBTC; zij voeren internationale campagne. Fietsen en wandelen zijn een gewild

product bij buitenlanders, maar de Achterhoek wordt nagenoeg niet genoemd in hun

campagnes.

3.2 Weet de ondernemer de gast en weten ondernemers elkaar te vinden Management expert Godin10 stelt dat traditionele

advertising tegenwoordig niet meer werkt en

stelt vast dat de beste methode is dat klanten

voor de ondernemer gaan verkopen. Want als men

een uitzonderlijk goed product (een paarse koe in

een weiland) heeft, moet men nog altijd een

gigantisch budget besteden om dit aan

iedereen kenbaar te maken. Hij stelt dat de

ondernemer beter zorgvuldig een specifieke

doelgroep kan kiezen en ervoor zorgen dat

hij bij de doelgroep dusdanig opvalt dat deze het product of de dienst wil hebben.

10 Godin, The purple Cowh

http://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0CAcQjRxqFQoTCK-JhrbQg8cCFVEE2wodbHEH4Q&url=http://www.light-works.nu/update-wk-11-een-paarse-koe-is-opmerkelijk/&ei=NIC6Va-fINGI7Abs4p2IDg&bvm=bv.99028883,d.ZGU&psig=AFQjCNElPkh-S1qb815ATOUcjEahKVv82A&ust=1438372273317265

13

Twee voorbeelden, n.a.v. interviews:

Pannenkoekenhuis ’t Noorden heeft deze boodschap begrepen en zich toegelegd op de Duitse markt.

Door te excelleren met de beste pannenkoek van Nederland met bijbehorende excellente

gastvrijheid teert ‘t Noorden, na 1 goede campagne, grotendeels op mond tot mond reclame.

Marveld Recreatie heeft zich goed georiënteerd op social media. Marveld krijgt momenteel goede

beoordelingen op Zoover. Door de social media consequent en goed bij te houden en tijdig te

reageren – op vooral negatieve reacties – verzorgen de goede beoordelingen van gasten de

marketing voor Marveld Recreatie.

Verbeter punten voor het ‘gevonden worden van de gast voor de Achterhoek’

De keyspelers in de vrijetijdseconomie weten hun gast goed te vinden en hen excellent te

bedienen, de kleinere ondernemers missen deze kennis en visie voor een groot gedeelte.

Toch kunnen alleen de keyspelers niet bewerkstelligen dat de Achterhoek als geheel wordt

gezien als ‘experience economy’. Daarvoor zouden ook de kleinere ondernemers mee

moeten doen.

Door het aanbieden van gebundelde activiteiten/het koppelen van aanbod zoals het

uitbouwen van het al ingezette kwalitatief hoogwaardige ‘Heerlijckheid’ kunnen kleinere

ondernemers aanhaken. Voorwaarde is wel dat hun product of dienst voldoet aan de

verwachtingen van de “experience economy”.

Voorwaarde om de gast te vinden is snel internet. Regio Achterhoek, provincie Gelderland en

het rijk zoeken momenteel naar mogelijkheden om snel internet beschikbaar te krijgen voor

de Achterhoek. Bottleneck zijn de Europese staatssteunregels. Gezamenlijk zijn de

overheden bezig om een oplossing te zoeken voor dit probleem.

14

HOOFDSTUK 4: VERRASSEN

In dit hoofdstuk gaat het om verrassen, het verleiden van de gast; de moderne gast verrassen vraagt

om een innovatief aanbod en nieuwe businessmodellen en gastvrijheid die de verwachtingen

overtreft.

Om de gast te verrassen dient de sector de megatrends11· in de vrijetijdseconomie te vertalen naar

een verrassend aanbod van toeristische en recreatieve diensten. Voor de Achterhoek kan dat, op

basis van de PoHo sessies en de interviews met de ondernemers, worden vertaald in een verbetering

van kwaliteit.

Kwaliteitsverbetering is nodig om de sterke kanten van de Achterhoek te versterken, kansen te

benutten, zwakke punten op te lossen en de bedreigingen het hoofd te bieden12·.

Kwaliteitsverbetering wordt bereikt door:

Aanbod van producten dat voldoet aan de veeleisendheid en veranderende opvattingen van de

gast

Daadwerkelijke investeringen om de kwaliteit te verhogen

Innovatie van producten en businessmodellen

Bewerkstelligen van cross-overs / koppelen van aanbod

Investeren in mensen, in vakmanschap en de algemene waardering van gastvrijheid.

11 Uit: BoerCroon; Vinden, verrassen en verbinden; Visie op de Nederlands Vrijetijdsecononie 2025 12 Zie bijlage: SWOT analyse

15

4.1 Aanbod In deze paragraaf wordt gekeken naar het aanbod van het toeristische product. Wat is goed en wat

zijn de verbeterpunten hierin. Het tweede punt van aandacht is de manier waarop het recreatieve

product wordt aangeboden aan de gast.

Aanbod van recreatieve producten

Het aanbod van toeristische producten is relatief kleinschalig en divers in de Achterhoek. Uit

onderzoek13 blijkt dat bestedingen per nacht in de Achterhoek lager liggen dan in omringende

regio’s. Een belangrijke oorzaak hiervoor is het grote aanbod van campings en het relatief lage

aanbod van hotels en de zakelijke markt. NBTC ziet in haar Continue Vakantie Onderzoek (CVO) een

trend dat ouderen steeds meer op vakantie gaan, zodat ook kansen liggen in het zorgtoerisme.

Verbeterpunten toeristisch aanbod:

Uit bovenstaande onderzoeken blijkt dat verbeteringen liggen op het vlak van het versterken van:

Zakelijke en hotelmarkt

Dagtoerisme; de toeristische sector heeft baat bij een dagtoeristische trekker die jaarrond

geopend is

Vergroten aantrekkingskracht erfgoed en cultuur door programmeren van cultuur, sport, retail

en evenementen in en rond een erfgoed

Zorgtoerisme; te denken valt aan aantrekkelijke arrangementen voor bijvoorbeeld

mantelzorgers.

Stad- landarrangementen; vanwege het beschikbare financiële middelen vanuit leader is dit een

kansrijke ontwikkeling.

Ook kan het aanbod worden verbeterd door aansprekende verbindingen te leggen tussen de

ondernemers

Het naar de Achterhoek halen van Serious Request en een jaarrond attractiepark rondom de

koe zijn door ondernemers genoemd als voorbeelden van vernieuwend aanbod.

13 Monitor Toerisme en Recreatie Achterhoek 2013; april 2015

16

Aanbieden van recreatieve producten

De Achterhoek heeft nagenoeg alles beschikbaar om toeristen te vinden en te verleiden om naar de

Achterhoek te komen. Zo zijn er gezellige middeleeuwse stadjes waar je heerlijk kunt dwalen door de

smalle straatjes. Eindeloze wandel en fietsroutes die de toerist door bossen en een prachtig

heuvelachtig landschap leiden. Maar ook routes die juist langs wijngaarden en theetuinen of andere

streekproducten leiden. Of genieten van de waterkant van één van de rustgevende riviertjes.

Deze sterke punten van de Achterhoek worden allemaal goed belicht op de site van Achterhoek

Toerisme.

Verbeterpunt aanbieden toeristisch product:

Meer gebruik maken van de mogelijkheden op internet om interactieve verbindingen tot stand

te brengen. Bijvoorbeeld door gerichte vragen te stellen aan de potentiële gast over

vervoersmiddelen, interesse, overnachtingen etc. zouden op maat gemaakte voorstellen

gemaakt kunnen worden naar de gast. Hiermee kan een verrassend op maat gesneden aanbod

worden gecreëerd. Dit zou kunnen via trainingen aangepakt kunnen worden via Human Capital

en gastheerschap.

Verbeteren toegankelijkheid van het toeristisch product voor mindervaliden. Als voorbeeld kan

worden verwezen naar www.beleeftwente.nl waar mindervaliden via een filter vooraf kunnen

nagaan of een bepaalde toeristische voorziening toegankelijk is.

4.2 Investeringen om de kwaliteit te verhogen Toeristen en recreanten geven aan dat ze vooral de kleinschaligheid en de gemoedelijkheid van het

gebied waarderen. Maar de gemoedelijke uitstraling is tegelijk een gevaar voor het gebied:

Authentiek veranderd in oubollig als de kwaliteit niet voldoende is. Ondernemers moeten daarom

blijven investeren in modern comfort en luxe voorzieningen. De Achterhoek heeft de afgelopen 5

jaar onvoldoende geïnvesteerd om de voorzieningen te moderniseren.

Verbeterpunten:

De ondernemers in de Achterhoek zou moeten investeren in:

Comfort – het aanbod van oudere bezoekers is significant. Comfort is vanwege hun toenemende

lichamelijke beperkingen belangrijk.

Wellness en gezond eten. Alle – welgestelde - doelgroepen zijn gesteld op wellness, waarbij

vooral de ouderen ook gezond eten hoog in het vaandel hebben staan.

De ondernemers ondervinden barrières bij de banken. Dit zou kunnen worden opgelost door andere

financieringsvormen te zoeken.

http://www.beleeftwente.nl/

17

4.3 Innovatie van producten en businessmodellen Naast het gebruikelijke aanbod van toerisme en recreatie zouden ook andere verrassende elementen

in ogenschouw genomen kunnen worden.

Voor de hand liggende innovatie

Bredevoort Museum Slingebeek Zakelijke markt

Verbreden naar voor de jeugd recreëren meer inzetten

kunstenaarstad

Slimme samenwerking met andere (top) sectoren in de Achterhoek

Energie Smart Industry Food Creatief Zorg

Voorbeelden:

Zonnebos Printen Verticale Groene handicap

Van voedsel boerderij kleding outdoor

Nog innovatiever en effectiever is het om deze innovatieve concepten te koppelen aan erfgoed of

leegstaande gebouwen. Bijvoorbeeld nieuwe zorgconcepten om leegstaand erfgoed of nieuwe

energietoepassingen bij monumenten.

Slim verbreden van landelijke activiteiten

Slapen Zorg Eten

Biotel Boer en zorg Bourgondisch eten

18

4.4 Investeren in mensen Gastheerschap in de sector

Ook al is de faciliteit geweldig en het landschap opzienbarend, uiteindelijk is het de uitbater, de mens

die de beleving echt maakt en werkelijke gastvrijheid kan bieden. De mens blijft dan ook de kern van

de vrijetijdssector. De gast verrassen vraagt dan ook meer aandacht voor excellente service, voor

vakmanschap en aandacht voor de gast. Dit betekent dat de sector sterk zal moeten inzetten op

human capital. Het gastheerschap kan via cursussen aan bijvoorbeeld horecapersoneel verder

worden verbeterd.

De RECRON heeft een instrument ontwikkeld dat ondernemers inzicht geeft in hoe een totaal

beleving voor recreanten gecreëerd kan worden (zie: http://www.recron.nl/leisure-

leefstijlen/onderzoek ).

Verbeter kennis in de sector

Natuur en landschap spelen een steeds belangrijkere rol bij het kiezen van een vakantiebestemming

(onderzoek NBTC-NIPO). Een ondernemer in of rond een natuurgebied kan daar de vruchten van

plukken. Iemand die zijn gebied goed kent en weet uit te dragen, is immers een interessante

gastheer. Als voorbeeld kan een project uit Leader ‘Zelfontdekkend gastheerschap’ Noordoost

Fryslân worden genoemd. Daar wordt een unieke beleving voor de gast verkregen door het

versterken van de toeristische kwaliteit met streekeigen gastheerschap. Daartoe is een regionaal

netwerk van kleinschalige recreatieondernemers opgezet met een zelfscholende en

productvernieuwende werking. ‘Zelfontdekkend Gastheerschap’ mikt op de kwaliteit van de

gastheer/gastvrouw als kenner en gids voor Noordoost Fryslân. Dat vraagt van hen onder andere

meer kennis van bijzondere kwaliteiten in het gebied. De gast wordt verrast en voelt zich thuis: de

beste reclame in de ‘global community’ van tegenwoordig en goed voor herhalingsbezoek in de

regio. Accommodatie eigenaren zoals bed & breakfastlocaties, kleine campings of boutiquehotels

nemen deel aan het project. Ook aanbieders van streekspecifieke activiteiten met een hoog

‘doegehalte’ zijn welkom. De projectvisie sluit aan bij de ervaring van toeristisch-recreatieve

ondernemers die willen inspelen op individuele wensen en behoeften.

Inwoners van de Achterhoek

De inwoners van de Achterhoek zijn de ambassadeurs van de regio. Zij kunnen de beleving van de

gast in de Achterhoek vervolmaken. Het is dan ook van belang dat voldoende in hen wordt

geïnvesteerd.



19

HOOFDSTUK 5: VERBINDEN

Door het aangaan van slimme verbindingen tussen ondernemers, tussen ondernemers en overige

sectoren, andere regio’s en overheden kan experience economy ontstaan waar de moderne gast

wordt verrast door een mooi en uitdagend toeristisch aanbod.

5.1 Slimme verbindingen tussen ondernemers De Achterhoek kent vele parels en verrassende elementen. Het is de kunst om deze parels dusdanig

aan elkaar te knopen dat de moderne toeristen/recreanten eenvoudig hun eigen ketting van de

parels kunnen rijgen. Voorbeelden voor de Achterhoek zijn:

Uitbouwen van Heerlijckheid Achterhoek tot een Culinair Achterhoek, waar ook vele kleine

ondernemers vertegenwoordigd zijn;

Verbeteren van openbaar vervoer en dit aan laten aansluiten op de wandel en fiets

infrastructuur zodat ook daar beleving ontstaat;

Toevoegen van beleving aan het bestaande sterke fietsen wandelnetwerk door arrangementen,

zoals cultuurroute etc.

5.2 Slimme verbindingen tussen de arrangementen Succesvolle regio’s zoals de Veluwe en Drenthe vertellen jaarlijks een verhaal om de evenementen

aan te verbinden. In 2015 vertelde de gehele Veluwe het verhaal van Van Gogh en Drenthe vertelde

op de landelijke televisie het verhaal van Ellen ten Damme die als meisje in Drenthe is opgegroeid.

Ook de regiomarketing van Groningen gaat over verhalen. Daar vertellen inwoners welke kansen ze

hebben gegrepen in het gebied en wat hen heeft doen besluiten naar de regio te komen. Storytelling

past heel goed bij het DNA van de Achterhoek, zodat hier stevig op kan worden ingezet.

20

Te denken valt aan het uitwerken van verhaallijnen Achterhoek die gebeurtenissen, plekken,mensen

en actuele maatschappelijke thema’s verbinden.

Voorbeeld van laden van de verhalen:

1 Heerlijckheid Achterhoek

Kern: Authentiek, levensgenieter, noaberschap, kastelen en landgoederen, landbouwgrond.

Ontwikkel een verhaallijn waar eten (van verbouwen, vermarkten tot en met eten) centraal staat.

Koppel daar de parels aan, bijvoorbeeld een marktplaats waar allemaal verse producten te koop zijn,

vlees van de boer, kaas uit de streek, de groenten van dit land en ook andere zaken van het land

zoals bloemen. Maak er een mooie plek van met thee/koffie en een drankje. Of maak een

arrangement met andere culinaire gelegenheden in de buurt zoals ambachtelijke bakker,

bierbrouwer, etc. Zorg voor fietsen of elektrische scooters, passende souvenirs, etc. Kan ook in de

tijd wijzigen. Arrangementen zoals slow food etc. passen er ook prima in. Met een goed verhaal

passen daar zeker ook musea (verbouwen van het land) en andere culturele (eetgewoontes) en

landelijke parels (kastelen en hun eetgewoontes) in.

2 Verhaal van Piet Mondriaan

Kern: Authentiek, naoberschap, kastelen en landgoederen, boven maaiveld, kritisch afwachtend.

Piet Mondriaan heeft in zijn jonge jaren in Winterswijk gewoond. Wellicht is een titel als Scherp

Kijken een titel voor een verhaallijn zodat Museum More, Villa Mondriaan en Huize Bergh als parels

worden verbonden in het verhaal.

Ook deze verhaallijn kan worden ondersteund met evenementen en andere parels zoals andere

musea, creatieve workshops, zingevingsessies, boekenwinkels, etc.

3 Overige

Graafschap: heerlijkheid en hertogdommen: Adel en boeren

Hanzesteden: maakindustrie, rivieren, streekproducten

Veldslagen: Verzet en vrede: slag om Grolle, 80 jarige oorlog, samenleven religies, WOII, Duitse

grens verzet en verraad, Graaf Willen IV van den Bergh.

Regionaal Achterhoeks Media Centrum

Om tot goede verhaallijnen te komen is het betrekken van burgers essentieel. Zij komen tot ideeën

en weten wellicht meer achtergrond over een bepaalde streek dan een gemiddelde

verhalenschrijver. Deze ideeën zouden verzameld kunnen worden bij het Regionaal Achterhoeks

Media Centrum dat is gevestigd op het DRU terrein in Ulft.

Een goed vrijetijdsproduct ontwikkelen is één; vervolgens gaat het erom dat de buitenwereld hier

kennis van neemt. Een sterk punt van het Regionaal Achterhoek Media Centrum zijn de

burgerinitiatieven, waar journalisten samen werken met burgers om lokale initiatieven een plaats te

geven. Samen met het Regionaal Achterhoeks Media Centrum en de stagiaires van ROC Graafschap

kan per verhaallijn worden bekeken welke media zullen worden ingezet. Daarnaast lijkt het van

belang om scholen mee te nemen om de verhaallijnen te complementeren.

21

5.3 Slim samenwerken regionaal/grensoverschrijdend Samenwerking binnen onderstaande programma’s/sectorale middelen levert strategieversterking

en/of cofinanciering op:

Gebiedsopgave

De Gebiedsopgave Achterhoek (voorheen regiocontractgelden) is ingevuld op basis van de

Uitvoeringsagenda Achterhoek 2020. Vrijetijdseconomie is onderdeel van de Uitvoeringsagenda

binnen het thema Werken, crossovers Vrijetijdseconomie ‘Versterken door kwaliteit’.

De Achterhoek zet binnen het thema in op Smart Industry als thema om een nog sterkere

maaksector te ontwikkelen en economisch vitaal te blijven. Vernieuwing in deze sector is gericht op

een verdere digitalisering van de productie. Digitalisering kan klantgerichter toegepast worden in de

vrijetijdseconomie. Smart Industry biedt daarom kansen voor de maakindustrie én voor de

vrijetijdseconomie.

Leader

De regio Achterhoek (7 gemeenten) heeft Leader-status verkregen. Leader wordt door de regio

Achterhoek gezien als een belangrijk instrument om de agenda Achterhoek 2020 uit te voeren. Voor

de Achterhoek zijn o.a. de volgende doelen gesteld: ‘Recreatie en Toerisme versterken door betere

kwaliteit’ en ‘Heerlijckheid Achterhoek: katalysator voor nieuwe initiatieven, innovaties en

samenwerking’. Er is een lokale ontwikkelingsstrategie voor de Achterhoek opgesteld en een lokale

actiegroep opgericht. Inwoners en groeperingen worden gestimuleerd om projecten in te dienen. De

VE-makelaar kan hier een stimulerende rol richting VE-ondernemers in vervullen.

Euregio/Interreg

Het Interreg programma 2014-2020 kan een mogelijke financier zijn voor projecten met een

grensoverschrijdend karakter waarbij grensbarrières worden geslecht of het aanbod van

grensoverschrijdend toerisme of cultuur wordt verhoogd.

De Euregio kan behulpzaam zijn bij:

Zoeken naar Duitse partners van Nederlandse initiatieven (de Kreisen Borken en Kleve)

Zoeken naar Nederlandse partnes van Duitse initiatieven

Strategische initiatieven ondersteunen en verder uitwerken

Regio Achterhoek werkt samen met de Eurregio om projecten voor de hoofdopgaven van Achterhoek

2020 te financieren. De meeste van deze projecten zijn innovatieprojecten voor prioriteit 1 van het

Interreg programma. Recreatie en toerisme valt voor het leeuwendeel in prioriteit 2 van het Interreg

programma.

Gelderse streken/Provincie

De Provincie Gelderland stimuleert regio marketing via Gelderse Streken. GelderseStreken.nl

promoot Gelderland als collectieve communicatie/promotiedrager voor de 4 Gelderse regio’s,

waaronder de Achterhoek. Om de Achterhoek goed gepositioneerd te krijgen is een goede

samenwerking met Gelderse Streken onontbeerlijk. Immers bij Gelderse streken vindt de algehele

promotie plaats op zowel de website als de Nederlandse radio en tv. Deze (succesvolle) nationale

22

media-exposure kan alleen gefinancierd worden door provinciale bundeling van krachten.

Achterhoek Toerisme participeert in Gelderse Streken.

Daarnaast geeft de provincie subsidie voor projecten die zijn gericht op de kwaliteitsverbetering van

regionaal dekkende routestructuren voor fietsen, wandelen, hardlopen, paardrijden en mennen,

voor het maken van nieuwe aanlegplaatsen voor vaartuigen en voor het maken van een digitaal

routesysteem in de vorm van een applicatie. Het routebureau van Achterhoek Toerisme haakt hier

ook op aan. Ook investeert de provincie in het Cultuur- en Erfgoedpact, waarin raakvlakken zitten

met de Vrijetijdseconomie.

23

HOOFDSTUK 6: VRIJETIJDSAGENDA

Uit voorgaande hoofdstukken blijkt dat de vrijetijdseconomie van substantieel belang is voor de

economie en de leefbaarheid van de Achterhoek. Ook komt naar voren dat er veel goed gaat in de

samenwerking tussen ondernemers en beleidsmakers, maar dat er ook nog een aantal

verbeterpunten kunnen worden genoemd. Deze verbeterpunten zorgen voor het versterken van de

sterktes in de Achterhoek, het grijpen van uitdagingen, het ombuigen van de zwaktes en het

opheffen van de bedreigingen.

Het aanpakken van verbeterpunten kost geld, maar het subsidielandschap voor 2016 en verder is

aanzienlijk veranderd. Gemeentelijke en provinciale subsidies voor de vrijetijdseconomie staan onder

druk. Hierdoor kan de vrijetijdsagenda voor 2016 en verder niet echt inzoomen op concrete

projecten met een eindbegunstigde. Deze vrijetijdsagenda is dan ook opgesteld om het kader te

bieden waarbinnen we gezamenlijk aan de slag gaan en nieuwe financieringsmogelijkheden aan te

boren van waaruit projecten en investeringen kunnen worden gefinancierd.

De voorliggende Vrijetijdsagenda 2016 t/m 2019 omschrijft dus de ambitie en biedt nieuwe ideeën,

plannen en projecten om te komen tot een sterke en toekomstbestendige vrijetijdssector in de

Achterhoek. De Vrijetijdsagenda streeft naar:

het bundelen van het kleinschalige en diverse aanbod van dag- en verblijfstoerisme in een

aantal thema’s;

het versterken van het kwaliteitsniveau van het vrijetijdsaanbod;

het bieden van op maat gesneden belevingsconcepten voor de recreanten;

benutten van nieuwe technische mogelijkheden voor vooral nieuwe ICT toepassingen;

benutten van nieuwe markten;

verbeteren van de financiële infrastructuur voor de vrijetijdssector in de Achterhoek.

Een VE makelaar begeleidt het proces om samen met ondernemers tot daadwerkelijke uitvoering

van projecten te komen. De gemeenten hebben inmiddels besloten uit restant middelen uit de

voorgaande periode deze vrijetijdsmakelaar te financieren. Deze wordt o.a. verantwoordelijk voor

de verdere uitwerkings- en financieringsvoorstellen op basis van de Vrijetijdsagenda. Daarnaast

streven de deelnemende gemeenten naar het beschikbaar stellen van cofinanciering vanuit MIP T&R

2016-2019, daar waar het nodig is om een actie uit te voeren of te initiëren.

In de paragrafen 6.1 t/m 6.10 worden projecten of andere acties weergegeven die uit het

voorgaande proces naar voren zijn gekomen en die een bijdrage kunnen leveren aan bovenstaande

doelstellingen. Omdat de uitvoering en financiering grotendeels vanuit het ondernemersveld moet

komen, waarbij de gemeenten deels faciliteren/financieren, is dit overzicht indicatief. De aan te

stellen Vrijetijdsmakelaar zal samen met ondernemers komen tot een uitwerking op projectniveau,

met gebruikmaking van genoemde financiële mogelijkheden. Onderstaande tabel geeft een

samenvatting weer van de activiteiten die worden voorgesteld in de paragrafen 6.1 tm 6.10. De

meeste acties vragen om een bijdrage vanuit het MIP T&R (gemeentelijke cofinanciering) om de actie

24

uit te voeren of te initiëren, dit kan de inzet van een projectleider of het vullen van een fonds zijn. Dit

is samengevat in de kolom: Benodigde MIP 2016-2019*. In de laatste kolom ‘uitgelokte

investeringen/overige subsidies’ staan de vervolginvesteringen die volgen vanuit de actie. Hoe deze

investeringen tot stand komen blijkt uit de verschillende paragrafen. * wordt op basis van nadere uitwerking

VE-makelaar beschikbaar gesteld.

Samenvattend laat deze vrijetijdsagenda zien dat met de inzet van € 1,2 miljoen MIP middelen € 11,7

miljoen aan uitgelokte investering of vervolgsubsidies wordt beoogd. Dit betekent een multiplier van

de MIP gelden van 11.

nr. Actie Benodigde MIP 2016-2019

Uitgelokte investering/overige subsidie

1 Achterhoek 2020 € 550.000 € 1.650.000

2 Kennismakelaar € 0 € 3.000.000

3 Gebruik maken van Leader € 0 € 2.200.000

4 Achterhoeks Recreatie Investeringsfonds

€ 25.000 € 1.000.000

5 Achterhoekse Streekrekening € 25.000 € 226.300

€ 800.000

6 Regionale marketing, promotie en monitoring

€ 250.000

€ 750.000 € 300.000

7 Innovatie met cross overs topsectoren € 0 € 750.000

8 Gastheerschap bevorderen € 125.000 € 300.000

9 Duitse grenzen beslechten € 0 € 1.000.000

10 Goede infrastructuur beleven € 0 Nader te bepalen

Totale investering € 1.201.300 € 11.750.000

Deze 10 agendapunten worden hieronder nader uitgewerkt:

6.1 Achterhoek 2020 Achtergrond

De vrijetijdseconomie is een belangrijke pijler voor de regionale economie en werkgelegenheid.

Omdat digitalisering klantgerichter kan worden toegepast in de vrijetijdseconomie, biedt smart

industry kansen voor de maakindustrie én vrijetijdseconomie. Dit heeft geresulteerd in twee

concrete crossovers, passend binnen zowel de uitgangspunten van deze vrijetijdsagenda als van het

programma Werken binnen Agenda 2020, die in separate programmaformats ten behoeve van de

Gebiedsopgave zijn uitgewerkt (zie bijlage 3):

Digitale beleving in de Achterhoek

Mobiliteit als beleving met de E-kar.

Actiepunt

Na positieve besluitvorming in het kader van de Gebiedsopgave kunnen deze projecten concreet

uitgewerkt worden.

Middelen

25

Cofinanciering gemeenten (MIP) ca. € 550.000 benodigd; cofinanciering bedrijfsleven idem benodigd.

Gebiedsopgave (provinciale middelen): € 1.100.000 gevraagd.

6.2 Inzet kennismakelaar Achtergrond

Achterhoek 2020 werkt met kennismakelaars op de haar benoemde speerpunten wonen, werken en

bereikbaarheid. Deze kennismakelaars proberen knelpunten tussen ondernemers en overheden te

beslechten en stimuleren van innovatie in de sector. Vanuit het belang om gezamenlijk met VOA

deze Vrijetijdsagenda verder uit te werken, aan te jagen en doelen te realiseren, wordt een

kennismakelaar voor recreatie en toerisme aangesteld. De rol van de kennismakelaar kan zijn:

Vergroten van de onderlinge samenwerking, ook buiten de regio Achterhoek

Vergroten van innovatie in de sector

Vergroten van de mogelijkheid om te investeren in human capital (gastvrijheid, omschakeling

vanuit landbouw of landschap naar vrijetijdseconomie

Vergroten investeringskans in de regio (weg wijzen voor kansrijke ondernemers die

investeringen willen doen voor bijvoorbeeld slechtweer voorzieningen, maar ook initiatief

nemen in de lobby voor een investeringsfonds).

Ontwikkelen van arrangementen met koppeling naar andere sectoren zoals zorg en milieu

Kortom: de kennismakelaar draagt er zorg voor dat deze vrijetijdsagenda wordt uitgevoerd.

De kennismakelaar wordt gestationeerd bij Achterhoek Toerisme en werkt nauw samen met

Achterhoek 2020.

Actiepunt

Inmiddels zijn door de gemeenten vanuit restant-gelden uit de vorige periode middelen vrij gemaakt

om een kennismakelaar in te schakelen.

Uitgelokte investeringen

De kennismakelaar faciliteert minimaal 3 grote investeringen (slechtweer voorziening, hotels) met

een investering van in totaal € 3.000.000.

6.3 Gebruik maken van Leader Achterhoek Achtergrond

Leader Achterhoek wil een bijdrage leveren aan de (agro)toeristische infrastructuur in het gebied

door verbindingen te leggen tussen bestaande (recreatie en toerisme) locaties en vernieuwende

activiteiten te stimuleren. Zij doet dit door de samenwerking onderling te verstevigen. Dit biedt een

mooie kans om kleine ondernemers te koppelen aan de parels uit de regio door de sterke punten van

de Achterhoek te versterken plus de verbinding te leggen tussen stad en platteland. Te denken valt

aan:

Achterhoek Culinair

De koplopers of parels hebben een mooi aanbod voor de toerist, dit aanbod kan worden

uitgebouwd met een verhaallijn waarbij kleinere ondernemers kunnen worden aangesloten.

Achterhoek Cultuur

Idem maar dan op cultuur gebied.

Actiepunt

26

Partijen in het veld die bezig zijn met een aanvraag ondersteunen met kennis en verwijzen naar de

juiste loketten

Middelen

Vanuit MIP hoeven er geen extra middelen worden ingezet.

Uitgelokte investering

Er wordt vanuit gegaan dat er minimaal voor € 2,2 miljoen aan recreatieve projecten worden uitgezet

in de Achterhoek.

6.4 Achterhoeks Recreatie Investeringsfonds Achtergrond

Om authentiek en verrassend te worden en te blijven moet worden geïnvesteerd door, vooral,

kleinere ondernemers om mee te kunnen in de arrangementen en gebundelde activiteiten. Uit de

onderzoeken blijkt dat een verhoging van de bestedingen voor het leeuwendeel moet komen van de

binnenlandse toerist en van het Duitse achterland. Beide groepen zijn gesteld op comfort en

kwaliteit. Ondernemers moeten dan ook investeren in zowel het verhogen van comfort als in ICT. Dit

fonds zou zo moeten worden ingericht dat ondernemers met goede ideeën, zowel voor grote als

kleinere investeringen hieruit bediend kunnen worden. Te denken valt aan:

Kleinere investeringen voor betere ICT en comfort

Grote evenementen naar de Achterhoek halen, bijvoorbeeld Serious Request Achterhoek en

The Passion (als het hier gaat om het oplossen van een cash flow probleem)

Investeringen in attractieparken en slechtweer voorzieningen zoals attractiepark de Koe,

Geologiecentrum de Steengroeve, Markthal of Spoorwegmuseum (als het gaat om het

moeilijk verkrijgen van krediet bij private investeerders)

Actiepunt.

Idee is om een gedeelte van het bestaande Fonds Gelderse Vrijetijdseconomie echt passend te

maken op MKB-niveau. MKB ondernemers met een goed plan voor investeringen in ICT en comfort

kunnen daaruit 50% van hun investering financieren. Voorwaarde om dit fonds MKB-proof te maken

is een bestuurlijke lobby bij provincie Gelderland om de huidige drempelwaarde van € 100.000 als

50% van de totaalinvestering te verlagen naar € 25.000. Voor een MKB bedrijf geldt dan een

minimale totaalinvesteringswaarde van € 50.000 om aanspraak te kunnen maken op de middelen uit

het Fonds Vrijetijdseconomie.

Een andere manier om het MKB beter te bedienen betreft een uitbreiding van het

Noaberschapskrediet in de Achterhoek voor het MKB van de recreatieve sector. De middelen zijn dan

niet afkomstig van de overheid maar van de grotere recreatieve ondernemers in de Achterhoek of

daarbuiten. Zij investeren dan zelf in andere recreatieve ondernemers.

De inzet van een projectleider is bedoeld om de inhoudelijke content te verzorgen en de ambtelijke

lobby in gang te zetten of een uitbreiding van het Noaberschapskrediet te bewerkstellingen.

Middelen

Inzet MIP t.b.v. opstartkosten € 25.000


Minimaal € 1 miljoen MKB investeringen uit het Fonds Gelderse Vrijetijdseconomie.

27

6.5 Achterhoekse Streekrekening Achtergrond

Een streekfonds financiert duurzame initiatieven op het gebied van landschap, cultuur, natuur,

recreatie en beleving. Idee is dat de provincie en de gemeenten uit de Achterhoek, maatschappelijke

organisaties en bedrijven ieder hun eigen StreekRekening openen en er een geldbedrag op zetten.

Over dit geldbedrag houden de partijen de volledige beschikking, daarnaast ontvangen ze een

marktconforme rentevergoeding. Naast deze marktconforme rente voor de rekeninghouders stelt de

geldschieter (bank of andere partij) een extra opslag van 5% ter beschikking die rechtstreeks vloeit in

het Streekfonds. Zo wordt langzaam kapitaal opgebouwd.

De Achterhoek zou met een streekfonds bijvoorbeeld de volgende zaken kunnen financieren:

duurzaam onderhoud en beheer van terrein en routestructuren ( toekomstbestendige

fietspaden zoals voor elektrische fietsen en passend in het landschap)

Achterhoek Water (Projecten in ontwikkeling langs de Berkel en de Oude IJssel)

Cultuur en Erfgoed (Uitvoering geven aan batenonderzoek). Dit is deels ook mogelijk via het

Cultuur- en Erfgoedpact, waarin provincie en Achterhoekse gemeenten deelnemen.

Actiepunt

Samen met provincie Gelderland deze mogelijkheid onderzoeken, waarbij het uitgangspunt is dat

minimaal € 200.000 per jaar kan worden geïnvesteerd vanuit het fonds.

Middelen

Inzet van het MIP € 226.300 + € 25.000 opstartkosten


Streven is gemiddeld € 200.000 per jaar te matchen met private investeerders.

6.6 Regionale marketing, promotie en monitoring Achtergrond

De Stichting Achterhoek Toerisme neemt de promotie, marketing en het routebureau van de

Achterhoek voor haar rekening. De 8 Regio Achterhoek-gemeenten en Lochem/Zutphen subsidiëren

de basisorganisatie van AT. Ondernemers financieren diverse sectorale campagnes zoals onder

andere Wild eten, Kamperen, Musea en Karakteristiek Achterhoek. Voor de algemene regionale

promotiecampagnes was daarnaast gedurende de afgelopen Regiocontract-perioden € 1 miljoen

beschikbaar. Het budget voor deze belangrijke taak wordt gehalveerd tot € 500.000 als er geen

provinciale middelen meer beschikbaar komen.

Actiepunt

Pogen om voor regionale campagnes en projecten alsnog sectorale/individuele middelen te

verkrijgen

Middelen

€ 250.000 vanuit de MIP


€ 250.000 van ondernemers

€ 500.000 van provincie.

28

6.7 Productinnovatie met cross overs uit de topsectoren Achtergrond

Wil een ondernemer een innovatief toeristisch product neerzetten zoals 3 D printen van voedsel,

horizontale boerderijen, zonnebossen, tentoonstellingen, zorgconcepten etc. (zie paragraaf 4.3) en

wordt hierbij samengewerkt met bedrijven uit de Food, Health, High tech Systems sector, dan liggen

innovatiesubsidies in het bereik.

Actiepunt

Binnen Achterhoek 2020 wordt samengewerkt om te kijken welke crossovers interessant en kansrijk

zijn om een nieuw product/concept te ontwikkelen.

Er worden minimaal twee nieuwe concepten ontwikkeld. De kennismakelaar uit 6.2 en enkele

boegbeelden uit de sector kunnen dit proces trekken

Middelen



Gebruik makend van EFRO een investering van € 750.000. Het betreft een omvang van 2 of 3

projecten.

6.8 Gastheerschap bevorderen Achtergrond

Gastheerschap is uitermate belangrijk voor de vrijetijdseconomie. Investeren in gastvrijheid en

vakmanschap is dan ook van belang.

Actiepunt

Samen met Recron dit verder uitwerken tot een gedragen plan.

Lobbytraject opstarten bij de provincie om subsidie beschikbaar te zetten voor de Human Capital

regeling

Middelen

De provincie Gelderland had tot 2015 een subsidieregeling voor Human Capital. Voor 2015 heeft ze

geen subsidieplafond mee opengesteld. Uit deze pot kon per project € 200.000 subsidie, zijnde 50%

van de kosten worden verkregen voor het verbeteren van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt.

Verbeteren van gastheerschap skills zou hier zeker in kunnen passen.

Vanuit het MIP:

Inzet MIP voor opstartkosten € 25.000

Inzet MIP voor cofinanciering van € 100.000


De subsidie vanuit provincie Gelderland: € 200.000

Cofinanciering vanuit de ondernemers: € 100.000.

6.9 Duitse grenzen beslechten met een investeringssubsidie Achtergrond

Achterhoek ligt tegen het Duitse achterland aan. Duitse en Nederlandse gasten gaan over en weer en

zijn belangrijke toeristische bezoekers voor de Achterhoek.

Actiepunt

29

Bekijk welk project de toeristische stromen kan bevorderen aan zowel Nederlandse als Duitse zijde

en ontwikkel projecten. Hier lijkt een investeringssubsidie op zijn plaats waar ondernemers uit

kunnen putten als ze van elkaar willen leren en investeringen willen doen om beter ingespeeld te

raken op de wensen van elkaar.

Middelen



Gebruik makend van INTERREG een investering van € 1.000.000. Het betreft een omvang van 3 of 4

projecten.

6.10 Goede infrastructuur blijven beleven Achtergrond

De Achterhoek is lastig te bereizen met openbaar vervoer. Er sluit niet veel op elkaar aan en er zijn

ook geen ‘vrije fietsen’ zoals deze bijvoorbeeld beschikbaar zijn op de hoge Veluwe.

Er zijn diverse problemen met bereikbaarheid:

Openbaar vervoer dat niet op elkaar aansluit

Bereikbaarheid ook met openbaar vervoer niet gewaarborgd

Daarnaast is het uitgebreide netwerk aan smalle, halfverharde fietspaden door het

coulissenlandschap niet voorzien op de sterke groei en hogere snelheid van het elektrisch

fietsen. Om fietsregio nummer 1 te blijven moet worden geïnvesteerd in fietspaden die

geschikt zijn voor het elektrisch fietsen, waarbij tegelijkertijd de goede landschappelijk

inpassing behouden blijft. Met name bij de huidige zandwegen is het van belang de

landschappelijke uitstraling te behouden, nu deze door andere manieren van onderhoud

wordt bedreigd. Regionale afstemming is vereist.

Actiepunt

Samen met Achterhoek 2020 die bereikbaarheid ook als speerpunt heeft een plan maken voor de

toeristische bereikbaarheid.

Middelen

Nader te bepalen

Uitgelokte investeringen

Nader te bepalen.

30

BIJLAGE 1: SWOT ANALYSE ACHTERHOEK

Sterkte Achterhoek heeft alles wat toerist zoekt

Goede fiets en wandel infrastructuur

Culinair: Regio van de Smaak

Cultuur: Er zijn duurzame musea

Karakter van de Achterhoeker is gastvrijheid

Zwakte Goede infrastructuur wordt nog niet

vermarkt als een product

Weinig grote trekkende evenementen

Aanbod van hoogwaardige accommodaties loopt achter

Kwaliteit accommodaties loopt achter

Weinig slecht weer dagatracties Niet overal goed internetbereik

Kansen Verhaallijnen uitbouwen

Uitbouwen goede infrastructuur tot een beleving

Krimp geeft mogelijkheden voor vrije tijd

Uitbouwen Regio van de Smaak naar Achterhoek Culinair

Uitbouwen trekkende evenementen

Cultuur uitwerken tot een toeristisch product

Regio overstijgend werken (Duitsland, Veluwe, Twente)

Bedreiging Veel kleine ondernemers die zich moeilijk

laten verbinden

Openbaar vervoer ingewikkeld

Vrijetijdseconomie staat niet hoog op de politieke agenda

Krimp geeft minder locale recreanten die toch een groot deel van de recreanten uitmaakt

Fietspaden zijn kwalitatief niet toereikend voor de sterk toenemend aantal elektrische fietsen

31

BIJLAGE 2: SUBSIDIEMOGELIJKHEDEN

Interreg Prioriteit 2

Om de grensoverschrijdende economische samenwerking op het noodzakelijk hogere plan te

brengen wordt als tweede programmaprioriteit - in overeenstemming met de doelstellingen van de

Europese Territoriale Samenwerking - geïnvesteerd in de versterking van de sociaal-culturele en

territoriale cohesie van het grensgebied, in lijn met de EU2020-prioriteit “inclusieve groei”. Sinds het

begin van INTERREG begin jaren ’90 is er op dit gebied veel verbeterd. Er bestaan wederzijdse

contacten en vrij reizen over de grens is voor veel mensen de normaalste zaak van de wereld. Maar

de Nederlands-Duitse grens vormt nog altijd een obstakel bij het bereiken van bepaalde

doelstellingen, bijvoorbeeld op het gebied van innovatie, MKB en de CO2-arme economie. De

structuren in het grensgebied zijn nog onvoldoende coherent voor een optimale ontwikkeling.

Grensoverschrijdende innovatieve en economische ontwikkeling kan bijvoorbeeld niet zonder een

adequaat mobiliteitssysteem. Daarom is er bij veel doelen en prioriteiten aandacht nodig voor

mobiliteit. Er is een directe, vanzelfsprekende samenwerking tussen burgers en instituties nodig om

ervoor te zorgen dat de Nederlands-Duitse grens geen barrière meer vormt, mensen elkaar kennen

en begrijpen en gezamenlijke uitdagingen gezamenlijk kunnen worden aangepakt.

Projecten in prioriteit 2 zijn globaal onderverdeeld in de volgende thema’s:

1. Werken, onderwijs, cultuur

2. Natuur, landschap en milieu

3. Structuur en demografie

4. Netwerkontwikkeling op lokaal en regionaal niveau

Bij elk project staat centraal, dat het project de barrièrewerking van de grens moet verminderen. U

kunt daarbij denken aan:

- Grensoverschrijdende zorg en mobiliteit

- Bevordering van het onderwijsaanbod en onderwijsmaterialen ter bevordering van de taalkundige-

en interculturele competenties

- Ondersteuning van maatregelen ter ontwikkeling van nieuwe grensoverschrijdende natuur- en

cultuurbeschermingsconcepten

- Koppeling van grensoverschrijdend toerisme en grensoverschrijdend cultureel aanbod om de

vraag te stimuleren

- Intensivering van de samenwerking op het gebied van de interne veiligheid (bijv. tussen politie en

brandweer, samenwerking bij de bestrijding van grensoverschrijdende criminaliteit,

drugsbestrijding en -preventie)

- Uitwisselingen van scholen en verenigingen.

Belangrijkste voorwaarden

Kosten in Nederland en Duitsland zijn ongeveer evenredig verdeeld

32

Subsidie van de Eurregio is 50%, nationale en regionale (Gelderland) cofinanciering is

meestal mogelijk

Voor kleine bedragen, tussen € 100 en € 15.000, voor bijvoorbeeld kleine evenementen met

een internationaal karakter is een eenvoudige regeling gemaakt

Uurtarieven zijn vaste bedragen

Leader - Lokale Ontwikkelingsstrategie LEADER Achterhoek 2015-2022

Leader 2015-2022 kent drie prioriteiten waar de vrijetijdseconomie projecten in zou kunnen dienen:

Outputdoelstelling 3: Recreatie en Toerisme in de Achterhoek, Versterken door betere kwaliteit

LEADER Achterhoek wil een bijdrage leveren aan de (agro)toeristische infrastructuur

in het gebied door verbindingen te leggen tussen bestaande (recreatie en toerisme) locaties en

vernieuwende activiteiten te stimuleren. LEADER Achterhoek wil haar bijdrage leveren door

locaties/ontwikkelingen met een recreatief profiel te stimuleren om onderling samenwerkingen aan

te gaan. Met als doel om verbindingen tussen stad en land te leggen en economisch perspectief te

genereren. Hiermee levert LEADER Achterhoek een bijdrage aan het thema stad-land relaties en de

POP3-prioriteit werkgelegenheid.

Outcome

Het maatschappelijk effect dat LEADER Achterhoek beoogt te bereiken is meer

recreatieve en toeristische bewegingen tussen stad en platteland of in de stadsrand en

uitbreiding van economische activiteiten (uitgedrukt in aantal fte’s) in de sector.

Verstevigen van de relatie stad-land: een verbinding leggen tussen de vraag uit de stad en het

aanbod op het platteland, het realiseren van betrokken burgerschap en een verbeterd

maatschappelijk draagvlak voor de agrarische sector;

Streefwaarde realisatie projecten

10 projecten 2015-2020 € 1.100.000,-

Outputdoelstelling 4: Heerlijckheid Achterhoek: Katalysator voor nieuwe initiatieven, innovaties en

samenwerking tussen (lokale) producenten, bedrijfsleven, non-profitorganisaties en overheden te

verbinden.

LEADER Achterhoek wil een bijdrage leveren aan het verbinden van landbouw, voedsel

en de stad. Met name daar waar het gaat om voedselproductie, afzetmarkt en het overdragen van

kennis. LEADER Achterhoek wil haar bijdragen leveren door kennisoverdracht tussen landbouw,

voedsel en burger te stimuleren en samenwerking te initiëren door verbindingen te leggen. Met als

doel om kansen te creëren voor kleine ketens, lokaal voedsel en de afzet van ‘slow food’. Hiermee

levert LEADER Achterhoek een bijdrage aan het thema stad-land relaties en de POP3-prioriteit

werkgelegenheid.

Outcome

Het maatschappelijk effect dat LEADER Achterhoek beoogt te bereiken is het bewuster

worden van en meer kennis hebben over (streek)voedsel, waardoor er meer lokaal voedsel wordt

afgezet (groei); in de stedelijke gebieden of op het platteland zelf.

33

Stimuleren samenwerking, kennisuitwisseling en innovatie m.b.t. landbouw, voedselproductie en

stad

POP3 Prioriteit 1


5 projecten 2015-2020 € 1.500.000,-

Outputdoelstelling 5: Samenwerkingsprojecten

LEADER Achterhoek wil een bijdrage leveren aan (regio-overschrijdende) vraagstukken.

Met name daar waar het gaat om krimp en vergrijzing en stad-land relaties. LEADER Achterhoek wil

haar bijdrage leveren door bijvoorbeeld samen te werken met LEADER Zuidwest Twente

(aangrenzend LEADER-gebied provincie Overijssel), de regio’s Stedendriehoek en de Liemers en

LEADER Bocholter Aa en LEADER berkel/schlinge (aangrenzend LEADER-gebied provincie

Westmunsterland in Duitsland)

Met als doel om kennis uit te wisselen en projecten te realiseren. Hiermee levert LEADER Achterhoek

een bijdrage aan (de regio-overschrijdende) thema’s krimp en vergrijzing en stad-land relaties.

Outcome

Het maatschappelijk effect dat LEADER Achterhoek beoogt te bereiken is een

bewustwording van vergelijkbare problematieken waardoor deze gezamenlijk kunnen worden

opgepakt en hiermee een groter gebied dan alleen de Achterhoek bereikt wordt.


5 projecten 2015-2020 € 620.000,-

EFRO

EFRO is het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling. Het operationeel programma (OP) EFRO

Oost-Nederland is een gezamenlijk subsidieprogramma van de provincies Overijssel en Gelderland en

werkt aan structurele versterking van de economie in Gelderland en Overijssel. Het doel van het OP

is dat meer Oost-Nederlandse MKB-bedrijven meer omzet halen uit nieuwe producten. Daarom

wordt het MKB direct ondersteund bij de productontwikkeling. Productvernieuwing is de basis voor

behoud en vergroting van de concurrentiekracht en daarmee voor behoud van werkgelegenheid in

Oost-Nederland. Oost Nederland zet de EFRO-middelen in op innovatiestimulering en koolstofarme

economie.

1. Innovatiestimulering

Dit thema richt zich op innovatiestimulering in de Agro & Food, Health, Hightech Systemen en

Materialen (HTSM) en op crossovers tussen deze sectoren, en ICT, water, creatieve industrie, chemie

en maakindustrie. Oost-Nederland wil onderzoek versterken en technologische ontwikkelingen en

innovatie bevorderen.

De focus ligt op:

clustervorming en netwerken die leiden tot meer innovatiegerichte samenwerking tussen

onderwijs, overheid en ondernemers (met name tussen MKB'ers onderling en MKB en

kennisinstellingen).

34

bevordering van experimentele ontwikkeling van nieuwe producten, diensten, processen of

toepassingen, inclusief het ontwikkelen en testen van prototypes, binnen het MKB.

2. Koolstofarme Economie

Oost-Nederland ondersteunt de overgang naar een koolstofarme economie in alle bedrijfstakken.

Daarbij gaat het om zaken als minder CO2-uitstoot en een toenemend gebruik van hernieuwbare

energie. Ook kunnen energiebronnen veel efficiënter worden ingezet. Dit thema richt zich op

innovatiestimulering in de Energie- en Milieutechnologie inclusief biobased economy en crossovers.

De focus ligt op:

clustervorming en netwerken gericht op innovatie en toepassing van CO2-arme

technologieën die leiden tot meer innovatiegerichte samenwerking tussen

onderwijs/onderzoek, overheid en ondernemers (met name tussen MKB'ers onderling en

MKB en kennisinstellingen).

bevordering van experimentele ontwikkeling van nieuwe producten en product-

marktcombinaties van koolstofarme technologieën, inclusief het ontwikkelen en testen van

prototypes, binnen het MKB.

Belangrijkste voorwaarden:

EFRO programma is een soort ladekast waar verschillende laden inzitten voor subsidie.

Interessant kunnen zijn:

o Vouchers voor bedrijven in genoemde sectoren. 40% subsidie tot max. van € 50.000

o Samenwerkingsprojecten tussen bedrijven in genoemde sectoren , max. 35%

subsidie

o Proeftuinen waarbij experimenten worden uitgevoerd 40% subsidie

o Cluster en netwerkvorming met 50% subsidie

Recreatiebedrijven is geen doelgroep in EFRO. Zij zouden mee kunnen doen als

eindgebruiker.

Provinciale subsidie

De provinciale subsidies zijn vastgelegd in de regeling Ruimte voor Gelderland 2016. Op het gebied

van Vrijetijdseconomie is er subsidie beschikbaar voor generieke marketing en promotie van de

provincie Gelderland of Gelderse regio’s ter bevordering van de vrijetijdseconomie. En daarnaast

geeft de provincie subsidie voor projecten die gericht zijn op de kwaliteitsverbetering van regionaal

dekkende routestructuren voor fietsen, wandelen, hardlopen, paardrijden en mennen, voor het

maken van nieuwe aanlegplaatsen voor vaartuigen en voor het maken van een digitaal

routessysteem in de vorm van een applicatie. Ook draagt de provincie bij aan het Cultuur- en

Erfgoedpact, waarin ook mogelijkheden liggen voor een koppeling met de vrijetijdseconomie.

35

BIJLAGE 3: PROGRAMMAFORMATS WERKEN-CROSSOVER

VRIJETIJDSECOMIE

Inkomend document - 3876


GEMEENk'i'Ek]fšALTENM GEMEENTE AALTEN

Datum Z SEP Zfll¿

nauw SEP.2015 Q Nummei

Wmm" 2 \K3 11- szatmingemufrmkrwsew

Mörllâilöôi 1

aan Ax fmrmie wel izmois-ss em :soo

Gemeente Aalten Aan het College van B&W en gemeenteraad

7120 AC Aalten

QI1 Dilum: Btlrcul¿, 30-OB 1015 0 ndenuerp. Kennismakelaar Vrijetíjdseconomie

Geacht College en raadsleden.

Met groot genoegen laat ik u weten dat per 12 september 2016 Annemiek Rieiel als Kennisrnakelaar Vrijetijdsecnnumie Achterhoek zal starten

in een nieuwe ml binnen de vnjeziiasemnumie ni samen met het mefistisch bedrijfsleven uitvqenng geven nn de Vrijetijdsagenda en daanmar de noodzakelijke (cross sectorale) verbindingen leggen. Achterliggend doel is een sterkere en toekomstbesten¿ige toeristisch recreatieve sector waarbll onder andere werdt ingezet op vergroting van de innovatie in de sector en de onderlinge samenwerking zowel binnen als huilen de reglu. De uitvoering :al plaatsvinden in nauw overleg en aistemming met Achterhoek Toerisme,

Annemiek heeft haar eniaring opgedaan hi] het GDBT en Marketlngünst. Momenteel werkt zi| het Bureau voor Ruimte Bi Vrije Tilcl,van waaruit gedetacheerd zal worden als kennismakeiaar.Als geboren en getogen Achterhoeker is zi] ook bestuu|1l]k actief geweest als Voorzitter van Jong Gelre Vorden-Warnsveld en als bestuurslid Plattelandslongeren Gelderland, We hebben haar ln de gesprekken leren kennen als een enthousiast en gedreven persoon met leer veel vakkennis. Ze heeft nog voor kansen en is in staat doelen resultaatgericht te werken.

Wij wensen Annemiek veel succes in deze nieuwe rol. U kunt haar bereiken via Achterhoek Toerisme op 0545-ZSIJSEO of via a.riefe|@AcP\terh0ek.n| en 06-15540254.

Mexvnenueiajke met,

van Haaren Voorzitter Stichting Achterhoek Toerisme

Vrijetijds Ondernemers Achterhoek

IG - VOA - Recron Achterhoek. 01 september 2016

Eindreactie VOA

Vrijetijdsagenda

Achterhoek

Datum 1-09-2016

VOA is positief over de gezamenlijk opgezette Vrijetijdsagenda 2016-2019. De samenwerking met de

Regiogemeenten wordt gewaardeerd en belangrijk gevonden.

Onderstaande punten waren nader onderwerp van discussie tijdens het VOA overleg op 23 augustus.

Wij hebben met name gekeken naar hoofdstuk 6 van de agenda:

N.a.v. 6.1:

Digitale beleving Achterhoek en E-vervoer zijn voor VOA belangrijke onderwerpen.

Het onderwerp E-kar zien wij graag doorvertaald naar E-bike project vanuit de ‘witte-fiets’ formule.

Goede OV-ontsluiting/koppeling is speerpunt.

Tobit software uit Duitsland heeft een kant en klaar concept ontwikkeld voor openbaar e-bike

verhuur. Het is dus in principe niet nodig om zelf het wiel weer te gaan uitvinden. Probleem is dat

Tobit vooralsnog niet bereid is tot een zakelijke deal . Het past niet in hun (ideële?)

projectdoelstelling. Afgesproken is dat we samen met het AT bestuur en VOA een bedrijfsbezoek

gaan plannen aan Tobit om hun innovatieve sofware te kunnen gaan gebruiken.

De Kennismakelaar ziet VOA als een belangrijke organisatiewaarde om tot uitvoering van de

Vrijetijdsagenda te komen. VOA zal graag aansluiting zoeken bij het werkveld van de kennismakelaar

Onderwerpen die met promotie, etc. te maken hebben worden via AT ingebracht.

VOA nodigt de kennismakelaar uit voor haar volgende bijeenkomst op 29 nov. om de inhoudelijke

samenwerking te bespreken.

N.a.v. 6.4: ‘Achterhoeks Recreatie Investeringsfonds’

De gebruiksmogelijkheden en het karakter van het bestaande “Fonds Gelderse Vrijetijdseconomie”

passen niet bij de financieringsbehoefte van de bedrijven in de Vrijetijdssector. Je kunt net zo goed

naar je eigen bank gaan. Alleen indien banken niet willig zijn te financieren, kan het investeringsfonds

een uitweg zijn onder voorwaarde van drempelverlaging investeringsniveau naar € 25.000,-. Deze

conclusie was ook al min of meer zo verwoord in de Vrijetijdsagenda.

Het idee van een ‘Noaberschapskrediet’ schat het VOA in met een marginale kans slagen.

De goede en grotere bedrijven hebben niet de ruimte / de beschikbare financiën, om extern

financieringsondersteuning waar te kunnen maken.

Het idee van een ‘Achterhoekse Streekrekening’ heeft de sympathie van VOA.

VOA concludeert dat uit ervaringen met streekrekeningen in ander regio’s, dit een mooi aanvullend

financieringsinstrument voor (kleinere) duurzame initiatieven is.

Vrijetijds Ondernemers Achterhoek

IG - VOA - Recron Achterhoek. 01 september 2016

N.a.v. 6.4, 6.5 en 6.6 gaat VOA zich nader oriënteren op financieringsmogelijkheden voor de

uitvoering van de Vrijetijdsagenda-projecten.

N.a.v. 6.6 ‘Regionale marketing, promotie en monitoring’

VOA vraagt extra aandacht voor het verhogen van de kennis over de Achterhoek bij de Duitsers door

gerichte promotie / publicatie via AT op de nabije Duitse marktpotentie

N.a.v. 6.8 ‘Gastheerschap bevorderen’

Op drie onderwerpen wil VOA, in samenwerking met de nieuwe Kennismakelaar ( Annemiek Riefel ),

actie ondernomen:

a. IVN – project ‘Gastheer / Ambassadeur van het Landschap’

https://www.ivn.nl/gastheer-van-het-landschap

b. VOA denkt er over na om op termijn een Receptionistendag toerisme in de Achterhoek op te

starten, zoals dat al plaats vindt in de Regio Veluwe en Arnhem-Nijmegen.

http://www.rbtkan.nl/nieuwsberichten/2014/4/drukbezochte-receptionistendag-in-de-apenheul

Voor AT voorzien wij hierin een prominente rol. Op korte termijn gaat dit inhoudelijk en

organisatorisch nog niet lukken, maar het idee zal op termijn opgepakt worden.

c. Bijeenkomsten organiseren voor de ondernemers in de vrijetijdssector over de toepassing van het

marketinginstrument ’ levensstijlen’ in de doelgroepenbenadering,

zie: http://www.recron.nl/leisure-leefstijlen-(kleurensegmentatie)/onderzoek

N.a.v. 6.10 ‘Goede infrastructuur blijven beleven’

Aanvullend op onze eerdere reactie op E-kar / E-bike vervoer geeft VOA aan zich zorgen te maken

over de kwaliteit van de fietspaden in de Achterhoek. Het fysieke onderhoud zwakt af. Belangrijk

punt voor de Vrijetijdsagenda.

https://www.ivn.nl/gastheer-van-het-landschap

http://www.rbtkan.nl/nieuwsberichten/2014/4/drukbezochte-receptionistendag-in-de-apenheul

http://www.recron.nl/leisure-leefstijlen-(kleurensegmentatie)/onderzoek

Uitvoeringsagenda 2.0 Achterhoek 2020 Projectbeschrijving:

Naam project: Mobiliteit als beleving met de E-Kar.

Doel van het project: Mobiliteit tussen de belevingen in de Achterhoek middels geavanceerde

e-Karren en e-voertuigen. Verbinden van de belevingen/attracties door

laagdrempelig vervoer dat een beleving op zichzelf is, waardoor de

aantrekkelijkheid en toegankelijkheid van de Achterhoek versterkt wordt.

Bijdrage aan de

krimpproblematiek:

De vervoersmiddelen kunnen door de Smart Industries in de Achterhoek

gemaakt worden, dit draagt bij aan de werkgelegenheid en daarmee aan

de leefbaarheid. De toename van toerisme draagt ook bij aan de

werkgelegenheid, maar maakt de Achterhoek daarnaast bekend bij een

groter en breder publiek. Deze (hernieuwde)kennismaking met een

aantrekkelijker Achterhoek, zal zorgen voor instroom van stedelingen.

Opdrachtnemer: Nog niet bekend

Projectleider: Smart Industry Achterhoek

Looptijd: 2016-2020

Korte projectbeschrijving en planning:

Proces

Vrijetijdseconomie De Achterhoek typeert zicht door vele kleinschalige authentieke attracties en

belevingen, die op zichzelf te klein zijn om landelijke aantrekkingskracht te hebben, maar die

collectief die potentie wel hebben. De afstanden tussen te attracties maakt dat het nu niet als 1

beleving wordt ervaren.

Mobiliteit Door het inrichten van laagdrempelige (convenience) mobiliteit kan dit overbrugd

worden. Hierbij kan men denken aan ontsluiting van stations (sterk element in de Achterhoekse

infrastructuur) middels groene fietsen, scooters of een (Achterhoekse) e-kar of automatisch

rijdende vehicles (langs vaste trajecten). Dit zijn electrische vervoersmiddelen met een Made in

the Achterhoek en met een unieke Achterhoekse signatuur/look and feel. Ze zijn eenvoudig te

reserveren, mee te nemen en in te leveren op de interessante punten in de Achterhoek (Stations,

Attracties, Campings, etc.) Zo kan een gast van de camping eenvoudig met de e-bike naar

museum, daarna door naar het station, overstappen, in een volgende e-Kar stappen en andere

attractie bezoeken en de dag feestelijk afsluiten bij een horecagelegenheid.

Zo lijkt vooral het traject Zutphen-Ruurlo-Winterswijk een interessante as om samen met

dagattractie en verblijfsaccommodaties te kijken naar een eerste netwerk.

Alle voertuigen zijn voorzien van slimme IT oplossingen om: af te rekenen, voertuigvolgsystemen,

route info, Narrow Casting en andere. Mobiliteit maakt de Achterhoek tot 1 Belevingspark.

Daarmee zal ook de rit van A naar B een volwaardige beleving moeten worden. De berijder dient

informatie te krijgen over de omgeving en/of reeds geïnformeerd te worden over de activiteit op

plek van aankomst. Eenmaal ingevoerd zou de E-Kar kunnen leiden tot toepassingen voor

onderwijs en of zorg.

Toepassing vereist ook een laadpuntennetwerk in de Achterhoek.

Smart Industry De e-kar, fiets en/of scooters en aanverwante benodigde infrastructuren en

technologie kunnen in de Achterhoeks Smart Industries worden ontwikkeld, geproduceerd en

onderhouden worden.

Met de e-Kar wordt de hele Achterhoek een point of interest met mobiliteit die een beleving op

zich is. Met de e-Kar voelt ook de minder mobiele pensionada zich weer mobie l. Met de e-Kar kan

een ieder zich vervoer veroorloven. Met de e-Kar wordt elke verplaatsing een feestje.

Concreet betekent dat per dorp een aantal voertuigen beschikbaar zijn die te huren zijn, te volgen

zijn en waarmee vervolgens interessante consumentendata gegenereerd kunnen worden.

Beoogde resultaten:

Verbetering bereikbaarheid in brede zin en betere verbindingen tussen attracties en verblijfssector

in het bijzonder;

Aantrekkelijkheid en leefbaarheid van de Achterhoek verbeteren;

Toename bezoekers en een brede doelgroep (3 generaties) aanspreken;

De afstand tussen stad en Achterhoek kleiner maken;

De Cross-over tussen Toerisme en Smart Industry;

Maak industry voor smart vehicles, smart infrastructure, smart identification stimuleren;

Maak industry voor smart energy and mobility stimuleren;

Projectorganisatie:

Projectgroepleden: Urenbesteding: Andere bijdrage:

Smart industry

Retail

Ca 8 Vrijetijdsondernemers uit Ruurlo, Groenlo,

Winterswijk, Doetinchem

Achterhoek Toerisme

Gemeenten

1.

2.

3.

4.

5.

1.

2.

3.

4.

5.

Financiën:

Kosten (totaal): Dekking provincie: Door gemeenten en

VEsector:

€ 1.000.000

€ 500.000 € 500.000

Totaal: €1.000.000

Succesfactoren: Risico’s:

Convenience, veilig, toegankelijk, beleving Complexiteit, kosten,

Overige aandachtspunten:

Verschillende Recreatie ondernemers hebben aangegeven te willen meedoen door bijvoorbeeld een

aantal e-voertuigen aan te schaffen.

Er is een link met smart platform mobiliteit en kennismakelaar mobiliteit voor moblilteitsmanagement.

Versie dinsdag 04 oktober 2016

Uitvoeringsagenda 2.0 Achterhoek 2020 Projectbeschrijving Naam project: Digitale beleving in de Achterhoek

Doel van het project: Digitale ontsluiting van locaties die niet toegankelijk zijn. Beleving op

maat (juiste locatie, juiste doelgroep, tijd- en weerafhankelijk).

Innovatie en vernieuwingsslag bestaande en nieuwe TOP’s als lokale

economische motoren voor toeristische ontwikkelingen en als digitale

knooppunten voor real-time toeristisch aanbod. Stimulering cross-

sectorale samenwerking door inzet van de Kennismakelaar

Vrijetijdseconomie.

Bijdrage aan de

krimpproblematiek:

Behoud en uitbreiding werkgelegenheid;

Verbetering van de Achterhoek als toeristisch-recreatieve regio van

betekenis;

Verbetering van de ontsluiting van de bestaande en nieuwe toeristisch-

recreatieve locaties;

Nieuwe toepassingen van ICT in de Vrijetijdssector.

Relatie met

grensoverschrijdende

samenwerking:

Het TOP-concept is van origine ontwikkeld in de Achterhoek en vervolgens

landsdekkend verspreid over Nederland en een deel Duitsland. Zowel

landelijk als grensoverschrijdend wordt momenteel discussie gevoerd over

doorontwikkelingskansen van de TOP’s als spil in de toeristische en

recreatieve doorontwikkeling. Technologische mogelijkheden van over de

grens worden betrokken bij de ontwikkeling van digitale beleving in de

Achterhoek.

Relatie met

duurzaamheid:

Door het gebruik van duurzaam materiaal en de garantie vanuit

Achterhoek Toerisme voor de instandhouding en het beheer en onderhoud

van de TOP’s, zowel fysiek als qua content (digital futureproof), is de

instandhouding voor de komende 10 jaren gegarandeerd (afhankelijk van

technologische ontwikkelingen).

Opdrachtnemer: Achterhoek Toerisme

Projectleider: Nog in te vullen vanuit AT

Looptijd: 2016-2020

Korte projectbeschrijving en planning (per kwartaal):

Proces:

Einde 2015 zijn contacten gelegd tussen een aantal ICT bedrijven in de Achterhoek met een paar

recreatiebedrijven en Achterhoek Toerisme en is er een eerste verkenning geweest om te bezien

of nieuwe ICTtoepassingen succesvol ingezet konden worden in vrijetijds diensten en producten.

Dat heeft geleid tot twee projecten, waaronder Digitale beleving. Voorjaar 2016 zijn de

vrijetijdsondernemers bij elkaar geweest om de opstart van het project mogelijk te maken.

Ondertussen zijn verkenningen gedaan bij onder andere een Duits software bedrijf. Ook zijn

contacten gelegd tussen een paar bedrijven in de maakindustrie en vrijetijdssector. Daaruit blijkt

dat de ontwikkelingen niet stil staan en dat er steeds meer zicht komt op de mogelijkheden die de

maakindustrie biedt voor de vrijetijdssector.

Er liggen kansen om het onderwijs te betrekken bij de conceptontwikkeling.

Ook zijn er kansen om concepten van software bedrijven van elders in te passen.

Het project Digitale beleving in de Achterhoek valt in meerdere onderdelen uiteen en heeft tot

doel:

1)Toepassing van iBeacon technologie op locatie en/of oculus-rift (het ontwikkelen

van Virtual Reality content voor bedrijven) bij bestaande toeristische locaties, horeca,

Toeristische Overstappunten (TOP’s) en cultuur-historische locaties en musea.

Met iBeacons kunnen musea, monumenten, winkels en horecagelegenheden en toeristische

attracties content (beeld, geluid, tekst etc) sturen naar mensen in de directe omgeving. Er wordt

gebruik gemaakt van Bluetooth voor de draadloze verbinding.

Door toepassing bij toeristische attracties en in bijvoorbeeld musea kan indien gewenst bij elk

object informatie naar smartphones worden gestuurd. De bezoeker krijgt gerichte aanvullende

informatie over de objecten of kunstwerken dankzij audio- en videofragmenten en foto’s over het

kunstwerk en de maker. Daarmee verrijken we tentoonstellingen. Bezoekers kunnen directer en

actiever betrokken worden bij de kunstwerken. Ook is een betere aansluiting bij de jeugd

mogelijk. Toepassing binnen educatie is een mogelijkheid. iBeacons kunnen gebruikt worden voor

virtuele simulaties, om gebeurtenissen uit het verleden zelf te ervaren.

2)TOP’s als economische motor door toepassing van digitale technieken.

Toeristische informatie lokaal en real time ontsluiten (informatiedisplay). Op maat gemaakte

informatie bij “economische motoren” op basis van realtime, timebased content . Gebruik maken

van narrowcasting en op basis van de huidige routestructuren.

3)Een volledige iBeacon-dekking en/of LORA in de Achterhoek.

Uitrol van iBeacons in de Achterhoek bij horeca en verblijfs- en dagrecreatie, Points of Interest.

4)Content

De content moet voortdurend actueel zijn en doelgroep gericht. Dit vergt opzet van een platform ,

bemensing door Content managers en aanlevering van actuele informatie (bijvoorbeeld

aanbiedingen).Tevens is een actieve marktbewerking noodzakelijk en dient te worden

geïnvesteerd in promotie en marketing.

Concreet: Achterhoek Toerisme onderzoekt momenteel hoe digitale informatie benut kan worden

om gebruik van het wandelnetwerk te volgen. Door gebruik te maken van bijvoorbeeld het LORA

netwerk kunnen knooppunten worden gemonitord om inzichtelijk te krijgen wat het gebruik is van

de TOPS, en routes. Deze gegevens kunnen vervolgens weer gebruikt worden om het wandelnet

te optimaliseren en of routeonderdelen te schrappen of te verleggen.

Planning

2016: projectvoorbereiding, ontwerp en conceptontwikkeling, uitgaande van een opwaardering

van de bestaande fysieke TOP’s, gekoppeld aan het digitaal ontsluiten van de toeristische locaties

m.b.v. een app met het realtime toeristisch aanbod (lokaal, tijdgebonden, weersafhankelijk).

2017: start pilot.

2018: uitvoering diverse projectonderdelen en ontwikkeling marketingcampagne

2019: implementatie en marketingcampagne

Beoogde resultaten:

Verbetering toegankelijkheid points of interest in de Achterhoek;

Het bieden van op maat gesneden belevingsconcepten en informatie voor de bezoekers;

Benutten nieuwe technische mogelijkheden voor vooral nieuwe ICT toepassingen in de

vrijetijdssector;

Aanleg en verbetering TOP’s als economische motoren;

Vermarkting en profilering van de Achterhoek als smartregio;

Banengroei in de vrijetijdseconomie en de smartindustrie.

Projectorganisatie:

Projectgroepleden: Urenbesteding: Andere bijdrage:

1. Achterhoek Toerisme

2. gemeentelijke vertegenwoordigers

3. een tiental bedrijven uit het toeristisch

bedrijfsleven

4. Een paar bedrijven uit de smart industry

1.

2.

3.

4.

1.

2.

3.

4.

Financiën:

Kosten (totaal): Dekking: Door:

€ 1.200.000 € 300.000

€ 300.000

€ 600.000

1. bedrijfsleven

2. gemeenten

3. provincie Gelderland

Totaal: € 1.200.000

Succesfactoren: Risico’s:

Contentbeheer, imagoverbetering

Samenwerking/ cross sectorale verbanden

ontwikkelen

Groot draagvlak bij de sector

Bereidheid tot financiering

Overige aandachtspunten:

Sector-overschrijdende samenwerking tussen MKB, culturele instellingen en vrijetijdsondernemers

grensoverschrijdende financieringsmogelijkheden.

Er is een link met digitale bereikbaarheid in de Achterhoek. De kennismakelaar bereikbaarheid kan hier

een rol spelen.

Versie dinsdag 04 oktober 2016

Raadsmededeling - Openbaar · 2016-10-12 · c. B en W vergaderingen - 2788 Scan nummer 1 van 5 -...

Documents

Transcript of Raadsmededeling - Openbaar · 2016-10-12 · c. B en W vergaderingen - 2788 Scan nummer 1 van 5 -...