Psychotherapie bij trauma en verlies ten gevolge van een

lichamelijke ziekte

Diagnose

• Eerst: opluchting + duidelijkheid

• Op lange termijn: onzekerheden (prognose) + moeilijkheden (eigen aan ziekte)

2 centrale thema’s:

Trauma Verlies

post-traumatische rouwreacties stressreacties

• Normale reacties op buitengewone en stressrijke omstandigheden (tot een maand na traumatische gebeurtenis)

• Pathologisch = – PTSS , paniekstoornis, gegeneraliseerde angststoornis,

stemmingsstoornissen, …– Pathalogische rouw

PTSS Post Traumatische StressStoornis

Criteria:

A. Traumatische gebeurtenis + gevoel van angst en machteloosheid– Confrontatie of dreiging met de dood– Fysieke integriteit bedreigd

B. Herbelevingreacties

C. Vermijdingsreacties

D. Reacties van verhoogde arousal

E. Symptomen aanwezig min een maand na confrontatie met traumatische gebeurtenis

F. Belangrijke beperkingen voor functioneren van de persoon

(PTSS ook bij mogelijk bij belangrijke naasten van patiënt!)

Diagnostiek PTSS en Pathologische rouw

• Diagnose pas te stellen op termijn:– Pathalogische rouw: na 3 maanden– PTSS: na 1 maand

• Reacties in een vroeg stadium kunnen erg verschillen van persoon tot persoon

Voorbeelden diagnostische instrumenten

– PTSS:• Schokverwerkingslijst (van Brom en Kleber - 1985)

• PTSS-zelfscoringslijst (van Carlier, Van Uchelen, Lamberts en Gersons - 1996)

• Gestructureerde interviews voor PTSS (van Carlier, Van Uchelen, Lamberts en Gersons - 1996)

– Gecompliceerde rouw• Vragenlijst Rouw (van De Keijser en anderen,1998)

• Klinisch interview Gecompliceerde Rouw (van De Keijser en anderen,1998)

Behandelingrationale en doelstellingen

• Debriefing: zeer verschillend effect bij verschillende personen/situaties

• Te vroege professionele steun verstoort – het normale verwerkingsproces– de essentiële sociale steun

• psychotherapie gericht op bevorderen + op gang brengen van een normaal verwerkingsproces

• Toekomstige levensgebeurtenissen kunnen het verlies weer actueel maken

Interventies

Wanneer? • Op vraag van de patiënt• Om een gestagneerd verwerkingsproces terug op gang te brengen

Wat?Cognitief-gedragstherapeutische technieken:

Imaginaire exposure Uitdagen van disfunctionele cognities EMDR (Eye Movement Desensitisation and reprocessing) Via internet Counseling Zelfhulpgroepen Psychotherapie …

Specifiek voor trauma en verlies bij een lichamelijke ziekte:

• Dreiging en impact van het trauma kan in de toekomst liggen.

• ‘Toeschrijven van positieve veranderingen aan ziekte’ als copingstrategie.

• Vaak meervoudige verliezen: verlies van zelfwaardering, doel in het leven, fysieke capaciteiten, financiële mogelijkheden, …