Psychosomatiek

SPSO – 11 februari 2006

Dr. Wilbert Linnemans

Deel I – 2006

achtergronden en concepten

Lezen: Antonio R. Damasio

Ik Voel Dus Ik BenHoe gevoel en lichaam ons

bewustzijn vormen

Aanvullende literatuur?Incl. deze presentatie

Downloaden van www.humansense.nl

[Opleiding] [Nascholing]

Deel II – 2007

Processen en therapeutische benaderingen

Het probleem .

Wikipedia:Psychosomatiek is de geest die invloed uitoefent op het lichaam. Daarbij staat psycho voor de geest en somatiek voor het lichaam en de lichamelijke functies. Psychosomatiek is iets dat in iedereen zit, een voorbeeld is dat je als je geestelijk niet zo goed voelt, je daar lichamelijk ook last van hebt.

Het probleem ..

Wikipedia:… Er zijn patiënten die door het geloven dat ze een ziekte hebben ook daadwerkelijk de symptomen beginnen te vertonen, of dat zelf denken; het placebo-effect. Bij patiënten bij wie dit veelvuldig voorkomt wordt soms door de dokter een zogenaamde placebo voorgeschreven.

Het probleem …

“Met de term ‘psychosomatisch’ wordt aangegeven dat aan het ontstaan of de evolutie van lichamelijke klachten andere dan louter fysieke oorzaken ten grondslag liggen.

Volgens Van Dale zijn psychosomatische klachten; “lichamelijke klachten die voortkomen uit psychische problemen”.

[http://www.cibliga.com/a_soc_thora5.html]

Het probleem ….

.. Het begrip ‘psychosomatisch’, zoals omschreven in Van Dale impliceert de idee dat de wisselwerking gebeurt volgens het principe van oorzaak en gevolg. Het begrip brengt twee gescheiden domeinen, lichaam en geest, samen door een onderlinge causale wisselwerking. Dit causale principe is mede oorzaak voor de verdere koppeling van ziekte aan schuld.

Het probleem …..

“.. Het zoeken naar de oorzaak van ziekte, binnen het begrip ‘psychosomatisch’, legt een directe verantwoordelijkheid bij de zieke en vormt zo de eerste stap naar een onaangenaam schuldbesef. De vraag naar de oorzaak is de vraag naar het ‘waarom’. Waarom ik? Deze vraag wordt maar al te vaak gesteld wanneer er geen gegronde fysieke oorzaak van de klachten gevonden wordt. Al te snel verwordt deze waaromvraag tot een schuldvraag; ‘wat heb ik verkeerd gedaan?’ ..”

Het probleem ……

“.. Een zondeboksysteem dat verdacht sterk doet denken aan de heksenjacht van weleer.Het begrip ‘psychosomatisch’ doet hier nog een schepje bovenop; degene die lijden aan een psychosomatisch ziekte zijn de echte zondebokken en helpen zo, zonder dat ze het beseffen, mee om de dualiteit gezondheid-ziekte te verscherpen. Zieken zijn arme slachtoffers, gezonden de maatschappelijk sterken en de psychosomatici de zondebokken. ..”

Het probleem …….

Ziek of gek? [http://www.intermediair.nl/artikel.jsp?id=90848]

Burnout, ME, RSI: vele duizenden Nederlanders lijden aan ziektes die veel artsen geen ziekte willen noemen. Hoe moet dat straks, als ze herkeurd worden voor een uitkering? Zijn ze niet ziek, maar gek?

Het probleem ……..

De gezondheidszorg is volop in beweging en ook op het terrein van de fysiotherapie zijn diverse ontwikkelingen zichtbaar.

De rol van psychosociale aspecten binnen de fysiotherapie is veel groter dan een aantal jaren geleden. De psychosomatische fysiotherapie wordt daarom een steeds belangrijker domein binnen de fysiotherapie. [aldus NFP]

Het probleem ………

NFP (vervolg) ... Vanuit de neurobiologie is er duidelijke evidentie dat de mens op te vatten is als een biopsychosociale eenheid, waarbij de relaties tussen biologische, psychische en sociale factoren als reciproque beschouwd moeten worden. Dit is één van de redenen om de gezondheidsproblematiek van de cliënt vanuit een biopsychosociaal systeem-perspectief te benaderen. De psychosomatische fysiotherapeut beïnvloedt vanuit bovengenoemd perspectief de relatie tussen bewegend functioneren en psychisch functioneren en de psychosociale context op positieve wijze.

Drie krachtveldenDe mens als biologisch wezenDe mens als cultureel wezenDe mens als menselijk wezen

ik noem een mens, een ieder die zijn moedertaal

beheerst

Don Lorenzo Milani

cultuur is altijd zo: een opeenstapeling van citaten, ideeën

die andere ideeën uitlokken, sprankelende woordenstromen die

ruimte en tijd doorkruisen

Rosa Montero (1951)

Bestaan

Betekenis gegeven aan je (biologische) leven

_

= cultureel bepaald

Bestaan = betekenis van je leven

Verhaal bij diverse anderen, dichtbij en veraf

Verhaal bij jezelf onder diverse omstandigheden: Ik als man, Ik als vader; Ik als minnaar; Ik als docent; Ik als Nederlander; Ik als …

Bestaan

Verhaal achter de uitspraak

“Ik ben wie ik ben”

De mate van overlap tussen al die verhalen is bepalend voor je gevoel

van welbevinden

Samenleven is óók elkaar wederkerig bekrachtigen

in het bestaan

Wederkerig bekrachtigen van bestaan

Ik bekrachtig mezelf in mijn bestaanIk bekrachtig jou in jouw bestaanJij bekrachtigt jezelf in jouw bestaanJij bekrachtigt mij in mijn bestaan

Bestaan komt tot uitdrukking in:

Mijn daden – “Ik ben wie ik ben en daarom doe ik als volgt …”Het effect die gebeurtenissen op me hebben – “Ik ben wie ik ben en daarom beleef ik wat er plaats vindt als volgt …”“ …daar kan niemand anders iets aan doen!”

DadenDoor mezelf aanspreekbaar te maken op mijn daden bekrachtig ik mijn bestaanDoor aangesproken te worden op mijn daden word ik bekrachtigd in mijn bestaanVoor de ander geldt hetzelfde

EffectDoor het effect wat iets op me heeft, me toe te eigenen bekrachtig ik mijn bestaan:“Ik ben wie ik ben en daarom heeft deze gebeurtenis, deze daad, DIT effect op me. Dat is louter en alleen van/voor mij en daar kan niemand anders iets aan doen!”

EffectDoor het effect van mijn daad op een ander aandachtig onder ogen te zien bekrachtig ik de ander in zijn bestaan“Jij bent wie je bent en daarom heeft mijn daad blijkbaar dit effect op je. Dat is van/voor jou, maar desalniettemin heb ik het bedoeld of onbedoeld veroorzaakt.”

Wederzijds bekrachtigen van bestaan:

Mezelf aanspreekbaar maken op mijn dadenDe ander aanspreken op zijn dadenHet effect van de daad van een ander me toe-eigenenHet effect van mijn daad op de ander aandachtig onder ogen zien

De ander maakt zich aanspreekbaar op zijn dadenDe ander spreekt mij aan op mijn dadenDe ander eigent zich het effect toe van mijn daden op hemDe ander ziet het effect van zijn daden op mij aandachtig onder ogen