PSYCHOFARMACA ↔ SOMATISCHE MEDICATIE

ANTIDEPRESSIVA PIJNMEDICATIE

BENZODIAZEPINEN

W.Garenfeld 12122011 en 15122011

CASUS Mw. J. ; 72 JARIGE DAME

• VERWEZEN IVM DEPRESSIEVE STEMMING EN PANIEKKLACHTEN• PSY-VG: BLANCO• SOCIAAL: ECHTGENOOT IN VERPLEEGHUIS VANWEGE DEMENTIE • A/ SINDS ENKELE MAANDEN DEPRESSIEVE STEMMING GENIETEN↓; "OPGEBRAND"; EETLUST ↓; GEWICHT ↓; SLAPEN ↓; HUILBUIEN ; SUICIDALITEIT: - SINDS 3 WEKEN TOENEMEND ANGST/PANIEK , GEJAAGDHEID, TREMOREN, HARTKLOPPINGEN, OPVLIEGERS, TRANSPIREREN• SOMATIEK: COXARTROSE ; PIJN ↑

• R/ CITALOPRAM 20MG, SINDS 3 WEKEN VERHOOGD NAAR 30MGR/ TRAMADOL 2DD50MG

DISCUSSIE

• WAT IS UW WAARSCHIJNLIJKHEIDSDIAGNOSE ?

• WAT VINDT VAN DE KEUZE VOOR CITALOPRAM ?

• WAT VINDT U VAN DE DOSERING ?

• WAT VINDT U VAN DE COMBINATIE MET TRAMADOL ?

SEROTONINE GERELATEERDE BIJWERKINGEN

• GEJAAGDHEID• ANGST• AGITATIE• OVERMATIG TRANSPIREREN• MISSELIJKHEID, DIARREE• URINE INCONTINENTIE• BLOEDRUKWISSELINGEN, VERSNELDE HARTSLAG• VERSNELDE ADEMHALING• BEWEGINGSONRUST, SPIERSTIJFHEID, MYOCLONIEËN • DESORIENTATIE, VERWARDHEID, HALLUCINATIES• CONVULSIES • BEWUSTZIJNSDALING, COMA

NOCICEPTIEVE PIJN• PARACETAMOL• NSAID'S (Ibuprofen, Diclofenac [+ misoprostol], Naproxen)• COX-2-REMMERS (Celecoxib, Etoricoxib)• TCA's (Chronische pijn) • ZWAKKE OPIAAT-Agonist (Codeïne ; Tramadol)• STERKE OPIAAT-Agonist (Morfine, Oxycodon , Fentanyl)

NEUROPATHISCHE PIJN• AD: TCA (Amitriptyline); SNRI (Duloxetine)• ANTICONVULSIVA (Carbamazepine, Gabapentine, Pregabaline)• ANTIPSYCHOTICA (Haloperidol)• TRPV1-Agonist (Capsaïcine) (Lokale desensibilisatie)• OPIAAT-Agonist (Tramadol, Oxycodon , Methadon) • GABA-B-Agonist (Baclofen)

Folmer H, et al Farmacother. voor de huisarts.2009UPCM (Univ Pijncentr Maastricht. 2011)Farmacotherapeutisch Kompas .2011

Naar: Totten J. 2006

ARACHIDONZUUR METABOLISME

ENKELE OPMERKINGEN M.B.T. PIJNSTILLERS I.C.M. PSYCHOFARMACA

• NSAID's : o.a. Cardio-, Nefro-, Hepato-toxische effecten ; Trombo-aggregatie ↓ • (Ibuprofen blokkeert bloedplaatjesremmende werking van acetylsalicylzuur)• NSAID + SSRI: Trombo-aggregatie ↓ • Diclofenac + Misoprostol → Diarree → Absorptie ↓• NSAID + Lithium: Lithiumspiegel ↑↑• COX-2 Remmers: Cardiovasculaire risico's ; Geen invloed op trombo-aggregatie

• OPIAAT-ANTAGONISTEN- Demping CZS- Potentiëring Benzodiazepinen- Afhankelijkheid- Serotonine-heropname ↓↓ ; Noradrenaline heropname ↓ - Tramadol niet combineren met SSRI's of MAO-remmers

VERWANTSCHAP ANALGETICA, ANTIARITMICA, ANTIEMITICA, ANTIPSYCHOTICA

ALGEMENE FARMACOLOGIE

FARMACOKINETIEK • ABSORPTIE• DISTRIBUTIE • METABOLISERING• EXCRETIE

FARMACODYNAMIEK• FARMACON -> RECEPTOR -> EFFECT

ABSORPTIE / TOEDIENINGSROUTE

• ORAAL (POEDER,TABLET,DRAGEE,CAPSULE,DRANK,MATRIX,OROS)• SLIJMVLIEZEN (BUCCAAL,SUBLING.,NASAAL,OOGSLIJMVLIES,OOR) (SPRAY,SPOELING,DRUPPELS)• INHALATIE (AEROSOL,NEVEL,GAS) [2μm - 100 μm] • DERMAAL (STROOIPOEDER,ZALF,PASTA,CREME,LOTION)• TRANSDERMAAL (PLEISTER,POUR-ON) (LIPOFIELE STOFFEN)• RECTAAL (ZETPIL,RECTIOLE,KLYSMA)• INJECTIE (S.C, I.M, I.V.)• INFUSIE

• ABSORPTIE : AFH. VAN VOEDING , LAXANTIA, ETC.• T(Max) : AFH. VAN TOEDIENINGSROUTE

DISTRIBUTIE

• VERDELINGSVOLUME • LICHAAMSGEWICHT• HARTMINUUTVOLUME• EIWITBINDING• BLOED-WEEFSEL-BARRIERES• BLOED-HERSEN-BARRIERE• ENDOTHEEL-CELMEMBRAAN-PERMEABILITEIT

• DIFFUSIE (LIPOFIELE STOFFEN !)• ACTIEF TRANSPORT• SPECIFIEKE TRANSPORT-EIWITTEN• TRANSCYTOSE (FAGOSOOM-LYSOSOOM)• ENDOCYTOSE (RECEPTOR-ENDOSOOM)

METABOLISERING (BIOTRANSFORMATIE)

VNL. IN DE LEVER (endoplasmatisch reticulum)

MOEDERSTOF / PRO-DRUG ↓ FASE 1: FUNCTIONALISERINGSREACTIES

(HYDROLYSERING; OXIDATIE; REDUCTIE; (DES)ALKYLERING) (CYP-450-ENZYMEN)

(IN)ACTIEVE METABOLIET

↓ FASE 2: CONJUGATIEREACTIES (KOPPELING AAN GLUCURONZUUR / ZWAVELZUUR)

WATEROPLOSBARE STOF

CYTOCHROOM P450 ENZYMEN

CELLULAIRE GEKLEURDE ENZYMEN (HAEM-GROEP)

MONOXYGENASE (OXIDATIE-HYDROXYLASE) REACTIE

CYP450-Fe3+ → CYP450-Fe2+ SUBSTRAAT + O2 + 2H+ + 2e- → SUBSTRAAT-OH + H2O

EXCRETIE

• LEVER / DARMEN• NIEREN• HUID• LONGEN

REKENING HOUDEN MET:

• LF-STOORNISEN• NF-STOORNISSEN• DIURETICA• NSAID's

FARMACODYNAMIEK

FARMACON > RECEPTOR > EFFECT

• KLINISCH EFFECT• FARMACODYNAMISCHE BIJWERKINGEN• FARMACODYNAMISCHE INTERACTIES

METABOLISME

BIJWERKINGEN: Potentiering van centraal dempende stoffen Stapeling bij metabolieten / Lange T½ Oversedatie / Overmyorelaxatie / Valgevaar Ademdepressie Nadelige cognitieve effecten Retrograde amnesie Paradoxale reacties / Rebound reacties Tolerantie / Verslaving (m.n. bij korte T½ ) Zopiclon Bittere Smaak Dromen / Psychotische symptomen

CYTOCHROOM P450 INTERACTIES:

METABOLISERING VIA CYP3A4 :DIAZEPAM (VALIUM ; STESOLID)MIDAZOLAM (DORMICUM)TRIAZOLAM (HALCION)ZOLPIDEM (STILNOCT)ZOPLICON (IMOVANE)ALPRAZOLAM (XANAX)

REMMING VAN CYP3A4:AZOOLANTIMYCOTICA (MICONAZOL ; KETOCONAZOL; ITRACONAZOL)CIMETIDINE ERYTROMYCINE GRAPEFRUITSAPHIV-PROTEASE-REMMERS

GEEN CYTOCHROOM P450 INTERACTIES:

TEMAZEPAM (NORMISON)LORAZEPAM (TEMESTA)LORMETAZEPAM (LORAMET)OXAZEPAM (SERESTA)

ANTIDOTUM: FLUMAZENIL (ANEXATE)

Titreren I.V. in stapjes van 0.1mg. Max 1mg LET OP: T½ = 1uur Risico op Re-Intoxicatie !