Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar...

57
Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchie f?

Transcript of Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar...

Page 1: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Hoe bewaar ik….

Mijn familiearchief?

Page 2: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Wat is conservatie ↔ restauratie?

C = object bewaarbaar maken in huidige toestand

R = object terugbrengen naar zijn originele toestand en zo bewaarbaar maken

Page 3: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Wat is papier?Een suspensie van cellulosevezels, gevormd op een zeef, met lijm/ vulstoffen om de samenhang of het uitzicht te verbeteren

Page 4: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Wat is een foto?

Een beeldlaag (emulsie) op/in een drager (papier,…) met of zonder plastic afwerkingslaag

foto ≠ grafisch drukprocédé

Page 5: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Vergelijking levensduur van ≠ media

Page 6: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Bedreigingen van papier•Temperatuurschommeling: 18 ± 2 °C•Vocht: Relatieve vochtigheid: 50 ± 5 %•Licht: 50 lux

< 75 µW/lm•Luchtverontreiniging ( S, N, O3, stof)•Ongedierte•Mens•Rampen

Page 7: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Aanbevolen temperatuur en relatieve vochtigheid  Temperatuur (°C) R.V. (%)

Lees- of consultatiezaal 20 50±2

Boeken 15 45±2

Perkament / velijn 18±2 50±5

Foto's op papier, zwart/wit of kleur < 20 40±10

Negatieven: polyester en acetaat    

zwart/wit <20 40±10

kleur <2 40±10

Film acetaat zwart / wit 12 50±10

kleur <0 30±10

zilvernitraat 2 50±10

Dia's 2 4±10

Microfilms 15 35±5

Page 8: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

vochtschade

Page 9: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Afbraak door ongedierte

• Bacteriën• Schimmels• Insecten• Knaagdieren

Page 10: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Afbraak door ongedierte

• Bacteriën• Schimmels (mech./ EtOH/ γ-straling)

24°C < Topt < 30 °C

70% < R.V. < 100%groeien op het oppervlakproduceren enzymenproduceren zure en gekleurde stoffen

Page 11: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Schimmelaantasting

Page 12: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Schimmelaantasting

Page 13: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Afbraak door ongedierte

• Insecten (γ-straling/vriezen/O2 laag)

15°C < Topt < 35 °C

50% < R.V. < 90% O2

Detecteren met insectenvallen

Page 14: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Afbraak door ongedierte

Boorders dringen diep in het object in + boormeel

Houtkever Huisboktor

Page 15: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Afbraak door ongedierte

Bijters vreten het oppervlak aan laten afval achter

Tapijtkever Mot

Page 16: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Afbraak door ongedierte

Bewoners leven in de ruimte rond het object vraatschade + uitwerpselen…stank

Zilvervisje Kakkerlak Stofluis

Page 17: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Aantasting door zilvervisje

Page 19: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Afbraak door ongedierte

• Knaagdierenmechanische schade = knabbelsporenof volledig verscheuren

Page 20: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Aantasting door muizen

Page 21: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Aantasting door muizen

Page 22: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Bedreigingen van papier• Temperatuurschommeling: 18 ± 2 °C• Vocht: Relatieve vochtigheid: 50 ± 5

%• Licht: 50 lux

< 75 µW/lm• Luchtverontreiniging ( S, N, O3, stof)• Ongedierte• Mens• Rampen

Page 23: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

• Daden van de mensslijtageonjuist gebruik van boeken (scheuren/etiketteren/ fotokopiëren….)

• Rampen ! gebruik van juiste brandblussers:

CO2-blusser ev. nevelspuit

Page 24: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Oorlogsaantasting

Page 25: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Werkwijze R/ C

Schimmel aanwezig = in quarantaine plaatsen

foto’s hanteren met katoenen handschoenen

objecten genoeg ondersteunen

Page 26: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Werkwijze R/ C

Basisgedachte = Alles moet reversibel zijn

Gebruik van heroplosbare lijmenGebruik van wateroplosbare kleuren bij

retoucherenGebruik van zuurvrij papier

Soms ≠ materialen, dus compromissen nodig

Page 27: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Werkwijze R/ C

Controle Reiniging Herstellen boekblok = papier Herstellen boekband Bewaren

Page 28: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Werkwijze R/ C

Object aandachtig onderzoeken

• Welk materiaal?• Hoe is de opbouw?• Wat is het doel?

Kijkobject = EHBO Gebruiksobject =

Restauratie

Page 29: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Werkwijze R/ C

Reinigen van het object• Droogreinigen (na wrijf- en

watertest!) borstelen smoke sponge of wishab gompoeder gom (Staedtler Mars plastic®) epidermage

Page 30: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Droog reinigen: gevoeligheid testen

Page 31: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Droog reinigen: borstelen

Page 32: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Droog reinigen: smoke sponge

Page 33: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Droog reinigen: wishab

Page 34: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Droog reinigen: gompoeder

Page 35: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Droog reinigen: Staedtler Mars plastic®

Page 36: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Laserreiniging

Page 37: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Werkwijze R/ C

• Vochtig reinigen (na controle!)gore-tex®

waterdamp (koud en warm)sprayenvlottenvolledige onderdompeling

ev. Met chemische solventen

Page 38: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Vochtig reinigen: gore-tex®

Page 40: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Vochtig reinigen: sprayen

Instelbare druppelgrootte

Page 41: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Vochtig reinigen: vlotten & onderdompelen

Page 42: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Werkwijze R/ C

Controle Reiniging Herstellen boekblok = papier Herstellen boekband Bewaren

Page 43: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Werkwijze R/ C

Herstellen van scheuren en lacunes met gebufferd Japans papier en tarwezetmeellijm (in de handel verkrijgbaar in zelfklevende versie:

Lineco / Filmoplast P90)

Aanvezelen met papierpulp

Page 44: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Herstellen lacune

Page 45: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Werkwijze R/ C Herstellen van boekband

● herstellen bindingen met vlastouw ● herstellen rug met Japans papier en aerolinnen ● herinnaaien katernen of losse bladeren ● hernaaien of fixeren kapitalen naaien conservatiekapitaal ● aanbrengen nieuwe rug (kalfsleder/ perkament/ linnen/ JP getint) ● scharnieren herstellen

Page 46: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Herstellen rug

Page 47: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Scharnieren herstellen

Page 48: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Restauratie fotoalbum

Page 49: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Restauratie fotoalbum

Page 50: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Restauratie inkttekening op perkament

Page 51: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Restauratie prent

Page 52: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Werkwijze R/ C

Bewaren• Temperatuur & vochtigheid stabiel

Papier: T= 18 ± 2 °C R.V.= 50 ± 2 %

• Schone lucht regelmatig laten circuleren

• Zo min mogelijk direct zonlicht N-zijde + ev. UV-filters op raam≠ soorten lampen

Page 53: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Bewaren

• Ongedierte vermijdendoor gepaste huisvestingdoor regelmatig schoon te maken(stofzuiger met HEPA-filter)geen optimaal klimaat voor hen te creërenvallen te zetten die alarmeren

Page 54: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Bewaren

• Het object zorgzaam hanteren zoveel mogelijk vlak bewaren op/in metalen kasten ! Opgelet voor microklimaten bij verticale bewaring gelijke formaten groeperen + steunplaat op het eind

Page 55: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Bewaren

• Het object zorgzaam hanteren boek uit boekenrek halen door die ernaast naar achter te duwen, zo komt het boek vrij boeken eerst in het midden openen paperclips en nietjes vermijden notities maken in potlood mappen en dozen uit zuurvrij materiaal + op maat vervaardigd (fasedoos / conservatiedoos)

Page 56: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Bewaren

• Het object zorgzaam hanteren mappen en dozen uit zuurvrij materiaal + op maat vervaardigd (fasedoos / conservatiedoos)

zuurvrij = pH-neutrale of gebufferd karton

(museumkarton) = plastic zonder weekmakers

(PVC) (melinex)

Page 57: Hoe bewaar ik…. Mijn familiearchief?. Wat is conservatie ↔ restauratie? C = object bewaarbaar maken in huidige toestand R = object terugbrengen naar zijn.

Hoe bewaar ik mijn familiearchief?

• in een zuurvrije doos• bij een constant klimaat • in een stofvrije en donkere ruimte die

regelmatig een schoonmaakbeurt krijgt

• met zorg behandelen