Protocol elektrolytstoornissen en suppletie elektrolyten...
Transcript of Protocol elektrolytstoornissen en suppletie elektrolyten...
1
Protocolelektrolytstoornissenensuppletieelektrolyten
ICkinderen
Datumvaststelling: 15okt2015
Auteurs KinderIC
Versie: 2.0
Datumrevisie: 15okt2018
Verantwoording: MedischeprotocollencommissieKinderIC
Brondocument: Literatuurstudie,leerboeken,UptoDate
Coördinator: CarinVerlaat
Inleiding
Stoornissenvanhetmilieuinterieurkunnenleidentotverstoringvandesamenstellingvande
elektrolyten,metbelangrijkeklinischegevolgen.Inditprotocolzulleneenaantalpraktische
richtlijnenwordengegevenvoordediagnostiekenbehandelingvanelektrolytstoornissen.Voor
vrijwelallerichtlijnengeldteenniveauvanaanbevelingE.
Aanbevelingen
1.NATRIUM
Natrium:streefwaarde135–145mmol/l
BijstoornisseninNagehalteishetvanbelangeeninschattingtemakenoverdevolumestatusvande
patiënt,zietabel11.
2
Tabel1
VeranderingenintotaallichaamsNaentotaallichaamswaterbijhyperNaenhypoNaNatrium Extracellulairevolume Totaallichaams
Na VrijwaterhyperNa verminderd ↓ ↓↓ normaal → ↓ verhoogd ↑↑ ↑hypoNa verminderd ↓↓ ↓ normaal → ↑ verhoogd ↑ ↑↑
BehoefteaanNatrium:
Kinderen<10kg: 3mmol/kg/dag(2-4mmol/kg/dag)
Kinderen>10kg: 1-2mmol/kg/dag
Tabel2:Inhoudinfuusvloeistoffen
Typevloeistof Na(mmol/l) Kalium(mmol/l)
Cl(mmol/l) Ca(mmol/l) HCO3-(mmol/l)
NaCl0.9% 154 154 Ringerlactaat 131 5 111 2 29(lactaat)NaCl10% 1710 1710 NaHCO38,4% 1000 1000NaHCO31.4% 167 167KCl7,46% 1000 1000 NBflowlijnvoorarterielijnmetNaCl0.9%(enheparine)opstand2ml/ugeeftintakevan7.4mmolNaperdag.
3
1a.HypoNa
1a.a.ErnstigesymptomatischehypoNa
Hetrisicovanernstigehyponatriëmieiszwellingvanhersencellen.Symptomenvanhyponatriëmie
zijn:anorexie,misselijkheid,braken,malaise,lethargie,verwardheid,agitatie,hoofdpijn,convulsies,
coma,verminderdereflexen,hypothermie,Cheyne-Stokesademhaling,spierzwakte,spierkrampen.
MetnameeenakutedalingvanhetserumNakanleidentotconvulsies.Eenchronische
hyponatriëmiegeeftveelminderklinischesymptomen.
Figuur1FlowchartbehandelingsymptomatischehypoNa2
Bijsnellecorrectievaneenhyponatriëmiebestaatereenrisicooposmotischedemyelinisatie.De
maximalegewenstestijgingvanhetserumNaisdaarom8mmol/l/24uuren16mmol/72uur.
Bijhyponatriëmieenneurologischesymptomen(bijvoorbeeldconvulsies)moethypertoonzout
wordengegeven(bijvoorbeeldNaCl3%inbolussenvan2ml/kgiv).BijconvulsiesmagNastijgenmet
1mmol/l/uurtoteenmaxvan6mmol/l(ofeerderstoppenalsdeconvulsiesstoppen).Controleer
4
hetNaaanvankelijkiederuur.Voorderestvandeeerste24uurgeldtdathetNaintotaalnooitmeer
dan8mmol/lmagstijgen.
WanneerergeenCZSsymptomen(meer)zijn,kanlangzaamivverderwordengecorrigeerd,
bijvoorbeeldmetNaCl10%0,3ml/kg/uuriv(0,5mmol/kg/uur)viaeencentraalveneuzelijn.
ControleerhetserumNaaanvankelijkiederuur.Indiennieuweneurologischesymptomenontstaan,
moethetserumNatriumwordenverlaagd(bijvoorbeelddoorbolusgluc5%ivtoetedienen),waarna
dehyponatriëmielangzamermoetwordengecorrigeerddanvoorheen.
Indienersprakeisvaneenhypervolaemischehyponatriëmiemeternstigesymptomatologie,moet
dezeeerstwordengecorrigeerdmethypertoonzoutzoalshierbovenbeschreven.Daarnavochten
Narestrictie,evtdiureticaenverdereondersteunendebehandeling,bijvoorbeeldinotrope
ondersteuningbijhartfalen.
1a.bHypoNazonderernstigesymptomen2
Figuur2:Hyponatriaemiezonderernstigesymptomen
5
Opdeintensivecareiseenhyponatriëmievaakhetgevolgvaneenrelatiefwateroverschot,vaak
iatrogeen,bijvoorbeelddoorhetgevenvanverdundeglucose-oplossingen.Berekenaltijddetotale
vochtintakeenkijkofbijvoorbeelddoormiddelvanhetconcentrerenvandeglucoseconcentratiede
waterintakekanwordenverminderd.
Eenandereveelvoorkomendeoorzaakvanhyponatriëmieopdeintensivecareishet‘Syndromeof
InappropriateAntiDiureticHormonesecretrion‘(SIADH).HetADHisverhoogd,depatiëntontwikkelt
eenwateroverschotmetverhoogdeffectiefcirculerendvolume.Alsreaktiedaaropgaande(normaal
werkende)nierenNaCluitscheidenenontstaateenhyponatriëmie.Meestalisergeensprakevan
oedeemofhypertensie.Welisereenwateroverschotinhetintracellulairevolume.HeturineNais
meestal>20-30mmol/l.
Tabel3.OorzakenSIADH
Klinischesituatie VoorbeeldenChirurgie Aandoeningencentraalzenuwstelsel Infecties,trauma,bloedingenLongaandoeningen Pneumonie,bronchiolitisMedicamenteus Carbamazepine,valproaat,thiaziden,NSAIDS,
voriconazol,cyclofosfamide,vincristinePijn,angst Beademing
Bijdetherapiezalineersteinstantiedewaterintakemoetenwordenbeperkt.Mogelijkheden:
voedingconcentreren,geconcentreerdereoplossingenmakenetc.Overweegeventueelgevenvan
diuretica.BepalingvanurineNaisnuttigominteschattenofvochtbeperkingalleenvoldoendeis,of
evtNatriumsuppletienodigis.
BijhyponatriëmieenlaagurineNa(urineNa<10-20mmol/l),ishetNaretinerendvermogenvande
nierenintakt.EenlaagurineNawijstopeenineffectiefcirculerendvolume.Echter,bijneonatenis
hetlastigeromeenuitspraaktedoen.HetNaretinerend(enookuitscheidend)vermogenvandenier
bijpasgeborenenisnogbeperkt.
Tabel4:Natriumintakebijhypovolaemischehyponatriëmie(hypotonedehydratie)
Basaalonderhoud Normaleonderhoud Na2-4mmol/kg/d
Nadeficit Corrigeren,streefnaar
stijging:8mmol/lper24
uur
Nasuppletie=
0.6xlichgew(kg)x(gewenste[Na]s–gemeten[Na]s)
Doorgaandeverliezen Inschattenofmeten
6
1b.Hypernatriëmie(>145mmol/l)
Figuur3:Hypernatriëmie,oorzaken,lab,behandeling2
Hypovolaemischehypernatriëmie(‘hypertonedehydratie’):Hierbijisersprakevanverliesvan
waterenzout,bijvoorbeeldtengevolgevaneeneengastro-enteritisofdiabetischeketoacidose.
Dezepatiëntenzijnondervuld,eventueelinshock.Deurineosmolaliteitishoog,heturineNatriumis
laag(<20mmol/l).Desymptomenvandehydratiebijhypernatriëmiekunnenklinischworden
onderschat.Bijhypernatriëmiekunneninhetcerebrumendogeneosmolairestoffenworden
aangemaaktomhetverliesvanintracellulairvolumetegentegaan.Risicovansnellecorrectievan
eenhypernatriëmieishetontstaanvancerebraaloedeem,hetgeenzichkanuiteninconvulsies.Het
strevenisomhetNanietsnellertelatendalendan8mmol/l/dag(maximaal12mmol/l/dag).
Frequentemonitoringisnodig.
BijhypertonedehydratieenshockmoeteersthetcirculerendvolumewordenherstelddmvNaCl
0.9%inbolussenvan10-20ml/kg,opgeleidevandekliniekteherhalen.
7
Tabel5.Behandelinghypertonedehydratie
1. Vocht:a. GeefbijshockNaCl0,9%ofeengebalanceerdevloeistof(bijvoorbeeldRingerslactaat)in
bolussenvan10-20ml/kg,herhalenopgeleidevanklinischesymptomen.b. Onderhoud:geef24uursonderhoudvochtc. Deficit:in2-3dagensuppleren.Hetdeficitkanwordengeschatobvklinischesymptomend. Doorgaandeverliezen(bijvoorbeelddiarreeproductie):retourgeven
i. indevormvanORS/ORSjuniorindienoraleintakemogelijkisii. indieniv:NaCl0.9%ofRingerslactaat(cavehyperK)
2. Keuzeinfuusvloeistof:
a. eerstebolussenbijshock/anurieindevormvanNaCl0.9%ofRinger’slactaat(ivmrisicoophyperchloremischeacidose,echternietbijanurie/nierfalenivmrisicohyperK).GeefgeenhypotonevloeistoffenivmrisicoakutedalingserumNatriumenhetrisicoophetontstaanvanhersenoedeem
b. Nacorrectievolumedepletie,wordtzomogelijkovergegaanopORSpersonde.Indienercontra-indicatieszijnvoorhetgevenvanORS(bvileus,persisterendbraken,veranderdementalestatus),wordtovergegaanoponderhoudsvloeistofiv(linknaarprotocolivonderhoud).Pashetinfuusaanpassenopbasisvanlabcontroles.
c. ExtraNaClliefstgevenalsNaCl10%viaeenzijlijn,bijvoorkeurviaeencentraalveneuzelijn.
3. Bicarbonaat:meestalissuppletienietnodig.OverweegNabicarbonaatindienpH<7.10
4. Kaliumsuppletie:a. Onderhoud1-2mmol/kg/dag,mitsdiureseopgangisgebrachtb. Deficit2-4mmol/kgin2-3dagen,mitsdiureseopgangisgebracht!
5. FrequentecontrolesserumNa(inhetbeginá1uur).GewensteNadalingmax0,5mmol/uur(8(max12)
mmol/dag).PasdeNaintakeaanaandegewenstelangzamedalingvanserumNa.
6. RegelmatigcontroleK,glucose,Calcium,bloedgas(BehandeladviesgemodificeerdnaarDerksen-Lubsen,G.etal3,UptoDate2015)
Indienerbijhypertonedehydratietevenssprakeisvaneenhyperglycaemie,dientmenvoorzichtig
tezijnmethettesnelomlaagbrengenvandeglucosewaardeivmrisicovansnelledalingvanserum
osmolaliteitenhetuitlokkenvancerebraaloedeem.Bijconvulsiestengevolgevancerebraaloedeem
kanhypertoonzoutwordentoegediend.(bijvoorbeeldNaCl3%indosis4-6ml/kg).
8
2.KALIUM
Kalium:streefwaarde3,8–4,3mmol/l
Kaliumisvoornamenlijkeenintracellulairkation.Deverdelingtussenintra-enextracellulairKalium
hangtonderanderafvandepHvaniedercompartiment.
Alleenwanneereensignificantedepletievankaliuminhetlichaamisontstaan,zalereen
hypokaliëmieontstaan.Vaakzijngrotehoeveelhedenkaliumnodigomtoteennormale
serumwaardetekomen.
Tabel6:HypoK:Meestvoorkomendeoorzaken
VerminderdeintakeToegenomenverlies Renaal,onderandere: Toegenomennatrium‘flow’naardistalenefron:oabijdiuretica Hyperaldosteronisme Overmaatmineralcorticoiden GenetischerenaletubulairedefectenoaBartter,Gitelman HypoMg Medicamenten:oaamfotericineB,cis-platina Gastro-intestinaal,onderandere: Braken,maaghevel Diarree Malabsorptiesyndromen Ileostoma Laxantia Huid Excessiefzweten BrandwondenTranscellulaire‘shift’,onderandere: StijgingvanextracellulairepH Toegenomenbeschikbaarheidinsuline Toegenomenβadrenergische HypothermieDialyse/CVVH(TabelgedeeltelijkovergenomenuitRichtlijnElektrolytstroonissenvanNederlandseInternisten
Vereniging4 )
9
Tabel7:OrienterendediagnostiekbijhypoKeciSerum UrineK,Mg,kreat,bloedgasIndienverhoogdebloeddruk:renine/aldosteron
K,kreat
Tabel8:Meestvoorkomendeklachtenensymptomenalsgevolgvanhypokaliëmie
Neurologisch/neuromusculair Spierzwakte,paralyse(inclusiefademhalingsspieren) Kramp Myalgie Afnamevanpeesreflexen ParesthesieënGastro-intestinaal ` Ileus Obstipatie Misselijkheid,brakenEndocrien Hyperglycaemie KoolhydraatintolerantieCardiaal
ECGafwijkingen,hartritmestoornissen(metnamebijdigitalisgebruikers,hartfalen,coronairischaemie,LVH)
RhabdomyolyseNierfunctiestoornissen,onderandere Concentratiestoornissen,polyurie,polydipsie ToegenomenH+secretie Gestoordeurine-acidificatie Toegenomenbicarbonaatreabsorptieinproximaletubulus NaClreabsorptiestoornissen(TabelgedeeltelijkovergenomenuitRichtlijnNIV5)
BehandelinghypoK
Oraal: Kaliumchloridedrank1mmol=1ml
Kaliumchloridetabletslowrelease(SlowK)1tablet=600mg=8mmolK
Intraveneus: Kaliumchlorideivoplossing7,46%(1ml=1mmol)
Suppletievankaliumkanoraalplaatsvindenofintraveneus,bijvoorkeurviaeencentraalveneuze
lijn.Eenhogeconcentratievankaliumissterkirriterendvoordevaatwand.IndienKaliumchloride
intraveneusviaeenperifeerinfuuswordttoegediend,moetditwordenverdundmeteen
onderhouds-infuusvloeistof:maxconcentratie40mmol/literinfuusvloeistof(bijuitzonderingmax
80mmol/liter).
10
Tabel9:behandelinghypo-enhyperK
Kaliumspiegel
(mmol/l)
Diurese(ml/kg/uur) Actie
<2,0 bolus0,5mmol/kgin15miniv
<3,0 bolus0,25mmol/kgin30-60miniv
3,0–3,8 >1 suppletiestarten/ophogen
3,0–3,8 <1 Geenactie
3,8–4,3 >1 Suppletiecontinueren
>4,3 >1 Suppletieminderen
>4,3 <1 Suppletiestaken
>5,5 >1 Suppletiestaken
>5,5 <1 Zieprotocolhyperkaliemie
Hyperkaliëmie
Demeestvoorkomendeoorzaakvanhyperkaliëmieisnierfalen.Anderemogelijkeoorzakenzijn:
iatrogeen,hetvrijkomenvankaliumuitdecelbijacidoseofcelverval,hypoaldosteronismeen
bijnierinsufficiëntie.DeKaliumconcentratiestijgtgemiddeld0.6mmol/lbijiederedalingvandepH
met0.1(Adrogué).LevensbedreigenderitmestoornissenontstaaninhetalgemeenbijK>7,5mmol/l.
ECGafwijkingenbijhyperK:spitseTtoppen,kleinebredePtopofafwezigePtop,wijdQRScomplex,
sinusoidaalQRST,AVdissociatie,ventrikeltachycardie,ventrikelfibrilleren.
BijECGafwijkingenernstigerdanspitseTtoppenmoetCagluconaatwordentoegediend,zietabel
10.
11
Aritmie/ernstigeECGafwijkingen
Tabel10:Behandelinghyperkaliëmie(naarprotocolAPLS6):
VergeetnietexogenetoedieningKaliumtestakenenoverweeghemodialyse
nee
overweegantiarrhytmica
dalend
nanatrium- blijft
bicarbonaat hoog
>7,35
<7,35
*Cagluconaatin5-10mingeven,bijdigoxinegebruiklangzamer(20-30min)**Combinatievansalbutamolengluc/insulinekaneffectieverzijndangluc/insulinealleen
Gluc20%2,5ml/kg/uurindiengluc>10mmol/l:insuline0,05E/kg/uur**
bepaalpH
overweegdialyse
HerhaalserumK
VernevelmetsalbutamolDosering(nietbeademdekinderen):
<2,5jr: 2,5mg 2,5–7,5jr: 5mg
>7,5jr: 10mgBijbeademdekinderenlageredosis
calciumresonium1g/kgoraal/rectaal
Calciumgluconaat10%0,5ml/kgivin5-10min*
Natriumbicarbonaat2,5mmol/kgiv
ja
12
3.CALCIUM
StreefwaardegeïoniseerdCalcium(Ca++):1,0–1,4mmol/l.
Hypocalciëmiekanontstaanbijonderandereernstigeseptischeshock,pancreatitis,citraatintoxicatie
bijmassalebloedtransfusiesennierfalen.Symptomenvaneenhypocalciëmiekunnenzijnmalaise,
tetanie,convulsies,hypotensie,arrhytmieën.Indeakutesituatiekanintraveneuscalciumworden
toegediendviaeencentralelijn.Calciumisergirriterendvoordeperiferebloedvaten.Behalveeen
eventuelebolusinjectie(bijbijvoorbeeldhypotensieofritmestoornissen)zalinhetalgemeencontinu
onderhoudnoodzakelijkzijn,ondercontrolevanbloedspiegels
Bolus:Calciumgluconaat10%(0,23mmol/ml):0,5ml/kgin10-60miniv,ondercontrolehartritme.
Bijrefractairehypotensiebijeenernstigeseptischeshockkandebolusinenkeleminutenworden
gegeven,ditechterinoverlegmetdesupervisorenondermonitorbewaking!
Tabel11:OrienterendediagnostiekbijhypoCaeci
Serum
TotaalCa,Ca-ion,albumine,kreat,fosfaat,Mg,AF,PTH,(vitD)
OnderhoudCalcium:viaparenteralevoedingcontinu.Alternatief:herhaaldebolussenCa-gluconaat
zoalshierbovenbesproken.
Hypercalciëmie:zieseparaatQ-portaalprotocolhypercalciëmischecrisis(linknaarQportaal
document020997).Overlegkindernefroloog.
13
4.MAGNESIUM
Magnesium:Streefwaarde0,7–1,2mmol/l,insommigesituatiesisdestreefwaardehogerzoals
bijvoorbeeldbijhartritmestoornissen(1,5–2mmol/l).
Magnesiumisvanbelangvoordeneuronaletransmissie,deneuromusculaireprikkeloverdrachten
voorverschillendeenzymatischeprocessen.Bijhypomagnesiëmieiserookvaaksprakevanandere
electrolytstoornissen.Eenmagnesiumdeficiëntiekanleidentotoaonverklaardehypokaliëmieof
hypocalciëmie,ECGveranderingen,ritmestoornissen,geleidingsstoornissen,hartstilstand,
hypertensie,vasospasmen,tetanus,convulsies,vertigo,spierzwakte,misselijkheid,coma,
psychiatrischeverschijnselen,astma-exacerbaties.
Tabel12:OorzakenhypoMg7
Gastrointestinaalo Malabsorptie(inclusiefshortbowel)o Verliesgastro-intenstinalevloeistoffen
Renaalverliesoao Postobstructievediureseo Renaletubulaireacidoseo Polyurischefasenaacutetubulusnecroseo Medicamenteus(oadiuretica,antibiotica,digitalis,cyclosporine,cisplatinum)o Genetisch(oaGitelman,HNF1betamutaties)
Voedingo Geensuppletiebijtpno Hongeren
Endocrieno Hypothyreoidieo Aldosteronismeo Hypoparathyreoidieo Hyperparathyreoidieenandereoorzakenhypercalciëmieo Diabetesmellitus
Metaboolo Insulinetoediening
Overigo Sepsiso Brandwondeno Acutepancreatitiso zweteno hypothermie
14
Therapiehypomagnesiëmie:
Algemeen:IntraveneuzetoedieningvanMgdientlangzaamtegeschiedenopgeleidevan
regelmatigecontrolevanhetklinischbeeld(ademhaling,bloeddruk,kniepeesreflex,urine-
uitscheiding)endemagnesiumspiegel.Bijoverdoseringtredenverschijnselenvan
hypermagnesiëmieop.Eensnelletoedieningkanleidentoteenzeerwarmgevoelbijdepatiënt,
blozen,hypotensiedoorperiferevaatverwijding,verliesvanspierreflexen,spierzwakte,sufheidenin
hetuiterstegevaltoteenademhalings-ofhartstilstand.Bijgedigitaliseerdepatiëntenis
voorzichtigheidgebodenomdatbijmagnesiumintoxicatieintraveneuzetoedieningvancalciumnodig
isenditkanleidentoternstigeafwijkingindegeleidingenmogelijktothartblok.Ookbij
nierfunctiestoornissen(metnamekreatinineklaring<20ml/min/1,73m2)dientzeervoorzichtigte
wordengedoseerdendespiegeltewordengecontroleerd.
Dosering
1. Magnesiumchlorideiv
Magnesiumchloride20%:1ml=1mmol=200mgMg
Indicatie:akutehypomagnesiëmiemetsymptomen(bijvoorbeeldconvulsies).Dosis:oplaad0,1
mmol/kgivin10miniv,gevolgddooronderhoud0,5mmol/kg/d.
StandaardonderhoudMagnesiuminTPVis(afhankelijkvanleeftijd):0.12-0.35mmol/kg/d
Magnesiumchlorideishypertoonendientbijvoorkeurviaeencentraalveneuzelijnteworden
toegediend.Indientoedieningplaatsvindtviaeenperifeerinfuus,moeterophetperifeerinfuuseen
zijlijnlopenmetbijvoorbeeldNaCl0.9%.
2. Magnesiumsulfaativ
Magnesiumsulfaat1ml=150mg=0,6mmolMg
- Statusastmaticus(1mnd–18jr):40mg/kgivalsbolusin10-15minuten(max2giv)- Ventriculairetachycardie(Linknaarprotocolritmestoornissen):25-50mg/kg(max2g)ivin
15-20min
3. Magnesiumgluconaatdrank/tablettenpo/ps
Indienoralesuppletiemogelijkis,wordtdevoorkeurgegevenaanMagnesiumgluconaatdrank(of
tabletten)po/ps.
Magnesiumgluconaatdrank 1ml=0.1mmol
Magnesiumgluconaattabletten 500mg(1,1mmol)/stuk
Dosering:6mmolMg=60ml/m2/24uurin4dd.Dosisaanpassenopgeleidevanserumwaarden.
15
Allemagnesiumzoutenhebbeneenslechteresorptie,voormagnesiumgluconaatisdienoghetbeste,
vandaarkeuzevoormagnesiumgluconaatvoorsuppletievanmagnesium.
Bijwerkingen:diarree.Bijoverdoseringtredenverschijnselenvanhypermagnesiëmieop.Deze
kunnenbijoraletoedieningoptredenalshetgebruiklangdurigisofalsereennierfunctiestoornis
bestaat.
Interakties:oraaltoegediendemagnesiumzoutenverminderendeabsorptievanonderanderede
volgendemiddelen(metaanbevolengebruiksadvies):
-bisfosfonaten:hetbisfosfonaatmoettenminsteeenhalfuurvóórhetmagnesiumzoutworden
ingenomen;
-chinolonen:toedieningsintervaltenminste4uur;
-tetracyclines:hettetracyclinemoettenminste2uurvóórhetmagnesiumzoutwordeningenomen.
-cellcept:moettenminste2uurvóórhetmagnesiumzoutwordeningenomen.
Tabel13:OorzakenhyperMg7
Iatrogeen(bijvoorbeeldparenteralevoedingmetMg)NierfalenDiabetischeketo-acidoseHypothyreoidieM.AddisonIngestiegrotehoeveelheidzeewater
Therapiehypermagnesiaemie:overhetalgemeennietnoodzakelijk
16
5.FOSFAAT
Streefwaarde
<1jaar:1,4-2,6mmol/l
>1jaar:1,0-1,8mmol/l
Tabel14:OorzakenhypoP7
Renaal/intestinaalverlies:oa- diureticagebruik- renaletubulairedefecten- primairehyperparathyreoidie- hypoK- hypoMg- dialyse
Verminderdeintestinaleabsorptie- malabsorptie- vitDdeficiëntie/resistentie,osteomalacie- malnutritie,braken,diarree- gebruikvanfosfaatbindendeantacida
Intracellulaireshiftvanfosfaat:onderandere:- diabetesmellitus- acidose- hyperalimentatie- refeedingsyndrome- gebruikvanivglucose/behandelingdiabetischeketoacidose- alkalose(respiratoirofmetabool)- hypothermie
Sepsis
17
Tabel15:OorzakenhyperP7
MeesteoorzakenvanhypoCa Uitz:vitDdeficiëntieNierinsufficiëntie(akuut/chronisch)metverminderdeGFRVerhoogdetubulairereabsorptieP hypoparaT secundairehypoparathyreoidie pseudohypoparathyreoidie Andereendocrieneoorz
M.AddisonAcromegalieHypertheroidie
SikkelcelanaemieVerhoogdecellulairereleaseP Maligniteit Weefselafbraak Chemotherapie Rhabdomyolyse Malignehyperthermie Lactaatacidose Botziekten OahelendefracturenVerhoogdefosfaatload Exogeenfosfaat(iatrogeen,bvfosfaatclysma) TeveelvitDintake Massalebloedtransfusie HemolyseOverig Hogeintestinaleobstructie sarcoidose
Tabel16:OrienterendediagnostiekbijhypoPenhyperPeci
Serum Urine
P, kreat, Ca-ion, bloedgas, PTH, (vit D) P, kreat
BehandelinghypoP:
Intraveneus:
Natriumdiwaterstoffosfaat2mmol/ml
Natriumkaliumfosfaat2mmol/ml
Bolus0,2mmol/kgPO4(=0,1ml/kgNaH2PO4)in30min.Iv.
Cavearitmieenbijtesnelleinfusie.Cavereactiemetcalcium
Continu:
OnderhoudsbehoeftefosfaatinTPV:0.5mmol/kg/d(zuigelingen),0.08-0.1mmol/kg/d(ouderekinderen)
18
Oraal:Kaliumfosfaatdrank0.6mmol/ml
NBdezedrankbevatP0.6mmol/mlmaarookKalium1.05mmol!!
BehandelinghyperP:
-stopintake
-P-bindersbijoraleintake
-overweegdialyse
Niveauaanbevelingen
A. Ondersteunddoortenminstetweegroteprospectiefgerandomiseerdegecontroleerdeklinischeonderzoekenofeenmeta-analysemeteenkleinekansopeenvalspositiefofeenvalsnegatiefresultaat
B. Ondersteunddoorééngrootprospectiefgerandomiseerdgecontroleerdklinischonderzoek
meteenkleinekansopeenvalspositiefofeenvalsnegatiefresultaatC. Ondersteunddooréénofmeerderekleineprospectiefgerandomiseerdegecontroleerde
klinischeonderzoekenofeenmeta-analysemeteenmatigetotgrotekansopeenvalspositiefofeenvalsnegatiefresultaat
D. Ondersteunddooralleeneenniet-gerandomiseerdmaarwelgecontroleerdklinisch
onderzoek,eencohortstudieofeenpatiënt-controleonderzoek
E. Ondersteunddooralleenniet-vergelijkendonderzoek,historischecontroles,casereportsofdemeningvandeskundigen
19
Literatuur
1. Marino.TheICUbook.2ed:LippincotWilliams&Wilkins;1998.2. Overgaard-SteensenC,RingT.Clinicalreview:practicalapproachtohyponatraemiaandhypernatraemiaincriticallyillpatients.Criticalcare2013;17:206.3. Derksen-LubsenGea.Compendiumkindergeneeskunde.2ed.4. Richtlijn2012electrolytstoornissen.athttp://www.google.nl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=web&cd=1&ved=0CCEQFjAA&url=http%3A%2F%2Fwww.internisten.nl%2Fuploads%2FPH%2F-u%2FPH-uQr_fQ7huJ5eVGYBBVA%2Frichtlijn_2012_elektrolytstoornissen.pdf&ei=N8CbVZj7EKufygPYt5jgCg&usg=AFQjCNGWH-yQUtb6E2sQOpaU80fTwwISWA.)5. FosterBA,TomD,HillV.Hypotonicversusisotonicfluidsinhospitalizedchildren:asystematicreviewandmeta-analysis.TheJournalofpediatrics2014;165:163-9e2.6. TurnerNM.AdvancedPaediatricLifeSupport,deNederlandseEditie.2ed:ElsevierGezondheidszorg;2006.7. WallachJ.Interpretationofdiagnostictests.7ed:LippincottWilliams&Wilkins;2000.