1

Projectontwerp samenwerking lerarenopleiding en scholen 2013-2016 NB: in dit projectontwerp worden de doelen, resultaten en projectactiviteiten bij de drie onderdelen

uit de aanvraag toegelicht. Het projectontwerp is tevens als ‘mindmap’ beschikbaar voor een visuele

weergave van de projectstructuur.

Projectontwerp samenwerking lerarenopleiding en scholen 2013-2016 ............................................... 1

Partnerschap Academische Opleidingsschool ..................................................................................... 1

Onderdeel A – Versterking algemene samenwerking ......................................................................... 2

Onderdeel B – Versterking inhoudelijke samenwerking ..................................................................... 7

Onderdeel C – Begeleiding beginnende leerkrachten ...................................................................... 12

Projectleiding ..................................................................................................................................... 14

Partnerschap Academische Opleidingsschool De Partnerschappen Opleidingsschool en Academische Opleidingsschool hebben tot doel om in 2020

alle studenten van Fontys Hogeschool Kind & Educatie (FHKE) op te leiden volgens de criteria van de

Academische Opleidingsschool. In deze ontwikkelingsfase bestaan de partnerschappen bewust naast

elkaar. Het Partnerschap Academische Opleidingsschool, dat bestaat uit een selecte groep leden

binnen het grotere Partnerschap Opleidingsschool, hanteert een dieptestrategie. De Academische

Opleidingsschool ondersteunt scholen uit de reguliere Opleidingsschool die de transitie naar de Aca-

demische Opleidingsschool willen maken. Daarbij wordt de verbinding gelegd met andere opleidin-

gen (zoals PMK, MLI, MLE en M SEN), met het lectoraat Leren & Innoveren en met andere kennis-

partners binnen Fontys (collega instituten, andere lectoraten) en buiten Fontys. Doelstelling voor

2016 is dat het Partnerschap Academische Opleidingsschool minimaal één deelnemende school per

FHKE regio heeft en minimaal 200 studenten (bachelor en master) studenten worden opgeleid bin-

nen de Academische Opleidingsschool (ca. 25 scholen). De Academische Opleidingsschool fungeert

als kopgroep binnen de regio: het opleiden in de school vindt hier voortdurend plaats in nauwe ver-

binding met innovatie en schoolontwikkeling. Vernieuwingen in het opleiden in de school worden

ontworpen en getest binnen de Academische Opleidingsschool om daarna als 'proven concept' te

worden toegepast in de reguliere Opleidingsschool.

2

Onderdeel A – Versterking algemene samenwerking Basisaanpak is het uitbreiden van de Academische Opleidingsschool breidt uit binnen bestaande re-

gio's ('s-Hertogenbosch/Veghel) en naar nieuwe regio's (Eindhoven, Tilburg, Venlo) met behulp van

bestaand beleid en instrumentarium en ondersteund vanuit de bestaande tegemoetkomingsregeling.

Daarbij komen alleen scholen die reeds participeren in de reguliere, grotere Opleidingsschool in

aanmerking om de stap naar de Academische Opleidingsschool te zetten. Onderdeel van deze uit-

breiding is het het versterken van actoren op alle niveaus door professionalisering, begeleiding en

netwerkleren op het terrein van onderzoek, een onderzoekende houding en een onderzoekende

cultuur binnen de scholen. Naast de uitbreiding met nieuwe scholen breidt de Academische Oplei-

dingsschool haar netwerk uit met nieuwe kennispartners binnen en buiten Fontys.

Doelen

A.1 uitbreiden van de opleidingscapaciteit van de Academische Opleidingsschool naar tenminste

200 studenten (ca. 25 scholen) met tenminste één deelnemende school per FHKE regio

A.2 versterken van de onderzoekscultuur op scholen door professionaliseren van leerkrachten in

onderzoeksgroepen, directeuren en begeleiders vanuit de opleiding m.b.t. het verbinden van

schoolontwikkeling aan onderzoek en het zelf opzetten en uitvoeren van praktijkgericht onder-

zoek

A.3 versterken van de verbinding tussen scholen van de Academische Opleidingsschool onderling

en met de overige scholen binnen het partnerschap

A.4 verbinden van de Academische Opleidingsschool met andere kennispartners binnen en bui-

ten Fontys

A.5 verbeteren van werkplekleren voor masterstudenten door verdiepen van het opleiden in de

school naar master opleidingen (MLI, MLE, M SEN)

Toelichting op de doelen

A.1 uitbreiden van de opleidingscapaciteit van de Academische Opleidingsschool naar tenminste 200

studenten (ca. 25 scholen) met tenminste één deelnemende school per FHKE regio

De Academische Opleidingsschool bestaat uit een selecte groep scholen die de transitie heeft ge-

maakt van gewone opleidingsschool naar academische opleidingsschool volgens de door OCenW

vastgestelde criteria. Deze Opleidingsschool fungeert als kopgroep waar nieuwe concepten worden

ontwikkeld en uitgeprobeerd op het terrein van het verbinden van schoolontwikkeling aan onder-

zoek en het creëren en versterken van een onderzoekscultuur in het primair onderwijs. Het is van

belang deze innovatieve functie ook te borgen in de nieuwe regio's van de Opleidingsschool. Daarom

is de doelstelling om in elke regio tenminste één school te hebben die aangesloten is bij de Academi-

sche Opleidingsschool. Deze scholen vervullen voor andere scholen in deze regio een voorbeeldfunc-

tie met het oog op de ambitie om in 2020 met alle scholen van de Opleidingsschool volgens de crite-

ria van de Academische Opleidingsschool te kunnen werken.

Resultaten en activiteiten:

Academische Opleidingsschool heeft tenminste 25 scholen en leidt tenminste 200 studenten op

(juli 2016)

o jaarlijks realiseren uitbreiding via infrastructuur van de Opleidingsschool in alle regio’s op

basis van de ontwikkelde criteria en procedure voor de transitie van Opleidingsschool

naar Academische Opleidingsschool door uitvoerders netwerken (november 2013, 2014,

2015)

3

o gesprekken met scholen en besturen over toetreding tot Partnerschap Academische Op-

leidingsschool (ontwikkelkansen en consequenties) door lectoraat en coördinatoren (de-

cember-februari 2013-2014, 2014-2015, 2015-2016)

o ondersteunen scholen bij indienen aanvraagdossier door coördinatoren en studieloop-

baanbegeleiders (maart-april 2014, 2015, 2016)

o accordering toetreding door stuurgroep (mei 2014, 2015, 2016)

A.2 versterken van de onderzoekscultuur op scholen door professionaliseren van leerkrachten in onder-

zoeksgroepen, directeuren en begeleiders vanuit de opleiding m.b.t. het verbinden van schoolontwikke-

ling aan onderzoek en het zelf opzetten en uitvoeren van praktijkgericht onderzoek

Het versterken van een onderzoekscultuur in het primair onderwijs is een belangrijk thema in de

beleidsagenda van OCenW en vertaalt zich op verschillende manieren naar de praktijk. Één daarvan

was de academische basisschool die later overging in Academische Opleidingsschool. Binnen het

Partnerschap Opleidingsschool heeft de Academische Opleidingsschool ervaring opgedaan en kennis

opgebouwd over de wijze waarop de onderzoekscultuur op scholen versterkt kan worden. Sterke

punten daarin zijn: de koppeling van onderzoeksvragen aan speerpunten van de school; het vergro-

ten van de betrokkenheid van het gehele schoolteam, zodat er een reflectieve dialoog plaatsvindt

met input vanuit het onderzoek en leerkrachten een onderzoekende houding ontwikkelen; leer-

krachten werken samen aan het verbeteren van het onderwijs; veel aandacht voor probleemanalyse

en implementatie met als doel het meer planmatig innoveren; aandacht voor de professionele cul-

tuur binnen de school (elkaar aanspreken, feedback geven, gezamenlijk verantwoordelijkheid ne-

men, etc.). Deze ervaring heeft uiteindelijk geresulteerd in een ingrijpende curriculuminnovatie voor

alle scholen en de pabolocaties, waarbij het begeleiden van studenten bij onderzoek in de afstudeer-

fase en het professionaliseren van betrokken leerkrachten en de directie integraal is vormgegeven.

Hiermee wordt de onderzoekscultuur op alle scholen van de Opleidingsschool en op de Pabolocaties

versterkt. Kenmerkend voor scholen van de Academische Opleidingsschool zijn de onderzoeksgroe-

pen. Deze groepen, bestaande uit eigen medewerkers, doen zelf onderzoek naar de eigen school-

ontwikkeling. Studenten van de Academische Opleidingsscholen maken onderdeel uit van deze on-

derzoeksgroepen. De Academische Opleidingsschool zal deze onderzoeksgroepen verder versterken.

Het samen doen van onderzoek ten behoeve van schoolontwikkeling is een essentieel onderdeel van

de opleiding van aankomende leerkrachten en een krachtig middel voor de professionalisering van

zittende leerkrachten en directies .

Resultaten en activiteiten:

er is een professionaliseringsprogramma/-instrument ontwikkeld m.b.t. het doen van praktijkge-

richt onderzoek voor leerkrachten die participeren in een onderzoeksgroep en/of studenten be-

geleiden bij onderzoek waar jaarlijks (januari 2015)

o formuleren projectopdracht ontwikkeling professionaliseringsprogramma door stuur-

groep (januari 2014)

o samenstellen projectgroep en bepalen projectleider door stuurgroep (februari 2014)

o uitvoeren project door projectgroep (maart 2014-december 2015)

o opleveren professionaliseringsprogramma onderzoek en projectrapportage en aanbie-

den aan stuurgroep door projectgroep (januari 2015)

75% school van de Academische Opleidingsschool heeft een onderzoeksgroep die wordt geleid

door een leerkracht op masterniveau (juli 2016)

o jaarlijke inventarisatie van opleidingsniveaus onderzoeksgroep door coördinatoren (fe-

bruari 2014, 2015, 2016)

4

o opnemen verbeterpunten t.a.v. onderzoeksgroep in PDCA per school in samenwerking

met directeur door basisschoolcoach en studieloopbaanbegeldier (mei 2014, 2015, 2016)

75% van de studieloopbaanbegeleiders van de opleiding beschikt over de professionaliteit (ni-

veau expertdocent) om onderzoek op bachelorniveau te begeleiden en te beoordelen (juli 2016)

o jaarlijkse inventarisatie van opleidingsniveaus studieloopbaanbegeleiders Academische

Opleidingsschool door coördinatoren (januari 2014, 2015, 2016)

o vastleggen afspraken professionalisering onderzoek in gespreksclyclus door Pabo team-

managers (februari 2014, 2015, 2016)

o training studieloopbaanbegeleiders op basis van bestaand professionaliseringsprogram-

ma door expertdocenten onderzoek (april-juni 2014, 2015, 2016)

A.3 versterken van de verbinding tussen scholen van de Academische Opleidingsschool onderling en

met de overige scholen binnen het partnerschap

Hoewel op alle scholen van de Opleidingsschool en Academische Opleidingsschool schoolontwikke-

ling en onderzoek aan elkaar zijn verbonden, geldt voor scholen van de Academische Opleidings-

school dat zij onderzoek doen en kennis opbouwen voor bredere toepassing dan alleen de eigen

schoolpraktijk. Schoolbesturen zien in toenemende mate de waarde van deze scholen voor hun eigen

stichting en willen de opbrengsten van de Academische Opleidingsschool delen met de andere scho-

len. Echter, omdat het verbinden van onderzoek en schoolontwikkeling een complex proces is en de

opbrengsten daarvan in bepaalde mate contextgebonden zijn, vraagt dit om een zorgvuldige aanpak

van het verbinden van de Academische Opleidingsschool aan andere scholen. De scholen van de

Academische Opleidingsschool versterken elkaar wanneer zij doelgericht en systematisch samen

leren. Dit krijgt op dit moment vorm in de Academische Kenniskring. Met het oog op de uitbreiding

van de Academische Opleidingsschool naar nieuwe regio's wordt deze Academische Kenniskring nog

belangrijker in het bijzonder voor scholen die (enige tijd) als enige school binnen hun regio deel zijn

van de Academische Opleidingsschool. Het project is daarom gericht op versterking van de onderlin-

ge verbinding.

Resultaten en activiteiten:

programma Academische Kenniskring is jaarlijks vastgesteld en wordt gewaardeerd door de

deelnemende scholen (mei 2014, mei 2015, mei 2016)

o tussenevaluatie Academische Kenniskring door coördinatoren (januari 2014, 2015, 2016)

o opstellen jaarplan Academische Kenniskring door coördinatoren en lectoraat (februari-

april 2014, 2015, 2016)

o vaststellen jaarplan door stuurgroep (mei 2014, 2015, 2016)

o evaluatie Academische Kenniskring van het lopende schooljaar, meting tevredenheid

deelnemers en formuleren verbeteracties door coördinatoren en lectoraat (mei 2014,

2015, 2016)

notitie 'kern- en satellietscholen' beschrijft criteria voor een succesvolle verbinding van scholen

in de buitenschil aan de Academische Opleidingsschool vanuit bestaande 'good practices' (febru-

ari 2015)

o formuleren onderzoeksopdracht door stuurgroep (januari 2014)

o samenstellen onderzoeksgroep en bepalen voorzitter door projectleider en lectoraat (fe-

bruari 2014)

o opstellen plan van aanpak onderzoek factoren en criteria kern- en satellietscholen door

voorzitter onderzoeksgroep (april 2014)

o vaststellen plan van aanpak door stuurgroep (mei 2014)

5

o uitvoeren onderzoek kern- en satellietscholen door onderzoeksgroep (juni 2014-januari

2015)

o opleveren onderzoeksrapportage en aanbieden aan stuurgroep door onderzoeksgroep

(februari 2015)

elke school van de Academische Opleidingsschool is verbonden met tenminste één satelliet-

school die participeert in de onderzoeksgroep (juli 2016)

o informeren leden partnerschap over projectdoelen m.b.t. verbinding kernscholen met

satellietscholen door stuurgroep (november 2013)

o opnemen en uitwerken verbinding met satellietschool in PDCA kernschool door directeur

kernschool in samenwerking met collega directeur(en) van satelliet(en) (januari 2014,

2015, 2016)

o facilteren gezamenlijke onderzoeksgroep door directeuren cluster kern-satelliet(en) (fe-

bruari 2014, 2015, 2016)

o uitwerken van onderzoeksvoorstel door gezamenlijke onderzoeksgroep van cluster kern-

satelliet(en) (februari-april 2014, 2015, 2016)

A.4 verbinden van de Academische Opleidingsschool met andere kennispartners binnen en buiten Fon-

tys

Het onderscheid tussen wetenschappelijk onderwijs en hoger beroepsonderwijs vervaagt nu in toe-

nemende mate onderzoek en het ontwikkelen van een onderzoekende houding kernelementen zijn

van de opleidingen. De Academische Opleidingsschool wil deel uit maken van een netwerk van ken-

nispartners en daarin haar unieke bijdrage leveren met resultaten van praktijkgericht onderzoek bin-

nen het primair onderwijs. Doelstelling daarbij is om de op dit moment nog incidentele of projectma-

tige samenwerkingen om te zetten naar structurele samenwerking en daarmee de Academische Op-

leidingsschool te versterken.

Resultaten en activiteiten:

er is structureel overleg vanuit de Academische Opleidingsschool met tenminste twee universi-

teiten en twee andere Academische Opleidingsscholen (juli 2016)

o inventariseren bestaande contacten door coördinatoren, lectoraat en projectleider (ja-

nuari 2014)

o in overleg met bestaande contacten over missie, visie, doelen en werkwijze Academische

Opleidingsschool verkennen van win-win mogelijkheden door coördinatoren, lectoraat

en projectleider (februari-april 2014)

o opstellen jaarplan 2014-2015 m.b.t. structureel contact met kennispartners en voorleg-

gen aan stuurgroep door coördinatoren, lectoraat en projectleider (mei 2014)

o vaststellen jaarplan 2014-2015 door stuurgroep (mei 2014)

o uitvoering jaarplan 2014-2015 door coördinatoren, lectoraat en projectleider (september

2014-juni 2015)

o evaluatie jaarplan 2014-2015 en opstellen jaarplan 2015-2016 door coördinatoren, lecto-

raat en projectleider (mei 2015)

o uitvoering jaarplan 2015-2016 door coördinatoren, lectoraat en projectleider (september

2015-juni 2016)

o eindevaluatie en opbrengsten overleg met kennispartners en aanbevelingen voor en uit-

werking van jaarplan 2016-2017 door coördinatoren, lectoraat en projectleider (mei

2016)

o vaststellen jaarplan 2016-2017 door stuurgroep (juni 2016)

6

A.5 verbeteren van werkplekleren voor masterstudenten door verdiepen van het opleiden in de school

naar master opleidingen (MLI, MLE, M SEN)

De missie van het Partnerschap Opleidingsschool is het in partnerschap tussen werkveld en opleidin-

gen ondersteunen van onderwijsprofessionals in alle fasen van hun loopbaan en het ondersteunen

van innovatie en schoolontwikkeling. Hoewel de Pabo bacheloropleiding daarin een belangrijke

plaats inneemt, kent het opleidingshuis meerdere verdiepingen, waaronder stelselopleidingen, ge-

specialiseerde professionaliseringsprogramma's en masteropleidingen. De Fontys partners binnen

het partnerschap (FHKE en Fontys OSO) beschikken over de masteropleidingen Leadership in Educa-

tion (MLE), Leren & Innoveren (MLI) en Special Educational Needs (M SEN). Binnen deze opleiding is

op diverse manieren ervaring opgedaan met het opleiden van masters in samenspraak met de werk-

plek (veelal ook de werkgever). Het is de doelstelling van het partnerschap om het opleiden van

startbekwame leekrachten en het opleiden van masters meer in lijn te zetten en vanuit 'good practi-

ces' het werkplekleren verder te verbeteren, waarbij masters en masterstudenten deelnemen aan

onderzoeksgroepen en daarin rollen zoals onderzoeksleider en -begeleider vervullen.

De positie van masterstudenten binnen de eigen school en binnen het eigen bestuur is nog nieuw en

wordt nog onvoldoende benut. Door netwerken te vormen van masters en daarbij hun directeuren

te betrekken wordt de positie van masters versterkt, waardoor professionele leergemeenschappen

op school-, stichtings- en partnerschapsniveau worden versterkt.

Resultaten en activiteiten:

tenminste 20 masterstudenten en hun directeuren zijn betrokken bij het onderzoeksprogramma

van de Academische Opleidingsschool en het betrekken van masterstudenten is geborgd in vast-

gesteld beleid (juli 2016)

o informeren leden partnerschap over projectdoelen m.b.t. betrekken masterstudenten

door stuurgroep (november 2013)

o inventarisatie huidige situatie en opstellen uitgangspunten door coördinatoren en aca-

demic directors MLI, MLE en M SEN (maart 2014)

o uitwerken plan van aanpak 2014-2016 voor betrekken masterstudenten bij Academische

Opleidingsschool door coördinatoren masteropleidingen en coördinatoren Academische

Opleidingsschool (april 2014-mei 2014)

o vaststellen plan van aanpak betrekken masterstudenten door stuurgroep (juni 2014)

o uitvoeren plan van aanpak betrekken masterstudenten door coördinatoren masteroplei-

dingen en coördinatoren Academische Opleidingsschool (september 2014-juni 2016)

o tussen- en eindevaluatie betrekken masterstudenten door coördinatoren masteroplei-

dingen en coördinatoren Academische Opleidingsschool (juni 2015, maart 2016)

o formuleren beleidsvoorstel betrekken masterstudenten bij Academische Opleidings-

school vanaf 2016-2017 door coördinatoren en lectoraat Academische Opleidingsschool

(april 2016)

o vaststellen beleid betrekken masterstudenten door stuurgroep (mei 2016)

7

Onderdeel B – Versterking inhoudelijke samenwerking De Academische Opleidingsschool richt schooloverstijgende thema's in op partnerschapsniveau

waarin kennis wordt ontwikkeld op basis van bestaande onderzoeken. Hieronder vallen ook de the-

ma's Opbrengstgericht Werken, Omgaan met Verschillen, Ouders en Pesten. De hoofddoelen daarbij

zijn om de 'research & development' functie te versterken, de totstandkoming van het onderzoeks-

programma te verbeteren en programma's en instrumenten voor schoolontwikkeling en professiona-

lisering te ontwikkelen ten behoeve van scholen en lerarenopleidingen binnen en buiten het partner-

schap. Een van de opbrengsten zijn nieuwe opleidingsminoren gericht op de thema's Opbrengstge-

richt Werken en Omgaan met verschillen, die studenten in staat stellen zich in deze thema's verder

te verdiepen en het niveau van startbekwaamheid hierop te overstijgen. Onderdeel van de ontwikke-

ling is het betrekken van expertscholen bij deze minoren om zodoende de leeromgeving op de werk-

plek optimaal te laten aansluiten bij de inhouden van de minoren. Het lectoraat van FHKE 'Leren &

Innoveren' speelt een belangrijke rol in de Academische Opleidingsschool als het gaat om kwaliteits-

borging, kennisdeling en deelname aan kennisnetwerken.

Doelen

B.1 verbeteren opbrengsten onderzoek en onderzoekscultuur door verbetering van het onder-

zoeksprogramma van de Academische Opleidingsschool

B.2 verbeteren opbrengsten Academische Opleidingsschool door versterken van de R&D functie

('research & development') m.b.v. kennisplatforms

B.3 verdiepen opbrengstgericht werken en omgaan met verschillen door gezamenlijk ontwikke-

len, ontwerpen en uitvoeren van FHKE opleidingsminoren die aansluiten bij deze thema's in sa-

menwerking met expertscholen

B.4 verspreiden van kennis binnen en buiten het partnerschap

Toelichting op de doelen

B.1 verbeteren opbrengsten onderzoek en onderzoekscultuur door verbetering van het onderzoekspro-

gramma van de Academische Opleidingsschool

De inhoudelijke samenwerking binnen de Academische Opleidingsschool wordt zichtbaar in het ge-

zamenlijk doen van praktijkgericht onderzoek en het opbouwen van kennis en expertise over diverse

thema's voor schoolontwikkeling. Één van de criteria voor Academische Opleidingsscholen is het

werken met een onderzoeksprogramma. De afgelopen jaren is daar ervaring mee opgedaan, waarbij

is geëxperimenteerd met het werken vanuit centrale thema's en het (volledig) werken vanuit speci-

fieke schoolontwikkelingsthema's. De Academische Opleidingsschool wil de totstandkoming en wer-

king van het onderzoeksprogramma in dit project verbeteren door het vinden van de juiste balans

tussen bovengenoemde centrale en decentrale aanpak. De aanpak daarbij is om het keuzeproces

voor schoolontwikkelingsthema's te ondersteunen door scholen eerder in het proces met elkaars

vraagstukken in aanraking te brengen en vanuit die vraagstukken zicht te krijgen op kapstokken voor

het onderzoeksprogramma. Thema's zoals Opbrengstgericht Werken, Omgaan met Verschillen (of

Passend Onderwijs) en partnerschap met ouders (Educatief Partnerschap) zijn thema's die in het

onderzoeksprogramma herkenbaar zullen zijn, waarbij hun specifieke inhoud en omvang afhankelijk

zijn van de vraagstukken die op de scholen spelen. Het thema Pesten zal daarin naar verwachting niet

als afzonderlijke kapstok herkenbaar zijn, maar wel terugkomen binnen thema's zoals sociaal-

emotionele ontwikkeling, pedagogisch klimaat en Omgaan met Verschillen/Passend Onderwijs. Door

verbetering van het onderzoeksprogramma verbetert de Academische Opleidingsschool de opbreng-

sten van onderzoek, de onderzoeksvaardigheden en onderzoekende houding van aankomende en

zittende leerkrachten en de onderzoekscultuur op scholen. Het onderzoek wordt gerichter en bete-

8

kenisvoller en de opbrengsten gemakkelijker gedeeld en in andere situaties toegepast kunnen wor-

den vanuit het overkoepelende onderzoeksprogramma.

Resultaten en activiteiten:

jaarlijkse inspiratiedag voor scholen m.b.t. keuzes voor schoolontwikkeling (november 2014,

november 2015, november 2016)

o raadplegen leden Academische Kenniskring m.b.t. aanpak inspiratiedag door coördinato-

ren en lectoraat (april 2014)

o voorstel planning inspiratiedag voor jaarplan Academische Opleidingsschool en plan van

aanpak inspriratiemiddag aan stuurgroep door coördinatoren (april 2014)

o opnemen inspiratiedag in jaarplan en vaststellen plan van aanpak door stuurgroep

o voorbereiden inspiratiedag in afstemming met coördinatoren en lectoraat door voorbe-

reidingsgroep (juni 2014-oktober 2014)

o uitvoering en evaluatie inspiratiedag door voorbereidingsgroep (november 2014)

o monitoren effecten inspiratiedag en keuzeproces schoolontwikkelingsthema's door co-

ordinatoren en lectoraat (december 2014-maart 2015)

o bijstelling aanpak inspiratiedagen en voorstel voor plan van aanpak 2015 en 2016 door

coördinatoren en lectoraat (april 2015)

o vaststellen plan van aanpak inspiratiedagen 2015 en 2016 door stuurgroep (mei 2015)

o uitvoeren plan van aanpak en evalueren inspiratiedagen 2015 en 2016 door voorberei-

dingsgroep inspiratiedagen (juni 2015-november 2016)

o formuleren beleidsvoorstel inspiratiedagen vanaf 2016-2017 door coördinatoren en lec-

toraat Academische Opleidingsschool (oktober 2016)

o vaststellen beleid inspiratiedagen door stuurgroep (november 2016)

jaarlijks vastgesteld onderzoeksprogramma (maart 2015, maart 2016)

o opstellen uitgangspunten voor onderzoeksprogramma door lectoraat en coördinatoren

(september 2014)

o vaststellen plan van aanpak door stuurgroep (november 2014)

o uitvoering plan van aanpak verbetering onderzoeksprogramma in samenwerking met

lectoraat door coördinatoren (december 2014-juli 2016)

o opstellen onderzoekprogramma door lectoraat en coördinatoren (maart 2015, maart

2016)

o opstellen plan van aanpak onderzoeksprogramma vanaf 2016-2017 op basis van evalua-

ties door coördinatoren (oktober 2014)

o vaststellen plan van aanpak onderzoeksprogramma vanaf 2016-2017 door stuurgroep

(november 2016)

o jaarlijkse evaluatie onderzoeksprogramma (september 2014, september 2015, septem-

ber 2016)

o eindevaluatie verbetering onderzoeksprogramma en aanbevelingen voor het vervolg

door lectoraat en coördinatoren (september 2016)

B.2 verbeteren opbrengsten Academische Opleidingsschool door versterken van de R&D functie ('re-

search & development') m.b.v. kennisplatforms

De Academische Opleidingsschool doet praktijkgericht onderzoek met als doel bij te dragen aan in-

novaties in het primair onderwijs. Het onderzoek binnen de Academische Opleidingsschool leidt tot

nieuwe kennis, die gedeeld wordt met anderen binnen en buiten de Opleidingsschool en die gebruikt

wordt voor de ontwikkeling van nieuwe aanpakken, programma's en instrumenten. Door de huidige

partners binnen de Academische Opleidingsschool wordt de onderzoeks- of researchfunctie vormge-

9

geven. Om vanuit onderzoeksresultaten te komen tot ontwikkeling is specifieke kennis en kunde

vereist die door nieuwe partners ingebracht moet worden. De Academische Opleidingsschool verbe-

tert door dit project de onderzoeksfunctie en geeft de ontwikkelfunctie vorm door het inrichten van

kennisplatforms voor research & development samen met andere kennispartners. Deze kennisplat-

forms hebben als opdracht om op basis van onderzoek nieuwe aanpakken, programma's en instru-

menten te ontwikkelen voor toepassing in het (primair) onderwijs. In deze kennisplatforms participe-

ren studenten, specialisten uit het werkveld en opleidingsdocenten samen met leden van het lecto-

raat Leren & Innoveren en professionals van andere kennispartners.

Resultaten en activiteiten:

tenminste zes kennisplatforms bestaande uit studenten, specialisten uit het werkveld en oplei-

dingsdocenten, begeleid door het lectoraat, waarin de thema's Opbrengstgericht Werken, Om-

gaan met Verschillen, Ouders en Pesten zijn belegd en waarbij in elk platform tenminste één an-

dere kennispartner participeert (juli 2016)

o inventarisatie beginsituatie en opstellen uitgangspunten kennisplatforms in samenwer-

king met stuurgroep, lectoraat, coördinatoren door projectleider (maart 2014)

o uitwerken uitgangspunten in scenario's voor kennisplatforms door lectoraat, coördinato-

ren en projectleider (april 2014)

o feedback verzamelen op scenario's in relevante netwerken (partnerschap, directeuren,

begeleiders, externen) door lectoraat, coördinatoren en projectleider (mei 2014-juni

2014)

o analyseren feedback en bepalen gewenste scenario in afstemming met stuurgroep door

lectoraat, coördinatoren en projectleider (september 2014)

o opstellen plan van aanpak en inclusief voorstel voor bemensing werkgroep kennisplat-

forms 2015-2016 door projectleider (oktober 2014)

o vaststellen plan van aanpak en bemensing werkgroep en instemming vragen van part-

nerschap door stuurgroep (november 2014)

o uitvoering plan van aanpak kennisplatforms door werkgroep (december 2014-juni 2016)

o tussen- en eindevaluatie kennisplatforms door werkgroep en projectleider (juli 2014, juli

2015, juni 2016)

o eindrapportage kennisplatforms en aanbevelingen voor vervolg in samenwerking met

lectoraat en coördinatoren door werkgroep en projectleider

o opstellen plan van aanpak kennisplatforms vanaf 2016-2017 door lectoraat, projectleider

en coördinatoren (oktober 2016)

o vaststellen plan van aanpak kennisplatforms vanaf 2016-2017 door stuurgroep (novem-

ber 2016)

B.3 verdiepen opbrengstgericht werken en omgaan met verschillen door gezamenlijk ontwikkelen, ont-

werpen en uitvoeren van FHKE opleidingsminoren die aansluiten bij deze thema's in samenwerking met

expertscholen

Een aspect van de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de opleiding is het opleidingscurriculum.

Hoewel 'bijdragen aan het curriculum' een vast onderdeel is in de jaarlijkse PDCA van elke deelne-

mende school en de betrokken Pabolocaties actief en bewust naar mogelijkheden zoeken om het

werkveld te betrekken bij het curriculum, is het gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de uitvoering

van het curriculum nog niet voldoende zichtbaar. De betrokkenheid van het werkveld uit zich op dit

moment in het veelvuldig inzetten van gastdocenten voor specifieke onderwerpen en het optreden

als opdrachtgever van scholen binnen curriculumonderdelen. Uit evaluaties van curriculumonderde-

len dat deze bijdragen door zowel studenten, als docenten en betrokkenen uit het werkveld hoog

10

worden gewaardeerd. Het effect is een sterkere wisselwerking theorie-praktijk en daarmee een rijke-

re leerervaring voor studenten. Neveneffecten zijn het actueel houden van curriculumonderdelen en

het goed zicht krijgen op het curriculum door de betrokken professionals uit het werkveld en de mo-

gelijkheden die dat biedt binnen de eigen basisschool. Belangrijkste drempel in het inzetten van pro-

fessionals uit het werkveld zijn problemen t.a.v. inzetbaarheid en de nog onvoldoende structurele

verbinding tussen opleidingsdocenten in hun rol als domeinexpert en specialisten uit het werkveld.

Waar de Opleidingsschool zich richt op het samen ontwerpen en uitvoeren van curriculumonderde-

len van nieuwe, maar reeds ontwikkelde kaders voor het majorcurriculum, richt de Academische

Opleidingsschool zich vanuit haar innovatieve en verdiepende functie op het ontwikkelen van nieuwe

opleidingsminoren gericht op de thema's Opbrengstgericht Werken en Passend Onderwijs. Vanuit de

gezamenlijke visie 'Talentontwikkeling' wordt aankomende leraren de mogelijkheid geboden inhou-

delijke keuzes te maken voor verdieping op actuele thema's. Door de invoering van het nieuwe FHKE

Pabocurriculum dient de huidige set van opleidingsminoren opnieuw samengesteld te worden. Daar-

bij wil het partnerschap in ieder geval inzetten op verdiepingsmogelijkheden voor Opbrengstgericht

Werken en Passend Onderwijs (waaronder het omgaan met verschillen). Door deze minoren wordt

een niveau bereikt dat het reguliere niveau zoals vastgelegd in het competentieprofiel ontstijgt. De

opleidingsminoren worden tevens ontwikkeld met het oog op inzet ervan post-initieel. Om voor het

werkplekleren van de minoren een leeromgeving te creëren op niveau bouwt de Academische Oplei-

dingsschool een netwerk van expertscholen op rondom deze thema's. Deze scholen zijn niet noodza-

kelijk deelnemers van de Academische Opleidingsschool, maar onderscheiden zich door een voor-

beeldfunctie en door aangetoonde kwaliteit op de thema's. Op deze expertscholen vindt het werk-

plekleren van de studenten binnen deze minoren plaats. De expertscholen geven feedback op het

minorontwerp en stemmen leerdoelen en -activiteiten van minorstudenten af op hun schoolontwik-

keling. Expertscholen zijn betrokken bij de uitvoering van het opleidingsdeel van de minoren. Ze

vormen samen een netwerk van expertscholen en komen zodoende in contact met collega scholen

met een vergelijkbaar (ambitie)niveau, waardoor nieuwe leermogelijkheden voor deze expertscholen

worden gecreëerd.

Resultaten en activiteiten:

vastgesteld plan van aanpak gezamenlijke ontwikkeling opleidingsminoren 'Opbrengstgericht

Werken' en 'Passend Onderwijs' (werktitels) en uitvoering in 2015-2016 (mei 2015)

o bepalen uitgangspunten voor gezamenlijke ontwikkeling en uitvoering in overleg met

minorcoördinator en lectoraat door projectleider (januari 2015)

o formuleren projectopdracht voor ontwikkeling en uitvoering minoren en betrekken ex-

pertscholen door projectleider en minorcoördinator (februari 2015)

o samenstellen projectgroep en bepalen minorprojectleider door projectleider en minor-

coördinator (maart 2015)

o bepalen bemensing uitvoering minoren door projectleider en minorcoördinator (april

2015)

o opstellen plan van aanpak door projectleider en minorcoördinator (april 2015)

o vaststellen plan van aanpak en bemensing door stuurgroep (mei 2015)

ontwikkelde en minoren 'Opbrengstgericht Werken' en 'Passend Onderwijs' en model voor

werkplekleren op expertscholen (januari 2016)

o uitvoeren project ontwikkeling minoren en betrekken expertscholen door projectgroep

(mei 2015-december 2015)

o opleveren ontwikkelde minoren en model voor werkplekleren op expertscholen door

projectgroepen (januari 2016)

11

evaluatie gezamenlijke uitvoering opleidingsminoren en model voor werplekleren op expertscho-

len 2015-2016 (juni 2016) en aanbevelingen voor vervolg

o gezamenlijke uitvoering minoren in samenwerking met expertscholen door specialisten

werkveld en opleidingsdocenten (februari 2016-juni 2016)

o evaluatie door projectleider en minorcoördinator (mei 2016-juni 2016) op basis van re-

sultaten kwaliteitszorg, interviews met betrokken docenten, specialisten werkveld en

studenten

B.4 verspreiden van kennis binnen en buiten het partnerschap

Naast de R&D functie heeft de Academische Opleidingsschool tot taak kennis te delen binnen en

buiten het partnerschap. Op dit moment is er sprake van conferenties en inspiratiemiddagen met

stichtingen primair onderwijs, collega instituten binnen Fontys en kennispartners buiten Fontys. Door

dit project worden deze activiteiten gestroomlijnd. De Academische Opleidingsschool beschikt nog

niet over een publiek toegankelijke website. Een van de doelen in deze projectperiode is om een

publieke website in te richten en via deze website tenminste jaarlijks onderzoeksresultaten en ont-

wikkelde materialen te publiceren.

Resultaten en activiteiten:

jaarlijkse conferentie Academische Opleidingsschool (juni 2015, juni 2016)

o opstellen uitgangspunten voor kennisdeling via jaarlijkse conferentie in overleg met lec-

toraat , coördinatoren en stuurgroep door projectleider (maart 2014)

o opstellen plan van aanpak en bemensing jaarlijkse conferentie 2015 en 2016 door pro-

jectleider (april 2014)

o vaststellen plan van aanpak en bemensing door stuurgroep (mei 2014)

o uitvoeren plan van aanpak en bemensing door werkgroep conferentie (juni 2014-juni

2016)

o tussen- en eindevaluatie jaarlijkse conferentie en aanbevelingen voor vervolg door werk-

groep (juli 2015, juli 2016)

o opstellen plan van aanpak vanaf 2016-2017 door coördinatoren en projectgroep (sep-

tember 2016)

o vaststellen plan van aanpak door stuurgroep (oktober 2016)

website met onderzoeksresultaten en aanpakken, instrumenten ontwikkeld door de Academi-

sche Opleidingsschool (september 2015)

o opstellen uitgangspunten voor kennisdeling via website in overleg met lectoraat , coör-

dinatoren en stuurgroep door projectleider (maart 2014)

o opstellen plan van aanpak, bemensing en benodigde externe expertise en diensten door

projectleider (april 2014)

o vaststellen plan van aanpak door stuurgroep (mei 2014)

o uitvoeren plan van aanpak door werkgroep website (juni 2014-september 2015)

o oplevering website door werkgroep (september 2015)

o presenteren website in relevante netwerken door stuurgroep, coördinatoren en lecto-

raat (oktober 2015-december 2015)

12

Onderdeel C – Begeleiding beginnende leerkrachten Algemene doelstelling is het versterken van beginnende leerkrachten door na het diploma nauw te

blijven aansluiten bij hun opleidingsbehoefte en ze hier actief bij te ondersteunen. De Academische

Opleidingsschool richt zich daarbij vooral op het behouden van de innovatie impuls die van begin-

nende leerkrachten uitgaat. Doelgroep zijn beginnende leerkrachten die een sleutelrol kunnen en

willen vervullen in innovatie en schoolontwikkeling. De aanpak daarbij is om beginnende innovatieve

leerkrachten te ondersteunen en te begeleiden door netwerkvorming en het bieden van opleidings-

en professionaliseringsmogelijkheden.

Doelen

C.1 versterken van beginnende leerkrachten die gericht zijn op innovatie in hun loopbaanontwik-

keling door netwerkleren met elkaar, met directeuren en met alumni van masteropleidingen

C.2 ontwikkelen beleid voor begeleiding beginnende innovatieve leerkrachten ('high potentials')

Toelichting op de doelen

C.1 versterken van beginnende leerkrachten die gericht zijn op innovatie in hun loopbaanontwikkeling

door netwerkleren met elkaar, met directeuren en met alumni van masteropleidingen

Waar de reguliere Opleidingsschool zich vanuit een breedtestrategie richt op de ondersteuning van

beginnende leerkrachten in het algemeen, wil de Academische Opleidingsschool vanuit de gehan-

teerde dieptestrategie focussen op leerkrachten met ambities en (beginnende) kwaliteiten en vaar-

digheden m.b.t. onderwijsinnovatie. In afstemming met de ontwikkeling binnen de reguliere Oplei-

dingsschool ontwikkelt de Academische Opleidingsschool voor deze doelgroep een verdiept compe-

tentieprofiel en concept programma. Het competentieprofiel is een verdieping van het competentie-

profiel uit de opleiding en het reguliere competentieprofiel voor beginnende leerkrachten dat wordt

ontwikkeld binnen de reguliere Opleidingsschool. Competenties m.b.t. innovatie worden hierin op-

genomen. Een concept programma voor een van beginnende innovatieve leerkrachten voorziet in de

begeleiding, ondersteuning en voortgezette professionalisering van beginnende leerkrachten om dit

ontwikkelingsniveau te bereiken. Daarbij is aandacht voor de dilemma's en problemen die beginnen-

de leerkrachten ervaren en de rol bij onderwijsinnovatie. Een belangrijke rol hierbij spelen de direc-

teuren van deze leerkrachten. Onderdeel van deze doelstelling is dan ook om directeuren te onder-

steunen bij het begeleiden van deze specifieke groep beginnende leerkrachten en hen actief te be-

trekken bij het netwerk. Bij de ontwikkeling van het competentieprofiel en het conceptprogramma

en het opzetten en uitvoeren van het netwerk worden alumni van masteropleidingen betrokken. In

het competentieprofiel en conceptprogramma is het gewenste bekwaamheidsniveau m.b.t. de the-

ma's Opbrengstgericht Werken, Omgaan met Verschillen, Ouders en Pesten opgenomen en een pro-

gramma om de bekwaamheid hierin te verhogen. Het netwerk is uitgewerkt op niveau halffabrikaat

met het oog op toepassing in andere regio's en/of partnerschappen.

Resultaten en activiteiten:

vastgesteld plan van netwerk beginnende innovatieve leerkrachten 2015-2017 (mei 2015)

o opstellen tweejarig plan van aanpak netwerken beginnende leerkrachten in vier regio's

door projectleider en stuurgroep (maart 2015)

o samenstellen netwerkgroepen voor organiseren netwerken per regio bestaande uit spe-

cialist werkveld, basisschooldirecteur, opleidingsdocent en beginnende leerkracht door

projectleider en stuurgroep (april 2015)

o vaststellen plan van aanpak en bemensing door leden partnerschap (mei 2015)

o aankondigen netwerken en faciliteren beginnende leerkrachten door leden partnerschap

binnen eigen stichtingen (mei 2014-juli 2014)

13

concept competentieprofiel en programma voor netwerk beginnende innovatieve leerkrachten

ontwikkeld met daarin tenminste twee bijeenkomsten waarin ook directeuren participeren (juni

2015)

o formuleren ontwikkelopdracht door stuurgroep (oktober 2014)

o samenstellen ontwikkelgroep en bepalen voorzitter door projectleider (december 2014)

o ontwikkeling competentieprofiel en concept programma (halffabrikaat) voor netwerk

beginnende innovatieve leerkrachten door ontwikkelgroep (januari 2015-mei 2015)

o opleveren competentieprofiel en concept programma en aanbieden aan stuurgroep door

voorzitter ontwikkelgroep (juni 2015)

netwerk voor beginnende innovatieve leerkrachten ('young professionals/high potentials') ge-

start (september 2015, 2016)

o uitnodigen beginnende innovatieve leerkrachten door netwerkgroep

o uitvoeren plan van aanpak netwerk beginnende innovatieve leerkrachten 2015-2017

o tussentijds evalueren en bijstellen programma door netwerkgroep (mei 2016-juni 2016)

C.2 ontwikkelen beleid voor begeleiding beginnende innovatieve leerkrachten ('high potentials')

Op basis van evaluaties en ervaringen het netwerk van beginnende innovatieve leerkrachten gedu-

rende de projectperiode wordt gemeenschappelijk beleid ontwikkeld binnen de Academische Oplei-

dingsschool. Daarmee worden opbrengsten geborgd op een wijze die uitvoerbaar en betaalbaar is.

Dit beleid wordt ontwikkeld in afstemming met de reguliere Opleidingsschool, die zich richt op beleid

voor beginnende leerkrachten in het algemeen. Het beleid t.a.v. beginnende innovatieve leerkrach-

ten wordt daarin ingebed.

Resultaten en activiteiten:

vastgesteld beleid 'begeleiding beginnende innovatieve leerkrachten' (november 2016)

o informeren leden partnerschap over projectdoelen m.b.t. begeleiding beginnende inno-

vatieve leerkrachten door stuurgroep (november 2013)

o samenstellen vierkoppig panel 'beginnende leerkracht' uit leden partnerschap gericht op

beleidsontwikkeling beginnende innovatieve leerkrachten door stuurgroep (mei 2014)

o plannen en uitvoeren 8 panelbijeenkomsten gericht op beeld- en meningvorming t.a.v.

begeleiding beginnende innovatieve leerkrachten gevoed door onderzoeks- en projectre-

sultaten door stuurgroep en projectleider (september 2014-december 2015)

o opstellen uitgangspunten begeleiding beginnende innovatieve leerkrachten door panel

(april 2016)

o ontwikkelen beleidsvoorstel begeleiding beginnende innovatieve leerkrachten door pro-

jectleider (april 2016-oktober 2016)

o vaststellen beleid begeleiding beginnende innovatieve leerkrachten door leden partner-

schap (november 2016)

14

Projectleiding Rol van de projectleiding is om de projectactiviteiten te monitoren en waar nodig bij te sturen. De

projectleiding werkt in opdracht van en rapporteert aan de stuurgroep. De projectleiding draagt zorg

voor periodieke rapportages en informatievoorziening binnen en buiten het partnerschap, waaron-

der informatie aan de subsidieverstrekker en onderhoudt contact met andere opleidingsscholen.

Doelen, resultaten en activiteiten

monitoren en bijsturen projectactiviteiten en (indien nodig) bijstellen projectplan

structureel overleg met stuurgroep is gepland en opgenomen in jaarplanning (mei 2014, mei

2015)

o projectuitvoering voorbereiden (januari-april 2014)

o opstellen jaarplanning projectleiding (april 2014, 2015)

o vaststellen jaarplanning door stuurgroep (mei 2014, 2015)

rapporteren over projectvoortgang

jaarlijkse tussenrapportages en eindrapportage (mei 2015, mei 2016, december 2016)

o opstellen tussenrapportage over 2014-2015, 2015-2016 door projectleiding (april 2015,

2016)

o aanbieden tussenrapportage aan stuurgroep door projectleiding (mei 2015, 2016)

o vaststellen tussenrapportage en doorsturen rapportage naar subsidieverstrekker door

stuurgroep (mei 2015, 2016)

o opstellen eindrapportage over 2013-2016 door projectleiding (oktober 2016)

o aanbieden eindrapportage aan stuurgroep door projectleiding (november 2016)

o vaststellen eindrapportage en doorsturen rapportage naar subsidieverstrekker door

stuurgroep (december 2016)

vertegenwoordigen van het partnerschap bij externe activiteiten

deelname aan externe activiteiten is gepland en opgenomen in jaarplanning (mei 2014, mei

2015)

o signaleren externe activiteiten en opnemen in jaarplanning door projectleiding (april

2014, 2015)

contact leggen en onderhouden met andere opleidingsscholen

overzicht opleidingsscholen en contactpersonen (mei 2014)

o opvragen bestaande opleidingsscholen en nieuwe samenwerkingsverbanden bij

OCW/DUO door projectleider (januari 2014)

o selecteren opleidingsscholen voor uitwisseling en contact opnemen met aanspreekpunt

door projectleider (februari 2014)

o nader kennismaken met geselecteerde contactpersonen opleidingsscholen (februari

2014-april 2014)

o toevoegen contactgegevens aan digitale leer-/werkomgeving met toestemming van be-

treffende opleidingsscholen door projectleider (mei 2014)

structureel overleg met andere opleidingsscholen is gepland en opgenomen in jaarplanning (mei

2014, mei 2015)

o overlegmomenten met andere opleidingsscholen plannen (april 2014)

o opstellen jaarplanning projectleiding (april 2014, 2015)

o vaststellen jaarplanning door stuurgroep (mei 2014, 2015)