PROJECT-MER INRICHTING LOGISTIEK PARK SCHIJNS EN ... · organisatorisch en ruimtelijke aspecten...

Opdrachtgever: Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen

Datum: 05-08-2013

PROJECT-MERINRICHTING LOGISTIEK PARK SCHIJNS ENAANSLUITINGSCOMPLEX OP DE A12Kennisgeving

Titel Project-MER Logistiek Park Schijns en aansluitingscomplex op de A12

Opdrachtgever Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen

Contactpersoon opdrachtgever Kris De Craene / Johan Hoeben

Indiener Technum (Tractebel Engineering n.v.)

Coveliersstraat 15 - 2600 Antwerpen

T +32 3 270 92 92 - [email protected]

Contactpersoon indiener Katelijne Verhaegen

Datum 05/08/2013

Versienummer 5

Projectnummer P.005291

KWALITEIT

DOCUMENTGESCHIEDENIS

Versie Datum Opmerkingen

05 05/08/2013 Kennisgeving voor goedkeuring door Dienst Mer

04 30/07/2013 Ontwerp kennisgeving voor Havenbedrijf (2e versie)

03 12/06/2013 Interne versie

02 07/05/2013 Ontwerp kennisgeving voor Havenbedrijf

01 Interne versie

DOCUMENTVERANTWOORDELIJKHEID

Datum

Auteur(s) Ine Darras, Katelijne Verhaegen, Ulrik Van Soom, Jan Dumez, BiekeCloet, Ewald Wauters, Kristin Bluekens, Chris Neuteleers, JohanVersieren, Eliene Van Aken, Koen Couderé

02/08/2013

Datum

Documentscreener(s) Katelijne Verhaegen, Koen Couderé 05/08/2013

BESTANDSINFORMATIE

Bestandsnaam P.5291-501-001-05 Kennisgeving Logistiek Park Schijns

Laatst opgeslagen 05/08/2013

Technum Inhoud i

INHOUD

1. Inleiding ________________________________________________________ 11.1 Waarom deze kennisgeving_________________________________________________1

1.2 Leeswijzer ______________________________________________________________2

1.3 Hoe wordt de inspraak op de kennisgeving georganiseerd ________________________3

2. Algemene inlichtingen ______________________________________________ 52.1 Beknopte voorstelling van het project _________________________________________5

2.2 De initiatiefnemer ________________________________________________________6

2.3 Team van erkende MER-deskundigen _________________________________________6

2.4 Toetsing aan de project-m.e.r.-plicht _________________________________________7

3. MER-procedure ___________________________________________________ 9

3.1 MER-procedure __________________________________________________________9

3.2 Verdere besluitvorming ___________________________________________________ 11

4. Verantwoording van het project _____________________________________ 134.1 Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen _________________________________________ 13

4.2 Strategisch Plan voor de Haven van Antwerpen ________________________________ 14

4.3 Plan- MER en Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan (GRUP) _____________________ 14

5. Ruimtelijke, juridische en beleidsmatige situering van het project ___________ 175.1 Ruimtelijke situering _____________________________________________________ 17

5.2 Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden _________________________________ 18

6. Projectbeschrijving _______________________________________________ 356.1 Ruimtelijk raamwerk _____________________________________________________ 35

6.2 Variabele ruimtelijke randvoorwaarden _______________________________________ 39

6.3 Inrichting van het projectgebied ____________________________________________ 41

6.4 Interferentie met andere plannen en projecten ________________________________ 47

7. Alternatieven ____________________________________________________ 517.1 Voorheen onderzochte alternatieven_________________________________________ 51

7.2 Nulalternatief ___________________________________________________________ 57

7.3 Locatiealternatieven _____________________________________________________ 57

7.4 Uitvoeringsalternatieven __________________________________________________ 58

7.5 Ontsluitingsvarianten _____________________________________________________ 58

7.6 Timing van de werken ____________________________________________________ 59

8. Relevante informatie uit bestaande onder-zoeken ________________________ 60

9. Ingreep-effectanalyse _____________________________________________ 61

10. Afbakening van het studiegebied, de referentie-situatie en de geplandetoestand _______________________________________________________ 63

Technum Inhoud ii

10.1 Studiegebied ___________________________________________________________ 63

10.2 Referentiesituatie en geplande toestand ______________________________________ 63

11. Methodologie beschrijving referentiesituatie, effectvoorspelling en –beoordeling _____________________________________________________ 6411.1 Algemeen______________________________________________________________ 64

11.2 Discipline Bodem ________________________________________________________ 64

11.3 Discipline Water _________________________________________________________ 69

11.4 Discipline Mobiliteit ______________________________________________________ 76

11.5 Discipline Lucht _________________________________________________________ 89

11.6 Discipline Geluid en Trillingen ______________________________________________ 98

11.7 Discipline Fauna en Flora ________________________________________________ 109

11.8 Discipline Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie ______________________ 121

11.9 Discipline Mens – Sociaal organisatorisch ruimtelijke aspecten ___________________ 129

12. Grensoverschrijdende milieueffecten _________________________________ 137

13. Voorstel inhoudsopgave van het MER ________________________________ 138

Gebruikte afkortingen ________________________________________________ 139

Verklarende woordenlijst ______________________________________________ 140

Referentielijst_______________________________________________________ 144

Bijlagen ___________________________________________________________ 145

Bijlage 1. Boomstructuur criteria EMCA ________________________________________ 145

Bijlage 2. Juridisch en beleidsmatig kader lucht __________________________________ 147

a. Luchtkwaliteitsdoelstellingen ______________________________________________ 147

b. Emissiedoelstellingen ____________________________________________________ 152

Technum Lijst van figuren iii

LIJST VAN FIGUREN

Figuur 2-1 Beknopte voorstelling van het project ........................................................................ 5

Figuur 3-1: Stroomschema van de m.e.r.-procedure, met situering van de terinzagelegging,ingeval geen grensoverschrijdende effecten van belang zijn. ...................................... 11

Figuur 4-1 GRUP Afbakening zeehavengebied Antwerpen .......................................................... 16

Figuur 5-1 Ruimtelijke situering van het Logistiek Park Schijns en de zoekzone voor hetontsluitingscomplex op de A12................................................................................ 18

Figuur 5-2 Gewestplan .......................................................................................................... 29

Figuur 5-3 Herbevestigde agrarische gebieden ......................................................................... 30

Figuur 5-4 Polders en Wateringen ........................................................................................... 31

Figuur 5-5 VEN-gebieden ....................................................................................................... 32

Figuur 5-6 Vogel- en Habitatrichtlijngebieden ........................................................................... 33

Figuur 5-7 Landschapsatlas .................................................................................................... 34

Figuur 6-1 Basisstructuur met rechthoekige kavels ................................................................... 35

Figuur 6-2 Ontsluitingsprincipe ............................................................................................... 36

Figuur 6-3 Geclusterd parkeren .............................................................................................. 36

Figuur 6-4 Fortengordel met ecologische verbindingszone ......................................................... 37

Figuur 6-5 Zichtlocaties ......................................................................................................... 37

Figuur 6-6 Trajecten voor langzaam verkeer ............................................................................ 38

Figuur 6-7 Waterbuffering ..................................................................................................... 38

Figuur 6-8 Projectgebied als bufferzone................................................................................... 39

Figuur 6-9 Hoogtes van bestaande infrastructuren en omliggende percelen ................................. 40

Figuur 6-10 Locatie van de hoogspanningslijn ............................................................................ 41

Figuur 6-11 Conceptueel inrichtingsplan .................................................................................... 43

Figuur 6-12 Waterlopen in en rondom het projectgebied ............................................................. 44

Figuur 6-13 Zoekzone aansluitingscomplex A12.......................................................................... 47

Figuur 6-14 Inrichtingsvisie voor het Opstalvalleigebied .............................................................. 49

Figuur 6-15 Indicatieve voorstelling van de scenario’s voor de Nx ................................................ 50

Technum Lijst van figuren iv

Figuur 7-1 Alternatief 1: Value Added Logistics......................................................................... 52

Figuur 7-2 Alternatief 2: Value Added Logistics - Factory of the Future........................................ 53

Figuur 7-3 Alternatief 4: Value Added Logistics - Distripark Spoor ............................................... 54

Figuur 7-4 Alternatief 5: Value Added Logistics – Distripark Spoor – Factory of the Future ............ 55

Figuur 7-5 Variant 1: brug (Hollands complex) ......................................................................... 58

Figuur 7-6 Variant 2: brug (rotonde) ....................................................................................... 59

Figuur 11-1 Afbakening studiegebied voor de discipline mobiliteit................................................. 76

Figuur 11-2 Zonering van het mobiliteitsmodel en activiteiten in de haven .................................... 78

Figuur 11-3 Luchtfoto met afbakening LPS en omliggende woon- en natuurgebied ........................ 99

Figuur 11-4 Wegverkeerslawaai – geluidsbelastingsindicator Lden [Bron LNE: Printscreenviewer ‘geluidskaarten’- deelgemeente ‘Antwerpen’ – Zoom ‘Stabroek’] ..................... 101

Figuur 11-5 Industrielawaai agglomeratie Antwerpen – geluidsbelastingsindicator Lden [BronLNE: Printscreen viewer ‘geluidskaarten’- deelgemeente ‘Antwerpen’ – Zoom‘Stabroek’] .......................................................................................................... 102

Figuur 11-6 Ecosysteemkwetsbaarheidskaart geluidsverstoring [Bron: Agiv – Zoom: omgevingStabroek) – legende: toename kleurintensiteit = toename kwetsbaarheid .................. 104

Figuur 11-7 Ligging van de natuurkerngebieden ter hoogte van het geplande Logistiek ParkSchijns met aansluitingscomplex volgens het MMHA (naar Indeherberg en Beyen,2008) ........................................................................................................... 110

Figuur 11-8 Natura 2000 ....................................................................................................... 112

Figuur 11-9 Habitatkaart ....................................................................................................... 113

Figuur 11-10VEN-gebieden ..................................................................................................... 114

Figuur 11-11Biologische Waarderingskaart ............................................................................... 115

Figuur 11-12Studiegebied op de Popp-kaart (ca 1850) .............................................................. 122

Figuur 11-13Studiegebied op NGI 1948 ................................................................................... 122

Technum Lijst van tabellen v

LIJST VAN TABELLEN

Tabel 1-1 Gemeenten waarin het project gerealiseerd wordt of waaraan het project grenst ........... 3

Tabel 2-1 Overzicht van het team van erkende MER-deskundigen ............................................... 6

Tabel 5-1 Juridisch en beleidsmatig kader .............................................................................. 19

Tabel 7-1 Vermoedelijke timing van de werken ....................................................................... 59

Tabel 9-1 Ingreep-effectenschema voor de realisatie van het Logistiek Park Schijns, hetaansluitingscomplex op de A12 en gerelateerde ingrepen .......................................... 62

Tabel 11-1 Beoordelingscriteria voor de discipline bodem ........................................................... 68

Tabel 11-2 Ingreep-effectrelaties voor de discipline water .......................................................... 71

Tabel 11-3 Beoordelingscriteria voor de discipline water ............................................................ 74

Tabel 11-4 Overzicht effecten en beoordelingskader voor de discipline mobiliteit .......................... 88

Tabel 11-5 Overzicht van jaargemiddelde NO2 en PM10 en het aantal overschrijdingen van dedaggemiddelde PM10 grenswaarde in het studiegebied (bron VMM geoloketAdvisering RUP – Thema lucht) ............................................................................... 91

Tabel 11-6 Overzicht gemeten aantal overschrijdingen PM10 daggrenswaarde ............................. 91

Tabel 11-7 Beoordelingskader lucht in functie van berekende bijdrage in vergelijking met desituatie bij autonome ontwikkeling, incl. koppeling met milderende maatregelen(RLB lucht,2012) ................................................................................................... 96

Tabel 11-8 Overzicht effecten en beoordelingskader voor de discipline geluid ............................. 107

Tabel 11-9 Beoordelingscriteria voor discipline Fauna en Flora .................................................. 117

Tabel 11-10 Significantiekader landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie ............................ 126

Tabel 11-11 Overzicht effecten en beoordelingskader voor de discipline landschap, bouwkundigerfgoed en archeologie ........................................................................................ 128

Tabel 11-12 Overzicht effecten en beoordelingskader voor de discipline mens – sociaal-organisatorisch en ruimtelijke aspecten ................................................................. 135

Tabel 13-1 Luchtkwaliteitdoelstellingen overeenkomstig de Europese Kaderrichtlijn ‘Lucht’(herziening goedgekeurd op 14 april 2008) ............................................................ 147

Tabel 13-2 Jaargemiddelde grens- en streefwaarden inzake depositie van zware metalenuitgedrukt in µg/m².dag (als gemiddelde op jaarbasis) ............................................ 150

Tabel 13-3 Jaargemiddelde grens- en streefwaarden inzake zware metalen in omgevingslucht,uitgedrukt in µg/m³ ............................................................................................. 150

Technum Lijst van tabellen vi

Tabel 13-4 : Beleidsdoelstellingen in Zeq/ha.jaar voor verzurende depositie (bron: VMMjaarrapporten) .................................................................................................... 151

Tabel 13-5: Doelstellingen inzake depositie van dioxine, zoals gehanteerd door VMM. ................... 152

Tabel 13-6: Emissiedoelstellingen 2010 vastgelegd overeenkomstig de NEC-richtlijn ................... 153

Tabel 13-7: reductiedoelstellingen voor België cfr herziening Protocol van Göteborg (2012) ........... 154

Tabel 13-8: emissieplafonds cfr herziening Protocol van Göteborg (2012) .................................... 155

Technum 1

1. INLEIDING

1.1 Waarom deze kennisgeving

In de voorliggende kennisgeving voor het milieueffectrapport van het project “Inrichting van hetLogistiek Park Schijns en aansluitingscomplex op de A12”, vindt u een beschrijving van demanier waarop de studie naar de mogelijke milieueffecten van de verschillende deelprojecten(het dempen van de Verlegde Schijns en Voorgracht en de aanleg van een nieuwe waterloopter vervanging van deze waterlopen, de aanleg van een nieuwe langsgracht langs de A12, hetverplaatsen van hoogspanningsmasten, grondverzet, de terreininrichting voor het logistiek parken de aanleg van een aansluitingscomplex op de A12) zal uitgevoerd worden. De kennisgevinggeeft, in het kader van de milieueffectrapportage (m.e.r.), informatie over het “hoe, wat enwaarom” van het geplande project.

Milieueffectrapportage is een instrument om de doelstellingen en beginselen van hetmilieubeleid te helpen realiseren, namelijk het voorzorgsbeginsel en het beginsel van preventiefhandelen. Het is een juridisch-administratieve procedure waarbij vóór dat een activiteit ofingreep (projecten, beleidsvoornemens zoals plannen en programma's) plaatsvindt, demilieugevolgen ervan op een wetenschappelijk verantwoorde wijze worden bestudeerd,besproken en geëvalueerd in overleg met de betrokken instanties. De achterliggendegrondgedachte is dat het beter is om de voor het milieu schadelijke activiteiten (plannen enprojecten) vanaf een vroeg stadium in de besluitvorming te detecteren en bij te sturen.

Milieueffectrapportage reikt de elementen aan om milieueffecten grondig in overweging tenemen vooraleer over de uitvoering van het plan of het project een besluit wordt genomen.

Een MER is een informatief instrument en geen beslissingsinstrument. De beslissing dieuiteindelijk zal genomen worden door de bevoegde overheid over het vergunnen van eenproject onderworpen aan de m.e.r.-plicht, zal naast milieueffecten ook rekening houden metandere sectoren (sociale, economische en technische belangen) en met openbare inspraak.

Bij het opstellen van een MER moeten regels gevolgd worden die vastgesteld zijn in Titel IV vanhet decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid, in het decreetvan 18 december 2002 tot aanvulling van het decreet van 5 april 1995, in het decreet van 27april 2007 houdende wijziging van het decreet van 5 april 1995 en van artikel 36ter van hetdecreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu. Hetindienen van de kennisgeving is het formele begin van de m.e.r.-procedure, het geheel vanwettelijk vastgelegde stappen voor het opstellen, beoordelen en gebruiken van een MER.

In voorliggende kennisgeving wordt beschreven welk project de initiatiefnemer wenst uit tevoeren en hoe de gevolgen voor de natuur en het milieu van het project bestudeerd zullenworden. De kennisgeving geeft de blauwdruk aan van het project-MER, dat op basis van ditdossier en van de richtlijnen van de bevoegde administratie in een volgende fase zal opgesteldworden.

Op basis van de kennisgeving krijgen het publiek en alle betrokken administraties demogelijkheid om opmerkingen te geven over de gewenste inhoud van het project-milieueffectrapport, over de effecten die ermee samenhangen en over de manier waarop deeffecten bestudeerd worden. Deze kennisgeving is dan ook te beschouwen als een uitnodigingaan alle betrokkenen om mee te denken over de gewenste inhoud van het milieueffectrapport.Verdere praktische informatie over de inspraak wordt weergegeven in paragraaf 1.3.

2 P.005291| Kennisgeving Project-MER Logistiek Park Schijns en aansluitingscomplex op de A12

1.2 Leeswijzer

Voorliggend document bevat informatie over het project “Inrichting van het Logistiek ParkSchijns en aansluitingscomplex op de A12” en over de wijze waarop de milieueffecten van ditproject zullen bestudeerd worden.

Deze kennisgeving omvat dertien hoofdstukken, inclusief dit inleidend hoofdstuk (Hoofdstuk 1).Hieronder wordt kort de inhoud van de verdere hoofdstukken omschreven.

Hoofdstuk 2 geeft algemene inlichtingen met betrekking tot de initiatiefnemer van het projecten het team van erkende MER-deskundigen die het onderzoek voor het project-milieueffectrapport zullen uitvoeren. Daarnaast wordt het project getoetst aan de m.e.r.-plicht.

In hoofdstuk 3 wordt het wettelijk kader voor milieueffectrapportage voor projecten op Vlaamsniveau toegelicht. Tevens wordt de procedure voor de uitvoering van een project-m.e.r. inVlaanderen, waar deze kennisgeving in past, beschreven en toegelicht.

Hoofdstuk 4 behandelt de probleemstelling die geleid heeft tot het uitwerken van het project.Hier wordt aangegeven waarom de uitvoering van het project noodzakelijk is.

In hoofdstuk 5 worden de juridische en beleidsmatige randvoorwaarden overlopen die voor hetvoorgenomen project en zijn eventuele milieueffecten relevant kunnen zijn.

In hoofdstuk 6 wordt het project in detail beschreven: De ruimtelijke situering, de voorgenomenbestemmingen en de mogelijke functies in het projectgebied.

Hoofdstuk 7 geeft aan welke alternatieven (naast het basisproject) de initiatiefnemer in hetMER wil laten onderzoeken.

Hoofdstuk 8 geeft een overzicht van de beschikbare relevante informatie uit bestaandeonderzoeken.

In hoofdstuk 9 wordt een eerste analyse gemaakt van de te verwachten effecten op het milieuten gevolge van inrichting van het Logistiek Park Schijns en aanleg van het aansluitingscomplexop de A12.

In hoofdstuk 10 worden een aantal uitgangspunten voor de milieueffectrapporteringvastgelegd: wat wordt bedoeld met projectgebied en studiegebied, binnen welk gebied enwelke periode worden effecten verwacht? Hoe wordt de impact van het project bepaald?

Hoofdstuk 11 geeft per discipline aan welke methode zal gevolgd worden voor het bepalen vande milieu-impact, van welke basisgegevens daarbij zal gebruik gemaakt worden en welkenormen eventueel worden gebruikt om de resultaten van de impactbepaling aan te toetsen.

In hoofdstuk 12 wordt nagegaan of grensoverschrijdende effecten verwacht worden.

Hoofdstuk 13 stelt de globale inhoudsopgave van het op te maken project-milieueffectrapport(MER) voor.

Aansluitend op deze hoofdstukken wordt ook een lijst gegeven met een verklaring van deafkortingen, een verklarende woordenlijst, een literatuurlijst en een aantal inhoudelijke bijlagen.

Technum 3

1.3 Hoe wordt de inspraak op de kennisgeving georganiseerd

1.3.1 Doel van de terinzagelegging

Alle betrokkenen worden door de terinzagelegging van de kennisgeving op de hoogte gebrachtvan het geplande project en worden uitgenodigd om hun visie te geven op de volledigheid vanhet geplande onderzoek naar de mogelijke effecten in het project-MER. Het is de bedoeling dater uit de inspraak zoveel mogelijk zinvolle en bruikbare ideeën komen om het onderzoek in deproject-m.e.r. te verbeteren en/of te vervolledigen. Het publiek, alsook het maatschappelijkemiddenveld en alle andere betrokken instanties krijgen de mogelijkheid om aanvullingen tegeven over de nodige inhoud van het project-MER en in het bijzonder over de noodzakelijk teonderzoeken effecten of maatregelen.

1.3.2 Termijn en praktische informatie

Concreet dienen de gemeenten, waar het MER-plichtige project gepland is, een afschrift vandeze kennisgeving ter inzage te leggen gedurende een termijn van maximaal 30 dagen. Tijdensdeze termijn heeft het college van burgemeester en schepenen de tijd om de opmerkingen vande inwoners toe te sturen naar de Dienst Mer.

Voor het project "Inrichting van het Logistiek Park Schijns en aansluitingscomplex op de A12"betreft het volgende gemeenten:

Tabel 1-1 Gemeenten waarin het project gerealiseerd wordt of waaraan het project grenst

GEMEENTE CONTACTADRES

Antwerpen Grote Markt 1 – 2000 Antwerpen – tel. 03 221 13 33

Stabroek Dorpsstraat 99 – 2940 Stabroek – tel. 03 568 80 80

Eventuele opmerkingen van burgers op de kennisgeving worden tijdens de terinzagelegging bijvoorkeur ingediend bij de betrokken gemeenten.

De opmerkingen kunnen ook rechtstreeks aan de bevoegde administratie voor de uitvoeringvan de m.e.r.-wetgeving van het Vlaams Gewest worden overgemaakt:

Departement Leefmilieu, Natuur en EnergieAfdeling Milieu-, Natuur- en EnergiebeleidDienst milieueffectrapportagebeheerProject-MER “Logistiek Park Schijns en aansluitingscomplex A12”Graaf de Ferrarisgebouw (3de verdieping) Koning Albert II-laan 20, bus 81000 BRUSSELTel 02/553.80.79Fax 02/553.80.75Elektronische post: [email protected]

Voor de inspraak kan gebruik gemaakt worden van een inspraakformulier op de website van dedienst Mer (http://www.mervlaanderen.be). Op dit formulier dient steeds de titel van hetproject-MER duidelijk ingevuld te worden. Dit formulier kan vervolgens per post, per e-mail ofper fax bezorgd worden aan de dienst Mer. Op de website is ook een folder beschikbaar metmeer informatie over de inspraakprocedure en de manier waarop geldige opmerkingen kunnenworden ingediend. Deze folder kan ook aangevraagd worden via [email protected]. Bij de


milieuambtenaar van de betrokken gemeenten kan ook meer informatie verkregen worden overde inspraakprocedure.

1.3.3 Wat zijn nuttige inspraakreacties

De terinzagelegging is geen openbaar onderzoek waarbij bezwaarschriften kunnen ingediendworden. Bezwaarschriften kunnen enkel ingediend worden tijdens het openbaar onderzoek datgeorganiseerd zal worden naar aanleiding van de vergunningsaanvraag. Dit is dus tijdens delatere besluitvormingsprocedure en niet gedurende de m.e.r.-procedure. Het milieueffectrapportis bij een dergelijk openbaar onderzoek overigens bruikbaar als instrument om bezwaarschriftente onderbouwen maar ook een basis om ze te weerleggen.

Zoals eerder vermeld kan de Dienst Mer enkel zinvolle reacties gebruiken voor het opstellen vanrichtlijnen die de initiatiefnemer en de deskundigen moeten volgen bij het opstellen van hetMER. Dit kunnen opmerkingen zijn over de vorm en presentatie van het MER maar ookinhoudelijke opmerkingen zoals opmerkingen over het voorgenomen project zelf, over dealternatieven, over de beschrijving van de bestaande toestand, milieueffecten en milderendemaatregelen, over de opvolging en evaluatie van de effecten, over de leemten in de kennis,….

1.3.4 Wat gebeurt er met de inspraakreacties

Binnen de 30 dagen na de aanvang van de terinzagelegging bezorgt het college vanburgemeester en schepenen de opmerkingen van de publieke inspraak en de eigenopmerkingen aan de administratie (de Dienst Mer). De Dienst Mer bestudeert en verwerkt dereacties en bepaalt welke opmerkingen en aanvullingen aanleiding geven tot uitbreiding ofbeperking van het onderzoek. De richtlijnen voor het MER die na de periode vanterinzagelegging door de Dienst Mer worden opgesteld, vormen het eigenlijke onderzoekskaderwaar de m.e.r.-deskundigen die het MER zullen opmaken mee zullen werken.

Technum 5

2. ALGEMENE INLICHTINGEN

2.1 Beknopte voorstelling van het project

In het havengebied Antwerpen zal een zone van ca. 87 ha langsheen de A12 ontwikkeldworden tot logistiek park. Het logistieke park zal in het zuiden aansluiting vinden met despoorterminal Main Hub 1 en 2 en Freight Village. De ontsluiting van het logistiek park via deweg zal onder andere gebeuren via een nieuw aan te leggen complex op de A12. De exactelocatie van dit complex is nog niet gekend, er staat wel vast dat de ontsluiting gerealiseerd zalworden in de zoekzone, zoals aangegeven in Figuur 2-1.

De inrichting van het logistiek park gaat gepaard met het dempen van de Verlegde Schijns ende aanleg van een nieuwe waterloop ter vervanging van deze waterlopen, de aanleg van eennieuwe langsgracht langs de A12 en het indien nodig verplaatsen van hoogspanningsmasten.Ook het aansluitingscomplex op de A12 maakt integraal deel uit van het voorwerp van demilieueffectbeoordeling.

Het projectgebied omvat deze verschillende ingrepen en is dus groter dan het Logistiek ParkSchijns zelf. Het beslaat een oppervlakte van 174,5 ha. De afbakening van het projectgebiedwordt in Figuur 2-1 weergegeven met een stippellijn.

Figuur 2-1 Beknopte voorstelling van het project


2.2 De initiatiefnemer

De initiatiefnemer is de organisatie of instantie die het project heeft ontwikkeld en wenst terealiseren. De initiatiefnemer voor dit project-m.e.r. is:

het Gemeentelijke Havenbedrijf AntwerpenEntrepotkaai 12000 AntwerpenContactpersoon : Johan Hoeben, Technisch Manager, Afdeling Ruimtelijke ordening enmilieu

2.3 Team van erkende MER-deskundigen

Volgens het Vlaams decreet op de milieueffectrapportage moeten de onderzoeken die nodig zijnom een milieueffectrapport op te stellen gecoördineerd worden door een erkende MER-coördinator.

Aangezien er door de overheid nog geen erkende MER-coördinatoren zijn aangesteld, wordt detaak van MER-coördinator opgenomen door een MER-deskundige. Deze MER-coördinator stelteen team van deskundige medewerkers aan, die deelonderzoeken uitvoeren volgens een aantalonderzoeksdisciplines.

Voor het op te maken project-MER voor de inrichting van het Logistiek Park Schijns en hetaansluitingscomplex op de A12 wordt voor elke onderzoeksdiscipline één erkend MER-deskundige opgegeven die het deelonderzoek zal uitvoeren of in ieder geval zal begeleiden enop zijn kwaliteit zal controleren. De MER-coördinator zal van de deelonderzoeken en deeindconclusies in samenspraak met de andere onderzoeksexperts een coherent geheel maken.

Het team van erkende MER-deskundigen dat zal ingezet worden voor de opmaak van hetproject-MER wordt in Tabel 2-1 per discipline opgegeven.

De taak van MER-coördinator wordt opgenomen door Koen Couderé, MER-deskundige Bodemen Water met ruime ervaring in het coördineren van plan- en project-MER’s.

Tabel 2-1 Overzicht van het team van erkende MER-deskundigen

Discipline Deskundige Nr Erkenningsbesluit Geldig tot

Water Koen Couderé MB/MER/EDA/222/V3 31/03/2016

Bodem Koen Couderé MB/MER/EDA/222/V3 31/03/2016

Geluid en trillingen Chris Neuteleers MB/MER/EDA/556/V3 Onbepaaldeduur

Lucht Johan Versieren MB/MER/EDA/059/V4-C 10/05/2015

Landschap, bouwkundig erfgoed enarcheologie

Ewald Wauters MB/MER/EDA/589/V2 Onbepaaldeduur

Fauna en flora Kristin Bluekens MB/MER/EDA-719 08/10/2014

Mens – sociaal organisatorische aspecten(verkeer)

Jan Dumez MB/MER/EDA-737 16/01/2016

Mens – sociaal organisatorische aspecten(ruimte)

Bieke Cloet MB/MER/EDA-700 11/08/2013

Technum 7

2.4 Toetsing aan de project-m.e.r.-plicht

Op 18 december 2002 is het "decreet tot aanvulling van het decreet van 5 april 1995 houdendealgemene bepalingen inzake milieubeleid met een titel betreffende de milieueffect- enveiligheidsrapportage" goedgekeurd (B.S. 13 februari 2003).

Het uitvoeringsbesluit van de Vlaamse Regering over de categorieën van projecten waarvoor (aldan niet) een milieueffectrapport moet worden opgemaakt, werd goedgekeurd door de Vlaamseregering op 10 december 2004 en gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 17 februari 2005.De categorieën van projecten waarvoor een project-MER moet worden opgesteld, zijn vermeldin bijlage I, II en III van dit besluit.

Bijlage I projecten zijn hierbij steeds m.e.r.-plichtig.

Bijlage II projecten zijn eveneens m.e.r.-plichtig maar de initiatiefnemer kan een gemotiveerdverzoek tot ontheffing van m.e.r.-plicht indienen bij de bevoegde overheid (Dienst Mer).Ontheffing is mogelijk indien vroeger al:

een plan-MER over een plan of programma waarin het voorgenomen project past, werdgoedgekeurd;

wanneer al een project-MER werd goedgekeurd over een project waarvan hetvoorgenomen initiatief een herhaling, voortzetting of alternatief is;

indien aangetoond kan worden dat het voorgenomen project geen aanzienlijkegevolgen kan hebben voor het milieu en een nieuw project-MER redelijkerwijze geennieuwe of bijkomende gegevens over aanzienlijke milieueffecten kan bevatten.

Op 29 april 2013 is het besluit van de Vlaamse regering van 1 maart 2013 inzake de nadereregels van de project-m.e.r.-screening gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Door hetproject-m.e.r.-screening besluit is een nieuwe bijlage III aan het project-m.e.r.-besluittoegevoegd.

Wanneer een project onder één van de rubrieken van bijlage III van het project-m.e.r.-besluitvalt, kan de initiatiefnemer een project-MER opmaken, maar -en dat zal in de meeste gevallengebeuren- hij kan er ook voor opteren om de project-m.e.r.-screeningsprocedure te doorlopenen een project-m.e.r.-screeningsnota op te maken waarin aangetoond wordt dat er ten gevolgevan het project geen aanzienlijke effecten te verwachten zijn.

Het voorgenomen project valt onder volgende rubrieken van bijlage II :

10a : Industrieterreinontwikkeling met een oppervlakte van 50 ha en meer;

1c : Waterbeheersingsprojecten op onbevaarbare waterlopen, zoals de aanleg vanoverstromingsgebieden, wachtbekkens of van nieuwe waterlopen, die gelegen zijn in ofeen aanzienlijke invloed kunnen hebben op een bijzonder beschermd gebied, metuitzondering van instandhoudings-, herstel- of onderhoudswerken.

Het te ontwikkelen Logistiek Park Schijns is immers ongeveer 87 ha groot. De Verlegde Schijns,gelegen ten zuiden van het toekomstig industrieterrein, zijn ook deels gelegen in bijzonderbeschermd gebied (Vogelrichtlijngebied ‘Schorren en polders van de Beneden-Schelde’, deelEttenhovense Polder’ (Figuur 5-6)) en worden gedempt en vervangen door een nieuwewaterloop. Ook de nieuwe langsgracht die ten noorden van de A12 aangelegd wordt is in hetvogelrichtlijngebied gelegen.


Hoewel opname in bijlage II de mogelijkheid openlaat om een gemotiveerd verzoek totontheffing van m.e.r.-plicht in te dienen heeft de initiatiefnemer besloten dit niet te doen,gezien de omvang en complexiteit van het project. De initiatiefnemer wenst integendeel dem.e.r. te gebruiken als een positief en interactief instrument om te anticiperen op milieueffectenen de duurzaamheid van dit vlaggenschipproject op een hoger niveau te tillen.

Het voorgenomen project valt verder ook onder volgende rubrieken van bijlage III :

De aanleg van een nieuw open afrittencomplex op een bestaande autosnelweg valtonder de rubriek ‘Aanleg van wegen’ (rubriek 10e) van bijlage III van het project-m.e.r.-besluit.

De verplaatsing van de hoogspanningsleiding (zie par. 6.2.2) valt onder rubriek 3b vanBijlage III : Transport van elektrische energie via bovengrondse leidingen (projectendie niet onder bijlage I of bijlage II vallen) in combinatie met de wijzigingsrubriek 13

Technum 9

3. MER-PROCEDURE

3.1 MER-procedure

Het op te maken project-MER voor de inrichting van het Logistiek Park Schijns en de aanleg vanhet aansluitingscomplex op de A12 volgt de procedure zoals opgenomen in het decreet totaanvulling van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleidmet een titel betreffende milieueffecten veiligheidsrapportage (het MER/VR-decreet) dat op 18december 2002 door het Vlaams Parlement werd goedgekeurd. Deze aanvulling van het decreetwas nodig om Europese en internationale afspraken te kunnen uitvoeren. Door het decreet zijnde procedurestappen gevoelig uitgebreid ten behoeve van de publieke inspraak en van hetformuleren van richtlijnen. Het m.e.r.-proces vormt de praktijkinvulling van het wettelijk kader.

De procedure voor het opstellen van een project-MER volgens het MER/VR-decreet van 18december 2002 wordt gekenmerkt door vier fasen:

Een kennisgevingsfase: tijdens deze fase wordt het kennisgevingsdossier opgesteld eningediend bij de bevoegde overheid (Dienst Mer). De fase wordt afgesloten met hetvolledig verklaren van de kennisgeving.

In de richtlijnenfase worden de inhoud en de bijzondere richtlijnen voor het project-MER vastgesteld door de Dienst Mer.

In de uitvoeringsfase wordt door het team van erkende deskundigen het eigenlijkeproject-MER opgesteld.

Tijdens de beoordelingsfase wordt het project-MER inhoudelijk getoetst en goed- ofafgekeurd door de Dienst Mer.

De verschillende fasen en de erbij horende procedurestappen worden hieronder kort toegelicht.

3.1.1 Kennisgevingsfase

De initiatiefnemer controleert of de vergunningsplichtige activiteit moet onderworpen wordenaan een milieueffectrapportage (toetsing aan het besluit van de Vlaamse Regering houdendevaststelling van de categorieën van projecten onderworpen aan milieueffectrapportage van 10december 2004, zie paragraaf 2.4). Als de voorgenomen activiteit m.e.r.-plichtig is, stelt deinitiatiefnemer een team van deskundigen samen.

Aan de hand van de kennisgeving brengt de initiatiefnemer de administratie op de hoogte vanhet voorgenomen project en project-MER.

In de kennisgeving zijn onder andere de voorgenomen activiteit, de aard, de ligging,doelstellingen en verantwoording van het project beschreven en zijn de coördinaten van deinitiatiefnemer en de namen van de uitvoerders van het milieueffectrapport vermeld. Ook geeftde initiatiefnemer hierin een overzicht van de juridische en beleidsmatige context en beschrijfthij de onderzochte alternatieven, bestaande en beoogde vergunningen en relevante gegevensuit vorige rapportages en goedgekeurde rapporten. Daarnaast beschrijft de initiatiefnemer despecifieke milieuaspecten die onderzocht en beschreven zullen worden in het MER, inclusief deverdere aanpak voor de bepaling en de beoordeling van deze aspecten. Ook is het wenselijk datde reeds gekende moeilijkheden en leemten in de kennis aangegeven worden. Indien ergrensoverschrijdende effecten verwacht worden, vermeldt de initiatiefnemer de nodige


gegevens die de Dienst Mer toelaten na te gaan of de bevoegde autoriteiten van naburigelidstaten betrokken dienen te worden bij de procedure.

Na het opstellen van het kennisgevingsdossier, dient de initiatiefnemer het dossier in bij debevoegde overheid, namelijk de Dienst Mer, Afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid van hetDepartement LNE.

Na het ontvangen van de kennisgeving onderzoekt de Dienst Mer of de kennisgeving volledig isen betekent deze beslissing binnen een termijn van 20 dagen na ontvangst van dekennisgeving.

3.1.2 Richtlijnenfase

Binnen 10 dagen na ontvangst van de volledigverklaring van de kennisgeving stuurt deinitiatiefnemer het kennisgevingsdossier door naar de betrokken gemeentebesturen, devergunningverlenende overheid en de door de Vlaamse regering aangewezen administraties.

Het college van burgemeester en schepenen van de gemeenten, waar het project gepland is,organiseert een terinzagelegging binnen de 10 dagen na ontvangst. De gemeenten kondigen ditaan de burgers op gepaste wijze aan. Op deze kennisgeving kunnen de burgers reageren. Doornuttige inspraakreacties van inwoners van de betrokken gemeenten kan het onderzoek voor hetmilieueffectrapport inhoudelijk bijgestuurd worden. Binnen de 30 dagen na aanvang van deterinzagelegging bezorgt het college de bij hen binnengekomen reacties van inwoners en eigenopmerkingen aan de Dienst Mer.

Op basis van inspraakreacties van de inwoners en reacties van de aangeschreven administratiesen openbare besturen en na een informele vergadering met de betrokkenen, stellen demedewerkers van de Dienst Mer richtlijnen op die de initiatiefnemer moet volgen bij hetopstellen van het MER.

De Dienst Mer betekent deze richtlijnen binnen de 70 dagen (of 90 dagen ingeval van grens-overschrijdende effecten) na volledigheidsverklaring van de kennisgeving aan deinitiatiefnemer, de betrokken overheden, administraties en het college van burgemeester enschepenen van de betrokken gemeentebesturen.

3.1.3 Uitvoeringsfase

Tijdens de uitvoeringsfase stelt het team van erkende deskundigen het MER op onder leidingvan een MER-coördinator. Dit gebeurt in overeenstemming met het m.e.r.-richtlijnenboek, deopgelegde inhoudsafbakening, de bijzondere richtlijnen en eventuele bijkomende schriftelijkerichtlijnen.

Meestal wordt er tussentijds een ontwerp-MER opgesteld dat informeel besproken wordt doorde initiatiefnemer, het team van deskundigen, de Dienst Mer en aangeschreven administratiesen openbare besturen.

3.1.4 Beoordelingsfase

Na indiening van het definitief MER bij de Dienst Mer controleert deze of het MER beantwoordtaan de inhoudelijke vereisten van de kennisgeving, de richtlijnen en de opmerkingen diewerden besproken tijdens de ontwerp-MER bespreking. Daarna keurt de Dienst Mer het MERgoed of af en stellen ze een goedkeurings- of afkeuringsverslag op. Deze goed- of afkeuring

Technum 11

wordt binnen een termijn van 40 dagen (of 60 dagen ingeval van grensoverschrijdendeeffecten) betekend aan de initiatiefnemer, de betrokken overheden, administraties, de MER-coördinator en het college van burgemeester en schepenen van de betrokkengemeentebesturen.

De verschillende procedurestappen die in elk van de fasen doorlopen dienen te worden, wordenin Figuur 3-1: vereenvoudigd weergegeven (voor een project zonder grensoverschrijdendeeffecten).

Figuur 3-1: Stroomschema van de m.e.r.-procedure, met situering van de terinzagelegging, ingevalgeen grensoverschrijdende effecten van belang zijn.

3.2 Verdere besluitvorming

Vooraleer het project gerealiseerd kan worden dienen nog een aantal vergunningen te wordenbekomen. Het betreft stedenbouwkundige vergunningen voor het realiseren van constructies,eventuele reliëfwijzigingen en de aanleg van wegen en nutsvoorzieningen enmilieuvergunningen voor eventuele bemalingen, het stallen van voertuigen, opslag vanwerfmaterialen, ….

De initiatiefnemer stelt de kennisgeving open dient deze in bij de Dienst Mer

Het college van burgemeester enschepenen van de betrokken

gemeentebesturen verstuurt deopmerkingen naar de Dienst Mer

De Dienst Mer verklaart de kennisgevingvolledig en meldt dit aan de initiatiefnemer

De initiatiefnemer verstuurt de kennisgevingnaar betrokken overheden, administraties

en gemeentebesturen

Het college van en schepenen van debetrokken gemeentebesturen legt de

kennisgeving ter inzage

De Dienst Mer bundelt de opmerkingen van deinwoners, openbare besturen en administraties;verwerkt de opmerkingen tot richtlijnen voor het

opstellen van het MER en betekent deze richtlijnenaan de initiatiefnemer, betrokken overheden,

administraties en gemeentebesturen

Het team van deskundigen onderleiding van een coördinator stelt hetMER op en dient het MER in bij deDienst Mer (al dan niet na indiening enbespreking van eenontwerp-MER)

De Dienst Mer keurt het MER goed ofaf en stelt een vers lag op. De DienstMer betekent de beslissing aan de

initiatiefnemer, betrokken overheden,MER-coördinator, administraties en

gemeentebesturen

In geval van goedkeuring van het MERwordt het toegevoegd bij de

vergunningsaanvraag en kan hetvergunningsproces starten

KENNISGEVINGSFASE UITVOERINGSSFASE

BEOORDELINGSSFASE

Binnen 20 dagen na ontvangst

Zodra de kennisgeving volledig verklaard is:binnen10 dagenna ontvangst

Binnen 10 dagenna ontvangst

Binnen 30 dagenna terinzagelegging

Binnen 70 dagen na volledigverklaring

Binnen 40 dagen na ontvangst


Wanneer zich in een later stadium individuele bedrijven willen vestigen in het logistiek parkzullen deze afzonderlijke stedenbouwkundige vergunningen en milieuvergunningen moetenaanvragen.

Technum 13

4. VERANTWOORDING VAN HET PROJECT

4.1 Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen

Binnen de transportactiviteiten vindt een verschuiving plaats van (bulk)transport met een lagetoegevoegde waarde naar vervoer met een hoge toegevoegde waarde. Steeds meerproductiebedrijven beperken zich tot de kernactiviteiten, waardoor de voorraad- engoederenbehandeling steeds meer wordt uitbesteed. Hierdoor komen voor detransportbedrijven de accenten te liggen op snelheid, service en kwaliteit. Naast de traditioneletransportfunctie krijgen zij daarmee ook een belangrijke functie op het gebied van distributie engoederenbehandeling.

Ten gevolge van de technologische ontwikkeling en van de dalende levensduur van een productbeperken steeds meer productiebedrijven de voorraden en richten ze zich naar het just-in-timeprincipe. Transport wordt daardoor in toenemende mate een steeds hoger gekwalificeerde vormvan dienstverlening.

Logistieke parken zijn de ruimtelijke uitdrukking van deze nieuwe vormen van transport enlogistiek. Zij omvatten een combinatie van volgende activiteiten:

ontvangen, opslaan en distribueren van goederen;

voorraadbeheer en conditionering;

goederenbehandeling zoals sorteren, verpakken, voorzien van labels;

kwaliteitscontroles en reparatie;

toegevoegde activiteiten als douaneformaliteiten, verzekeringen, bankactiviteiten.

Er moet onderscheid gemaakt worden tussen de internationaal georiënteerde multimodalelogistieke parken en de meer gespecialiseerde bimodale transportzones die niet allevervoersmodi bevatten.

De internationale bereikbaarheidseisen die aan de internationaal georiënteerde multimodalelogistieke parken worden gesteld, zijn hoog. Zij sluiten bijgevolg best zo dicht mogelijk aan bijhet internationale infrastructuurnetwerk. De multimodale logistieke parken richten zich specifiekop het marktsegment van het goederenvervoer, met name het lange-afstandsvervoer.

De Vlaamse zeehavens kunnen lange-afstandsverkeer genereren en worden beschouwd alspotentievolle gebieden voor multimodale logistieke parken. Uitgaande van een duurzameruimtelijke ontwikkeling en een duurzaam mobiliteitsbeleid is het bovendien aangewezen dat dezeehavens als multimodale centra worden uitgerust. Ruimtebeslag en versnippering nemenhierdoor af en een ecologische en ruimtelijk optimale verkeersafwikkeling wordt erdoorgestimuleerd.

Omwille van hun multimodaliteit (zee, waterweg, spoor, pijpleiding en weg) en hunhoogwaardige infrastructuur worden internationaal georiënteerde multimodale logistieke parkenuitsluitend in de zeehavens en aansluitend bij de internationale luchthaven van Zaventemgelokaliseerd. Fasering naar realisatie, optimalisering van bestaande infrastructuur encomplementariteit tussen zeehavens moeten – vanuit een duurzaam ruimtegebruik – blijvendvoorop staan.


In het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen worden twee locaties in het zeehavengebied vanAntwerpen aangeduid voor de ontwikkeling van een multimodaal logistiek park : een locatie inBeveren-Verrebroek (Logistiek Park Waasland) op linkeroever en een locatie op rechteroever inAntwerpen, ten zuiden van de A12-Havenweg, ten zuiden van Hoevenen (deelgemeente vanStabroek) (Vlaamse Overheid, 2011). Op deze laatste locatie is inplanting van het Logistiek ParkSchijns voorzien.

4.2 Strategisch Plan voor de Haven van Antwerpen

Het Vlaams regeerakkoord van 9 juli 1999 stelde dat ‘door de Vlaamse regering binnen de tweejaar in elk havengebied in Vlaanderen een strategisch plan en een ruimtelijk uitvoeringsplanmoet worden opgesteld dat uitgaat van een maximale bescherming van de omliggendewoonzones, het behoud en het versterken van de ecologische infrastructuur binnen en buitenhet havengebied en zuinig ruimtegebruik, waardoor de economische expansie van die havensniet langer gelijk staat met het innemen van steeds nieuwe open ruimte ten koste vanlandbouw, natuur of bestaande woongebieden. (...) De principes van het strategisch planvormen voorts de vertrekbasis voor elke verdere ontwikkeling van de haven, ongeacht of hethierbij gaat over maritieme, dan wel over industriële ontwikkeling. (…) Tevens zullen dezeontwikkelingen voortaan gekoppeld worden aan de realisatie of de versterking van deecologische infrastructuur in en rondom het havengebied. Tot slot moet bij elke inname vannieuwe gronden in het havengebied worden aangetoond dat de beschikbare reserves inzakeindustrieterreinen hiervoor niet in aanmerking komen.’

Het regeerakkoord 2004-2009 stelt in dezelfde lijn verder: ‘Een duurzame en economischverantwoorde maritieme toegankelijkheid van alle zeehavens, aangepast aan de evoluerendebehoeften van de scheepvaart, is de eerste prioriteit voor het Vlaamse havenbeleid. Weversterken het beleid inzake de hinterlandontsluiting van de zeehavens met aandacht voor demodal-shift naar de binnenvaart en het spoor.’

In 2006 werd het Strategisch Plan voor de haven van Antwerpen afgewerkt. Hierin staan tweezaken voorop: de inpassing van de haven in haar omgeving en de ruimtelijke afbakening van dehaven, die van belang is voor de operationalisering van het havendecreet.

4.3 Plan- MER en Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan (GRUP)

Zoals hierboven aangegeven werd in 2006, met het oog op de ontwikkeling van de haven vanAntwerpen op lange termijn, een strategisch plan voor de haven uitgewerkt. Het strategischplan beschrijft een streefbeeld voor de haven tot 2030 en stelt verschillende groeiscenario’svoor. Het plan-MER 'over het strategisch plan voor en de afbakening van de haven vanAntwerpen in haar omgeving', goedgekeurd door de dienst Milieueffectrapportering op 4 maart2009, brengt de effecten van de onderzochte groeiscenario’s in beeld en stelt maatregelen voorom die effecten te milderen en, op het vlak van natuur, te compenseren. Op 11 september2009 heeft de Vlaamse Regering gekozen voor het in het plan-MER omschrevenMaatschappelijk Meest Haalbare Alternatief (MMHA) als na te streven gewenste ontwikkelingvoor de haven van Antwerpen en dus ook voor de hieraan verbonden milderende ennatuurcompenserende maatregelen.

De Vlaamse Regering besliste op dat moment eveneens tot de opmaak van een GRUP teneindede haven van Antwerpen af te bakenen overeenkomstig het MMHA.

Het GRUP Afbakening zeehavengebied Antwerpen en bijhorend actieprogramma werd op 30april 2013 definitief vastgesteld door de Vlaamse Regering. Met deze beslissing werden de

Technum 15

nieuwe grenzen vast gelegd waarbinnen de haven zich in de toekomst verder op een duurzamewijze kan ontwikkelingen. Deze vaststelling legde ook de ligging en contouren van het LogistiekPark Schijns definitief vast (zie Figuur 4-1).

Eerder werd ook het actieprogramma goedgekeurd dat ervoor moet zorgen dat de groei van dehaven van Antwerpen samengaat met leefbare polderdorpen, een duurzame landbouw enrobuuste natuur. Dit actieprogramma (goedgekeurd op 15 maart 2013) bevat de milderendemaatregelen, inclusief het overkoepelende flankerend beleid, die geen vertaling kregen in hetGRUP.


Figuur 4-1 GRUP Afbakening zeehavengebied Antwerpen

Technum 17

5. RUIMTELIJKE, JURIDISCHE EN BELEIDSMATIGESITUERING VAN HET PROJECT

5.1 Ruimtelijke situering

Het geplande Logistiek Park Schijns (87,3 ha) is aan de rand van het Antwerpse havengebiedgelegen, op rechteroever van de Schelde en uitsluitend op het grondgebied van de stadAntwerpen. Het logistiek park wordt in het noorden begrensd door de A12.

Ten noorden van het nieuw in te richten logistiek park wordt een aansluitingscomplex op deA12 voorzien. De exacte locatie van dit complex is nog niet gekend, wel staat vast dat deontsluiting in de zoekzone, zoals weergegeven in Figuur 5-1, gerealiseerd zal worden. Verderzijn ten noorden van de A12 nog ingrepen aan het watersysteem gepland waardoor hetprojectgebied zich niet enkel beperkt tot de zone voor het logistiek park en de zoekzone voorhet ontsluitingscomplex. De afbakeningen van respectievelijk het Logistiek Park en hetprojectgebied zijn weergegeven in Figuur 5-1.

Het volledige projectgebied heeft een grootte van 174,5 ha en bevindt zich op grondgebied vande stad Antwerpen en de gemeente Stabroek.


Figuur 5-1 Ruimtelijke situering van het Logistiek Park Schijns en de zoekzone voor hetontsluitingscomplex op de A12

5.2 Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden

In Tabel 5-1 wordt een beknopt overzicht gegeven van de juridische en beleidsmatigerandvoorwaarden en hun relevantie voor voorliggend project. De randvoorwaarden die eeninvloed hebben op hetgeen in het MER onderzocht zal worden zijn de zogenaamdeonderzoekssturende randvoorwaarden. De overige randvoorwaarden zijn procedurebepalingen.Indien relevant, wordt verder ook verwezen naar de bijhorende figuren of paragrafen die dejuridische en beleidsmatige randvoorwaarden uitgebreider toelichten. In het project-MER zal derelevantie van de juridische en beleidsmatige randvoorwaarden verder toegelicht en meeruitgebreid besproken worden in de verschillende van toepassing zijnde hoofdstukken enmilieudisciplines.

Technum 19

Tabel 5-1 Juridisch en beleidsmatig kader

Juridische en beleidsmatigerandvoorwaarden

Inhoudelijke beschrijving Relevant

Onderzoeks-sturend (O) /Procedure-bepalingen (P)

Bespreking relevantie

Gewestplan Gewestplannen bevatten stedenbouwkundige voorschrifteninzake de bestemming, de inrichting en/of het beheer vangronden

NeeHet gewestplan (Figuur 5-2) is voor de Antwerpse haven (en dus ook voorhet LPS) vervangen door het GRUP ‘Afbakening zeehavengebied Antwerpen’en vormt bijgevolg niet meer de basis voor de ruimtelijke ordening in hetgrootste deel van het projectgebied.

Gewestelijk RuimtelijkUitvoeringsplan“AfbakeningzeehavengebiedAntwerpen”

(goedgekeurd op30/04/2013)

Indien een goedgekeurd ruimtelijk structuurplanvoorhanden is, vervangt het GRUP het gewestplan

Ja – O en P Het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) ‘Afbakeningzeehavengebied Antwerpen’ werd vastgesteld op 30/04/2013. Het planwordt toegelicht in paragraaf 4.3.

Het bijhorende actieprogramma werd door de Vlaamse Regeringgoedgekeurd op 15 maart 2013.

Provinciaal RuimtelijkUitvoeringsplan (PRUP)

Verfijning van de visie van het ruimtelijk structuurplanVlaanderen op provinciaal niveau.

Nee Ter hoogte van het projectgebied zijn geen provinciale ruimtelijkeuitvoeringsplannen gelegen.

Bijzonder Plan van Aanleg(BPA)

Verfijning van de visie van het gewestplan op niveau van degemeente

Nee Ter hoogte van het projectgebied zijn geen bijzondere plannen van aanleggelegen.

Herbevestigde AgrarischeGebieden (HAG)

Herbevestiging van de afbakening van landbouwgebiedenop het RUP

Ja - O Het noordoostelijk deel van het projectgebied overlapt met eenherbevestigd agrarisch gebied. Afhankelijk van de uiteindelijke locatie vanhet nieuw aan te leggen ontsluitingcomplex op de A12 zal dit HAG al dan

niet gedeeltelijk worden ingenomen. Zie Figuur 5-3.

Vlarem I en Vlarem II Vlarem I behandelt de milieuvergunningsplicht en omvat Ja – O Vlarem I: Waterkwaliteitsdoelstellingen zijn van toepassing bij de evaluatie






een lijst van hinderlijke inrichtingen. In Vlarem II zijn demilieuvoorwaarden, gekoppeld aan de vergunning totexploitatie van een hinderlijke inrichting opgenomen.

van de ingrepen en de milieuvoorwaarden zijn van belang bij hetvoorstellen van milderende maatregelen.

Vlarem II: Van toepassing bij evaluatie en mildering van de ingrepen (zoalsgeluidsnormen, luchtkwaliteitsnormen, bemaling)

Besluit van de VlaamseRegering inzake deevaluatie en de beheersingvan het omgevingslawaai(22/07/2005)

Methodiek voor de evaluatie van hinder veroorzaakt doorschadelijk of ongewenst geluid

Ja – O Methodiek evaluatie hinder veroorzaakt door schadelijk of ongewenst geluid

NEC -Richtlijn / Richtlijn2001/81/EG inzakeemissieplafonds

Legt reductiedoelstellingen voor verzuring, eutrofiëring(vermesting) en vorming van ozon vast

Ja – O Legt nationale emissieplafonds vast voor lidstaten.

Kaderrichtlijn endochterrichtlijnen inzakeluchtkwaliteit

Vormt de basis voor het luchtbeleid binnen de EuropeseUnie.

Ja – O Grenswaarden voor SO2, NOx, CO, PM10, Pb en Benzeen. Streefwaardenvoor O3.

Richtlijn 2007/60/EG overbeoordeling en beheer vanoverstromingsrisico’s

Volgens deze richtlijn moeten de EU-lidstaten vóór eind2015 overstromingsrisicobeheerplannen (ORBP) vaststellen,in uitvoering nemen en om de zes jaar evalueren enbijstellen. De plannen dienen op stroomgebiedniveau teworden gemaakt.

Ja – O Het projectgebied maakt deel uit van het Vlaams deel van hetInternationaal Stroomgebiedsdistrict van de Schelde. In 2012 is een conceptoverstromingsrisicobeheerplan geschreven. Van november 2012 tot januari2013 heeft ambtelijke consultatie plaatsgevonden; in maart en april 2013vindt de bestuurlijke consultatie van deze concepten plaats. Op basis van deresultaten van de consultaties en naar aanleiding van de dan gereed zijndeconcept kaarten worden de concept ORBP-en in de loop van 2013 verderuitgewerkt tot een 95% versie. In die versie zullen waar mogelijk ook deinternationale afspraken verwerkt zijn.

Technum 21





Bodemsaneringsdecreet enVLAREBO

Voorziet in regelgeving omtrent bodemverontreiniging en –sanering (identificatie, register verontreinigde gronden,regeling nieuwe en historisch bodemverontreiniging engrondoverdracht)

Ja - P Lijst risicobedrijven en -activiteiten

Bodemsaneringsnormen en normen voor hergebruik van bodem

Achtergrondwaarden voor de bodemkwaliteit

Grondwaterdecreet enuitvoeringsbesluiten

Vormt de basis voor zowel de kwalitatieve bescherming vanhet grondwater als voor het grondwatergebruik en voorzietin de afbakening van waterwingebieden enbeschermingszones rond drinkwaterwinningsgebieden

Ja - O en P Gebiedspecifiek: Beschermingszones type I, II en III en waterwingebieden.Er zijn geen waterwingebieden of beschermingszones gelegen in de buurtvan het projectgebied.

VLAREMA (VlaamsReglement voor hetduurzaam beheer vanmateriaalkringlopen enafvalstoffen)

Reglement dat o.a. het hergebruiken en recycleren vanafvalstoffen bepaalt.

Het VLAREMA bouwt verder op het Vlaams Reglementinzake Afvalvoorkoming en –beheer (VLAREA) uit 1997 envoert het Materialendecreet uit dat de basis voor deovergang van een afvalstoffenbeleid naar een duurzaammaterialenbeleid.

Ja - O en P Normen voor hergebruik van afvalstoffen als bodem of niet-vormgegevenbouwstof

Decreet IntegraalWaterbeleid

In uitvoering van de Europese Kaderrichtlijn Water(2000/60/EG) werd het Decreet Integraal Waterbeleidaangenomen door het Vlaams Parlement. De Vlaamseoverheid streeft naar duurzame ontwikkeling van dewatersystemen in Vlaanderen. Er wordt gestreefd naar hetgecoördineerd en geïntegreerd ontwikkelen, beheren enherstellen van het watersysteem zodat het voldoet aan dekwaliteitsdoelstellingen voor het ecosysteem en aan hethuidige multifunctioneel gebruik. Het waterbeheer wordt per

Ja - O en P Instrumenten voor integraal waterbeleid (watertoets, oeverzone) enopstelling beheersplannen. De vergunningverlenende overheid dient eenwatertoets uit te voeren. De analyse en de evaluatie van het al dan nietoptreden van schadelijke effecten zal in het MER gebeuren.






(deel)bekken georganiseerd. Elk project moet aan dewatertoets onderworpen worden.

Wet op de onbevaarbarewaterlopen

Regelt het beheer en de werken aan de onbevaarbarewaterlopen

Ja - P Van toepassing bij uitvoering werken ter hoogte van onbevaarbarewaterlopen. Een heel aantal onbevaarbare waterlopen doorkruisen hetprojectgebied: Afwateringsgracht, Rode Beek, Bunderbeek,Ettenhovensebeek, Blokbeek en Sint-Jacobsloop.

Voor werken aan onbevaarbare waterlopen van 2de en 3de categorie dient deprovincie een machtiging te verlenen. Wanneer de waterlopen zich binnende gebiedsomschrijving van een polder bevinden dient zowel de polder alshet Vlaams gewest advies te verlenen aan de provincie voor machtiging.

Wet betreffende polders(03/06/1957) enwateringen (05/07/1956)

Wijzigingen aan oevers kunnen niet doorgevoerd wordenzonder gunstig advies van het bestuur. Bij het onttrekkenvan gebieden is goedkeuring van de koning noodzakelijk.

Ja - P Van toepassing bij uitvoering werken ter hoogte van onbevaarbarewaterlopen, gelegen in Polders en Wateringen. Een gedeelte van hetprojectgebied overlapt met de Polder van Ettenhoven (Figuur 5-4).

Europese kaderrichtlijnwater

(23/10/2000)

De Europese kaderrichtlijn water stelt als doel eenaanvaardbare oppervlakte- en grondwatertoestand teverkrijgen tegen 2015. Doelstellingen worden bereikt viastroomgebiedbeheerplannen en maatregelenprogramma’s.

Ja - O en P Onderscheid in doelstellingen voor oppervlaktewater, grondwater enbeschermde gebieden. Van toepassing bij evaluatie en mildering van deingrepen

Kaderrichtlijn Water (KRW)

(22/12/2008)

Dit is de uitvoering van de Europese Kaderrichtlijn Water(KRLW). Het doel van de KRLW is het garanderen van eenduurzaam gebruik van de watersystemen.

Ja – O en P De essentie van de kaderrichtlijn is de stroomgebiedenbenadering. In deKRLW worden milieudoelstellingen voorgesteld voor onder andereoppervlaktewater. Deze doelstellingen houden in dat de 'goede status' vooroppervlaktewateren moet worden bereikt en dat wordt voldaan aan degestelde normen voor de ecologische en chemische kwaliteit. Dedoelstellingen vanuit de KRLW worden gezien als resultaatsverplichtingen.

Decreet op hetnatuurbehoud en

Regelt de bescherming, ontwikkeling, beheer en herstel vande natuur en de natuurlijke milieus. Belangrijke principes

Ja - O en P Ten zuidwesten van het projectgebied komt het VEN-gebied ‘De Kuifeend’voor (Figuur 5-5).

Technum 23





uitvoeringsbesluiten zijn de zorgplicht en het stand-still principe, alsook hetcompensatieprincipe. Volgens het standstill-principe mag denatuur zowel in kwaliteit als in kwantiteit niet verderachteruitgaan. Het decreet streeft naar een gebiedsgerichtnatuurbeleid, zowel inzake het creëren van ruimtelijkenetwerken (VEN, IVON) als op het vlak van het creëren vannatuurreservaten. In dit decreet worden ook deinstandhoudingsdoelstellingen en procedures bepaaldbetreffende de speciale beschermingszones (SBZ) in hetkader van de Europese Vogel- en habitatrichtlijn. Van grootbelang is de afbakening van het Vlaams Ecologisch Netwerk(VEN) en het Integraal Verwevings- en OndersteunendNetwerk (IVON). De bepalingen van deze Europese Vogel-en Habitatrichtlijnen zijn opgenomen in het Natuurdecreet(art. 36bis en 36ter).

NATURA 2000 - SpecialebeschermingszonesEuropese Vogelrichtlijn enHabitatrichtlijn

Behandelt de afbakening van Speciale Beschermingszones(SBZ) inzake het behoud van de vogelstand en denatuurlijke habitats en wilde flora en fauna.

Ja - O en P In het noorden overlapt het projectgebied voor een klein deel met hetvogelrichtlijngebied ‘Schorren en polders van de Beneden-Schelde’(BE2301336), in het zuiden met het vogelrichtlijngebied ‘De Kuifeend en deBlokkersdijk’ (BE2300222) ( Figuur 5-6)

Er komen geen habitatrichtlijngebieden voor ter hoogte van hetprojectgebied.

Ramsar gebieden(02/02/1971)

In 1971 werd het Verdrag van Ramsar (de RamsarConventie) gesloten. Dit verdrag was de eerste aanzet omde vogels in waterrijke gebieden (zogenaamde wetlands)van internationale betekenis te beschermen. De Conventieverplicht de regeringen de gebieden te beschermen en hetbelang van de natuur in de gebieden zwaarder te latenwegen dan menselijke belangen.

Nee Er komen geen Ramsargebieden voor in de omgeving van hetprojectgebied.






Wetlands zijn volgens de Ramsar-conventie alle waterrijkegebieden en kleine eilanden, met uitzondering van de zeebeneden de 6 meter dieptelijn. De gebieden moeten vanduidelijke internationale betekenis zijn waarbij het gaat omecologische, zoölogische, botanische, limnologische ofhydrologische aspecten.

Vlaamse natuurreservaten/Erkende natuurreservaten

Omvat gebieden die van belang zijn voor het behoud en deontwikkeling van natuur, aangewezen of erkend door deVlaamse Regering

Nee Er komen geen Vlaamse en erkende natuurreservaten voor in de omgevingvan het projectgebied.

Bosdecreet Decreet dat het verstandig en duurzaam gebruik en beheervan de Vlaamse bossen regelt. Zo bepaalt het o.a. deontbossing en compensatieregeling.

Nee Bosdecreet is niet van toepassing. Er bevindt zich geen bos in hetprojectgebied.

Wet op het behoud vanmonumenten enlandschappen

Decreet tot beschermingvan Monumenten en Stads-en Dorpsgezichten

Regelt de bescherming van monumenten, stads- endorpsgezichten en landschappen en de instandhouding, hetherstel en het beheer van beschermde landschappen

Ja - O en P Bescherming van Monumenten, landschappen, stads- en dorpsgezichten inhet plangebied

Omzetting van ankerplaatsen in erfgoedlandschappen bij opmaak R.U.P.’s.Ten noorden van het projectgebied is de ankerplaats ‘Poldergebied vanStabroek met overgangszone naar de Kempen’ (A10073).

Het decreet houdende debescherming van hetarcheologisch patrimonium

Regelt de bescherming, het behoud, de instandhouding, hetherstel en het beheer van het archeologisch patrimonium

Ja - O en P Regelt de organisatie van het archeologisch onderzoek bij de uitvoering vande werken. Momenteel zijn nog geen archeologische sites wettelijkbeschermd.

Het decreet betreffende delandschapszorg

Dit decreet regelt de bescherming van de in het VlaamseGewest gelegen landschappen, de instandhouding, hetherstel en het beheer van beschermde landschappen,

Ja - O en P Kader voor de landschapszorg in Vlaanderen

Technum 25





ankerplaatsen en erfgoedlandschappen en stelt maatregelenvast voor de bevordering van de algemene landschapszorg.

Landschapsatlas Geeft aan waar de historisch gegroeide landschapsstructuurtot op vandaag herkenbaar is gebleven en duidt deze aanals relictzones en/of ankerplaatsen

Ja - O Het noordoosten van het projectgebied overlapt gedeeltelijk met deankerplaats ‘Poldergebied van Stabroek met overgangszone naar deKempen’ (A10073). Het centrale gedeelte van het projectgebied overlaptmet de relictzone ‘Ontginningsblok Stabroek – Kapellen’ (R10011).

Verder zijn ook enkele puntrelicten gelegen binnen het projectgebied. Hetbetreft onderdelen van de Veiligheidsomwalling Noord, nl. een wachtlokaalen drie caponnières.

De lijnrelicten ‘Afleidingskanaal van de Schijn’ en ‘Bunderdijk’ doorkruiseneveneens het projectgebied.

Inventaris Bouwkundigerfgoed

Geeft een (gebiedsdekkende) inventaris van bouwkundigerfgoed in Vlaanderen

Nee Er is geen bouwkundig erfgoed gelegen binnen de contouren van hetprojectgebied.

Ruimtelijk StructuurplanVlaanderen

Geeft een visie op de ruimtelijke ontwikkeling vanVlaanderen en legt de krachtlijnen vast van het ruimtelijkbeleid naar de toekomst

Ja - OZie paragraaf 4.1.

Provinciaal RuimtelijkStructuurplan Antwerpen

Verfijning van de visie van het ruimtelijk structuurplanVlaanderen op provinciaal niveau

Ja - ODe haven van Antwerpen is een element van Vlaams niveau, de provinciewil echter het uitzonderlijk belang van de haven voor de provincialeeconomie beklemtonen en een eigen visie geven op dit gebied, nl. Dehaven moet zich verder kunnen ontwikkelen binnen de aangegeven grenzenmaar met respect voor de leefbaarheid van de aangrenzende woonkernen.

Gemeentelijk RuimtelijkStructuurplan (GRS) –Antwerpen Ontwerpen

Geven een langetermijnvisie op de ruimtelijke ontwikkelingvan de gemeentes

Ja - O De algemene doelstelling om de multimodale bereikbaarheid van de haven,en de logistieke platforms hieraan verbonden, te verbeteren, wordtondersteund in het structuurplan.






Beleidsnota Leefmilieu ennatuur 2009-2014

Het Vlaams beleid inzake leefmilieu en natuur streeft in detoekomst naar een hoog beschermingsniveau. Dit gebeurtvia de bescherming van mens en milieu, de duurzameaanwending van de grondstoffen en de natuur, en hetbehoud en de bevordering van biologische enlandschappelijke diversiteit.

Ja - O De langetermijndoelstelling (strategische doelstelling) die van toepassing isinzake natuur- en bosbeleid is om tegen 2010 de vergelijking met andereeconomische topregio’s op het vlak van biodiversiteit te kunnen doorstaan.Dit wordt vertaald in operationele doelstellingen.

MilieubeleidsplanVlaanderen 2011-2015

Het gewestelijk milieubeleidsplan wordt opgesteld met hetoog op de bescherming en het beheer van het milieu.

Geeft de doelstellingen, acties, doelgroepen en timing voorhet milieubeleid weer. Het plan is opgebouwd vanuit 12milieuthema’s

Ja - O Het beleid rond Milieu en Gezondheid in Vlaanderen is een onderdeel vanhet Milieubeleidsplan. Relevante thema’s voor het studiegebied zijn: ‘lucht’,‘water en waterbodems’, ‘bodemverontreiniging’, ‘biodiversiteit’ en ‘lokaleleefkwaliteit’.

ProvinciaalMilieubeleidsplanAntwerpen 2008-2012

Geeft in grote lijnen aan wat het provinciebestuur wilbereiken op het vlak van leefmilieu, hoe ze dat wil doen,wat daarbij belangrijk is en met welke middelen

Ja - O Het provinciaal milieubeleidsplan is opgebouwd rond 4 thema’s nl. ruimtevoor water, biodiversiteit, duurzame grondstoffen en producten enklimaatsverandering. Voor elk thema worden een aantal doelen bepaald enwordt de manier waarop deze bereikt en gemeten worden beschreven.

Vlaams Klimaatbeleidsplan(VKBP)

Omvat maatregelen die een surplus aan emissiereductiebetekenen ten opzichte van het huidige beleid en heeftbetrekking op alle broeikasgassen uit het Kyotoprotocol

Ja - O Doelstellingen emissie

Reductieprogramma NECrichtlijn

Bevat maatregelen om doelstellingen NEC-richtlijn voorverzuring, eutrofiëring (vermesting) en vorming van ozon tebehalen.

Ja - O Doelstellingen emissie

Nationaal Actieplan voorMilieu en Gezondheid(NEHAP)

Dit actieplan dient als referentiekader voor het denkwerkrond het nemen van beslissingen over milieu en gezondheid

Ja - O In uitvoering van een verbintenis aangegaan op de derde MinisteriëleConferentie over Milieu en Gezondheid in 1999 in Londen hebben deBelgische federale overheid, de gewesten en de gemeenschappen samen

Technum 27





een Nationaal Actieplan voor Milieu en Gezondheid opgemaakt. Dit actieplandient als referentiekader voor het denkwerk rond het nemen vanbeslissingen over milieugezondheid. Milieugezondheid omvat de aspectenvan de menselijke gezondheid, inclusief de kwaliteit van het leven, dat doorfysieke, biologische, sociale en psychosociale factoren van het milieu wordtbepaald. Om de 5 jaar dient overeenkomstig de internationale afsprakeneen nieuw NEHAP te worden opgesteld.

Beheersplannendeelbekkens

Beleidsplannen die het integraal waterbeleid voor eenbepaald deelbekken beschrijven: voorgenomen acties,maatregelen, middelen … zijn erin vermeld.

Ja - O Effecten van extra verharding en invloed op afwateringsregime binnenbekken. Noodzaak voor opstellen watertoets.

Rode lijsten van dieren enplanten

Lijsten die de status van bedreigde dieren plantensoortenweergeven.

Ja - O Geeft zeldzaamheid van de voorkomende soorten weer.

Besluit van de VlaamseRegering met betrekkingtot soortenbescherming ensoortenbeheer

Dit besluit regelt:- De inventarisatie en registratie van inheemse

soorten, Rode lijst soorten en invasieve soorten- Soortenbescherming en soortenbehoud- Soortenbeheer- De werking van opvangcentra voor wilde dieren- Het houden van beschermde soorten in

gevangenschap- Toezichtsbepalingen

Ja – O en P Beschermingsmaatregelen voor beschermde planten en dieren.

Overeenkomstig art. 24 van het Soortenbesluit wordt op initiatief van hetGemeentelijk Havenbedrijf een soortenbeheerplan opgemaakt voor deAntwerpse haven. Zowel de dier- als plantensoorten in ditsoortenbeheerplan verdienen extra aandacht als zijnde een selectie vansoorten van regionaal belang waarvoor aan actieve bescherming wordtgedaan binnen het havengebied.

Voor Bruine kiekendief, Blauwborst en een aantal vleermuizensoorten zijnsoortenbeschermingsprogramma’s in opmaak.

Besluit van de Vlaamseregering houdendemaatregelen ter uitvoeringvan het gebiedsgericht

Het uitvoeringsbesluit van het Natuurdecreet bevat eenaantal specifieke maatregelen voor de bescherming van denatuur in VEN-gebieden. Tevens bevat het de regelgevingmet betrekking tot de ontheffingsprocedure en de

Ja – O en P In het studiegebied is het VEN-gebied ‘De Kuifeend’ gelegen. De bepalingenvan het maatregelenbesluit zijn van kracht.






natuurbeleid (21/11/2003) procedure voor de afwijking op het verbod oponvermijdbare en onherstelbare schade.

Vegetatiebesluit(23/07/1998)

Het uitvoeringsbesluit van het Natuurdecreet bevat hetreglement voor het wijzigen van een vegetatie of een kleinlandschapselement. Rooien, verwijderen of beschadigen vanvegetaties of kleine landschapselementen kan verboden zijnof enkel onder bepaalde voorwaarden toegelaten zijn.

Ja – O en P In het kader van de opmaak van het project-MER zal nagegaan worden ofer zich kleine landschapselementen of verboden te wijzigen vegetaties inhet projectgebied bevinden.

Technum 29

Figuur 5-2 Gewestplan


Figuur 5-3 Herbevestigde agrarische gebieden

Technum 31

Figuur 5-4 Polders en Wateringen


Figuur 5-5 VEN-gebieden

Technum 33

Figuur 5-6 Vogel- en Habitatrichtlijngebieden


Figuur 5-7 Landschapsatlas

Technum 35

6. PROJECTBESCHRIJVINGDe ontwikkeling van het Logistiek Park Schijns kadert in de uitvoering van de bindendebepalingen van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. In het havengebied Antwerpen dienen2 multimodale logistieke zones afgebakend en ontwikkeld te worden. Eén zone, Logistiek ParkWaasland, bevindt zich op linkeroever, in de Waaslandhaven. De andere zone bevindt zich inhet havengebied op rechteroever. Laatstgenoemde zone, ‘Logistiek Park Schijns’, met eenoppervlakte van 87,3 ha is gelegen ten noorden van het Vormingstation-Noord.

Tussen het vormingsstation en het Logistiek Park Schijns bevinden zich 3 terreinen waarop nureeds logistieke activiteiten plaatsvinden (Main Hub I en II, Freight Village); deze vallen onderhet beheer van Interferry Boats nv en maken geen deel uit van het projectgebied.

Om een goede ontsluiting van het nieuw te ontwikkelen logistiek park te kunnen garanderenwordt een aansluitingscomplex op de A12 voorzien. Dit aansluitingscomplex maakt integraaldeel uit van het project.

6.1 Ruimtelijk raamwerk

Het ruimtelijk raamwerk geeft op hoofdlijnen de principes weer die gehanteerd werden bijopmaak van de inrichtingsschetsen voor het Logistiek Park Schijns.

6.1.1 Rationele en faseerbare ruimtelijke structuur

Met het oog op een optimaal ruimtegebruik wordt een basisstructuur voorgesteld metmaximale, rechthoekige kavels. Het raster speelt bovendien in op de aanwezige infrastructuren(bestaande wegen, kabels en leidingen) op en rondom het terrein. Op die manier is heteenvoudig om het terrein gefaseerd te gaan ontwikkelen.

Figuur 6-1 Basisstructuur met rechthoekige kavels


6.1.2 Minimale infrastructuur met maximale kavelgroottes

Om het projectgebied optimaal te ontsluiten via de A12 wordt een nieuw ontsluitingscomplexvoorzien centraal in het terrein. De hoofdontsluitingsweg in het gebied ligt langsheen de A12teneinde een maximaal aaneengesloten ruimte te reserveren voor bedrijvigheid. Bovendienworden zo mogelijke achterkantsituaties langsheen de A12 vermeden en wordt de fortengordelminimaal verstoord door hinder van vrachtverkeer.

Figuur 6-2 Ontsluitingsprincipe

6.1.3 Gemeenschappelijke parkeervoorzieningen

In functie van het nastreven van een efficiënt ruimtegebruik en het stimuleren van het gebruikvan duurzame transportmiddelen voorziet het masterplan in geclusterd parkeren. De maximalewandelafstand vanaf de verschillende parkings tot het terrein bedraagt 300 m (circa 3 minutenstappen).

Figuur 6-3 Geclusterd parkeren

Technum 37

6.1.4 Optimale integratie van de erfgoeden landschapselementen

Ten zuiden van het projectgebied bevindt zich de fortengordel, een ecologische verbindingszonewaarin zich fortjes bevinden die onderdeel zijn van de historische ‘Vesting Antwerpen’ uit 1914.De ruimtelijke inrichting van het terrein voorziet een zachte overgang langsheen de ecologischeverbinding en een optimale integratie van de erfgoedelementen.

Figuur 6-4 Fortengordel met ecologische verbindingszone

6.1.5 Hoogwaardige uitstraling langsheen A12

De ligging van het terrein langs de A12 vereist een doordachte en hoogwaardige ruimtelijkeuitwerking van deze flank. Op de uithoeken van het terrein bevinden zich twee aantrekkelijkezichtlocaties. Afhankelijk van het economisch scenario en de beoogde uitstraling kan gekozenworden voor een architecturale, landschappelijke of een andere invulling van de zichtlocaties.

Figuur 6-5 Zichtlocaties


6.1.6 Kwaliteitsvol netwerk voor langzaam verkeer

Buiten het projectgebied zijn reeds verschillende trajecten voor langzaam verkeer aanwezig ofgepland. Deze routes worden optimaal geïntegreerd in het ruimtelijk ontwerp. Daarnaast draagteen hoogwaardig netwerk voor langzaam verkeer op het terrein zelf bij aan het duurzaamimago ervan.

Figuur 6-6 Trajecten voor langzaam verkeer

6.1.7 Robuuste blauw-groene structuur voor waterretentie en infiltratie

De nodige ruimte voor waterbuffering wordt gemeenschappelijk voorzien binnen devoorgestelde kavelstructuur. Zo krijgen we grote aaneengesloten ruimten die ook eenecologische betekenis krijgen. Het ritme van de blauw-groene zones refereert naar detraditionele polderstructuur aan de overzijde van de A12.

Figuur 6-7 Waterbuffering

Technum 39

6.1.8 Buffering van havenactiviteiten naar de omliggende woonkernen

Het projectgebied vormt een belangrijke bufferzone tussen havenactiviteiten en wonen. Deruimtelijke inrichting van het terrein tracht maximaal rekening te houden met visuele engeluidshinder naar de omliggende woonkernen.

Figuur 6-8 Projectgebied als bufferzone

6.1.9 Geïntegreerd ruimtelijk raamwerk

Door het bundelen van waterbuffers, parkeervoorzieningen, langzaam verkeer, erfgoedwaardenen natuurwaarden ontstaan maximale kavels voor bedrijvigheid die flexibel kunnen ingevuldworden. Bovendien laat deze compartimentering toe om op een slimme manier in te spelen opde onzekerheden wat betreft de faseerbaarheid en het gewenste reliëf. Naargelang hetgewenste economische scenario en enkele variabele ruimtelijke randvoorwaarden kan hetruimtelijk raamwerk flexibel aangepast worden.

6.2 Variabele ruimtelijke randvoorwaarden

6.2.1 Reliëf

Op dit moment is nagenoeg het volledige terrein waarop het Logistiek Park ontwikkeld zalworden ingenomen door een zandstock, afkomstig van uitgravingen elders in de haven. Om hetaantal vrachtbewegingen tijdens de aanlegfase te beperken wordt gestreefd naar een geslotengrondbalans, met de gemiddelde hoogte van de huidige stocks als richtpunt. Dit betekent dat erwordt gestreefd naar een gemiddelde afwerkingshoogte tussen 9 à 10 m TAW.

Voorts dient het gewenste reliëf rekening te houden met de vaste hoogtes van bestaandeinfrastructuur en omliggende percelen.

Polder van Stabroek: circa 2.50m TAW

A12: circa 7m TAW

Smalleweg: circa 4m TAW

Poldervlietweg: circa 4m TAW


Main Hub I en II: circa 4,5m TAW

Nieuw aansluitingscomplex A12: circa 12m TAW

Fortengordel: circa 1,5m TAW

Figuur 6-9 Hoogtes van bestaande infrastructuren en omliggende percelen

6.2.2 Hoogspanningsmasten

Het projectgebied wordt doorsneden door een hoogspanningsleiding (zie Figuur 6-10) enbijhorende hoogspanningsmasten. Deze masten zijn in hoogte beperkt en eventuele ophogingheeft gevolgen wat betreft de vrije bouwhoogte. Bij een gemiddelde eindafwerking op 9 à 10 mTAW (cf supra) bedraagt de vrije bouwhoogte onder de hoogspanningsleidingen circa 8,5 m.

Voorts zal er bij de inrichting van het terrein rekening moeten worden gehouden met de positievan de masten. De masten kunnen verplaatst worden binnen de afgebakende zone. Dit heeftimplicaties op de investeringskosten.

Technum 41

Figuur 6-10 Locatie van de hoogspanningslijn

6.3 Inrichting van het projectgebied

6.3.1 Conceptueel inrichtingsplan

Vanuit een desk research analyse, inclusief internationale benchmark, zijn drie belangrijkemogelijke bouwstenen naar voor gekomen voor de inrichting van het logistiek park:

Value Added Logistics (VAL)

Zeehavengebonden distripark

Factory of the Future

De gemiddelde vereiste inzake perceelsgrootte voor Value Added Logistics (VAL) blijkt tussende 6-10 ha te bedragen waarbij op het Logistiek Park Schijns 4 tot 8 dergelijke spelers zouden


kunnen aangetrokken worden. Een zekere hoogwaardigheid van de goederen dient dannagestreefd te worden (high-tech, petrochemie, staallogistiek, specifieke niches zoalswindenergie, andere afgewerkte producten). Ook een verband met het continentaal vervoerdient nagestreefd te worden gezien de nabijheid van de main Hub; dit impliceert ook specifiekeoorsprong-bestemming relaties in het bijzonder gelegen op de corridor Zuid-Duitsland,Tsjechië/Slovakije, Italië, Roemenië. In dit geval bestaat de rol van de Main Hub er eerder inom faciliterend op te treden naar de activiteiten op het Logistiek Park Schijns. De site kan metValue Added Logistics volledig worden ingevuld.

Een tweede potentiële bouwsteen bestaat uit een traditioneel zeehavengebonden distriparkgericht op consolidatie, bundeling, opslag, stuffing en stripping van zeehavengebondenstromen. In dit geval zijn mogelijk grotere perceelgroottes vereist en richt de haven zich opeerder traditionele spelers, met een duidelijke gerichtheid naar het continentaal vervoer. Hier isde Main Hub 2 de belangrijkste katalysator van de activiteiten op LPS; een maximale integratieen facilitering van de rol van Main Hub 2 als continentale spoorhub wordt nagestreefd. Ditimpliceert bijvoorbeeld ook interne ontsluiting van de Main Hub 2 naar de LPS site (zonderlangs de openbare weg te gaan), teneinde de kostenefficiëntie te maximaliseren.

Factory of the Future is een derde potentiële bouwsteen. Het betreft eerder kleinschaligeontwikkelingen (maximum 5 ha, mogelijkheden vanaf 1 à 2 ha) die als testcentrum voor depetrochemische of andere industriële activiteiten fungeren. Ook innovatieve projecten in desfeer van valorisatie / hergebruik van materialen, afvalstromen en de bio-based economiebehoren tot de mogelijkheden binnen deze bouwsteen. Binnen beide types kunnen eveneensonderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten plaatsvinden. Met de bouwsteen ‘Factory of the Future’wordt ingespeeld op de plannen van de Vlaamse Regering in het kader van het ‘NieuwIndustrieel Beleid’ en op types activiteiten die ook in andere petrochemische clusters ontwikkeldworden (cfr. Plant One in Rotterdam: tussen lab en fabriek). Het betreft in dat geval duidelijkprestigeprojecten die de havengebonden industrie in de kijker zetten en fungeren alsuithangbord naar potentiële investeerders en de maatschappij in zijn geheel. De activiteit dientbijgevolg gemengd te worden met de andere bouwstenen (VAL en/of distripark) (€space i.s.m.Omgeving & Witteveen + Bos, 2012).

Op basis van bovenstaande drie bouwstenen werden verschillende inrichtingsalternatievenuitgewerkt, deze worden verder besproken in paragraaf 7.1.1. Na evaluatie van dezealternatieven werd gekozen voor het alternatief Distripark Spoor. In dit alternatief werd delaatste bouwsteen, namelijk Factory of the Future, niet behouden. Het conceptueel inrichtings-plan voor dit alternatief wordt weergegeven in Figuur 6-11. In het meest westelijke deel vanhet logistiek park wordt Value Added Logistics voorzien. De rest van het terrein wordtingenomen door zeehavengebonden distripark.

Vanuit de behoefte om grotere aaneengesloten percelen te realiseren, worden de groenetussenruimtes uit het ruimtelijk raamwerk (zie § 6.1.7) weggelaten ter hoogte van de tweecentrale fortjes van Ekeren. Om de uitwisseling van goederen te organiseren wordt een privateverbindingsweg voorgesteld tussen Main Hub en logistiek park. De duidelijke fysieke interactietussen beide moet een maximale synergie mogelijk maken. De private weg maakt hetbovendien mogelijk gebruik te maken van alternatieve en innovatieve transportmodi(‘goederentreintjes’, automatic guided vehicles, ecotrucks, multitrailers, heftrucks, enz.). Zijbehoeven geen kentekens en worden niet vermengd met doorgaand auto- en vrachtverkeer.Eén centrale toegang ter hoogte van het nieuw aan te leggen ontsluitingscomplex A12 (zie §6.3.3) maakt het mogelijk om de securisatie (badging of kentekenherkenning) te organiseren.

Op de oostelijke kop van het terrein wordt een landschapsheuvel voorzien, eventueel incombinatie met een landmark of kunstwerk. Gelet op de vorm van het terrein is deze spie

Technum 43

namelijk minder interessant om te ontwikkelen. Bovendien kan gesteld worden dat deactiviteiten in het distripark doorgaans een minder hoogwaardig karakter hebben (groteverharde oppervlaktes, buitenopslag, laagwaardige architectuur, …). Een landschappelijk bakenbiedt in dat opzicht een waardig alternatief, zowel voor passanten als voor de nabij gelegenwoonkernen. Voorts kan een landschapsheuvel mogelijk dienst doen om overtollige grond opeen kwaliteitsvolle manier te stockeren.

Figuur 6-11 Conceptueel inrichtingsplan

6.3.2 Ingrepen aan waterlopen

Om de inrichting van het Logistiek Park Schijns mogelijk te maken dienen de Verlegde Schijns(Hoofdgracht en Voorgracht) verplaatst te worden. Dat zal gebeuren door het dempen van dewaterlopen nadat voorafgaand twee nieuwe waterlopen/grachten aangelegd werden nl. één tenzuiden van het Logistiek Park Schijns en één ten noorden van de A12.

6.3.2.1 Verleggen Schijns

Het projectgebied behoort tot het Beneden-Scheldebekken, deelbekken ‘Beneden-Schijn’.Doorheen het projectgebied stromen de St.-Jacobsloop (cat. 2), de Rode Beek (cat.2), deBunderbeek (cat. 2), de Kapellebeek (cat. 2) en de Blokbeek (cat. 2) die uitmonden in deVerlegde Schijns (cat. 1). De Verlegde Schijns bestaat uit twee waterlopen, nl. de Hoofdgrachten de Voorgracht. Tussen en rondom deze beide waterlichamen bevindt zich een grondbermmet hoogte ca. 4,5m TAW met een uitgestrekte rietgordel die plaatselijk 100 à 110 m breed is(incl. de 2 waterlopen). De Verlegde Schijns dwarsen de volledige zone van het rangeerstationvan zuidoost naar noordwest, i.c. vanaf de Leugenbergbocht tot aan de wachtboezems dieafwateren via het pompstation Rode Weel.

Value Added Logistics

Distripark

Landschaps-heuvel


Figuur 6-12 Waterlopen in en rondom het projectgebied

De regionale afwatering wordt in hoge mate door deze Verlegde Schijns bepaald; ze waterenelk een afzonderlijk deelbekken af en monden uit in de twee wachtboezems, die met elkaar inverbinding staan aan de kant van het pompgemaal Rode Weel en waarvan het water via ditpompgemaal naar Kanaaldok B1 wordt gepompt:

De zuidelijk gelegen Hoofdgracht ontvangt het water van de 8 km lange Schijnkokerdie op zijn beurt gevoed wordt door tal van beken waaronder Klein Schijn, Oudelandsebeek, Donkse beek, Laarse beek, … De wachtboezem van deze gracht ontvangt ook

Technum 45

het effluent van de nabijgelegen RWZI à 175 l/s tot 350 l/s (gezuiverd water van delenvan Antwerpen, Kapellen en Stabroek).

De noordelijk gelegen Voorgracht ontvangt hoofdzakelijk het water van deverschillende polderwaterlopen, waaronder de Afwateringsgracht die ook als overloopdient voor het Antitankkanaal. Sinds de aanleg van de Leugenbergbocht watert ook hetSchoon Schijn af naar de Voorgracht.

Bij de huidige afwatering via de Verlegde Schijns stellen zich volgende aandachtspunten:

De wachtboezems hadden oorspronkelijk een bodempeil van -0,5m TAW maar zijnthans sterk aangeslibd, net zoals de Hoofd- en Voorgracht zelf;

Slechte afwateringskarakteristieken van de Verlegde Schijns door het beperkte verhangmet voortdurende aanslibbing van beide grachten als gevolg.

Door het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen werd onderzoek uitgevoerd naar de kwaliteitvan de waterbodem van Voor- en Hoofdgracht (niet de wachtboezems). Er werd een indicatiefonderzoek, een beschrijvend bodemonderzoek en een bodemsaneringsproject opgemaakt. Delaatste zijn door OVAM conform verklaard. Het onderzoek toont aan dat er geen uitloging vande verontreiniging naar bodem of grondwater is, dat er geen humaan of verspreidingsrisico is,maar dat er wel een actueel ecologisch risico is. De demping van de Voor- en Hoofdgracht isgeselecteerd als beste saneringstechniek.

Ter vervanging van de Hoofdgracht zal ten zuiden van het Logistiek Park Schijns een nieuwewaterloop aangelegd worden die via het pompstation Rode Weel zal afwateren. In opdracht vande VMM zijn hydraulische berekeningen uitgevoerd met betrekking tot de vereisten van dezeafvoergracht. Om het gemaal verder in dienst te houden als enige gemaal is een ruiming vanéén van de wachtboezems in elk geval noodzakelijk, gezien de enorme slijtage die de pompennu ondergaan door oppompen van slib. Een mogelijkheid zou zijn om al het slib van denoordelijke wachtboezem in de zuidelijke wachtboezem te dumpen en daar te latenconsolideren. Het ruimen en/of dempen van deze wachtboezems maakt geen deel uit vanvoorliggend project, maar zal een afzonderlijk project vormen.

De nieuwe gracht moet in staat zijn de afwatering van het gehele gebied te verzekeren, zonderwateroverlast te creëren voor de omliggende gebieden:

De wijken Laar en Donk te Ekeren. Ze zijn gelegen langsheen de zijlopen van deSchijnoverwelving met name de Laarsebeek en de Donksebeek.

De Puihoek te Ekeren, gelegen langsheen het Schoon Schijn.

Het poldergebied gelegen ten noorden van de A12 in Stabroek.

Met andere woorden, de afvoercapaciteit van een nieuwe gracht moet voldoende groot zijn,zodat de opstuwing in de zijlopen beperkt blijft. Voor de aanleg van deze nieuwe afwateringwerd een oplossing uitgewerkt in samenspraak met de VMM, die erin bestaat dat een nieuwegracht met een lengte van 3370 m ten zuiden van het Logistiek Park Schijns zal wordenaangelegd. De nieuwe gracht komt volgens het GRUP ‘Afbakening zeehavengebied Antwerpen’in een zone voor ecologische infrastructuur te liggen.

Om het polderwater te capteren en naar het pompstation Rode Weel te brengen, komt ertevens een langsgracht, ter vervanging van de Voorgracht, net ten noorden van de A12 (in hetreservatiegebied, zie Figuur 5-2). Deze gracht zal afwateren in noordwestelijke richting en inhet meest westelijk gelegen deel van de Ettenhovense polder (zone Sint Jacobsloop en ’s


Hertogendijkse Beek) onder de A12 geleid worden om aan te sluiten op het pompstation RodeWeel.

De beide aan te leggen grachten maken deel uit van voorliggend project. De nieuwelangsgracht ten zuiden van de huidige Hoofdgracht zal ter hoogte van de aanwezige fortjesomgeleid worden, de fortjes kunnen dus blijven bestaan.

6.3.2.2 Nieuwe Langsgracht ten noorden van A12

Ten noorden van de A12 wordt een nieuwe waterloop aangelegd, de Nieuwe Langsgracht. Degracht start aan de Blokbeek, stroomt in noordwestelijke richting en mondt uit in deAfwateringsgracht. Volgende polderwaterlopen monden uit in de nieuwe gracht:

Blokbeek,

Kapellebeek

Rode Beek

Sint Jacobsloop

’s Hertogendijkse Beek

Volgende specificaties zijn van toepassing op de nieuw aan te leggen gracht:

Maximale bodembreedte: 2 m

Maximale bovenbreedte: 8m

Taludhelling: 6/4

Langshelling

Tussen Blokbeek en Kapellebeek: 0.00062 m/m

Tussen Kapellebeek en Afwateringsgracht: 0.00028 m/m

Gebruik van kokers ter hoogte van de kruising met de Smalleweg, de Dijkstraat en deoprit ter hoogte van de Leugenberg

De gracht wordt gescheiden aangelegd van de baangracht van de A12 om problemen tevermijden van met olie en zout verontreinigd water afkomstig van de A12.

Langsheen het volledige tracé van de Nieuwe Langsgracht loopt een collector van Aquafin. Hetis nog niet duidelijk of de collector dient aangepast te worden en/of de langsgracht dan wel decollector gesifonneerd dient te worden.

6.3.3 Aansluitingscomplex A12

Uit onderzoek naar de te verwachten intensiteiten en mobiliteit in de omgeving, is geoordeelddat bij de uitbouw van het Logistiek Park Schijns een nieuwe verkeerswisselaar op de A12Ekeren – Bergen-op-Zoom noodzakelijk is voor het wegverkeer.

Binnen het GRUP Afbakening Zeehavengebied is voor deze ontsluiting een symbolischeaanduiding voorzien binnen het gebied van het Logistiek Park Schijns (zie Figuur 4-1). Deexacte inplantingslocatie ligt echter nog niet vast en maakt voorwerp uit van verder onderzoek.Mede op basis van de impactbepaling in het MER zal een locatie worden vastgelegd binnen dezoekzone zoals weergegeven in Figuur 6-13. De zoekzone heeft een oppervlakte van 9 ha.

Technum 47

Er zijn verschillende uitwerkingsmogelijkheden denkbaar voor het aansluitingscomplex op deA12. Twee mogelijkheden werden weerhouden, deze worden verder gedetailleerd in paragraaf7.5.

Figuur 6-13 Zoekzone aansluitingscomplex A12

6.4 Interferentie met andere plannen en projecten

6.4.1 Koppeling met het natuurinrichtingsproject Opstalvalleigebied – fase 2

Het Logistiek Park Schijns en het ontsluitingscomplex op de A12 overlapt gedeeltelijk of ligt inde nabijheid van twee Speciale Beschermingszones (SBZ) in het kader van de EuropeseVogelrichtlijn zijnde: het Vogelrichtlijngebied ‘Kuifeend en Blokkersdijk’, deel Kuifeend(BE2300222) en het Vogelrichtlijngebied ‘Schorren en polders van de Beneden-Schelde’, deel


Ettenhovense Polder (BE2301336). Niet enkel de plas van ‘De Kuifeend’ maar de gehelegebiedscluster rond het rangeerstation Antwerpen Noord werd aangemeld als SBZ.

Infrastructuurprojecten uit het verleden (uitbreiding rangeerstation met o.a. bouw van de MainHub, 32 ha) betekenden reeds een significante ruimte-inname en aantasting van de natuurlijkekenmerken binnen het complex ‘Kuifeend’ sinds de aanmelding. Dit historisch passief alsook denog op stapel zijnde projecten bedreigen de toekomst van het SBZ ‘De Kuifeend’ dermate dathet gebied niet duurzaam in stand gehouden kan worden, gezien:

Meerdere soorten het volledige gebied nodig hebben om in hun levensbehoeften(broeden, foerageren, …) te voorzien.

Slechts de som van de deelgebieden voldoende kritische oppervlakte van de aanwezigeleefgebieden levert voor leefbare populaties van de doelsoorten.

Volgens Art. 7 van het uitvoeringsbesluit van 23/07/1998 van het Natuurdecreet geldtbovendien een verbod op het wijzigen van bepaalde beschermde kleine landschapselementenen vegetaties, ongeacht de gewestplanbestemming. Na de realisatie van de geplande(infrastructuur)projecten in de noordoostelijke randzone van het havengebiedrechterscheldeoever zal op termijn in totaal ca. 162 ha van deze verboden te wijzigenvegetaties verdwijnen, met name moerassen, plassen, graslanden in VEN en soortenrijkegraslanden binnen het SBZ. Ook het dempen van de Verlegde Schijns voor de aanleg van hetLPS zal gepaard gaan met een verlies aan natuurwaarden, in casu rietkragen.

Om het verlies van deze natuurwaarden te compenseren/mitigeren wordt, ten zuiden vanBerendrecht, in de bufferzone tussen haven en woonkern een omvangrijknatuurontwikkelingsproject van ca. 190 ha gerealiseerd, het Opstalvalleigebied (zie Figuur6-14). Deze grotendeels nieuwe natuurontwikkeling zal – samen met de verbetering van debestaande natuur van het Reigersbos en omgeving (50 ha struwelen en bos) en de behoudenplas van de Kuifeend – naar verwachting kunnen instaan voor het realiseren van deinstandhoudingsdoelstellingen van de SBZ ‘De Kuifeend’.

Vooraleer gestart kan worden met de demping van de Verlegde Schijns dient eerst hetnatuurinrichtingsproject in het Opstalvalleigebied te worden gerealiseerd. De fasering voor deinrichting van het Logistiek Park Schijns zal worden uitgewerkt in functie van de inrichting vanhet Opstalvalleigebied.

Technum 49

Figuur 6-14 Inrichtingsvisie voor het Opstalvalleigebied

Legende:Bestaand bos (bruin), bestaand struweel (donkergroen), potentieel grasland (lichtgroen),potentieel rietland (lichtgeel), bestaande waterplas (zwart), potentieel grondwatergevoede plas(lichtblauw), potentieel oppervlaktewatergevoede plas (donkerblauw), potentieel oppervlaktewater- engrondwatergevoede plas (appelblauwzeegroen).

6.4.2 Aanleg van de Nx

Door de Administratie Wegen en Verkeer (AWV) van het Vlaamse gewest wordt momenteel eenonderzoek gevoerd naar een eventuele verbinding tussen de N11 en de A12 ten noorden vanAntwerpen, voorlopig Nx genaamd. Voor dit project werd een plan-MER opgemaakt waarindiverse tracés met eventuele aansluiting op de A12 werden onderzocht (zie Figuur 6-15). Hetplan-MER werd goedgekeurd op 20 december 2012.

Vermits het project Nx later zal uitgevoerd worden dan het project Logistiek Park Schijns metbijhorende ontsluiting, werd binnen het plan-MER voor de Nx een zoekzone voorgesteldwaarbinnen de ontsluiting van het logistiek park zou worden voorzien.

In het project-MER voor het Logistiek Park Schijns zal de aanleg van de verkeerswisselaar infunctie van het LPS mee opgenomen worden en zullen de effecten ervan bestudeerd worden.Bij het ontwerp van het ontsluitingscomplex zal rekening gehouden worden met een mogelijketoekomstige aansluiting van de Nx. Het complex zal zo worden ontworpen dat het de aanlegvan de Nx niet hypothekeert.


Figuur 6-15 Indicatieve voorstelling van de scenario’s voor de Nx

Technum 51

7. ALTERNATIEVEN

7.1 Voorheen onderzochte alternatieven

7.1.1 Ontstaan van de inrichtingsalternatieven

Tijdens de periode januari – maart 2012 werd, in opdracht van het Gemeentelijk HavenbedrijfAntwerpen, een concepten inrichtingsstudie uitgevoerd voor het Logistiek Park Schijns1. Destudie spitste zich enerzijds toe op het in kaart brengen van de vaste en variabelerandvoorwaarden van het terrein en anderzijds op de identificatie van het potentieel vanuit devraagzijde i.e. het gewenste profiel van de economische activiteiten. Hiertoe hebben naast eenanalyse van diverse beleidsdocumenten ook diepte-interviews plaatsgevonden met een aantalexperten binnen het Havenbedrijf (Commerciële directie en Strategie en Ontwikkeling) enbuiten het Havenbedrijf (logistieke vastgoedontwikkelaars, logistieke dienstverleners,terreinontwikkelaars, nabijgelegen bedrijven, vertegenwoordigers industrie, duurzaamheids-experten). Volgend op een confrontatie en integratie van de resultaten van beide oefeningen eneen aantal interne workshops binnen het studieconsortium werden 5 alternatievengeselecteerd. Alle alternatieven beschikken over de volgende algemene kenmerken:

Maximaal inspelen op mogelijkheden voor beeldwaardecreatie.

Maximaal inspelen op de bestaande terreinstructuur (aanwezigheid Schijn,aanwezigheid erfgoedelementen: Ekerse fortjes).

Voldoende aandacht voor adequate ontsluitingsmogelijkheden, passend in een brederkader, i.e. in eerste instantie richting Liefkenshoektunnelcomplex, vervolgens via eenrechtstreekse aansluiting op de A12.

Voldoende aandacht voor gefaseerde ontwikkeling.

Voorzien van een facilitaire zone voor gemeenschappelijke diensten.

1 €space i.s.m. Omgeving & Witteveen + Bos. 2012. Concept- en inrichtingsstudie Logistiek Park Schijns.


7.1.1.1 Alternatief 1: Value Added Logistics (VAL)

Figuur 7-1 Alternatief 1: Value Added Logistics

Alternatief 1 focust op Value Added Logistics zonder interne wegontsluiting met de Main Hub, erwordt wel een aansluiting op het Liefkenshoektunnencomplex voorzien in eerste fase en met deA12 in een tweede fase. De verschillende percelen van circa 10 ha worden opgevat alsidentieke eilanden binnen een ruimer groen kader, gevormd door de groene vingers enbuffering langs de A12. De Main Hub’s hebben eerder een faciliterende rol voor de activiteitenop het terrein, daarom wordt ook geen interne wegontsluiting voorzien.

Technum 53

7.1.1.2 Alternatief 2: Value Added Logistics + Factory of the Future

Figuur 7-2 Alternatief 2: Value Added Logistics - Factory of the Future

In dit alternatief worden de activiteiten die zich positioneren binnen ‘Factory of the Future’ondergebracht op de belangrijkste zichtlocaties, en tevens de kleinste percelen, van het terrein.Op deze plaatsten wordt gestreefd naar een hoogwaardige (architecturale) uitstraling richtingA12. Het innovatieve karakter van het terrein en van de haven krijgt hier een adresfunctie. DeMain Hub’s hebben een faciliterende rol voor de activiteiten op het terrein en er wordt dus geeninterne wegontsluiting voorzien.

7.1.1.3 Alternatief 3: Distripark Spoor

Voor alternatief 3 wordt verwezen naar de projectbeschrijving van voorliggende kennisgeving,zie paragraaf 6.3.1.


7.1.1.4 Alternatief 4: VAL + Distripark Spoor

Figuur 7-3 Alternatief 4: Value Added Logistics - Distripark Spoor

Alternatief 4 is een combinatie van activiteiten die zich positioneren binnen het segmentDistripark en Value Added Logistics. Er wordt een beperkte oppervlakte Distripark voorzien (2 x10 ha) met een mogelijke uitbreiding in oostelijke richting. Met het oog op een intensieveuitwisseling van goederen wordt ook in dit alternatief gekozen voor een private verbindingswegmet Main Hub 1 en 2. Op beide uiteinden van het terrein wordt, afhankelijk van de marktvraag,ingezet op Value Added Logistics. Het ruimtelijk raamwerk (zie § 6.1) wordt in deze variantgerespecteerd. Indien een private verbindingsweg tussen de percelen wenselijk is, kunnen degroene tussenzones met behulp van een brug verbonden worden.

Technum 55

7.1.1.5 Alternatief 5: VAL + Distripark Spoor + Factory of the Future

Figuur 7-4 Alternatief 5: Value Added Logistics – Distripark Spoor – Factory of the Future

Alternatief 5 combineert de activiteiten Factory of the Future, Value Added Logistics enDistripark. In dit alternatief wordt er gestreefd naar een hoge synergie tussen de bedrijven ophet terrein enerzijds en de main hub’s anderzijds. Onderzoek en ontwikkeling in de Factory ofthe Future, nieuwe technieken inzake warehousing en innovatie op het vlak vangoederentransport en overslag worden ontwikkeld in een gemeenschappelijk kader met eensterke focus op duurzaamheid en industrial ecology. Opnieuw wordt een private verbindingswegvoorzien tussen het Distripark en Main Hub 1 en 2. De hoogwaardige uitstraling van het terreinkrijgt in het oosten een eerder landschappelijke invulling (richting van de woonkernen), aan dewestelijke zijde wordt geopteerd voor een architecturale uitstraling in de Factory of the Future.

7.1.2 Evaluatie van de alternatieven

Tussen april en juni 2012 zijn de verschillende alternatieven geëvalueerd op een diverse enexhaustieve set criteria door middel van een eclectische multicriteria-analyse of EMCA, gevolgddoor een marktbevraging.

7.1.2.1 EMCA

De gehanteerde criteria in de EMCA hielden rekening met volgende dimensies:

Een economische dimensie

Een financiële dimensie

Een dimensie rond kringloopbeheer (water, energie, materialen)

Een ecologische en leefbaarheidsdimensie


Een mobiliteitsdimensie

Een ruimtelijke dimensie

Een programmatorische dimensie

Elke dimensie werd uitgewerkt aan de hand van een aantal subcriteria, waardoor een duidelijke,hiërarchische boomstructuur ontstond om de alternatieven te evalueren. Een volledig beeld vandeze structuur is terug te vinden in Bijlage 1.

Uit de globale analyse van de EMCA bleek dat twee alternatieven zich afscheiden, nl.alternatieven 3 en 5. Deze alternatieven onderscheidden zich van elkaar door hun goede scoreop bepaalde criteria. Voor bepaalde andere criteria onderscheidden de alternatieven 3 en 5 zichdan weer door een minder goede score:

Alternatief 3 scoort:

Minder goed wanneer gewicht wordt gegeven aan kringloopcriteria (specifiekmaterialenkringloop)

Minder goed wanneer gewicht wordt gegeven aan leefbaarheidscriteria (specifiekgeluid- en waterkwaliteit)

Niet goed wanneer gewicht wordt gegeven aan ruimtelijke criteria (specifiekbeeldkwaliteit)

Alternatief 5 scoort:

Niet goed wanneer gewicht wordt gegeven aan economische criteria

Minder goed wanneer gewicht wordt gegeven aan mobiliteitscriteria

Minder goed wanneer gewicht wordt gegeven aan ruimtelijke criteria

Niet goed wanneer gewicht wordt gegeven aan programmatorische criteria

Vanuit de resultaten van de EMCA ontstond een transparant inzicht inzake de sterkten enzwakten van de verschillende alternatieven. Met het oog op de marktbevraging was het immerszinvol om over voldoende kennis te beschikken, zodanig dat voor bepaalde elementen vanuitbepaalde doelstellingen (de criteria gehanteerd in de EMCA) bijkomende voorwaarden kondenopgelegd worden om de activiteit op het LPS een voldoende duurzaam karakter mee te geven.

7.1.2.2 Marktbevraging

Doelstelling van de marktbevraging was af te toetsen of de voorgestelde alternatieven door demarktpartijen ondersteund konden worden en of er voldoende interesse was in de voorgesteldealternatieven. Hiervoor werden diverse logistieke bedrijven geïnterviewd. Er werd met spelersgesproken met verschillende activiteiten die overeenstemmen met de vooropgesteldebouwstenen van het Logistiek Park Schijns (VAL, Distripark Spoor en Factory of the Future) enverschillende producten die verwerkt of behandeld worden.

Vanuit de marktbevraging werden volgende elementen aangereikt:

Geen waterontsluiting wordt als nadeel ervaren.

Spoorconnectie is interessant voor bepaalde types activiteiten. Wegontsluiting is altijdnoodzakelijk. Een inspanning vanuit het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen isnoodzakelijk om de multimodaliteit te bevorderen.

Technum 57

Verschillende bouwstenen wordt als positieve invalshoek ervaren. Hieruit blijkt datmoet gezocht worden naar synergieën tussen verschillende bedrijven (en activiteiten).

Zowel wat betreft duurzaamheid als beeldkwaliteit en parkmanagement, wordt van hetGemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen verwacht dat ze de nodige inspanningen zullenleveren om dit te bewerkstelligen.

7.1.2.3 Keuze en motivatie

De resultaten van de EMCA en de marktbevraging wijzen in de richting van alternatief 3. Demotivatie hiervoor is als volgt:

In de globale analyse scoort alternatief 3 samen met alternatief 5 als beste.

De mindere en slechte scores op de criteria waarop alternatief 3 minder scoort zijn mitsde juiste focus te milderen in het verdere ontwerp. Dit is minder evident voor de lagerescore voor economische performantie in alternatief 5.

Alternatief 3 voldoet beter aan de eis met betrekking tot het multimodale karakter datvanuit het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen en het Gewestelijk RUP wordt opgelegd.

Alternatief 3 geeft eveneens de flexibiliteit om in een latere fase het Logistiek ParkSchijns op te splitsen in kleinere percelen. Op deze manier worden de anderescenario’s per definitie niet uitgesloten en kan er, indien hiervoor economischeaanwijzingen zijn, mogelijk geopteerd voor een ander alternatief.

De omschrijving van Alternatief 3 is daarbij niet definitief. Enerzijds moeten de algemeneprincipes en eigenschappen die hierboven opgesomd werden vertaald worden naar een meergedetailleerd inrichtingsplan, waar het MER zich op zal kunnen baseren. Anderzijds is het ookde bedoeling dat dit MER op interactieve wijze bijdraagt aan het aanpassen en verbeteren vanhet voorliggende concept, in de richting van nog grotere duurzaamheid en van eenminimalisatie van negatieve milieu-effecten. Het MER beperkt zich dus niet louter totbeoordeling van wat voorligt, maar draagt actief bij aan een optimalisatie ervan.

7.2 Nulalternatief

Het nulalternatief is het alternatief waarbij het project niet wordt gerealiseerd. Dit alternatieffungeert als referentie voor het beschrijven en beoordelen van effecten.

7.3 Locatiealternatieven

Uit onderzoek door het Gemeentelijke Havenbedrijf Antwerpen in 2002 (GemeentelijkHavenbedrijf Antwerpen, GIS-cel, Augustus 2002) bleek dat er in de haven van Antwerpen opdat moment in totaal netto ongeveer 780 ha aan bedrijfsterreinen beschikbaar waren, maarslechts 86 ha was onmiddellijk door de overheid uitgeefbaar; deze terreinen waren op 15 ha nauitsluitend gesitueerd op Linkeroever.

Op rechteroever waren de enige (kleine) terreinen die nog beschikbaar waren, een kleineuitbreiding bij de Noordzeeterminal en het mogelijke distributieterrein tussen A12 en hetvormingsstation Antwerpen-Noord. Het is op deze laatste locatie dat het Logistiek Park Schijnszal gevestigd worden.

In het GRUP ‘Afbakening zeehavengebied Antwerpen’ werd deze locatie dan ook vastgelegd alsspecifiek regionaal bedrijventerrein voor transport, distributie en logistiek. Met deze vastleggingzijn locatiealternatieven niet meer aan de orde.


7.4 Uitvoeringsalternatieven

In het licht van de mildering van eventuele negatieve effecten zullen uitvoeringsalternatievenbeschouwd worden onder de vorm van milderende maatregelen.

7.5 Ontsluitingsvarianten

Voor het ontsluitingcomplex op de A12 zijn twee varianten mogelijk nl. een brug opgevat alseen Hollands complex of als een rotonde. De eerdere varianten ‘ondergrondse rotonde’ en‘kluifrotonde’ zijn niet weerhouden. De ondergrondse rotonde werd niet weerhouden wegensslechte zichtbaarheid en bijgevolg een onaanvaardbaar niveau van verkeersveiligheid. Dekluifrotonde houdt de bouw van een tunnel in, wat de oplossing merkelijk duurder maakt eneen ongunstige grondbalans heeft.

Zoals reeds gezegd is de locatie van het ontsluitingscomplex nog niet volledig gekend, wel staatvast dat het ontsluitingcomplex binnen de zoekzone zal gerealiseerd worden. Zoals eerdergezegd werd de locatie van de zoekzone reeds voorgesteld in het plan-MER voor de Nx. Delocatie van het complex, zoals ingetekend in Figuur 7-5 en Figuur 7-6, is de meestwaarschijnlijke locatie op basis van de eigendomsstructuur van de percelen en de ligging van deRotterdam Antwerpen Pijpleiding (RAPL). Een ontsluiting verder naar het noorden is niet zinvolomdat die dan te dicht bij de volgende ontsluiting ligt.

De mogelijke ontsluitingsvarianten inzake configuratie van het complex worden weergegeven inFiguur 7-5 en Figuur 7-6. De zoekzone waarbinnen het complex zal gerealiseerd worden, wordttelkens aangegeven met een rood kader.

Figuur 7-5 Variant 1: brug (Hollands complex)

Technum 59

Figuur 7-6 Variant 2: brug (rotonde)

7.6 Timing van de werken

In onderstaande werken wordt een ruwe planning gegeven van de werken. Per onderdeelwordt weergegeven welk streefdata worden gehanteerd voor de start en het einde van dewerken.

Tabel 7-1 Vermoedelijke timing van de werken

Werken Geschatteuitvoeringstermijn

Streefdatum begin derwerken

Streefdatum einde derwerken

Omlegging Schijn 6 maanden Q4 2014 Q2 2015

Verplaatsenhoogspanningsmasten

10 maanden Q4 2014 Q3 2015

Aanleg ontsluitingscomplex 18 maanden Q3 2014 Q1 2016

Dempen Schijn 7 maanden Q3 2016 Q2 2017

Bouwrijp maken van terrein 12 maanden Q3 2016 Q3 2017


8. RELEVANTE INFORMATIE UIT BESTAANDE ONDER-ZOEKENVolgende onderzoeken zijn relevant in het kader van het project-MER:

Plan-MER voor de afbakening van het havengebied Antwerpen (Resource Analysis(Technum), 2008)

Plan-MER voor de Nx tussen N11 en A12 (Grontmij Vlaanderen, 2011)

Conform verklaard bodemsaneringsproject “Verlegde Schijn te 2030 Antwerpen”(Ecorem, 2008)

Waterhuishoudingsstudie Logistiek Park Schijns (Arcadis, 2009)

Waterhuishoudingsstudie voor het havengebied dat momenteel afwatert via hetVerlegde Schijn en via het pompstation Rode Weel en haar Wachtboezems (RoyalHaskoning, 2011)

Scenario’s pompstation Rode Weel (IMDC, 2011)

Concept- en inrichtingsstudie LPS, eindrapport – fase 1 (€space i.s.m. Omgeving &Witteveen+Bos, 2012)

Monitoring natuur havengebied en omgeving Antwerpen Rechteroever. Resultaten vanhet monitoringsjaar 2011 (INBO)

MER-ontheffingsdossier natuurinrichtingsproject Opstalvalleigebied – fase 2

Hydraulische berekeningen Benedenschijn: afvoergracht langs A12 (IMDC, 2012)

In het MER zal rekening gehouden worden met de resultaten van bovenstaande studies. Desynthese hiervan zal worden weergegeven en besproken in het project-MER.

Technum 61

9. INGREEP-EFFECTANALYSEUitgaande van de hoofd- en deelingrepen en een eerste afbakening van de karakteristieken vanhet milieu in het studiegebied, kunnen potentiële milieueffecten afgeleid worden. Het al danniet effectief voorkomen en de mate en ernst waarmee de opgesomde effecten voorkomen, zalverder in het MER worden bekeken.

Er kunnen effecten verwacht worden op de bodem, het watersysteem, het geluids- enluchtklimaat, op fauna en flora, het landschap, het bouwkundig en archeologisch erfgoed en demens (impact op sociaal-organisatorische aspecten, mobiliteit). Ook het aspect lichthinder – eneventueel stralingen - zal binnen deze laatste discipline bekeken worden.

De aanlegfase is een tijdelijke ingreep met evenwel mogelijk permanente effecten. Eens deinrichtingswerken voltooid zijn, volgt een permanente periode van gebruik en periodiekonderhoud.

In Tabel 9-1 wordt het algemeen ingreep-effectenschema voor de inrichting weergegeven. Ditoverzicht dient als leidraad voor de verschillende disciplines om de effecten concreet uit tewerken en te evalueren op basis van discipline-eigen criteria.


Tabel 9-1 Ingreep-effectenschema voor de realisatie van het Logistiek Park Schijns, het aansluitingscomplex op de A12 en gerelateerde ingrepen

Deel-ingrepen

Verwacht effect op…

Bodem Water Mobiliteit Lucht Geluid enTrillingen

Fauna en Flora Landschap,Bouwkundigerfgoed enArcheologie

Mens

AANLEGFASE

Aanleg werfzone, inrichtingwerfkeet en stockageruimte,aanvoer van materiaal

x x x x x x x x

Aanleg van een nieuwehoofdgracht en NieuweLangsgracht

x x x x x x x

Dempen van Verlegde Schijns x x x x x x x

Verplaatsen van HS-masten x X x x x x

Grondverzet x X x x x x

Tijdelijke berging uitgegravengrond

x x x x x

Aanleg riolerings- en infiltratienettbv afvoer regenwater

x x x x x x

Aanleg wegenis x x x x x x

Aanleg groenstrook x x x x x x x

Ontruiming van de werf enstockageruimten

x x x x

Afvoer en berging van overtolligegrond

x x x x x x x x

EXPLOITATIEFASE

Logistiek Park Schijns enaansluitingscomplex in werking

x x x x x x x

Technum 63

10. AFBAKENING VAN HET STUDIEGEBIED, DE REFERENTIE-SITUATIE EN DE GEPLANDE TOESTAND

10.1 Studiegebied

Effecten ten gevolge van een project manifesteren zich doorgaans in een groter gebied dan hetprojectgebied. Dit wordt het studiegebied genoemd. De afbakening van het studiegebied wordtbepaald door het invloedsgebied waarbinnen effecten optreden. Dit kan per discipline en zelfsper effect verschillend zijn. Het studiegebied wordt globaal gedefinieerd als het projectgebiedmet inbegrip van het invloedsgebied. Het studiegebied wordt per discipline afgebakend inhoofdstuk 11.

10.2 Referentiesituatie en geplande toestand

Voor de beschrijving van de te verwachten milieueffecten (= geplande toestand) in hetstudiegebied zal steeds vergeleken worden met de toestand van het milieu in dereferentiesituatie.

De referentiesituatie is de toestand van het milieu bij het Nulalternatief, dus als het LogistiekPark Schijns niet zou worden gerealiseerd. In de praktijk zal voor veel disciplines dereferentiesituatie gelijk gesteld worden aan de huidige toestand van het studiegebied (situatie2013).

Voor sommige disciplines moet bij de beschrijving van de referentiesituatie ook rekeninggehouden worden met mogelijke ontwikkelingsscenario’s. Ontwikkelingscenario’s beschrijven degevolgen van al genomen beslissingen waarvan verwacht wordt dat ze uitgevoerd zullen zijnvooraleer het voorgenomen project aanvangt. Voorbeelden zijn de ontwikkeling ten gevolge vanruimtelijke beleidsplannen en regelgeving (RSV, RUP, GRS,…) en van beleidsplannen enregelgeving met betrekking tot natuur en milieu, bodem, water, luchtkwaliteit, ….Ontwikkelingscenario’s houden waar relevant ook rekening met autonome wijzigingen in deomgevingfactoren (b.v. klimaat).


11. METHODOLOGIE BESCHRIJVING REFERENTIESITUATIE,EFFECTVOORSPELLING EN –BEOORDELING

11.1 Algemeen

De bedoeling van het projectmilieueffectrapport (project-MER) is een beschrijving te geven vande effecten van zowel aanleg en exploitatie van het Logistiek Park Schijns als aanleg enexploitatie van het aansluitingcomplex op de A12 op het milieu, en onderzoek te doen naareventuele milieueffectverzachtende maatregelen die de negatieve impact op het milieu trachtente beperken of te voorkomen.

In het project-MER zullen de effecten op Bodem; Water; Landschap, Bouwkundig erfgoed enArcheologie; Mens – Mobiliteit; Mens – Ruimte; Geluid en Trillingen; Lucht; Fauna en Flora enLicht bestudeerd worden. In volgende paragrafen wordt per discipline aangegeven hoe dit zalgebeuren. De globale werkwijze voor elke discipline is als volgt:

Afbakening studiegebied

Beschrijving referentiesituatie van het studiegebied en ontwikkelingsscenario’s

Beschrijving van de milieueffecten (geplande situatie) en beoordeling ten opzichte vande referentiesituatie en de relevant ontwikkelingsscenario’s

Aangeven van milderende maatregelen/voorstellen voor postmonitoring

Opgave van leemten in de kennis, hoe ermee is omgegaan en eventuele gevolgen voorde verdere besluitvorming

Er zal voor de beschrijving van de referentiesituatie maximaal rekening gehouden worden metbeschikbare gegevens uit bestaande en in uitvoering zijnde onderzoeken, rapportages, …

11.2 Discipline Bodem

11.2.1 Afbakening van het studiegebied

Geografische afbakening

Het studiegebied voor de discipline bodem omvat de zone van het projectgebied bestaande uitde zone van het Logistiek Park Schijns onder het beheer van het Havenbedrijf (de zone voor detoekomstige bedrijventerreinen en de nieuw aan te leggen langsgrachten) en de zone van hetaansluitingscomplex op de A12, met inbegrip van de zones waar uitgegraven gronden eventueeltijdelijk of definitief geborgen zullen worden. In principe worden de locaties door deze depotszo veel mogelijk binnen de afbakening van het toekomstige Logistiek Park zelf gezocht. Verderwordt er gestreefd naar een gesloten grondbalans, zodat er normaal gezien geengrondoverschotten ontstaan waarvoor bergingslocaties moeten gezocht worden.

Inhoudelijke afbakening

De uitvoering van het project kan zowel effecten hebben op het bodemgebruik, debodemkundige kenmerken, de geologische toestand als op de bodemkwaliteit. Rekeninghoudend met de aard van de huidige activiteiten, de te beschouwen scenario’s/alternatieven, degeplande ingrepen (aanleg bedrijventerrein, afwateringsgrachten en aansluitingscomplex) en de

Technum 65

aard van het studiegebied zullen de aanwezige Quartaire en Tertiaire bodemlagen boven deKleilaag van de Formatie van Boom van belang zijn. Bijzondere aandacht zal gaan naar deeventueel aanwezige (historische) bodemverontreinigingen. We stellen voor om als onderdeelvan de discipline bodem ook aandacht te besteden aan het aspect duurzaam afval- enmaterialenbeheer. Een belangrijk aandachtspunt zal de topografische toestand en degrondbalans van het project zijn.

11.2.2 Beschrijving van de referentiesituatie

Voor de beschrijving van de huidige situatie zullen volgende gegevens over de bodemsvoorkomend in het studiegebied verzameld worden:

Huidig bodemgebruik (natuurlijk en verstoord) en historiek van het bodemgebruik;

Topografische en geologische karakteristieken;

Bodemgesteldheid, waarbij opgemerkt dient te worden dat de bodemseries en dedrainageklassen van de bodemkaart geactualiseerd dienen te worden, gezien hetterrein een aantal jaar als zandstockageplaats in gebruik is.

Bodemkwaliteitsgegevens (knelpunten) met een overzicht van verontreinigde sites,uitgevoerde bodemonderzoeken en saneringsprojecten in en in de nabijheid van hetprojectgebied.

De beschrijving van de huidige situatie inzake bodem zal worden gebaseerd op eenterreinbezoek en de raadpleging van volgende kaarten, databanken en rapporten:

Topografische kaart, schaal 1:25.000 (NGI, 1984);

Digitale bodemgebruikskaart (GIS-Vlaanderen, 2001);

Digitale bodemkaart opgemaakt door het IWT (GIS-Vlaanderen, 2001), geactualiseerdaan de hand van recent gerealiseerde projecten;

Bodemgeschiktheidskaarten (Geoloket Bodem);

Geologische kaart van België, schaal 1/50.000 (Claes, S. en Gullentops, F.) - toelichtingbij de geologische kaart van België – Vlaams Gewest; Brussel; 2001;

Databank Ondergrond Vlaanderen (http://dov.vlaanderen.be);

OVAM (www.ovam.be): digitale databank van de verspreiding van bodemonderzoekenin Vlaanderen.

De bij de opdrachtgever beschikbare studies en rapporten over de zandstockage op hetterrein, het MER voor het Strategisch Plan van de haven, het BodemsaneringsprojectVerlegde Schijn, de waterhuishoudingsstudies, eventueel reeds beschikbare gegevensuit technische verslagen (grondverzet)... .

In de beschrijving van de huidige toestand inzake bodem zal bijzondere aandacht gaan naar detopografische beschrijving, de grondbalans en de kwaliteit van de uit te graven bodems.


11.2.3 Bespreking van de geplande situatie

Mogelijke effecten en hun relaties tot de ingrepen

Het project voorziet een inrichting van het projectgebied als logistiek park met daaraangerelateerd een aantal ingrepen aan bestaande waterlopen en de aanleg van eenaansluitingscomplex met de A12. Het spreekt voor zich dat deze werken gepaard zullen gaanmet heel wat grondwerken en er dus een effect kan verwacht worden op het bodemsysteem.De effecten zijn in eerste instantie gerelateerd aan de graaf- en ophogingswerken; deze werkenkunnen leiden tot een verstoring van de bodem onder vorm van profiel- of structuurwijziging.De bodem ter plaatse is echter reeds veelvuldig vergraven en opgehoogd waardoor deoorspronkelijke profielen en structuren reeds verstoord zijn.

Tijdens en na de werken kan bodemverontreiniging optreden ten gevolge van calamiteiten.Waar mogelijk kunnen bestaande verontreinigingen gesaneerd worden.

Het grondverzet, dat noodzakelijk is voor het inrichten van het projectgebied, kan leiden totgrondoverschotten.

Toetsingskader

In het MER worden de te verwachten effecten van de toekomstige situatie vergeleken met dereferentiesituatie en de relevante wetgeving (Vlarem, Vlarebo, Vlarema). Bijzondere aandachtzal uitgaan naar de effecten gerelateerd aan grondverzet en het bergen van grondoverschotten.

Inzake bodemkwaliteit kan de aanrijking van de bodem met welbepaalde stoffen getoetstworden aan normen die in functie van het bodemgebruik zijn vastgesteld. Zowel de beoordelingvan de actuele gehalten als de mogelijke toename worden ten opzichte van de gekende normenvoor Vlaanderen getoetst, zoals de milieukwaliteitsnormen (VLAREM II) of bodemsanerings-normen (VLAREBO). Bij gebrek aan normen kan verwezen worden naar criteria uit de Europeserichtlijnen of uit de buurlanden of naar een vergelijkbare situatie waar een wijziging van debodemkwaliteit gekend is. Indien geen kwantificering van de gewijzigde toestand mogelijk is(bijvoorbeeld wegens gebrek aan analysegegevens), zal de kans op een wijziging van debodemkwaliteit beoordeeld worden op basis van een expertenoordeel. Hierbij spelen de soortvan de stoffen een rol, de mogelijke impacten op mens, dier en plant en de eventuelemogelijkheid om de effecten in te perken.

Met betrekking tot bodemverstoring en wijziging van het bodemgebruik kan getoetst wordenaan de referentiesituatie. Het project kan inzake het aspect duurzaam materialenbeheergetoetst worden aan de huidige beleidsdoelstellingen terzake.

Significantiekader

De significantie van een bepaald effect wordt in deze discipline bepaald aan de hand van eenexpertenoordeel. De expert houdt hierbij onder meer rekening met zaken als ernst en omvangvan het effect en locatie, zeldzaamheid en kwetsbaarheid van de receptoren.

Deze verschillende aspecten worden door de expert geïntegreerd tot een score die uiting geeftaan het belang van het effect.

Als scoresysteem wordt een zevendelige ordinale schaal gebruikt, waaraan de volgendeinterpretatie kan gegeven worden:

Technum 67

+++ Sterk positief effect

++ Matig positief effect

+ Gering positief effect

0 Effect afwezig of verwaarloosbaar

- Gering negatief effect

- - Matig negatief effect

- - - Sterk negatief effect

Het ordinale karakter van deze schaal houdt in dat de scores in de eerste plaats een volgordeaangeven; over de relatieve afstand tussen de scores doet de schaal geen uitspraak. De scoreszijn evenmin additief of onderling (over de criteria of disciplines heen) vergelijkbaar.

Methode van effectbepaling

Effecten op het bodemgebruik en bodemverstoring zullen via oppervlakteberekeningen metbehulp van GIS begroot en uitgedrukt worden in arealen (absoluut en relatief ten opzichte vanhet studiegebied). Overlay van de gewijzigde oppervlakten met de geactualiseerde bodemkaart,luchtfoto en bodemgebruikskaart zal toelaten om uitspraken te doen over de aard van dewijziging/verstoring.

Mogelijke effecten op de bodemkwaliteit zullen via een kwalitatieve analyse worden beschreven.Er zal aangegeven worden welke elementen/parameters/stoffen van belang zijn en via welkeprocessen deze op of in de bodem terecht kunnen komen en herverdeeld worden. Risicolocatieszullen op kaart voorgesteld worden.

Op basis van de beschikbare projectgegevens zal een grondbalans opgemaakt worden. Naasteen raming van de hoeveelheden zal ook een indicatie van de verontreinigingsgraad(toetsingskader Vlarebo) gegeven worden en zullen de herbruikmogelijkheden (toetsingskaderVlarema) besproken worden.

Overzicht

Tabel 11-1 geeft een overzicht van de effecten die zullen besproken worden binnen dediscipline bodem. Daarbij wordt voor elk effect het gehanteerde criterium, de toegepastemethodiek en het relevant toetsingskader kort weergegeven.


Tabel 11-1 Beoordelingscriteria voor de discipline bodem

Mogelijk effect Criterium Schaal /eenheid Methode vaneffectbepaling

Toetsingskader

Wijzigingbodemgebruik enbodemverstoring(profielwijziging,structuurwijziging)

Oppervlakteingenomen/verstoor-de bodem

m² Inschatting ruimtebeslagop basis vanprojectgegevens(grondplan) en overlaymet (geactualiseerde)bodemkaart,bodemgebruikskaart,luchtfoto enbodembestemmingskaart

Aanwezigheidonverstoorde,natuurlijke ofwaardevolle bodems

Wijzigingbodemkwaliteit

Toe- of afname(potentiële)bodemverontreiniging, optreden vanaccidentele situaties

mg/kg, aantallocaties, m²

Kwalitatieve bespreking,situering risicolocaties opkaart

Bodemkwaliteits-normen (Vlarem,Vlarebo, EUrichtlijnen,buurlanden)

Grondverzet/-grondbalans

Volume, kwaliteit,open of geslotengrondbalans, matevan duurzaammaterialenbeheer

m³, mg/kg Inschatting van volume enkwaliteit aan de hand vande gegevens uit bestaandebodemonderzoeken enprojectgegevens over degrondbalans. Evaluatierekening houdend metkwaliteit en bergings- ofafzetmogelijkheden

Bodemkwaliteits-normen enhergebruiks-mogelijkheden,doelstellingenduurzaammaterialenbeheer(Vlarema)

Een belangrijk vergelijkingspunt tussen de te onderzoeken scenario’s/alternatieven zal hettotale grondverzet en de grondbalans zijn, vooral de mate waarin die gesloten zal zijn. Er zalverder een toetsing gebeuren aan het plan-MER voor de afbakening van het havengebiedinzake effecten en maatregelen gedefinieerd voor de discipline bodem (deels overgenomen alsflankerende maatregelen uit het actieplan vastgelegd door de Vlaamse regering (22 juli 2011)).

11.2.4 Milderende maatregelen

Ten aanzien van het voorkomen van bodemverontreiniging tijdens en na de aanlegfase kunneneen aantal globale preventieve en beschermende maatregelen voorgesteld worden. Ten aanzienvan de grondbalans kunnen suggesties gedaan worden om de grondoverschotten te beperkenen optimale afstemming met andere projecten na te streven.

11.2.5 Leemten in de kennis

De grootte van het grondverzet en de exacte zones van ophoging en afgraving zijn in deze fasevan het project nog niet gekend. Voor het inschatten van de mate van bodemverstoring en degrootte van het grondverzet zijn deze gegevens noodzakelijk. Er wordt aangenomen dat dezegegevens gekend zullen zijn bij aanvang van opmaak van het project-MER en alle leemten in dekennis op dat moment zullen opgevuld zijn.

Technum 69

11.3 Discipline Water



Het studiegebied is de zone waarin wordt nagegaan of het project effecten op hetwatersysteem kan veroorzaken. Het studiegebied valt in eerste instantie samen met hetprojectgebied, d.i. de zone waarbinnen het eigenlijke project wordt uitgevoerd. Daarnaastbehoort ook de zone waar er effecten te verwachten zijn als gevolg van de geplande ingrepenen activiteiten tot het studiegebied.

Specifiek voor de discipline water is de horizontale en verticale afbakening van belang, waarbijde horizontale component bepaald wordt door de aanwezigheid van waterlopen en de verticalecomponent door de aanwezigheid van grondwater en ondoorlatende lagen. Ook de nabijheidvan gebieden die voor de discipline water belangrijk zijn (bijv. kwelgebieden, infiltratiegebieden,moeras, grondwaterwingebieden, …) speelt een rol bij de afbakening van het studiegebied. Ingeval van bemaling dient het studiegebied minimaal de te verwachten bemalingsstraal van deafpompingskegel te bevatten.

Concreet bestaat het studiegebied voor de discipline water uit volgende waterlopen (deelbekkenBeneden-Schijn): Sint-Jakobsloop, Bunderbeek, een niet geklasseerde waterloop, deKapellebeek en de Blokbeek die uitmonden in de (te dempen) Verlegde Schijns (Hoofdgracht enVoorgracht). De Verlegde Schijns monden uit in de twee wachtboezems ter hoogte van hetpompstation Rode Weel, dat het water naar kanaaldok B1 verpompt. Ook de in het gebiedaanwezige riolerings- en waterzuiveringsinfrastructuur behoort tot het studiegebied.

Thematische afbakening

In de discipline water wordt ingegaan op de te verwachten effecten van het project op hetoppervlaktewater en het grondwater. Binnen beide deeldisciplines wordt telkens nagegaan watde mogelijke effecten van het project op de kwantiteit en de kwaliteit van het watersysteemzijn, en dit zowel tijdens de aanlegfase als tijdens de operationele fase.

In het bijzonder wordt wat betreft het grondwater binnen het studiegebied nagegaan of er zichtijdelijke en/of permanente wijzigingen zullen voordoen in de grondwaterpeilen en/of in dekwaliteit van het grondwater.

Voor oppervlaktewater wordt bestudeerd wat de gevolgen zullen zijn van het project op dewaterkwaliteit, structuurkwaliteit en kwantiteit van de waterlopen, grachten en eventueleaanwezige waterplassen aanwezig in het studiegebied. Met kwantiteitsaspecten wordenwijzigingen in watersystemen zoals wijzigingen in stroomgebied of (af)water(ings)systemen,wijzigingen in debieten of waterpeilen bedoeld. Specifiek wordt ook de impact op de afwateringen de riolerings- en zuiveringsinfrastructuur bekeken, tijdens de aanlegfase maar ook tijdens deoperationele fase. Ook de waterbodemproblematiek van de Verlegde Schijns zal deel uitmakenvan het onderzoek.

Tenslotte worden in het kader van de discipline water ook de nodige elementen aangeleverd diede bevoegde overheden in staat stellen de watertoets van het project uit te voeren. Dezeelementen zullen apart samengebracht worden in een duidelijk te herkennen hoofdstuk ofdocument. Ook hier zijn relaties met de discipline Fauna en Flora te verwachten.


Naast een samenvattende beschrijving van de relevante effecten op het watersysteem zal in dewatertoetsparagraaf specifiek informatie worden samengebracht met betrekking tot devolgende activiteiten of effecten (indien niet van toepassing zal dit expliciet vermeld worden):

Wijzigingen in overstromingsregime

Wijzigingen in afstromingshoeveelheid

Wijzigingen in de infiltratie naar het grondwater

Wijzigingen in het grondwaterstromingspatroon

Opslag en storten van bodemvreemd bodemmateriaal

Wijziging van vegetatie

Reliëfwijziging

Buffering en infiltratie van oppervlakte- en hemelwater

Wijziging van het aantal puntbronnen

Wijziging van grondwaterwinning

Toename en bestendiging van knelpunten voor vismigratie

Migratiebelemmering voor fauna op de oever.

Gewijzigd afvoergedrag van de waterloop


Over het watersysteem in het studiegebied zijn reeds veel studies beschikbaar. Belangrijkebronnen van informatie zijn de waterhuishoudingsstudie voor het Logistiek Park Schijns (Arcadis2009), de waterhuishoudingsstudie voor het havengebied dat afwatert via het pompstationRode Weel (Haskoning 2011) en de IMDC-studie over het pompstation Rode Weel (2011). Ookde informatie over de waterbodems van de Hoofdgracht en uit het bodemsaneringsproject voorde Verlegde Schijns (Ecorem, 2008) zullen relevante gegevens opleveren. Naast de reedsvermelde studies en het uitvoeren van een terreinbezoek zullen ook volgendeinformatiebronnen geraadpleegd worden :

Databanken (VMM databank, vismigratiedatabank, DOV databank,...).

Kaartmateriaal (Vlaamse hydrografische Atlas, luchtfoto’s,grondwaterkwetsbaarheidskaart, watertoetskaarten AGIV, Verspreiding en typologie vanecologisch waardevolle waterlopen in het Vlaamse gewest (UIA), ...);

Technum 71



Hieronder wordt op hoofdlijnen aangegeven welke ingrepen/projecten voorzien zijn en wat degevolgen voor het watersysteem kunnen zijn. Er wordt onderscheid gemaakt tussen aanleg- enexploitatiefase. De effecten op het watersysteem zullen zich op het grondwater en/of hetoppervlaktewatersysteem manifesteren en kunnen een kwalitatieve en/of kwantitatieve impacthebben.

Tabel 11-2 Ingreep-effectrelaties voor de discipline water

Ingreep Effecten op het watersysteem

wijz

igin

gop

perv

lakt

ewat

erkw

alite

it

wijz

igin

gop

perv

lakt

ewat

erkw

antit

eit

wijz

igin

ggr

ondw

ater

kwal

iteit

wijz

igin

ggr

ondw

ater

kwan

titei

t

wijz

igin

gst

ruct

uurk

wal

iteit

Wijz

igin

gse

dim

entt

rans

port

/ero

sie

Aanlegfase

Aanleg nieuwe hoofdgracht

Aanleg Nieuwe Langsgracht

Dempen Verlegde Schijns

Verplaatsen HS-masten

Grondverzet en profilering terrein

Aanleg riolerings- en infiltratienet

Aanleg wegenis en verharding

Exploitatiefase

Afwatering

Afvalwaterlozing

Gewijzigd bodemgebruik

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

Het afwateringssysteem zal tijdens de aanlegfase drastisch wijzigen (aanleg nieuwe gracht,dempen van de Verlegde Schijns). Afhankelijk van de uitvoeringswijze kan dit leiden tot eentijdelijke toename van het zwevend sediment in het water van de wachtboezems.

Effecten op de kwaliteit van het oppervlaktewater zijn ook te verwachten tijdens deexploitatiefase, ten gevolge van de lozing van gezuiverd afvalwater en afstromend hemelwatervan wegen en parkings, beladen met verontreinigingen. Voor zover geschikte basisgegevensinzake waterbehoefte en afvalwaterproductie voor de toekomstige bedrijven beschikbaar zijn,kunnen enkele aannames over effecten op het watersysteem tijdens de exploitatiefase gemaaktworden. In ieder geval zal wel aangegeven worden welke randvoorwaarden hiervoor gelden


vanuit de discipline Water. Hierbij kan uitgegaan worden van een aantalduurzaamheidsprincipes (maximaal hergebruik van hemelwater, afvalwater, industriëlesymbiose, ...).

Lozing van bemalingswater op oppervlaktewater tijdens de aanlegwerken dient als een tijdelijkeffect beschouwd te worden. Waar grootschalige bemaling gepland is tijdens de aanlegfase,kan verplaatsing van verontreinigd grondwater optreden. Algemeen zal tijdens deexploitatiefase een gewijzigd bodemgebruik op langere termijn resulteren in een gewijzigdegrondwaterkwaliteit. Door verharding van de terreinen zal ook de infiltratie afnemen.

De ingrepen die tijdens de aanlegfase voorzien zijn, leiden in principe allen tot verdroging vanhet gebied (verharding, bemaling, ophoging, …). Deze verdroging werkt door tijdens deexploitatiefase. Als de gewijzigde afwatering een invloed heeft op de kwantiteit van hetgrondwater, kan ook de kwaliteit een invloed ondergaan.

Aantasting van de structuurkwaliteit heeft vooral betrekking op de Verlegde Schijns die zullenverdwijnen.

Toetsingskader

Voor oppervlaktewater vormt het Goed Ecologisch Potentieel (GEP) een belangrijktoetsingskader, samen met de geldende waterkwaliteitsnormen.

Voor grondwater zal een apart toetsingskader uitgewerkt worden dat de omvang vanwijzigingen in grondwaterstroming en -peilen relateert aan secundaire effecten als verdroging,vernatting, impact op watergebruik, op archeologisch bodemarchief, … … deze secundaireeffecten zelf zullen, voor zover relevant, in de respectieve receptordisciplines (mens, fauna &flora, landschap, …) besproken worden.

Significantiekader











Technum 73



Wijziging oppervlaktewaterkwantiteit

Wijzingen in het areaal aan oppervlaktewater worden begroot op basis van de technischeplannen, de beschikbare waterhuishoudingsstudies en aan de hand van GIS-analyse. Concreetgaat het hierbij onder meer om het aanleggen van een nieuwe gracht, het dempen van deVerlegde Schijns, het aanpassen van de waterloopprofielen, de toename van de verharding, ... .Ook de effecten van eventuele grondwaterstandswijzigingen op waterlichamen in de nabijeomgeving zullen bestudeerd en begroot worden.

Effecten op de afwatering van de polder of op de ontvangende waterlopen (wachtboezem(s) ofKanaaldok) zijn af te leiden uit de waterhuishoudingsstudie opgemaakt voor het Logistiek ParkSchijns. Een oppervlaktewatermodel hoeft dus niet ingezet te worden. Deze studie zal ookinzicht bieden in de mogelijke effecten van (bijkomende) afstroming van hemelwater vanuit denieuw aangelegde terreinen.

Wijziging oppervlaktewaterkwaliteit

Effecten op de waterkwaliteit tijdens de aanlegwerken zullen kwalitatief besproken worden opbasis van gegevens van de werflayout, fasering, ingezet materieel e.d.m.. Er wordt van uitgegaan dat het gros van deze effecten kan vermeden worden door een aangepast werfbeheeren normale principes van goede praktijk; richtlijnen in dat verband zullen geformuleerd worden.

Effecten op de waterkwaliteit tijdens de exploitatiefase hangen in grote mate af van de aardvan de bedrijven en activiteiten die zich op de nieuwe terreinen zullen vestigen.Randvoorwaarde is geen achteruitgang van de waterkwaliteit van de ontvangende waterloop(nieuwe gracht, Wachtboezem(s), Kanaaldok), dus lozingen van niet-behandeld afvalwater zijnin principe uit den boze. Dit neemt niet weg dat als gevolg van diffuse emissies vervuilingentoch het oppervlaktewater kunnen bereiken.

Aangezien de toekomstige bestemming van de nieuwe haventerreinen op dit moment nog niet100% vastligt, zullen wij vanuit de discipline water suggesties doen voor een verkiesbareinvulling met een zo laag mogelijke impact op het watersysteem. Overigens is de aard van deactiviteit daarbij in se minder belangrijk dan de aard van de maatregelen die genomen wordenom watervervuiling te voorkomen. Wij zullen onze adviezen dan ook focussen op de aard vande maatregelen die moeten genomen worden, per type van activiteit, om de effecten op dekwaliteit van het watersysteem zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken.

Wijziging grondwaterkwaliteit en -kwantiteit

Een impact op de grondwaterkwaliteit kan het gevolg zijn van de werfactiviteiten en/of van deactiviteiten tijdens de exploitatie van de terreinen. Dit is sterk gerelateerd aan wat beschrevenwerd onder het effect op de oppervlaktewaterkwaliteit. Dit effect zal kwalitatief beschrevenworden en maatregelen om grondwatervervuiling te voorkomen zullen aangegeven worden,rekening houdend met de verschillende mogelijke invullingen van het Logistiek Park.

Verder kunnen er effecten zijn van de beperking van de infiltratie door toename van verhardingdoor het inrichten van de haventerreinen. Uit de studie “Onderzoek over de toepassing van het


hemelwaterbesluit in het Antwerps havengebied op de rechteroever, in het bijzonder demogelijke rol van infiltratie in het tegengaan van de verzilting van het grondwater (K 2205)”(uitgevoerd door IMDC i.s.m. Universiteit Gent) volgt dat de invloed van verminderde infiltratiewellicht beperkt is, maar uiteraard zal dit in het kader van het MER nagegaan worden.

Tabel 11-3 geeft een overzicht van de effecten die zullen besproken worden binnen dediscipline Water. Daarbij wordt voor elk effect het gehanteerde criterium, de toegepastemethodiek en het relevant toetsingskader kort weergegeven.

Tabel 11-3 Beoordelingscriteria voor de discipline water

Mogelijk effect Criterium Schaal /eenheid Methode vaneffectbeoordeling

Toetsingskader

Wijzigingoppervlaktewater-kwaliteit

Wijziging in kwaliteitoppervlaktewater(fysico-chemischeparameters)

Kwalitatief, metinschatting vaneffect op het GEP

Expert-oordeel,rekening met huidigekwaliteit, aard vande ingrepen entoekomstigeactiviteiten

GEP, ecologische enfysico-chemischewaterkwaliteitsnormen

Wijzigingoppervlaktewater-kwantiteit

Wijziging inoppervlaktewaterlichamen,opgesplitst naar aarden functie

Oppervlakte,opgesplitst naar aarden functie van hetwaterlichaam

GIS-bepaling opbasis van kaartenbestaande toestanden projectplannen

GEPBehoud van functies(ecologische enandere)

Impact op biotiek enhydromorfologie

Kwalitatieveinschatting vaneffect op het GEP

Expertoordeel GEP

Wijziginggrondwaterkwaliteit

Wijziging in kwaliteitgrondwater

kwalitatief Expertoordeel Grondwaterkwaliteits-normen

Functies en gebruikvan grondwater(natuur, mens, …)

Wijziginggrondwater-kwantiteit

Wijziging instijghoogte

Stijghoogten (m) Expertoordeel Peilen in functie vanfuncties en gebruik (natuur, mens, …)Faseerbaarheiduitvoering ifv IHD’s

Er zal eveneens een toetsing gebeuren aan het plan-MER voor de afbakening van hethavengebied inzake effecten en maatregelen gedefinieerd voor de discipline water (deelsovergenomen als flankerende maatregelen uit het actieplan vastgelegd door de Vlaamseregering (22 juli 2011).

11.3.4 Watertoets

In het kader van de discipline Water worden ook de nodige elementen aangeleverd die debevoegde overheden in staat stellen de watertoets van het project uit te voeren. Dezeelementen zullen apart samengebracht worden in een duidelijk te herkennen hoofdstuk. Hierzijn ook relaties met de discipline Fauna en Flora te verwachten.

Naast een samenvattende beschrijving van de relevante effecten op het watersysteem zal in dewatertoetsparagraaf specifiek informatie worden samengebracht met betrekking tot devolgende activiteiten of effecten (indien niet van toepassing zal dit expliciet vermeld worden):

Technum 75

Wijzigingen in overstromingsregime

Wijzigingen in afstromingshoeveelheid

Wijzigingen in de infiltratie naar het grondwater

Wijzigingen in het grondwaterstromingspatroon

Opslag en storten van bodemvreemd bodemmateriaal

Wijziging van vegetatie

Reliëfwijziging

Buffering en infiltratie van oppervlakte- en hemelwater

Wijziging van het aantal puntbronnen

Wijziging van grondwaterwinning

Toename en bestendiging van knelpunten voor vismigratie

Migratiebelemmering voor fauna op de oever.

Gewijzigd afvoergedrag van de waterloop


Als onderdeel van de studie zullen milderende maatregelen uitgewerkt worden. Zonder te willenvooruitlopen op de resultaten van de studie, zal het daarbij onder meer gaan over volgendetypes van maatregelen:

Maatregelen die vervuiling van oppervlaktewater en grondwater tegengaan tijdens dewerffase (omgaan met afval, onderhoudsproducten, afstroming, …);

Maatregelen die erop gericht zijn de hydromorfologische, fysico-chemische enbiologische elementen die essentieel zijn voor het bereiken van het Goed EcologischPotentieel niet negatief te beïnvloeden, of integendeel positief te beïnvloeden.

Maatregelen om de invloed op het grondwaterregime te beperken, zowel tijdens deaanleg (bvb. retourbemaling) als tijdens de exploitatie.

Daarnaast zal ook ingegaan worden op eventuele versterking van bepaalde potenties inzakehergebruik van hemelwater, afvalwater en mogelijke kansen voor industriële symbiose op hetvlak van de waterkringloop, alsook op de eventuele kansen voor de inrichting van de nieuw aante leggen grachten (natuurtechnische inrichting) en de kansen voor collectieve functies op hetvlak van watergebruik en –behandeling en het nastreven van een gesloten waterkringloop.


Er staat veel voorbereidend studiewerk ter beschikking van de effectbeschrijving in de disciplineWater. Eventuele ontbrekende informatie (voornamelijk te relateren aan de inrichting van hetLogistiek Park) zal naar verwachting ingevuld zijn op het moment dat de opmaak van heteigenlijke MER start, aan de hand van de lopende inrichtingsstudies.


11.4 Discipline Mobiliteit



Mobiliteit houdt niet op aan de grenzen van een bepaald project dat wordt gerealiseerd. Voorde discipline mobiliteit zal dan ook breder gekeken worden dan enkel de onmiddellijkeomgeving van de projectzone. Recent uitgevoerd onderzoek naar de verkeersstromen in enrond de haven van Antwerpen geeft aan dat er, naast de interne wegontsluiting, eveneensdient gekeken te worden naar de aansluiting naar het hoger weggennet.

Zonder bijkomende wegenaanleg wordt het project LPS ontsloten via de Noorderlaan, naar hetLiefkenshoektunnel-complex (R2 open afrittencomplex 13 Antwerpen Haven). Ter ontsluitingvan het projectgebied is er een nieuwe verkeerswisselaar op de A12 Ekeren – Bergen op Zoomvoorzien, waar tevens ook de geplande Nx op aansluit. Er wordt geen rekening gehouden metde effecten van het aansluitingscomplex naar het verkeer op de Nx, maar er zal wel bij deevaluatie van de verkeersafwikkeling op dit complex rekening gehouden worden met hetverkeer van en naar de Nx.

Figuur 11-1 Afbakening studiegebied voor de discipline mobiliteit


Het mobiliteitsonderzoek zal zich in de eerste plaats toespitsen op het in kaart brengen van deverkeersstromen die gegenereerd zullen worden door het project. Eerst worden deverkeersstromen in kaart gebracht die gegenereerd worden door de aanleg van de site(grondverzet, bouwactiviteiten, aanleg infrastructuur, …). In de exploitatiefase zijn vnl. devolgende verkeersstromen van belang:

Transport van werknemers en bezoekers over de weg, openbaar vervoer en langzaamverkeer.

Technum 77

Goederentransport over de weg en via het spoor

Specifiek wordt er ook gekeken naar het intern verkeer tussen het projectgebied en deMain Hub.

Parameters hierbij van belang zijn:

Bereikbaarheid voor verschillende vervoersmodi

Verkeersveiligheid voor verschillende weggebruikers.


De referentiesituatie met betrekking tot mobiliteit wordt beschreven aan de hand van devolgende thema’s:

Ontsluitingsstructuur voor de verschillende verkeers- en vervoersmodi

Gebruik van de verkeersnetwerken

Knelpuntanalyse

De ontsluitingsstructuur wordt voor elke modus besproken op het relevante schaalniveau. Devolgende elementen zullen hierbij aan bod kopen: wegeninfrastructuur en knooppunten,spoorinfrastructuur en overwegen, netwerken voor langzaam verkeer, aanbod aan collectiefvervoer. Naast de bestaande infrastructuur, is ook de geplande vervoersinfrastructuur vanbelang, met name het nieuwe aansluitingscomplex op de A12.

Om het gebruik van de verschillende verkeersnetwerken in kaart te brengen wordt beroepgedaan op het recent opgemaakte verkeersmodel voor het havengebied (GemeentelijkHavenbedrijf, 2011). Voor dit verkeersmodel werd het havengebied ingedeeld in verschillendezones (Figuur 11-2). Het projectgebied bevindt zich in zones 14 en 53. Door voor deverschillende bestaande functies binnen het havengebied de gegenereerde vervoersstromen temodelleren, worden de vervoersstromen in en rond het projectgebied weergegeven voorpersonenvervoer (wegverkeer) en goederenvervoer (wegvervoer, spoortrafiek en binnenvaart).Voor binnenvaart en spoortrafiek worden het aantal voertuigen op jaarbasis weergegeven, voorhet wegverkeer (personen- en goederenverkeer) worden de verkeersintensiteiten tijdens despitsuren weergegeven. Op deze manier kan men de benutting van de netwerken en dekruispuntafwikkeling evalueren in het referentiescenario.


Figuur 11-2 Zonering van het mobiliteitsmodel en activiteiten in de haven

Aan de hand van bovenstaande analyses kunnen de voornaamste knelpunten met betrekkingtot mobiliteit opgelijst worden. Deze kunnen betrekking hebben op de verkeersafwikkeling,verkeersveiligheid en verkeersleefbaarheid.



De belangrijkste effecten voor de discipline mobiliteit worden enerzijds verwacht tijdens debouw van de ontwikkelingen, anderzijds door de activiteiten in de exploitatiefase. In beidefasen worden bijkomende intensiteiten verwacht op weg en spoorweg, op de bereikbaarheidvoor alle modi, de verkeersveiligheid en de verkeersleefbaarheid.

In de aanlegfase zal voornamelijk de impact van de trafiek via de weg worden onderzocht, endit in de onmiddellijke omgeving van het project alsook in relatie tot het aansluitingscomplex ophet hoger wegennet. Dit zal voornamelijk uit de aanvoer van bouwmaterialen bestaan,aangezien er naar een gesloten grondbalans gestreefd wordt. In aanlegfase zal hetprojectgebied voornamelijk via de Noorderlaan naar het hoger wegennet ontsloten worden,aangezien het aansluitingscomplex op de A12 nog niet gerealiseerd zal zijn.

Voor de exploitatiefase werd uit 5 scenario’s een voorkeursscenario voor de invulling. In ditscenario wordt het centrale gedeelte van het projectgebied ingericht als zeehavengebonden

Technum 79

distripark, en de westelijke tip wordt gebruikt voor Value Added Logistics. Wat de ontsluitingvan de site betreft, wordt verondersteld dat in de toekomst alle activiteiten ontsloten wordenvia de A12. Voor dit aansluitingscomplex werden verschillende scenario’s opgemaakt, dieafzonderlijk bestudeerd worden.

Aangezien de geplande Nx zal aansluiten op de A12 via hetzelfde aansluitingscomplex, zal deanalyse ook rekening houden met de verkeersstromen die hier verwacht worden. Het is echtermogelijk dat het logistiek park in de exploitatiefase nog tijdelijk ontsloten wordt via deNoorderlaan, in afwachting van de realisatie van het aansluitingscomplex op de A12. Om deuitwisseling van goederen te organiseren wordt een private verbindingsweg voorgesteld tussenMain Hub en logistiek park om een maximale synergie mogelijk te maken.

Samengevat: er worden de volgende varianten doorgerekend in het mobiliteitsmodel:

Fase Invulling Ontsluiting

Aanleg N/A Noorderlaan

Exploitatie Distripark + Value Added Logistics Noorderlaan

Exploitatie Distripark + Value Added Logistics Aansluitingscomplex A12, Hollandscomplex (brug)

Exploitatie Distripark + Value Added Logistics Aansluitingscomplex A12, rotonde(brug)

De nodige modelleringen zullen uitgevoerd worden op basis van de inputgegevens metbetrekking tot het mobiliteitsprofiel en de ontsluiting. Op basis van de modeldoorrekeningenvoor deze scenario’s zal onderzocht worden wat de impact is op de interne en omliggendeontsluitingsstructuren op vlak van afwikkeling en belasting, hoe de verkeersstromen kunnengeaccommodeerd worden via verschillende vervoerswijzen, verkeersveiligheid en –leefbaarheiden in hoeverre specifieke aanbevelingen of randvoorwaarden noodzakelijk zijn.

Toetsingskader

In het MER worden de verwachte effecten van de toekomstige situatie vergeleken met dereferentiesituatie. De effecten worden beschreven en beoordeeld voor de volgendeeffectclusters:

bereikbaarheid voor gemotoriseerd verkeer

bereikbaarheid per spoor

bereikbaarheid met collectief vervoer

bereikbaarheid per fiets

bereikbaarheid voetgangers

verkeersveiligheid

Met het oog op de ambities van het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen op het gebied vanduurzaamheid, worden de effecten van de verschillende varianten geëvalueerd naar ditcriterium. Hierbij gaat niet alleen aandacht uit naar het gemotoriseerd verkeer, maar ook naarde zwakke weggebruikers. Bij deze evaluatie worden de ontwikkelingen en verkeersgeneratiesvan het project afgewogen ten opzichte van de capaciteit en de mogelijkheden van de


omgeving. Er wordt gekeken naar zowel de referentiesituatie als bij toekomstige situatieswaarbij de milderende maatregelen uitgevoerd zijn.

Bereikbaarheid wegverkeer

Ter beoordeling van de impact op het wegvervoer zal voor verschillende scenario’s wordenonderzocht in welke mate de afwikkeling en belasting van het netwerk evolueert ten opzichtevan de referentiesituatie (intensiteiten in pae/u en belasting in Intensiteit/Capaciteit), zowel opwegvakniveau als op kruispuntniveau voor de verschillende ontsluitingsscenario’s. Deze zullenals volgt worden geïnterpreteerd:

IC-verhouding < 80%: vlotte verkeersafwikkeling

80 % < IC-verhouding < 90 %: kortstondige, lichte filevorming

90 % < IC-verhouding < 100 %: langdurige, belangrijke filevorming

100 % < IC-verhouding: oververzadigd.

Beoordelingscriteria effectbeoordeling Interpretatie

Het project doet de verkeersstromen in de omgeving duidelijk afnemen(afname met 20%).

sterk positiefBelangrijk positief effect(meerwaarde)

Het project veroorzaakt een verschuiving in de verkeersstromen zodat deafwikkeling van de omliggende kruispunt(en) vlot verloopt en er nog ruimtevoor groei is (I/C-verhouding < 60%).

positief Duidelijk positief effect

Het project veroorzaakt een verschuiving in de verkeersstromen zodat deafwikkeling op de omliggende kruispunt(en) vlot verloopt (I/C-verhouding <80%).

Beperkt positief Beperkt positief

De bijkomende verkeersstromen vanuit het project veroorzakenkortstondige, lichte filevorming op de omliggende kruispunten (80% < I/C-verhouding < 90%).

Beperkt negatiefBeperkt negatief effect,aanvaardbaar, geen milderendemaatregelen nodig.

De bijkomende verkeersstromen vanuit het project veroorzaken eenlangdurige belangrijke filevorming op de omliggende kruispunten (90% <I/C-verhouding < 100%).

negatief

Duidelijk negatief effect,aanvaardbaar, milderendemaatregelen kunnenvoorgesteld worden.

De bijkomende verkeersstromen vanuit het project veroorzaken sterkehinder op de omliggende kruispunten (I/C-verhouding >100%). sterk negatief

Belangrijk negatief effect,mogelijk knelpunt, milderendemaatregelen vereist

De omvang van de parkings moet zodanig gekozen worden, dat deze voldoende is om deonvermijdelijke parkeerdruk op te vangen zonder hierbij het autogebruik te stimuleren door eenruim overschot aan parkeerplaats. Hierbij wordt gestreefd naar een maximale parkeerbezettingvan 85 à 90%. Bij deze parkeerbezetting geeft de parking immers een volle indruk – zodatautogebruik niet aangemoedigd wordt – maar is er wel nog voldoende plaats – zodat erbovengronds geen parkeerdruk ontstaat.

De ontsluiting van de parkings zal structurerend werken voor de verkeersbelasting van deinterne ontsluitingswegen. Er zal bekeken worden in hoeverre in de interne ontsluitingswegenbelast worden in hoeverre de parkings maximaal naar de hoofdstructuur ontsloten worden.

Technum 81


De parkings bieden voldoende ruimte aan werknemers(bezettingsgraad 75%-90%), met een beperkte ruimte vooroccasionele bezoekers. De parkings worden maximaal ontslotennaar de hoofdstructuur.

sterk positief Belangrijk positief effect (meerwaarde)

De parkings bieden voldoende ruimte aan werknemers(bezettingsgraad 75%-90%), met een beperkte ruimte vooroccasionele bezoekers. De ontsluiting van de parkings kan tijdelijkeen beperkte overlast op de toegangswegen genereren.


Er is een licht tekort/overschot aan parkeerplaatsen(bezettingsgraad <75% of >90%). De parkings worden maximaalontsloten naar de hoofdstructuur.


Er is een licht tekort/overschot aan parkeerplaatsen(bezettingsgraad <75% of >90%). De ontsluiting van de parkingskan tijdelijk een beperkte overlast op de toegangswegengenereren.

Verwaarloosbaar Geen, neutraal of verwaarloosbaar effect

Er is een substantieel tekort/overschot aan parkeerplaatsen(bezettingsgraad <50% of >100%), maar de ontsluiting verlooptmaximaal via de hoofdstructuur.

Beperkt negatiefBeperkt negatief effect, aanvaardbaar,geen milderende maatregelen nodig.

Er is een substantieel tekort/overschot aan parkeerplaatsen(bezettingsgraad <50% of >100%) of de ontsluiting van deparkings veroorzaakt permanent overlast op de toegangswegen.

negatiefDuidelijk negatief effect, aanvaardbaar,milderende maatregelen kunnenvoorgesteld worden.

Er is een substantieel tekort/overschot aan parkeerplaatsen(bezettingsgraad <50% of >100%) en de ontsluiting van deparkings veroorzaakt permanent overlast op de toegangswegen.

sterk negatiefBelangrijk negatief effect, mogelijkknelpunt, milderende maatregelenvereist

Bereikbaarheid spoorvervoer

Ter beoordeling van de impact op het spoorvervoer zal voor verschillende scenario’s wordenonderzocht in welke mate de afwikkeling en belasting van het netwerk evolueert ten opzichtevan de referentiesituatie (dagintensiteiten) en of de aanwezige capaciteit hier voldoende vooris.


De spoorwegintensiteit neemt af op segmenten waar decapaciteitsdruk het hoogst is.


De spoorwegcapaciteit is ruim voldoende voor het aanwezigespoorverkeer (I/C < 80%).


De spoorwegcapaciteit is voldoende voor het aanwezigespoorverkeer, maar op piekmomenten kan overbezetting optreden(80% < I/C < 90%).


De spoorwegcapaciteit is nauwelijks voldoende voor het aanwezigespoorverkeer wordt overschreden (90% < I/C < 100%). negatief

Duidelijk negatief effect, aanvaardbaar,milderende maatregelen kunnenvoorgesteld worden.

De spoorwegcapaciteit wordt overschreden (I/C > 100%).sterk negatief

Belangrijk negatief effect, mogelijkknelpunt, milderende maatregelenvereist


Aangezien in het kader van de duurzaamheid het vervoer per spoor als een positieve tendensbeschouwd wordt, wordt ook het aandeel spoorvervoer in de modale verdeling van hetvrachtvervoer in aanmerking genomen. Dit wordt mede bepaald door de verbinding tussen hetprojectgebied en de Main Hub, daarom wordt het deze mee geëvalueerd.


De site kent een hoog aandeel spoorvervoer (>20%) en er wordtgebruik gemaakt van innovatieve vervoermiddelen tussen hetprojectgebied en de Main Hub.

sterk positiefBelangrijk positief effect(meerwaarde)

De site kent een hoog aandeel spoorvervoer (>20%) en de afwikkelingvan het verkeer tussen de Main Hub en het projectgebied verloopt vlot.


De site kent een hoog aandeel spoorvervoer (>20%) maar er tredenproblemen op bij de afwikkeling van het verkeer tussen de Main Hub enhet projectgebied.


De site kent een normaal aandeel spoorvervoer (10%-20%) en erwordt gebruik gemaakt van innovatieve vervoermiddelen tussen hetprojectgebied en de Main Hub.

VerwaarloosbaarGeen, neutraal of verwaarloosbaareffect

De site kent een normaal aandeel spoorvervoer (10%-20%) en deafwikkeling van het verkeer tussen de Main Hub en het projectgebiedverloopt vlot.


De site kent een eerder laag aandeel spoorvervoer (<10%) en er wordtgebruik gemaakt van innovatieve vervoermiddelen tussen hetprojectgebied en de Main Hub.

negatief

Duidelijk negatief effect,aanvaardbaar, milderendemaatregelen kunnen voorgesteldworden.

De site kent een eerder laag aandeel spoorvervoer (<10%) en deafwikkeling van het verkeer tussen de Main Hub en het projectgebiedverloopt vlot.


Bereikbaarheid openbaar vervoer

Ook voor het openbaar vervoer wordt gekeken naar de kwaliteit die aangeboden wordt aan degebruiker. Is de frequentie voldoende hoog? Zijn de haltes voldoende bereikbaar? Dezeaspecten hebben vooral impact op de appreciatie van het openbaar vervoer door de gebruikers.


Hoge frequentie (<10min), verbinding met voornaamstebestemmingen en vlot bereikbare haltes (loopafstand <400m,geen barrières)


Gemiddelde frequentie (<20min), verbinding metvoornaamste bestemmingen en vlot bereikbare haltes(loopafstand <400m)


Gemiddelde frequentie (<20min) of verbinding metvoornaamste bestemmingen en vlot bereikbare haltes(loopafstand <400m))


Technum 83

Gemiddelde frequentie (<20min), geen rechtstreekseverbinding met relevante bestemmingen.


Gemiddelde frequentie (<20min), verbinding metvoornaamste bestemmingen maar haltes moeilijk bereikbaar(loopafstand >800m, barrières)


Lage frequentie (>30 min) of geen rechtstreekse verbindingmet relevante bestemmingen of haltes moeilijk bereikbaar(loopafstand >800m, barrières)


Lage frequentie (>30 min), geen rechtstreekse verbinding metrelevante bestemmingen, haltes moeilijk bereikbaar(loopafstand >800m, barrières)


Bereikbaarheid fietsers

De ontsluiting van het projectgebied voor fietsers wordt geëvalueerd aan de hand van dekwaliteit van de interne ontsluiting, zijn er doorsteken voor fietsverkeer, is de infrastructuurveilig aangelegd, en naar de kwaliteit van de ontsluiting van het projectgebied naar bovenlokaleroutes en belangrijke bestemmingen in de omgeving.

Met betrekking tot het effect van het project op het bestaande en geplande netwerk voorfietsers wordt nagegaan wat de bijdrage is van het project op het lokale en bovenlokalenetwerk. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen het realiseren van het netwerk opveilige wijze en op kwalitatieve wijze. Met ‘veilige wijze’ wordt bedoeld dat de minimumeisen uithet fietsvademecum gevolgd worden, dit criterium focust meer op een verkeerstechnischcorrecte aanleg. Met ‘kwalitatieve wijze’ wordt bedoeld dat verder gegaan wordt dan de striktverkeerstechnische eisen, dat steeds gekozen wordt voor de comforteisen en dat aandachtbesteed wordt aan de ruimtelijke inkleding van de infrastructuur.


Kwalitatieve interne relaties en directe aansluiting opstructurerende routes in de omgeving.


Kwalitatieve interne relaties en de verbinding metnabijgelegen kernen kan veilig verlopen.


Fietsnetwerk beperkt tot enkele doorsteken en de verbindingmet nabijgelegen kernen kan veilig verlopen.


Fietsnetwerk valt samen met autonetwerk maar deinfrastructuur is veilig en kwaliteitsvol. De verbinding metnabijgelegen kernen kan veilig verlopen.


Fietsnetwerk valt samen met autonetwerk maar deinfrastructuur is veilig. De verbinding met nabijgelegen kernenkan veilig verlopen.


Er bestaan belangrijke barrières voor de aansluiting opnabijgelegen kernen of voor de interne verbindingen binnenhet projectgebied.


Er bestaan belangrijke barrières voor de aansluiting opnabijgelegen kernen en voor de interne verbindingen binnenhet projectgebied.

sterk negatiefBelangrijk negatief effect, mogelijkknelpunt, milderende maatregelen vereist



Een bestaande missing link in het bovenlokaal netwerkwordt op kwalitatieve wijze gerealiseerd.


Een bestaande missing link in het bovenlokaal netwerkwordt op een veilige manier gerealiseerd.


Een bestaande missing link in het lokaal netwerk wordt opeen veilige manier gerealiseerd.


Er worden geen nieuwe verbindingen gemaakt, nochbestaande verbindingen verbroken.


De kwaliteit en/of veiligheid van een bestaande link in hetlokaal netwerk wordt verminderd.

Beperkt negatiefBeperkt negatief effect, aanvaardbaar, geenmilderende maatregelen nodig.

Een bestaande link in het lokaal netwerk wordtverbroken.

negatiefDuidelijk negatief effect, aanvaardbaar, milderendemaatregelen kunnen voorgesteld worden.

Een bestaande link in het bovenlokaal netwerk wordtverbroken.

sterk negatiefBelangrijk negatief effect, mogelijk knelpunt,milderende maatregelen vereist

Bereikbaarheid voetgangers

Om de voetgangersverbindingen tussen de parkeervoorzieningen en de ingang van de bedrijvente evalueren wordt voornamelijk gekeken naar de kwaliteit en veiligheid van deze routes.


Kwalitatieve en veilige interne relaties positief Duidelijk positief effect

Veilige interne relaties Beperkt positief Beperkt positief

Voetgangersnetwerk beperkt tot enkele doorsteken Verwaarloosbaar Geen, neutraal of verwaarloosbaar effect

Er bestaan belangrijke barrières voor de interne verbindingenbinnen het projectgebied.

negatiefDuidelijk negatief effect, mogelijk knelpunt,milderende maatregelen vereist

Verkeersveiligheid

De verkeersveiligheid wordt vooral bepaald door het aantal conflicten tussen de verschillendeverkeersdeelnemers en de wijze waarop deze conflictpunten vorm gegeven zijn. Hierbij neemthet belang van een conflict toe naarmate het onderscheid tussen de verkeersdeelnemers groterwordt, zo is het conflict auto-vrachtwagen duidelijk minder groot dan het conflict vrachtwagen-fietser.


Bestaande conflicten tussen zwakke weggebruikers en zwaar verkeer sterk positief Belangrijk positief effect

Technum 85

verdwijnen en conflicten met autoverkeer worden beter gearticuleerd,zodat de veiligheid verhoogd. Industrieel- en bewonersverkeer verlopengescheiden.

(meerwaarde)

Bestaande conflicten tussen zwakke weggebruikers en zwaar verkeerverdwijnen en conflicten met autoverkeer worden beter gearticuleerd,zodat de veiligheid verhoogd. Industrieel- en bewonersverkeer verlopengescheiden.


Bestaande conflicten tussen zwakke weggebruikers en auto- of zwaarverkeer worden beter gearticuleerd, zodat de veiligheid verhoogd.Industrieel- en bewonersverkeer verlopen gescheiden.


Er ontstaan enkel beperkte en duidelijk gearticuleerde conflicten aan derand van het projectgebied tussen zwakke weggebruikers en autoverkeer.Industrieel- en bewonersverkeer verlopen gescheiden.

VerwaarloosbaarGeen, neutraal of verwaarloosbaareffect

Er ontstaan verschillende conflicten binnen en aan de rand van hetprojectgebied tussen zwakke weggebruikers en autoverkeer. Industrieel-en bewonersverkeer verlopen gescheiden.


Er ontstaan verschillende conflicten aan de rand van het projectgebiedtussen zwakke weggebruikers en zwaar verkeer of industrieel- enbewonersverkeer verloopt gemengd.

negatief

Duidelijk negatief effect,aanvaardbaar, milderendemaatregelen kunnen voorgesteldworden.

Er ontstaan verschillende conflicten binnen het projectgebied tussenzwakke weggebruikers en zwaar verkeer en industrieel- enbewonersverkeer verloopt gemengd.



Voor de bepaling van de effecten zal hoofdzakelijk gebruik worden gemaakt van hetverkeersmodel van de haven en andere beschikbare gegevens rond de verwachteverkeersintensiteiten op de Nx. Anderzijds zullen een aantal aspecten kwalitatief wordenonderzocht en beoordeeld.

Voor het voorkeursscenario met betrekking tot de invulling van het projectgebied (zie eerder),zal een mobiliteitsprofiel opgesteld worden. De verkeersgeneratie van de geplande functies/activiteiten wordt op een objectieve en makkelijk reproduceerbare basis ingeschat door tewerken met kencijfers. Hierbij wordt gebruik gemaakt van het Handboek Kencijfers HavenAntwerpen, dat door Technum opgemaakt werd als bijlage bij de mobiliteitsstudie en hetmobiliteitsmodel in de haven van Antwerpen. Dit handboek bevat kengetallen met betrekkingtot de verkeersgeneratie, modale verdeling en distributie van de verschillendeactiviteitensectoren in de haven van Antwerpen en heeft als doelstelling een basis te biedenvoor mobiliteitseffectenstudies in het havengebied. Waar nodig, worden deze algemenekengetallen aangepast in overeenstemming met de specifieke kenmerken van hetprojectgebied, zoals de nauwe interactie met de Main Hub. Gegevens uit vergelijkbare projectenen de inrichtingsstudie LPS zullen hiervoor als input gebruikt worden.

Bovenstaand mobiliteitsprofiel wordt opgesteld voor het voorkeursscenario, dat als input dientvoor het mobiliteitsmodel van de haven. Tevens zullen aanpassingen in het transportnetwerkvoor de verschillende scenario’s met betrekking tot de ontsluiting op de A12 in hetmobiliteitsmodel ingevoerd worden. Vervolgens worden de doorrekeningen met hetmobiliteitsmodel doorgevoerd. Dit verkeersmodel laat toe om de verkeersintensiteiten dieverwacht worden naar aanleiding van het logistiek park toe te delen, waardoor de belasting vande verschillende delen van het wegennet kan worden berekend. De intensiteiten die verwachtworden op de Nx kunnen uit het Plan-MER van de Nx gehaald worden. Deze dienen opgeteld te


worden bij de intensiteiten uit het verkeersmodel om de totale belasting van het wegennet teberekenen. Aan de hand van GIS kunnen de totale intensiteiten (verkeersmodel + intensiteitenNx) weergegeven worden op kaart, om dit vervolgens te vergelijken met de referentiesituatie,voor de verschillende scenario’s die eerder gedefinieerd werden.

Bereikbaarheid wegverkeer

Ter beoordeling van de impact op het wegvervoer zal voor verschillende scenario’s wordenonderzocht in welke mate de afwikkeling en belasting van het netwerk evolueert ten opzichtevan de referentiesituatie (intensiteiten in pae/u en belasting in Intensiteit/Capaciteit). Voor dekruispunten wordt er een capaciteitstoets uitgevoerd op basis van de resultaten van hetverkeersmodel, namelijk de volgende indicatoren:

- TcurMean: dit is de gemiddelde verliestijd die per voertuig aan een knooppunt geledenwordt, alle bewegingen samen in overweging genomen. Dit wordt berekend door deverliestijd per beweging maal het aantal voertuigen dat deze beweging uitvoert teberekenen.

- TcurMax: dit is de maximale verliestijd die aan een knooppunt kan geleden worden opéén of meerdere bewegingen, ongeacht het aantal voertuigen dat deze beweging doet.Het is perfect mogelijk dat een bepaalde beweging (door een gebrek aan capaciteit)een zeer hoge verliestijd tot gevolg heeft maar dat niemand deze beweging doet (o.a.omwille van deze verliestijd). Deze waarde geeft meer info dan TcurMean, omdat zereroutingseffecten in het netwerk kan verklaren.

In de aanlegfase is de belangrijkste kruising: Noorderlaan x R2 complex Antwerpen Haven.

In de exploitatiefase wordt voornamelijk naar de verschillende scenario’s voor de nieuweaansluiting met de A12 gekeken.

Naast de vergelijking van de scenario’s wordt ook de sensitiviteit van deze capaciteitstoetsnagegaan. Wanneer er bij een verhoging van de intensiteiten geen problemen voordoen,betekent dat dat een groei van het project mogelijk is.

Niet enkel de verkeersafwikkeling maar ook de parkeerproblematiek wordt onderzocht. Om ditte bepalen zal de parkeerbehoefte in de loop van de dag bepaald worden aan de hand van degeschatte productie-attractie.

Bereikbaarheid spoorvervoer

De toekomstige spoortrafieken van de verschillende scenario’s in de exploitatiefase zullentevens geëvalueerd worden aan de hand van de resultaten van het verkeersmodel. Hieruitkunnen de dagintensiteiten en het aandeel spoorvervoer in de modale verdeling van hetvrachtvervoer afgeleid worden. Aan de hand van de verwachte spoortrafieken en op basis vande informatie in het inrichtingsplan wordt tevens de afwikkeling van het verkeer tussen hetprojectgebied en de Main Hub kwalitatief onderzocht.

Bereikbaarheid openbaar vervoer

De bereikbaarheid voor openbaar vervoer wordt voornamelijk geëvalueerd aan de hand van dekwaliteit die aangeboden wordt aan de gebruiker. In de eerste plaats wordt er gekeken naar dediensten die door De Lijn worden aangeboden, maar ook mogelijke spoorverbindingen ofprivate initiatieven zullen geëvalueerd worden.

Technum 87

Bereikbaarheid fietsers

De effecten van het project op de ontsluiting voor fietsers worden kwalitatief bekeken. Hierbijwordt enerzijds aandacht besteed aan de ontsluiting van het projectgebied zelf, zowel deinterne ontsluiting als de kwaliteit van de ontsluiting van het projectgebied naar bovenlokaleroutes en belangrijke bestemmingen in de omgeving.

Anderzijds wordt het effect van het project op het bestaande en geplande netwerk voor fietsersbekeken. Hierbij wordt nagegaan wat de bijdrage is van het project op het lokale enbovenlokale netwerk.

Het effect op fietsverkeer zal zowel in aanlegfase als bij exploitatie onderzocht worden.

Bereikbaarheid voetgangers

De bereikbaarheid van de site van buitenaf voor voetgangers is niet maatgevend in dit gebied.Wel is het van belang dat veilige voetgangersverbindingen voorzien worden tussen deparkeervoorzieningen en de ingang van de bedrijven, deze worden bijgevolg ook kwalitatiefonderzocht. Enkel de exploitatiefase wordt beschouwd in de analyse, aangezien tijdens deaanlegfase geen voetgangersverplaatsingen zullen plaatsvinden.

Verkeersveiligheid

Mogelijke conflicten tussen weggebruikers worden opgelijst. Deze kunnen betrekking hebben opde gegenereerde verkeersintensiteiten en de ontsluitingsstructuur voor de verschillende modi.

Overzicht

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de effecten die zullen besproken worden binnen dediscipline Mobiliteit.


Tabel 11-4 Overzicht effecten en beoordelingskader voor de discipline mobiliteit


Toetsingskader

Bereikbaarheid voorgemotoriseerdverkeer

CapaciteitkruispuntenCapaciteitwegvakkenImpact ophoofdwegennetCapaciteitparkeervoorzieningen

PAE/u

I/C verhouding

Verliestijden

Bezettingsgraadparking

Kwantitatievebeoordeling vanintensiteiten opwegvakken enkruispunten rekeninghoudend met decapaciteit van deweg/kruispunt opbasis van hetverkeersmodel enintensiteiten Nx

De weg/kruispuntcapaciteit enbelasting in dereferentiesituatie

Bereikbaarheid perspoor

Capaciteit rijbanenAandeel spoor inmodale verdelingAfwikkelingverbinding tussenMain Hub enLogistiek ParkSchijns

Aantal treinen peretmaal

Modale verdeling

Conflicten in deafwikkeling engebruik alternatievemodi

Kwantitatievebeoordeling van deintensiteiten enmodale verdeling opbasis van hetverkeersmodel

Kwalitatievebeoordeling van deafwikkelingskwaliteit

De intensiteitentreinverkeer in dereferentiesituatie

Modale verdeling inde referentiesituatie

Efficiënt vervoertussen Main Hub enprojectgebied

Bereikbaarheid metcollectief vervoer

Afstand tothalteplaatsFrequentie openbaarvervoerlijnen

Meter

Verbindingen per uur

Kwalitatievebeoordeling van hetvervoersaanbod

Een vlottebereikbaarheid engebruiksvriendelijkheid

Bereikbaarheid perfiets

Aanwezige ofgeplandefietsverbindingenInrichting fietsroutesImpactgemotoriseerdverkeer opfietsverbindingen

Continuïteit

Veiligheid

Kwaliteit

Kwalitatieve toetsingvan de impact opfunctionaliteit encontinuïteit

Het huidigfietsnetwerk entypologie;intensiteitenwegverkeer

Bereikbaarheidvoetgangers

Inrichtingwandelroutes tussenparkings enbedrijventerreinen

Continuïteit

Veiligheid

Kwaliteit

Kwalitatieve toetsingvan de impact opfunctionaliteit encontinuïteit

Het toekomstigvoetgangersnetwerken typologie

Verkeersveiligheid Analyse vanconflictpunten

Conflictpunten Oplijsting vanconflictpunten enkwalitatieve toetsingvan hun ernst

Conflictpunten in dereferentiesituatie


Indien uit bovenvermelde evaluatie zou blijken dat er significante negatieve effecten optredentijdens de aanleg- of exploitatiefase, kunnen milderende of maatregelen voorgesteld worden;ook kunnen begeleidende maatregelen voorgesteld worden om de reeds aanwezige positieveeffecten nog verder te benutten. Deze maatregelen kunnen betrekking hebben op de inrichtingvan de infrastructuur, invulling van de terreinen, modale verdeling voor personen- engoederenvervoer, of aangeboden vervoersdiensten.

Technum 89


De leemten in de kennis voor de discipline mobiliteit kunnen betrekking hebben op verschillendeaspecten:

Leemten met betrekking tot het project.

De projectbeschrijving waarop het MER gebaseerd wordt, kan nog een aantal leemtenen niet in detail uitgewerkte aspecten bevatten. Het is erg belangrijk dat ’hetvoorkeursscenario voor de invulling van het logistiek park in de exploitatiefase zoveelmogelijk in detail is uitgewerkt om de verkeersgeneratie zo juist mogelijk in te kunnenschatten. Ook een gedetailleerde beschrijving van de ontsluiting van het gebied is nodigom de mobiliteitseffecten juist in te schatten, inclusief de verschillende scenario’s voorde aansluiting op het hoofdwegennet, wegen voor langzaam verkeer en deaccommodatie van transportstromen tussen het projectgebied en de Main Hub. Op hetmoment van kennisgeving is deze detaillering nog niet beschikbaar, maar dit zal wel hetgeval zijn tijdens het eigenlijke effectenonderzoek. De basis van deze informatie wordtgevormd door het inrichtingsplan dat momenteel in opmaak is.

Leemten met betrekking tot de effectbeoordeling.

Wegens het specifieke karakter van de Main Hub ontbreken wetenschappelijkonderbouwde normen voor de evaluatie van de bereikbaarheid per spoor. Daaromworden deze effecten vooral op basis van expertenoordeel ingeschat, door het afwegenvan de verschillende alternatieven en voorstellen van maatregelen om debereikbaarheid en afwikkeling te optimaliseren.

11.5 Discipline Lucht



Voor de discipline lucht wordt het studiegebied afgebakend tot het gebied waar de emissiesgelinkt met het project een impact hebben op de concentraties van de omgevingslucht.

De afbakening van het studiegebied gebeurt dus in functie van de effecten van het project oplocale luchtkwaliteit. Deze worden hoofdzakelijk bepaald door de emissies tijdens de aanlegfase(gronden bouwwerken, ….) en bij transport (wegverkeer).

Concrete afbakening kan enkel tijdens de effectieve uitvoering van de studie (in functie van hetbeschikbaar komen van kwantitatieve info). Er dient hierbij rekening gehouden te worden meteen gebied van 2 kilometer rondom het projectgebied. Binnen dit gebied liggen ook debelangrijkste transportwegen welke mee tot het onderzoeksgebied behoren.


De emissies veroorzaakt door het project worden in kaart gebracht en omvatten volgendebronnen in de aanlegfase:

grondverzet (inclusief de aanleg van een (al dan niet tijdelijke) grondbuffer).

bouwactiviteiten


aanleg infrastructuur

(werf)transport en machines

In de exploitatiefase zijn vnl. volgende emissies van belang:

Wegtransport/verkeer

Intern transport

Bij “klimaatneutrale” invulling van het gebied wordt ervan uitgegaan dat de emissies te wijtenaan gebouwverwarming nauwelijks een impact kunnen hebben. Ook eventuele andere emissiesvan bedrijven die zich komen vestigen worden verwacht dermate beperkt te zijn (gezien deduurzame invulling van het terrein die nagestreefd wordt) dat hiervan nauwelijks een impact teverwachten is. Ten aanzien van het intern transport wordt bij de beoordeling uiteraard rekeninggehouden met de mate waarin innovatieve transportmodi tijdens de exploitatiefase zulleningezet worden.

Als belangrijkste parameters welke beoordeeld dienen te worden kan melding gemaakt wordenvan:

(wegwaaiend) en neervallend stof tijdens de aanlegfase

NOx (NO2) als meest relevante verbrandingsparameter van zowel machines als vantransport (zowel bij aanleg- als exploitatiefase)

(ultra) fijn stof: PM10, PM2,5, UFP, elementaire koolstof afkomstig vanverbrandingsgassen van machines en werftransport bij aanlegfase; wijzigingen vantransport/verkeer (inclusief intern verkeer) tijdens exploitatiefase. Bij innovatieveinterne transportmodi zullen deze emissies mogelijk verwaarloosbaar zijn.

SO2-CO-VOS-PAK’s (zelfde bronnen als hierboven).

Na het in kaart brengen van de emissies wordt de impact van deze emissies op de luchtkwaliteitin kaart gebracht.

Voor wat betreft de invulling van de nieuwe terreinen zullen vanuit de discipline Lucht, voorzover relevant, randvoorwaarden geformuleerd worden rekening houdend met de aanwezigeachtergrondconcentraties.

Ook de impact van bufferzones wordt in kaart gebracht. De mogelijke aanleg van grondbuffersmet overbodig zand kunnen hierbij impact hebben, zowel in de aanlegfase als in deexploitatiefase. Volgende elementen zullen hierbij in kaart gebracht worden:

Aanlegfase:

Impact aanleg grondbuffer wordt beoordeeld op basis van emissiekengetallen, geschatte duurvan de werken, in te zetten machines.

Parameters hierbij van belang:

Op- en wegwaaiend stof

Verbrandingsparameters

Technum 91

Exploitatiefase

In de mate dat er een grondbuffer aangelegd wordt zal beoordeeld worden welke impact dezegrondbuffer op de dispersie van luchtpolluenten kan hebben. Dit wordt kwalitatief uitgevoerd,rekening houdend met literatuurgegevens, gezien de gebruikte impactmodellen het effect vandergelijke buffers niet mee in rekening brengen.

Specifieke aandacht wordt besteed ten aanzien van de impact t.h.v. bewoning, meer in hetbijzonder de woongebieden van Hoevenen, gelegen nabij het projectgebied in de meestoverheersende windrichting t.o.v. het projectgebied.


11.5.2.1 Huidige toestand

De huidige luchtkwaliteit in het studiegebied kan in kaart gebracht worden op basis van demeerjaarse modellering van VMM. Hieruit blijkt een zeer sterke differentiatie naargelang deligging. In onderstaande tabel wordt de berekende concentratie voor gebieden van 4 x 4 kmopgenomen (de lambert coördinaten geven de ligging van het middelpunt van de rasters weer.

Tabel 11-5 Overzicht van jaargemiddelde NO2 en PM10 en het aantal overschrijdingen van dedaggemiddelde PM10 grenswaarde in het studiegebied (bron VMM geoloket Advisering RUP– Thema lucht)

Totale index (gemiddelde 2009-2011)

X Y PM10 Jaargem.

Aantal overschrijdingen

norm PM10

daggemiddelde

NO2 Jaargem.

148000 222000 32.5 45 42.0152000 222000 26.9 22 33.2

De actueel van toepassing zijnde jaargemiddelde grenswaarde PM10 wordt niet overschreden.

Voor één van de rasters wordt wel een overschrijding van zowel de jaargemiddelde NO2grenswaarde als van het toegelaten aantal overschrijdingen van de daggrenswaarde PM10berekend. Zowel de industriële emissies als de transport emissies (weg en scheepvaart) zijnhierbij bepalend.

M.b.t. de evolutie van de luchtkwaliteit dient wel aangegeven te worden dat door de belangrijkeimpact inzake meteo, zeker ten aanzien van PM, er rekening dient gehouden te worden metzeer aanzienlijke jaar-na-jaar schommelingen, die in belangrijke mate door wisselende meteoveroorzaakt wordt. Om dit te illustreren kan verwezen worden naar de evolutie van het aantaloverschrijdingen van de daggrenswaarde voor PM10, t.h.v. enkele nabij gelegen meetstationsvan VMM.

Tabel 11-6 Overzicht gemeten aantal overschrijdingen PM10 daggrenswaarde

stacode gemeente 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

42M802 Antwerpen (Luchtbal) 76 67 71 68 39 43 38 34 54

42R801 Borgerhout 49 67 51 59 57 63 32 34 21 34

42R802 Borgerhout (straatkant) 11 23 25


42R833 Stabroek NA NA 27 56

42R811 Schoten 37 41 39 36 23 23 23 33

Opmerking : de meetwaarden “Borgerhout (straatkant)” lijken onrealistisch laag te zijn.

Inzake PM2,5 kan een inschatting gemaakt worden op basis van het normale aandeel vanPM2,5 in de PM10 fractie (60 à 70%). Op basis hiervan kan gesteld worden dat inzake PM2,5voldaan wordt aan de grenswaarde welke in 2015 van kracht wordt.

Voor de beoordeling van de impact inzake UFP/EC/roet kan aangegeven worden dat gezien delink van deze parameters met de NOx emissie van verkeer, deze gelijkaardig kan beoordeeldworden als deze van NO2 (sterk verhoogde waarden). Ten aanzien van deze parameters zijn ergeen grenswaarden van toepassing.

M.b.t. de andere parameters die ook door verkeer beïnvloed worden (SO2, CO, benzeen,…) kanop basis van meetgegevens van VMM op locaties met veel verkeer gesteld worden dat er geenoverschrijdingen van de terzake geldende grenswaarden verwacht worden.

11.5.2.2 Referentiesituatie

Gezien voor een aantal bronnen de impact in de toekomst zal wijzigen omwille van strengereemissievoorwaarden en technische ontwikkelingen, wordt voor de beoordeling van de impact inde referentie situatie rekening gehouden met deze ontwikkelingen. Voor de beoordeling van dereferentie situatie wordt de te verwachten situatie in 2015 in kaart gebracht.

Op basis van de te verwachten wijzigingen wordt de situatie in het referentiejaar beoordeeld.De te verwachten wijzigingen betreffen:

Wijziging achtergrondconcentraties (omwille van de te verwachten aanscherping vande NEC doelstellingen tegen 2020 zullen de globale emissie niveaus dienen af tenemen, wat uiteraard ook een positieve impact op de immissies kan hebben.

Wijziging emissies wegverkeer gezien de strenger wordende emissie-eisen vanuitlaatgassen.

Strengere eisen aan scheepvaartemissies

Waar mogelijk worden deze wijzigingen kwantitatief in kaart gebracht rekening houdend metwijzigingen inzake emissiefactoren.

De impactberekeningen van het verkeer worden dan ook uitgevoerd met de modelmatigbeschikbare gegevens van 2015.

De mate waarin de luchtkwaliteit in 2015 kan verbeteren t.o.v. de actuele luchtkwaliteit wordtafgeleid uit gegevens en achtergrondwaarden zoals opgenomen in de impactmodellen CAR-Vlaanderen en/of IFDM-traffic.

Technum 93



Aanlegfase

M.b.t. de impact van de werken tijdens de aanlegfase wordt rekening gehouden met deaanwezigheid van zwaar vrachtverkeer en machines die ingezet zullen worden voor de(aanleg)werkzaamheden. Deze emissies zijn op verschillende vlakken gesitueerd, met name:

afbraak en afvoeren van puin;

afgraven en aan- en afvoer grond;

grondverzet en aanleg grondbuffer

aanvoer materialen;

aanleg wegen

De te verwachten effecten tijdens de aanlegfase zijn dan ook vnl. terug te brengen tot deuitlaatgassen van machines en werfverkeer, en opwaaiend en neervallend stof.

De grootte van de emissies en de verspreiding ervan in het studiegebied worden door een grootaantal parameters beïnvloed (windsnelheid, weersomstandigheden, werkwijze, snelheid vanvoertuigen,….). Gezien deze invloedsfactoren steeds veranderen, geen lineaire impact hebben(de impact van bepaalde factoren fluctueert zelfs met de derde macht van de wijziging van defactor) en niet nauwkeurig kunnen worden ingeschat, en gezien de mate van veranderingmoeilijk te berekenen valt, kan geen voldoende nauwkeurig geachte schatting van deemissies/deposities berekend worden. Een éénduidige impactberekening kan dan ook nietuitgevoerd worden, temeer daar de in de literatuur beschikbare emissiekengetallen dermateuiteenlopen dat hierbij geen éénduidige conclusie kan worden geformuleerd.

Gezien de probleemstelling inzake stofemissies en mogelijke stofhinder, en het feit dat deemissies zo sterk mogelijk dienen beperkt te worden, dient ten aanzien van deze fase denadruk dan ook gelegd te worden op de maatregelen die tijdens de aanlegfase kunnentoegepast worden (kader van goed vakmanschap) waardoor de impact geminimaliseerd wordt.

Enkele factoren die het onmogelijk maken om voldoende betrouwbare niet geleide emissies teberekenen worden hierna beknopt besproken.

Impact van de windsnelheid: De mate waarin opwaaiend stof optreedt neemtkwadratisch tot met een derde macht toe met toenemende windsnelheid. Zoveroorzaakt een windsnelheid van b.v. 10 m/s (36 km/uur) reeds eenonzekerheidsfactor 10. Het rekenen met een gemiddelde windsnelheid heeft ook weinigzin gezien deze relatie. Negatieve aspecten ten aanzien van blootstelling aan deverhoogde concentraties in de omgevingslucht zullen zich meestal voordoen bij hetoptreden van piekbelastingen. Deze zullen waarschijnlijk dikwijls gerelateerd kunnenworden met hoge windsnelheden, waardoor de onzekerheidsmarge nog beduidendtoeneemt.

Impact deeltjesgrootte: De mate waarin stof kan wegwaaien, al of niet snelsedimenteert of als zwevend stof over relatief grote afstanden kan wordengetransporteerd, is in sterke mate afhankelijk van de deeltjesgrootte.

Impact van het vochtgehalte: Het vochtgehalte heeft uiteraard een belangrijke impact.Het aaneenklitten van deeltjes zorgt voor een hogere weerstand tegen verstuiven, of


het sneller sedimenteren wanneer de deeltjes door bepaalde activiteiten in de luchtterechtkomen.

Niet homogeniteit / ongekende samenstelling : Gezien het niet homogeen karakter vande verschillende fracties is een eventuele inschatting van de emissie gevolgd doordispersie en sedimentatie zeer onbetrouwbaar.

Toepassing goed vakmanschap: De manier waarop de werken uitgevoerd worden heefteen zeer belangrijke invloed op de emissies. Gezien de moeilijkheid om voldoendenauwkeurige kwantitatieve gegevens inzake emissies te berekenen in deze fase wordtdan ook vnl. aandacht besteed aan mogelijke milderende maatregelen teneindepotentiële hinder te beperken.

De emissies van verbrandingsgassen door bouwmachines kunnen in eerste benadering alsverwaarloosbaar aanzien worden ten opzichte van de nabije verkeersemissies. Bijkomend kannog vermeld worden dat bij implementatie van (toekomstige) Europese regelgeving ten aanzienvan emissies door niet voor de weg bestemde mobiele machines, ten aanzien van dit aspecteen verbetering te verwachten is ten opzichte van huidige bouwactiviteiten.

Hier dient opgemerkt dat het niet alleen de uitlaatgassen van het werfverkeer en machines zijndie invloed op de luchtkwaliteit uitoefenen maar dat inzake stof vooral het opwaaiend effect vangroot belang is. Dit effect neemt uiteraard toe bij droge en winderige weersomstandigheden(sterke turbulentie zal uiteraard een negatief effect hebben op het in de lucht brengen enverspreiden van deeltjes), en met de snelheid van het werfverkeer.

Rechtstreekse effecten van het werfverkeer worden in kaart gebracht op basis vanmodelberekeningen, rekening houdend met het geschat aantal transporten, de werfroutes ende duur van de werken.

Ook de verschillende impact qua grondverzet bij de 2 varianten inzake ontsluiting wordenkwantitatief beoordeeld, rekening houdend met de hoeveelheid grondverzet en emissiefactorenten aanzien van wegwaaiend stof.

De andere effecten worden kwalitatief beoordeeld.

Nadruk wordt gelegd op het toepassen van BBT ter beperking van de emissies en impact.

Exploitatiefase

Meest relevant wordt de impact van het extra gegenereerd verkeer op de luchtkwaliteit aanzien.

M.b.t. verkeer wordt de impact van de berekende emissies op de lokale luchtkwaliteitgeëvalueerd. Hierbij worden net zoals bij de referentie situatie modelberekeningen uitgevoerdmet IFDM-traffic. De impact van het project wordt afgeleid uit het verschil t.o.v. de referentiesituatie. Voor de impactbeoordeling van de emissies van het verkeer wordt volgende methodiektoegepast:

Impactberekeningen van wegverkeer m.b.v. model IFDM-traffic voor open omgeving(gezien van A12 belangrijkste impact verwacht wordt op lokale luchtkwaliteit, en gezienhet voorzien van een nieuwe verkeerswisselaar, wordt het gebruik van het modelIFDM-traffic noodzakelijk geacht).

Voor de exploitatiefase wordt naargelang het uitvoeringsscenario van hetaansluitingscomplex een verschillende impact verwacht. Deze impact wordtkwantitatief beoordeeld m.b.v. het impactmodel IFDM-traffic.

Technum 95

In de mate dat spoorverkeer relevant kan zijn worden ook de hiermee gepaard gaandeemissies beoordeeld. Dit betreft enerzijds de slijtage emissies en anderzijds voortransport met dieseltractie, eveneens de emissies van verbrandingsparameters. Dezeemissies worden m.b.v. emissiekengetallen in kaart gebracht.

Bij het in kaart brengen van de toekomstige impact wordt uiteraard rekening gehouden mettoekomstige emissiefactoren en achtergrondconcentraties.

Voor de beoordeling van de impact te wijten aan geclusterd parkeren wordt een inschattinggemaakt van de emissies (op basis van aantallen voertuigen en emissiefactoren) die op dezelocaties ontstaan en wordt de impact berekend m.b.v. het model IFDM.

De impact van buffergebieden wordt kwalitatief beoordeeld zoals hierboven reeds beschreven.

De berekende emissieniveaus worden beoordeeld t.o.v. de internationale emissiedoelstellingenvoor zover relevant (NEC 2010, in 2012 herziene Protocol van Göteborg, …). Deze beoordelingwordt in het kader van dit project-MER echter als minder relevant aanzien.

De impact wordt beoordeeld t.o.v. grenswaarden, richten/of streefwaarden,beleidsdoelstellingen en internationaal gehanteerde doelstellingen rekening houdend met hethierna beschreven beoordelingskader.

Toetsingskader

Bij de beoordeling van de impact wordt het juridisch en beleidsmatig kader in rekening gebrachtzoals vastgelegd in:

Europese wetgeving

Implementatie in Vlarem-II

Specifieke Vlarem-II doelstellingen

Vlaams milieubeleid (o.a. inzake geur, zure depositie, …)

Internationaal gehanteerde toetsingswaarden zoals WGO, TA-luft, …. Voor dieparameters waarvoor geen Europese en/of Vlaamse grenswaarden of doelstellingenvastliggen


De effectbeoordeling wordt gebaseerd op de berekende/ingeschatte bijdragen buiten deperceelsgrenzen te wijten aan het project. Deze beoordeling wordt uitgevoerd t.o.v. deluchtkwaliteitsdoelstellingen. Bij deze beoordeling wordt de wijziging van de concentratie(wijziging van de bijdrage) na realisatie van het project uiteraard geëvalueerd t.o.v. de teverwachten wijziging bij autonome situatie in 2015 en niet t.o.v. de actuele situatie.

Bij een louter kwantitatief beoordelingskader te gebruiken per component, waarbij deberekende bijdragen gerelateerd worden aan de luchtkwaliteitsdoelstellingen (zie Bijlage 2), kaner geen rekening gehouden worden met de relevantie van het gebied waarin deze hoogstebijdragen voorkomen, aanwezigheid van gevoelige bevolkingsgroepen,…. Deze elementenworden wel betrokken bij de globale evaluatie op basis van een experten oordeel en bij dediscipline mens-gezondheid.


Overzicht

Voor de impactbeoordeling wordt gebruik gemaakt van het kader zoals opgenomen in hetRichtlijnenboek lucht van LNE (2012). Er wordt een 7-delig toetsingskader gehanteerd (-3 tot+3) om de toekomstige impact te beoordelen. Er wordt hierbij wel een onderscheid gemaakttussen de beoordeling van de jaargemiddelde bijdragen en de bijdragen ten aanzien van hogerepercentielwaarden. Tevens omvat dit kader een link naar milderende maatregelen.

Tabel 11-7 Beoordelingskader lucht in functie van berekende bijdrage in vergelijking met de situatie bijautonome ontwikkeling, incl. koppeling met milderende maatregelen (RLB lucht,2012)

Significantiekader Op basis van gemiddelde berekende immissiebijdrage en/ofaantal overschrijdingen :

X > 1% van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde oftoegelaten aantal overschrijdingen = beperkte bijdrage

X > 3% van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde oftoegelaten aantal overschrijdingen = belangrijkebijdrage

X > 10% van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde oftoegelaten aantal overschrijdingen = zeer belangrijkebijdrage

De link met de milderende maatregelen is hierbij eveneens vanbelang (zie onder).

Opmerking voor stationaire bronnen : voor PM10 wordt hettoegelaten aantal overschrijdingen per jaar van dedaggrenswaarde (35) herrekend naar een rekenkundigejaargemiddelde waarde. Dit rekenkundig gemiddelde bedraagt31,3 g/m3 (Celis et al. 2009). Voor PM10 wordt dus getoetstt.o.v. één luchtkwaliteitsnorm, nl. deze rekenkundigegemiddelde waarde, en volgens significantiekader ‘1 – 3 – 10’.

Link milderende maatregelen Jaargemiddelde:Voor een score van -1 geldt (beperkte bijdrage) :onderzoek naar milderende maatregelen is minderdwingend, tenzij de MKN in referentiesituatie reeds voor80% ingenomen is (link met milieugebruiksruimte).Score -2 : belangrijke bijdrage, milderende maatregelenmoeten gezocht worden in het MER met zicht opimplementatie ervan op korte termijn.Score -3 : zeer belangrijke bijdrage, milderendemaatregelen zijn essentieel.

Er wordt altijd verwacht dat het effect van de milderendemaatregelen doorgerekend wordt en opnieuw getoetst.

Technum 97

De impact van die elementen welke niet kwantitatief kunnen beoordeeld worden zal ingeschatworden op basis van een expertoordeel, waarbij eveneens van een 7-delig kader gebruik zalgemaakt worden.

De globale score zal dan ook toegekend worden op basis van een expertoordeel.


Milderende maatregelen worden onderzocht cfr. de bepalingen opgenomen in hetRichtlijnenboek lucht van LNE (2012) waarbij het onderzoek gekoppeld wordt aan deimpactbeoordeling zoals hierboven reeds aangegeven.

Voorstellen tot postmonitoring worden voorzien in volgende gevallen:

Bij vaststelling van overschrijdingen van luchtkwaliteitsdoelstellingen

Indien de onnauwkeurigheid van de impactvoorspelling als te aanzienlijk wordtaanzien, in combinatie met een reële kans op het overschrijden vanluchtkwaliteitsdoelstellingen.

Bijkomend wordt geëvalueerd in hoever er eventuele randvoorwaarden dienen vastgelegd teworden voor de toekomstige exploitatie. Hierbij zal vnl. aandacht besteed worden aan debeschikbare milieugebruiksruimte, en de toekomstige evolutie hiervan op basis van autonomeontwikkeling.

Randvoorwaarden m.b.t. de inrichting van het aansluitingscomplex op de A12 hebben in feitevnl. betrekking op de doorstroming van het verkeer. Dit element wordt in de discipline mobiliteitin kaart gebracht. Hoe beter de doorstroming gerealiseerd wordt, hoe lager de impact op deluchtkwaliteit verondersteld kan worden.


Voor de discipline lucht zijn op dit moment geen leemten in de kennis gekend.


11.6 Discipline Geluid en Trillingen



Het te ontwikkelen Logistiek park Schijns (LPS) bevindt zich in het havengebied oprechteroever, met een oppervlakte van 87,3 ha. Het terrein zit begrepen tussen de hoofdwegA12 en het Vormingsstation-Noord.

In de discipline geluid en trillingen zal worden onderzocht of het voorgesteldeontwikkelingsscenario kan leiden tot een relevante wijziging van het actueel geluidsklimaat (=referentietoestand) t.a.v. de kwetsbare ‘functies’ (rustoorden, ziekenhuizen, scholen,..., indienin de nabijheid aanwezig) en kwetsbare ‘zones’ (woongebieden Hoevenen en Stabroek,faunistisch waardevolle natuurgebieden van het vogelrichtlijngebied ‘De Kuifeend en deBlokkersdijk’ ten zuiden van het terrein2, en vogelrichtlijngebied ‘Schorren en polders van deBeneden-Schelde’ ten noorden van het terrein).

2 Waarbij rekening zal gehouden worden met de voorziene compensatie in de Opstalvallei.

Technum 99

Figuur 11-3 Luchtfoto met afbakening LPS en omliggende woon- en natuurgebied



De ontwikkeling van het bedrijventerrein voor geluid vertrekt van het principe dat de‘geluidsruimte’ van het gebied of deelgebieden kan worden opgevuld tot op dusdanig niveaudat de geluidskwaliteit ter hoogte van de bestaande woningen veroorzaakt door het nieuwbedrijventerrein acceptabel blijft.

In de discipline geluid en trillingen wordt nagegaan of er kwetsbare receptoren voorkomenbinnen het invloedsgebied. Indien negatieve invloeden t.a.v. de leefbaarheidscriteria of hethuidig geluidsniveau tot de mogelijkheden behoren, wordt er aangegeven welke maatregelen(emissiebeperking kavels, geluidsafschermende maatregelen in de overdrachtsweg(geluidsscherm, ontwikkeling buffer, enz.)) mogelijk zijn.

Om een afweging t.a.v. het huidig geluidsklimaat/de referentietoestand in de omgeving van hetLPS mogelijk te maken, wordt eerst de bestaande toestand/referentietoestand aan debeschermde gebieden in de nabije omgeving van het projectgebied bepaald. In de mate vanhet mogelijke wordt maximaal gebruik gemaakt van meet- en rekengegevens uit reedsuitgevoerd studies in het studiegebied.

Zo nodig worden de verworven gegevens aangevuld met extra geluidsmetingen ter beschrijvingvan de bestaande toestand in het studiegebied. De relevantie en het aantal beschikbaremeetgegevens worden in overleg besproken met de dienst MER, waarbij wordt besloten om aldan niet aanvullende of nieuwe geluidsmetingen uit te voeren.

Naast het onderzoek naar de geluidseffecten van het ontwikkelingsscenario van het LPS wordtin een project-MER ook aandacht gegeven aan de ernst van de impact van de verschillendedeelwerkzaamheden bij de inrichting van het LPS.

Machines en/of voertuigen die eventueel trillingsoverlast kunnen veroorzaken wordengeïnventariseerd. Op basis van deze gegevens wordt een kaart opgemaakt met “red spots”waar potentiële risicopunten voor trillingshinder op aangeduid worden.


In het MER wordt eerst en vooral de huidige kwaliteit van het omgevingsgeluidgeïnventariseerd. Voorgesteld wordt om dit aan de hand van bestaande studies enmeetgegevens te doen. De bestaande geluidssituatie zal met de meest actuele en toetsbarecijfergegevens beschreven worden.

TECHNUM heeft in het studiegebied zelf ook geluidsinventarisatiemetingen uitgevoerd,ondermeer naar aanleiding van het MER ‘Behandeling van bagger- en ruimingsspecie op HoogeMaey te Antwerpen’ (2003) en het MER ‘Tweede Tijsmanstunnel’ (2009). In hoofde van laatstvernoemde MER werd een uitgebreide inventarisatie van de bestaande geluidsbelastinguitgevoerd via geluidsmetingen aan nabije woningen te Hoevenen, Ekeren en Stabroek.Daarnaast werd een inventarisatie doorgevoerd in het natuurreservaat ‘De kuifeend’. Daar debeïnvloedingszone voor het project LPS overeenkomstig is met deze uit het MER ‘TweedeTijsmanstunnel’ kunnen deze meetgegevens mede worden aangewend om de bestaandetoestand in het studiegebied te beschrijven. Op onderstaande kaart wordt de situering van demeetpunten uit het MER ‘Tweede Tijsmanstunnel’ weergegeven.

Technum 101

Overige gegevensbronnen ter beschrijving van de bestaande toestand en referentietoestand(niet limitatief):

Geluidskaarten aan wegverkeerslawaai (berekend) van de belangrijke wegen (bevatglobale informatie over de blootstelling aan wegverkeersgeluid).

Figuur 11-4 Wegverkeerslawaai – geluidsbelastingsindicator Lden [Bron LNE: Printscreen viewer‘geluidskaarten’- deelgemeente ‘Antwerpen’ – Zoom ‘Stabroek’]


Geluidskaart (berekend) van de agglomeratie Antwerpen (bevat globale informatie overde bijdrage aan wegverkeerslawaai, spoorweglawaai en industrielawaai).

Figuur 11-5 Industrielawaai agglomeratie Antwerpen – geluidsbelastingsindicator Lden [Bron LNE:Printscreen viewer ‘geluidskaarten’- deelgemeente ‘Antwerpen’ – Zoom ‘Stabroek’]

Actieplan geluidshinder agglomeratie Antwerpen (bevat informatie over flankerendemaatregelen).

Maatregelen omgevingslawaai in agglomeraties – deel II Agglomeratie Antwerpen(bevat een beschrijving van maatregelen en effecten op omgevingslawaai).

Studie maatregelen lucht en geluid in de stad Antwerpen (voorstel van maatregelen omde luchtkwaliteit te verbeteren en de geluidshinder te beheersen in de stadAntwerpen).

Uitvoeren van een geluidsimmissiemeetcampagne in de haven van Antwerpen.

Uitgevoerde MER’s en geluidsstudies in het studiegebied.

Daarnaast is specifiek onderstaande informatie m.b.t. het project nodig als bron voor deeffectberekening van de aanlegfase en de exploitatiefase (ontwikkelingsscenario). Dezeinformatie wordt bekomen uit de projectbeschrijving en interdisciplinaire gegevensoverdrachtmet de deskundigen.

Gebruikelijke gegevens bij de beschrijving van de effecten tijdens de aanlegfase:

Aard, aantal, type, gebruiksfrequentie van de diverse werktuigen voor elk deelingreepin elk deelproject.

Een grondplan (dwg-formaat) van de werkzones voor de verschillenden deelingrepenvan de deelprojecten.

Technum 103

Fasering van de deelingrepen van de deelprojecten (rekening houdend met eeneventuele graduele uitvoering die toelaat bepaalde (ecologisch relevante) delen van hetprojectgebied langer te vrijwaren).

Informatie over duur van de verschillende relevante werffases (hoeveeldagen/weken/maanden) met telkens een opgave van gebruiksduur van de werktuigen.

Een grondplan (dwg-formaat) met ligging van de geluidsafschermende objecten (bvtaluds) in en rondom het projectgebied.

Ligging van de werfroutes binnen en buiten het projectgebied.

Uurgemiddelde intensiteit van het werfverkeer per deelproject tijdens debeoordelingsperiodes (dag/avond/nacht).

Gebruikelijke gegevens bij de beschrijving van de effecten i.h.k.v. de ontwikkeling vanbedrijfsterreinen:

Uitvoeringsplan (dwg-formaat) voor het bedrijventerrein met aanduiding van clusters(vakken) en toekenning van de bedrijfscategorieën – ev. aanduiding nettobouwoppervlakte per cluster - ev. aanduiding van bufferzones.

Ontsluitingswegen wegverkeer en varianten voor het ontsluitingscomplex op de A12.

Verkeersstromen (intensiteiten en snelheden) aan licht-middelzwaar-zwaar wegverkeerover de ontsluitingswegen.

(Bouwhoogte van de bedrijfsgebouwen).

Hoogten van voorziene bufferzones of afschermingen.

Werkingsperioden per bedrijfscategorie (kantoren, distributie, enz).


Toetsingskader

De beoordeling van de geluidseffecten wordt uitgevoerd a.d.h.v. volgend toetsingskader:

Mens: aantal inwoners binnen de geluidscontour na toetsing met de criteria-eisen(zoals milieukwaliteitsnormen van Vlarem II, oorspronkelijk omgevingsgeluid, e.d.);

Andere kwetsbare receptoren: aanduiding gehinderd ziekenhuis, school, rustoord,…

Fauna: oppervlakte potentiële rustverstoring voor populatiegebieden na toetsing metde grenswaarde voor de relatieve dichtheidsafname van de weidevogelindicator.3

Onderstaande figuur geeft de kwetsbare natuurgebieden in de omgeving van het

3 Met betrekking tot geluidsverstoring voor een deel van de fauna worden de geluidsdrempels van 45dB(A) en 55dB(A) LAeq,24u als relevant beschouwd (Reijnen,M. 1991). Ondanks de sterke correlatie tussen geluidsverstoringen dichtheid van broedparen, varieert de gevoeligheid voor geluidsverstoring sterk naargelang de soort en debiotoop. Omgevingsfactoren zoals de structuur van de vegetatie, het type biotoop en het reliëf beïnvloeden degeluidsspreiding en bijgevolg het geluidseffect op de vogelpopulatie. In voorliggende studie wordt gewerkt met degeluidsdrempels van 45 en 55 dB(A) LAeq,24u.


project aan4. De effecten op de vogelpopulaties worden verder behandeld in dediscipline fauna en flora.

Figuur 11-6 Ecosysteemkwetsbaarheidskaart geluidsverstoring [Bron: Agiv – Zoom: omgeving Stabroek)– legende: toename kleurintensiteit = toename kwetsbaarheid


AANLEGFASE

Voor de effectbepaling van de te verwachten specifieke geluidsbelasting als gevolg van deaanlegwerkzaamheden (werktuigen) tijdens de verschillende fases van de inrichting (aanlegnieuwe hoofdgracht, dempen van bestaande Verlegde Schijns, verplaatsen van HS-masten,grondverzetwerkzaamheden binnen het terrein, rioleringswerkzaamheden en wegenis-werkzaamheden), wordt volgende methodiek toegepast:

Voor de berekening van de specifieke geluidsbijdrage tijdens de aanlegfase wordt uitgegaanvan een geluidsinventarisatie van alle relevante geluidsbronnen die zich zullen situeren in deprojectzone en op de werfwegen. Voor het berekenen van de geluidshinder van degeluidsbronnen op het terrein tijdens de aanlegfase wordt uitgegaan van type-waarden voorgebruikelijke bronnen (literatuurgegevens aan vergelijkbare situaties). Hierbij wordt rekeninggehouden met het type en aantal materieel dat ingezet zal worden. De effecten worden begrootin functie van de duur en ernst van het effect.

Indien nodig worden cumulatieve effecten tussen deelwerkzaamheden besproken.

De rekenresultaten worden getoetst aan de milieukwaliteitsnormen van Vlarem II en vergelekenmet de geluidsbelastingstoestand in de referentiesituatie.

4 Te amenderen in functie van de te verwachten evoluties van de natuurwaarden binnen het havengebied.

Technum 105

EXPLOITATIEFASE

Om voor het ontwikkelingsscenario over gegevens te kunnen beschikken voor degeluidsgevoelige functies nabij het nieuwe bedrijventerrein, en om de impact van debedrijfsactiviteiten en de verkeersaantrekking (ontsluiting) op het huidig geluidsklimaat tebepalen (= niet gerealiseerde situatie), zijn modelberekeningen vereist.

De bedoeling van een modelberekening is een beeld te verkrijgen van de te verwachtengeluidsbijdrage van de voorziene bedrijfsactiviteiten en bedrijfstransport t.a.v. de omgeving.Eventueel kunnen voorwaarden worden gesteld aangaande de toelaatbare geluidsemissies bijde invulling (vakindeling) van het bedrijventerrein, rekening houdende met de criteria-eisen.

Bijdrage aan industrielawaai

In het rekenmodel wordt het bedrijventerrein LPS opgedeeld in clusters (conform hetuitvoeringsvoorstel). De bedoeling van het rekenmodel is een beeld te verkrijgen van de teverwachten geluidsbijdrage van de bedrijfsactiviteiten t.a.v. de kwetsbare zones en receptoren.Bij de overdrachtsberekening, volgens ISO 9613 , wordt geen rekening gehouden metstructuren (reflectie en afscherming) binnen het projectgebied. Over de bouwkundige invullingis in deze fase van het project nog geen of onvoldoende kennis. Evenwel kan men voorzien inde effecten van grote buffers (bv aarden wallen) tot afscherming.

Voor elke cluster (kavel) wordt een akoestisch kengetal bepaald. Deze drukken eengeluidsvermogen uit per m2 bedrijventerrein. Het geluidsvermogen is afhankelijk van decategorie-indeling van de bedrijvigheden volgens het inrichtingsplan. Per kavel wordt hetgeluidsvermogen bepaald aan de hand van de voorziene bebouwingsoppervlakte (BO) in m2 enhet kengetal (geluidsvermogen/m2). Indien de inplantingszone van de geluidsbronnen nog nietgekend zijn wordt een uniforme uitstraling van het oppervlak verondersteld op een hoogte van5 m boven het maaiveld (= gemiddelde opstellingshoogte voor industriële bronnen).

Het berekeningsresultaat geeft de geluidsbijdrage van het bedrijventerrein weer t.a.v. deomgeving. Op een geluidscontourenkaart worden lijnen van relevante geluidswaardenaangebracht. Via een koppeling van de geluidscontourenkaart met de gebouwfuncties kan metGIS het aantal potentieel gehinderden worden voorspeld.

Naast de geluidsbijdrage van de industriële emissie van het bedrijventerrein wordt met eenrekenmodel eveneens de geluidsbijdrage bepaald van de vooropgestelde verkeersbewegingenop de ontsluitingswegen tot het bedrijventerrein LPS.

Bijdrage aan verkeerslawaai

De bedoeling van het rekenmodel is een beeld te krijgen van de te verwachten geluidsbijdragevan het vrachttransport als gevolg van de bedrijfsactiviteiten t.a.v. de kwetsbare zones enreceptoren.

De geluidsgevoelige bestemmingen die relevant zijn in het kader van wegen spoorverkeernabij toekomstige ontsluitingswegen, worden onderzocht m.b.t. de geluidsbijdrage aanverkeerslawaai. In de studie wordt ook aandacht besteed aan de geluidseffecten vantoepasbare varianten voor de ontsluitingscomplexen op de A12: Hollands complex (brug), enzwevende rotonde.

Voor de berekening van de te verwachten geluidshinder wordt uitgegaan van een numeriekberekeningsmodel. Het berekeningsmodel steunt op de Nederlandse Standaard Rekenmethode


II zoals beschreven in de handleiding “Reken- en meetvoorschrift wegverkeerslawaai 2002,respectievelijk spoorverkeerslawaai ”. Om de geluidseffecten voor de varianten van hetontsluitingscomplex op de A12 t.a.v. het nabije woongebied ‘Hoevenen’ te visualiseren, wordthet berekeningsmodel per variant telkens geometrisch aangepast volgens deinfrastructuurwijziging.

In de voorspellingsmethode is het mogelijk om het equivalent geluidsniveau op een bepaaldeafstand tot de ontsluitingswegen te berekenen. Er wordt geen rekening gehouden metschermwerking door obstakels of gebouwen binnen het bedrijventerrein. De berekening voorwegverkeerslawaai wordt uitgevoerd voor één type wegdekbekleding en de maatgevendeverkeersgeneratie (intensiteit lichte, middel-zware en zware motorvoertuigen) afkomstig vanhet bedrijventerrein, respectievelijk met betrekking tot het scenario met ‘goederentreintjes’ vooréén type spooropbouw en de maatgevende verkeersgeneratie (intensiteit goederentreinen).

Op een geluidscontourenkaart worden lijnen van relevante geluidswaarden aangebracht. Viaeen koppeling van de geluidscontourenkaart met de gebouwfuncties kan met GIS het aantalpotentieel gehinderden worden voorspeld.

Criteria-eisen

Voor de bepaling van de mogelijke effecten voor de discipline Geluid (effectvoorspelling),worden een aantal criteria gehanteerd. Toepasbare leefbaarheidscriteria zijn: criteria voorhinder door industrielawaai met betrekking tot vergunnings- of meldingsplichtige inrichtingen(vlarem II), gezondheidscriteria voor geluidsblootstelling van de Wereld Gezondheidsorganisatie(WHO), criteria voor hinder door wegverkeerslawaai, enz.

Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen geeft aan dat de ontwikkeling van het LPS eenunieke opportuniteit biedt om milieu-uitdagingen aan te gaan op het vlak van ondermeer‘ecologie’. Daarbij wordt verwezen naar het feit dat het LPS-project een vlaggenschipprojectmoet worden met ondermeer duurzaamheidsambities. Een duurzaamheidsambitie voor geluidzou men kunnen beschrijven in volgende criteria-eisen:

Voor de bestemmingsgebieden ‘op minder dan 500m gelegen van eenindustriegebied/KMO-zone/dienstverleningsgebied/gebied voor gemeenschapsvoor-ziening en openbare nutsvoorziening/bufferzone’, waarin een woonfunctie of eenandere geluidsgevoelige functie (scholen, ziekenhuizen, rustoorden, natuurgebieden,landelijke gebieden,...) met permanent karakter voorkomt, worden de Vlarem II-richtwaarden van een woongebied of in voorkomend geval landelijke gebiedengehanteerd.

Of

Voor de bestemmingsgebieden ‘op minder dan 500m gelegen van een industrie-gebied/KMO-zone/dienstverleningsgebied/gebied voor gemeenschapsvoorziening enopenbare nutsvoorziening/bufferzone’, waarin een woonfunctie of een anderegeluidsgevoelige functie (scholen, ziekenhuizen, rustoorden, natuurgebieden, landelijkegebieden,...) met permanent karakter voorkomt, wordt het specifiek geluid van eeninrichting beperkt tot het oorspronkelijk omgevingsgeluid, indien dit lager is dan deVlarem II-richtwaarden voor een woongebied of in voorkomend geval landelijk gebied.

Technum 107

Overzicht

Onderstaande tabel vat de elementen van de effecten en effectbeoordeling samen.

Tabel 11-8 Overzicht effecten en beoordelingskader voor de discipline geluid

Mogelijk effect Criterium Schaal/eenheid

Methode vaneffectbeoordeling

Toetsingskader

Geluidshinder Gehinderden met overschrijdingvan de milieukwaliteitsnorm alsgevolg van de geluidsbelastingvan de aanleg en exploitatie

dB(A) Modellering vangeluidsverspreiding(o.a. Ldag), overlay vangeluidscontouren opbevolkingskaart

Aantal potentieelgehinderdenbinnen de Ldag

geluidszones

Gehinderde kwetsbare receptor(scholen, ziekenhuizen,...) metoverschrijding van de criteria-eisals gevolg van de geluidsbelastingvan aanleg en exploitatie

dB(A) Modellering vangeluidsverspreiding(o.a. Ldag),; overlayvan geluidscontourenop kaart metgebouwfuncties

Identificatie locatie

Oppervlakte verstoordnatuurgebied als gevolg van degeluidsbelasting van aanleg enexploitatie.

dB(A) Modellering vangeluidsverspreiding(LAeq,24u) ; overlay vangeluidscontouren opnatura 2000-kaarten

Aantal ha binnenLAeq,24u

geluidszones


In de zones waar significante geluidshinder voor personen en rustverstoring voor gevoeligereceptoren (fauna) wordt verwacht, worden milderende maatregelen voorgesteld. Dezemaatregelen kunnen betrekking hebben op de bron en de overdrachtsweg.

Eventuele milderende maatregelen kunnen zijn:

Aanlegfase

Binnen de projectzone: stillere machines, beperking in aantal simultaan inzetbaremachines, beperking van werkingsperiode en -duur, tijdelijke afscherming aan kritischewerkzones;

Buiten de projectzone: deskundige keuze van de werfwegen, beperking in defrequentie, intensiteit en snelheid van het vrachtverkeer.

Exploitatiefase

Maatregelen aan de bron: beperking van de toelaatbare geluidsemissie(geluidsvermogenniveau per m2) bij de invulling van de kavels (vakindeling) van hetLPS

Maatregelen in de overdrachtsweg: afschermen van een groep van samengebrachtegeluidsbronnen of een deskundige invulling van de clusters op basis vangeluidsemissies.

Tevens wordt nagegaan wat het effect is van de milderende maatregelen. Voor wat demaatregelen tijdens de exploitatiefase betreft zullen de “milderende” maatregelen in de praktijkonder meer de vorm aannemen van maatregelen die er toe kunnen bijdragen het duurzame


karakter van de inrichting van het terrein verder te optimaliseren. Ruimtelijke maatregelenmaken hier ongetwijfeld deel van uit.

Bij de beschrijving van de maatregelen tijdens de aanlegfase wordt rekening gehouden met hetal dan niet tijdelijk karakter van bepaalde deelwerkzaamheden.

De negatieve scores uit de effectbeoordeling worden in functie van de significantie als volgtgekoppeld aan milderende maatregelen:

Score Significantie5 Betekenis (waardering)

-3 meer dan 15% meerdan bij dereferentiesituatie

Het effect is sterk negatief. Mildering van het effect is noodzakelijk. Het is echter teverwachten dat mildering of compensatie het negatieve effect slechts deels zal kunnenopheffen.

-2 meer dan 10% meerdan bij dereferentiesituatie

Het effect is matig negatief. Mildering is noodzakelijk. Er kan van uitgegaan worden datdoor mildering het effect in die mate kan beperkt worden dat het residueel effectaanvaardbaar is.

-1 meer dan 5 % meerdan bij dereferentiesituatie

Het effect is gering negatief. Mildering is wenselijk om het residueel effect nog verder tereduceren, doch niet noodzakelijk

0 geen effect (-5 tot+5%)

Het effect is afwezig of niet aantoonbaar, of verwaarloosbaar. Mildering is niet vereist.

Vanaf een score -2 (matig negatief effect) worden er milderende maatregelen opgenomen omde hinder, zo mogelijk en op een economisch verantwoorde wijze, te beperken.


Volgende onzekerheden zijn momenteel reeds gekend:

De geluidsberekeningen voor de aanlegfase worden uitgevoerd op basis vanprognoses met betrekking tot enerzijds het uitvoeringsconcept van het projectmet daaraan gekoppeld de verwachte deelfases en tijdsbesteding, de verwachteinplanting van de mobiele geluidsbronnen en anderzijds prognose met betrekking tottypes en hoeveelheden van inzetbare machines en transporten. Van de in tezetten machines tijdens de bouwfase zijn nog geen exacte gegevens voor hetgeluidsvermogenniveau van het te gebruiken werktuig voorhanden, daar deaannemingsfase nog niet is opgestart. Om de impact van een werktuig te begrotenwordt gebruik gemaakt van literatuurgegevens van gelijkaardige werktuigtypes.Voor de geluidsemissiegegevens wordt gebruik gemaakt van EU-databanken omtrent‘outdoor’-machines (bv.http:/ec.europa.eu/enterprise/mechan_equipment/noise/citizen/app/). De bekomenresultaten zullen dan ook eerder indicatief zijn, maar geven voldoende inzicht inde te verwachten effecten naar geluid.

De geluidsberekeningen van de geplande toestand worden uitgevoerd op basis vanprognoses met betrekking tot het uitvoeringsplan van het bedrijventerrein,

5 Waardemeter voor de significantie van het geluidseffect: aantal inwoners binnen geluidswaardecontour

Technum 109

bedrijfscategorie-indelingen, prognose met betrekking tot types en hoeveelhedentransport. Elke prognose heeft zijn beperkingen.

Bij de berekening van het gegenereerd wegverkeerslawaai zullen er beperkingen zijn inlocale spreidingsgegevens van het verkeer over een etmaal en verdelingswijze van detoekomstige werknemers, bezoekers en leveranciers (: herkomstgegevens) over deontsluitingswegen. Deze beperkingen vormen een voorwaardelijke onnauwkeurigheidin het berekeningsresultaat.

Met de Richtlijn 2002/49/EG inzake de evaluatie en de beheersing vanomgevingslawaai beoogt men op Europees niveau een gemeenschappelijke aanpak tebepalen om op basis van prioriteiten de schadelijke gevolgen, hinder inbegrepen, vanblootstelling aan omgevingslawaai te vermijden, te voorkomen of te verminderen. DeEU-Richtlijn werd omgezet in het Besluit van de Vlaamse Regering inzake de evaluatieen de beheersing van het omgevingslawaai d.d. 22/07/05 (BS 31/08/05). Hierinworden de volgende geluidsbelastingindicatoren gehanteerd: Lden (day-evening-night)en Lnight. De beheersmaatregelen moeten in het bijzonder gericht zijn op prioritaireproblemen die kunnen worden bepaald op grond van overschrijding van een relevantegrenswaarde of andere door de lidstaten gekozen criteria. De grenswaarde moet in deeerste plaats van toepassing zijn op de belangrijkste zones die zijn vastgesteld doormiddel van de strategische geluidsbelastingskaarten. De grenswaarde is tot op hedenin Vlaanderen nog niet vastgelegd in een wettelijk kader. Om toch de ernst van deeffecten te kunnen beoordelen worden in het kader van de m.e.r. gebruik gemaakt vande richtwaarden voorgesteld voor verkeerslawaai op basis van de consensustekst‘Milieukwaliteitsnormen omgevingslawaai’ (Vlaamse Overheid afd. LHRMG, afd. MOW,Agentschap Wegen en Verkeer en NMBS) en de richtwaarden voor industrielawaaim.b.t. het specifiek geluid Lsp, in open lucht, van als hinderlijk beschouwdeinrichtingen (hoofdstuk 4.5 ‘Beheersing van geluidshinder’ van Vlarem II).

11.7 Discipline Fauna en Flora



Het studiegebied voor de discipline Fauna en Flora reikt verder dan het eigenlijke projectgebieden dient ook alle mogelijk beïnvloede, ecologische waardevolle gebieden te beschouwen in deomgeving van het projectgebied. Hierbij dient zowel rekening gehouden te worden met dehuidige toestand als met de nagestreefde ruimtelijke situering van ecologisch waardevollegebieden (Ecologische Infrastructuur (EI) + natuurkernstructuur - cfr. onder meer het MMHA ende Achtergrondnota Natuur – zie onderstaande figuur). In de directe omgeving van hetprojectgebied kan hierbij onder meer gedacht worden aan het Vogelrichtlijngebied ‘Schorren enpolders van de Beneden-Schelde’, de plas van het Vogelrichtlijngebied ‘de Kuifeend’ en deomliggende Binnenweilanden.


Figuur 11-7 Ligging van de natuurkerngebieden ter hoogte van het geplande Logistiek Park Schijns metaansluitingscomplex volgens het MMHA (naar Indeherberg en Beyen, 2008)

Het studiegebied voor de discipline Fauna en Flora zal globaal genomen overeenkomen met hetgebied waarbinnen zich voor de aanwezige fauna en flora een effect zal (kunnen) voordoen.Hieruit volgend bestaat het studiegebied minstens uit het volledige projectgebied, uitgebreidmet zones die variëren per effectgroep;

- Direct ruimtebeslag is meestal te situeren in het projectgebied, ten gevolge vanrechtstreekse inname van natuur (bv. bij de demping van de Verlegde Schijns en hetbijgevolg verdwijnen van de aanwezige rietvegetaties). Bijkomend direct ruimtebeslag kanbijvoorbeeld het gevolg zijn van bepaalde (tijdelijke) infrastructuurwerken (werfwegen, …).

- Verstoringseffecten op fauna en flora kunnen gesitueerd worden zowel binnen als tot verbuiten het projectgebied en worden veroorzaakt door wijzigingen in luchtkwaliteit,geluidsniveau, bodemkwaliteit, waterkwaliteit en -kwantiteit, lichtvervuiling, visueleverstoring… . De perimeter van het studiegebied voor deze effectgroep wordt daaromgelijkgesteld aan deze van de verstoringseffecten (waarbij rekening gehouden wordt metde verschillende invulling van de terreinen bij de beschouwde scenario’s/varianten).

- Wat betreft de impact op ecologische verbindingen, beperkt het studiegebied zich niet tothet projectgebied; omwille van de netwerkeffecten kunnen de effecten zich potentieel veruitstrekken.

Globaal gezien, wordt het studiegebied voor de discipline Fauna en Flora bijgevolg bepaald doorde grootste van al deze perimeters, waarin zich potentieel effecten op vegetaties en diersoortenkunnen voordoen. De ruimtelijke afbakening van het studiegebied van de discipline Fauna enFlora wordt daarom mede afgestemd op de effectbespreking van de overige disciplines (o.a.Bodem, Water, Geluid).


Bij de opmaak van het MER zal nagegaan worden welke van de eerder beschreveneffectgroepen meer of minder relevant zijn in het kader van het voorliggende project (scoping).Op die basis zal een meer gedetailleerde inhoudelijke afbakening voor de discipline gebeuren.

Technum 111

Thematisch ligt de focus op de natuurwaarden van Europees en Vlaams belang en op denatuurwaarden binnen de vastgestelde Ecologische Infrastructuur van de haven. Concretevertaling van deze waarden en doelstellingen voor de natuur vinden we o.a. terug in het kadervan de Gewestelijke Instandhoudingsdoelstellingen en het ontwerp van lokalesoortenbeschermingsprogramma’s voor de havenspecifieke soorten. Overige natuurwaardenworden beschouwd in zoverre relevant en dat op basis van voor de hand liggend bronmateriaalzoals de monitoringsrapporten van het INBO, gegevens via de website www.waarnemingen.be,verspreidingsatlassen soortgroepen, en dergelijke meer.


De rapportering over de referentiesituatie wordt maximaal gericht op die kenmerken van hetbiotisch milieu waarvoor een wijziging verwacht wordt. De huidige biologische toestand van hetprojectgebied zal beschreven en gewaardeerd worden. Hiertoe worden volgende elementenbesproken:

Globale ecologische structuur van het studiegebied, met specifieke aandacht voor deecotopen van de door het project beïnvloede waardevolle gebieden;

Beoordeling van de aanwezige natuurwaarden naar kwetsbaarheid. Er kan eenevaluatie gemaakt worden van de waarde en de kwetsbaarheid van de aanwezigenatuur aan de hand van:

zeldzaamheid, diversiteit van de voorkomende soorten;

gevoeligheden voor standplaatswijzigingen;

gronden oppervlaktewaterafhankelijkheid van de aanwezige vegetatie;

verstoringsgevoeligheid van fauna;

graad van menselijke beïnvloeding op de ecotopen (natuurlijkheid);

mogelijkheden tot vervanging, etc.

In de nabijheid van het projectgebied liggen de Vogelrichtlijngebieden ‘Schorren en polders vande Beneden-Schelde’ (BE2301336), ten noorden van het projectgebied, en ‘De Kuifeend enBlokkersdijk’ (BE2300222), ten zuiden van het projectgebied (zie onderstaande figuur). In 2005werd in het kader van het Strategisch Planproces Rechteroever de Bufferstudie opgemaakt(Aeolus, 2005), die ondermeer voorzag in het aanleggen van een meeuwenbroedplaats in delus R2-A12 en een grootschalig natuurontwikkelingsproject in het Opstalvalleigebied. Dit laatstemoet het mogelijk maken de instandhoudingsdoelstellingen voor De Kuifeend, die deel uitmaaktvan het vogelrichtlijngebied De Kuifeend en Blokkersdijk, op een duurzame manier te behalen,rekening houdend met de ontwikkelingen in het Rangeerstation Antwerpen Noord. Het resultaatvan de Bufferstudie, het zogenaamde ‘Combinatievoorstel’, werd mee opgenomen in deAchtergrondnota Natuur (Agentschap voor Natuur en Bos, 2006) en het plan-MER voor deafbakening van de haven van Antwerpen (Resource Analysis, 2006). Het maakt deel uit van hetMaatschappelijk Meest Haalbaar Alternatief, dat door de Vlaamse regering werd gekozen voorde opmaak van een GRUP voor de afbakening van het zeehavengebied Antwerpen.


Figuur 11-8 Natura 2000

De habitatkaart (zie onderstaande figuur) geeft weer dat binnen het projectgebied, langs deVerlegde Schijns, de regionaal belangrijke biotoop ‘Rietland en andere Phragmition-vegetaties(rbbmr)’ voorkomt. Ook in de omgeving van het projectgebied werd deze regionaal belangrijkebiotoop gekarteerd.

Technum 113

Figuur 11-9 Habitatkaart

Ten zuidoosten van het projectgebied is de Kuifeend tevens aangeduid als VEN-gebied (VEN303), met name als grote eenheid natuur (GEN). Dit wordt op onderstaande figuurweergegeven.


Figuur 11-10 VEN-gebieden

Wanneer we de Biologische Waarderingkaart meer in detail bekijken, zien we dat binnen hetprojectgebied, naast het biologisch zeer waardevolle rietland (mr) ook fragmenten metbiologisch waardevolle ruigte (ku). De andere aanwezige ecotopen binnen het studiegebied zijnbiologisch minder waardevol. Ter hoogte van het Vogelrichtlijngebied ‘Schorren en Polders vande Beneden-Schelde komen minder waardevolle akkers op kleiige en lemige bodems voor, dieevenwel een belangrijke waarde hebben voor o.a. vogels. Ter hoogte van de Kuifeend en deomliggende Binnenweilanden worden biologisch waardevolle tot zeer waardevolle ecotopengekarteerd, zoals eutrofe plassen (ae), rietland (mr), ruigte (ku), weilandcomplexen met veelsloten en/of microreliëf (hpr), soortenrijk permanent cultuurgrasland met relicten vanhalfnatuurlijke graslanden (hp+), struweelopslag van allerlei aard (sz), enz.

Technum 115

Figuur 11-11 Biologische Waarderingskaart


Concreet zal bij de effectbepaling op basis van scoping vastgelegd worden welk type effectenen welke effectgroepen relevant zijn voor de discipline Fauna en Flora. Vervolgens wordt voordeze effectgroepen vastgesteld welke criteria en methodes gehanteerd worden voor hetbeoordelen van de effecten voor de aanwezige fauna en flora. Tenslotte wordt vastgelegd op


welke basis de significantie of ernst van de effecten zal worden ingeschat, m.a.w. op welkebasis de effectbeoordeling zal gebeuren.

Onderstaand wordt het één en ander meer in detail weergegeven.

Effectbepaling

1. Mogelijke effecten en hun relaties tot de ingrepen

Bij de effectbespreking wordt de impact van de verschillende ingrepen op de ecologischwaardevolle of potentieel waardevolle zones van het studiegebied nagegaan. In het project-MERworden zowel de effecten van de aanleg van het Logistiek Park Schijns met ontsluitingscomplexals die van de exploitatie van het terrein en het complex beschreven en beoordeeld.

Mogelijke effecten op de globale ecologische structuur en de aantasting van de biotopenworden onderzocht in volgende effectgroepen:

- Direct eco-, biotoopverlies door ruimtebeslag (bv. aanleg van infrastructuur, berging vanuitgegraven grond) of directe eco- of biotoopwinst door natuurontwikkeling (bv. ruimtevrijwaren voor natuurontwikkeling);

- Versnippering, barrièrewerking en het doorbreken van de ecologische netwerkstructuur(bv. aanleg van wegen, optrekken van gebouwen, berging van grond).

- Eutrofiëring met eco-, biotoopwijzigingen tot gevolg door wijzigingen in de waterkwaliteit(bv. directe aanvoer eutrofiërende stoffen, langdurige bemaling);

- Wijziging van de grondwaterstand met eco-, biotoopwijzigingen tot gevolg doorwijzigingen in de waterhuishouding (bv. langdurige bemaling, wijziging grachtensysteem);

- Verstoring door geluids- en trillingshinder, licht of beweging (bv. verkeer, menselijkeactiviteit, terreinverlichting,…);

De geplande inrichtingswerken voor het Logistiek Park Schijns en het dempen van de VerlegdeSchijns betekenen een direct ecotoopverlies. Het direct verlies aan ecotopen zal uitgedruktworden in hectaren en in termen van de in het plan-MER gehanteerde ecotoopclusters (bv. ‘plasen oever’; ‘riet en water’) en, voor zover de monitoringsrapporten van het INBO dit toelaten,meer nauwkeurig omschreven vegetatietypes. Ook het direct verlies aan vogels zal één-op-éénvoortvloeien uit de, middels monitoring vastgestelde, aantallen aan overwinterende, trekkendeen broedende vogels. Vogels die aan ‘plas en oever’ verbonden zijn en zijn gehanteerd in derekentabellen van het plan-MER zullen bijzondere aandacht vergen. Het gaat o.m. om Bruinekiekendief, Rietzanger, Blauwborst, Krakeend, Kuifeend en Tafeleend. Ook andere vogelsoortenzullen in de effectbeschrijving de nodige aandacht vragen i.h.b. de oeverzwaluw. Veel aandachtzal gegeven moeten worden aan wanneer precies wat verloren zal gaan. Dit is van essentieelbelang in het kader van de compensatie6 en het hanteren van het gelijktijdigheidsprincipe.Hoger beschouwde projectonderdelen, samen met de aanpassing aan de afwatering van deVerlegde Schijns, dienen beschouwd in relatie tot barrière-effecten. Als criteria fungeren hetaantal mogelijke en zekere (harde) barrières.

6 De wijze waarop de compensatie voor het verloren gaan van beschermde natuurwaarden (ten gevolge van (ondermeer) het project Logistiek Park Schijns) zal gebeuren ligt reeds vast (cf Opstalvalleigebied). Hiervan wordt nietafgeweken in het project-MER en de Passende Beoordeling.

Technum 117

Verstoring zal een belangrijke effectgroep zijn in het kader van dit project-MER, zowel bij deaanleg van het terrein (bv. tijdelijke bemaling gekoppeld aan grondwaterstandsdaling) als bij deexploitatie van het logistiek park (bv. verstoring ten gevolge van geluid en trillingen, licht, ..).

2. Methode van effectbepaling en toetsingskader

Voor de bepaling van de mogelijke effecten op de fauna en flora (effectvoorspelling) wordeneen aantal criteria gehanteerd. Per criterium wordt een bepaalde methodiek toegepast. Eenoverzicht van de mogelijke effecten, criteria, toe te passen methode voor effectbepaling entoetsingskader wordt weergegeven in Tabel 11-9.

Tabel 11-9 Beoordelingscriteria voor discipline Fauna en Flora

Mogelijkeffect

CriteriumSchaal /een-heid

Methode vaneffectbepaling

Toetsingskader

Ruimtebeslag Oppervlakte(potentieel)waardevol gebied datverloren gaat of datgecreëerd wordt

m², ha Berekeningoppervlakten(ecotoopclusters,natuurtypes) via GISoverlay projectgebiedmet (geactualiseerde)biologischewaarderingskaart envastgesteldebeleidsplannen

Algemene evaluatie o.b.v.BWK enbeschermingsstatuut;

Specifieke evaluatie o.b.v.Instandhoudingsdoelstellingen voor SBZ-V Polders enSchorren van de Beneden-Schelde, nagestreefdeoppervlakken van deverschillende ecotoopclustersin het MMHA, criteria voor debeoordeling van de lokale SvIvan de Habitat- enVogelrichtlijnsoorten(Adriaens D. e.a., 2008;Adriaens P. e.a., 2008)

Versnippering Mate van bijkomendedoorsnijdingen;

Voorkomen vanobstakels voorvismigratie

Kwalitatief Expertenoordeel opbasis van o.a.habitatvereisten,habitatgeschiktheid,migratiemogelijkhedenen vastgesteldebeleidsplannen

Algemene evaluatie obvbeschermingsstatuut,ecosysteem-kwetsbaarheidskaarten enhabitat-geschiktheidskaarten

Specifieke evaluatie o.b.v. deligging vannatuurkernstructuur en de EIin het MMHA, criteria voor debeoordeling van de lokale SvI(zie hoger)

Eutrofiëring viawater

Wijzigingwaterkwaliteit

Kwalitatief Expertenoordeel opbasis van o.a.gevoeligheid vanaanwezige soorten vooreutrofiëring envastgesteldebeleidsplannen

Algemene evaluatie o.b.v.beschermingsstatuut


Wijziging van degrondwaterstand

Wijziging inwaterhuishouding

Kwalitatief Expertenoordeel opbasis van o.a.

Algemene evaluatie o.b.v.beschermingsstatuut en


(verdroging/vernatting) thv gevoeligevegetaties

grondwaterafhankelijkheid van vegetaties envastgesteldebeleidsplannen

ecosysteem-kwetsbaarheidskaarten


Verstoring

Verstoring doorgeluid en trillingen

Geluids- entrillingshinder

Kwalitatief Expertenoordeel opbasis van o.a. geluid-en trillingsgevoeligheidvan soorten incombinatie metbeschikbaregeluidscontouren (cfr.discipline Geluid) envastgesteldebeleidsplannen

Algemene evaluatie o.b.v.beschermingsstatuut enecosysteem-kwetsbaarheidskaarten


Verstoring door licht Lichthinder Kwalitatief Expertenoordeel opbasis van o.a.lichtgevoeligheid vansoorten en vastgesteldebeleidsplannen



Verstoring doorbeweging en visueleverstoring

Visuele hinder Kwalitatief Expertenoordeel opbasis van o.a.gevoeligheid soortenaan visuele verstoringen vastgesteldebeleidsplannen



Significantiekader







Technum 119






Effectbeoordeling

De bovenstaande effectgroepen worden geanalyseerd en besproken voor de vooropgesteldescenario’s en varianten voor het project-MER. De ernst van de effecten wordt bepaald op basisvan het vastgelegde toetsingskader. Afhankelijk van de ernst van de effecten zullen, waarnodig, milderende maatregelen geformuleerd worden in het MER.

Het plan-MER voor het strategisch plan Haven van Antwerpen heeft de effecten van het verliesvan de biologisch waardevolle zones (o.a. waardevolle rietvegetaties) ter hoogte van hetLogistiek Park Schijns reeds op hoofdlijnen in beeld gebracht én beoordeeld. Het strategischplan anticipeert in principe in voldoende mate op verliezen van waardevolle natuurgebieden enhet optreden van barrières door het realiseren van de natuurkernstructuur buiten de haven ende ecologische infrastructuur (onder vorm van ‘backbone’-structuur) binnen de haven.

De conclusies, voortvloeiend uit het plan-MER, zullen niet ter discussie worden gesteld.Concreet betekent dit dat het verdwijnen van de aanwezige natuurelementen, als gevolg vanvoorliggend project, aanvaardbaar wordt door inrichting van specifieke habitats binnen hetnatuurcompensatiegebied Opstalvalleigebied. Ter compensatie voor het verloren gaan van dewaardevolle rietvegetatie in het projectgebied als gevolg van het dempen van de VerlegdeSchijns wordt immers in de Achtergrondnota Natuur en het plan-MER voor de afbakening vanhet havengebied Antwerpen voorzien in de inrichting van fase 2 van het Opstalvalleigebied.Voor de inrichting van dit gebied werd reeds een inrichtingsplan en Mer-ontheffingsdossieropgesteld. Er is verder ook een stappenplan ter realisatie van het combinatievoorstelbeschikbaar.

De focus van de bespreking van de effecten voor de discipline ligt niet enkel op (negatieve)effecten voor fauna en flora maar ook op kansen voor natuur bv. in het kader van ruimtelijkeverweving, die mogelijkheden kan bieden m.b.t. ecologische verbindingen voor de aanwezigesoorten. Via aanbevelingen over specifieke inrichtingsprincipes kan gezocht worden naarmogelijkheden om positieve effecten te gaan versterken. Immers het project wordt als eenvlaggenschipproject gezien, dus een meerwaarde op het vlak van bv. biodiversiteit dient ook teworden opgezocht, bv. via het concept van inrichting van het terrein volgens de principes vanHarmonisch Park en Groen beheer (HPG). Concreet denken we nu reeds aan kansen voor deecologische integratie van de nieuwe waterloop in de Ecologische Infrastructuur en deecologische invulling ervan in functie van de lokale ontwerp soortenbeschermingsprogramma’svan de haven betreffende rietvogels (o.a. blauwborst) en vleermuizen.

11.7.4 Passende beoordeling

De opmaak van het MER voor dit project zal uiteraard ook de opmaak van een passendebeoordeling inhouden, die als een afzonderlijk leesbaar document, wordt toegevoegd aan hetMER. Volgens art. 6 van de Habitatrichtlijn dient immers elk plan of project dat niet direct


verband houdt met het beheer van Speciale Beschermingzones en dat een significant effect kanhebben op de doelstellingen voor het in stand houden van de aangewezen gebieden oppassende wijze beoordeeld te worden.

De passende beoordeling zal inzoomen op de effecten naar Europese natuurwaarden die vanbelang zijn i.h.k.v. projectontwikkeling. We zullen vermijden de passende beoordeling tebelasten met zaken die enkel spelen op regionaal of lokaal niveau en die het documentnodeloos zouden verzwaren.

In gevolge de betreffende regelgeving (cfr. Art 6 §3 en §4 van de Habitatrichtlijn) betreft hethier niettemin een dossier dat leidt tot het nemen van natuurcompensaties. We verwijzenhiervoor ook het gestelde uit de passende beoordeling voor het MMHA:

“De uiteindelijke invulling / uitbouw van de haven zal gefaseerd tot stand komen. Bij opmaakvan passende beoordelingen van individuele projecten, deel uitmakend van het totaalplan, zaltelkens nagegaan moeten worden of natuurcompensaties aan de orde is. Dit zal het geval zijnindien:

De uitvoering van een havenproject leidt tot significant negatieve effecten in het lichtvan de instandhoudingsdoelstellingen en tegelijkDe vervang van het natuurverlies elders nog niet is gerealiseerd.”

Dit betekent dat in de passende beoordeling ook de rubrieken ‘alternatieven’ en ‘dwingendereden van groot openbaar belang’ dienen ingevuld. Het plan-MER en andere bestaandeondersteunende documenten bevatten hiervoor voldoende informatie.

11.7.5 Natuurtoets

In de effectbeschrijving en -beoordeling van het project-MER worden de elementen die vanbelang zijn voor het uitvoeren van de algemene en verscherpte natuurtoets opgenomen. Dealgemene natuurtoets gaat na of een vergunningsplichtige activiteit (binnen het project) al danniet vermijdbare schade aanricht aan de natuur. De verscherpte natuurtoets focust specifiek opvermijdbare schade voor gebieden van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) of het IntegraalVerwevings- en Ondersteunend Netwerk (IVON) in of in de nabijheid van het studiegebied. Indit project-MER gaat het om het VEN-gebied de Kuifeend (VEN 303). De nodige elementen voordeze toetsen, die uitgevoerd worden in het kader van de vergunningverlening, wordenaangereikt in de bespreking van de discipline Fauna en Flora.

In dit kader is er ook aandacht voor de bepalingen van het Vegetatiebesluit inzake de verbodente wijzigen vegetaties.


Indien negatieve effecten voor fauna en flora vastgesteld worden, zullen milderendemaatregelen beschreven worden als suggestie voor de invulling van het terrein of alsrandvoorwaarden voor de exploitatie ervan. Vooral voor wat betreft de verstoringseffectenzullen desgevallend randvoorwaarden naar de exploitatie van de terreinen wordengeformuleerd. Aansluitend bij de conclusies van het plan-MER zal één van de aandachtspuntenhet toepassen van het principe van milieuzonering zijn (geproduceerde geluidsniveau) o.m.door de nabije ligging van de Vogelrichtlijngebieden.

Technum 121


De leemten in de kennis voor de discipline Fauna en Flora kunnen betrekking hebben opverschillende aspecten:

Leemten met betrekking tot het project.

De projectbeschrijving waarop het MER gebaseerd wordt, kan in theorie nog een aantalleemten en niet in detail uitgewerkte aspecten bevatten. Het is erg belangrijk dat hetontwerp voor het logistiek park in het kader van het effectenonderzoek zoveel mogelijkin detail is uitgewerkt om een zo juist mogelijke effectbeoordeling voor fauna en florauit te kunnen voeren. Op het moment van de kennisgeving is deze detaillering nog nietbeschikbaar, maar tijdens het effectonderzoek zal een uitgewerkt inrichtingsplanbeschikbaar worden gesteld, waardoor hier geen leemten in de kennis verwachtworden.

Leemten met betrekking tot de effectbeoordeling.

Voor een heel aantal effecten ontbreekt een wetenschappelijk onderbouwde dosis-effectrelatie. Hierbij kunnen we bijvoorbeeld denken aan effecten van de wijziging ingeluidsniveaus, trillingen, visuele en lichtverstoring. Daardoor worden deze effectenvooral op basis van ‘expert judgement’ ingeschat.

Leemten met betrekking tot inventarisatie.

De effectbeoordeling zal gebaseerd worden op de meest recent beschikbare gegevensvan aanwezige natuurwaarden ter hoogte van het studiegebied. Deze worden waarnodig aangevuld met eigen terreinobservaties tijdens een terreinbezoek. Gezien hetgebied jaarlijks intensief gemonitord wordt, verwachten we hier geen belangrijkeleemten in de kennis.

11.8 Discipline Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie



Het studiegebied omvat het gebied waarin het project wordt uitgevoerd, inbegrepen eenbufferzone waarbinnen zich mogelijk effecten zullen voordoen. De omvang van die zone wordtafgeleid uit de impactzone van o.m. de discipline water en geluid (relevant voor de perceptievekenmerken van het landschap). Daarnaast wordt een visuele buffer meegenomen, waarbinnenmogelijk effecten waarneembaar zullen zijn.


De discipline Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie beschouwt drie aspecten dieonderling met elkaar verbonden zijn: archeologie, bouwkundig erfgoed en landschap.

Om de evolutie en samenhang van het studiegebied te illustreren, zal dan ook worden ingegaanop de ontstaansgeschiedenis van het gebied, zijn evolutie en de onderliggende drijvendekrachten. Enkel zo kan een correcte inschatting worden gemaakt van het effect van deverschillende voorziene ingrepen.


Er dient benadrukt te worden dat het betrokken studiegebied sterk dynamisch is, zoals o.m.blijkt uit onderstaande kaarten uit 1850 en 1948. Sinds mensenheugenis heeft het gebiedhierdoor steeds grondige wijzigingen ondergaan. In zulk een dynamische omgeving hebben demenselijke ingrepen een beperkte levensduur. Dit betekent echter wel dat schaarse relicten eenhoge waardering dienen te krijgen, maar dat bovenal keuzes moeten gericht zijn op het sturenvan de dynamiek, eerder dan op het leveren van achterhoedegevechten. Grote structureleingrepen vormen immers de basis voor de verdere evolutie. Een visie op de gewenste evolutieis bijgevolg noodzakelijk.

Figuur 11-12 Studiegebied op de Popp-kaart (ca 1850)

Figuur 11-13 Studiegebied op NGI 1948

Het begroten en beoordelen van de effecten gebeurt vanuit drie benaderingswijzen:

Structuur en relatiewijzigingen;

Wijzigen erfgoedwaarden;

Technum 123

Wijzigen perceptieve kenmerken.

Structuur en relatiewijzigingen

Structuur- en relatiewijzigingen vormen een uitgebreide en gevarieerde groep van effecten. Zesitueren zich in de volgende domeinen:

Abiotische verstoring: het zijn verstoringen in de reliëf- en hydrografische structurenvan het landschap bvb. verbrokkeling van geomorfologische structuren. We moeten indeze context terdege rekening mee houden dat het studiegebied in het verleden reedssterk verstoord is door vergraving, ophoging, aanleg van infrastructuur e.d.m.

Landschapsecologische verstoring: veranderingen in de landschappelijke structuurleiden tot veranderingen in de landschapsecologische kwaliteit en in het ecologischfunctioneren van het landschap. Er zijn immers patronen en processen die alleenoptreden dankzij een bepaalde ruimtelijke rangschikking van ecosystemen. Denken wehierbij aan soortenrijkdom in functie van oppervlakte en rand-oppervlakteverhoudingen, uitwisseling van biota, hydrologische stroming en transportvan stoffen.

Vernietiging of doorsnijding van cultuurhistorische structuren: versnippering vankavelstructuren, nederzettingsvormen en patronen, … Door eerdere ingrepen is hetaantal cultuurhistorische structuren beperkt. De tracering van de gracht en de typischegetande structuur van de verdedigingswerken zijn de belangrijkste nog aanwezigestructuren (zie NGI 1948).

Functionele versnippering van het actuele gebruik door veranderde toegankelijkheid,gewijzigde gebruiksmogelijkheden, …

Wijziging erfgoedwaarden

De kern van het landschappelijke erfgoed is de landschappelijke structuur die gegroeid is uiteen eeuwenlange organisatie en herinrichting door de mens van zijn leefmilieu. Dezebasisstructuren zijn soms nog duidelijk bewaard gebleven in het landschap, alhoewel hetgebruik en de invulling van de ruimten en het gebruik of de functie van de constituerendeelementen in de loop van de tijd zijn veranderd. Zowel deze structuren als elementen vormenhet landschappelijk erfgoed. Binnen het studiegebied gaat het hier vooral om de restanten vande veiligheidsomwalling Noord.

In het kader van de uitbreiding van de Vesting Antwerpen wordt vanaf 1911 gestart met debouw van de Veiligheidsomwalling-Noord, bestaande uit een gracht en wal die geflankeerdworden vanuit caponnières. Vanaf de benedenloop van de Oudelandse Beek werd deze grachtontdubbeld. De Voorgracht moest het water van de polderbeken opvangen. De veel brederehoofdgracht moest de vijand tegenhouden. Tussen de Voorgracht en Hoofdgracht werd een ietshogere dijk aangelegd die de grens moest vormen van het noordelijk overstromingsgebied.Vanuit de caponnières kon de Hoofdgracht aan beide zijden worden bestreken met vier kleinekanonnen. Deze caponnières werden opgetrokken uit ongewapend beton en waren aan develdzijde deels bedekt met aarde.

Met de bouw van het noordelijk gedeelte van de veiligheidsomwalling is men nooit vergekomen. Bij de belegering van Antwerpen in 1914 was men zelfs pas begonnen met hetgraven van de verdedigingsgrachten en zijn er 4 caponnières klaar, waarvan slechts twee metomwalling.


Vandaag zijn er tussen de Havenweg en hetrangeerstation Antwerpen Noord nog een aantaloverblijfselen van dit militair verleden overeindgebleven. De Voorgracht dient nog steeds voor deafwatering van de polderbeken. In de hoofdgrachtheeft zich een brede rietkraag ontwikkeld die eennatuurlijke verbinding vormt tussen de OudeLanden, het Ekers Moeras en De Kuifeend (bron:Natuurpunt).

Ter hoogte van de Smalle Weg bevond zich een'versterkte poort' en daarnaast zijn er nu nog driecaponnières die in de volksmond de naam kregen van 'fortje'. De best bewaarde constructie,het 'fortje 1' is deze aan Leugenberg. Hier is het uit aarde opgetrokken hoofd nog volledigaanwezig. Het tweede 'fortje' werd in september 1944 totaal vernield door terugtrekkendeDuitse soldaten die er hun achtergelaten munitie tot ontploffing brachten. Van 'fortje 3' is enkelde betonnen constructie overeind, die is nog wel in zeer goede staat. Het vierde fortje werd inde jaren '70 gesloopt voor een verbreding van de Afgeleide Schijns.

Behalve deze zichtbare relicten zijn er nog heel wat getuigenissen van ons erfgoed onzichtbaaren niet gekend, maar potentieel aanwezig onder ieder materiële laag van het huidigelandschap. De bodem vormt een waar archief van ons natuurlijk en cultuurhistorisch erfgoed.Gebieden waar het bodemprofiel niet verstoord is geworden, bezitten een hoge kans dat hierinwaardevolle artefacten of sporen van een natuurlijke ontwikkeling bewaard zijn gebleven. Dit iszeker van toepassing voor het deel van de opgespoten bodems die de kern van het gebiedvormen. Anderzijds zullen bij de aanleg van het logistiek park delen ervan doorsneden wordendie potentieel drager zijn van archeologische resten. Het beoordelen van die potentiële waarde(door het aangeven van aandachtsgebieden) is een taak van deze discipline. Het onderzoekenvan deze potenties (m.a.w. nagaan of deze potenties zich inderdaad vertalen in aanwezigeartefacten) valt buiten deze opdracht. Wel zal aangegeven worden of, volgens de inschattingvan de deskundige, een aanvullend gespecialiseerd onderzoek nodig is alvorens de activiteitenvan de ingreep te starten.

Voor de beschrijving van effecten op erfgoedwaarde is het belangrijk dat men zich realiseert dathet voortbestaan van de bestudeerde elementen en structuren sterk afhankelijk is van de(historische) economische, sociale, politieke en juridische omstandigheden waarbinnen zijfunctioneren. Dit betekent dat effecten ook via veranderingen in deze omstandigheden(leefwijze, cultuur, inkomensbronnen e.d.), eerder dan rechtstreeks, kunnen optreden.Volgende types van effecten zullen in wat volgt worden besproken:

Directe effecten op elementen en structuren:

Via ruimtebeslag (incl. verlies aan contextwaarde van historische gebouwen of vanlandschappelijke erfgoedwaarden);

Via bodemtechnische ingrepen / graafwerken.

Indirecte effecten veroorzaakt via processen:

Wijzigingen in grondwaterstand (met bv. effecten op de conserveringstoestand vanarcheologische waarden);

Functieverlies van de erfgoedwaarden.

Erfgoedwaarde mag in deze context niet enkel beschouwd worden als een weerstand voorveranderen. Eerder kan het een aanknopingspunt zijn om de toekomstige ontwikkeling te

Technum 125

structureren. Bovendien kunnen we ernaar streven om het erfgoed een rol te laten spelen inhet toekomstig functioneren van het gebied.

Wijziging perceptieve kenmerken

De perceptieve kenmerken van het landschappen moeten niet uitsluitend in visuele termenworden beschouwd, maar ook in termen van waardering van kwaliteit en gebruikswaarde vanlandschappen. De interpretatie van deze waarden steunt op de perceptieve analyse vanlandschappen.

Wijzigingen van de perceptieve kenmerken kunnen veroorzaakt worden door:

Het verwijderen, veranderen of het toevoegen van landschapselementen;

Veranderingen in het gebruik en het beheer van het landschap (visuele en anderezintuiglijke gewaarwording en sfeer, zoals bvb. geluid).

Dit aspect zal een belangrijke rol spelen in het beoordelen van de alternatieven en hetversterken van het ‘vlaggeschip’ karakter van het project. Het te ontwikkelen gebied vormtimmers een belangrijke visuele grens tussen het havengebied en de achterliggende polders.Een goed ontwerp kan hier een duidelijke meerwaarde betekenen


De belangrijkste gegevens die gebruikt worden binnen de discipline zijn:

Literatuur;

Inventaris Bouwkundig Erfgoed, de Landschapsatlas en de beschermingsbesluiten;

(historisch) kaarten beeldmateriaal;

Terreinbezoek;

Gegevens van andere disciplines, meer in het bijzonder Fauna en Flora, Bodem en Water.



Het project voorziet in een grondige herstructurering van het studiegebied. Daartoe werden eenaantal alternatieven ontworpen. Van het oorspronkelijke polderlandschap is binnen dehavencontext nog weinig terug te vinden. Het huidige landschap is reeds in hoge matevergraven of opgespoten.

De landschappelijke effecten zijn in eerste instantie gerelateerd aan graaf- en ophogingswerkenen het gewijzigd landgebruik. Naast directe effecten zijn er mogelijk ook indirecte effecten tengevolge van wijzigingen in waterhuishouding, ecologisch functioneren en perceptievekenmerken.

De belangrijkste bouwkundige erfgoedwaarde in het gebied (weerstandstelling uit hetinterbellum) is nog deels bewaard, maar heeft –door het opspuiten van de omgeving- veel aanbetekenis verloren. Het onderzoek zal duidelijk maken in hoeverre de aanwezigeerfgoedwaarden (grachten, wallen, constructies,…) kunnen behouden blijven bij devoorgestelde inrichting. Om de impact van het eventuele afbraak van deze elementen – tengevolge van het verleggen van het Schijn - in te kunnen schatten, zal een diepgaande analyse


worden gemaakt van de huidige erfgoedwaarde. Van daaruit kunnen nadien aanbevelingengeformuleerd worden.

De voorziene graaf- en ophogingswerken hebben verder mogelijk zowel een directe als indirecteimpact op archeologische waarden in het gebied.

Graafwerken voor de verlegging van het Schijn, voor het plaatsen van funderingen en deaanleg van wegen hebben een directe impact op de aanwezige archeologische waarden. Degewijzigde waterhuishouding, zowel bij aanleg als tijdens de exploitatie kan indirect aanleidinggeven tot het vernietigen van archeologische waarden. Het opspuiten van gronden heeftmogelijk een impact door deformatie van vervormbare lagen.

Het eventueel verplaatsen van hoogspanningsleidingen, de aanleg van een landschapsheuvel,de bouw van een aansluitcomplex en de aanleg van de terreinen zullen een belangrijke impacthebben op de waarneming van het gebied, zowel vanuit de bewoonde omgeving als in relatietot de aanwezige erfgoedwaarden.

Toetsingskader

Voor de discipline Landschap, Bouwkundig Erfgoed en Archeologie wordt een beoordelingskadergebruikt dat aansluit bij het expertenoordeel dat wordt toegepast. Daarbij spelen twee aspecteneen rol: de omvang van de impact (in relatie tot het studiegebied) en de ernst van de ingreep.Het beoordelingskader is m.a.w. enkel geldig voor dit project. Door de aard van de effectenwordt er geen onderscheid gemaakt tussen permanente en tijdelijke effecten.

Tabel 11-10 Significantiekader landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie

Score Effect Betekenis

-3/+3 Sterk negatief/positief Ernstige impact, uitgebreid in oppervlakte

-2/+2 Matig negatief/positief Beperkte impact/uitgebreid in oppervlakte of ernstig/plaatselijkeffect

-1/+1 Gering negatief/positief Beperkte impact en beperkt in oppervlakte

0 Geen/verwaarloosbaar Geen of verwaarloosbaar effect of tijdelijk en beperkt inoppervlakte


De effecten ten gevolge van de uitvoeringsalternatieven worden bepaald t.o.v. dereferentiesituatie, voor zover deze afwijkt van de bestaande toestand. Daarbij wordt veelminder een absolute waardering nagestreefd, dan een vergelijking tussen de verschillendealternatieven. De effectgroepen die hierbij aan bod komen werden reeds eerder toegelicht. Dewijze van effectbepaling wordt hierna kort beschreven.

Landschap

Aantasting erfgoedwaarde: De open ruimte-inname wordt gekoppeld aan de waardering van deaanwezige landschapswaarden. Er wordt vertrokken van een grondige analyse van de drijvende

Technum 127

krachten die het landschap hebben gevormd en de wijze waarop verschillende periodes in delandschapgenese nog terug te vinden zijn.

Impact op structuur en relatiesysteem: Verschillende elementen spelen een belangrijke rol in destructurering van het landschap. De landschapsstructuur voor en na de ingreep wordt metelkaar vergeleken. Daarbij wordt aandacht besteed aan elementen zoals openheid, hetvoorkomen van lijnen puntelementen en de diversiteit van de aanwezige landschappen in hetdeelgebied. Het ‘nieuwe’ landschap wordt gewaardeerd in functie van de verwachtegebiedsontwikkeling.

Perceptieve kenmerken: In functie van de geplande ingrepen en de aanwezigelandschapskenmerken wordt nagegaan wat de impact van de ingrepen is op de perceptievekenmerken van het landschap (visueel, maar ook bvb. op het vlak van geluidsklimaat). Hierbijwordt een onderscheid gemaakt tussen het polderlandschap buiten de haven en hethavenlandschap zelf. Daarbij wordt ook gekeken naar de samenhang met eventueleerfgoedwaarden (inbegrepen landschapsstructuur, dijken, geomorfologische elementen, …).Ook hier worden de huidige en toekomstige toestand in rekening gebracht.

Vanuit verschillende zichtpunten zal nagegaan worden wat de impact van de voorzieneingrepen (o.m. de geplande ‘landschapsheuvel’ en de verplaatsing van hoogspanningsleidingen)is op de waarneming vanuit de omgeving. De wijze waarop het gebied wordt vormgegeven, devolumetrie van de gebouwen, de verschillende structurerende elementen, het toekomstiggebruik e.d.m. worden zo goed als mogelijk ingeschat. Ook hier zal niet enkel de impact zelfworden bekeken, maar zal tevens worden nagegaan in hoeverre een bepaald alternatiefaanpassingen toelaat die het mogelijk maken een beter eindresultaat te bekomen.

Bouwkundig erfgoed

Directe impact: Op basis van terreinbezoek zal worden aangegeven welk – al dan nietbeschermd – bouwkundige erfgoed bedreigd is. In de praktijk zal het hier vooral gaan om –buiten de eerder beschreven defensieve werken- context- of betekenisverlies van buiten hethavengebied gelegen erfgoedwaarden; dit in zoverre de huidige plannen een significantbijkomend effect (positief of negatief) hebben op het reeds eerder opgetreden contextverlies.Uiteraard zal dit criterium anders beoordeeld worden voor bijvoorbeeld monumenten in eeninfrastructurele context dan defensieve werken of polderboerderijen De beoordeling gebeurt opkwalitatieve wijze op basis van expert-judgement.

Indirecte impact op bouwkundig erfgoed: Verschillende van de geplande ingrepen kunnen viaprocessen invloed uitoefenen op het bouwkundig erfgoed (inbegrepen bijvoorbeeld oude dijken)in en in de omgeving van het havengebied. Door een gerichte analyse van de resultaten uitandere disciplines (grondwater, bodem, trillingen, lucht etc. …) zal de mogelijke impactingeschat worden.

Archeologie

De potentiële impact op het archeologisch patrimonium wordt in eerste instantie gerelateerdaan de oppervlakte van de bodemverstoring7. Om een inschatting te kunnen maken van het

7 In de mate van het mogelijke zal onderscheid gemaakt worden tussen opgespoten en niet opgespoten gronden.Een groot deel van het studiegebied werd immers in de loop van vorige eeuw bedolven onder een metersdikke laagzand.


effect, zullen de geplande ingrepen gekoppeld worden aan de mogelijke impact op hetarcheologisch patrimonium (vergraving, bedekking, compactatie, verdroging, …).

Overzicht

Tabel 11-11 geeft een overzicht van de gebruikte criteria, de wijze waarop zij zullen wordenbepaald en de gegevens die daartoe zullen worden aangewend. Het spreekt voor zich dat dezewerkwijze in de loop van het onderzoek kan worden aangepast indien hiertoe behoefte blijkt.

Tabel 11-11 Overzicht effecten en beoordelingskader voor de discipline landschap, bouwkundig erfgoeden archeologie

Mogelijkaanzienlijkeffect

Criterium Methode van effectbeoordeling Toetsingskader

Impact op hetlandschap

Aantastingerfgoedwaarde

Expertenoordeel rekening houdend metaanwezige en toekomstige waarden enbetrokken oppervlakte

Expertenoordeel

Structuur- enrelatiewijzigingen

Expertenoordeel rekening houdend metaanwezige en toekomstigelandschapsstructuur

Expertenoordeel

Wijzigingperceptievekenmerken

Expertenoordeel op basis van geplandegebiedsinvulling en aanwezigelandschapskenmerken

Expertenoordeel

Impact opMonumenten

Indirecte impact Identificatie van betrokken (beschermd)bouwkundig erfgoed + inschatting effect viaeffecten uit betrokken disciplines

Expertenoordeel op basis vansignificante wijzigingen tgv anderedisciplines

Impact oparcheologischpatrimonium

Bodemverstoring Bepaling van oppervlakte bodemverstoring +beoordeling impact

Expertenoordeel op basis vansignificante wijzigingen tgv anderedisciplines


Waar nodig zullen milderende maatregelen voorgesteld worden om de negatieve invloeden,veroorzaakt door de geplande ingrepen te voorkomen of te verminderen. Deze kunnenbetrekking hebben op het behoud van erfgoedwaarden en het behoud en het accentueren vanherkenbare ruimtelijke structuren, het verminderen van de impact op perceptieve kenmerken.

We willen echter veel verder gaan dan het louter milderen van vastgestelde (negatieve)effecten. Erfgoed kan een belangrijke rol spelen in de toekomstige ontwikkeling van het gebied.De ‘milderende maatregelen’ zijn er vooral op gericht om de toekomstige ontwikkelingen zo aante sturen dat zij de landschappelijke en andere erfgoedwaarden optimaal meenemen alsleidraad voor toekomstige ontwikkeling.

Omdat het project door zijn omvang en aard een belangrijke impact kan hebben op deperceptieve kenmerken (in eerste instantie visueel), zal veel aandacht besteed worden aan demogelijkheden om tot een betere landschappelijke kwaliteit te komen. Daarbij wordt in eersteinstantie niet gekeken naar maatregelen die de ingreep ‘integreren’ in het landschap. Dit isimmers, gezien de aard van de ingreep en de omvang ervan, weinig zinvol. Er zal vooralgetracht worden om nieuwe landschappelijke kwaliteit te ontwikkelen, rekening houdend metde toekomstige rol van het gebied en zijn omgeving.

Technum 129


Het voorkomen van archeologische waarden in het gebied kan onmogelijk op voorhand wordeningeschat. Wel kan op basis van gekende vindplaatsen uit de omgeving, de afwezigheid vanverstoringen, de evolutie van het gebied en de bodem een voorspelling worden gemaakt vanhet mogelijk voorkomen van archeologische vindplaatsen.

11.9 Discipline Mens – Sociaal organisatorisch ruimtelijke aspecten



We onderscheiden, afhankelijk van de te behandelen effectgroep, twee geografischestudiegebieden.

Op mesoniveau beschouwen we het projectgebied en de onmiddellijke omgeving. Hetbetreft de contour van de ruimte die een onmiddellijke relatie heeft met hetprojectgebied, hetzij als buur, hetzij als ruimte waar er rechtstreekse invloed kanverwacht worden door de aanleg en exploitatie van het Logistiek Park Schijns en hetaansluitingscomplex. Concreet gaat het om het logistiek park zelf, hetaansluitingscomplex met de A12, Main Hub en direct aanpalende gebieden eninfrastructuur. Op dit geografisch niveau wordt de gebruikskwaliteit bestudeerd.

Het eigenlijke projectgebied is het microniveau; op deze schaal gaan we na wat deimpact is op het direct ruimtegebruik.

Het macrostudiegebied, de ruime omgeving van het projectgebied, met name het volledigehavengebied en aangrenzend buitengebied, wordt niet bestudeerd in dit project MER. Devoorgestelde ingrepen wijzigen immers niets aan de bestaande ruimtelijke structuur op eenhoger schaalniveau.


De effecten worden onderzocht in het kader van de discipline mens sociaal-organisatorisch,ruimtelijke aspecten. Concreet kan dit omschreven worden als de wijze waarop de ruimtegeorganiseerd is en gebruikt wordt door de mens. Binnen dit MER zullen volgendeeffectgroepen onderzocht worden: het ruimtegebruik, de gebruikskwaliteit en duurzaamruimtegebruik.

Ook zal nagegaan worden of er eventueel een effect is te verwachten van elektromagnetischestralingen bij verplaatsing van de hoogspanningsleiding.

Ook het aspect lichthinder zal in deze discipline worden bekeken. Lichthinder is de overlast dieveroorzaakt wordt door overdreven verlichting, hemelgloed, verblinding of het gevoel vanonbehagen dat opgewekt wordt bij een onnatuurlijke belichting van de omgeving. Lichthinderbepaalt in grote mate de gebruikskwaliteit van de omgeving.

Lichthinder is uiteraard slechts een probleem als er receptoren zijn voor de belichting. Metandere woorden, waar geen mensen en geen dieren of planten voorkomen, kan in principe nietgesproken worden van overlast of hinder. Echter, het spreekt voor zich dat er in het


studiegebied mensen wonen en werken8. Waar in de stedelijke omgeving van Antwerpenlichtverontreiniging veeleer ingeburgerd is, is dat minder het geval in meer landelijk gelegenwoonkernen in de ruime omgeving van de haven. Op deze locaties wordt de hemelgloed diegegenereerd wordt door de verlichting in de haven veeleer als overlast ervaren. Voor het aspectlichthinder wordt er dan ook voornamelijk gefocust op de potentiële en reële lichthinder dieveroorzaakt wordt door de haven in de (landelijke) woonkernen in de omgeving van hetLogistiek Park Schijns.

De focus ligt hierbij op Ekeren, Kapellen en Stabroek en hun omgeving. De afstand tot de bronis daarbij een relevant gegeven. Lichtintensiteit (de verlichtingssterkte) neemt immers af methet kwadraat van de afstand tussen bron en receptor. In het plan-MER voor het SPHA werdgesteld dat op Rechteroever (in tegenstelling tot Linkeroever) geen significante wijziging in deinvulling of uitbreiding van de havenactiviteiten zou gebeuren, waardoor verondersteld werd datde situatie op het vlak van lichthinder dan ook niet fundamenteel zou wijzigen. Op het niveauvan een strategisch plan-MER voor een groot gebied is deze uitspraak ongetwijfeld correct; inhet geval van een project-MER voor een duidelijk omschreven en lokaliseerbare ontwikkeling isuiteraard nader onderzoek nodig.

In deze discipline wordt ook de eventuele input van andere disciplines (zoals lucht, geluid entrillingen, water, … ) in relatie tot het menselijk gebruik verwerkt. De effecten betreffende deculturele en landschappelijke waardes worden onderzocht in de discipline landschap,bouwkundig erfgoed en archeologie, de mobiliteitseffecten in de discipline mens sociaal-organisatorisch, deelaspect mobiliteit.


Er zal gebruik gemaakt worden van verschillende beschikbare databronnen die aangevuldworden met eigen terreininventarisaties en observaties.

Een belangrijke bron voor deze discipline zijn verschillende types beschikbaar kaartmateriaal:topografische kaarten, luchtfoto’s, bodemgebruikskaarten, perceelsplannen, opmetingsplannen... Ze vormen de basis voor kwantitatieve oppervlakteanalyses waarop de kwalitatievebeoordelingen kunnen gebaseerd worden. Voor de autonome ontwikkeling wordt een beroepgedaan op de bestaande en in opmaak zijnde bestemmingsplannen, zoals RUP’s en BPA’s.Zonder bijkomende beleidsbeslissingen onder de vorm van een bestemmingswijziging, wordendeze immers geacht als dusdanig uitgevoerd te worden.

Deze analyses zullen, afhankelijk van het beschikbare datatype en omvang, gismatig (Arcgis)verwerkt worden.

Inzake risicoaspecten zullen de data met betrekking tot aanwezige risico-installaties opgevraagdworden bij de diverse leidingbeheerders via het digitale klip-portaal. Daarnaast is ook de inputvanuit andere disciplines van belang: bvb. geluidscontourkaarten geven een indicatie van deimpact op de gebruikskwaliteit.

Informatie over de lichthinder in de bestaande toestand zal verzameld worden doorterreinwaarnemingen (incl. foto’s) bij donker, vanuit de verschillende relevante gezichtspunten.Deze waarnemingen zullen toelaten uit te maken welke de voornaamste lichthinderbronnen in

8 De gevolgen van lichthinder op de fauna worden besproken in de discipline Fauna en Flora

Technum 131

de ruime omgeving zijn, in de huidige situatie (A12, Main Hub, Delwaidedok, …), en hiermeerekening te houden bij de inschatting van de eventueel bijkomende lichthinder veroorzaakt doorhet Logistiek Park Schijns en het ontsluitingscomplex.

Voor informatie met betrekking tot toepasbare richtlijnen en eventueel grenswaarden zal ondermeer een beroep gedaan worden op publicaties van de Nederlandse Stichting voorVerlichtingskunde (NSVV).

Informatie met betrekking tot verlichtingsinstallaties met lage lichthinder zal onder meergezocht worden bij de International Commission on Illumination (http://www.cie.co.at/), ondermeer in de CIE publicatie 129-1998) en bij de Vereniging voor Sterrenkunde.

In Nederland deed de Commissie Lichthinder van het NSVV (de Nederlandse Stichting voorVerlichtingskunde – http://www.nsvv.nl) een aanzet voor richtlijnen die uitgaan van hetmogelijke ongemak voor receptoren. De door de NSVV gehanteerde methodiek voor hetvaststellen van grenswaarden is analoog aan die van de Wet Geluidhinder in Nederland enis gebaseerd op een dosis-effectrelatie, waarbij 10% van de geënquêteerden aangeeft ‘erg’of ‘heel erg’ te worden gehinderd. De aanbevelingen vormen intussen reeds de basis voorregels die de Nederlandse overheid stelt aan (onder meer) de lichthinder door terrein-verlichting en lichthinder door aanstraling van gebouwen en objecten buiten. Bij hetvaststellen van de grenswaarden voor hinder is rekening gehouden met de omringende,oorspronkelijk reeds aanwezige mate van verlichting in de desbetreffende omgeving (metname verlichting van andere activiteiten, straatverlichting).


Effect op het ruimtegebruik

De geplande werken zullen een impact hebben op het direct ruimtegebruik op het terrein. Ineerste instantie is het verdwijnen van de ‘zandstockagefunctie’ van belang. Deze maakt plaatsvoor een logistiek park met bijhorende infrastructuur. Daarnaast worden ook de VerlegdeSchijns gedempt en wordt er een nieuwe waterloop voorzien ter vervanging hiervan. Dehoogspanningsmasten worden verplaatst en er komt een nieuw aansluitingscomplex met deA12. Het ruimtegebruik in het projectgebied zal dus grondig wijzigen.

Bij de inschatting van het effect op ruimtegebruik zijn ook de toe- en/of afname vanverschillende (neven)functies en mogelijkheden voor medegebruik van belang, deze wordendus mee in beschouwing genomen in de effectvoorspelling.

De effectgroep ‘ruimtegebruik’ is zowel tijdens de aanleg- als de exploitatiefase relevant. Deeffecten van de verschillende varianten van het aansluitingscomplex zullen onderzocht wordenmaar er zullen vanuit deze (en andere) disciplines ook randvoorwaarden aangegeven wordendie mee van invloed kunnen zijn op de te verkiezen invulling van de terreinen.

De beoordeling zal een kwalitatieve expertbeoordeling zijn gebaseerd op kwantitatieve data.Het belang van bepaalde effecten, zoals een verschuiving in het direct ruimtegebruik, is nietaltijd eenduidig te beoordelen. In deze kan er echter gesteld worden dat een stijging van deoppervlakte benutbaar haventerreinen in een afgebakend havengebied positief is.


Gebruikskwaliteit

Gebruikskwaliteit is een ruim begrip. We wensen bij deze effectgroep na te gaan of hetruimtegebruik ook kwalitatief goed is. Een klassiek aspect van gebruikskwaliteit is dehindercreatie op aangrenzende functies: bvb overlast in de aangrenzende kernen. Lichthinderheeft bijvoorbeeld duidelijke fysiologische gevolgen. Vermits vele mensen duisternis nodighebben tijdens de nachtperiode om te kunnen slapen, kan verlichting leiden totslaapstoornissen, prikkelbaarheid en zelfs depressies, met diverse lichamelijke klachten. Verderkan de biologische klok van de mens verstoord worden door verlichting, daar het menselijklichaam melatonine aanmaakt tijdens periodes van duisternis. Dit hormoon regelt dehormoonspiegels in ons lichaam. Het verstoren van dit proces kan leiden tot verminderdeweerstand.

Omdat het aspect lichthinder echter ook een persoonlijke perceptie kent, kan slechts eenindicatieve beoordeling gegeven worden in het kader van dit onderzoek. We zullen dus eenkwalitatieve benadering toepassen, gebaseerd op expertkennis, kennis van (of aannamesomtrent) de toekomstige invulling van de nieuwe terreinen (voor elk van de scenario’s), enwaarnemingen van de bestaande lichthinder ter hoogte van de meest relevante receptoren.

Lichthinder door terreinverlichting kan ontstaan door een te hoog verlichtingsniveau opwoningen en andere gebouwen, of kan rechtstreeks worden veroorzaakt door de armaturen zelfof door de spiegeling van de armaturen in glanzende oppervlakten (delen van gebouwen,wateroppervlakten, …). Ook strooilicht kan een gevolg zijn van slecht gepositioneerdeterreinverlichting. Uit de ISPS-code volgt dat, uit veiligheidsoverwegingen, voldoende verlichtingin de haven mogelijk moet zijn. De ISPS-code bevat echter geen redenen voor overmatigepermanente verlichting, noch voor gebiedsdekkende verlichting.

De te verwachten wijzigingen in lichthinder als gevolg van de inrichting van het LPS en hetaansluitingscomplex zullen kwalitatief ingeschat worden, rekening houdend met de voorzieneterreininvulling, de lichtbehoeften van deze activiteiten (incl. het tijdsaspect), de aanwezigheidvan eventuele buffers, de mate waarin het ingerichte LPS zelf een afscherming vomt voorachterliggende lichtbronnen, … Gezien het duurzame karakter en het vlaggeschipkarakter vanhet logistiek park gaan we er daarbij van uit dat de meest geavanceerde verlichtingstechnieken(met comparatief weinig lichthinder) zullen ingezet worden.

Aangezien het zeer moeilijk is “lichthinder” objectief te kwantificeren, laat staan te voorspellenin situaties waar nog veel onzekerheden zijn, kiezen we er verder voor om in het MER vooral denadruk te leggen op maatregelen om lichthinder verder te voorkomen. Deze maatregelenmoeten er toe helpen bijdragen dat, ook op het vlak van licht, de inrichting van het LPS “stateof the art” is en helpt bijdragen aan het duurzame karakter van het logistiek park. Hierbij kanaangestipt worden dat “duurzame” verlichting onder meer ook verlichting is die zo weinigmogelijk energie gebruikt.

Een kwaliteitsvol ruimtegebruik op de site zelf is belangrijk. Daarbij denken we aan deleesbaarheid van de ruimte, identiteit en aantrekkelijkheid van het bedrijventerrein... Ook degebruikskwaliteit van eventuele relevante nevenfuncties of medegebruik wordt hier beschreven;zoals langzaam verkeersfuncties, maar ook natuurfuncties langs het verlegde Schijns. Eventueleimpact op de sociale veiligheid kan eveneens relevant zijn: zijn de verbindingen voldoende goedzichtbaar, niet te geïsoleerd gelegen, ...

De veiligheidsaspecten, meerbepaald de mogelijke impact op mogelijke risico-installaties zoalsSeveso-bedrijven in de omgeving of risicoleidingen in het projectgebied vormen een afzonderlijkeffect bij de gebruikskwaliteit.

Technum 133

Hoogspanningslijnen veroorzaken een elektrisch en magnetisch veld. Wanneer dehoogspanningsmasten, en dus de –leidingen, verplaatst worden, zullen ook de elektrische enmagnetische velden mee verplaatst worden. Er zal nagegaan worden of de verplaatsing vandeze velden een impact kan hebben op de omgeving.

We verwachten in deze effectgroep relevante effecten in zowel de aanleg- als exploitatiefase.De beoordeling zal een expertenoordeel zijn onderbouwd door middel van een kwalitatieveanalyse.

Duurzaamheid

Een duurzame inrichting staat, in relatie met de discipline mens – sociaal organisatorisch ruimtealthans, los van stromen (energie, water, materialen). Er wordt gefocust op duurzaamruimtegebruik; zal alle ruimte optimaal worden aangewend en dit over een ruimere tijdspanne?Hoe zal er omgegaan worden met restruimtes, is er een flexibele invulling mogelijk doorverschillende types bedrijvigheid te combineren op zelfde perceelstypes, zijn er vormen vangedeeld ruimtegebruik (personeelsparking? ondersteunende diensten?), wordt er gewerkt meteen optimale bouwdichtheid of vloeroppervlakte? We verwachten in deze effectgroep relevanteeffecten in zowel de aanleg- als exploitatiefase.

De beoordeling zal een kwalitatieve expertbeoordeling zijn gebaseerd op kwantitatieve dataen/of een kwalitatieve analyse.

Significantiekader













Besluit

Samengevat vormt Tabel 11-12 de basis voor de beoordeling. Verdere afstemming en verfijningop basis van een beter inzicht in de exacte ingrepen en / of activiteiten zal gebeuren in hetkader van het m.e.r. .

Technum 135

Tabel 11-12 Overzicht effecten en beoordelingskader voor de discipline mens – sociaal-organisatorischen ruimtelijke aspecten


Toetsingskader

Wijzigingen inzakeruimtegebruik

Functioneelruimtegebruik

Microschaal /projectgebied

Oppervlakte perruimtegebruiksfunctie

Expertenoordeel opbasis vankwantitatievegegevens

Afstemming vanlocatiegebondenruimtebenutting

Mogelijkheden voornevenfuncties enmedegebruik

Microschaal /projectgebied

Expertenoordeel Optimaleruimtebenutting

Uitstraling van hetproject

Invloed opgebruikskwaliteit

Hinder Omvang van de hinderop de aanwezigegebruiksfuncties

Mesoschaal

Expertenoordeel opbasis vankwantitatievegegevens (inputandere disciplines)

Hindergevoeligheidgebruiksfuncties

Ruimtelijke kwaliteitbedrijventerrein

Leesbaarheid van deruimte, identiteit,uitstraling, benuttenpotenties zichtlocaties

Microschaal

Expertenoordeel

Sociale veiligheid Interactie enzichtbaarheidverschillende gebruikers

Microschaal

Expertenoordeel

Risicooaspecten Microschaal /projectgebied

Expertenoordeel opbasis van aanwezigeriscioinstallaties

Veiligheidsvoor-schriftenleidingbeheerders

Duurzaamheid Ruimte-efficiëntie –maximale benuttingvan bestaandebedrijfspercelen

Benutbare oppervlakte,nettoperceelsoppervlaktestov restruimtes in park

Ruimtelijkeorganisatiemogelijk-heden

Microschaal

Expertenoordeel

Flexibeleperceelsinvulling

Geschikt voorverschillendebedrijfstypes

Microschaal

Expertenoordeel

Gebruiksintensiteit Terrein- envloerindexen

Microschaal

Expertenoordeel

Delen vanondersteunendefuncties /voorzieningen

Aanwezigheid vanondersteunendefuncties envoorzieningen

Microschaal

Expertenoordeel



Waar mogelijk zullen milderende maatregelen geformuleerd worden. Dit niet enkel voor denegatieve effecten; ook als er relevante optimalisaties mogelijk zijn die voor een groterepositieve impact of meer duurzaamheid/uitstraling kunnen zorgen zullen deze opgenomenworden. Er zal een onderscheid gemaakt worden tussen noodzakelijke milderende maatregelenen aanbevelingen.


Er zijn geen normen met betrekking tot de gebruikskwaliteit of het duurzaam ruimtegebruik vandergelijke logistieke bedrijventerreinen. Er zal gekeken worden welke optimalisaties mogelijkzijn mbt de inrichting en het gebruik van het logistiek park.

Op dit ogenblik is nog geen duidelijkheid over inrichtingsdetails zoals inplanting van debebouwing, vormgeving van de bebouwing, aanleg publieke ruimte... . Deze projectinformatie isde basis voor de beoordeling van de ruimtebeleving en zal beschikbaar zijn voor deeffectbeoordeling in het MER.

Technum 137

12. GRENSOVERSCHRIJDENDE MILIEUEFFECTENGezien de ligging van het projectgebied en de aard van het project zijn geengrensoverschrijdende milieueffecten te verwachten.


13. VOORSTEL INHOUDSOPGAVE VAN HET MER0. NIET-TECHNISCHE SAMENVATTING

1. INLEIDING

1.1 Korte beschrijving van het voorgenomen project

1.2 Toetsing aan de MER-plicht

1.3 Wettelijk kader Milieueffectrapportage

1.4 Verder Besluitvormingsproces

1.5 Samenstelling van het team van deskundigen

2. RUIMTELIJKE, ADMINISTRATIEVE, JURIDISCHE EN BELEIDSMATIGE SITUERING VAN HETPROJECT

2.1 Ruimtelijke situering, afbakening projectgebied

2.2 Administratieve voorgeschiedenis

2.3 Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden

3. VERANTWOORDING VAN HET PROJECT

4. PROJECTBESCHRIJVING

5. ALTERNATIEVEN

6. INGREEP-EFFECTANALYSE

7. BESPREKING VAN DE DISCIPLINES

Per hoofdstuk worden achtereenvolgens Methodiek, Afbakening studiegebied,Referentiesituatie, Effectbeoordeling, Milderende maatregelen, Leemten in de kennis,Voorstellen tot monitoring besproken voor de disciplines Bodem, Water, Mobiliteit, Lucht, Geluiden Trillingen, Fauna & Flora, Landschap, Bouwkundig erfgoed & Archeologie, Mens – Sociaalorganisatorisch ruimtelijke aspecten, Licht, Warmte en Stralingen

8. GEWESTGRENS- EN GRENSOVERSCHRIJDENDE MILIEUEFFECTEN

9. TEWERKSTELLING, INVESTERINGEN EN GRONDSTOFFENBALANS

10. INTEGRATIE EN EINDSYNTHESE

11. LITERATUUR

12. VERKLARENDE WOORDENLIJST

13. BIJLAGEN

Technum 139

GEBRUIKTE AFKORTINGENAGIV Agentschap voor Geografische Informatie Vlaanderen

ANB Agentschap voor Natuur en Bos

BPA bijzonder plan van aanleg

BS Belgisch Staatsblad

DOV databank ondergrond Vlaanderen

EU Europese Unie

GNOP gemeentelijk natuurontwikkelingsplan

LNE departement Leefmilieu, Natuur en Energie

MB ministerieel besluit

MCA multicriteria-analyse

MER milieueffectrapport

m.e.r. milieueffectrapportage

MMHA meest maatschappelijk haalbaar alternatief

NGI nationaal geografisch instituut

OVAM Openbare Vlaamse afvalstoffenmaatschappij

RAPL Rotterdam Antwerpen Pijpleiding

RSV ruimtelijk structuurplan Vlaanderen

RUP ruimtelijk uitvoeringsplan

TAW Tweede algemene waterpassing (referentiepeil van het gemiddelde waterniveaute Oostende)

VEN Vlaams ecologisch netwerk

VHA Vlaams hydrografische atlas

VIOE Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed

VLAREBO Vlaams reglement betreffende de bodemsanering

VLAREM Vlaams reglement betreffende de milieuvergunning met de vergunnings-procedures (Vlarem I) en de uitbatingsvoorwaarden (Vlarem II)

VMM Vlaamse Milieumaatschappij


VERKLARENDE WOORDENLIJSTabiotisch: behorende tot de niet-levende natuur (lucht, water, bodem)

alternatief: een andere keuzemogelijkheid, beantwoordend aan de doelstellingen van hetproject, omvattende: doelstellings-, locatie- en uitvoeringsalternatief

autonome evolutie: een autonome ontwikkeling van een studiegebied is de ontwikkeling diedit gebied zou doormaken zonder gestuurde beïnvloeding van buitenaf.

basiskwaliteit: kwaliteit van het oppervlaktewater waarbij de normale evenwichtigeontwikkeling van het biologisch leven hersteld wordt of, waar aanwezig, gehandhaafd blijft

belevingswaarde: de manier waarop het landschap ervaren wordt

bemaling: afpomping van water om het grondwaterniveau plaatselijk te verlagen zodatfunderingswerken in droge grond kunnen uitgevoerd worden

bevaarbare waterlopen: de waterlopen opgenomen in het Koninklijk Besluit van 5 oktober1992 tot vaststelling van de lijst van de waterwegen en hun aanhorigheden, overgedragen vande Staat aan het Vlaams Gewest

biotisch: van de levende natuur

bodem: het vaste deel van de aarde met inbegrip van het grondwater en de organismen diezich erin bevinden

bodemsanering: het wegnemen, behandelen, afschermen, neutraliseren, immobiliseren ofisoleren van bodemverontreiniging

bodemverontreiniging: de aanwezigheid van stoffen of organismen, veroorzaakt doormenselijke activiteiten, op of in gronden, die de kwaliteit van de bodem op directe of indirectewijze nadelig (kunnen) beïnvloeden

deelingreep: onderdeel van een ingreep, waarvoor afzonderlijke effecten kunnen aangegevenworden

direct effect: een rechtstreeks milieu-effect als gevolg van een deelingreep

discipline: milieu-aspect dat in het kader van een milieu-effectrapportage onderzocht wordt

diversiteit: het aantal soorten dat op een bepaald oppervlak voorkomt

ecosysteem: samenhangend geheel van elkaar onderling beïnvloedende planten, dieren,mensen en omgeving in een bepaald gebied

effect: verandering in het abiotisch milieu ten gevolge van (voornamelijk) antropogeneactiviteiten

effectbeoordeling: waarde-oordeel van de effecten die optreden ten gevolge van eengeplande situatie uitgedrukt in kwalitatieve of kwantitatieve termen, zodanig dat debesluitvormer en de bevolking zich objectief kunnen inlichten over de ernst van de effecten

Technum 141

effectvoorspelling: beschrijving van een toekomstige situatie rekening houdend met deaanleg, de exploitatie, de nabestemming en de afbraak van de geplande activiteit

exploitatie: uitbating, gebruik

fauna: de dierenwereld

flora: de plantenwereld

geluid: trillingen in de lucht die waarneembaar zijn voor het menselijk gehoor

geologie: de wetenschap van de bouw en de ontwikkelingsgeschiedenis van de aardkorst envan de processen die zich erin afspelen

geplande situatie: toestand van het studiegebied tijdens en na de uitvoering van hetgeplande project

gestuurde ontwikkeling: tegenover de autonome ontwikkeling staan door de overheidgestuurde en beïnvloede ontwikkelingen. Deze kunnen uiteraard zeer divers zijn en afhankelijkvan beleidsvoornemens, plannen en programma’s.

grondwater: water onder het grondoppervlak, meestal beperkt tot water onder degrondwaterspiegel

indirect effect: onrechtstreeks milieu-effect ten gevolge van een direct effect of in hogereorde ten gevolge van een ander indirect effect

ingreep-effectenschema: schema of netwerk dat de relatie tussen de milieueffectenonderling en met de afgeleide ingrepen van de activiteit aanduidt

ingreep: onderdeel van een activiteit

initiatiefnemer: degene (privaat- of publiekrechtelijk rechtspersoon) die een bepaald projectwil ondernemen en daarover een besluit vraagt

landschap: het waarneembare deel van de aarde, dat wordt bepaald door de onderlingesamenhang en wederzijdse beïnvloeding van de factoren klimaat, reliëf, water, bodem(abiotische factoren), flora en fauna (biotische factoren), alsmede het menselijk handelen(antropogene factoren)

milderende maatregel: maatregelen die voorgesteld worden om nadelige milieu-effecten vanhet geplande project te vermijden, te beperken en zoveel mogelijk te verhelpen

milieu: de fysieke, niet-levende en levende omgeving van de mens waarmee deze in eendynamische en wederkerige relatie staat

milieueffectrapportage: de procedure waarbij een rapport wordt opgesteld dat dient alshulpmiddel bij de besluitvorming rond een voorgenomen actie die belangrijke gevolgen kanhebben voor het milieu. Het milieueffectrapport dient de te verwachten gevolgen voor hetmilieu en de mogelijke alternatieven te analyseren en te evalueren

natuur: het geheel van ecosystemen, flora, vegetatie en fauna


onbevaarbare waterlopen: de waterlopen die door de regering niet in het KB van 5 oktober1992 zijn opgenomen (niet als bevaarbare waterlopen worden gerangschikt) vanaf hun puntvan oorsprong of van klassering, namelijk vanaf het punt waarop zij een deelbekken van meerdan 100 ha bezitten (Wet Onbevaarbare waterlopen)

ontwikkelingsscenario: beschrijft de evolutie van het studiegebied in de toekomst, rekeninghoudend met de autonome evolutie van het gebied en met de evolutie onder invloed vanplannen en beleidsopties. Deze scenario’s dienen beschreven te worden ter aanvulling van dereferentiesituatie, indien er redenen zijn om aan te nemen dat deze toestand in de toekomstingrijpend kan veranderen. Deze veranderingen kunnen onder impuls geschieden van zowel deautonome ontwikkeling als door de mens gestuurde ontwikkelingen.

polluent: verontreinigende stof

populatie: planten of dieren van één soort die met elkaar een bepaald milieu in een bepaaldgebied bewonen

profiel: eigenschap van de bodem die bepaald wordt door een opeenvolging van lagen in dediepte, gekenmerkt door een eigen textuur, structuur, kleur,... en die ontstaat als gevolg van deinwerking van klimaat en biologische factoren

projectgebied: het gebied waarin een voorgenomen activiteit gepland is

recreatie: alle vormen van gedrag gericht op ontspanning in de vrije tijd met een maximaleduur van één dag. Deze activiteiten kunnen plaatsvinden binnen of buiten de eigen woning ofwoonomgeving

referentiesituatie: de toestand van het studiegebied, waarnaar gerefereerd wordt in functievan de effectvoorspelling, omvattende: de huidige, gewijzigde en de wenselijke situatie

reikwijdte: de te beschouwen aspecten van het milieu in de m.e.r.

sanering: gezond maken, verontreiniging wegnemen, immobiliseren of isoleren

secundair effect: milieueffect veroorzaakt door een activiteit, die een gevolg is van hetgeplande project

significantie: het kenmerk van een effect dat de graad van invloed op de besluitvormingbepaald, uitdrukking van de ernst van een effect door het invoeren van een uniformewaarderingsschaal

structuur (bodem): eigenschap van de bodem die bepaald wordt door de samenhang tussende bestanddelen van de bodem groepen van korrels, humus,...)

structuurkenmerken: eigenschappen die de morfologisch variatie van een waterloopbeschrijven zoals het meanderend verloop, het stroom-kuilenpatroon en de aan- of afwezigheidvan holle oevers

studiegebied: het gebied dat bestudeerd wordt in functie van het vaststellen van demilieueffecten en afhankelijk is van de invloedssfeer van de milieueffecten

textuur (bodem): eigenschap van de bodem die bepaald wordt door de grootte van debodemkorrels. De bodem wordt op basis van de textuur ingedeeld in de klassen: zand, lemigzand, licht zandleem, leem, klei en zware klei

Technum 143

vegetatie: ruimtelijke massa van plantenindividuen, in samenhang met de plaats waarin zijgroeien en in de rangschikking die zij spontaan en door onderlinge concurrentie hebbeningenomen

waterbodem: de bodem van een oppervlaktewaterlichaam die altijd of een groot gedeelte vanhet jaar onder water staat


REFERENTIELIJST€space i.s.m. Omgeving & Witteveen + Bos. 2012. Concept- en inrichtingsstudie LogistiekPark Schijns. sl : Port of Antwerp, 2012.

Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen, GIS-cel. Augustus 2002. Ruimtegebruik havenvan Antwerpen, Situatie zomer 2002. Augustus 2002.

Vlaamse Overheid. 2011. Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. 2011.

Technum 145

BIJLAGENBijlage 1. Boomstructuur criteria EMCA

Goal: Optimal scenario

Economischecriteria

Groei maritiemetrafieken

Socio-economischeimpact

Duurzame toegevoegdewaarde

Duurzame werkgelegenheid

Cluster- en synergievoordelenmet andere sectoren

Economische complementariteitmet transportgerelateerde sector

Economische complementariteit metprocesindustrie

Bijzondere strategischedoelstellingen

Main Hub 2project

Bijdrage tot innovatieve vormen van parkmanagement ensamenwerking

Financiële criteria

Ontwikkelingskosten

Terreinwerken

Opbraak enrooiwerken

Saneringswerken

Grondwerken

Systeemwerken

Aanpassingennutsvoorzieningen

Aanpassingenafwateringssysteem

Aanpassenontsluitingssysteem

AndereGroenaanleg

Milieuinstallaties

Investeringskostenoverheid

Grondverwerving enonteigeningskosten

Aanleg verkeersknoop A12

Opwaardering aansluitendewegenis

Kringloopbeheer

Waterkringloop-beheer

Potentieel uitwisseling/ hergebruikwaterstromen

Potentieel gemeenschappelijkwaterbeheer

Energiekringloop-beheer

Energieprestatie terrein engebouwen

Bijzondere strategischedoelstellingen

Synergie metexterne partijen

Gebruik alternatieveenergiebronnen

Synergie / clustering op het terreinzelf

CO2 neutraliteitMaterialenkringloop

Leefbaarheid en ecologischecriteria

Geluidskwaliteit

Luchtkwaliteit

Lichtpollutie

Waterkwaliteit

Bodemkwaliteit

Verstoring van fauna enflora

Mobiliteitscriteria

Optimale ontsluiting

Voor vrachtvervoer(over de weg)

Voor werknemers

Voor trage weggebruikers enrecreanten

Bereikbaarheid en overlastomwonenden

Duurzaam mobiliteitsprofiel

Innovatieve enduurzame logistiek

Multimodaliteit

Ruimte efficiëntparkeerbeleidExterne kosten van transport

Ruimtelijkecriteria

Beelkwaliteit

Visuele beleving langs de A12

Beeldwaarde vanuit omliggende landschap

Optimale integratie erfgoed en landschap

Efficiënt ruimtegebruikFlexibiliteit en faseerbaarheid

Optimale en ruimtelijke benutting

Programmatorischecriteria

RealisatietermijnVanuit procedureel oogpunt

Vanuit marktrisico

Inrichtingseisen

Technum 147

Bijlage 2. Juridisch en beleidsmatig kader lucht

a. Luchtkwaliteitsdoelstellingen

In onderstaande tabel worden de actueel van toepassing zijnde, en de reeds vastgelegdetoekomstige luchtkwaliteitsdoelstellingen opgenomen, zoals af te leiden uit de Europeseregelgeving, en in Vlaanderen via Vlarem-II wetgeving geïmplementeerd.

Tabel 13-1 Luchtkwaliteitdoelstellingen overeenkomstig de Europese Kaderrichtlijn ‘Lucht’ (herzieninggoedgekeurd op 14 april 2008)

Polluent Middelingtijd Grenswaarde Overschrijdingsmarge Datum waarop aan degrenswaarde moetvoldaan worden

Zwevende deeltjes (PM10)

Daggrenswaardevoor de beschermingvan de gezondheidvan de mens

24 uur 50 µg/m3 PM10 magniet meer dan 35keer per jaar wordenoverschreden.(35/365 -> P 90,40 -

50% bij de inwerking-treding van dezerichtlijn, op 1 januari2001 en daarna omde twaalf maandenmet een gelijkblijvendjaarpercentageafnemend tot 0%uiterlijk 1 januari 2005

1 januari 2005

Jaargrenswaardevoor de beschermingvan de gezondheidvan de mens

kalenderjaar 40 µg/m3 PM10 20% bij de inwerking-treding van dezerichtlijn, op 1 januari2001 en daarna omde twaalf maandenmet een gelijkblijvendjaarpercentageafnemend tot 0%uiterlijk 1 januari 2005

1 januari 2005

Zwevende deeltjes (PM2,5)

Jaargrenswaardevoor de beschermingvan de gezondheidvan de mens

kalenderjaar 25 µg/m3 PM2,51 1 januari 2015

1 : tot 2015 geldt de waarde als streefwaarde; voor 2020 staat een indicatieve waarde van 20 µg/m³ vermeld.

Stikstofdioxide (NO2) en stikstofoxiden (NOX)

Uurgrenswaarde voorde bescherming van degezondheid van demens

1 uur 200 µg/m3 NO2 magniet meer dan 18 keerper kalenderjaarworden overschreden(18/8760 -> P 99,79 -

50% bij de inwerking-treding van deze richtlijn,op 1 januari 2001 endaarna om de twaalfmaanden met eengelijkblijvendjaarpercentage afnemendtot 0%

1 januari 2010

jaargrenswaarde voorde bescherming van degezondheid van demens

Kalenderjaar 40 µg/m3 NO2 50% bij de inwerking-treding van deze richtlijn,op 1 januari 2001 endaarna om de twaalfmaanden met eengelijkblijvendjaarpercentage afnemendtot 0% uiterlijk 1 januari2010

1 januari 2010


Polluent Middelingtijd Grenswaarde Overschrijdingsmarge Datum waarop aan degrenswaarde moetvoldaan worden

alarmdrempel uurbasis 400 µg/m3 NO2

gedurende 3opeenvolgende uren

Geenoverschrijdingsmarge

1 januari 2010

jaargrenswaarde voorde bescherming van devegetatie

Kalenderjaar 30 µg/m3 NOx Geenoverschrijdingsmarge

19 juli 2001

In Vlaanderen zijnevenwel geengebieden gedefinieerdwaar de grenswaardevan toepassing is

Zwaveldioxide (SO2)

Uurgrenswaarde voorde bescherming van degezondheid van demens

1 uur 350 µg/m3 mag nietmeer dan 24 keer perkalenderjaar wordenoverschreden

150 µg/m3 (43%) bij deinwerkingtreding vandeze richtlijn, op 1januari 2001 en daarnaom de twaalf maandenmet een gelijkblijvendjaarpercentage afnemendtot 0% uiterlijk 1 januari2005

1 januari 2005

Daggrenswaarde voorde bescherming van degezondheid van demens

24 uur 125 µg/m3 mag nietmeer dan 3 keer perkalenderjaar wordenoverschreden

geen 1 januari 2005

Koolstofmonoxide (CO)

Grenswaarde voor debescherming van degezondheid van demens

Gemiddeld dagelijksmaximum over 8 uur

10 mg/m3 6 mg/m3 op 13 december2000, op 1 januari 2003en daarna om de 12maanden afnemend met2 mg/m3, om op 1januari 2005 uit tekomen op 0%

1 januari 2005

Lood (Pb)

Jaargrenswaarde voorde bescherming van degezondheid van demens

kalenderjaar 0,5 µg/m3 100% 1 januari 2001 –12 maanden afnemendtot 0% op 1 januari 2005(2010)

1 januari 2005

(1 januari 2010)

Benzeen (C6H6)

Jaargrenswaarde voorde bescherming van degezondheid van demens

kalenderjaar 5 µg/m3 1 januari 2010

daggemiddelde 50 µg/m³ (als 98P) - -

Ozon (O3)

Streefwaarde voor debescherming van degezondheid van demens

Gemiddeld dagelijksmaximum over 8 uur

120 µg/m³ (25 xgemiddelde over 3 jaar)

Grenswaarde nog nietdefinitief

1 januari 2010

Ten aanzien van het Europees kader dient vermeld dat de lidstaten de mogelijkheid hebben omuitstel te vragen voor de NO2 en PM10 doelstellingen. Dergelijk uitstel werd niet verleend aanBelgië.

Technum 149

M.b.t. de vermelde grenswaarden dient gesteld dat het voldoen hieraan zeker niet impliceertdat er geen gezondheidseffecten meer zullen zijn. Dit is geenszins het geval m.b.t. fijn stofwaarvan aangenomen wordt dat er geen onderste concentratie bestaat beneden dewelke ergeen (gezondheids)effecten meer zouden optreden. Inzake PM10 wordt door WHO trouwenseen doelstelling van 20 µg/m³ voorop gesteld.

Niettegenstaande de ingevoerde doelstellingen inzake PM2,5, (fractie die als schadelijker kanbeschouwd worden dan PM10), blijkt uit evaluatie van de gegevens dat alsnog het respecterenvan de daggemiddelde doelstelling inzake PM10 de meest kritische factor blijft ten aanzien vanhet al of niet voldoen aan de luchtkwaliteitseisen. Dit heeft vnl. te maken met de hoogte van dejaargemiddelde PM2,5 doelstellingen. Internationaal worden soms strengere doelstellingenvoorop gesteld. Zo zou in California de doelstelling voor jaargemiddelde PM2,5 15 µg/m³bedragen.

Opmerkingen m.b.t. de beoordeling van de emissies van fijn stof afkomstig vanverkeer en verbranding

- Uit tal van literatuurgegevens kan afgeleid worden dat zelfs het voldoen aangrenswaarden inzake fijn stof niet wil zeggen dat er geengezondheidseffecten optreden. Dit wordt trouwens ook in VMM rapportenletterlijk opgenomen. Eén van de redenen hierbij is het feit dat PM10 in feiteeen minder geschikte parameter is om gezondheidseffecten te wijten aan fijnstof éénduidig in kaart te brengen. De kleinere fracties en de samenstellingervan blijken meer bepalend te zijn m.b.t. de gezondheidsimpact. In datkader zou de meting van het aantal deeltjes en/of de concentratie vanelementair koolstof een betere indicator zijn.

HCl en HF

Voor HCL en HF gelden de volgende referentiewaarden:

Vlarem-II grenswaarde inzake HF van 3 µg/m³ als 98P

WGO richtwaarde van 1 µg/m³ HF als jaargemiddelde

TA-luft beschermingswaarde van 0,4 µg/m³ HF als jaargemiddelde

TA-luft beschermingswaarde van 0,3 µg/m³ fluorzouten als jaargemiddelde

Vlarem-II grenswaarde inzake HCl van 300 µg/m³ (als 98P waarde)

Stofdepositie

richt- of grenswaarden van respectievelijk 350 of 650 mg/m².dag


Zware metalen in neervallend stof

Tabel 13-2 Jaargemiddelde grens- en streefwaarden inzake depositie van zware metalen uitgedrukt inµg/m².dag (als gemiddelde op jaarbasis)

GrenswaardeVlarem-II

RichtwaardeVlarem-II

TA-luft

lood 3.000 250 100

cadmium 20 2

nikkel 15

arseen 4

kwik 1

vanadium

mangaan

thallium 10 2

Zware metalen(in zwevend stof)

Naast enkele Europees vastgelegde streefwaarden inzake cadmium, nikkel en arseen(streefwaarden waaraan zoveel mogelijk moet voldaan worden na 2012) kan nog meldinggemaakt worden van grenswaarden opgenomen in Vlarem-II en van internationaal gehanteerdedoelstellingen. Deze laatste hebben betrekking op de totale fracties terwijl de Europeesvastgelegde doelstellingen voor cadmium, nikkel en arseen enkel betrekking hebben op de PM10

fractie.

Tabel 13-3 Jaargemiddelde grens- en streefwaarden inzake zware metalen in omgevingslucht,uitgedrukt in µg/m³

GrenswaardeVlarem-II

Europese streefwaarde

WGO doelstelling

lood 0,5

cadmium 0,03 0,005 0,005

nikkel 0,020

arseen 0,006

kwik 1

vanadium 1 1

mangaan 0,15

thallium

Chroom VI 0,0025

1 : als maximaal daggemiddelde

Technum 151

Doelstellingen inzake zure depositie

Doelstellingen inzake zure depositie worden afgeleid uit beleidsdoelstellingen zoals opgenomenin verschillende VMM rapporten en streefwaarden opgenomen in Vlarem-II.

Tabel 13-4 : Beleidsdoelstellingen in Zeq/ha.jaar voor verzurende depositie (bron: VMM jaarrapporten)

Middellangetermijndoelstelling(2010)

Langetermijndoelstelling 1 *(2030)

Langetermijndoelstelling 2 **(2030)

Totale verzuring 2770 1400 300 à 700

* Lange termijnsdoelstelling 1: voor de meeste bio-ecosystemen (Mina-plan 3, 2004);

** Lange termijnsdoelstelling 2: voor verzuringsgevoelige gebieden, zoals heide op zandgronden en kalkarme vennen;

Vlarem-II streefwaarden verzurende depositie

Doelstellingen NH3 immissies

Inzake NH3 liggen geen wettelijke doelstellingen vast. Er kan gerefereerd worden naar eenjaargemiddelde doelstelling van 8 µg/m³ die zowel door WGO als VMM gehanteerd wordt in hetkader van bescherming van ecosystemen.

Doelstellingen VOS immissies

Inzake specifieke VOS bestaan er weinig wettelijk vastgelegde luchtkwaliteitsdoelstellingen. Eris evenmin een doelstelling voor VOS totaal.

Enkel voor benzeen wordt op Europees en Vlaams niveau een grenswaarde opgelegd.

Voor enkele specifieke VOS kan wel verwezen worden naar de doelstellingen zoals vastgelegddoor de WGO.

Een overzicht wordt in onderstaand schema opgenomen (VMM, presentatie “Genk-Zuid”21/01/2010).


Ook voor andere aromatische koolwaterstoffen zoals xylenen en ethylbenzeen kunnengelijkaardige doelstellingen voorop gesteld worden als deze voor tolueen. In principe zou menook de som van deze stoffen aan een dergelijk kader kunnen toetsen.

Dioxines

Inzake dioxines liggen geen wettelijke doelstellingen vast.

Voor de impactbeoordeling wordt gerefereerd naar de toetsingswaarden zoals gehanteerd doorVMM, welke afgeleid werden uit aanvaardbare dagelijkse innamedosissen. Dit zijn dus geenwettelijk vastgelegde doelstellingen.

Op basis van een richtwaarde van 1 of 4 pg TEQ/kg.dag als innamedosis (WGO) wordenhieronder de drempelwaarden voor de gemeten deposities opgenomen, zoals gehanteerd doorVMM.

Tabel 13-5: Doelstellingen inzake depositie van dioxine, zoals gehanteerd door VMM.

InnamedosisWGO

Jaargemiddeldedepositie

Maandgemiddeldedepositie

omschrijving

richtwaarde opbasis van1 pgTEQ/kg.dag

2 pg TEQ/m².dag 6 pg TEQ/m².dag Matig verhoogde waarde

(26 pg x > 6 pgTEQ/m².dag)

richtwaarde opbasis van4 pgTEQ/kg.dag

10 pg TEQ/m².dag 26 pg TEQ/m².dag Verhoogde waarde

(> 26 pg TEQ/m².dag)

Op basis van de langjarig gemiddelde meetwaarden t.h.v. achtergrondstations kan gesteldworden dat de jaargemiddelde doelstelling van 2 pg TEQ/m².dag (als jaargemiddeldedepositie), hetgeen overeenkomt met een innamedosis van 1 pgTEQ/kg.dag, in Vlaanderenmomenteel niet (op permanente basis) haalbaar is. De richtwaarde van 10 pgTEQ/m².dag,overeenkomend met een inname dosis van 4 pg TEQ/kg.dag, zou daarentegen wel haalbaarmoeten zijn, behoudens op plaatsen met een aanzienlijke lokale bron. Als belangrijkstedioxinebronnen worden in Vlaanderen beschouwd: bepaalde metallurgische activiteiten,houtkachels en open haarden, verbranding van groen- en andere afval in open vuurtjes,… .

b. Emissiedoelstellingen

Broeikasgassen

Het Kyoto-Protocol vormt de basis van het beleid waarbij emissiedoelstellingen wordenvastgelegd voor broeikasgassen voor de verschillende contractsluitende landen. Binnen ditprotocol engageerde België zich tot een emissiereductie van gemiddeld 7,5% in de periode2008 – 2012 ten opzichte van het referentiejaar 1990. De verdeling tussen de verschillendegewesten werd in maart 2004 vastgelegd. Vlaanderen moet hierbij 5,2% broeikasgassenreduceren t.o.v. 1990, Wallonië 7,5%.

In een studie die door VITO werd uitgevoerd, werd de uitstoot door de sector verkeer envervoer in 2020 op 15 miljoen CO2 equivalenten berekend. Dit is 2% minder dan in 2000. De

Technum 153

niet meegerekende CO2 emissie van de biobrandstoffen (CO2 neutraal verondersteld) zoudentegen 2020 voor een aanzienlijke daling in CO2 equivalenten moeten zorgen.

Niet-broeikasgassen

Emissie van verzurende en ozonvormende componenten

Teneinde verzuring en ozonvorming tegen te gaan, worden zowel op internationaal, Europeesals regionaal niveau emissiedoelstellingen vastgelegd.

Op internationaal niveau worden, via het Göteborg Protocol (9) (1999), een aantal afsprakengemaakt waarbij reductiedoelstellingen worden vooropgesteld ter vermindering van verzuring,eutrofiëring (vermesting) en vorming van ozon, meer bepaald voor de uitstoot van deverontreinigingparameters SO2, NOx, NH3 en VOS.

De meer recente Europese richtlijn (NEC (10)-richtlijn 2001/81/EG) legt striktere reducties opwaardoor tegen 2010 een vermindering moet gehaald worden voor de parameters SO2, NOx,NH3 en VOS.

De NEC-richtlijn legt voor het jaar 2010 nationale emissieplafonds vast voor de verschillendelidstaten evenals tussentijdse milieudoelstellingen voor de Europese Gemeenschap in zijngeheel. In België werden de nationaal toegekende plafonds over de verschillende gewestenverdeeld. In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de conform de NEC-richtlijnen de door LNE vooropgestelde emissiedoelstellingen voor Vlaanderen evenals derichtinggevende emissiedoelstellingen uit het Milieubeleidsplan 2003-2007 (MBP 2003–2007).

Tabel 13-6: Emissiedoelstellingen 2010 vastgelegd overeenkomstig de NEC-richtlijn

Inkton/jaar

Emissiedoelstelling voorVlaanderen, excl. transport

Emissiedoelstelling nietstationaire bronnen (o.a.transport en off-road)voor België

Emissiedoelstelling 2010transportsector inVlaanderen - Aminal 2004

SO2 65.8 2 1,25

NOx 58.3 68 42,67

NH3 45 -

NM-VOS 70,9 35.6 20,96

Vnl. inzake VOS en NOx werd lang de haalbaarheid van de doelstelling 2010 in vraag gesteld,maar uiteindelijk blijken de emissies voor 2010 hieraan wel te voldoen (hoogste waarschijnlijkmede omwille van de economische crisis). De haalbaarheid van het emissieplafond inzake SO2wordt niet in vraag gesteld. Deze emissieplafonds blijven uiteraard ook in de toekomst vankracht.

9 Het Protocol van Göteborg betreft het “Protocol van het Verdrag over grensoverschrijdende luchtverontreiniging van verzuring, eutrofiëring en ozon in

de omgevingslucht. In februari 2000 werd dit protocol door België ondertekend.

10 NEC: National Emission Ceiling of Nationale Emissie Maxima (NEM).


Gezien de te verwachten aanscherping van de doelstellingen tegen 2020 kan dan ook gesteldworden dat ongeacht het voldoen aan de doelstelling 2010 er bijkomend dient gestreefd teworden naar verdere verlaging van de emissies. Bij de aanscherping worden ook plafondsinzake fijn stof verwacht.

In dit opzicht kan verwezen worden naar het recent goedgekeurde herziening van het Protocolvan Göteborg. De verlaagde plafonds die hier afgesproken werden zullen normaal geziengeïntegreerd worden bij de herziening van de NEC.

De reductiedoelstellingen voor België worden in onderstaande tabel gegeven. Dezedoelstellingen zijn geformuleerd als procentuele reducties t.o.v. 2005, wat betekent dat deabsolute doelstelling voor 2020 (in kton) wijzigt bij een aanpassing van de geïnventariseerdeemissies voor 2005 (ook emissies van historische jaren worden regelmatig bijgesteld). In detabel hieronder worden de emissies voor het jaar 2005 vermeld en de resulterende absolutedoelstellingen voor 2020.

Tabel 13-7: reductiedoelstellingen voor België cfr herziening Protocol van Göteborg (2012)

Reductiedoelstelling

2020 t.o.v. 2005

Emissie 2005 (kton) Doelstelling 2020 (kton)

NOx 41% 291,0 171,7

SO2 43% 145,2 82,8

PM2,5 20% 24,4 19,5

VOS 21% 142,7 112,7

NH3 2% 71,3 69,9

Ter voorbereiding van de goedkeuring van het gewijzigde protocol werd met een beslissing vande Interministeriële Conferentie Leefmilieu (d.d. 27/04/2012) ook een verdeling van deemissiereductiedoelstellingen over de drie gewesten afgesproken.

Technum 155

Tabel 13-8: emissieplafonds cfr herziening Protocol van Göteborg (2012)

2020 Vlaanderen

Stationair

Brussel

Stationair

Wallonië

Stationair

België

Transport

België

Totaal

(kton) (kton) (kton) (kton) (kton)

NOx 56,9 2,3 43,0 68,0 170,2

SO2 44,5 2,0 25,7 1,0 73,2

PM2,5 6,7 0,2 5,8 5,0 17,7

VOS 63,5 4,0 29,6 15,0 112,1

NH3 41,2 0 24,9 1,0 67,1

PROJECT-MER INRICHTING LOGISTIEK PARK SCHIJNS EN ... · organisatorisch en ruimtelijke aspecten...

Documents

Transcript of PROJECT-MER INRICHTING LOGISTIEK PARK SCHIJNS EN ... · organisatorisch en ruimtelijke aspecten...