PROGRAMMAGIDS 2018 - ISVW · 2017. 11. 6. · Praktische filosofie 22 BASISCURSUSSEN 24 Esthetica...

INTERNATIONALE SCHOOL VOOR WIJSBEGEERTE

PROGRAMMAGIDS 2018

Basiscursussen, beroepsopleidingen, filosofie-weken, trainingen en summerschools

VOORJAAR/ZOMER

‘Tijd is slechtseen stroomwaarin ik ga vissen’Henry David Thoreau

goed leven|beter denken

Welkom bij de ISVW!Al ruim een eeuw is de Internationale School voor Wijsbegeerte het kennis-instituut waar filosofie en praktijk elkaar ontmoeten. De InternationaleSchool voor Wijsbegeerte is opgericht als centrum voor wereld- enlevensbeschouwing. De doelstelling, die in honderd jaar nauwelijks isgewijzigd, luidt:

‘De stichting heeft ten doel het (nagenoeg) uitsluitend zonder winst-oogmerk beoefenen van filosofie en daardoor bijdragen aan de kwaliteitvan het persoonlijk en maatschappelijk leven en het verdiepen van levens-en wereldbeschouwing, en voorts al het geen daar rechtstreeks of zijdelingsmee verband houdt, of daartoe bevorderlijk is of kan zijn, alles in deruimste zin van het woord en in het algemeen belang.’

De ISVW is een geheel onafhankelijke non-profitorganisatie. Zij verkrijgthaar inkomsten via het Landgoed ISVW en de bijdragen van donateurs,waaronder de Vrienden van de ISVW. De ISVW organiseert gemiddeldhonderd filosofieweken, beroepsopleidingen, summerschools, evenementenen filosofische cafés per jaar. Onder de kostprijs. De ISVW ontvangt per jaarmaar liefst veertigduizend bezoekers waarvan zevenentwintighonderdfilosofie-liefhebbers op het mooie Landgoed ISVW (en op enkele locaties inhet land). Daarnaast brengt ISVW Uitgevers per jaar gemiddeldvijfentwintig filosofieboeken uit.

Open dag ISVW

Zondag 21 januari 2018Aanvang 14.00 – einde 17.00 uur

Op dezeopen dagpresenterenwe metonze do-centen alle

programma’s voor dezomer van 2018 en kijkenwe natuurlijk naar de basis-cursussen en beroepsoplei-dingen die van start gaan inseptember. Een aantal do-centen geeft een korteworkshop of een fragmentvan de inhoud van hun pro-gramma zodat u ze zelf inhet echt kunt horen spre-ken en zien. Tevens zijn ze inde lobby onder het genotvan een kop koffie of eendrankje na afloop beschik-baar voor al uw vragen. Wesluiten de middag af meteen interview met Denkerdes Vaderlands René tenBos.

ISVW in getallen

● De ISVW organiseert gemiddeld per jaar 100 cursussen en evenementen.

● De ISVW ontving vorig jaar 2.753 deelnemers aan filosofie-evenementen.

● Aantal overnachtingen van onze cursisten: 4.200.

● De Vereniging Vrienden van de ISVW heeft 900 leden.

● ISVW Uitgevers verkoopt gemiddeld per jaar 25.000 filosofieboeken.

● ISVW Uitgevers geeft per jaar gemiddeld 25 nieuwe filosofieboeken uit.

● Het Landgoed ISVW ontving vorig jaar 40.000 bezoekers, waarvan 15.000 overnachtingen (inclusief ISVW-cursisten).

4 ISVW PROGRAMMAGIDS INHOUDSOPGAVE

SPINOZAWEEK: DE WEG NAARGELUK

De vrije wil is een illusie

LIEFDEWEEK: KUN JE LERENLIEFHEBBEN?

Wat zijn je vooronderstellingen over de liefde?

HITLERS MEIN KAMPFHet verboden boek gaat open

MENS EN NATUUR IN HET ANTROPOCEEN

Heftige debatten over de relatie mens-natuur

FRONTIERS OF LIFE SCIENCEHet ontstaan van leven in

nevelen gehuld

DE ESSENTIE VAN MONTAIGNE

Tolerantie, ijdelheid en doodsverachting

9 10

15 21

8

17

Over de ISVW 3Open dag 3Praktische informatie 6

FILOSOFIEWEKEN 8

Hitlers Mein Kampf 8Spinozaweek: de weg naar geluk 9Liefdeweek: kun je leren liefhebben? 10De spelende mens 11Filosofie en film: ‘An imitation of life’ 12Rilke: de filosofie van de dichter 12Het raadsel van de tijd 13Het literaire inzicht 15Frontiers of Life Sciences 15Filosofie en kunst in de Barok 16Søren Kierkegaard: filosoof? theoloog? acteur? Schrijver! 16Mens en natuur in het Antropoceen 17Het verhaal dat blijft 18

WEEKENDEN 20

De weg ontstaat door te gaan. Herdenkingsweekend René Ransdorp 20Populisme en triadisme 21De essentie van Montaigne 21Praktische filosofie 22

BASISCURSUSSEN 24

Esthetica en kunstfilosofie 24Japanse filosofie 26

ISVW IN ’T LAND 28

Nietzsche 28Stoïcijnse levenskunst 29

VRIENDEN VAN DE ISVW 32

Filosofische cafés 33

5ISVW PROGRAMMAGIDS INHOUDSOPGAVE

BEROEPSOPLEIDINGEN EN TRAININGEN 35

Politicus in verwarrende tijden 36Visieontwikkeling in organisaties 37Scholing van de geest 38Filosofie en gezondheidszorg 39Bildung voor PO-schoolleiders 40De lenige professional 41Moreel beraad 42ISTR Public Conference 43Kunst van het vragen stellen 44

Verwacht in 2018 46

SUMMERSCHOOLS 49

Empathisch denken en boogschieten 49Griekse tragedies 49Filosofisch wandelen 50Stoïcijnse levenskunst 50

Voorbij het verstand. Een mystieke kritiek van de rede 51Vrije markt en democratie 51Tao & qigong 53Socratisch gesprek 53Dostojevski de denker 54Frontiers of Astronomy 54Amor fati: liefde voor het lot 56Kierkegaard. Over de vertwijfeling 56De mens: het dier dat zichzelf wil begrijpen 57Anders denken: postmoderne openheid 57Interculturele filosofie 58Denken nu! 58Grote denkers 59

AGENDA 62

DE SPELENDE MENSDe mens: het nog niet

vastgestelde dier

HET RAADSEL VAN DE TIJDZonder tijd zou alles tegelijk gebeuren

FILOSOFIE EN FILM: ‘AN IMITATION OF LIFE’

Een film duurt twee uur om te kijkenen een dag om over na te denken

ESTHETICA EN KUNSTFILOSOFIEWat is schoonheid?

AMOR FATI LIEFDE VOOR HET LOT

Levenskunst, werkelijkheidszin en idealen

JAPANSE FILOSOFIEWeg van goden, boeddha’s en keizers

12

24 56

11 13

26

ISVW PROGRAMMAGIDS 20186

Cursus- en opleidingsaanbod op Landgoed ISVW

De ISVW heeft een gevarieerd cursusaanbod: er zijn de ba-siscursussen en beroepsopleidingen, summerschools, filo-sofieweken, trainingen en evenementen. Daarnaast biedtde ISVW ook cursussen in andere delen van Nederlandaan, onder de naam ‘ISVW in ’t land’. Hieronder staat be-schreven wat de specifieke kenmerken zijn van de verschil-lende categorieën en hoe u zich kunt inschrijven.

Diverse arrangementen

Er zijn vier mogelijke arrangementen:• Arrangement 1: U neemt deel aan de cursus, geniet van

lunch en diner en kiest ervoor om thuis te overnachten. • Arrangement 2: U neemt deel aan de cursus, geniet van

lunch en diner en overnacht op het landgoed in een stan-daardkamer en ontbijt. Standaardkamers zijn een- oftweepersoonskamers.

• Arrangement 3: U neemt deel aan de cursus, geniet vanlunch en diner en overnacht op het landgoed in een plus-kamer en ontbijt. Pluskamers zijn eenpersoonskamersmet een riant bed en televisie.

• Arrangement 4: U neemt deel aan de cursus, geniet vanlunch en diner en overnacht op het landgoed in een com-fortkamer en ontbijt. Comfortkamers zijn tweepersoons-kamers met eigen balkon op het zuiden en prachtig uit-zicht op het bos.

Alle kamers hebben een eigen douche of bad en bevin-den zich in het bos met toegang tot de vele wandelpadenin de omgeving.

Basiscursussen

De basiscursussen van de ISVW zijn geschikt voor ieder-een die geïnteresseerd is in filosofie. De basiscursussen bie-den een gedegen inleiding op en een overzicht van een fi-losofisch thema. Een basiscursus bestaat doorgaans uit vijfweekenden (soms met een afsluitend examenmoment). Deweekenden zijn ook los te volgen. Soms worden de basiscursussen, indien u ze in het geheelheeft gevolgd, afgesloten met een certificaat. Het staat decursist vrij om wel of niet deel te nemen aan het afslui-tende examen.

Landgoed ISVW heeft het Green KeyGoud certificaat. Green Key is het inter-nationale milieukeurmerk voor bedrijvenin de toerisme- en recreatiebranche.Goud is de hoogste gradatie.

Beroepsopleidingen

De ISVW-beroepsopleidingen zijn bedoeld voor professi-onals die op zoek zijn naar filosofische verdieping binnenhun vakgebied. De beroepsopleidingen zijn gericht op hetverwerven van praktische vaardigheden die in een huidigebaan kunnen worden toegepast of een opening bieden toteen nieuwe (filosofische) baan, bijvoorbeeld als filosofischpracticus of socratisch gespreksleider.

Filosofieweken en summerschools

De filosofieweek is het paradepaardje van de ISVW. Gedu-rende meerdere dagen begeleiden één of meerdere docen-ten u langs het pad van een filosofisch of wetenschappelijkonderwerp. Als u eindelijk eens die ene grote denker wiltdoorgronden of dat boeiende thema wilt uitdiepen in eenplezierige sfeer, dan bent u bij de ISVW aan het juisteadres. Wederom kunt u kiezen uit de eerder genoemde vierarrangementen.

Trainingen

De ISVW biedt naast opleidingen en cursussen ook kortetrainingen van twee doordeweekse dagen. Tijdens dezetrainingen leert u op efficiënte wijze filosofische vaardig-heden die u direct kunt toepassen in uw dagelijkse prak-tijk.

Praktische informatie

7ISVW PROGRAMMAGIDS 2018

Evenementen

Een evenement is een eenmalige, filosofische activiteit,zoals een lezing van een vooraanstaand (internationaal)denker, een conferentie of een boekpresentatie. Op isvw.nlis het actuele aanbod te vinden.

ISVW in ‘t land

De cursussen die de ISVW elders in het land uitzet, be-staan uit reeksen korte bijeenkomsten over een denker ofeen filosofisch thema. Voor wie interesse heeft in filosofiemaar graag in de buurt van huis en haard blijft, bieden wijeen programma met kundige docenten en boeiende les-stof.

Inschrijven

U kunt zich inschrijven voor een cursus of opleiding viaisvw.nl.

Gold Card

De ISVW-Gold Card geeft u een jaar lang recht op het be-zoeken van cursussen, inclusief verblijf. De Gold Card geeftgeen recht op boeken en andere cursusmaterialen. U kuntdeze via de receptie bestellen. U vindt meer informatieover de Gold Card op de Vriendenpagina (p. 32) in dezegids.

Accreditaties

Alle cursussen en opleidingen van de ISVW zijn geaccre-diteerd door de volgende organisaties:• NRTO: Nederlandse Raad voor Training en Opleiding• ANVW: Algemene Nederlandse Vereniging voor Wijsbe-

geerte• CRKBO: Centraal Register Kort Beroepsonderwijs• Stichting Cedeo (onafhankelijk kwaliteitskeurmerk voor

opleidingen)

Naast deze accreditaties worden afzonderlijke opleidingen,trainingen en cursussen vaak door specifieke organisatiesgeaccrediteerd. Deze aanvullende accreditaties treft u bijde betreffende opleidingen, trainingen of cursussen. Debasiscursussen en beroepsopleidingen van de ISVW zijnvrijgesteld van BTW. Dit geldt niet voor de verblijfskosten.

Algemene voorwaarden

● De meest recente en gedetailleerde informatie over deprogramma’s treft u op isvw.nl. Hier vindt u ookvideo’s van docenten.

● Indien dit beschikbaar is, krijgt u via de digitale leer-omgeving van de ISVW direct na inschrijving toegangtot de cursusteksten. Deze worden u ook bij aanvangvan de cursus als reader uitgereikt. Niet alle cursussenmaken gebruik van de digitale leeromgeving.

● Uw standaardkamer kunt u opwaarderen naar eencomfortkamer (met o.a. een flatscreen-tv en een bal-kon) met bijbetaling van € 17,50 per nacht, of naar eenpluskamer met bijbetaling van € 10,- per nacht.

● Voorovernachten (op basis van beschikbaarheid) ismogelijk voor € 50,-. Ontbijt is inbegrepen in dit be-drag, maar de toeristenbelasting (ca. € 2,- per nacht)niet.

● Op al onze programma’s zijn de algemene voorwaar-den van toepassing. Deze kunt u vinden op isvw.nl. Opverzoek zenden wij u graag een exemplaar toe.

● Indien u geen gebruik kunt maken van uw reservering,kunt u deze kosteloos annuleren tot vijf dagen vooraanvang. Er wordt dan wel € 25,- administratiekostenin rekening gebracht. Indien u binnen vijf dagen vooraanvang annuleert, zijn wij genoodzaakt om de arran-gementskosten volledig te berekenen.

● Prijzen en programma zijn onder voorbehoud van wij-zigingen.

8

Mein Kampf: velen hebben er een mening over, vrijwel nie-mand heeft het gelezen. Sinds het boek in januari 2016 op-nieuw in Duitsland verscheen, nadat het zeventig jaar verbo-den was geweest, is het debat over Mein Kampf weer in vollegang, ook in Nederland. Is het een goed idee om het opnieuwuit te geven, of is het gevaarlijk om Hitlers denkbeelden te ver-spreiden? En is Mein Kampf überhaupt de moeite van hetlezen waard of is het niets meer dan het haatdragend geraaskalvan een psychopaat?

Hitlers Mein Kampf

Om het maatschappelijk debat over de verschijning van devertaling van Mein Kampf in goede banen te leiden organi-seert de Internationale School voor Wijsbegeerte een filoso-fieweek ‘Hitlers Mein Kampf’ om ons te verdiepen in de ach-tergronden van het boek en de invloeden van Rousseau,Nietzsche, Darwin, Wagner, Gabineau en anderen op hetboek. Hitler zelf is verslagen, maar geldt dat ook voor zijn fi-losofie?

De historische achtergronden, doorwerking en actualiteitvan Mein Kampf bespreken we met historici Ewoud Kieft,Thomas von der Dunk, Bas Kromhout, Bart van der Boom,

met wetenschapsjournalistMarcel Hulspas en met dedenkers Paul Cliteur, Ar-nold Heumakers, Albert vander Schoot en Erno Eskens.De gespreksleiding is inhanden van Ton Maas. Decursisten maken ook eenexcursie naar het nabij gele-gen Kamp Amersfoort enbuigen zich over de vraaghoe we het beste met hetnieuwe bruine denken omkunnen gaan.

FILOSOFIEWEEK

Ewoud Kieft is volgens HistorischNieuwsblad‘de be-langrijkste Neder-landse jonge histori-cus van dit moment’.Kieft publiceerdeonlangs Het verbo-

den boek. Mein Kampf en de aantrek-kingskracht van het nazisme, een feno-menale analyse van Hitlers naargeestigetalent en de opmars van het nazisme.

Bas Kromhout is historicus en journa-list. Hij schrijft regel-matig voor Histo-risch Nieuwsblad enis auteur van Fout!Het ware gezichtvan de NSB. Daar-

naast schreef hij De voorman. Henk Feld-meijer en de Nederlandse SS en hetspraakmakende boek Fout geboren. HetVerhaal Van Kinderen Van Foute Ouders.

Dr. Arnold Heumakers is historicus. Hijwerkte bij het Ne-derlands Instituutvoor Oorlogs Docu-mentatie (Niod).Daarnaast werkte hijbij De Volkskrant en

het NRC. Hij schreef het boek De estheti-sche revolutie.

Prof. Paul Cliteur is rechtsgeleerde enfilosoof. Cliteur is alshoogleraar Encyclo-pedie van de rechts-wetenschap verbon-den aan de Universi-teit Leiden bij het

Instituut voor Metajuridica.

Dr. Albert van der Schoot doceerdeesthetica, cultuurfi-losofie en muziekfi-losofie aan de Uni-versiteit van Am-sterdam. Hijpubliceerde onder

meer De ontstelling van Pythagoras.

Dr. Bart van der Boom is universitairdocent geschiedenisaan de UniversiteitLeiden. Hij won deLibris Geschiedenis-prijs met zijn boekWe weten niets van

hun lot. Gewone Nederlanders en de Ho-locaust.

Dr. Thomas von der Dunk is cultuur-historicus en radio-en televisiecom-mentator. Hij promo-veerde in 1994 opde politieke en ideo-logische aspecten

van de monumentencultus in het HeiligeRoomse Rijk. Hij publiceerde o.a. De scha-duw van het Teutoburgerwoud en Buren.

Marcel Hulspas is wetenschapsjourna-list, columnist en pu-blicist. Hij publi-ceerde onder meerBedenkelijke weten-schap; over de won-

dere wereld der pseudowetenschappenen (met Jan Willem Nienhuys) en TussenWaarheid & Waanzin.

Dr. Erno Eskens is filosoof en politico-loog. Hij is program-madirecteur en uit-gever bij de Interna-tionale School voorWijsbegeerte enschreef meerdere

boeken waaronder Een beestachtige ge-schiedenis van de filosofie.

Ton Maas studeerde culturele antropolo-gie aan de Universi-teit van Amsterdam.Hij schreef jaren langvoor de Volkskranten Ode, werkte alspresentator bij de

Ikon en was van 2002 tot 2012 hoofdradio bij de Boeddhistische Omroep.

Het verbodenboek gaatopen

Data Maandag 4 december – vrijdag 8 december 2017Aanvang maandag 10.30 uur tot vrijdag 17.00 uur.

Deelname Arrangement 1: € 953,50 (inclusief 4x diner met wijn, 5 x lunchbuffet, koffie/thee en Het verboden boek; Mein Kampf en de aantrekkingskracht vanhet nazisme).Arrangement 2: € 1138, 50 (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 1178,50 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4:€ 1208,50 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Docenten

Hitlers Mein Kampf

ISVW PROGRAMMAGIDS FILOSOFIEWEKEN

9ISVW PROGRAMMAGIDS FILOSOFIEWEKEN

Altijd al Spinoza willen begrijpen en gelukkig willenworden dankzij Nederlands grootste denker? Raak geïn-spireerd door de vreugde van het inzicht.

Geen andere verlich-tingsdenker is van gro-tere betekenis voor dehuidige samenlevingdan Spinoza, in wiensdenken moderne waar-den als vrijheid en redecentraal staan. Zijncompromisloze plei-dooi voor democratie,rationaliteit en vrijheidvan meningsuiting wasin de Hollandse Repu-bliek van de zeven-tiende eeuw radicaal en

controversieel. Pas in de twintigste eeuw ontstond er in Eu-ropa een nieuwe belangstelling voor het gedachtegoed vanSpinoza en ontdekte men hoe actueel zijn thema’s zijn vooronze opvattingen over politiek, psychologie, wetenschap enethiek.

Een thema dat onherroepelijk de aandacht trekt voor deeenentwintigste-eeuwse lezer van Spinoza’s werk is hetmensbeeld dat hij schetst en het daarmee samenhangende

idee van menselijk geluk. Spinoza beschouwt de vrije wil alseen illusie. Alles heeft een oorzaak, dus ook onze eigen ge-dachten. Hoewel we graag denken dat we zelf invloed kun-nen uitoefenen op onze eigen gedachten en ons eigen han-delen, is dat volgens Spinoza niet het geval. Maar als we geenvrije wil bezitten, hoe vinden we dan geluk? Hoe kan Spino-za’s filosofie daarbij helpen?

Deze en andere vragen zullen we tijdens deze cursus voorhet voetlicht brengen, onder leiding van een keur aan spino-zaspecialisten.

Dr. Miriam van Reijen doceerde jaren-lang aan verschil-lende universiteitenen hogescholen enze is gepromoveerdop Spinoza. Ze geeftin het hele land le-

zingen over stoïcijnse levenskunst en Spi-noza. Ze schreef onder meer Grote den-kers over emoties (2014) en Stoïcijnse le-venskunst (2016).

Prof. Maarten van Buuren is emeritushoogleraar moderneletterkunde aan deUniversiteit vanUtrecht. Hij schreefonder meer De es-sentie van Spinoza

(2016) en Spinoza -Vijf wegen naar de

vrijheid (2016). Zijn eigen vertaling vanSpinoza's Ethica verscheen dit jaar.

Prof. Vincent Icke Prof. Vincent Icke ishoogleraar theoreti-sche sterrenkundeaan de UniversiteitLeiden en bijzonderhoogleraar kosmo-logie aan de Univer-

siteit van Amsterdam. Daarnaast is hijbeeldend kunstenaar en publicist enneemt hij vaak plaats aan tafel bij De We-reld Draait Door. Recentelijk publiceerdehij Reisbureau Einstein (2017).

Adrie Hoogendoorn is arts en filosoof.Hij geeft cursussenover Spinoza’s filoso-fie en publiceerdedrie boeken overSpinoza: De filosofievan Spinoza, Spinoza

over godsdienst en politiek en Spinoza’sbriefwisseling.

Prof. Kees Schuyt is emeritus hoogle-raar sociologie aande Universiteit vanAmsterdam. Van zijnhand verscheen on-langs Spinoza en devreugde van het in-

zicht (2017), waarin hij in chronologischevolgorde de werken van Spinoza be-spreekt.

Dr. Tinneke Beeckman studeerde mo-raalwetenschappenen filosofie aan deVrije UniversiteitBrussel. Ze is doctorin de moraalweten-schappen. In 2012

verscheen Door Spinoza’s lens. Dit boekwerd bekroond met de Liberales-prijs.Haar boek Macht en onmacht verscheenin 2015, en was genomineerd voor de So-crates Wisselbeker 2015. Ze is columnistevoor De Standaard.

FILOSOFIEWEEK

Vrije wil iseen illusie

Docenten

Data Maandag 18 december – vrijdag 22 december 2017Aanvang maandag 10.30 uur tot vrijdag 12.30 uur met afsluitende lunch.

Deelname Arrangement 1: € 751,50 (inclusief 4 x diner met wijn, 5 x lunch en koffie/thee).Arrangement 2: € 938,50 (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 978,50 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 1.008,50 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Spinozaweek: de weg naar geluk

10 ISVW PROGRAMMAGIDS FILOSOFIEWEKEN

Liefhebben is niet makkelijk: soms maak je ruzie met jepartner, zijn je kinderen opstandig of heb je een hekel aanjezelf. Zijn het romantische of egoïstische idealen die de liefdein de weg staan? Tijdens deze liefdeweek gooien we eerst alonze vanzelfsprekende vooronderstellingen over liefde overhoopom vervolgens te leren hoe we beter kunnen liefhebben.

We zullen de week beginnen met een nauwkeurige blik opons begrip van liefhebben en waarover we het dan eigenlijkmoeten hebben: waarom hebben we lief en wat betekent

dat? De volgende dag zullen we vanuit deze vraag kijkennaar de ander: hoe kun je een partner, collega of vijandbeter liefhebben? De derde dag richten we ons op onszelf enop eigenliefde: waarom en hoe moet je jezelf liefhebben? Wesluiten de week af met een compassiedag waarop we onzenieuw gewonnen inzichten uitbreiden naar een altruïstischevorm van liefhebben.

Socratische gesprekken

Om niet alleen over liefde te praten en werkelijk te lerenhoe we beter moeten liefhebben zullen we elke dag debesproken theorieën en gedachtes praktisch toepassen.Hiervoor zullen we onder andere socratische gesprekkenvoeren, een liefdesbrief aan een vreemdeling schrijven encompassieoefeningen doen.

Prof. Jan Bransen is hoogleraar filosofieaan de RadboudUniversiteitNijmegen. Met Laatje niets wijsmakenwon hij in 2014 deSocrates

Wisselbeker. Hij is oprichter van hettijdschrift Philosophical Explorations enwas tot voor kort columnist van iFilosofie.Zijn columns bundelde hij in 2016 in hetboek Waar filosofen van houden.

Prof. René ten Bos is hoogleraarfilosofie aan deRadboudUniversiteit inNijmegen en sindsdit jaar de nieuweDenker des

Vaderlands. Met Bureaucratie is eeninktvis won Ten Bos de SocratesWisselbeker in 2015. In 2017 verscheenzijn nieuwste boek Dwalen in hetantropoceen.

Dr. Piet Gerbrandy is dichter, essayist,classicus en vertaler.Hij heeft onderandere een vertalingvan het twaalfde-eeuwseliefdestraktaat De

amore van Andreas Capellanus en dedichtbundel Vlinderslag, winnaar van deJan Campert Prijs 2014, op zijn naamstaan. Hij is gepromoveerd op eenproefschrift over poëzie van H.H. ter Balkten Jacques Hamelink en doceertmomenteel aan de Universiteit vanAmsterdam.

Dr. Katrien Schaubroeck is docentwijsbegeerte aan deUniversiteitAntwerpen. Ze doetonderzoek op hetdomein van demeta-ethiek en

morele psychologie. In 2013 verscheenhaar monografie The Normativity of WhatWe Care About. A Love-Based Theory ofPractical Reasons. Momenteel werkt ze

aan een aantal publicaties over liefde,praktische redenen en moraal.

Annemarie van Stee promoveertbinnen het NWO-programma ‘Watkunnen de geestes-wetenschappenbijdragen aan onspraktisch

zelfbegrip?’, op een project over de vraaghoe filosofisch en neurowetenschappelijkonderzoek naar liefde en zelfreflectiekunnen bijdragen aan ons begrip vanexistentieel zelfbegrip.

Marlou van Paridon studeerde filosofieaan de Universiteitvan Amsterdam enPhilosophy ofManagement andOrganizations aan deVU, Amsterdam. Zij

voert al enige jaren een socratischgesprekspraktijk. Onlangs verscheen haarboek Socratisch gesprek voor beginners.

Thijs Sins studeerde bedrijfseconomieen filosofie aan deUniversiteit vanAmsterdam waar hijzijn master met eenscriptie over hetthema liefde

afrondde. Sinds het oprichten van zijneigen praktijk Tatkraft Filosofie biedt hijcoaching en verzorgt hij eigen cursussenop het gebied van levensvragen,identiteit, authentieke keuzes, liefde enzelfacceptatie.

Eva van Pelt is zangeres, theatermakeren schrijfster. Zijstudeerde in 2016 afaan deRockacademie enbracht in dat jaar ookhaar debuutalbum

ZWART uit: Nederlandstalig, fris eneigenwijs. Voor Theaterfestival Boulevardmaakte zij de voorstellingen STROOM(2014), NEST (2015) en ZUCHT (2016),over thema’s als egocentrisme en liefde,verwachting, leegte en verlangen.

FILOSOFIEWEEK

Wat zijn jevooronder-stellingenover deliefde?

Docenten

Data Woensdag 27 – zaterdag 30 december 2017Aanvang woensdag 10.30 uur tot zaterdag 12.30 uur met afsluitende lunch.

Deelname Arrangement 1: € 760,25 (inclusief 4 x lunchbuffet, 3 x diner met wijn enkoffie/thee).Arrangement 2:€ 900,50 (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 930,50 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 953,- (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Liefdeweek: kun je leren liefhebben?


De mens is ‘het nog niet vastgestelde dier’ (Nietzsche):onze ontwikkeling houdt niet op bij devolwassenwording. We kunnen ons verder ontplooien,maar in welke richting? Wie willen we worden? Wat zijnidealen om na te streven? En wat is daarvoor nodig?

Niet alleen kinderen spelen; ook volwassenen kunnenzich tot spelende mensen ontwikkelen. In deze cursusonderzoeken we het thema de ‘spelende mens’ aan dehand van filosofen als Schiller, Nietzsche, Camus,Arendt, Huizinga, De Beauvoir en Irigaray. Ook hetdaoïsme komt aan bod, met in de hoofdrol niet-handelen (wu wei) en een speelse vorm vangelatenheid.

Naast inleidingen op de genoemde filosofen bestaat decursus uit het bespreken van teksten, gekoppeld aande eigen ervaring.

Dries Boele studeerde filosofie in Amsterdam en Parijs. Hij is vanaf1983 betrokken bij de ontwikkeling van praktische vormen vanfilosofie. Sinds 1990 is hij werkzaam als praktiserend filosoof. Hijhoudt zich met name bezig met filosofisch consulentschap,socratische gesprekken en dilemmatrainingen.

FILOSOFIEWEEK

De mens: hetnog niet vast-gestelde dier

Docent

Data Woensdag 27 – zaterdag 30 december 2017Aanvang woensdag 10.30 uur tot zaterdag 17.00 uur.

Deelname Arrangement 1: € 620,25 (inclusief 4 x lunchbuffet, 3 x diner met wijn enkoffie/thee).Arrangement 2: € 760,50 (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 790,50 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 813,- (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

De spelende mens

‘Er is een kind verborgen in deechte man; en het verlangt tespelen. Kom op dan vrouwen enontdek het kind in de man’

Nietzsche


Het thema van deze week is ‘An imitation of life’. Isimitatieleven ook echt leven, of is ons eigen leven niet meerdan imitatie? Ook stellen we de vraag of we een exacte kopievan ons leven nog duizendmaal zouden willen leven.

De ISVW heeftvoor u een selectiegemaakt van debeste filosofischefilms, die wijtijdens dezecursusweekvertonen. Aan elkefilm gaat een

introductie vooraf die de film koppelt aan een filosofischvraagstuk of gedachte-experiment. Door middel vankijkopdrachten leert u de filosofische kwesties in een film teherkennen, te benoemen en erop te reflecteren.

Aan het einde van de week heeft u genoten van zeven films(Fences; Blade Runner; Ex Machina; Solaris; The Matrix;After Life en Arrival) kennis opgedaan over negen filosofen(Rorty, Nussbaum, Turin, Searle, Nozick, Taylor, Descartes,Elisabeth van de Palts en Nietzsche) en nagedacht overurgente filosofische onderwerpen.

Marthe Kerkwijk is filosoof enprogramma-coördinator bij deISVW. Ze gaf les aande University ofLondon, waar zetevens haar

proefschrift over Habermas schrijft. InLonden richtte ze de West LondonPhilosophy School op, waar ze doormiddel van korte verhalen en gedachte-experimenten filosofielessen gaf.Momenteel is ze bezig met het schrijven

van een boek over gedachte-experimen-ten. Daarnaast bezoekt ze het filmhuiswekelijks.

Peter de Bruijn is filmredacteur vanNRC Handelsblad. Hijkwam na zijn studiegeschiedenis aan deUniversiteit vanAmsterdam in dienstvan de krant, waar

hij eerder onder meer bij de redactieBoeken werkte.

FILOSOFIEWEEK

Een film duurttwee uur om tekijken en eendag om over nate denken

Docenten

Data Dinsdag 2 januari - zaterdag 6 januari 2018Aanvang dinsdag 10.30 uur tot zaterdag om 17.00 uur.

.Deelname Arrangement 1: € 933,50 (inclusief 4 x diner met wijn, 5 x lunchbuffet,

koffie/thee).Arrangement 2: € 1.118,50 (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 1.158,50 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 1.188,50 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Filosofie en film: ‘An imitation of life’

Wat is de mens? Wat vermag de mens te zijn? Welke plaatsheeft de mens in het universum? Op dit soort kloekemetafysische vragen wist Rilke een antwoord te formuleren inpuntgave, mooie maar ook zo moeilijke gedichten.

In zijn jonge jarenwas de dichterRainer MariaRilke (1875-1926)nog een lyrischehuis-, tuin- enkeukendichter, oplatere leeftijddichtte hij nietminder dan de grote filosofische gedichten van zijn tijd. Indeze week gaan we in vogelvlucht door de grote werken vanRilke. Dat doen we steeds vanuit het oogpunt van Rilkeslevensfilosofie, die hij door de jaren heen steeds duidelijkerwist uit te drukken. De cursist leert niet alleen beroemdegedichten te begrijpen in het licht van een grotere literaireen filosofische context, ook gaat u zelf aan de slag om deeigen levensfilosofie beter uit te drukken.

Deze cursus veronderstelt geen voorkennis. Passieve kennisvan de Duitse taal is wel aan te raden: een dichter invertaling is als doodgeslagen bier. De docent maakt gebruikvan hoorcolleges, gesprekken, schrijfopdrachten en film.Een reader met tekstfragmenten ontvangt u bij aanvang.

Florian Jacobs is filosoof en redacteur bij ISVW Uitgevers. Hijpubliceerde onder andere de dichtbundel Zwaan en zang. In zijnvrije tijd schrijft hij een boek over het leven en het werk van Rilke.

FILOSOFIEWEEK

‘Van bloeien enverdorren zijnwe ons tegelij-kertijd bewust’

Docent

Data Dinsdag 2 januari - zaterdag 6 januari 2018Aanvang dinsdag 10.30 uur tot zaterdag 12.30 uur met afsluitende lunch.

Deelname Arrangement 1: € 793,50 (inclusief 4 x diner met wijn, 5 x lunch en kof-fie/thee.)Arrangement 2: € 980,50 (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 1.020,50 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 1.050,50 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Rilke: de filosofie van de dichter


Dr. Joke Hermsen studeerde literatuuren filosofie inAmsterdam enParijs. In 1993promoveerde zij aande UniversiteitUtrecht op een

proefschrift over Lou Andreas-Salomé,Belle van Zuylen en Ingeborg Bachmann.Tevens deed zij onderzoek naar hetgedachtegoed van Hannah Arendt,Simone Weil en Emmanuel Levinas.

Dr. Hein van Dongen is filosoof. Hijdoceert aanverschillendeonderwijs-instellingen en isbestuurder van destichting Filosofie

Oost-West. Ook is hij filosofisch consulent.In zijn werk probeert hij filosofie praktischtoe te passen door zich te richten op hetdagelijks leven. In 2014 publiceerde VanDongen Bergson, een introductie tot debelangrijkste ideeën van Henri Bergsonover tijd en leven.

Dr. Douwe Draaisma is een Nederlandspsycholoog diegespecialiseerd is inde aard enmechanismen vanhet menselijkgeheugen. Hij is

bijzonder hoogleraar in de geschiedenisvan de psychologie aan de Rijksuni-versiteit Groningen. Hij promoveerde opDe Metaforenmachine. Een geschiedenisvan het geheugen. Zijn boek Waarom hetleven sneller gaat als je ouder wordt isbekroond met verschillende weten-schappelijke en literaire prijzen. Zijnmeest recente boek is Als mijn geheugenme niet bedriegt (2016).

Dr. Erno Eskens is filosoof enpoliticoloog. Hij isprogrammadirecteuren uitgever bij deInternationaleSchool voorWijsbegeerte en

schreef meerdere boeken waaronder Eenbeestachtige geschiedenis van defilosofie. Hij werkte eerder alshoofdredacteur bij Filosofie Magazine.

Docenten

We leven erin, maar begrijpen er weinig van: tijd. We zijn alle-maal op zoek naar de vraag hoe we onze tijd moeten indelen enwe verbazen ons over de tijd die steeds harder lijkt te gaan naar-mate we ouder worden. We zoeken ook allemaal naar het juistemoment om iets te doen.

Bestaat tijd?Tegelijk is de vraag op wat voor manier tijd bestaat. En wat iseigenlijk het heden? Filosofen en natuurkundigen zijn het erniet over eens. Misschien was er ‘een tijd’ waarin tijd niet be-stond, namelijk voor de oerknal. Zeker is dat er zich op alletijdschalen heel verschillende verschijnselen voordoen. En danzijn er nog zaken als de tijdgeest, de herinnering, de vervelingen de tijdreis. Kortom een heerlijk existentieel en fundamen-teel thema om even voor te gaan zitten. Heeft u even?

‘Tijd is slechts een stroom waarin ik ga vissen’Henry David Thoreau

‘Als we binnenkort alle raadsels hebbenopgelost, zullen we nog altijd het raadsel vande tijd overhouden. Dat zijn we namelijk zelf.’Harry Mulisch

FILOSOFIEWEEK

Zonder tijdzou alles tegelijk gebeuren

Data Maandag 26 februari - vrijdag 2 maart 2018Aanvang maandag om 10.30 uur tot vrijdag om 17.00 uur.

Deelname Arrangement 1: € 904,- (inclusief 4x diner met wijn, 5 x lunchbuffet, koffie/thee en het boek Stil de tijd. Pleidooi voor een langzame toekomst).Arrangement 2: € 1.091,- (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 1.131,- (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 1.161,- (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Het raadsel van de tijd

iFilosofie, het multimediale maandblad van de ISVW, bevat gefilmde gesprekkenmet filosofen, boeksignaleringen, voorpublicaties en een agenda. Het abonnementis gratis en u kunt de eerdere edities ook kosteloos downloaden. Het tijdschrift isbeschikbaar als iBook of als pdf via www.ifilosofie.nl. Abonneer u gratis via de siteen ontvang eens per maand bericht als er een nieuwe editie is verschenen.

Download iFilosofie gratis als pdf of ibook via www.ifilosofie.nl

iFilosofie

ABONNEER JE GRATIS OP DE NIEUWSBRIEF

www.iFilosofie.nl

MULTIMEDIAAL FILOSOFIETIJDSCHRIFT VAN DE ISVW

advertentie


De kracht van literatuur is onder meer dat ze ons even eenander leven laat leiden. Met alle bijhorende gedachten enverwachtingen, dwalingen, emoties en dilemma’s. Waarfilosofie het menselijke bestaan alleen in abstracties kan vatten,confronteert literatuur ons met dat bestaan zelf.

Wat is dat: vol zijn vanwraak, woede, geloof ofliefde… Of hoe voelt dat:een vreemdeling zijn, eenafgewezene, een gevangeneof een neurotischeambtenaar? Leon Heuts, hoofd-redacteur van FilosofieMagazine, neemt tijdens

deze week dertien romans en toneelstukken uit dewereldliteratuur onder de loep. Hij bekijkt ze met eenfilosofische blik, maar staat ook stil bij waar filosofietekortschiet. En misschien versterken filosofie en literatuurelkaar wederzijds, als we proberen iets zinnigs te zeggen overhet menselijke bestaan. Immers, vrij naar Kant: denkenzonder verbeelding is een machinale neurose, enverbeelding zonder denken is weliswaar zalig, maar weinigzeggend.

Vervreemding

Wat de filosofie ons ook leert over wraak – we worden pasecht gegrepen als we zien hoe Orestes wordt achtervolgddoor wraakgodinnen, na de moord op zijn moeder.Filosofen schrijven over bureaucratie als doorgeschoten,‘instrumentele’ rede – maar de echte vervreemding ervarenwe pas als we Kafka lezen.

Leon Heuts is hoofdredacteur bij Filosofie Magazine enFilosofie.nl. Hij studeerde journalistiek en filosofie in Tilburg. In 2012publiceerde hij samen met Herman de Regt, De FilosofieTwittercanon (uitg. Boom). Dit boek was in 2013 genomineerd voorde Socrates Wisselbeker.

FILOSOFIEWEEK

WETENSCHAPSWEEK

Denken met verbeelding

Het leven, in nevelen gehuld

Docent

Docenten

Data Maandag 19 - vrijdag 23 februari 2018Aanvang maandag 10.30 uur tot vrijdag 12.30 uur met afsluitende lunch.

Deelname Arrangement 1: € 751,50 (inclusief 5 x lunch, 4 x diner met wijn en koffie/thee).Arrangement 2: € 801,50 (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 938,50 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt). Arrangement 4: € 1.008,50 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Data Maandag 29 januari - vrijdag 2 februari 2018Aanvang maandag 10.00 uur tot vrijdag 17.00 uur.

Deelname Arrangement 1: € 891,50 (inclusief 4x diner met wijn, 5 x lunchbuffet,koffie/thee).Arrangement 2: € 1.078,50 (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 1.118,50 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 1.148,50 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Het literaire inzicht Dertien literaire werken met filosofische blik Frontiers of Life Sciences

Frontiers of Life Sciences is onderdeel van de succesvolle Fron-tiersreeks: wetenschapsweken over ‘hot and happening’ weten-schap, met vooraanstaande wetenschappers die hun onderzoekpresenteren en u meenemen naar de frontlinies van hun eigenwerk en dat van collega’s. Na Physics, Astronomy en Sciencestaan ditmaal de Life Sciences centraal, met andere woorden,het onderzoek naar het leven zelf.

Prof. Vincent Icke zal de eersteochtend inleiden, over het ont-staan van het leven en hoeveel wedaarover intussen weten, maarook over wat nog in nevelen ge-huld is en dus een uitdagingvormt voor evolutiebiologen. Prof.Jelle Reumer zal de onderwerpen

van de overige sprekers ’s morgens inleiden, opdat alle deel-nemers de presentaties van de specialistische topweten-schappers goed kunnen volgen. ’s Avonds is er als facultatiefextraatje een afwisselend en verrassend programma. De sa-menstelling, organisatie en begeleiding zijn weer in handenvan Charlotte Icke-Lemmens.

Topwetenschap voor iedereen

Deze week is bedoeld voor iedereen met 3 vwo-niveau ofverder en een warme belangstelling voor dit onderwerp. Hetblijkt uit ervaring ook een aanrader voor ouders met tienersdan wel grootouders met kleinkinderen. Op isvw.nl plaatsenwe de nieuwste informatie over het programma en meer in-formatie, zie www.isvw.nl/frontiers-of-life-sciences.

Prof. Vincent Icke is hoogleraar theore-tische sterrenkundeen kosmologie, beel-dend kunstenaar enpublicist. Bekendvan radio en tv, waarhij gepassioneerd

uitleg geeft over de laatste ontdekkingen.Recent verschenen: Reisbureau Einstein,over buitenaardse buren.

Prof. Jelle Reumer is bioloog, hoogle-raar Vertrebrale Paleontologie inUtrecht, publicist enboeiend spreker overevolutie en ecologie.


De overgang van Renaissance naar Barok brengt ingrijpende ver-anderingen met zich mee op het gebied van de filosofie, van dewetenschappen én van de verschillende kunsten.

Nederland neemt in dezeGouden Eeuw een bijzondereplaats in. Een gegoede klassevan rijke burgers baadt inweelde en Amsterdam bouwteen stadhuis op de Dam. Des-cartes en Spinoza bloeien hierop. Hun stijl van denken heeftook zijn weerslag op het den-ken over kunst.

Francis Bacon en David Hume, Monteverdi en Vivaldi, RachelRuysch en Judith Leyster, Heinrich Schütz en J.S. Bach, Ber-nini en Rubens, Barbara Strozzi en Elisabeth Jacquet de la Gu-erre, Rembrandt en Caravaggio, Elisabeth van de Palts enAnna Maria van Schurman, Catharina de Grote en Christinavan Zweden, Sweelinck en Huygens, Rameau en Rousseau –in deze cursus krijgen ze allemaal een podium! Met gastdo-centen Dorothée Wortelboer, Gerard van der Leeuw, dr. Pietavan Beek en Willem Bruls.

Deze cursus bestaat voornamelijk uit hoorcolleges, geïnte-greerd met het kijken naar kunst en het luisteren naar muziek.

Dr. Albert van der Schoot doceerdeesthetica,cultuurfilosofie enmuziekfilosofie aande Universiteit vanAmsterdam. Hijredigeerde meerdere

boeken over de raakvlakken van muzieken filosofie.

Karin Braamhorst is kunsthistorica enauteur van o.a. hetIkonen lexicon(2004), Nederland inde negentiende-eeuw (2006), eenvijftal luisterboeken

en Het poppenhuis van PetronellaOortman (2014).

Met gastdocenten DorothéeWortelboer, Gerard van der Leeuw,dr. Pieta van Beek en Willem Bruls.

Prof. Paul van Tongeren is emeritushoogleraarwijsgerige ethiekaan de RadboudUniversiteitNijmegen. Hijschreef onder meer

Leven is een kunst (2012), Het Europesenihilisme (2012), Dankbaar (2015) enNietzsche (2016).

Wout van Tongeren studeerdedramaturgie enfilosofie. Hij werkt alsdramaturg bijmuziektheater-gezelschapSilbersee. Hij schreef

zijn masterscriptie over de rol van theaterin het oeuvre van Kierkegaard.

FILOSOFIEWEEK

FILOSOFIEWEEK

Een reis door deGouden Eeuwmet kunst en muziek

‘Het leven kanalleen achter-waarts wordenbegrepen, maarmoet voorwaartsworden geleefd’

Docenten

Docenten

Data Maandag 26 februari - vrijdag 2 maart 2018Aanvang maandag 10.30 uur tot vrijdag 12.30 uur met afsluitende lunch..


Data Woensdag 25 april - zondag 29 april 2018.Aanvang maandag 10.30 uur tot vrijdag 12.30 uur met afsluitende lunch.


Filosofie en kunst in de Barok Søren Kierkegaard: filosoof? Theoloog? Acteur? Schrijver!Wat heeft Søren Kierkegaard te zeggen over de esthetische, deethische en de religieuze levenswijze, en waarom laat hij hetmeeste daarvan zeggen door pseudoniemen? Met specialeaandacht voor Kierkegaards belangstelling voor het theater!

Deze cursus biedt eenstevige inleiding in hetdenken van SørenKierkegaard, door colleges,gezamenlijke tekstlezingenen toepassingen van zijndenken aan de hand vanfilms. Deze cursus is eenaanrader voor mensen metbelangstelling voorcultuurfilosofie, ethiek, godsdienstfilosofie en uiteraardtheater. Ook is deze cursus geschikt voor acteurs, regisseurs,dramaturgen en schrijvers.


We leven in het Antropoceen: het tijdperk waarin de invloedvan de mens de dominante factor is geworden voor detoekomst van het leven op aarde. Onze visie op de verhoudingmens en natuur is doorlopend in revisie, maar komt nu in eenstroomversnelling. Het Antropoceen brengt ons nieuwe vragenen dilemma’s, zoals waarvoor we verantwoordelijk willen zijn.

Willen we alle soorten en ecosystemen bewaren en wie is dedirecteur van de dierentuin waar we de baas van zijngeworden? Hoe gaan we om met de dieren? Troeteldieren enplofkippen worden wel heel verschillend behandeld. Nieuweinzichten vervagen de grens tussen mens en dier. We gaanook kijken naar schoonheid en troost: krijgt de natuur eenandere rol in termen van schoonheidservaring, rituelen,spiritualiteit? De ideeën over mogelijke strategieën voor detoekomst van de biodiversiteit van de planeet lopen sterkuiteen. Welke strategieën hanteren optimisten versuspessimisten, romantici versus technologen en waar komende verschillen vandaan?

Deze week is voor een breed publiek, van professionals totliefhebbers op het terrein van natuur, dat zich wil verdiepenin de filosofische achtergronden van de heftige debattenover de relatie mens-natuur.

Bram van de Klundert was ondermeer hoofd afdelingstrategie van dedirectieNatuurbeheer,directeur van deVROM-raad en het

Waddenfonds. Hij schreef tientallenartikelen en twee boeken over natuur:Expeditie wildernis en Op zoek naar onzenatuur. Nu is hij zenleraar, schilder ennatuurbeheerder.

Prof. René ten Bos is hoogleraarfilosofie aan deRadboudUniversiteit inNijmegen en sinds2017 de nieuweDenker desVaderlands. Met

Bureaucratie is een inktvis won Ten Bos deSocratesbeker in 2015. In 2017 verscheenzijn nieuwste boek Dwalen in hetAntropoceen.

Dr. Eva Meijer is filosoof, beeldendkunstenaar enauteur. In 2017promoveerde zij ophaar onderzoek naarde politiek vandierentalen. Ze

publiceerde verschillende romans,waaronder Het vogelhuis (2016), en hetgoed ontvangen filosofieboek Dierentalen(2016).

Prof. Paul van Tongeren is emeritushoogleraarwijsgerige ethiekaan de RadboudUniversiteitNijmegen. Hij schreefonder meer Leven iseen kunst (2012),

Het Europese nihilisme (2012), Dankbaar(2015) en Nietzsche (2016).

Prof. Henk Manschot is emeritushoogleraar filosofieaan de Universiteitvoor Humanistiek inUtrecht. Hij schreefonder andere Blijf deaarde trouw. Pleidooi

voor een Nietzscheaanse Terrasofie(2016) en In naam van denatuur (2009).

Prof. Jozef Keulartz is gasthoogleraarmilieufilosofie aande RadboudUniversiteitNijmegen. Hijpubliceerde overScience &

Technology Studies, sociale en politiekefilosofie, dierethiek en milieufilosofie, enklimaatbeleid en natuurbeleid.

FILOSOFIEWEEK

Heftige debatten over de relatie mens-natuur

Sprekers

Data Maandag 30 april – vrijdag 4 mei 2018Aanvang maandag 10.30 uur tot vrijdag 12.30 uur met afsluitende lunch.

Deelname Arrangement 1: € 891,50 (inclusief 4 x diner met wijn, 5 x lunchbuffet,koffie/thee).Arrangement 2: € 1.078,50 (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 1.118,50 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 1.148,50 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Mens en natuur in het Antropoceen


De wereld bestaat uit verhalen. Mooie, gruwelijke,ongeloofwaardige, bizarre, waar gebeurde, gedroomde ofverzonnen verhalen. Vaak zijn ze een melange van dit alles.Schrijven is het liegen van de waarheid. Maar welke waarheidwillen we in een verhaal gestalte geven? Hoe vinden we dekracht om het ook echt te schrijven?

In deze cursus volgen weonze verbeelding en beste-den we aandacht aan lite-raire vorm. Filosofischethema’s zoals vrijheid,schoonheid, goed en kwaadzullen een leidraad zijn omzowel onze verbeelding alshet zoeken naar een eigenspecifieke vorm helder tekrijgen.

Waar gaat het om? Wat willen we nu eigenlijk vertellen? Weschrijven zo mogelijk allemaal een kleine novelle waarinieders verhaal – dat altijd al geschreven zou moeten worden– een daadwerkelijk verhaal wordt en een verhaal blijft. Ditalles gebeurt aan de hand van opbouwende schrijf-oefeningen. Zelf schrijven staat centraal, er is veelgelegenheid elkaars werk te horen en te bevragen.Uiteindelijk presenteren we aan elkaar: het verhaal dat blijft!

Het staat deelnemers vrij om een eigen laptop mee te nemen.

Dorine Bauduin studeerdevertaalkunde enfilosofie aan deUniversiteit vanAmsterdam. Vanaf2004 is zijzelfstandig

werkzaam als begeleider van socratischegesprekken en geeft zij trainingen inberoepsethiek.

Diet Verschoor is auteur van velekinderboeken,adviseur en trainer.Zij geeft literaireschrijftrainingen inonderwijs,bedrijfsleven en

culturele instellingen, vaak gecombineerdmet filosofie.

FILOSOFIEWEEK

Schrijven ishet liegen vande waarheid

Docenten

Data Maandag 7 mei – vrijdag 11 mei 2018Aanvang maandag 10.30 uur tot vrijdag 12.30 uur met afsluitende lunch.


Het verhaal dat blijftFilosofische schrijfweek

Vrij van intenties stijgen wolken

boven de bergtoppen uit,

moe van het vliegen weten

vogels toch terug te keren.

Tao Yuanming (365-427 n. Chr.)

OOSTERSE FILOSOFIE SCHEURKALENDER 2018MICHEL DIJKSTRA & SIMONE BASSIE (RED.)

Het lezen van wijsheidsteksten uit eenandere traditie dan de onze vormt eendenkexercitie die je veel kan brengen. Zo maakt de lezer via deze kalender kennis met teksten uit Indiase, Tibetaanse,Chinese, Japanse en islamitische intellectuele stromingen. Ook mooi alscadeau of relatiegeschenk!

736 BLZ. | SCHEURKALENDER | € 15,95

advertentie

‘Lekkerekoekjes.’

Gerard van der Leeuw

Bron: Markante Vrienden (2016)

20 ISVW PROGRAMMAGIDS WEEKENDEN

‘Als niet-doen wordtgedaan, blijft nietsongedaan.’ ‘De wegontstaat gaande deweg.’ Wie ooit eencursus van RenéRansdorp heeftgevolgd, kent dezezinnen wellicht uit hethoofd.

Met zijn leesgroepen, lezingen en boeken heeft Renéjarenlang de schoonheid van het daoïstische denkenontsloten, onder andere op de ISVW. Dit weekendstaat in het teken van zijn werk aan de hand vanbijdragen van Michel Dijkstra en Jan De Meyer, diemet René samenwerkten voor het boek Inleidingtaoïstische filosofie (2015). Daarnaast is er ruimte voorpersoonlijke inbreng van cursisten en klinkt erklassieke muziek: een medium dat voor Renéonlosmakelijk met de kracht van het zachte verbondenwas.

Michel Dijkstra studeerde filosofie,journalistiek enSanskriet inGroningen. Hijpubliceerde o.a.Zenboeddhisme(2010) en Basisboek

oosterse filosofie (2016) en redigeerdeInleiding taoïstische filosofie (2015).

Dr. Jan De Meyer schreef Wu Yun’s Way.Life and Works of anEight-Century DaoistMaster (2006) enLeyuan. De tuin vanhet geluk (2009). Hijvertaalde de

klassieke werken Liezi en Wunengzi(2008 en 2011) en schreef samen metMichel Dijkstra, René Ransdorp en dr.Woei-Lien Chong Inleiding taoïstischefilosofie (2015).

WEEKEND

De weg ontstaatgaande deweg

Docenten

Data Zaterdag 10 en zondag 11 februari 2018Aanvang zaterdag 10.30 uur tot zondag 12.30 uur met afsluitende lunch.

Deelname Arrangement 1: € 302,50 (inclusief 2 x lunch, 1 x diner met wijn en koffie/thee).Arrangement 2: € 360,- (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 370,- (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 377,50 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

De weg ontstaat door te gaan Herdenkingsweekend RenéRansdorp (1944-2017)

‘Drie dingen kunnen nietlang verborgen zijn:

de zon, de maan, de waarheid’

Boeddha

21ISVW PROGRAMMAGIDS WEEKENDEN

Populisme en triadisme

WEEKEND WEEKEND

De essentie van Montaigne

Iedereen kent Montaigne als een man die wijze levenslessen teberde bracht. Maar zo wordt maar een klein deel zichtbaarvan wat Montaigne tekent: een vrijdenker, relativerend, metveel zelfspot, geestig. En hij schreef graag essays die vaak kopnoch staart hebben, zodat het de lezer heel wat hoofdbrekenskost om erin door te dringen.

In dit weekend zal prof.Frans Jacobs juist dezeMontaigne voor hetvoetlicht brengen enzoveel mogelijkdoorgronden, aan dehand van enige capitaselecta uit zijn boek Deessentie van Montaigne.Aan de orde komenkernbegrippen alstolerantie, ijdelheid en

doodsverachting. Hoorcollege wordt afgewisseld metgezamenlijk lezen en bespreken van een fragment. In deavond zal Alain de Bottons The Art of Travel wordenvertoond.

Wat is populisme en wat is er eigenlijk tegen? Om mogelijkeantwoorden op deze vraag te begrijpen nemen we in ditweekend het werk van filosofen Karl Popper en JürgenHabermas onder de loep. Beide denkers vertegenwoordigenmet hun theorieën een vorm van triadisme.

Triadisten delen dewerkelijkheid op indrie betekenisgevendedomeinen die metelkaar samenhangen.Waarom is dat zogeschikt om eenfenomeen als

populisme te begrijpen? We onderzoeken de verschillen enovereenkomsten tussen de theorieën van Popper enHabermas en passen hun filosofie toe op de actualiteit, inhet bijzonder het populisme.

Maatschappelijk debat

Dr. Eite Veening zal het metafysisch triadisme van Popper,van zichzelf en van André de Vries uiteenzetten. MartheKerkwijk zal het sociaal-kritisch triadisme van Habermasdaartegenover zetten. Daarna plaatsen zij het triadisme vanPopper en dat van Habermas in een bredere historischecontext en passen zij deze theorieën toe op hetmaatschappelijke debat over populisme. Het programmabestaat voor een deel uit hoorcollege en voor een deel uitgroepsgesprek.

Dr. Eite Veening is een van degrondleggers van defilosofischeconsultatie inNederland. Hij wasdocent/manager intal van opleidingen

in de zorg en had ruim vijfentwintig jaareen eigen filosofische praktijk.

Marthe Kerkwijk is filosoof enprogrammacoör-dinator bij de ISVW.Ze gaf les aan deUniversity of Londonen promoveertmomenteel op het

werk van Jürgen Habermas.

Docenten

Prof. Frans Jacobs is emeritushoogleraarwijsgerige ethiekaan de Universiteitvan Amsterdam.Sinds zijn emeritaatstort hij zich

enthousiast op randgebieden van defilosofie, zoals Dante, Montaigne en

Proust. Hij schreef Twaalf emoties, Eenfilosofie van emoties en verlangens,(samen met Florian Jacobs) Markantedenkers en De essentie van Montaigne.

Docent

Data Zaterdag 24 en zondag 25 februari 2018Aanvang zaterdag 10.30 uur tot zondag 17.00 uur.

Deelname Arrangement 1: € 333,50 (inclusief lunch, diner met wijn en koffie/thee).Arrangement 2: € 391,- (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 401,- (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 408,50 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Data Zaterdag 5 en zondag 6 mei 2018. Aanvang zaterdag 10.30 uur tot zondag 12.30 uur met afsluitende lunch.

Deelname Arrangement 1: € 320,- (inclusief lunch, diner met wijn, koffie/thee enhet boek De essentie van Montaigne).Arrangement 2: € 377,50 (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 387,50 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 395,- (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Duik de dieptein met Popperen Habermas

Tolerantie, ijdel-heid en doods-verachting

22 ISVW PROGRAMMAGIDS EVENEMENTEN

ZONDAG 13 MEI 2018 VAN 10.30 UUR TOT 17.00 UUR

ZONDAG 10 DECEMBER 2017VAN 10.30 UUR TOT 17.00 UUR

EVENEMENTEN

ZONDAG 14 JANUARI 2018VAN 10.30 UUR TOT 17.00 UUR

ZONDAG 11 FEBRUARI 2018VAN 10.30 UUR TOT 17.00 UUR

Elk kind is een filosoof,want elk kind is van naturenieuwsgierig en stelt vragenover filosofische onderwer-pen. Hoe stimuleer je dienatuurlijke belangstellingvoor diepgaande gesprek-ken? Verschillende manie-ren van filosoferen met kin-deren en jongeren wordenbesproken, gedemonstreerden geoefend.

Docent

Ed Weijers (onder voorbehoud)

Wat is een filosofisch prac-ticus? Hoe komt een filoso-fisch practicus met eencliënt tot de kern van dezaak? De docent zal ingaanop de verschillende aspec-ten die komen kijken bijeen filosofische praktijk enfilosofische dieptegesprek-ken.

Docent

Harm van der Gaag

Metafysica abstract en aca-demisch? Welnee, zegt Spi-noza. Zijn ideeën over devrije wil, de emoties en denatuur hebben ingrijpendeconsequenties voor depraktijk van alledag. In hetlicht van Spinoza besprekenwe de Rationeel-EmotieveTheorie.

Docent

Dr. Miriam van Reijen

Keuzestress is een belang-rijk probleem in het dage-lijks leven en de beroeps-praktijk. Niets nieuwsonder de zon; vanaf deOudheid tot de existentia-listen in de twintigste eeuwhouden filosofen zich albezig met de vraag hoe wekeuzes moeten maken als erzoveel te kiezen valt. Epicu-rus, Augustinus en Sartrewisten daar wel raad mee:kiezen is niet moeilijk.

Docent

Dr. Miriam van Reijen

Willen, kiezenen handelen

Spinoza in depraktijk

Filosofischpracticus

Filosoferenmet kinderenen jongeren

Evenementen praktische filosofieFilosofie, wat kun je daar nu mee? Om antwoord te geven op die vraag kun je bij de ISVW kennismakenmet een vorm van filosofie die in de praktijk wordt beoefend. Heb je de smaak te pakken en wil je meerweten of leren hoe je filosofie kunt gebruiken in je eigen (beroeps)praktijk? Elk van deze thema’s wordtverder uitgediept in een beroepsopleiding of summerschool. Raadpleeg deze programmagids voor meerinformatie of neem contact op met de ISVW voor advies.

Dr. Miriam van Reijen doceerde jaren-lang filosofie aanverschillende uni-versiteiten en hoge-scholen. Zij beoefentdaarnaast zelf aller-lei manieren van

praktische filosofie. Ze promoveerde opSpinoza en publiceerde onder meer deboeken Grote denkers over emoties(2015) en Stoïcijnse levenskunst (2016).

Harm van der Gaag voert sinds 2004fulltime een filosofi-sche praktijk, Denkdieper, in Utrecht. Hijis hoofddocent vande beroepsopleidingFilosofisch practicus

bij de ISVW. Hij schreef Wie het niet weetmag het zeggen (2014).

Ed Weijers is coördinator van het Cen-trum KinderfilosofieNederland en erelidvan het dagelijks be-stuur van SOPHIA, deEuropese stichtingvoor de bevordering

van het filosoferen met kinderen. Weijersheeft filosofie gestuurd in Leiden, volgdede lerarenopleiding in Utrecht en filoso-feert met individuen en uiteenlopendegroepen in binnen en buitenland voorEPIC International.

Docenten

Deelname

€ 134,- per bijeenkomst (inclusief lunchbuffet, koffie/thee en lesmateriaal).

'Alleen gedachten die ons tijdens hetwandelen invallen zijn waardevol'

Nietzsche

24

Wanneer spreken wij van een geslaagdkunstwerk? Waarom is kunst eigenlijkbelangrijk? En wat is schoonheid? Is hetnoodzakelijk dat een kunstwerk mooi is ombetekenisvol te zijn? Kunnen we wel eendefinitie van schoonheid geven? In deze cursuskomen dit soort vragen aan de orde.

Wat leer je?

Je maakt kennis met opvattingen van filosofen overschoonheid en kunst. Wat hebben zij daarover tezeggen, naar welke kunstwerken verwijzen zij en welkekunstenaars hebben zich door bepaalde filosofen lateninspireren? Je krijgt inzicht in de belangrijkste vragenvan de esthetica en de kunstfilosofie. Tevens krijgt jede gelegenheid om met elkaar na te gaan hoe ze een rolspelen in de klassieke en hedendaagse kunst. Je leertop tal van manieren genieten van kunst en na afloopbeschik je over enkele handvatten om zelfstandig enmet elkaar te filosoferen over schoonheid en kunst.

Voor wie?

Deze cursus is geschikt voor mensen met eenfilosofische belangstelling in schoonheid en kunst. Eris geen voorkennis vereist.

Programma

Weekend I: Kunst, moraal en de verbeelding van het kwaad– Plato en Giotto, Nietzsche en Ophuis

Tijdens dit weekend onderzoeken we in hoeverre eenmooi kunstwerk altijd is verbonden met een bepaaldeopvatting over wat moreel goed is. Om die samenhanginzichtelijk te maken staan we stil bij de relatie tussenkunst en moraal bij Plato en Giotto, Nietzsche enOphuis.

Weekend II: Over lineair perspectief en het bezieldelichaam - Descartes en Alberti, Merleau-Ponty en Cézanne

In deze bijeenkomst onderzoeken we de rol van hetlichaam in de ervaring van het kunstwerk. In Oog enGeest (1961) knoopt Merleau-Ponty aan bij de opvattingvan Panofsky dat het lineair perspectief begrepen moetworden als een symbolische vorm van een Cartesiaansedenkwijze. In het verlengde hiervan zullen we tevensaandacht schenken aan een studie van Deleuze van hetwerk van Francis Bacon.

Weekend III: De actualiteit van het schone – Kant,Gadamer, Benjamin

Wat bedoelen we als we zeggen dat een landschap of eenkunstwerk mooi is? Met het oog op de uitwerking van

BASISOPLEIDING

Esthetica en kunstfilosofie

ISVW PROGRAMMAGIDS BASISCURSUSSEN

Waarom is kunst belangrijk?

Hoofdocent

Arthur d’ Ansembourg studeerdefilosofie aan deUniversiteit vanAmsterdam enMünchen. Daarnawas hij werkzaamals onderzoeker aan

de Universiteit van Tilburg. Sinds 2002 ishij als filosoof werkzaam in hetvolwassenenonderwijs. Hij geeftvoornamelijk cursussen op het gebiedvan de esthetica- en kunstfilosofie. Tevensbegeleidt hij socratische gesprekken overkunst en verzorgt hij filosofischerondleidingen voor museale instellingen.In 2018 verschijnt van hem: Er zit ietsachter. Over filosofie en kunst.

Gastdocenten

Marjolijn van den Assem studeerdeaan de Willem deKooning academiein Rotterdam. Zij isbijzonder goed thuisin de werken vanNietzsche. Dit werkt

door in haar tekeningen, schilderingen enruimtelijke papieren of plaatstalenwerken.

Roland Schimmel studeerde aan deAcademie voorBeeldende Kunstenin Arnhem, waar hijlater ook lesgaf. Hijexposeerde onderandere in

Rotterdam, Amsterdam, Porto, Berlijn enNew York.

Dr. Ike Kamphof promoveerde in 2002aan de KatholiekeUniversiteit vanLeuven op hetproefschrift Detwijfel van Lyotard.Over het subliemeals een gevoel van

deze tijd. Zij is universitair docent aan deUniversiteit Maastricht. In 2013 verscheenvan haar Iedereen Voyeur. Kijken enbekeken worden in de eenentwintigste-eeuw

Bas van den Hurk leeft en werkt inTilburg. Hij studeerdeaan de Akademievoor Kunst enVormgeving St. Joostte Breda en filosofievan de esthetica aan

de Universiteit van Amsterdam. Zijn werkwordt wereldwijd geëxposeerd.

Docenten

25ISVW PROGRAMMAGIDS BASISCURSUSSEN

die vraag besteden we aandacht aan Kants analyse vande ervaring van schoonheid in de natuur en in de kunst. Vervolgens zullen we ingaan op de manier waaropGadamer inzicht verschaft in de hermeneutischestructuur van de esthetische ervaring. Bij Benjaminkomt de opvatting naar voren dat het in de modernekunst niet meer gaat om schoonheid, maar dat de kunstin eerste instantie een schok teweeg wil brengen.

Weekend IV: Het sublieme in de kunst - Burke en Kant,Lyotard en Newman, Rancière en On Kawara

Kant ontwikkelt zijn analyse van het sublieme ofverhevene vanuit een discussie met de achttiende-eeuwse Engelse filosoof Edmund Burke. Om tot eenbeter begrip te komen van het debat rondom het belangvan het sublieme voor de moderne kunst zullen wetevens kennis maken met de kritische kanttekeningenvan Rancière bij het denken van Lyotard.

Weekend V: Het einde van de kunst en daarna - Hegel ende geschiedenis, Danto en Warhol, Groys en Bartana

Hegel meent dat de geschiedenis van de kunst tot eenvoltooiing is gekomen en er in de moderne tijd nog welkunstwerken gemaakt kunnen worden, maar dat er geenwezenlijke vernieuwing meer mogelijk is. Vraag is watHegel daarmee bedoelt en hoe dit thema een rol is gaanspelen in het hedendaagse denken van Arthur Danto enBoris Groys.

Data Zaterdag 20 en zondag 21 januari 2018Zaterdag 24 en zondag 25 februari 2018Zaterdag 24 en zondag 25 maart 2018Zaterdag 5 en zondag 6 mei 2018Zaterdag 2 en zondag 3 juni 2018Aanvang zaterdag 10.30 uur tot zondag 12.30 uur met afsluitende lunch.

Deelname Arrangement 1: € 1.557,45 (inclusief lunch, diner met wijn enkoffie/thee en het boek Er zit iets achter. Over filosofie en kunst).Arrangement 2: € 1.844,95 (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 1.894,95 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 1.932,45 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

De weekenden van deze basiscursus zijn ook los te volgen:Arrangement 1: € 302,50 (programma inclusief 2 x lunch, 1 x diner metwijn en koffie/thee).Arrangement 2: € 360,- (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 370,- (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 377,50 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

26 ISVW PROGRAMMAGIDS BASISCURSUSSEN

oude vijvereen kikker springt eringeluid van water

Dit beroemde gedicht van de zeventiende-eeuwsehaikumeester Basho onthult twee essentiëlekenmerken van Japans denken: eenvoud en diepte. Inde Basiscursus Japanse filosofie verkent u de rijkeschakeringen van de Japanse geest aan de hand van dedrie belangrijkste filosofieën: de kamicultus (beterbekend als ‘shinto’), het boeddhisme en hetconfucianisme. Al deze stromingen houden zich bezigmet de ‘do’ of ‘weg’, de juiste wijze om je leven te leidenals godsdienstig persoon (shinto), als volgeling van deBoeddha (boeddhisme) of als onderdeel van depolitieke gemeenschap (confucianisme). Opvallendgenoeg bestaan deze wegen niet alleen uittheoretiseren, maar vooral uit de beoefening ervan.

Wat leer je?

Deze cursus daagt je uit om zelf de Japanse wegen tevolgen via onder andere meditatieoefeningen, hetlezen van gedichten en het bekijken van Japanse films.Zo raken we misschien aan de ruimte waaruit Bashozijn poëtisch oeuvre schiep. De Basiscursus Japanse filosofie kan afgesloten wordenmet het behalen van een certificaat (optioneel). Eencertificaat wordt behaald door deelname aan decursusweekends, het beantwoorden van vragen bijbronteksten en het houden van een kort referaat op detentamenmiddag.

Voor wie?

Deze cursus is geschikt voor mensen met interesse inJapanse filosofie, kunst en dichtkunst, die bereid zijnde stof niet alleen via kennisoverdracht, maar ookdoor middel van oefening en verschillendekunstvormen tot zich te nemen.

Weekend I: De weg der goden: de kamicultus als basis vande Japanse cultuur

De verering van ‘goddelijke machten’ (Japans: kami)bestond al voordat het boeddhisme vanuit hetAziatische vasteland naar Japan werd geëxporteerd. Opdie manier vormt het shintoïsme, zoals dezecultusverzameling later genoemd werd, de basis van decultuur van het Land van de Rijzende Zon. Tijdens dezaterdag van dit cursusweekend maakt u kennis metde bonte mythenverzamelingen waarin de kamiworden bezongen. U verdiept zich tevens in degrootste shintodenker aller tijden, de vijftiende-eeuwseYoshida Kanetomo, en krijgt inzicht in de manierwaarop shinto de Japanse cultuur tot de dag vanvandaag beïnvloedt (onder andere theater ensumoworstelen). Zondag vertelt Henk Oosterling overzijn filosofische ontmoeting met Nippon.

Weekend II: De weg van de Boeddha: de vele gezichten vanhet Japanse boeddhisme

Wie aan Japan denkt, heeft al snel beelden vanmediterende monniken en metershogeboeddhabeelden in zijn hoofd. De invloed van hetboeddhisme op de Japanse filosofie is inderdaad niet teoverschatten. Tijdens dit cursusweekend volgt u degeschiedenis van Boeddha’s leer aan de hand van twee

BASISOPLEIDING

Japanse filosofie: weg van goden, boeddha’s en keizers

Japans denken: eenvoud en diepte

Hoofdocent

Michel Dijkstra is publicist en docentop het gebied vanoosterse filosofie enwesterse mystiek. Hijpubliceertregelmatig over(zen)boeddhisme en

christelijke spiritualiteit in onder andereFilosofie Magazine en Volzin.

Gastdocenten

Dr. Henk Oosterling publiceerdeonlangs het boekWaar geen wil is, iseen weg over zijnervaringen met deJapanse filosofie encultuur. Hij is

verbonden aan de Erasmus Universiteit enbedenker van Rotterdam Vakmanstad.

Annewieke Vroom is kenner van deKyotoschool, metname van het werkvan Masao Abe. Zijdoceertvergelijkendegodsdienst-

wetenschap aan de Vrije Universiteit.

Renate Schepen studeerdewijsbegeerte aan deVrije Universiteit inAmsterdam, aan deUniversity of Ghanain Legon en aan deUniversidad de La

República in Montevideo. Momenteeldoet zij promotie-onderzoek op hetgebied van interculturele filosofie aan deUniversiteit voor Humanistiek.

Docenten

27ISVW PROGRAMMAGIDS BASISCURSUSSEN

grootmeesters: Kukai (achtste-eeuw), de grondleggervan de Shingonschool, en Eihei Dogen (dertiende-eeuw), boegbeeld van de zen. Behalve de theorie vanhet boeddhisme komt ook de praktijk ruim aan deorde in de vorm van zenmeditatie en het bekijken vanIkiru (leven), het meesterwerk van regisseur Kurosawa.

Weekend III: De weg van de Staat: Japans confucianisme

Net als het boeddhisme werd het confucianisme doorde Japanse filosofen uit China overgebracht en naarhun eigen smaak aangepast. Centraal in dit weekendstaat het debat tussen twee volgelingen van Confucius:Ito Jinsai en Sorai. Terwijl de eerstgenoemde in deaangeboren goedheid van de menselijke natuurgeloofde, stelde de tweede juist dat de mens in deeerste plaats strenge regels nodig heeft om zichzelf tekunnen ontplooien. Deze filosofische twist uit deJapanse Tokugawaperiode (1582-1860) sluit aan bij deChinese dialoog die vele eeuwen eerder door Menciusen Xunzi werd opgestart over de aard van de mens.Tijdens dit weekend bepaalt u uw eigen standpuntover deze kwestie en reflecteert u over utopische endystopische opvattingen over de maatschappij. Zijnwij sociale wezens? Of moeten we ons juist aan eennorm conformeren?

Weekend IV: De weg naar de nieuwe tijd: modern Japansdenken

Nadat Japan in de Tokugawaperiode een door steedsverdere isolatie gekenmerkte politiek had gevoerd,werd het in 1865 gedwongen om zijn grenzen voor hetbuitenland te openen. Op de zaterdag krijgt u inzichtin de voorgeschiedenis van deze dramatische wendingin de geschiedenis van het Land van de Rijzende Zon.Door de nieuwe openheid besefte Japan namelijk dathet op vele gebieden (vooral wetenschappelijk entechnologisch) achterliep op het westen. Het was danook de hoogste tijd om een inhaalslag te maken. Op

zondag vertelt Annewieke Vroom over de manierwaarop de Japanse denkers de filosofie van onderandere William James en Heidegger recipieerden en ereen nieuwe leer van maakten die de Europese enAmerikaanse wereld zou moeten verlichten.

Weekend V: Kruisende wegen? Japan en de wereldfilosofie

Een van de verworvenheden van onze huidige,geglobaliseerde wereld is dat we een weidse filosofischevisie kunnen ontwikkelen. Zo is het mogelijk om dewijsbegeerte van op het eerste gezicht compleetverschillende landen met elkaar te kunnen vergelijken.Michel Dijkstra en Renate Schepen ondernemen in ditweekend een poging om Japan en Afrika langs deinterculturele meetlat te leggen. Wat zijn de grootsteovereenkomsten en verschillen tussen deze culturen?Kunnen beide filosofieën elkaar wederzijdsverhelderen? En kan deze verheldering ook onsverrijken? Tijdens dit afsluitende weekend krijgt u eenantwoord op deze vragen, al dan niet definitief.

Data Zaterdag 12 en zondag 13 mei 2018 Zaterdag 2 en zondag 3 juni 2018Zaterdag 7 en zondag 8 juli 2018Zaterdag 15 en zondag 16 september 2018Zaterdag 6 en zondag 7 oktober 2018Tentamenmiddag: 7 oktober 2018Aanvang zaterdag 10.30 uur tot zondag 12.30 uur met afsluitende lunch.

Deelname Arrangement 1: € 1.512,50 (inclusief lunch, diner met wijn enkoffie/thee).Arrangement 2: € 1.800,- (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 1.850,- (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 1.887,- (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

De weekenden van deze basiscursus zijn ook los te volgen:Arrangement 1: € 302,50 (programma inclusief lunch, diner met wijn enkoffie/thee).Arrangement 2: € 360,- (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 370,- (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 377,50 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

28

Docent

Prof. Paul van Tongeren is emeritus hoogleraar wijsgerige ethiek aan deRadboud Universiteit Nijmegen. Hij schreef onder meerLeven is een kunst (2012), Het Europese nihilisme (2012),Dankbaar (2015) en Nietzsche (2016).

Friedrich Nietzsche is ongetwijfeld een van de meestinvloedrijke denkers in de Europese geschiedenis én eenvan de meest radicale critici van de Europese cultuur. Hijmeende zijn tijd tenminste twee eeuwen vooruit te zijn.Spreekt hij misschien over ons en onze tijd? Of is zijndenken nog steeds zo ‘oneigentijds’ als hij het noemde?

Zijn leven is niet te scheiden van zijn denken: hijonderzocht de ziekte van zijn tijd in zichzelf, enprobeerde zich daarvan te bevrijden door een kritiekdie tegelijk een existentieel drama vormde: ‘het levenals experiment voor de kennende’. Daarom wordt indeze cursus zijn denken verkend in het spoor van zijnbiografie: de ontwikkeling van klassiek filoloog totfilosofisch cultuurcriticus, van de vrije geest en zijn‘wandelboeken’ op weg naar het filosofischhoogtepunt van zijn leven, zijn doordenking endoorleving van het Europese nihilisme.

Nietzsche

Data Zondagen 4, 11 en 25 maart 2018, van 13.00 uur tot 17.00 uurDeelname € 195,- inclusief lesmateriaal en koffie/thee.Locatie Rotterdam. Voor adresgegevens zie www.isvw.nl

WEGENS SUCCES

HERHAALD

ISVW PROGRAMMAGIDS ISVW IN ’T LAND

‘OVERTUIGINGEN ZIJN GEVANGENISSEN’

NIETZSCHE

SAVE THE DATE

NACHT VAN DE FILOSOFIE 30 maart in de ObA te Amsterdam 31 maart in Arminius te Rotterdam

Voor het eerst organiseert de ISVW twee nachten van de filosofie. De Amsterdamse nacht is gelijk de officiële openingvan de Maand van de Filosofie (i.s.m. Boekhandel Donner).Femke Halsema presenteert het door haar geschreven essayvan de maand en een keur van binnenen buitenlandse denkers, muzikanten en theatermakers treedt op in meerderezalen. De nacht vindt plaats in de nieuwe zalen van dehoofdvestiging van de Openbare Bibliotheek Amsterdam,dicht bij het station. Een dag later staat de RotterdamseNacht van de filosofie gepland in Arminius met een vergelijkbare programmering. Houd onze site of de ISVW-nieuwsbrief in de gaten voor nadere details.

29ISVW PROGRAMMAGIDS ISVW IN ’T LAND29

Docent

Dr. Miriam van Reijen doceerde jarenlang filosofie aan verschillendeuniversiteiten en hogescholen. Zij beoefent daarnaastzelf allerlei manieren van praktische filosofie. Zepromoveerde op Spinoza en publiceerde onder meerde boeken Grote denkers over emoties (2015) enStoïcijnse levenskunst (2016).

Data Dinsdagen 6, 13, 20 februari, 6, 13, 20, 27 maart en 3 april 2018, van19:00 uur tot 21:00 uur.

Locatie Rotterdam. Voor adresgegevens zie www.isvw.nlDeelname € 412,50 voor acht wekelijkse bijeenkomsten, inclusief koffie/thee en

het boek Stoïcijnse levenskunst.

Een basisgedachte van de stoïcijnse filosofie is dat men-sen niet emotioneel lijden door wat hen overkomt, maaralleen door hun eigen gedachten daarover. Wanneer dezegedachten irrationeel zijn, veroorzaken zij negatieveemoties als irritatie, angst, teleurstelling, jaloezie enschuldgevoel.

Filosoferen in de traditie van Socrates – het onderzoekenvan de eigen gedachten, dat volgens hem pas een levenmenswaardig maakt – kan hier verandering in brengen.In deze cursus maakt u kennis met het stoïcijnse gedach-tegoed door middel van colleges en oefeningen. Dezecursus is daarom ideaal voor mensen die naast een drukbestaan een avond per week willen besteden aan dezeklassieke wijsheid. Smaakt dit naar meer? Schrijf u dan invoor de summerschool Stoïcijnse levenskunst (zie pag.50). Met ruim twee keer zo veel contacturen verdeeldover slechts vijf dagen biedt een summerschool ruimtevoor intensieve oefening en verdieping in de stoïcijnsedenkwijze.

Voor wie?

Deze cursus is bij uitstek geschikt voor iedereen die deeigen gedachten en emoties aan rationeel onderzoek wilonderwerpen en voor coaches, therapeuten en psycholo-gen die anderen daar beroepsmatig bij willen helpen.

WEGENS SUCCES

HERHAALD

Stoïcijnse levenskunst

'HET LEVEN VAN EEN MENS ISWAT ZIJN GEDACHTEN ERVAN

MAKEN'MARCUS AURELIUS

ISVW PROGRAMMAGIDS CURSUSSEN EN OPLEIDINGEN 201730

AMBACHTELIJK ZINGEVENPETER HENK STEENHUIS

Zingeven aan werk: het kan wanthet moet. René Gude onder-scheidde vier betekenissen van zin,die idealiter allemaal een plekkrijgen op je werk. Trouw-redacteurPeter Henk Steenhuis pakte hetgedachtegoed van Gude op en gafhet verder vorm.

120 BLZ. | LUXE PAPERBACK | € 9,95

‘WERKEN AAN TRAGE VRAGEN’. DE WOORDEN VAN

HARRY KUNNEMANDENISE ROBBESOM

Harry Kunneman is één vanNederlands invloedrijkste denkers.Met Denise Robbesom sprak hijover de waarde van humanistiek,zijn grote inspiratiebronnen enbetrokken filosofie. Filosofie moetimmers helpen de wereld teveranderen.


Deze boeken of andere producten bestellen? Ga naar isvw.nl/winkel

RECENT VERSCHENEN BIJ ISVW UITGEVERS

DE ESSENTIE VAN MONTAIGNEFRANS JACOBS

Montaigne was een groot maargeen al te ordelijk schrijver. FransJacobs zette zich ertoe omMontaignes machtige essayssamen te vatten. Dat doet Jacobskritisch en nauwgezet, met veeloog voor de humor en hetschrijfplezier van Montaigne. Zo brengt hij de filosofie vanMontaigne tot leven.


SOCRATISCH GESPREK VOOR BEGINNERS

MARLOU VAN PARIDON

De socratische gespreksmethodeleidt tot betere gesprekken, betereuitwisseling en informatie, beterbegrip van elkaars perspectief,beter contact en beter denken. Eenhandboek en een werkboek in een,om het socratisch gesprek beter tebegrijpen en te oefenen.


AAN HET WERK MET HANNAH ARENDTJOOP BERDING (RED.)

Het werk van politiek denker Han-nah Arendt is populairder dan ooit.Voor professionals was er echternog geen toegankelijk boek overhaar prikkelende en soms contro-versiële ideeën. Deze bundel vultdie leemte op.


LIBERALISME EN MAATSCHAPPELIJK HANDELEN

JOHN DEWEY

Kun je een samenleving zo organi-seren dat ieder individu de vollegelegenheid krijgt om zijn moge-lijkheden en talenten te ont-plooien? Deze vraag staat centraalin dit boek, dat de lezer begeleidtvan het oorspronkelijke idee vanhet liberalisme naar het verdeeldeliberalisme van onze tijd.




BILDUNG SCHEURKALENDER 2018

HENK SISSING (RED.)

Misschien wel het beste onder-wijscadeau van Nederland, metbijdragen van koning Willem-Alexander, Mark Rutte, Emile Roe-mer en vele anderen.


BASISBOEK ESTHETICAFRANK REBEL & ALBERT VAN DER

SCHOOT (RED.)

Kunst, wat is dat eigenlijk? Aan dehand van uiteenlopende denkersbespreken specialisten de waardevan kunst en schoonheid. Een mooiboek.


OOSTERSE FILOSOFIE SCHEURKALENDER 2018

MICHEL DIJKSTRA & SIMONE BASSIE (RED.)

De oosterse filosofie: een rijkdomaan reflecties en raadgevingenvoor het dagelijks leven. Nu voorelke dag: een rijke gedachte die jeop weg helpt.


RECENT VERSCHENEN BIJ ISVW UITGEVERS

BASISBOEK WESTERSE FILOSOFIE

FRANK REBEL (RED.)

Een keur aan belangrijke filosofenuit de geschiedenis van de wes-terse wijsbegeerte. Leer alles overde presocraten tot en met MichelFoucault.


ALS DE UIL VAN MINERVA UITVLIEGTANKA FAUTH

Tien praktische filosofen, tien an-dere opvattingen van filosofie, tienessays over de toekomst van dewijsbegeerte. De uil van Minervaslaapt nooit!


LEZEN VOOR HET LEVENWOUTER SANDERSE (RED.)

Verhalen vormen ons en wij vor-men verhalen. In dit boek vol illus-traties lichten we zes vormende ro-mans uit de westerse cultuur uit.Ideaal voor docenten en lerarenop-leiders.

224 BLZ. | HARDCOVER | € 29,95

ISVW PROGRAMMAGIDS VRIENDEN VAN DE ISVW32

Wie zijn de vrienden van de ISVW?• De vrienden zijn de steun en toeverlaat van de Internationale School voor Wijsbegeerte. Zij maken het mede

mogelijk dat de ISVW zich nationaal en internationaal kan profileren.• De vrienden van de ISVW hechten aan een moment van reflectie. Zij zijn geïnteresseerd in andere denkbeel-

den en redeneringen en zijn bereid eigen overtuigingen ter discussie te stellen.• De vrienden komen uit alle sectoren van de samenleving en debatteren graag met elkaar.• De ISVW is geheel onafhankelijk. Zij verkrijgt haar inkomsten via het Landgoed ISVW en de bijdragen van

donateurs, waaronder de Vrienden van de ISVW. De vrienden dragen onder andere bij aan verbouwingen,lustrumvieringen, open dagen en filosofische cafés.

Uw bijdrage is een investering in denkkapitaal. Voor € 50,- per jaar kunt u al lid worden van de Vrienden vande ISVW. Om Vriend van de ISVW te worden kunt u mailen naar [email protected]. Als Vriend van de ISVWheeft u toegang tot de filosofische cafés, de ledenvergaderingen en andere ledenbijeenkomsten en wordt u opde hoogte gehouden van ontwikkelingen bij de ISVW en de Vrienden. Bovendien kunt u tegen de gebruikelijkeVriendenprijs deelnemen aan het Vriendenweekend en aan Vriendenexcursies.

Op isvw.nl/over-ons/vrienden kunt u meer informatie vinden over de vrienden.

De ISVW Gold Card kost € 2.495,- en geeft recht op exclusieve kortingenvoor regelmatige bezoekers. De kaart geeft u een jaar lang recht op hetbezoeken van basiscursussen en summerschools, inclusief de kosten vanhet verblijf op basis van beschikbaarheid. De kaart is geldig van 1 januarit/m 31 december.

De ISVW Gold Card

De Vereniging van Vrienden van de ISVW

1. De Gold Card geldt niet voor beroepsopleidingen en trai-ningen en kan niet met terugwerkende kracht worden toegepast.

2. De Gold Card geeft niet automatisch recht op een com-fortkamer. Tegen bijbetaling van € 17,50 per nacht kuntu upgraden naar een comfortkamer (onder voorbehoudvan beschikbaarheid). Of voor € 10,- upgraden naar eenpluskamer.

3. De Gold Card geeft niet automatisch recht op boeken ofandere cursusmaterialen. Deze kunt u via de receptie vande ISVW apart bestellen.

4. De Gold Card is een initiatief van de Vrienden van deISVW en alleen door Vrienden aan te schaffen.

Verdere voorwaarden zijn van toepassing. Voor de volledigevoorwaarden of meer informatie: : bel 033-465 0700 of mailnaar [email protected] of kijk op isvw.nl..

Voorwaarden Gold Card:

33ISVW PROGRAMMAGIDS FILOSOFISCHE CAFÉS

Een belangrijk onderdeel van het goede leven is een goed gesprek met goedevrienden onder het genot van een goed glas. Daarom organiseren de Vriendenvan de ISVW elke derde zondag van de maand (behalve in juli en augustus) eenfilosofisch café of een vergelijkbaar evenement.

Soms nodigen we naar aanleiding van een actueel thema of een recent versche-nen boek een spreker uit. Soms ook brengen Vrienden een onderwerp naarvoren dat voor hen van belang is en dat zij graag met elkaar bespreken en naderuitdiepen.

Uw inzichten doen ertoe tijdens de filosofische cafés. Voor dialoog en discussieis dan ook alle ruimte. Het is een prachtige gelegenheid om uw ideeën en in-zichten te toetsen aan die van de inleiders en aan die van elkaar. Het biedt ookalle mogelijkheden om als Vrienden in een inspirerende omgeving de onder-linge banden te versterken.

De filosofische cafés en andere evenementen zijn toegankelijk voor Vrienden envoor iedereen die de Vrienden en de ISVW nader wil leren kennen. Vriendenworden dan ook uitgenodigd om familie, vrienden of andere geïnteresseerdenmee te nemen.

FILOSOFISCHECAFÉS

Filosofische cafésnajaar 2017

Onderwerpen nader te bepalen. Zie isvw.nl voor meer details.

• Zondag 19 november 2017

• Zondag 17 december 2017

Aanvang 15.00 uur, einde 17.00 uur.

Filosofische cafés

'Slapen is geengeringe kunst: je moet er de hele dag voorwakker blijven'

Nietzsche

35

De werelddrijft op filosofie

ISVW PROGRAMMAGIDS BEROEPSOPLEIDINGEN EN TRAININGEN

Je zou het misschien niet zeggen, maar de wereld vanprofessionals drijft op filosofie. Organisaties wordenbestuurd door visies. Gesprekken worden geleid doorvragen. Onderwijs wordt gevormd door ideeën over detoekomst. Beslissingen worden genomen door ethischedrijfveren en overheden worden geregeerd doorwaarden. Filosofische vaardigheden zijn daarbijonontbeerlijk. Dit voorjaar biedt de ISVW, insamenwerking met topfilosofen uit verschillendesectoren, beroepsopleidingen en trainingen aan waarinu als professional filosofie leert toepassen op uwberoepspraktijk.

De opleiding Politicus in verwarrende tijden isgeschikt voor politici en bestuurders van lokale,provinciale of landelijke overheden, die met de meestvooraanstaande denkers van deze tijd de voornaamstestromingen die vandaag het politieke klimaat bepalenvan verschillende kanten willen belichten.

Visieontwikkeling in organisaties is geschikt vooriedereen die bij zichzelf wil onderzoeken wat nu échtde waarden zijn die de eigen visie onderbouwen.

Scholing van de geest is een opleiding voor mensen diede klassieke filosofische vaardigheden in brede zinwillen ontwikkelen ten behoeve van hunberoepspraktijk.

Filosofie en gezondheidszorg is speciaal ontwikkeldvoor professionals in de gezondheidszorg, die dagelijkste maken krijgen met ethische kwesties die eigen zijnaan dit werkveld.

De leergang Bildung voor PO-schoolleiders biedtschoolleiders de mogelijkheid zichzelf en hun schoolklaar te stomen voor echt toekomstgericht onderwijs.

Deelnemers aan De lenige professional zullen vooralhun eigen denken over hun persoonlijke enprofessionele loopbaan onder de loep nemen vanuitfilosofisch perspectief.

De opleiding Moreel beraad kwalificeert u tot moreelberaad gespreksleider, een functie die steeds vakernodig is in vakgebieden waar moeilijke ethischebeslissingen moeten worden genomen, zoals ingezondheidszorg, onderwijs of sociaal werk.

De training De kunst van het vragen stellen is eenkorte training waarbij u leert de juiste vragen te stellenin een gesprek, zodat u van uw gesprekspartner teweten kunt komen wat u echt wil weten.

Ook in het najaar van 2018 zullen verschillendeberoepsopleidingen van start gaan. Op pagina 46 vindtu daarvan een overzicht.

Al onze beroepsopleidingen en trainingen vindenplaats op Landgoed ISVW te Leusden, waar u met uwgroepsgenoten geniet van de bosrijke omgeving en eencomfortabel verblijf in ons hotel. Hierdoor ontvangt uniet alleen uitstekend onderwijs in kleine groepen,maar smeedt u ook sterke banden metgelijkgestemden.

Onze beroepsopleidingen worden afgesloten met eencertificaat.

Voor meer informatie over onze beroepsopleidingenkunt u terecht op isvw.nl of bellen naar 033-4650700voor persoonlijk advies.

Filosofie is de meest praktische discipline

BEROEPSOPLEIDINGEN

EN TRAININGEN

36 ISVW PROGRAMMAGIDS BEROEPSOPLEIDINGEN

We leven in politiek opmerkelijke tijden.Ontwikkelingen die we tien jaar geleden ondenkbaarachtten zijn nu realiteit. De politicus krijgt van allerleikanten advies over de te volgen koers. Sommigenpleiten voor nieuwe ‘grote verhalen’, anderen denkendat ideologische vergezichten iets van het verledenzijn. Nu eens moet u naar de burger luisteren, danweer een eigen visie de boventoon laten voeren.Wetenschappers verkondigen hun feiten en theorieënterwijl u zelf het gevoel heeft dat de werkelijkheid eenandere is. Welke koers wilt u zelf varen?

Voor wie?

De opleiding is bedoeld voor bestuurders,volksvertegenwoordigers en andere mensen diegeïnteresseerd zijn in de politiek op lokaal,provinciaal en landelijk niveau.

Wat leer je?

Het doel van de leergang is om grondig na te denkenover enkele cruciale grote vraagstukken van dehedendaagse politiek. Aan het eind van de leergangkunt u:- de verzwegen premissen van uw eigen visie

expliceren en deze ter discussie stellen;- andere perspectieven waarderen, historisch

‘plaatsen’ en beoordelen;- enkele extra begrippen hanteren waarmee u de

huidige politieke situatie kunt duiden;- steviger in de discussies met uw omgeving staan.

Politicus in verwarrende tijden

BEROEPSOPLEIDINGEN

UITGEBREIDE INFORMATIE OVER DEZE LEERGANG VINDT U OP ISVW.NL.

STARTDATUM ZONDAG 14 JANUARI 2018

HOOFDDOCENT HANS PETER BENSCHOP

GASTSPREKERS O.A. PAUL SCHEFFER, HARRY KUNNEMAN, ARASHAAZAMI, MAARTEN DOORMAN EN MARTHE KERK-WIJK

Veel ideevorming is vluchtig. Dat leidt tot ideeën met eenbeperkte houdbaarheid. Meer dan vaak gedacht wordtheeft dat te maken met gebrekkig zelfonderzoek en beperktinzicht in het eigen poëtisch argument: datgene wat je op-vatting over de werkelijkheid maakt tot wat ze is. Toch be-paalt dat poëtisch argument op de achtergrond je denken.Het ligt ten grondslag aan alles wat je doet en laat. In deleergang gaan we ernaar op zoek, we verdiepen je moge-lijkheden tot zelfonderzoek en we versterken het proces vanideevorming.

Het uitgangspunt is socratisch zelfonderzoek aan dehand van concrete, eigen ervaringen, verrijkt met ondermeer de vakken van het trivium (retorica, dialectica,grammatica en ethica) en de inzet van verbeelding. Vi-sieontwikkeling is een creatief onderzoeksproces, doorJos Kessels ontwikkeld in Spelen met ideeën. De kunst vanhet filosofisch gesprek. Dit boek is samen met Het poëtischargument. Socratische gesprekken over het goede leven deleidraad in de leergang. In het onderzoeksproces van vi-sieontwikkeling analyseer je tien aspecten van een kwes-tie, verdeeld over vier niveaus van onderzoek: de feiten,de persoon, de polen en de visie. Dit proces is ontwik-keld als het kralenspel. Wij noemen het eidoskoop (eidos= idee, kern, denkbeeld; skoop = kijken, beschouwen,uitkijken naar).

Wat leer je?

In deze leergang combineer je theorie, praktijk en deontwikkeling van persoonlijk meesterschap. Je be-kwaamt je in het begeleiden van visieontwikkelingspro-cessen op micro-, meso- en macroniveau. Op basis vande klassieke ideeënleer en de hedendaagse, praktischevertaling daarvan, leer je hoe je ideeën vindt en ver-woordt.

Voor wie?

Deze leergang is bij uitstek geschikt voor ondernemers,bestuurders, directies, project- en programmamanagers,teamleiders, vakspecialisten, onderzoekers, zorgverlenersonder wie therapeuten, consultants, trainers en oplei-ders, coaches, adviseurs en (HR)managers.

Visieontwikkeling in organisaties

BEROEPSOPLEIDINGEN

ISVW PROGRAMMAGIDS BEROEPSOPLEIDINGEN 37


STARTDATA DINSDAG 20 EN WOENSDAG 21 FEBRUARI 2018

DOCENTEN LUUK STEGMANN EN JAN EWOUT RUITER

38

BEROEPSOPLEIDINGEN

Voel je je uitge-daagd door dezoektocht naarde vraag waarhet werkelijk omgaat?

ISVW PROGRAMMAGIDS BEROEPSOPLEIDINGEN

Scholing van de geest

Voel je je uitgedaagd door de zoektocht naar de vraagwaar het werkelijk om gaat? In deze leergang,gebaseerd op het boek Scholing van de geest, wat ikleerde van Socrates van Jos Kessels, oefenen deelnemersde socratische houding. De oude Griekse filosofenSocrates en Plato hebben ons veel wijsheid te biedenover goed leiderschap en een brede persoonlijkeontwikkeling. De vakken van het klassieke trivium -retorica (overtuigend spreken), dialectica (vragenstellen, dialoog voeren), grammatica (taal enschrijven) en ethica (deugdenleer) - mogen dan 2500jaar oud zijn, ze zijn verrassend relevant voorhedendaags leiderschap.

Voor wie?

De leergang is bedoeld voor professionals met eenonderzoekende houding, die socratische methodenwillen toepassen in hun werkpraktijk. Ze komen uitallerlei beroepsgroepen en zijn bestuurder, directielid,leidinggevende of inhoudelijke professional.

Wat leer je?

De leergang oefent je in de vrije kunsten: retorica,dialectica en grammatica en ethica. Je bekwaamt je inpraktische filosofie met behulp van socratisch(zelf)onderzoek, gespreksvoering en de omgang metdilemma’s. Zo kun je jezelf en je gesprekspartners instaat stellen te ontdekken wat het juiste is: de juistekoers, de juiste beslissing, de juiste maat.


STARTDATA MAANDAG 5 EN DINSDAG 6 FEBRUARI 2018

DOCENTEN ANNE-MARIE GUNNINK, PAULIEN ’T HOEN

39ISVW PROGRAMMAGIDS BEROEPSOPLEIDINGEN

Als zorgprofessional wordt u vaak dermate opgesloktdoor de werkdruk dat er onvoldoende tijd is voorreflectie op de dagelijkse praktijk. Wat vraagt demaatschappij van ons? Zijn dat reële doelen? Hoekijken we aan tegen ziekte en gezondheid? Wanneerwordt leven lijden? Wat is het mensbeeld achter hetmaatschappelijke debat rondom euthanasie? Als dezeen andere vragen uw interesse hebben dan is dezeleergang een manier om grip te krijgen op dedilemma’s van de zorg en een kans om metvakgenoten uw kennis en competenties te verbredenen verdiepen.

Voor wie?

De opleiding is bedoeld voor iedereen die eenprofessionele bijdrage wil leveren aan hetmaatschappelijke debat over de belangrijke thema’s inde gezondheidszorg, zoals beleidsmakers enprofessionals die meebeslissen over beleid.Voor artsen: Deze leergang heeft ABAN accreditatie bijGAIA voor 33 punten.

Wat leer je?

We analyseren met u de argumenten rond de grotethema’s in de gezondheidszorg.- U wordt getraind in thinking hard in de

gezondheidszorg.- U vergroot uw conceptuele denkkracht en uw

vermogen om argumentatiestructuren te analyseren.- U leert de historische en intellectuele achtergrond

van een aantal belangrijke thema’s kennen.

Filosofie en gezondheidszorg

BEROEPSOPLEIDINGEN

STARTDATA DINSDAG 13 EN WOENSDAG 14 FEBRUARI 2018

HOOFDDOCENTEN PETER VAN DIJKEN EN JAN MARTEN VISSER

GASTSPREKERS TRUDY DEHUE, EITE VEENING, JAN KEIJ, DONALD VANTOL EN ARIE BOS

UITGEBREIDE INFORMATIE OVER DEZE LEERGANG VINDT U OP ISVW.NL

40 ISVW PROGRAMMAGIDS BEROEPSOPLEIDINGEN

BEROEPSOPLEIDINGEN

Het onderwijs moet opleiden voor een wereld die wenog niet kennen. Maar hoe doen we dat? Hetantwoord is: door bildung (persoonlijke,maatschappelijke en culturele vorming) en ausbildung(vakopleiding) te combineren in onze school- enlespraktijk. In deze opleiding, die bij uitstek geschikt isvoor schoolleiders in het primaire onderwijs, kijkenhoe we meer handen en voeten kunnen geven aan hetvormingsideaal, waarbij moreel, praktisch enprofessioneel handelen hand in hand gaan. ISVW biedt deze leergang aan in samenwerking metAVS.

Voor wie?

Deze leergang is bij uitstek geschikt voor schoolleidersin het primaire onderwijs. Deze leergang dekt hetprofessionaliseringsthema ‘toekomstgericht onderwijs’t.b.v. (her)registratie in het schoolleidersregister PO.

Wat leer je?

Tijdens deze leergang maakt u kennis met bildungvolgens het agoramodel, socratisch gesprek overwaarden in het onderwijs, retorica en non-verbalecommunicatie, het verschil tussen waarheid enmening, filosoferen met kinderen en jongeren enmoreel beraad.

Bildung voor PO-schoolleiders

‘Een goede school leidtop voor een samenlevingdie er nog niet is’

Sloterdijk


STARTDATA VRIJDAG 12 EN ZATERDAG 13 JANUARI 2018

HOOFDDOCENT DICK MIDDELHOEK

GASTSPREKERS DR. ERNO ESKENS, PROF.MR. EUGÈNE SUTORIUS, MARIJN MOERMAN, MARLOU VAN PARIDON, ED WEIJERS, DICK KLEINLUGTENBELT, MONIQUE FISCHER

41ISVW PROGRAMMAGIDS BEROEPSOPLEIDINGEN

De lenige professional

BEROEPSOPLEIDINGEN

‘If you correct your mind, the rest of your life will fallinto place’. Dit idee van Lao Tse staat centraal in dezeberoepsopleiding. Wie wij zijn en hoe wij tegen onszelfen de wereld aankijken wordt bepaald door onsdenken en de wijze waarop wij betekenis geven. Zoook of wij succesvol, vervuld en gelukkig door hetleven gaan of niet. Wij hebben zelf de sleutel inhanden. De sleutel om onszelf te ontsluiten,persoonlijk en professioneel.

Wat leer je?

In deze beroepsopleiding zijn wij zelf het onderwerpvan onderzoek. De methode is te reflecteren op onszelfen ons leven, persoonlijk en professioneel, het delenvan onze ervaringen en het bevragen van elkaar. Weleren onszelf en ons verhaal te duiden en ons bewust teworden van wat ons drijft. Het draait om de dynamiekvan ons denken. Hoe wij met onze talenten woekerenen wat ons eventueel weerhoudt ons verlangensuccesvol te leven. We ontwikkelen de vaardigheid omons te bevrijden van belemmerende overtuigingen en

mentaal ‘lenig’ te worden, een kwestie van ‘geestelijkehygiëne’. Het resultaat is zelfinzicht en vrij zijn.Inspiratie tot nieuwe stappen in ons leven vanuitinnerlijk leiderschap, persoonlijk en professioneel.Aanvullend aan de beroepsopleiding voert RogierHuffnagel met iedere deelnemer een tweetalcoachinggesprekken ter verdieping van het zelfinzichten om nader in te gaan op individuele thema’s.

Voor wie?

Voor leidinggevenden en professionals, die eenurgentie voelen te werken aan mentale lenigheid omzo hun persoonlijk en professioneel leiderschap teversterken.


STARTDATA MAANDAG 22 EN DINSDAG 23 JANUARI 2018

DOCENT ROGIER HUFFNAGEL

ISVW PROGRAMMAGIDS BEROEPSOPLEIDINGEN42

BEROEPSOPLEIDINGEN

In verschillende sectoren van de samenleving – zoals degezondheidszorg, het onderwijs, de politiek en hetbedrijfsleven – is er een groeiende behoefte aan ethischereflectie. Deze beroepsopleiding voorziet in deze behoeftedoor professionals te leren methodisch te reflecteren opmorele kwesties als gespreksleider.

De opleiding bestaat uit een afwisselende combinatievan theoretische achtergronden van moreel beraad enhet zelf leren begeleiden van moreel beraad(gespreksleiderschap).

Moreel beraad is een overkoepelend begrip voordiverse vormen van systematische, ethische reflectie opconcrete ervaringen. Hierbij wordt gebruik gemaaktvan verschillende methodes. Het uitgangspunt is datethiek niet alleen abstract is, maar ook alledaags enpraktisch.

Wat leer je?

In de opleiding worden verschillendegespreksmethodes van moreel beraad getraind, zoalsde morele dilemmamethode; de socratische dialoog;een aristotelische gespreksmethode, een stoïcijnse

gespreksmethode en de processtappen van moreelberaad. De doelen van de opleiding zijn het zelfstandigbegeleiden van een moreel beraad alsook hetverkrijgen van basale kennis van ethiek. Er wordtgewerkt met persoonlijke leerdoelen, die regelmatigworden geëvalueerd en bijgesteld.

Voor wie?

Deze opleiding is bedoeld voor professionals die zichwillen kwalificeren als gespreksleider moreel beraadomdat zij regelmatig gesprekken voeren over ethischedilemma’s zoals in het onderwijs, gezondheidszorg,politiek en bestuur.

Moreel beraad


STARTDATA MAANDAG 19 EN DINSDAG 20 FEBRUARI 2018

HOOFDDOCENT DICK KLEINLUGTENBELT

GASTDOCENTEN BERT MOLEWIJK, MARGREET STOLPER, GUY WIDDERSHOVEN

43ISVW PROGRAMMAGIDS CONFERENTIE

Internationalewetenschap-pers over democratie

CONFERENTIE

ISTR in een wereldwijd netwerk van beleidsmakers enwetenschappers in de zogenaamde ‘derde sector’:filantropische organisaties, ngo’s en nonprofit-organisaties. Elk jaar komen de belangrijkste spelers uitde derde sector ergens ter wereld bijeen om hun kennis enervaring te delen. In 2018 vindt de dertiendeInternational ISTR Conference plaats aan de VrijeUniversiteit in Amsterdam en aan de InternationaleSchool van Wijsbegeerte (ISVW). De ISVW organiseert,in samenwerking met de VU, de publieksconferentie dietegelijkertijd plaatsvindt. Enkele honderdenwetenschappers en beleidsmakers zullen aanwezig zijn.

Enkele topwetenschappers die zullen spreken op deISTR Conference komen naar Leusden om daar tespreken voor een geïnteresseerd publiek. Het thema isdit jaar: democracy and legitimacy. Op isvw.nl plaatsenwe de nieuwste informatie over het programma en desprekers.

Wat leer je?

Het doel van de ISTR Public Conference is het delenvan het nieuwste onderzoek over onderwerpen die vanbelang zijn voor de derde sector. De voertaal is Engels.

Voor wie?

De ISTR Public Conference is met name van belangvoor professionals en geïnteresseerden in filantropie,ngo’s en nonprofitorganisaties.

ISTR Public ConferenceDemocracy and legitimacy

Prof. Theo Schuyt is psycholoog ensocioloog. Hij ishoogleraarFilantropischeStudies aan de VUen bijzonderhoogleraar

Filantropie en Sociale Innovatie aan de

Universiteit van Maastricht. Hij zet zijnexpertise graag in om de Nederlandse enEuropese filantropische sector teprofessionaliseren.

Docent

Data Maandag 9 - vrijdag 13 juli 2018Aanvang maandag 10.30 uur tot vrijdag 17.00 uur.

Deelname Arrangement 1: € 793,50 (inclusief 4 x diner met wijn, 5 x lunch en koffie/thee).Arrangement 2: € 980,50 (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 1.020,50 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 1.050,50 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

44

Het stellen van vragen is zeer effectief voor het bereikenvan reflectie en bezinning in werk en organisatie. Metvragen kun je iemand verleiden of dwingen om stil testaan bij de gebeurtenissen van alledag. Dan ontdek jewat ze precies willen – klanten, collega’s ofmedebestuurders. Wat houdt ze bezig? Wat bezielt ze?Dat komt vaak niet of nauwelijks boven water.

Soms omdat mensenongeremd voortgaanmet het bedenken enuitvoeren van plannenen oplossingen, somsomdat ze gewoon hetachterste van hun tongniet willen laten zien.Hoe kun je doorvragen stellen danduidelijkheid enverdieping bereiken?

Wat leer je?

In ‘De kunst van het vragen stellen’ leer je hoe je metdoorvragen samen bij problemen kunt stilstaan, inplaats van ze voortdurend maar op te lossen. U leerthoe je een verschil van mening echt kunt onderzoeken

in plaats van er een ‘werkbare consensus’ uit tekneden. Je leert standpunten bevragen in plaats van teondergraven. Na afloop kunt u vragenderwijs sturinggeven aan een gesprek.

Voor wie?

Deze training is bij uitstek geschikt voor iedereen diein zijn of haar beroepspraktijk strategische, ethische,onderzoekende of verkennende gesprekken voert enmeer uit die gesprekken wil halen.

ISVW PROGRAMMAGIDS TRAINING

TRAINING

Kunst van het vragen stellen

Strategische, ethische, onderzoekende of verkennende gesprekken

Docent

Hans Bolten verzorgt sinds 1993 socratische gesprekken aan deISVW. Training en opleiding in de kunst van het vragenstellen doethij regelmatig in o.a. leergangen ‘Bestuurlijk Leiderschap’ van deAOG en leergangen voor huisartsenopleiders van het LUMC.

Data Maandag 27 en dinsdag 28 november 2017Maandag 15 en dinsdag 16 januari 2018Maandag 26 en dinsdag 27 maart 2018Aanvang maandag 10.30 uur tot dinsdag 17.00 uur.

Deelname € 1.242,00 per tweedaagse training (inclusief diner met wijn, 2 xlunchbuffet, overnachting in een comfortkamer en ontbijt, koffie/thee).

DEVERTRAAGDE

TIJD(verzend) antiquariaat

Woestijgerweg 52, 3817 SL AmersfoortTelefoon: 033 461 77 16

E-mail: [email protected]

Eigenaar: Peter Jansen

Specialisaties:• Filosofie •Literatuur • Rusland

Boekenzoekdienst: Laat mij weten (mail, telefoon)

welk boek u zoekt!

advertentie

‘Goede inhoud enprettige sfeer

waarbinnen dingenbespreekbaar

waren maakte hetgeheel tot een

goede week’Klanttevredenheidsonderzoek

Cedeo 2017

ISVW PROGRAMMAGIDS BEROEPSOPLEIDINGEN46

Verwacht in 2018

BEROEPSOPLEIDINGEN

Filosoferen met kinderen en jongerenDe beroepsopleiding Filosoferen met Kinderen en Jongeren(FMKJ) leert u om een goed filosofisch gesprek te voeren metkinderen en jongeren. De kunst is om een gesprek tot een goedfilosofisch gesprek om te vormen. Daar is niet alleen achter-grondkennis van de filosofie voor nodig, maar vooral ook ge-spreksvaardigheid. Deze ISVW-beroepsopleiding wordt ver-zorgd door EPIC International en is geaccrediteerd door VEFOen CKN. Met Ed Weijers, Ieva Rocena en Lies Pycke.

De volgende beroepsopleidingen kunt u later in 2018 verwachten.

Filosofisch practicusDe beroepsopleiding tot filosofisch practicus biedt deelnemerseen intensieve scholing in wat de Gilde-methode is gaan heten:de door Harm van der Gaag ontwikkelde Socratische gespreks-discipline. Deze opleiding is geschikt om een eigen filosofischepraktijk te kunnen beginnen of om in de huidige professionelecontext een ander soort gesprekken te kunnen voeren. MetHarm van der Gaag.

Filosofisch kompasHet doel van deze bijspijkercursus is het vergroten van het ver-mogen een gesprek filosofisch te maken door te herkennenwelke filosofische posities worden ingenomen, welke tegenstel-lingen mogelijk zijn, welke richting het gesprek op kan gaan endoor filosofische denkbewegingen te herkennen. Door het ont-wikkelen van dit Filosofisch Kompas kan een gespreksleiderrichting geven aan het gesprek zonder het denken van deelne-mers over te nemen. Met Ed Weijers.

47ISVW PROGRAMMAGIDS CURSUSSEN EN OPLEIDINGEN 2017

Socratisch gespreksleiderIn de opleiding leer je een socratisch gesprek op je eigen manierte begeleiden. In de opleiding leer je geen trucje of stappenplan,maar een ambacht. Heb je het vak onder de knie, dan kun jehet gebruiken in heel verschillende situaties: onderwijs, hulp-verlening, coaching, advieswerk of moreel beraad. Met HansBolten en Kristof van Rossem.

Voor meer informatie: [email protected] of kijk op www.isvw.nl

Ontwikkel je eigen filosofische fictie ofnon-fictieHoe schrijf je een filosofisch boek, fictie of non-fictie? Hoe pre-senteer je op aantrekkelijke wijze een moeilijk filosofisch vraag-stuk en hoe pitch je je plan bij een uitgever? In samenwerkingmet Editio ontwikkel je je eigen filosofische schrijfproject, deelsop de ISVW, deels online via de leeromgeving van Editio. Jekrijgt tips van gerenommeerde filosofische auteurs en pitcht jeplan tot slot bij de uitgever. Met Bob van der Burg, MarliesBonnike en Erno Eskens.

Denken over de stadWe leven in het stedelijke tijdperk. Nog nooit is een zo grootdeel van de wereldbevolking stadsbewoner geweest. Het is tijdvoor een denkmoment. Moeten steden economische motorenzijn of meer dan dat? Wat willen stedelingen in de toekomst?Wat betekent dat voor ons als professional? De opleiding is be-doeld voor professionals die actief zijn in het ruimtelijke do-mein. Met Hans Peter Benschop.

‘Iedereen moetvrij zijn om debasis van zijnovertuiging tekiezen’

Spinoza

49ISVW PROGRAMMAGIDS SUMMERSCHOOLS 2018

Stel dat je anders in het leven zou willen staan, je een houdingeigen zou willen maken waardoor je je vanuit medeleven tot an-deren zou verhouden. Hedendaagse westerse filosofie, in het bij-zonder de neurobioloog Antonio Damasio, stelt dat we over her-sen- en zenuwstelselcapaciteit beschikken die ons in staat stelt inhandelingssituaties voelend te weten wat anderen van ons ver-langen.

Oosterse filosofie, in het bijzon-der het zenboeddhisme, stelt datwe door niet te denken, niet tewillen, ons niet egocentrisch op testellen, in staat zijn aandachtig erte zijn. In deze zomerweek wordtboogschieten door Jac Rongenaangeboden als een oefening inaandacht. Het gedachtegoed vanAntonio Damasio en het zen-

boeddhisme worden gepresenteerd door Jan Flameling.

Wat leer je?In deze zomerweek worden filosofieën en oefeningen aange-boden die empathisch denken mogelijk maken.

Voor wie?Deze summerschool is bij uitstek geschikt voor mensen diehun interesse in oosterse en westerse filosofie willen combi-neren met bijpassende lichamelijke oefeningen om te ontdek-ken hoe het denken en onze lichamelijkheid samenhangen.Ook is deze cursus geschikt voor haptotherapeuten en andereprofessionals die in hun professionele leven meer empathischwillen denken.

SUMMERSCHOOLS

2018

Bent u klaar met geluk, praktische wijsheid en zekerheid? Danis deze cursus een mooi begin. Gedurende vijf dagen springen wein het avontuur van de Griekse tragedie. We zullen de verschil-lende duistere krachten van het noodlot ontmoeten, jaloerse enonredelijke goden aanschouwen en ons afvragen waarom de heldde hele tijd net het verkeerde besluit neemt. Centraal staat de tri-logie de Oresteia van Aischylos en de hybris (hoogmoed) en ont-wikkeling van de held Orestes. Deze mythe zal ons confronterenmet de grote levensvraag die de mens al eeuwen bezighoudt:waarom lijden mensen?

Wat leer je?In deze cursus krijgt de cursistmeer kennis van de Griekse my-thes. De verhalen brengen ons bijfilosofische vraagstukken als deverhouding tussen vrijheid ennoodlottigheid. Ook zullen we inaanraking komen met belang-rijke Griekse concepten zoalsthymos, hybris, nemesis, moira,

ananke en tyche. De theorie wordt afgewisseld met reflectie engesprek. De cursist die liever niet aan zelfreflectie doet, heeftde mogelijkheid om in een aparte leesgroep zich meer te ver-diepen in de achtergrondliteratuur en extra tekstfragmenten.

Voor wie?Voor iedereen die geïnteresseerd is in het presocratische,homerische en tragedische denken. Deelnemers worden ge-acht de Oresteia van Aischylos zelf aan te schaffen.

SUMMERSCHOOLS

2018

Data Woensdag 11 - zondag 15 juli 2018Aanvang woensdag 10.30 uur tot zondag12.30 uur met afsluitende lunch.


Jan Flameling studeerde wijsbegeertein Groningen,Keulen, Berkeley enAmsterdam. Inmaart 1994 richttehij het FilosofischBureau Ataraxia op.

Sindsdien werkt hij als docent, trainer engespreksbegeleider.

Jac Rongen studeerde massacommu-nicatie en –psycho-logie en volgdescholing ingesprekstechniek,coaching ensystemisch werk. Hij

helpt professionals in het hier en nu tekomen met een simpele activiteit alspraten, lopen of boogschieten.

Data Maandag 16 - vrijdag 20 juli 2018.Aanvang maandag 10.30 uur tot vrijdag 12.30 uur met afsluitende lunch.

Deelname Arrangement 1: € 751,50 (inclusief 4 x diner met wijn, 5 x lunch enkoffie/thee).Arrangement 2: € 938,50 (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 978,50 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 1.008,50 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Dr. Moïra Müller studeerde filosofie aande Universiteit vanBarcelona. In 2015 isze gepromoveerd ophet thema Noodloten vrijheid in hetklassieke denken. Ze

is verbonden aan de universiteit vanBarcelona als onderzoeker. In haar werkbuiten de academie verbindt ze de

Griekse filosofie en mythes met hetheden, en biedt op deze manier eennieuw perspectief op actuele vragen.

Docenten Docent

Voelend wetenwat anderen voelen

Empathisch denken enboogschieten

Spring in hetavontuur vande Griekse tragedies

Griekse tragedies

ISVW PROGRAMMAGIDS SUMMERSCHOOLS 201850

Een basisgedachte van de stoïcijnse filosofie is dat mensen nietemotioneel lijden door wat hen overkomt, maar alleen door huneigen gedachten daarover. Wanneer deze gedachten irrationeelzijn, veroorzaken zij negatieve emoties als irritatie, angst, teleur-stelling, jaloezie en schuldgevoel.

Filosoferen in de traditie vanSocrates – het onderzoekenvan de eigen gedachten, datvolgens hem pas een levenmenswaardig maakt – kanhier verandering in brengen.Het is een misverstand datstoïcijn(s) zijn zou leiden totpassiviteit. Integendeel, wiein plaats van een lijder (pas-sief) een leider (actief) wil

worden, kan uitstekend terecht bij de stoïcijnse levenskunstvan Epicurus, Epictetus en Seneca, en zelfs bij Spinoza en Sar-tre. Bij de stoïcijnse levenskunst hoort ook het keuzes makenzonder nodeloze onzekerheid en gepieker vooraf of zinlozespijt- en schuldgevoelens achteraf.

Wat leer je?In deze cursus wordt niet alleen besproken wat stoïcijnse le-venskunst betekent, maar worden ook concrete oefeningenaangereikt en geoefend, zoals ook bij de stoïcijnen in de oud-heid gebruikelijk was.

Voor wie?Deze cursus is voor iedereen die meer invloed wil op het eigendenken en de daaruit voortvloeiende emoties en voor coaches,therapeuten en psychologen die anderen daar beroepsmatigbij willen helpen.

SUMMERSCHOOLS

2018

Tijdens deze wandelweek neemt landschapsfilosoof Eric Brinck-mann u letterlijk mee naar diverse landschappen en laat zien hoeze filosofisch te lezen zijn. Langs de stadswallen, beken en in hetstadspark Randenbroek van Amersfoort blijken denkbeelden vanRousseau vormgegeven te zijn.

We ontdekken dat wandeleneen negentiende eeuwse uit-vinding is. Klassieke filosofievinden we terug in de restenvan een kolossaal Romeinsaquaduct bij Nijmegen. Denatuur van Spinoza en deHollandse landschapsschil-derkunst zijn zichtbaar in decontouren van het landgoedStoutenburg. Het rationa-

lisme van Descartes herkennen we in de Oude Hollandse wa-terlinie en de spanning tussen Kants Ding an sich en de essen-ties van de Romantiek dringen zich op bij de recente vormge-ving van het landschap rond de ISVW. Aan de hand van dezelandschappen analyseren we met Benjamin, Sloterdijk en eco-filosoof Naess de problematische scheiding die tussen binnenen buiten is ontstaan. In de avonden gaan we op nachtexcur-sie, wordt het tekenen van landschappen geoefend en bekijkenwe twee themafilms.

Ter voorbereidingDagelijks, weer of geen weer, wandelen we tien tot vijftien ki-lometer op wisselend terrein. Een goede conditie en adequateuitrusting (wandelschoenen, wandel/regenkleding, dagrugzaken water) wordt geadviseerd.

SUMMERSCHOOLS

2018

Data Maandag 16 - vrijdag 20 juli 2018Aanvang maandag 10.30 uur tot vrijdag 12.30 uur met afsluitende lunch.

Deelname Arrangement 1: € 776,45 (inclusief 4 x diner met wijn, 5 x lunch,koffie/thee en het boek Filosofische wandelingen).Arrangement 2: € 963,45 (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 1.003,45 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 1.033,45 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Data Woensdag 18 - zondag 22 juli 2018Aanvang woensdag 10.30 uur tot zondag 12.30 uur met afsluitende lunch.

Deelname Arrangement 1: € 769,- (inclusief 4 x diner met wijn, 5 x lunch, koffie/theeen het boek Stoïcijnse levenskunst ).Arrangement 2: € 956,- (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 996,- (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 1.026,- (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Eric Brinckmann studeerde rechten enfilosofie aan deErasmus UniversiteitRotterdam en is alsdocent arbeids- enorganisatiefilosofieverbonden geweest

aan Hogeschool de Horst, de Academie

voor Architectuur en Stedenbouw Tilburgen als geassocieerd docent aan deUniversiteit voor Humanistiek. Hij werktein landschapsprojecten voor WageningenUniversiteit/PRI en is mede-directeur vanlandgoed het Lankheet in Twente.

Dr. Miriam van Reijen doceerdejarenlang filosofieaan verschillendeuniversiteiten enhogescholen. Zijbeoefent daarnaastzelf allerlei manieren

van praktische filosofie. Ze promoveerde

op Spinoza en publiceerde onder meer deboeken Grote denkers over emoties(2015) en Stoïcijnse levenskunst (2016).

Docent Docent

Stap voor stap door de filosofie

Filosofisch wandelen

Schuldgevoel is een denkfout

Stoïcijnse levenskunst

Met ons verstand kunnen we veel zaken begrijpen. Althans, dathebben filosofen in de geschiedenis van de westerse filosofie voloptimisme geprobeerd. Toch zijn er denkers die daarbij op degrenzen van de rede stuiten. Wat vermag de rede juist niet?, vra-gen zij zich af.

Zijn er andere manieren omde wereld te begrijpen, mys-tieke manieren, die ons ver-stand te buiten gaan? Tij-dens deze summerschoolgaan we op zoek naar degrenzen van het verstand.

Wat leer je?Naast kennis over verschil-lende denkers uit de wes-

terse en oosterse tradities leren deelnemers door middel vanmeditatie-oefeningen, films en gedichten zelf de grenzen vanhet redelijke verkennen.

Voor wie?Deze cursus is interessant voor mensen die het gevoel hebbendat denken alleen niet voldoende is om de wereld te begrijpenen wijsheid te betrachten, maar die de wereld willen leren zienvanuit het perspectief van bijvoorbeeld het waanzinnige, hetlichamelijke en de kunst.

SUMMERSCHOOLS

2018


Is de homo economicus de laatste mens? Draait alles om onder-nemerschap, om ‘het verschil maken’? Of kan de filosofie eenander mensbeeld ontwerpen, en andere vrijheid dan die van devrije markt?

De politiek van onze eeuwkoestert een heilig geloof inmarktwerking. De vrijemarkt geeft ons de vrijheid,want ze biedt oneindige mo-gelijkheden tot ontplooiing.Toch worden de mensendaardoor gereduceerd totondernemers van hun eigenbestaan: het leven is een be-drijf, soms succesvol, soms

op de rand van faillissement. Hoe denken filosofen over ditmensbeeld?

Wat leer je?We verkennen in deze cursus de diverse filosofische visies opneoliberalisme, pro en contra. Het zal blijken dat het neolib-erale denken dieper in ons culturele DNA verborgen zit danwe vermoeden. Aan het einde van deze zomerweek neemt umee naar huis: verdieping van uw kennis en inzicht in neoli-beralisme, en veel nuancering.

Voor wie?Deze cursus is geschikt voor eenieder die geïnteresseerd is inde voors en tegens van marktwerking en de invloed daarvanop onze cultuur, maatschappij en ons eigen leven en denken.Ook ondernemers, beleidsmakers en economen kunnen voor-deel hebben van deze cursus.

SUMMERSCHOOLS

2018

Data Maandag 23 juli - vrijdag 27 juli 2018Aanvang maandag 10.30 uur tot vrijdag 12.30 uur met afsluitende lunch.


Data Maandag 23 juli - vrijdag 27 juli 2018Aanvang woensdag 10.30 uur tot zondag 12.30 uur met afsluitende lunch.

Deelname Arrangement 1: € 751,50 (inclusief 4 x diner met wijn, 5 x lunch enkoffie/thee).Arrangement 2: € 938,50 (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 978,50 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 1.008,50 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Michel Dijkstra studeerde filosofie, jour-nalistiek en Sans-kriet in Groningen.Hij publiceerde o.a.Zenboeddhisme(2010) en Basisboekoosterse filosofie

(2016) en redigeerde Inleiding in de taoï-stische filosofie (2015).

Joyce Pijnenburg is historica, filosoofen filosofisch consu-lent. Zij is co-auteurvan verschillendegeredigeerde wer-ken en is bezig meteen proefschrift over

Giordano Bruno en de kwestie van mo-derniteit.

Prof. Laurens ten Kate is filosoof enreligiewetenschap-per. Hij werkt aan deUniversiteit voor Hu-manistiek te Utrecht,waar hij bijzonderhoogleraar Vrijzin-

nige Religiositeit en Humanisme is. In

2016 verscheen zijn boek De vreemdevrijheid. Op zoek naar nieuwe betekenis-sen van vrijzinnigheid en humanisme inde eenentwintigste-eeuw.

Docenten Docent

Neoliberaal,kan het anders?

Vrije markt en democratieFilosoferen over vrijzinnigheid en humanisme in eenneoliberale wereld

Het perspectiefvan het waan-zinnige, het lichamelijke ende kunst.

Voorbij het verstandEen mystieke kritiek van de rede



STOÏCIJNSE LEVENSKUNSTMIRIAM VAN REIJEN

Wie in plaats van een lijder (pas-sief ) een leider (actief ) wil worden,kan terecht bij de stoïcijnse levens-kunst van Epictetus, Epicurus, Sar-tre, Seneca en Spinoza. Miriam vanReijen – zelf enthousiast stoïcijn –legt uit hoe het mogelijk is om televen zonder emoties als irritatie,schuldgevoel en teleurstelling.


DE ESSENTIE VAN SPINOZAMAARTEN VAN BUUREN

Spinoza begrijpen is niet zo heelmoeilijk. Tenminste, niet als je dithandboekje leest. Maarten vanBuuren legt hierin uit waaromSpinoza niet alleen Nederlandsbelangrijkste denker is geweest,maar waarom hij ook wereldwijdtot de toppers wordt gerekend.


VASALISJANNE SCHRA & NOORDPOOL ORKEST

Met Vasalis brengen NoordpoolOrkest en zangeres Janne Schraverschillende werelden samen. Degedichten en brieven van één vanNederlands grootste dichteressenvormen de inspiratie voor nieuwesongs en composities.

56 BLZ. + CD | HARDCOVER | € 24,95

BESTSELLERS BIJ ISVW UITGEVERS

WIJLAURA VAN DOLRON

Wij is een politieke speech die jedoor elkaar schudt. Een persoon-lijke bekentenis die je hart breekt.Een ontregelend portret van wiewij zijn.


‘STERVEN IS DOODEENVOU-DIG. IEDEREEN KAN HET.’

WIM BRANDS

René Gude, sprak openhartig overzijn ziekte en zijn aanstaandedood. Voor Human sprak WimBrands met René Gude over wat erwerkelijk toe doet in het leven,over humeurmanagement en overde troost van de filosofie.


LIEFHEBBENLAURA VAN DOLRON

Een boek voor alle stellen en allesingles, voor iedereen die ooit lief-had, voor iedereen die iemand ver-loor waar hij veel van hield.


Tijdens deze summerschool nemenwe u mee op een verdiepingsreis inde daoïstische filosofie waarin theo-rie en praktijk hand in hand gaan.

Op basis van haar boek Filosofiemet de vlinderslag zal Woei-LienChong passages over meditatie be-spreken uit de Daodejing en Zhu-

angzi, de twee vroegste teksten van het daoïsme. Robert-JanSchippers heeft een programma voor u in petto met gevari-eerde ontspanningsoefeningen en lichaamswerk uit Chineseqigong-tradities, om meer licht te werpen op de mogelijke be-tekenis van deze passages.

Wat leer je?Via individuele en partneroefeningen (‘pushing hands’) gaat uaan den lijve ondervinden wat het daoïsme bedoelt met ter-men zoals: leegte, yin en yang, centrum, spil, de kracht van hetzachte, ademen uit de hielen, volgen, aandacht, luisteren envoelen. Door de unieke combinatie van lezingen en oefenin-gen zal duidelijk worden waarom het lichaam in het daoïsmezo belangrijk is voor het ontwikkelen van wu-wei, de levens-houding van egoloze openheid en wakker aanpassingsvermo-gen. Aanschaf van het boek Filosofie met de Vlinderslag: dedaoïstische levenskunst van Zhuangzi wordt aanbevolen, maaris niet verplicht.

Voor wie?Deze summerschool is vooral geschikt voor mensen die nietalleen kennis van daoïstische levenskunst willen opdoen, maarer ook in willen oefenen.

SUMMERSCHOOLS

2018


Als we Plato mogen geloven be-stookte Socrates op de Griekseagora de Atheners te pas en teonpas met vragen, totdat zij inhun eigen woorden verstrikt raak-ten. 2500 jaar na dato is het so-cratisch gesprek nog steeds een ge-ijkte methode om je eigen erva-ring tot op het bot te onderzoekenen scherpe filosofie te bedrijven.

Wat leer je?Het is een oefening in denken, goed luisteren, vragen stellen,argumenteren, inleven, geduld betrachten en het precies for-muleren van je gedachten. We voeren een lang socratisch ge-sprek, een traditie die al enkele decennia aan de ISVW in erewordt gehouden. Onder deskundige leiding probeert eengroep het antwoord te vinden op een uitgangsvraag die aanhet begin van de week wordt geformuleerd.

Voor wie?De cursus is bedoeld voor iedereen die aan den lijve wil on-dervinden waar een rationeel onderzoek toe kan leiden envoor wie zich wil oefenen in ‘socratische deugden’. Bent u trai-ner of consultant? Begeleidt of onderwijst u groepen? Met be-hulp van de socratische vaardigheden is het mogelijk om meerdiepgang in gesprekken te brengen. In de avondsessies is erruimte voor verkorte werkvormen die je meteen kan imple-menteren.

SUMMERSCHOOLS

2018

Data Woensdag 25 juli - zondag 29 juli 2018Aanvang woensdag 10.30 uur tot zondag 12.30 uur met afsluitende lunch.

Deelname Arrangement 1: € 841,50 (inclusief 4 x diner met wijn, 5 x lunch enkoffie/thee.)Arrangement 2: € 1.028,50 (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 1.068,50 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 1.098,50 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Data Maandag 30 juli - vrijdag 3 augustus 2018Aanvang maandag 10.30 uur tot vrijdag 12.30 uur met afsluitende lunch.

Deelname Arrangement 1: € 751,50 (inclusief 4 x diner met wijn, 5 x lunch en kof-fie/thee.)Arrangement 2: € 938,50 (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 978,50 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 1.008,50 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt)

Dr. Woei-Lien Chong studeerde af in desinologie en filosofieaan de UniversiteitLeiden. Van haarboek, Filosofie metde Vlinderslag: dedaoïstische

levenskunst van Zhuangzi is inmiddels detweede druk verschenen.

Robert-Jan Schippers beoefent demartialebewegingskunstensedert 1975. Hijbegon met judo,karate en aikido, engeeft sinds 1991 les

in taijiquan en qigong.

Sandra Aerts studeerde filosofie inLeuven enGermaanse taal- enletterkunde inAntwerpen. Ze werktmet groepenanderstaligen in het

volwassenenonderwijs te Leuven envolgde een opleiding tot socratischgespreksleider. Sinds 2005 organiseert enbegeleidt ze het filosofische café inAntwerpen en ze faciliteert socratischegesprekken.

Ine te Rietstap studeerde in 2013 af alssocratisch gespreks-leider. Ze is Master ofTheatre en werkt alsautonoom theater-maker. Ze geeftdaarnaast het vak

elementair spel aan de acteursopleidingvan de HKU en doet, binnen het lectoraatvan de HKU, onderzoek naar de werkingvan theaterjargon.

Docent

Docenten

Onderzoek je-zelf tot op hetbot metscherpe filosofie

De kracht vanhet zachte

Tao & qigong Socratisch gesprek

54

Wat was er voor de oerknal, wat is een zwart gat, en is er levenbuiten de Aarde? Dat zijn de drie vragen die steeds weer gesteldworden aan sterrenkundigen.

De antwoorden daarop gaan wegeven in deze week. Maar er isnog veel meer: u verdiept zicheen week lang in de grote raad-selen van het universum. Vanbuitenaardse intelligentie totsupercomputers, van kosmo-chemie tot donkere materie,van zwaartekrachtgolven tot

het ontstaan van sterrenstelsels. Vooraanstaande onderzoe-kers en excellente sprekers voeren u mee in hun wereld, opbegrijpelijke en aantrekkelijke wijze aan de hand van denieuwste theoretische inzichten en de laatste ontdekkingen.

Wat leer je?Vincent Icke leidt ‘s ochtends het thema van de dag inwaarna het woord is aan specialisten met hun eigen onder-werpen. Elke dag presenteren vooraanstaande wetenschap-pers de laatste inzichten in hun onderzoek en de nieuwe vra-gen die daaruit voortkomen.

Topwetenschap voor iedereenDeze week is bedoeld voor iedereen met 3 vwo-niveau of ver-der en een warme belangstelling voor dit onderwerp. Hetblijkt uit ervaring ook een aanrader voor ouders met tienersdan wel grootouders met kleinkinderen. Kijk op isvw.nl voornieuwste informatie.

SUMMERSCHOOLS

2018


Fjodor Dostojevski was een componist van romanwerelden diezijn gelijke niet kent. In deze cursus nemen we hem ook als den-ker serieus. Wat voor standpunten over de wereld hield hij eropna en hoe beargumenteerde hij zijn wereldbeeld?

Dostojevski’s filosofische in-teresse ging eigenlijk uit naaréén onderwerp: de mens. Hijwilde ‘de mens vinden in demens’, zo schreef hij in eenvan zijn notitieboeken. Wathet betekent om mens te zijnvolgens Dostojevski, onder-zoeken we in deze week.Daarbij bespreken we niet deminste zaken. Dostojevski’s

antwoord op scepticisme en nihilisme komt voorbij, alsookzijn opvattingen over de betere of zelfs ideale wereld.

Wat leer je?We lezen Dostojevski’s kritiek op het liberalisme. Wat is tochdie wet van liefde waarop Dostojevski zich steeds baseert? Enwaarom zal schoonheid de wereld redden, zoals Dostojevskizijn misschien wel mooiste romankarakter laat zeggen? Eenweek vol bevlogen literatuur en de vonk van urgente filosofie.

Voor wie?Deze cursus is geschikt voor liefhebbers van literatuur en filo-sofie die altijd al wisten dat Dostojevski meer in zijn mars haddan romannetjes alleen.

SUMMERSCHOOLS

2018

Data Maandag 30 juli - vrijdag 3 augustus 2018Aanvang maandag 10.30 uur tot vrijdag 12.30 uur met afsluitende lunch.

Deelname Arrangement 1: € 771,- (inclusief 4 x diner met wijn, 5 x lunch, koffie/theeen het boek Dostoevsky the Thinker).Arrangement 2: € 953,- (arrangement 1 met standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 993,- (arrangement 1 met pluskamer en ontbijt). Arrangement 4: € 1.023,- (arrangement 1 met comfortkamer en ontbijt).

Data Maandag 6 - vrijdag 10 augustus 2018Aanvang maandag 10.00 uur tot vrijdag 17.00 uur.

Deelname Arrangement 1: € 891,50 (inclusief 4 x diner met wijn, 5 x lunch enkoffie/thee).Arrangement 2: € 1.078,50 (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 1.118,50 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 1.148,50 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Florian Jacobs is filosoof en redacteurbij ISVW uitgevers.Hij publiceerdeonder andere dedichtbundel Zwaanen zang. In zijn vrijetijd schrijft hij een

boek over het leven en het werk vanDostojevski.

Prof. Vincent Icke is hoogleraartheoretischesterrenkunde enkosmologie,beeldendkunstenaar enpublicist. Recent

verscheen: Reisbureau Einstein, overbuitenaardse buren.

Charlotte Lemmens is conceptontwik-kelaar, initiator enmaakt films. Zij wasinterimmanager enleidde groteorganisatie-verbeteringen in

overheid en bedrijfsleven. Werkte ookvoor radio en tv.

DocentDocenten

Topweten-schap voor iedereen

Frontiers of Astronomy

‘Schoonheidzal de wereldredden’

Dostojevski de denker

‘Wijsheid begintmet verwondering’

Socrates


Kunnen we het hele leven omarmen, inclusief de donkere kantervan? Wat voor levenshouding is daarvoor nodig?

De neiging bestaat het levenvoorwaardelijk of selectief tebenaderen, om alleen af tegaan op wat bevalt, en te wil-len vermijden wat niet bevalt.Voorkeuren en idealen bepa-len dan de dagelijkse bril. Hetis echter ook mogelijk omonvoorwaardelijk het leven tebeamen zoals het is, of min-stens een poging daartoe te

wagen. Wanneer we dit doen, welke plaats krijgen dan lijdenen ellende, hoop en het verlangen naar beter? En niet onbe-langrijk: is het leven wel het liefhebben waard? Niet iedereenzal daar volmondig ja op zeggen. Wat als je dat wel wilt?

Wat leer je?In deze cursus onderzoeken we levensaanvaarding en hetspanningsveld tussen werkelijkheid en idealen. We doen ditaan de hand van met name Aristoteles, Spinoza, Schopen-hauer, Nietzsche en Camus. Ook zullen we oosters denken aanbod laten komen: boeddhisme. Hoe dachten zij over levens-doel, veranderingen, vriendschap sluiten met jezelf, lijden, le-vensvreugde en creativiteit?

Voor wie?Deze cursus is geschikt voor mensen die willen weten wanneerje het leven kan omarmen.

Er zijn veel mensen die last hebben van psychische problemenzoals depressie, burn-out, verslavingen en angst. Deze wordenvaak gezien als stoornissen van organische aard en worden be-handeld met medicijnen.

Volgens de Deense filosoofSøren Kierkegaard wordendergelijke problemen echterveroorzaakt doordat we eengebrek aan zin ervaren. Daar-mee wordt hij gezien als devader van de existentiefiloso-fie. Zijn invloed op denkersals Heidegger, Sartre enCamus kan moeilijk over-schat worden.

Wat leer je?In deze cursus concentreren we ons op een sleuteltekst, ver-schenen in 1849, De ziekte ten dode, ook wel Over de vertwij-feling geheten. In deze tekst wordt de mens beschreven als we-zenlijk religieus, maar ook wezenlijk afgewend van zijn religi-euze essentie. Deze afwending drukt zich volgens Kierkegaarduit in vormen van psychische labiliteit die we ook nu kennen.Kierkegaards denken biedt daarmee een interessantperspectief op de psychische problemen van de mens in de he-dendaagse samenleving. Ook onderzoeken we het verbandtussen Kierkegaard en zenfilosofie. Deze cursus bestaat voor-namelijk uit een combinatie van hoorcollege en close-reading.

Voor wie?Deze cursus is geschikt voor mensen met interesse in Kierke-gaard, psychologie en zenfilosofie, die graag hun tanden in eenfilosofische tekst zetten.

SUMMERSCHOOLS

2018Kierkegaard. Over de vertwijfeling

SUMMERSCHOOLS

2018

Amor fati Liefde voor het lot

Data Maandag 13 - vrijdag 17 augustus 2018Aanvang maandag 10.30 uur tot vrijdag 12.30 uur met afsluitende lunch.

Deelname Arrangement 1: € 751,50 (inclusief 4 x diner met wijn, 5 x lunch en kof-fie/thee.)Arrangement 2: € 938,50 (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 978,50 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 1.008,50 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Data Woensdag 15 - zondag 19 augustus 2018Aanvang woensdag 10.30 uur tot zondag 12.30 uur met afsluitende lunch.

Deelname Arrangement 1: € 778,40 (inclusief 4 x diner met wijn, 5 x lunch,koffie/thee en het boek De ziekte tot de dood).Arrangement 2: € 965,40 (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 1.005,40 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 1.035,40 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Dries Boele studeerde filosofie inAmsterdam enParijs. Hij is vanaf1983 betrokken bijde ontwikkeling vanpraktische vormenvan filosofie. Sinds

1990 is hij werkzaam als praktiserend

filosoof. Hij houdt zich met name bezigmet filosofisch consulentschap,socratische gesprekken endilemmatrainingen.

Arnold Ziegelaar is filosoof en docentin het hogeronderwijs. Zijnbelangstelling ligtbij bewustzijns-filosofie, metafysicaen levensfilosofie. In

2015 verscheen zijn boek Aardse mystiek,over een hedendaagse vorm vanlevensbeschouwelijk denken; in 2016publiceerde hij Oorspronkelijk bewustzijn.

Docent Docent

Over levens-kunst, werke-lijkheidszin en idealen

Psychische problemen door gebrek aan zin


Sinds mensenheugenis proberen mensen hun eigen soort te dui-den. Hoe voelt het om een mens te zijn? Wat maakt ons uitzon-derlijk ten opzichte van andere dieren? Hoe kunnen we onszelfeigenlijk op een nuchtere, wetenschappelijke manier kennen zon-der het bijzondere van mensen weg te redeneren? De mens is inieder geval het dier dat zichzelf bestudeert.

Deze zomerweek verkennenwe waar mensen tegen aan-lopen als ze dat proberen –en wat dat op zichzelf weerzegt over onze soort. Als ca-sus gebruiken we de hersen-wetenschappen; hersenwe-tenschappers vertellen op ditmoment immers het meestgezaghebbende wetenschap-pelijke ‘verhaal’ over onze

soort. We verkennen wat hersenwetenschappers te biedenhebben – en tegen welke grenzen zij aanlopen. En verbindendit met de visie van enkele filosofen.

Wat leer je?Verwacht geen stoomcursus hersenwetenschappen; deze zo-merweek heeft veeleer een wetenschapsfilosofische inslag. Watkun je weten over jezelf en hoe? Wat voor soort kennis produ-ceert de filosofie en produceert de hersenwetenschap? U gaatluisteren, lezen, discussiëren en via korte schrijfopdrachtenzelf een antwoord op deze vragen formuleren.

Voor wie?Voor mensen die zichzelf willen begrijpen. Van deelnemerswordt verwacht dat zij vooraf het boek Hersenbeest aanschaf-fen en lezen.

Wat vinden we gewoon en waarom vinden we dat gewoon? Weleven ons leven alsof onze gebruiken en verwachtingen vanzelf-sprekend en natuurlijk zijn, hoewel ze eigenlijk historisch en cul-tureel bepaald zijn. In deze summerschool zullen we aan de handvan postmoderne theorieën vraagtekens plaatsen bij dominantedenkpatronen over leven, liefde en maatschappij. En ons steedsde vraag stellen: waarom vinden we dit eigenlijk gewoon?

Wat leer je?Hoewel in de geschiedenisvan de filosofie lange tijdnaar essenties is gezocht, lie-ten de postmoderne filosofenzien dat niet zozeer de essen-tie, maar veeleer de contextons begrip van de dingen be-paalt. In de cursus zal hetverschil tussen modernismeen postmodernisme, structu-

ralisme en poststructuralisme besproken worden. De cursistmaakt kennis met het denken van onder meer Roland Barthes,Jacques Derrida, Jean Baudrillard en Judith Butler.

Aan de hand van filmfragmenten en literatuur zullen we hethedendaagse denken over realiteit, consumptie en liefde be-spreken. De cursist raakt vertrouwd met recente filosofiege-schiedenis en wordt uitgedaagd dit denken aan het eigen levente toetsen.

Voor wie?Voor iedereen die zijn of haar denkpatronen onder de loep wilnemen en bewust anders wil proberen te denken.

SUMMERSCHOOLS

2018

SUMMERSCHOOLS

2018


Deelname Arrangement 1: € 751,50 (inclusief 4 x diner met wijn, 5 x lunch en kof-fie/thee).Arrangement 2: € 938,50 (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 978,50 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 1.008,50 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).


Deelname Arrangement 1€ 770,50 (inclusief 4 x diner met wijn, 5 x lunch,koffie/thee en het boek Roaring nineties).Arrangement 2: € 957,50 (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 997,50 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 1.027,50 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Marjan Slob is filosoof en columnist vande Volkskrant. Zeschreef het boekHersenbeest:filosoferen over hetbrein en demenselijke geest

(2016), waarmee zij de SocratesWisselbeker won.

Dr. Jannah Loontjens is schrijver enfilosoof. Zepromoveerde aan deUniversiteit vanAmsterdam alsliteratuurweten-schapper. Ze

publiceerde onder anderen de

essaybundel Mijn leven is mooier danliteratuur: Een kleine filosofie van hetschrijverschap. In 2016 werd RoaringNineties gepubliceerd, waarin zij essaymet autobiografie en filosofie vermengt.Ze doceert filosofie en literatuurtheorieaan ArtEZ.

Docent Docent

De grenzen vanhersenweten-schap

De mens: het dier dat zichzelfwil begrijpen

Realiteit, consumptie en liefde

Anders denken: post-moderne openheid


Filosofie is intercultureel. In de Griekse oudheid was uitwisselingvan ideeën tussen filosofen uit oost en west en noord en zuid van-zelfsprekend. Het is met name de Verlichting die ervoor heeft ge-zorgd dat de westerse filosofie in een eurocentrisch discours be-landde. Ondertussen beseffen we de onhoudbaarheid hiervan enis er steeds meer interesse in de dialoog met filosofieën uit andereculturen.

Deze week biedt de mogelijk-heid om kennis te makenmet filosofieën uit verschil-lende werelddelen. We be-handelen Chinese, Afri-kaanse en Latijns-Ameri-kaanse filosofieën vanuit eenintercultureel perspectief,volgens de hermeneutischemethode van Gadamer enKimmerle. Aan het einde van

de cursus reflecteren we op hoe de kennismaking met deze fi-losofieën ons anders doet denken over westerse filosofieën, fi-losofieën uit andere culturen en wellicht ook over onszelf.

Wat leer je?Deze cursus toont wat we van andere filosofische traditieskunnen leren. Een verrijkende week die u niet alleen andersnaar andere filosofische tradities laat kijken, maar ook op-nieuw naar de westerse filosofie.

Voor wie?Deze week is geschikt voor iedereen met interesse in verschil-lende culturen en in filosofieën uit alle windstreken en voormensen die eerder de Basiscursus Interculturele filosofie volg-den.

In deze summerschool maken we kennis met de opvattingen vanvier vooraanstaande levende denkers: Rosi Braidotti, MogobeRamose, Peter Sloterdijk en Martha Nussbaum. In hun werk be-handelen zij belangrijke vraagstukken van onze tijd.

We bespreken (passages uit)hun boeken Op doorreis,Ubuntu, Je moet je leven ver-anderen en Mogelijkhedenscheppen. Zo komen we teweten dat Braidotti voorsteltons op te vatten als noma-disch van aard: in beweging,belichaamd, in betrekkingen,vanuit betrokkenheid levend,hoe Ramose het bestaan

opvat als ‘rheomodisch’ van aard: al wat is stroomt en is on-derling verbonden met elkaar, hoe Sloterdijk meent dat kli-maatverandering het noodzakelijk maakt ons leven te veran-deren en co-immunist te worden en hoe Nussbaum met haarcapability approach de contouren van een rechtvaardige sa-menleving schetst.

Vanzelfsprekend voeren we gesprekken over de mogelijke im-plicaties van hun gedachtegoed voor onze eigen opvattingenen manier van leven.

SUMMERSCHOOLS

2018

SUMMERSCHOOLS

2018


Deelname Arrangement 1€ 779,- (inclusief 4 x diner met wijn, 5 x lunch, koffie/theeen het boek Interculturele filosofie).Arrangement 2: € 966,- (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 1.006,- (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).Arrangement 4: € 1.036,- (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Data Maandag 27 - vrijdag 31 augustus 2018Aanvang maandag 10.30 uur tot vrijdag 12.30 uur met afsluitende lunch..


Hoofddocent Renate Schepenstudeerdewijsbegeerte aan deVU in Amsterdam,aan de University ofGhana in Legon enaan de Universidadde La República in

Montevideo. Momenteel doet zijpromotie-onderzoek op het gebied vaninterculturele filosofie aan de Universiteitvoor Humanistiek.

GastdocentenWim Dooge, Saskia van der Werff enWil Heeffer

Jan Flameling is filosoof, geeft seminarsen biedt workshopsen cursussen aan ophet gebied vanpraktische filosofie.Samen metdeelnemers

onderzoekt hij wat filosofie ons te biedenheeft in ons dagelijks leven.

Docenten Docent

Al wat isstroomt en isonderling verbonden met elkaar

Chinese, Afrikaanse en Latijns-Amerikaanse filosofieën

Interculturele filosofie Denken nu!

SUMMERSCHOOLS

2018


Gordels om, we gaan in sneltreinvaart door de geschiedenisvan de westerse filosofie! Voor deze overzichtscursus hebbenwij hedendaagse grote denkers uitgenodigd om over hunfavoriete grote denkers uit de geschiedenis kort iets te ver-tellen: Frans de Haas over Plato, Paul van Geest over Au-gustinus, Frans Jacobs over Montaigne, Maarten van Buu-ren over Spinoza, en nog veel meer.

Voor wie?Deze cursus is geschikt voor iedereen die weleens wilgrasduinen in een selectie* van wat de westerse filosofie

zoal te bieden heeft, voor wie wel eens van verschillendefilosofen wil horen wat zij zoal bewonderen – of juist be-kritiseren – in het werk van hun collega uit het verledenen uiteraard voor iedereen die een reis van drieduizendjaar wil maken in slechts vijf dagen.

*Geen enkele selectie, hoe zorgvuldig ook gekozen, kanpretenderen een representatie van de geschiedenis vande westerse filosofie te zijn. Noodzakelijkerwijs komenallerlei invloedrijke stemmen niet aan bod in het pro-gramma. Wij hopen dit voor een deel goed te maken inons overige cursusaanbod.

Data Woensdag 29 augustus - zondag 2 september 2018Aanvang woensdag 10.30 uur tot zondag 17.00 uur

Deelname Arrangement 1: € 909,- (inclusief 4 x diner met wijn, 5 x lunch, koffie/theeen het boek Basisboek Westerse filosofie).Arrangement 2: € 1.096,- (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).Arrangement 3: € 1.136,- (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).AArrangement 4:€ 1.166,- (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Dr. Erno Eskens isfilosoof enpoliticoloog. Hij isprogrammadirecteuren uitgever bij deInternationale

School voor Wijsbegeerte.

Prof. Frans deHaas is classicus enfilosoof. Hij isgespecialiseerd in defilosofie van demiddeleeuwen en

de oudheid en verbonden aan deUniversiteit van Leiden, waar hij ookdirecteur is van het Instituut voorFilosofie.

Prof. Laurens tenKate is filosoof enreligieweten-schapper. Hij werktaan de Universiteitvoor Humanistiek te

Utrecht, waar hij bijzonder hoogleraarVrijzinnige Religiositeit en Humanisme is.In 2016 verscheen zijn boek De vreemdevrijheid. Op zoek naar nieuwebetekenissen van vrijzinnigheid enhumanisme in de eenentwintigste-eeuw.

Prof. Paul vanGeest is theoloog.Hij is als hoogleraarverbonden aan deTilburg University enaan de Vrije

Universiteit. Tevens is hij directeur van hetonderzoeksinstituut Centrum voorPatristisch Onderzoek.

Prof. Rudi teVelde is theoloogen filosoof. Hij is alsbijzonder hoogleraarop de leerstoel‘Wijsbegeerte van

Thomas van Aquino in relatie tot hetHedendaagse Denken’ verbonden aan deTilburg University.

Prof. Frans Jacobsis emeritushoogleraarwijsgerige ethiekaan de Universiteitvan Amsterdam. Hij

schreef Twaalf emoties, Een filosofie vanemoties en verlangens, (samen metFlorian Jacobs) Markante denkers en Deessentie van Montaigne.

Prof. Maarten vanBuuren is emeritushoogleraar moderneletterkunde aan deUniversiteit vanUtrecht. Hij schreef

meerdere boeken over Spinoza.

Prof. Han vanRuler is bijzonderhoogleraarintellectuelegeschiedenis aan deErasmus Universiteit

Rotterdam.

Marthe Kerkwijkis filosoof enprogramma-coördinator bij deISVW. Ze gaf les aande University of

London.

Prof. Marli Huijer isbijzonder hoogleraarpublieksfilosofie aande Faculteit der Wijs-begeerte, ErasmusUniversiteit Rotterdam

en voormalig Denker des Vaderlands.

Joyce Pijnenburgis historica, filosoofen filosofischconsulent. Zij is co-auteur vanverschillende

geredigeerde werken en is bezig met eenproefschrift over Giordano Bruno en dekwestie van moderniteit.

Jabik Veenbaas iseen filosoof, schrijver,dichter en vertaler.Hij vertaalde ondermeer Kants driekritieken, samen met

Willem Visser.

Jan Flameling isfilosoof, geeftseminars en biedtworkshops encursussen aan ophet gebied van

praktische filosofie.

Docenten

Gordel om, filosofie in sneltreinvaart!

Grote denkers

‘De uitdaging vande cursisten omte denken enhard te werkenén elkaar vooruitte helpen in hetdenken is erg inspirerend’

Klanttevredenheidsonderzoek Cedeo 2017

61

Dit bruisend 2-daags Oud & Nieuw arrangement 2017voor 2 personen bestaat uit:● Ontvangst met oliebollen, appelflappen, gluhwein en warme chocolademelk● Feestelijk oudjaarsdiner incl. drankjes omlijst met muziek á la carte van Sisters!● Feestavond incl. alle drankjes en hapjes met live muziek door Yesz● Even wat rustiger zitten, dat kan gezellig bij Lucette en Herman● Bubbels om middernacht● Overnachting in een tweepersoons comfortkamer met uitgebreid ontbijt

op 1 januari● Honden zijn welkom op de hotelkamer● Geen vuurwerk!

Prijs € 189,- per persoon incl. toeristenbelastingBovenstaand arrangement zonder overnachting: € 125,- per persoon

Landgoed ISVW presenteert

Bruisend het oude jaar uit en in volledige rust het nieuwe inluiden.

OUD & NIEUW OPDE HEI IN LEUSDEN

Een comfortkamer is alleen voor 2 per-sonen te boeken, indien een éénper-soonskamer gewenst is kan dat tegenhetzelfde tarief in een Pluskamer. Reserveren kan per email: [email protected] of bel: 033-4650700. Of via de website: landgoedisvw.nl

Sisters!Lucette en Herman

Yesz

31DECEMBER

Vanaf 17.00 uur

62 ISVW PROGRAMMAGIDS AGENDA62

NOVEMBER 201711/12 De schepper naast God. De mens als co-creator. Met Michel Dijkstra en Joyce Pijnenburg.11/12 Op leven en dood. Dilemma’s in de 21ste eeuw. Met prof. Laurens ten Kate en Jan Flameling.18 Start: Filosofisch kompas. Met Ed Weijers.18/19 Ethiek en politiek: Spinoza. Met Jan Flameling.19 Filosofisch café27/28 Training: Kunst van het vragen stellen. Met Hans Bolten.

DECEMBER 20172/3 Ethiek en politiek: Kant. Met Jan Flameling.4-8 Hitlers Mein Kampf. Met Ewout Kieft, dr. Thomas von der Dunk, prof. Paul Cliteur e.a.10 Willen, kiezen, handelen. Met dr. Miriam van Reijen.10 Start: beroepsopleiding Politicus in verwarrende tijden. Met prof. Harry Kunneman, Hans

Peter Benschop e.a.17 Filosofisch café18-22 Spinozaweek: de weg naar geluk. Met dr. Miriam van Reijen, prof. Maarten van Buuren, prof.

Vincent Icke, prof. Kees Schuyt e.a.20/21 Start: Esthetica en Kunstfilosofie. Kunst, moraal en de verbeelding van het kwaad. Met

Arthur d’Ansembourg.27-30 Liefdeweek: kun je leren liefhebben? Met prof. René ten Bos, prof. Jan Bransen, dr. Piet

Gerbrandy e.a.27-30 De spelende mens. Met Dries Boele.

JANUARI 20182-6 Filosofie en film. ‘An imitation of life’. Met Marthe Kerkwijk en Peter de Bruijn.2-6 Rilke: de filosofie van de dichter. Met Florian Jacobs12/13 Start: beroepsopleiding Bildung voor PO-schoolleiders. Met Dick Middelhoek e.a.13/14 Ethiek en politiek: Mill. Met Jan Flameling.14 Spinoza in de praktijk. Met dr. Miriam van Reijen.15/16 Training: Kunst van het vragen stellen. Met Hans Bolten.20/21 Start: Masterclass Hannah Arendt: Willen. Met prof. Laurens ten Kate en Marthe Kerkwijk20/21 Bevrijdende kennis, oneindig weten. Met Michel Dijkstra en Joyce Pijnenburg.22/23 Start: beroepsopleiding De lenige professional. Met Rogier Huffnagel.23/24 Visieontwikkeling in organisaties. Met Luuk Stegmann en Jan Ewout Ruiter.29-2 feb. Frontiers of Life Sciences. Met prof. Vincent Icke en Charlotte Lemmens.

FEBRUARI 20185/6 Start: beroepsopleiding Scholing van de geest. Met Paulien ’t Hoen, Anne-Marie Gunnink. 6 Start: Stoïcijnse levenskunst in Rotterdam. Met dr. Miriam van Reijen.10/11 De weg ontstaat door te gaan. Herdenkingsweekend René Ransdorp. Met Michel Dijkstra

en Jan de Meyer.11 De filosofische praktijk. Met Harm van der Gaag.13/14 Start: beroepsopleiding Filosofie en gezondheidszorg. Met Peter van Dijken, Jan Marten

Visser e.a.17/18 Ethiek en politiek: Levinas en Derrida. Met Jan Flameling.19/20 Start: beroepsopleiding Moreel beraad. Met Dick Kleinlugtenbelt e.a.19-23 Het literaire inzicht. Met Leon Heuts.24/25 Een pantheon voor pantheïsten. Met Michel Dijkstra en Joyce Pijnenburg.24/25 Esthetica en kunstfilosofie: Over lineair perspectief en het bezielde lichaam.24/25 Populisme en triadisme. Met dr. Eite Veening en Marthe Kerkwijk.26-2 mrt. Het raadsel van de tijd. Met Hein van Dongen, dr. Douwe Draaisma e.a.

Agenda

6363ISVW PROGRAMMAGIDS AGENDA

AgendaMAART 20184 Start: Nietzsche in Rotterdam. Met prof. Paul van Tongeren.24/25 Esthetica en kunstfilosofie: De actualiteit van het schone. Met Arthur d’Ansembourg.26/27 Training: Kunst van het vragen stellen. Met Hans Bolten.

APRIL 201814/15 Start: Masterclass Hannah Arendt: Oordelen. Met prof. Laurens ten Kate en Marthe Kerkwijk.25-29 Søren Kierkegaard: filosoof? Theoloog? Acteur? Schrijver! Met prof. Paul van Tongeren en

Wout van Tongeren.30-4 mei. Mens en natuur in het antropoceen. Met prof. René ten Bos, prof. Jozef Keulartz, dr. Eva

Meijer, Bram van der Klundert e.a.

MEI 20185/6 Esthetica en kunstfilosofie: Het sublieme in de kunst. Met Arthur d’Ansembourg.5/6 De essentie van Montaigne. Met prof. Frans Jacobs.7-11 Het verhaal dat blijft. Met Diet Verschoor en Dorine Bauduin.12/13 Start: Japanse filosofie: De weg der goden. Met Michel Dijkstra en dr. Henk Oosterling.13 Filosoferen met kinderen en jongeren. Met Ed Weijers.14/15 Training: Kunst van het vragen stellen. Met Hans Bolten.

JUNI 20182/3 Esthetica en kunstfilosofie: Het einde van de kunst en daarna. Met Arthur d’Ansembourg.2/3 Japanse filosofie: De weg van de Boeddha. Met Michel Dijkstra.30/1 jul. Japanse filosofie: De weg van de staat. Met Michel Dijkstra.

JULI 20189-13 ISTR Public Conference. Met prof. Theo Schuyt.11-15 Empathisch denken en boogschieten. Met Jan Flameling en Jac Rongen16-20 Griekse tragedies. Met dr. Moïra Müller.16-20 Filosofisch wandelen. Met Eric Brinckmann.18-22 Stoïcijnse levenskunst. Met dr. Miriam van Reijen.23-27 Vrije markt en democratie. Met prof. Laurens ten Kate.23-27 Voorbij het verstand. Een mystieke kritiek van de rede. Met Michel Dijkstra en Joyce

Pijnenburg.25-29 Tao & qigong. Met dr. Woei-Lien Chong en Robert-Jan Schippers.30-3 aug. Socratisch gesprek. Met Sandra Aerts en Ine te Rietstap.30-3 aug. Dostojevski de denker. Met Florian Jacobs

AUGUSTUS 20186-10 Frontiers of Astronomy. Met prof. Vincent Icke en Charlotte Lemmens.13-17 Amor Fati. Liefde voor het lot. Met Dries Boele.15-19 Kierkegaard. Over de vertwijfeling. Met Arnold Ziegelaar.20-24 De mens: het dier dat zichzelf wil begrijpen. Met Marjan Slob.20-24 Anders denken. Postmoderne openheid. Met Jannah Loontjens.27-31 Interculturele filosofie. Met Renate Schepen e.a.27-31 Denken nu! Met Jan Flameling.29-2 sept. Grote denkers. Met prof. Frans de Haas, prof. Paul van Geest, prof. Rudi te Velde e.a.

SEPTEMBER 20188/9 Japanse filosofie: De weg naar de nieuwe tijd. Met Michel Dijkstra en Annewieke Vroom.

OKTOBER 20186/7 Japanse filosofie: Kruisende wegen? Met Michel Dijkstra en Renate Schepen.

● prachtig gelegen in de natuur en zeer goed bereikbaar

● 13 moderne vergaderzalen verdeeld overtwee gebouwen

● een riante lounge met bar, diverse terrassen

● een uitstekend restaurant met verantwoorde keuken

● shuttleservice van NS-station Amersfoort naar Landgoed ISVW

● 23 eenpersoonskamers

● 7 tweepersoonskamers

● 19 pluskamers

● 39 comfortkamers met balkon

● gratis draadloos internet

Landgoed ISVW heeft het Green KeyGoud certificaat. Green Key is het inter-nationale milieukeurmerk voor bedrijvenin de toerisme- en recreatiebranche.Goud is de hoogste gradatie.

LANDGOED ISVW | DODEWEG 8 | 3832 RD LEUSDEN | 033 - 465 07 00 | [email protected] | WWW.LANDGOEDISVW.NL

Voor uw lunch, diner, koffie, overnachting, fiets- en wandeltocht, vergaderingen en feesten

Alle inkomsten uit hethorecabedrijf komenvolledig ten goede aande filosofiebeoefening,waarvoor deInternationale Schoolvoor Wijsbegeertemeer dan 100 jaargeleden is opgericht.

LANDGOED

ISVW.NL

Welkom op ons landgoed

Steun de filosofie-beoefening in Nederland: boekuw vergaderingenen bijeenkomstenop Landgoed ISVW

VORMGEVING: HENK DROOG | PLATLAND

PROGRAMMAGIDS 2018 - ISVW · 2017. 11. 6. · Praktische filosofie 22 BASISCURSUSSEN 24 Esthetica...

Documents

Transcript of PROGRAMMAGIDS 2018 - ISVW · 2017. 11. 6. · Praktische filosofie 22 BASISCURSUSSEN 24 Esthetica...