Programma Antwerpen
56
ANTWERPEN
-
Upload
faro-faronet -
Category
Documents
-
view
248 -
download
15
description
Programma Antwerpen 2013
Transcript of Programma Antwerpen
1
ANTWERPEN
10.00 – 18.00
Stop de tijd!zondag 21 april 2013antwerpen
4
Hoe gebruikt u deze brocHure?De 43 deelnemers aan de Antwerpse Erf-
goeddag staan in alfabetische volgorde en
hebben elk een nummer. Dit nummer vindt
u ook op de plattegrond en in de overzichts-
lijst achteraan deze brochure. Per deelne-
mer krijgt u de nodige praktische informa-
tie. Een handig overzicht van de activiteiten
vindt u op de pagina’s 8 tot 11.
Verschillende deelnemers bieden een speci-
ale activiteit voor kinderen tot 12 jaar aan.
Deze activiteiten worden aangeduid met het
Vliegsymbool.
Als de locatie toegankelijk is voor rolstoel-
gebruikers wordt dit aangeduid met een
groene als dit niet het geval is staat er
een rode .
opgelet! ook Antwerp 10 Miles & MArAtHonErfgoeddag valt samen met de DVV Antwerp
10 Miles & Marathon. Verplaats u bij voor-
keur te voet of per fiets in de Antwerpse
binnenstad (die autoluw zal zijn wanneer de
lopers passeren). De politie ondersteunt de
verkeersstromen en er rijden extra trams en
bussen. In deze brochure vindt u per locatie
gedetailleerde info over het openbaar ver-
voer. De plattegrond achteraan deze
brochure toont naast alle locaties van
Erfgoeddag ook het loopparcours en de
Park&Ride punten. Voor extra mobiliteitsin-
formatie, kijk op www.antwerpen.be/sport.
5
VoorwoordDE TRAM DES TIJDSDe tijd is een kind dat speelt aan de rand
van de zandbak. Dit beeld vat de eeuwig-
heid perfect samen: tijd is dynamiek, altijd
in beweging en altijd iets dat je vanuit je
ooghoeken in de gaten houdt. Erfgoeddag
brengt die zandbak in beeld zodat we het
kind er bij kunnen denken. Historische
voorwerpen zijn immers gestolde momen-
ten in de tijd. Ze tikken de seconden niet
weg maar registreren wel het verstrijken van
de jaren. De voorwerpen tonen momenten
van mensen die gebouwen bewoonden,
voorwerpen bezaten, met elkaar samenleef-
den. Het zijn de momenten die ons maakten
tot wie we waren en wie we zijn geworden.
Momenten van beroemde mensen, gewone
mensen, gehaaste en ook wachtende
mensen. Deze momenten stellen onze
eigentijdse verslaving aan deadlines in
vraag. Zo werd tijd ooit beschouwd als iets
cirkelvormigs, in niets te vergelijken met de
pijlsnelle lijn waarop wij denken ons nu te
bevinden.
Erfgoeddag is mettertijd uitgegroeid tot een
ware happening, een vrijetijdsbeleving. Dit
jaar ontdekt u welke erfgoedparels er van
de Antwerpse geschiedenis zijn bewaard en
gerestaureerd. De oudste zonnewijzer van
Vlaanderen, eeuwenoude fossielen,
19de-eeuwse juweelschetsen en de
historische pendules die Napoleon kocht zijn
stille getuigen die de tijd even stilleggen.
Heel wat locaties nemen u mee achter de
schermen en tonen erfgoed dat wordt
gerestaureerd en verzameld.
U kan overstappen op de Tram des Tijds.
Deze authentieke historische tram rijdt tus-
sen de Bolivarplaats en de Groenplaats.
Stap op en beleef de sfeer van weleer.
En stap op tijd af. Bezoek de tentoonstel-
ling ‘Het erfgoed van Anthony, Antwerps
juweliershuis sinds 1822’. Bijna twee
eeuwen bedrijfsgeschiedenis wordt er in
deze art-nouveau-juwelierswinkel naverteld
en getoond. Of ga naar de tentoonstelling
‘Waar is de toeter?’ In de maanden vooraf-
gaand aan Erfgoeddag werd een zoektocht
in Ekeren opgezet naar De Toeter, die ooit
elk Germinaldoelpunt luister bijzette. Via
posters werd de Ekerenaar opgeroepen hem
te helpen terugvinden. Het resultaat vindt u
in de tentoonstelling.
Antwerpen bouwde met MAS en Red Star
Line erfgoed voor de toekomst. Een extra
aansporing om op Erfgoeddag naar de
voorbeelden uit het verleden te luisteren.
Philip Heylen
Schepen voor cultuur, economie,
stads- en buurtonderhoud, patrimonium en
erediensten
6
100% EXPO thuis in je bus? Stuur je naam & adres door naar [email protected] voor een gratis abonnement.
P R O V I N C I E A N T W E R P E N
100 % EXPOis een kleurrijk cultuurmagazine dat je goesting geeft om op stap te gaan. Geen vaktijdschrift met geleerde woorden, maar een blad dat laat zien wat er gebeurt in de tentoonstellingswereld. Elke drie maanden brengen we een gevarieerde selectie van expo’s uit de provincie Antwerpen en zoomen we in op bijzondere kunstwerken. Je krijgt een blik achter de schermen en maakt kennis met nieuwe locaties en getalenteerde mensen.
nieuw magazine
7
inHoud
Voorwoord ¬ 5
Programmaschema ¬ 8
Deelnemers en activiteiten ¬ 12
Alfabetisch overzicht van de deelnemers ¬ 43
Stadsplan ¬ 44
Stop de tijd ¬ 46
Open Monumentendag ¬ 51
Colofon ¬ 54
Praktische info ¬ cover
8
ORGANISATIE 10.00 11.00 12.00 13.00 14.00 15.00 16.00 17.00 p
01 ADVN Bewogen Vlaamse jaren 12
02 Artesis Hogeschool De studio's van de opleiding conservatie en restauratie 13
03 AtlasReis rond de wereld in 80 spellen
13workshop & demonstratie om 14.15, 15.15 en 16.15 uur
04 Bijzondere collecties UA Erfgoed in de steigers 14
Zuur? Een gat in je cultuur…
05 Dienst archeologie stad Antwerpen Bezoek het 16de-eeuwse keizersbastion | Ontdek het 16de-eeuws bastion in de ondergrondse parkeergarage! 15
06 District en cc Ekeren Waar is de toeter? 16
07 District HobokenDe prehistorie aan de tand gevoeld
16De prehistorie aan de tand gevoeld De prehistorie aan de tand gevoeld De prehistorie aan de tand gevoeld De prehistorie aan de tand gevoeld
08 Erfgoedbibliotheek HendrikConscience
Zuur? Een gat in je cultuur…17
Beschermen tegen de tijd Beschermen tegen de tijd Beschermen tegen de tijd Beschermen tegen de tijd
09 FelixArchief Even stilstaan graag 18
10 Free Hands Zet de tijd stil 19
11 Heemkundige Kring Hobuechen 1135 Stop de tijd! 150 jaar Umicore 20
2012 Herita De Keizerlijke onrust
13 Humanistisch-Vrijzinnige Vereniging
Het vrijzinnig humanisme: andere tijden, andere prioriteiten
20Historiek van het vrijzinnig humanisme
Vrij podium
14 Juweliershuis AnthonyHet erfgoed van Anthony, Antwerps juweliershuis sinds 1822
21Waardevolle herinneringen: sieraden markeren uw biografie
15 KMSKA in de FabiolazaalDe Modernen. Avant-Garde (rondleiding om 10.30 en 14.00 uur)
22Kijk- en doeboekje Avant-Garde
16 K.K. voor Heemkunde Merksem Tot hier… en niet verder! (lezingen om 11.00, 14.00 en 16.00 uur) 23
17 Letterenhuis
Literatuurarchieven in een digitale tijd
23Historische romans
Literaire papieren bewaren Literaire papieren bewaren Literaire papieren bewaren Literaire papieren bewaren Literaire papieren bewaren
18 M HKA
Collectietour Collectietour Collectietour Collectietour Collectietour
24 Stop de tijd
Behoud en beheer Behoud en beheer
Kunstplezier in het salon Kunstplezier in het salon
lEzIng/DEbATExpo RonDlEIDIng/ wAnDElIng/zoEkTochT fIlM
9
ORGANISATIE 10.00 11.00 12.00 13.00 14.00 15.00 16.00 17.00 p
01 ADVN Bewogen Vlaamse jaren 12
02 Artesis Hogeschool De studio's van de opleiding conservatie en restauratie 13
03 AtlasReis rond de wereld in 80 spellen
13workshop & demonstratie om 14.15, 15.15 en 16.15 uur
04 Bijzondere collecties UA Erfgoed in de steigers 14
Zuur? Een gat in je cultuur…
05 Dienst archeologie stad Antwerpen Bezoek het 16de-eeuwse keizersbastion | Ontdek het 16de-eeuws bastion in de ondergrondse parkeergarage! 15
06 District en cc Ekeren Waar is de toeter? 16
07 District HobokenDe prehistorie aan de tand gevoeld
16De prehistorie aan de tand gevoeld De prehistorie aan de tand gevoeld De prehistorie aan de tand gevoeld De prehistorie aan de tand gevoeld
08 Erfgoedbibliotheek HendrikConscience
Zuur? Een gat in je cultuur…17
Beschermen tegen de tijd Beschermen tegen de tijd Beschermen tegen de tijd Beschermen tegen de tijd
09 FelixArchief Even stilstaan graag 18
10 Free Hands Zet de tijd stil 19
11 Heemkundige Kring Hobuechen 1135 Stop de tijd! 150 jaar Umicore 20
2012 Herita De Keizerlijke onrust
13 Humanistisch-Vrijzinnige Vereniging
Het vrijzinnig humanisme: andere tijden, andere prioriteiten
20Historiek van het vrijzinnig humanisme
Vrij podium
14 Juweliershuis AnthonyHet erfgoed van Anthony, Antwerps juweliershuis sinds 1822
21Waardevolle herinneringen: sieraden markeren uw biografie
15 KMSKA in de FabiolazaalDe Modernen. Avant-Garde (rondleiding om 10.30 en 14.00 uur)
22Kijk- en doeboekje Avant-Garde
16 K.K. voor Heemkunde Merksem Tot hier… en niet verder! (lezingen om 11.00, 14.00 en 16.00 uur) 23
17 Letterenhuis
Literatuurarchieven in een digitale tijd
23Historische romans
Literaire papieren bewaren Literaire papieren bewaren Literaire papieren bewaren Literaire papieren bewaren Literaire papieren bewaren
18 M HKA
Collectietour Collectietour Collectietour Collectietour Collectietour
24 Stop de tijd
Behoud en beheer Behoud en beheer
Kunstplezier in het salon Kunstplezier in het salon
RESERvEREn ToT 12 JA ARfIlM SpEkTAkEl/bEuRS woRkShop/DEMonSTRATIE
10
ORGANISATIE 10.00 11.00 12.00 13.00 14.00 15.00 16.00 17.00 p
19 Maagdenhuismuseum De tijd heeft geen haast. Conservatie en restauratie
25Ontdek ontroerend erfgoed Ontdek ontroerend erfgoed
20 MAS | Museum aan de StroomSpoorzoekers
27Bonaparte Bonaparte Bonaparte Bonaparte Bonaparte Bonaparte
21 META Spoor terug in de tijd met de tram des tijds 27
22 Mineralogisch Museum De tijd … reeds gestopt (rondleiding om 10.30 en 14.00 uur) 28
23 ModeMuseum De kunststofkwestie 29
24 Museum Mayer van den Bergh Stop de tijd 30
25 Museum Plantin-MoretusChristoffel Familieportretten Familieportretten Familieportretten
30Fotoshoot
26 Museum Vleeshuis Eeuwige jonge of oude muziekinstrumenten? 32
27 Nationaal Museum Douane Halt… douane! 32
28 Odd Fellows Odd Fellow zijn, een levenshouding 32
29 Rockoxhuis
Portretten Portretten Portretten Portretten
33Een karikaturist en een fotograaf aan de slag
Ga zelf aan de slag!
30 Rubenshuis De zonnewijzer 34
31 Sint-Andrieskerk Stilstaan bij de tikkende tijd 34
32 Sint-Benediktuskerk Van Jezus Christus tot nu 35
33 Sint-Fredeganduskerk De tijd staat stil De tijd staat stil 36
34 Sint-Laurentiuskerk Op het weefgetouw van de tijd Op het weefgetouw van de tijd 36
35 Sint-Pauluskerk Bewegende beelden stoppen de tijd 37
36 't Vlaams Stripcentrum Geschiedenis, tijdreizen en toekomstdromen 37
37 't Werkhuys Bevroren lievelingsvoorwerpen 38
38 Technicum Noord-Antwerpen
Technicum Noord-Antwerpen vroeger en nu
38Het verhaal van de Londenstraat
Restauratietechnieken
39 Turninum Volksmuseum Deurne We zijn bezig in het Volksmuseum 39
40 V.V. voor Familiekunde Vind uw … Vind uw … Vind uw … Vind uw … Vind uw … 40
41 Voor Kruis en Beeld Stop de tijd voor een levendig moment! Stop de tijd voor een levendig moment! 41
42 Vredescentrum Verhalendag: breng uw familieherinneringen over Wereldoorlog I binnen 41
43 Zilvermuseum Sterckshof Zilver bewaren voor de eeuwigheid? 42
lEzIng/DEbATExpo fIlMRonDlEIDIng/ wAnDEl Ing/zoEkTochT
11
ORGANISATIE 10.00 11.00 12.00 13.00 14.00 15.00 16.00 17.00 p
19 Maagdenhuismuseum De tijd heeft geen haast. Conservatie en restauratie
25Ontdek ontroerend erfgoed Ontdek ontroerend erfgoed
20 MAS | Museum aan de StroomSpoorzoekers
27Bonaparte Bonaparte Bonaparte Bonaparte Bonaparte Bonaparte
21 META Spoor terug in de tijd met de tram des tijds 27
22 Mineralogisch Museum De tijd … reeds gestopt (rondleiding om 10.30 en 14.00 uur) 28
23 ModeMuseum De kunststofkwestie 29
24 Museum Mayer van den Bergh Stop de tijd 30
25 Museum Plantin-MoretusChristoffel Familieportretten Familieportretten Familieportretten
30Fotoshoot
26 Museum Vleeshuis Eeuwige jonge of oude muziekinstrumenten? 32
27 Nationaal Museum Douane Halt… douane! 32
28 Odd Fellows Odd Fellow zijn, een levenshouding 32
29 Rockoxhuis
Portretten Portretten Portretten Portretten
33Een karikaturist en een fotograaf aan de slag
Ga zelf aan de slag!
30 Rubenshuis De zonnewijzer 34
31 Sint-Andrieskerk Stilstaan bij de tikkende tijd 34
32 Sint-Benediktuskerk Van Jezus Christus tot nu 35
33 Sint-Fredeganduskerk De tijd staat stil De tijd staat stil 36
34 Sint-Laurentiuskerk Op het weefgetouw van de tijd Op het weefgetouw van de tijd 36
35 Sint-Pauluskerk Bewegende beelden stoppen de tijd 37
36 't Vlaams Stripcentrum Geschiedenis, tijdreizen en toekomstdromen 37
37 't Werkhuys Bevroren lievelingsvoorwerpen 38
38 Technicum Noord-Antwerpen
Technicum Noord-Antwerpen vroeger en nu
38Het verhaal van de Londenstraat
Restauratietechnieken
39 Turninum Volksmuseum Deurne We zijn bezig in het Volksmuseum 39
40 V.V. voor Familiekunde Vind uw … Vind uw … Vind uw … Vind uw … Vind uw … 40
41 Voor Kruis en Beeld Stop de tijd voor een levendig moment! Stop de tijd voor een levendig moment! 41
42 Vredescentrum Verhalendag: breng uw familieherinneringen over Wereldoorlog I binnen 41
43 Zilvermuseum Sterckshof Zilver bewaren voor de eeuwigheid? 42
RESERvEREn ToT 12 JA ARfIlM SpEkTAkEl /bEuRS woRkShop/DEMonSTRATIE
12
ADVN | Leuven Vlaams, 1968 [ADVN, VPBY68]
10.00 tot 18.00 uur | ExPO
bEwogEn vlAAMSE JAREnWat herinnert u zich nog van de jaren 1960?
Wat zegt u de tumultueuze taalstrijd tijdens
de Marsen op Brussel, de eerste onderhan-
delingen in Hertoginnedal, Leuven Vlaams,
Voeren of het Vlaamse schooltje in Komen?
Deze feiten van 50 jaar geleden spreken nog
altijd boekdelen. Het ADVN vat het decen-
nium samen in een selectie veelzeggende
beelden en een live-interview met een oog-
getuige. ■
01
AdVn ArcHief, docuMentAtie- en onderzoekscentruM Lange Leemstraat 26, 2018 Antwerpen
tel. 03 225 18 37
www.advn.be
Tram 4 (halte Hemel), 7, 12, 24 (halte
Nationale Bank)
Bus 1, 13, 290, 500 (halte Nationale
Bank)
13
02
Artesis HogescHool - opleiding conserVAtie-restAurAtie
Blindestraat 9, 2000 Antwerpen
tel. 03 213 71 34
www.artesis.be/academie/
conservatie-en-restauratie /conservatie-
en-restauratie.htm
Tram 10, 11 (halte Sint-Katelijnevest,
niet tussen 15.30 en 17.30 uur), 7 (halte
Keizerstraat, niet tussen 15.30 uur en
17.30 uur), 4 (halte Meirbrug)
Premetro 3, 5, 9, 15 (halte Meir)
Bus 22, 180, 181, 182 (halte Groenplaats)
10.00 tot 15.30 uur (vertrek om de 15 min.) |
RONDLEIDING
DE STuDIo'S vAn DE oplEIDIng conSERvATIE En RESTAuRATIE Tijdens een rondleiding door de studio's ziet
u de restauratie van een 18de-eeuwse klok,
een grafbeeld uit de 20ste-eeuw, een 13de-
eeuwse doopvont in Naamse steen en een
17de-eeuws burgemeester-glasraam uit De-
venter. U krijgt uitleg over het wetenschap-
pelijk onderzoek en over hoe de restaurato-
ren trachten de schade aan het artefact te
stoppen of vertragen, altijd met respect voor
de esthetiek, de betekenis en de context van
het voorwerp.
Maximaal 15 personen per rondleiding. ■
03
AtlAs - stAd Antwerpen Carnotstraat 110, 2060 Antwerpen
tel. 03 338 71 39
www.atlas-antwerpen.be
Tram 10, 24 (halte Kerkstraat), 11 (halte
Ommeganckstraat), 12 (halte Van Wesen-
bekestraat en Koningin Astridplein)
Bus 19, 23, 31 (halte Kerkstraat) & bus-
sen richting de Kempen: 410,411,412,
415, 416, 417, 420, 423
Velo Kerkstraat, Astridplein, Kievitplein
14.00 tot 17.00 uur | ExPO
REIS RonD DE wERElD In 80 SpEllEn Elke cultuur, elke generatie heeft haar ty-
pische spellen. De expo SpelMozaïek toont
hun geschiedenis die duizenden jaren terug-
voert in de tijd, langs vergane beschavingen
en vergeten karavaanroutes. Stop de tijd en
speel mee! Tijdens de spelnamiddag wordt
u door ervaren begeleiders ingewijd in de
geheimen van bekende en minder bekende
spelletjes als Okey, Backgammon en Mah-
jong.
i.s.m. fv Fireflies, Cultuurbuddy's, dienst So-
ciale Netwerken en KWB Wereldkoffer
14.15, 15.15 en 16.15 uur | WORKSHOP EN
DEMONSTRATIE
Reserveren op 03 338 71 30. Maximaal
80 plaatsen. ■
14
04
bijzondere collecties - uniVersiteit Antwerpen
Prinsstraat 13, 2000 Antwerpen
tel. 03 265 44 34
www.ua.ac.be
Premetro 3, 5, 9, 15 (halte Opera), tram
10, 11 (halte Sint-Jacob op Kipdorp niet
tussen 15.30 en 17.30 uur) en Franklin
Rooseveltplaats
Bus alle lijnen met bestemming Franklin
Rooseveltplaats op 10 min. wandelen
10.00 tot 18.00 uur | DEMONSTRATIE
ERfgoED In DE STEIgERSZorg dragen voor bijzondere collecties, daar
komt heel wat bij kijken! Tijdens Erfgoeddag
maakt u kennis met de erfgoedzorgers van
de Universiteitsbibliotheek en de inspannin-
gen die zij dagelijks leveren om de knagende
tand des tijds een halt toe te roepen. Via een
parcours doorheen de bibliotheek loopt u
langs verschillende ateliers waar zowel bi-
bliotheekmedewerkers als vrijwilligers druk
in de weer zijn. Maak van dichtbij mee hoe
een handschrift digitaal ontsloten wordt,
hoe er behoedzaam met archief en prenten
wordt omgegaan en ontdek hoe eenvoudige
EHBO-ingrepen de levensduur van een boek
kunnen verlengen. Ook voor dit erfgoed tikt
de klok immers verder.
10.00 tot 18.00 uur | ExPO
zuuR? EEn gAT In JE culTuuR ...Er tikt een tijdbom in onze erfgoedbibliothe-
ken. Heel wat boeken, kranten en andere pu-
blicaties uit de 19de en 20ste eeuw dreigen
te verdwijnen omdat het papier waarop ze
zijn gedrukt verzuurd is en als pulver uiteen-
valt. De expo vertelt u wat de oorzaken zijn,
hoe men die voortschrijdende verzuring een
halt kan toeroepen en hoe ook u kan helpen
voorkomen dat er een gat in onze cultuur
komt. ■
Universiteit Antwerpen | Het droogreinigen van een oude druk. © Boekrestauratie De Valk
15
05
dienst ArcHeologie stAd Antwerpen
Ondergrondse parkeergarage
Nationale Bank (verdieping -3)
Kruispunt Maria-Henriëttalei -
Frankrijklei, 2000 Antwerpen
tel. 0478 71 72 09
http://archeologie.antwerpen.be
Tram 4, 7, 12, 24 (halte Nationale Bank)
Bus 1, 13, 290, 500 (halte Nationale
Bank)
10.00 tot 18.00 uur | RONDLEIDING
bEzoEk hET 16DE-EEuwSE kEIzERSbAS-TIonVaak zie je archeologen aan het werk in de
stad; ze graven terug in de tijd. Maar weet
u wat er met hun vondsten gebeurt? U mag
een kijkje nemen ‘onder de grond’ om het
archeologisch relict van het Keizersbastion
te ontdekken en de archeologische dienst
van de stad aan het werk te zien. U leert hoe
archeologen scherven puzzelen, vondsten te-
kenen en zeefstalen uitpikken.
10.00 tot 18.00 uur | ZOEKTOCHT
(voor -12 jaar)
onTDEk hET 16DE-EEuwSE bASTIon In DEpARkEERgARAgE! In de ondergrondse parkeergarage Nationale
Bank staat een groot bouwwerk uit de 16de
eeuw. Het is een bastion en maakte deel uit
van een verdedigingsmuur rond Antwerpen.
Wil je dit bouwwerk eens van dichtbij bekij-
ken? Of ben je benieuwd hoe de archeologen
dit ontdekten? Of wil je ze live aan het werk
zien? Of meer nog … wil je zelf eens archeo-
loog zijn? Kom dan snel naar beneden en
ontdek of doe het allemaal! ■
District en cc Ekeren | De beroemde toeter van Germinal!
16
06
district en cultuurcentruM ekeren
Cultuurcentrum Ekeren
Kloosterstraat 4, 2180 Ekeren
tel. 0499 54 98 15
www.ccekeren.be
Bus 720, 772, 730 (halte markt Ekeren)
10.00 tot 18.00 uur | ExPO
wAAR IS DE ToETER?De toeter werd in 1978 dé trots van de spi-
onkop van Germinal Ekeren: hij toeterde elk
doelpunt de eeuwigheid in. Na de fusie met
Beerschot werd hij verkocht en sindsdien is
hij spoorloos. Via posters werd de Ekerenaar
opgeroepen om hem te helpen terugvinden.
Het resultaat hiervan kan u zien in de ten-
toonstelling. Het toont aan hoe kwetsbaar
erfgoed is en leert ons dat we er voorzichtig
mee moeten omspringen.
i.s.m. cc Ekeren en Documentatiecentrum
Antwerpse Noorderpolders ■
07
district Hoboken Fort 8 Hoboken
Schansstraat 9 (Hoofdingang),
2660 Hoboken
tel. 0492 74 84 51
www.cultuurraadhoboken.be
Tram 2, 4 (halte Kioskplaats)
Bus 1, 13, 141 (halte Kapelstraat),
33 (halte Meerlenhoflaan)
10.00 tot 18.00 uur | ExPO
DE pREhISToRIE AAn DE TAnD gEvoElD1862. Op de plaats waar fort 8 van Vesting
Antwerpen wordt gebouwd, vinden arbei-
ders een groot skelet. Een olifant? Neen, een
mammoet! Hoe het dier hier terechtkwam,
is ook vandaag nog onbekend. Want de op-
graving gebeurde in slechte omstandighe-
den. De mammoetresten terughalen uit het
Koninklijk Museum voor Natuurwetenschap-
pen in Brussel kan niet, maar de expo flitst u
wel even terug in de tijd, naar 1862 en naar
de prehistorie.
i.s.m. Het GenOOtschap, de Gidsenwerking
fort 8 Hoboken (Gé-èF 8), de cultuurraad en
het district Hoboken en Umicore.
10.00, 12.00, 14.00 en 16.00 uur | WANDELING
DE pREhISToRIE AAn DE TAnD gEvoElDFort 8 is ruim 33 ha groot en toch is het vrij-
wel onzichtbaar. De Gidsenwerking fort 8
Hoboken (Gé-èF 8) maakt speciaal voor Erf-
goeddag een vertelwandeling, waarbij niet
zozeer het bouwkundig erfgoed, maar wel
de verhalen centraal staan. Er wordt onder
andere verteld over verschillende schermut-
selingen en over de cholera-epidemie. Mis-
schien komt u onderweg wel oog in oog te
17
staan met de oudste bewoner van het Fort.
Aansluitend op Erfgoeddag zijn er gelijkaar-
dige wandelingen op zondagen 28 april en 5,
12 en 19 mei om 15.00 uur.
i.s.m. Het GenOOtschap, de Gidsenwerking
fort 8 Hoboken (Gé-èF 8), de cultuurraad en
het district Hoboken en Umicore. ■
08
erfgoedbibliotHeek Hendrik conscience Hendrik Conscienceplein 4,
2000 Antwerpen
tel. 03 338 87 10
www.consciencebibliotheek.be
Premetro 3, 5, 9, 15 (halte Groenplaats)
Tram 4 (halte Groenplaats), 7 (halte
Keizerstraat), 10 , 11 (halte Sint-Katelijne,
niet tussen 15.30 en 17.30 uur)
Bus 22, 180, 181, 182, 183 (halte Groen-
plaats)
10.00 tot 18.00 uur | ExPO
zuuR? EEn gAT In JE culTuuR ...Er tikt een tijdbom in onze erfgoedbibliothe-
Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience |
18
ken. Heel wat boeken, kranten en andere pu-
blicaties uit de 19de en 20ste eeuw dreigen
te verdwijnen omdat het papier waarop ze
zijn gedrukt, verzuurd is en als pulver uiteen-
valt. De expo vertelt u wat de oorzaken zijn,
hoe men die voortschrijdende verzuring een
halt kan toeroepen en hoe ook u kan helpen
voorkomen dat er een gat in onze cultuur
komt.
i.s.m. Vlaamse Erfgoedbibliotheek.
11.00, 12.30, 15.00 en 16.30 uur |
RONDLEIDING
bESchERMEn TEgEn DE TIJDTijdens Erfgoeddag nemen de medewerkers
van de Erfgoedbibliotheek u mee achter de
schermen en staan ze stil bij het beschermen
en verzorgen van de collectie. Er wordt uit-
zonderlijk halt gehouden in het reproductie-
atelier en het atelier van behoud en beheer.
Daar krijgt u meer uitleg over de restauratie,
conservatie en de verzorging van de collectie.
Reserveren op 03 338 87 43. Maximaal 20
personen per groep.
09
felixArcHief Oudeleeuwenrui 29, 2000 Antwerpen
tel. 03 338 94 11
www.felixarchief.be
Tram 7 (eindhalte niet tussen 15.30 en
17.30 uur)
Bus 17, 30, 34 (halte FelixArchief is die
dag niet bereikbaar door de 10 Miles;
halte Vondelstraat is dichtstbijzijnde
halte op ± 15 minuten te voet)
Velo Hessenplein, Falconplein, MAS
10.00 tot 17.00 uur | ExPO
EvEn STIlSTAAn gRAAgFoto’s laten als geen ander de tijd stilstaan.
Iedere foto is een moment, de vereeuwiging
van een persoon of landschap. Zelfs een be-
weging ontsnapt niet aan een foto. Ze docu-
menteren, leggen drama vast, zijn bakens in
een zee van tijd. Het FelixArchief diept uit
zijn rijke collectie foto’s van brandweerlie-
den op. Vakmannen voor wie elke seconde
telt. Helden voor wie de tijd even mag stil-
staan. ■
Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience |
19
10
free HAnds Carnotstraat 110, 2060 Antwerpen
tel. 0484 80 81 93
www.atlas-antwerpen.be
Tram 10, 24 (halte Kerkstraat), 11 (halte
Ommeganckstraat), 12 (halte Van Wesen-
bekestraat en Koningin Astridplein).
Bus 19, 23, 31, 410, 411, 412, 415, 416,
417, 420, 423 (halte Kerkstraat)
Velo Kerkstraat, Astridplein, Kievitplein
10.00 tot 16.00 uur | WORKSHOP
zET DE TIJD STIlNa een korte kennismaking met fotografie
krijgen de deelnemers instructies om zelf
een camera obscura te maken. Vervolgens
trekken ze met deze voorloper van het foto-
toestel de stad in om foto's te nemen. Deze
worden nadien ontwikkeld in de tijdelijke
donkere kamer.
Reserveren op 0484 80 81 93. Maximaal
60 plaatsen.■
FelixArchief |
20
10.00 tot 18.00 uur | ExPO
DE kEIzERlIJkE onRuSTHet rijkelijke interieur van het Paleis op de
Meir telt ook een groot aantal empirepen-
dules die ooit door Napoleon werden aange-
kocht. Met hun symboliek die geïnspireerd
was op de Romeinse en Egyptische oudheid
dienden ze als politieke propaganda voor
de keizer. Voor Erfgoeddag worden deze
waardevolle pendules samengebracht in
een unieke tentoonstelling met als titel 'De
Keizerlijke Onrust', verwijzend naar het doel
van de pendules: politieke propaganda voor
en door Napoleon Bonaparte. Hij wilde op
deze manier zijn macht behouden. Met 'on-
rust' wordt ook verwezen naar de snelheid
waarmee een mechanisch uurwerk loopt.
Maximaal 80 personen per uur ■
13
HuMAnistiscH-Vrijzinnige Vereniging Vrijzinnig Karel Cuypershuis
Lange Leemstraat 57, 2018 Antwerpen
tel. 03 233 70 32
www.h-vv.be
Tram 4 (halte Hemel), 7, 12, 24 (halte
Nationale Bank)
Bus 1, 13, 290, 500 (halte Nationale
Bank)
10.00 tot 18.00 uur | ExPO
hET vRIJzInnIg huMAnISME: AnDERE TIJDEn, AnDERE pRIoRITEITEnEen tijdlijn toont de geschiedenis van de
vrijzinnigheid in Vlaanderen sinds de oprich-
11
HeeMkundige kring HobuecHen 1135 Kasteel Broydenborg
Broydenborglaan 2, 2660 Hoboken
tel. 03 827 33 26
www.hobuechen.be
Tram 2, 4 (halte Kioskplaats)
Bus 1, 13, 141 (halte Kapelstraat), 33
(halte Meerlenhoflaan)
14.00 tot 17.00 uur | ExPO
STop DE TIJD! 150 JAAR uMIcoREDeze fototentoonstelling toont de (voor)
geschiedenis van de grootindustriële on-
derneming NV Umicore. De fabriek startte
ongeveer 150 jaar geleden als de 'Usine de
Désargentation', een ertswinningbedrijf, en
groeide uit tot een wereldspeler in hoog-
technologische recyclage. Het is de enige
overblijver van de grote industrieën (wol-
kammerij, scheepsbouw, ertswinning) aan
de Hobokense Scheldeoever.
i.s.m. Umicore NV ■
12
HeritA - in pAleis op de Meir Meir 50, 2000 Antwerpen
tel. 03 206 21 21
www.paleisopdemeir.be
Premetro 3, 5, 9, 15 (halte Meir)
Tram 4, 7 (halte Meirbrug, lijn 7 tussen
15.3 en 17.30 uur halte Groenplaats), 12,
24 (halte Teniers)
Bus 1, 13, 500, 290 (halte Teniers), alle
buslijnen aankomend op de Franklin
Rooseveltplaats.
21
ting van het Humanistisch Verbond. U ont-
dekt hoe de aandachtspunten evolueerden
doorheen de tijd en nieuwe organisaties het
daglicht zagen. Scharniermomenten worden
geïllustreerd met archiefteksten en oude
foto’s. Er worden ook video-interviews met
enkele 'founding fathers' van het Humanis-
tisch Verbond getoond (niet tussen 11.00 en
12.30 uur en 14.00 en 16.00 uur).
i.s.m. Vrijzinnig Studie-, Archief- en
Documentatiecentrum Karel Cuypers
11.00 tot 13.00 uur | LEZING
hISToRIEk vAn hET vRIJzInnIg huMA-nISME In vlAAnDEREn: EEN WIJDVERTAKTE BOOM MET MAçONNIEKE WORTELSJoseph Asselbergh, Grootmeester van het
Grootoosten van België, wijdt uit over de
oprichting van het Humanistisch Verbond
in 1951 en de rol die de vrijmetselarij hierin
speelde. Als vooraanstaand vrijmetselaar én
lid van de Humanistisch-Vrijzinnige Vereni-
ging is hij de juiste persoon om de verhou-
ding en eventuele kruisbestuivingen tussen
beide verenigingen historisch te duiden.
14.00 tot 16.00 uur | MULTIMEDIA-PRESEN-
TATIE
vRIJzInnIg vRIJ poDIuM: MEE MET DE TIJD!Is de tijdsbeleving van jongeren radicaal an-
ders? Botsen de wereldbeelden van jong en
oud of vloeien ze mooi in elkaar over? Acht
vrijzinnige organisaties actief in verschil-
lende sectoren van de samenleving krijgen
om beurten het podium om hun vroegere
idealen, huidige prioriteiten en toekomstvi-
sie uit de doeken te doen. Voor HVV treedt
de kersverse jonge voorzitter in dialoog met
een ancien.
i.s.m. De Maakbare Mens, deMens.nu,
Grijze Geuzen Platform, Het Vrije Woord
radio, Hujo, Lichtpunt TV, VSAD ■
14
juweliersHuis AntHony Mechelsesteenweg 14, 2000 Antwerpen
tel. 03 707 22 32
www.anthony.be
Tram 4, 7, 12, 24 (halte Nationale Bank)
Bus 1, 13, 290, 500 (halte Nationale
Bank)
Velo Nationale Bank Britselei
12.00 tot 18.00 uur | ExPO
hET ERfgoED vAn AnThony, AnTwERpS JuwElIERShuIS SInDS 1822Bijna twee eeuwen geschiedenis kan dit ju-
weliersbedrijf tonen. Het art-nouveaumeu-
bilair dat Philippe Wolfers ontwierp, wordt
nog dagelijks gebruikt als kader voor de
aan- en verkoop van antieke juwelen. Spe-
22
ciaal voor het thema 'Stop de tijd' van Erf-
goeddag 2013 presenteert het juweliershuis
goudsmidgereedschap, bestekmallen met
familiewapens en modellen van sieraden.
Een selectie van authentieke schetsen, ont-
werptekeningen en oude foto's uit het ar-
chief van de huizen Anthony, Emile Anthony
& Wolfers Frères en Massaux illustreert de
juwelenmode van de 19de eeuw tot de jaren
70. Anthony is een gesloten huis, maar toont
zijn patrimonium op Erfgoeddag graag eens
aan een groter publiek. Gezien de beperkte
capaciteit en de kwetsbaarheid van het inte-
rieur en archief is het bij een grote opkomst
mogelijk dat u even moet wachten alvorens
u wordt binnengelaten.
10.00 tot 18.00 uur | DEMONSTRATIE
wAARDEvollE hERInnERIngEn: SIERADEn MARkEREn uw bIogRAfIEEen gouden uurwerk met de inscriptie ‘voor
25 jaar trouwe dienst’, de geërfde ‘perles
fines’, een schitterende verlovingsring, een
medaillon ter herinnering aan … Juwelen
herinneren dikwijls aan bijzondere momen-
ten of stadia in een mensenleven: geboorte,
liefde, succes, overlijden. Bij het schatten
van sieraden beoordeelt het juweliershuis
het edelmetaal, de edelstenen, de ouder-
dom en de kunstzinnige waarde, maar de
schatters zien ook het leven erachter. Wan-
neer u een juweel gratis wil laten schatten,
bent u van harte welkom. ■
15
koninklijk MuseuM Voor scHone kunsten Antwerpen in koningin fAbiolAzAAl
Jezusstraat 28, 2000 Antwerpen
tel. 03 203 42 05
www.kmska.be
Premetro 3, 5, 9, 15 (halte Opera)
Bus diverse lijnen (Eindhalte Franklin
Rooseveltplaats)
10.00 tot 17.00 uur | ExPO
DE MoDERnEn. AvAnT-gARDEOntdek de baanbrekende kunst van de Eu-
ropese avant-garde uit de jaren 1960-1975!
Of hoe kunstenaars de tijd stil zetten. Ze
verwierpen de kunst van het verleden. Hun
experimenten met alledaagse materialen en
de effecten van omgeving en licht zorgden
voor een vernieuwing in de collectie van het
Koninklijk Museum voor Schone Kunsten
Antwerpen.
i.s.m. Provincie Antwerpen
KMSKA | Otto Piene, Grote zon, KMSKA, © Lukas - Art in Flanders, foto Hugo Martens, © Sabam
23
Reserveren voor rondleiding om 10.30 en
14.00 uur op 03 224 95 61.
10.00 tot 17.00 uur | ZOEKTOCHT
(voor -12 jaar)
kIJk- En DoEboEkJE AvAnT-gARDE Vraag het kijk- en doeboekje aan de balie van
de tentoonstelling 'De Modernen. Avant-
garde' en vertrek samen met je familie op
ontdekkingstocht. Al eens kunstwerken ge-
zien die gemaakt zijn met scheerapparaten
of spijkers? Jij kan vast en zeker nog iets gek-
kers bedenken, tekenen of vertellen!
i.s.m. Provincie Antwerpen ■
16
koninklijke kring Voor HeeMkunde MerkseM Hofke van Roosendael
Terlindenhofstraat 265, 2170 Merksem
tel. 03 644 37 99
www.heemkring-merksem.be
Tram 3 (halte Sint-Franciscuskerk)
Bus 650 (halte Stedelijke Muziekacade-
mie Nieuwdreef), 33 (halte Kroonplein),
bundel 600 (halte Sint-Franciscuskerk)
10.00 tot 18.00 uur | ExPO
ToT hIER ... En nIET vERDER!De heemkring toont hoe ze haar collectie
van foto's, documenten en voorwerpen zo
goed mogelijk probeert te conserveren, zo-
dat ze ter beschikking blijft van komende ge-
neraties. Er zijn lezingen over hoe Merksems
erfgoed beschermd kan worden door het toe
te vertrouwen aan een financieel krachtige
bewaarder. Zo werd een broodkar van bak-
kerij De Volkslust gerestaureerd en kan het
stuk erfgoed in zijn originele staat bewaard
blijven.
11.00, 14.00 en 16.00 uur | LEZING ■
17
letterenHuis Minderbroedersstraat 22,
2000 Antwerpen
tel. 03 222 93 20
www.letterenhuis.be
Tram 10, 11 (halte Sint-Katelijnevest), 7
(halte Keizerstraat, niet tussen 15.30 en
17.30 uur), 4 (halte Meirbrug)
Premetro 3, 5, 9, 15 (halte Meir)
Bus 22, 180, 181, 182, 183 (halte Groen-
plaats)
10.00, 11.30, 13.00, 14.30 en 16.00 uur |
RONDLEIDING
lITERAIRE pApIEREn bEwAREn In het Letterenhuis kan u tijdens een van de
depotrondleidingen horen en zien hoe het
literaire erfgoed van Vlaanderen wordt be-
waard en welke maatregelen er worden ge-
troffen om dat in zo goed mogelijke omstan-
digheden te doen.
Reserveren op 03 222 93 20. Maximaal 20
personen per rondleiding.
10.00 tot 18.00 uur | ExPO
lITERATuuRARchIEvEn In EEn DIgITAlE TIJD Hoe bewaren we digitaal materiaal dat
deel uitmaakt van schrijversarchieven? De
nieuwe technologieën roepen niet alleen
vragen op maar zorgen ook voor nieuwe mo-
24
gelijkheden. Zo hoeven dankzij digitalisering
de kwetsbare originelen niet telkens uit het
depot te worden gehaald. In een mini-expo
worden problemen en mogelijkheden be-
licht. U kan er ook de digitale kopieën van
'Kaas' van Willem Elsschot en van 'De fees-
ten van angst en pijn' van Paul van Ostaijen
doorbladeren.
10.00 tot 18.00 uur | ExPO
hISToRISchE RoMAnS Hendrik Conscience greep voor 'De Leeuw
van Vlaenderen' terug naar de middeleeu-
wen, Louis Paul Boon ging met 'Het Geuzen-
boek' terug naar de 16de eeuw. 'De ramko-
ning' van Rose Gronon speelt zich af in de
oudheid. En Stefan Brijs plaatst zijn roman
'Post voor mevrouw Bromley' ten tijde van
de Eerste Wereldoorlog. Wat bracht auteurs
ertoe om een aantal van hun werken in een
vervlogen tijd te situeren? ■
18
M HkA Leuvenstraat 32, 2000 Antwerpen
tel. 03 260 80 95
www.muhka.be
Tram 12 (halte Museum, niet tussen
15.30 en 16.30 uur)
Bus 295 (halte museum), 30 (halte
Waterpoort)
11.00, 12.00, 14.00, 15.00 en 16.00 uur |
RONDLEIDING
collEcTIETouR. wAS hET nu '70, '80, '90 of 2000? Ook in de hedendaagse kunst vliegt de tijd.
De collectiepresentatie biedt een selectief
overzicht van hedendaagse kunst van de ja-
ren 1960 tot nu. Samen met een gids leert u
de collectie in een tijdskader plaatsen.
11.00 en 14.00 uur | WORKSHOP
(duur rondleiding: anderhalf uur)
(voor -12 jaar)
STop DE TIJDHet museum kan wel een wonderland lijken,
dat niet zo ver staat van de bekende won-
derwereld van Alice. Een gids neemt je mee
op ontdekkingstocht. Je ontmoet het witte
konijn dat de tijd in het oog houdt en samen
ontdek je een wondere wereld. Op het einde
van de tocht knutsel je een kunstwerk voor
de toekomst.
14.00 en 15.00 | RONDLEIDING
(duur rondleiding: 1 uur)
bEhouD En bEhEER vAn hEDEnDAAgSE kunST Experts nemen u mee achter de schermen,
Letterenhuis | Dataverwerking in de jaren 1960 ©
Jos Polak
25
in het depot waar de kunstwerken bewaard
worden. U ontdekt samen met hen de uitda-
gingen van het behoud en beheer van heden-
daagse kunst.
11.00 tot 17.00 uur | WORKSHOP
(voor -12 jaar)
kunSTplEzIER In hET SAlonWelkom in het Salon voor kunstige ‘stop
de tijd’-opdrachten! De kunst van vandaag
krijgt er een verouderingskuur. Je maakt
oude schilderijen van foto- en videokunst-
werken. Oudere kunstwerken krijgen een
verjongingskuur. Met fototoestel, filmca-
mera en computer tover je oudere werken in
gloednieuwe creaties. ■
19
MAAgdenHuisMuseuM Lange Gasthuisstraat 33
2000 Antwerpen
tel. 03 338 26 20
www.ocmw.antwerpen.be/
maagdenhuismuseum
maagdenhuismuseum@ocmw.
antwerpen.be
Tram 7, 8 (halte Mechelseplein), 2, 15
(halte Meir), 12, 24 (halte Nationale
Bank)
Bus 1, 13, 290, 500 (halte Nationale
Bank)
10.00 tot 18.00 uur | ExPO
DE TIJD hEEfT gEEn hAAST. conSERvATIE En RESTAuRATIEDe expo schetst het verloop van restaura-
ties. Schilderijen uit de 16de en 17de eeuw
M HKA |
26
van onder andere Lambert Lombard, Jacob
Jordaens en Theodoor Van Loon bieden een
interessante casestudie om in te gaan op
verschillende verouderingsprocessen op
kunstwerken. De expo geeft een kijk op wie
deze figuren waren en hoe hun herinnering
werd bewaard onder invloed van tijd.
i.s.m. ARTESIS Hogeschool, Antwerpen en
Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimo-
nium, Brussel
11.00 en 15.00 uur | RONDLEIDINGEN
onTDEk hET ‘onTRoEREnD ERfgoED’Conservatie vraagt voortdurende zorg. Wat
betekent ‘conservatie en restauratie’ in het
Maagdenhuismuseum? Hoe werkt OCMW
Antwerpen aan een goed beheer van de
kunstschatten die ze uit vorige generaties
heeft geërfd?
De belangrijkste opdracht van OCMW Ant-
werpen en zijn voorlopers was verlaten
kinderen, vondelingen en weeskinderen
opvangen, maar ook zorgen voor zieken en
ouderen. Aan de hand van foto’s schetst
het Maagdenhuismuseum het leven en de
scholing van deze kinderen in het voorma-
lige meisjesweeshuis. U leert ook meer over
het beheer van de kunstwerken die ooit in
de OCMW-instellingen pronkten en nu in
het Maagdenhuismuseum worden bewaard.
Hoe werkt de registratie van de relatieve
vochtigheidsgraad en de temperaturen?
Waarom is er een uv-zonnewerende folie
aangebracht op de raampartijen?
Reserveren op 03 338 26 20. Maximaal 20
personen per rondleiding ■
Maagdenhuismuseum |
27
20
MAs MuseuM AAn de strooM Hanzestedenplaats 1, 2000 Antwerpen
tel. 03 338 44 00
www.mas.be
Tram 7 (eindhalte Sint-Pietersvliet) niet
tussen 15.30 en 17.30 uur)
Bus 17, 30, 34 (halte FelixArchief is die
dag niet bereikbaar door de 10 Miles;
halte Vondelstraat is dichtstbijzijnde
halte op ± 15 minuten te voet)
10.00, 11.00, 12.00, 14.00, 15.00 en 16.00 uur
| RONDLEIDING
bonApARTE AAn DE SchElDE. AnTwERpEn In EEn fRAnSE STRooMvERSnEllIngAntwerpen was tussen 1794 en 1814 onder
Frans bestuur. Die korte periode had een
grote impact op de Scheldestad en het le-
ven van de sinjoren. Hoe hebben die 20 jaar
Frans bestuur de dynamiek en de aanblik
van de havenstad veranderd?
Reserveren op erfgoeddagmas@stad.
antwerpen.be, 03 338 44 00. Maximaal 20
personen per rondleiding
10.00 tot 18.00 uur | ExPO
SpooRzoEkERSVijftien vrijwilligers gaan op zoek naar Ma-
rokkaanse erfgoedsporen in de stad. Zij doen
onderzoek naar tewerkstelling, de oprichting
van de eerste moskeeën, podiumkunsten,
middenstand, mode, kinderverhaaltjes, de
reis … Dit erfgoed is nog niet bewaard, maar
wel van belang voor het tijdsbeeld en de
geschiedenis van de stad. De spoorzoekers
vertellen hun ervaringen; enkele zullen ook
persoonlijk aanwezig zijn in het Kijkdepot
(van 14.00 tot 17.00 uur). ■
21
MetA - trAM des tijds
Tramhalte Groenplaats, Lambermont-
plein en Bolivarplaats, 2000 Antwerpen
tel. 0494 10 28 83
www.metavzw.be en www.tramdestijds.be
11.00 tot 17.00 uur | PENDELRIT
SpooR TERug In DE TIJD MET DE TRAM DES TIJDSWist u dat META, Mobiliteitserfgoed Tram
en Autobus, een collectie beheert van 200
historische trams en bussen? Maak kennis
MAS |
28
met een van de collectiestukken en stap
aan boord van de Tram des Tijds. Beleef de
sfeer van weleer en bezoek onderweg een
museum of monument. Benieuwd naar het
verhaal van de tram? De vrijwilligers vertel-
len u er alles over tijdens de rit.
i.s.m. De Lijn, lokale musea ■
22
MinerAlogiscH MuseuM Frans de l'Arbrelaan 12, 2170 Merksem
tel. 03 658 62 83
www.acam.be
Tram 2, 3 (halte Burg. Nolfplein), 6 (halte
Bredabaan)
Bus 600, 601, 602, 605, 610, 620, 621,
629, 648, 650, 658, 670, 778, 779 (halte
Burgemeester Nolfplein)
10.00 tot 18.00 uur | ExPO
DE TIJD ... REEDS gESTopTDe tijd kan soms abrupt stoppen. Geen bete-
re getuigen hiervan dan fossielen, zoals een
reusachtig bot, een afdruk van een plantje of
een kaak met vervaarlijke tanden. Elk stukje
vertelt een ander verhaal. Maak kennis met
de voorouders van pissebedden, dino's, reu-
zenhaaien en paardenstaarten van miljoenen
jaren geleden. Aan de hand van een zoektocht
ontdekt u allerlei wetenswaardigheden.
Reserveren voor rondleiding om 10.30 en
14.00 uur op 03 658 62 83. Duur 1 uur. ■
Mineralogisch Museum | Jongeren leren fossielen onderzoeken met de microscoop
META -Tram des Tijds |
29
23
ModeMuseuM proVincie Antwerpen
Nationalestraat 28, 2000 Antwerpen
tel. 03 470 27 70
www.momu.be - [email protected]
Tram 4 en 12 in de Nationalestraat (lijn
12 niet tussen 15.30 en 16.30 uur).
Premetro 3, 5, 9, 15 (halte Groenplaats)
Bus 22, 180, 181, 182, 183 (halte Groen-
plaats)
12.00 tot 18.00 uur | DEMONSTRATIE
DE kunSTSTofkwESTIESteeds meer hedendaagse modeontwerpers
gebruiken kunststoffen voor hun nieuwste
ontwerpen. Er is echter weinig gekend over
hoe die optimaal bewaard moeten worden.
Aan de hand van een jas van Maison Martin
Margiela verrichte MoMu-medewerker Kim
Verkens onderzoek naar de conservatie van
kunststoffen. De jas vertoont namelijk ern-
stige bewaarproblemen. Een zuurstofvrije
verpakking verhindert de veroudering en
degradatie of - met andere woorden - stopt
de tijd. ■
ModeMuseum | Korte jas in wit imitatieleder, Maison Martin Margiela, Herfst-Winter 1998-1999 © Foto: MoMu
30
24
MuseuM MAyer VAn den bergH Lange Gasthuisstraat 19
2000 Antwerpen
tel. 03 338 81 88
www.museummayervandenbergh.be
museum.mayervandenbergh@
stad.antwerpen.be
Premetro 3, 5, 9, 15 (halte Meir)
Tram 7, 4 (halte Lange Gasthuisstraat),
12, 24 (halte Nationale Bank)
Bus 22, 180,181, 182, 183 (halte
Nationalestraat)
10.00 tot 18.00 uur | RonDlEIDIng
STop DE TIJD In stillevens wordt de toeschouwer attent
gemaakt op de vergankelijkheid van het
aardse bestaan: eens stopt de tijd. Ook de
kunstwerken zelf zijn onderhevig aan de tijd.
Restauraties zorgen ervoor dat ze bewaard
worden voor de toekomst, restaurateurs
gaan een gevecht aan met de tijd. Over deze
boeiende onderwerpen vertellen de gidsen u
uitgebreid terwijl ze u rondleiden door de rij-
ke collectie van het Museum Mayer van den
Bergh. Er zijn doorlopend rondleidingen. ■
25
MuseuM plAntin- Moretus / prentenkAbinet
Vrijdagmarkt 22, 2000 Antwerpen
tel. 03 221 14 50
www.museumplantinmoretus.be
museum.plantin.moretus@
stad.antwerpen.be
Premetro 3, 5, 9, 15 (halte Groenplaats)
Tram 4, 12 (halte Nationalestraat, lijn 12
niet tussen 15.30 en 16.30 uur)
Bus 22, 180, 181, 182, 183 (halte
Groenplaats)
Museum Mayer van den Bergh | Stilleven met kaas en vruchten Roelof Koets (1592/93-1654) Noord-Nederland, Haarlem, 1625 inv. 130
31
Museum Plantin-Moretus/Prentenkabinet |
11.00, 14.00 en 15.00 uur | RONDLEIDING
fAMIlIEpoRTRETTEn: EEn MoMEnTopnAME In DE TIJDVóór de uitvinding van de fotografie legden
rijke families hun gezin vast met een portret.
Tijdens de rondleiding komt u meer te we-
ten over de kunstenaars en de portretten.
U ontdekt hoe dankzij het familiearchief de
geschiedenis netjes bij elkaar kan worden
gepuzzeld en wat de portretten tonen over
tijdsgeest en mode. Kledij, accessoires, kap-
sel en sieraden vertellen elk een verhaal
over een voorbije tijd.
14.00 tot 16.00 uur | WORKSHOP
(voor -12 jaar)
foToShooT Als je vroeger een portret wilde, nodigde je
een schilder uit die nauwkeurig elk detail op
doek of paneel zette. Met een fototoestel
gaat het zoveel sneller. Wie wil er op de foto
staan met een echte molensteenkraag en
een statige cape? Of als een echte prins of
prinses in een van de prachtige kamers van
het museum? Breng je mooiste kleren mee
en laat je verrassen door het resultaat.
32
10.00 uur | RONDLEIDING
(rondleiding duurt anderhalf uur)
(-6 jaar + (groot)ouders)
chRISToffEl En MARTInA noDIgEn JE uIT De handpoppen zorgen ervoor dat je terug in
de tijd wordt gekatapulteerd, net zoals met
een teletijdmachine. Christoffel laat de kleu-
ters ontdekken hoe hij hier als rijke burger
leefde en Martina deelt al haar passies: de
letters, de drukkerij en de liefde. ■
26
MuseuM VleesHuis | klAnk VAn de stAd
Vleeshouwersstraat 38, 2000 Antwerpen
tel. 03 292 61 00
www.museumvleeshuis.be
Premetro 3, 4, 5, 9, 15 (halte Groenplaats)
Tram 7 (halte Sint-Pietersvliet), 10, 11
(halte Sint-Katelijne, niet tussen 15.30 en
17.30 uur)
Bus 22, 180, 181, 182, 183 (halte Groen-
plaats)
10.00 tot 18.00 uur | RONDLEIDING
EEuwIg JongE of ouDE MuzIEkInSTRuMEnTEn?Het muziekmuseum Vleeshuis brengt het
verhaal over 600 jaar klank, muziek en dans
in Antwerpen. Verwacht geen klassiek instru-
mentenmuseum, maar een levendige reis
naar de wereld achter de muziek! Thema van
deze Erfgoeddag is de restauratie en het her-
gebruik van oude muziekinstrumenten. Som-
mige instrumenten zijn weer bespeelbaar ge-
maakt, andere niet. Een belangrijke keuze. ■
27
nAtionAAl MuseuM VAn douAne en Accijnzen
Financiecentrum Noordster
Ellermanstraat 21, 2060 Antwerpen
tel. 0470 75 81 01
http://nationaaldouanemuseum.jimdo.com
Bus 1, 13, 17, 600, 601, 602, 605, 620, 621,
720, 730, 770, 771, 776 (halte Noorderplaats)
10.00 tot 18.00 uur | ExPO
hAlT ... DouAnE!In 2013 is het 20 jaar geleden dat de bin-
nengrenzen in Europa werden opengesteld.
In de EU bewegen personen, goederen en
diensten nu vrij van de ene lidstaat naar de
andere, maar dat is ooit anders geweest.
Deze expo staat stil bij dit scharniermoment.
Hoe ging het er voor 1993 aan toe? Wat rest
er nog van al die activiteiten? Hoe kan dat
grenserfgoed - smokkelhistories, grenspalen,
douanekantoren … - worden bewaard? ■
28
odd fellows I.O.O.F.
Korte Leemstraat 24, 2000 Antwerpen
tel. 0479 21 92 30
www.oddfellows.be
Tram 4 (halte Sint-Vincentius), 2, 6, 15
(halte Lange Leemstraat).
Bus 17, 191, 507 (halte Belgiëlei)
33
10.00 tot 18.00 uur | ExPO
oDD fEllow zIJn, EEn lEvEnShouDIng
Een waas van geheimzinnigheid omringt nog
altijd de Loge. Daarom wil de Independent
Order of Odd Fellows, een genootschap sa-
mengesteld uit loges, meer openheid schep-
pen. In een tentoonstelling met medailles en
geschriften zoals ritualen en charters ontdekt
u hun symbolen en rituelen. Tijdens een be-
zoek aan de Tempel wordt de tijd stopgezet
en kan u terugblikken op 100 jaar geschiede-
nis van het broederschap. Een videopresen-
tatie met interviews van de 'broederen en
zusteren' houdt de geschiedenis levend. ■
Rockoxhuis |
29
rockoxHuis Keizerstraat 12, 2000 Antwerpen
tel. 03 201 92 50
www.rockoxhuis.be
Premetro 3, 5, 9, 15 (halte Meir)
Tram 10, 11 (halte Sint-Katelijnevest), 7
(halte Keizerstraat), 4 (halte Meirbrug,
niet tussen 15.30 en 17.30 uur), 4, 12
(halte Groenplaats, tram 12 niet tussen
15.30 en 16.30 uur)
Bus 22, 180, 181, 182, 183 (halte
Groenplaats)
10.30, 11.30, 13.30 en 14.30 uur |
RONDLEIDING
MoMEnTopnAME, EEn wAnDElIng lAngS DE poRTRETTEn In hET MuSEuMVoor de komst van de fotografie legden schil-
ders de tijd vast met het maken van portret-
ten. In het Rockoxhuis kan u zeldzame por-
tretten van patriciërs bewonderen, gemaakt
door onder andere Van der Weyden en Ru-
bens. Kledij en omgevingsfactoren verraden
de periode waarin de geportretteerde leef-
de. Geen puistjes en geen rare snuiten, maar
deftige heren en dames met hun meest ver-
leidelijke glimlach op het gezicht.
i.s.m. KMSKA
Reserveren op 03 201 92 50. Maximaal 20
personen per rondleiding.
11.00 tot 17.00 uur | SPEKTAKEL
MoMEnTopnAME, EEn kARIkATuRIST En EEn foTogRAAf AAn DE SlAgStop even in de tijd en laat u portretteren!
In het Rockoxhuis is op Erfgoeddag doorlo-
34
pend een fotograaf aanwezig, die u terug-
schiet naar de 17de eeuw. Hij fotografeert u
terwijl u een molensteenkraag om hebt en
even uitrust in een 17de-eeuwse leunstoel.
Karikaturist Marc Deroo tekent u met enkele
sterke halen en trekken op papier (van 11.00
tot 14.00 uur). De ‘momentopnames’ krijgt u
mee naar huis.
i.s.m. KMSKA
10.00 tot 18.00 uur | WORKSHOP
(3 tot 12 jaar)
MoMEnTopnAME, gA zElf AAn DE SlAg!
Maak met je kleurpotloden een tekening van
jezelf, je zusje of je broertje … Of misschien
ben jij wel de nieuwe Rubens en teken je
liever een van de oude heren en dames die
met hun statige portretten in het museum
hangen. Stop je tekening in de grote bus aan
de ingang van het museum en maak kans op
een leuke prijs!
i.s.m. KMSKA ■
30
rubensHuis Wapper 9-11, 2000 Antwerpen
Ingang Erfgoeddag: Kolveniersstraat 20
tel. 03 201 15 55
www.rubenshuis.be
Tram 3, 5, 9, 15 (halte Meir), 4 (halte
Meirbrug), 7 (halte Lange Gasthuis-
straat), 10, 11 (halte Sint-Katelijnevest,
niet tussen 15.30 uur en 17.30 uur)
Bus 12, 22, 180, 181, 182, 183 (halte
Groenplaats)
14.00 uur | LEZING
DE zonnEwIJzER vAn JAcobuS DE SuccADe oudste zonnewijzer van Vlaanderen maakt
deel uit van de collectie van het Rubenshuis.
Dit exemplaar uit 1601 is een merkwaardig
stuk wetenschappelijk erfgoed: de tijd kan
afgelezen worden in gelijke, ongelijke en
Italiaanse uren. Willy Leenders geeft in een
boeiende lezing uitleg over de werking en de
geschiedenis van dit instrument dat opge-
dragen werd aan de aartshertogen Albrecht
en Isabella.
Reserveren op 03 201 15 55. Maximaal
150 plaatsen ■
31
sint-Andrieskerk Sint-Andriesstraat 5, 2000 Antwerpen
tel. 0474 90 93 36
www.sint-andrieskerk.be
Premetro 3, 5, 9, 15 (halte Groenplaats)
Tram 4, 12 (halte Nationalestraat, tram
12 niet tussen 15.30 en 16.30 uur), 10, 11
(halte Sint-Katelijnevest), 7 (halte Keizer-
straat, niet tussen 15.30 en 17.30 uur)
Bus 22, 180, 181, 182, 183 (halte Natio-
nalestraat)
13.00 tot 18.00 uur | RONDLEIDING
STIlSTAAn bIJ DE TIkkEnDE TIJDIn de schatkamer lijkt een processie van het
rijke Roomse leven de tijd wel tot stilstand
te brengen. 'Een blik op de eeuwigheid, stil-
staan en zich bezinnen over eigen doen en
laten', zo luidt de boodschap bij het monu-
mentale uurwerk boven het laat-18de-eeuw-
35
se orgel. Ironisch genoeg is die ‘5-voor-12’-
boodschap hier al 30 jaar blijven stilstaan. ■
32
sint-benediktuskerk Havenmarkt 5, 2040 Antwerpen - Lillo
tel. 03 227 11 73
Boot vanuit Doel
Bus 75 (van Rooseveltplaats tot Lillo)
10.00 tot 18.00 uur | MULTIMEDIA-PRESENTATIE
vAn JEzuS chRISTuS ToT nu (DooR DE EEu-wEn hEEn)Van het polderdorp Lillo blijft na de haven-
uitbreiding enkel nog het gehucht Lillo-Fort
over. De huidige neogotische Sint-Benedik-
tuskerk is gebouwd in 1883, nadat de vorige
kerk afgebrand was. Ze werd in 1995 volledig
gerestaureerd. Op Erfgoeddag kan u er een
presentatie bekijken over het instituut Kerk
als gangmaker van de ‘tijd’. Er zijn perioden
waarin de Kerk ingrijpende veranderingen
aanbracht zoals de positie van het altaar en
de taal waarin de eucharistie wordt gevierd.
De hedendaagse kalender danken we aan
Paus Gregorius. Vanuit het perspectief van de
moderne liturgie kijkt deze presentatie naar
de periode van Jezus Christus tot nu en van
het Oude tot het Nieuwe Testament.
i.s.m. Het Landshuis ■
Rubenshuis | Jacobus de Succa, Zonnewijzer © Rubenshuis, Beeldarchief collectie Antwerpen
36
33
sint- fredegAnduskerk Lakborslei, 2100 Deurne
tel. 0479 73 50 03
www.sintfredegandusgezellen.be
Tram 10 (halte Cogelsplein)
Bus 410, 411, 412 (halte Cogelsplein)
14.00 en 15.30 uur | RONDLEIDING
DE TIJD STAAT STIlDe tand des tijds vreet meedogenloos aan
het kunstpatrimonium. Houtworm, stof,
kaarsroet, loskomende verf, beschadigin-
gen en ontbrekende stukken zijn de meest
voorkomende problemen. In de Sint-Frede-
ganduskerk - op Erfgoeddag open van 12.00
tot 17.00 uur - werd de tijd gestopt door de
kunstwerken bijtijds te behandelen. Tijdens
de rondleidingen worden de gerestaureerde
objecten getoond vóór en na hun restauratie,
aan de hand van veel fotomateriaal. ■
34
sint- lAurentiuskerk Markgravelei 95, 2018 Antwerpen
tel. 0479 98 30 66
www.st-laurentius-antw.net
Tram 2, 6 (halte Markgravelei)
Bus 30, 34 (halte Markgravelei), 22
(halte Lokkaardstraat), 17 (halte Van
Rijswijcklaan)
Velo Hof van Leysen – Markgravelei
14.00 en 16.00 uur | RONDLEIDING
op hET wEEfgETouw vAn DE TIJDIn het kerkelijk jaar alterneren perioden van
intense beleving met de monotonie van ge-
wone zondagen. De kleur van de liturgische
gewaden is aangepast aan de betekenis van
elke periode. Deze traditie leeft nog voort tot
op heden. Op het weefgetouw van de tijd…
Tijdens de rondleiding ziet u oude en moder-
ne gewaden, kostbare weefsels en sobere
stoffen. En u ontdekt dat mode ook bestaat
voor liturgische kledij. ■
Sint-Fredeganduskerk | Het gerestaureerde beeld van OLV van Peys en Vrede
37
Sint-Pauluskerk | Binnenaanzicht anno 1896
35
sint-pAuluskerk Sint-Paulusstraat 22, 2000 Antwerpen
tel. 0494 44 82 53
www.sint-paulusparochie.be
Tram 10, 11 (halte Melkmarkt), 7 (halte
Sint-Pietersvliet of Klapdorp), 10, 11
(halte Sint-Katelijne, niet tussen 15.30
uur en 17.30 uur)
Velo Noorderterras
12.00 tot 17.00 uur | FILMVOORSTELLING
bEwEgEnDE bEElDEn SToppEn DE TIJDIn primeur worden filmfragmenten getoond
uit begin 20ste eeuw. De beelden stoppen
(even) de tijd en voeren u mee naar grote
vieringen in en rond de Sint-Pauluskerk. Een
rozenkransoctaaf voor de vrede (1941), een
vormsel (1942), een processie (1946), de film
'Nos Heros Civils' gemaakt door het Belgisch
leger (1919) en een meer recent stukje film
'Vergeten Schatten in een Havenwijk' (1954).
Een aantal voorwerpen die vroeger bij proces-
sies en kerkdiensten werden gebruikt, wordt
van de zolders gehaald en tentoongesteld. ■
36
't VlAAMs stripcentruM Boomsesteenweg 337, 2610 Wilrijk
tel. 03 827 44 26
www.vlaamsstripcentrum.be
Bus 500, 21 (halte Valkstraat)
10.30 tot 17.30 uur | ExPO
gESchIEDEnIS, TIJDREIzEn En ToEkoMSTDRoMEnU kent ongetwijfeld de teletijdmachine van
professor Barabas, maar wist u dat ook Nero,
Piet Pinter & Bert Bibber en Blake & Morti-
mer in een tijdmachine reisden? Kom dit en
veel meer ontdekken in 't Vlaams Stripcen-
trum! ■
38
37
't werkHuys Zegelstraat 13, 2140 Borgerhout
tel. 0473 13 17 62
www.werkhuys.be
Tram 10, 24 (halte De Roma)
Bus 30, 31, 34, 410, 411, 412, 415, 416,
417, 420, 423
13.30 tot 17.00 uur | HERINNERINGENDAG
bEvRoREn lIEvElIngSvooRwERpEnAlles wordt erfgoed. Het enige wat je nodig
hebt, is tijd. Binnen honderd jaar zijn alle
dingen die nu voor ons heel gewoon lijken,
oud en bijzonder. Aan de hand van dat erf-
goed proberen de kinderen van onze kleinkin-
deren dan te begrijpen hoe we leefden, wat
ons bezig hield, welke gekke gewoonten en
gebruiken we er op nahielden … 't Werkhuys
in Borgerhout denkt alvast vooruit en maakt
een selectie van de dingen die veel vertellen
over het leven in Borgerhout om te bewaren
voor de toekomst. Elke Borgerhoutenaar is
welkom met zijn bijzonder voorwerp. Een
foto wordt gemaakt voor de toekomst en
samen met gastheer/presentator Vic Mees
wordt gezocht naar een passende titel en
ondertitel. Op de Erfgoeddag kan u de oogst
van die dag alvast bewonderen en luisteren
naar de verhalen.
i.s.m. de kleine expeditie vzw en district Bor-
gerhout ■
38
tecHnicuM noord-Antwerpen Londenstraat 43, 2000 Antwerpen
tel. 03 202 45 30
www.tna.be
Bus 1, 13, 31, bundel 600, bundel 700
(halte Noorderplaats en Londenstraat)
10.00 tot 18.00 uur | ExPO
TEchnIcuM nooRD-AnTwERpEn vRoEgER En nu Technicum Noord-Antwerpen, ook bekend
als 'de Londenstraat', is al meer dan 100
jaar het straatbeeld van het eilandje. De
tentoonstelling 'VTS Technicum 100 jaar, 10
jaar TNA' met foto’s uit de oude doos wordt
aangevuld met hedendaagse foto’s. Zo ziet
u duidelijk het verschil tussen 100 jaar gele-
den en nu.
i.s.m. Technicum Noord-Antwerpen
10.00 tot 18.00 | RONDLEIDING
hET vERhAAl vAn DE lonDEnSTRAATDe neogotische gebouwen aan de Londen-
straat getuigen van de katholieke reactie op
de industrialisatie. De oudste vleugel (1900)
herbergde het klooster van de Aalmoezeniers
van de Arbeid en een opvangtehuis voor ha-
venarbeiders: het Werkmanswelzijn. Later
werd het de vakschool. Tijdens de rondlei-
ding wordt de evolutie van onderwijsactivi-
teiten doorheen de tijd belicht.
i.s.m. Technicum Noord-Antwerpen
10.00 tot 18.00 uur | DEMONSTRATIE
RESTAuRATIETEchnIEkEn Allerlei restauratietechnieken voor uurwer-
ken, klokken, boeken, schilderijen, beelden,
juwelen, smeedwerk en auto’s worden ge-
39
demonstreerd door vaklui. De voorwerpen
worden terug in hun oorspronkelijke staat
hersteld met respect voor oude technieken
en materialen. U kan deze restauratietech-
nieken vandaag ook aanleren. ■
39
turninuM VolksMuseuM deurne Koraalplaats 2, 2100 Deurne
tel. 03 326 75 98
www.turninum.ch.vu
Tram 10 (halte Hooftvunderlei en halte
Gallifortlei)
Bus 33 (halte Hooftvunderlei en Frank
Craeybeckxlaan), 410, 411, 412 (halte
Turnhoutsebaan)
10.00 tot 17.00 uur | DEMONSTRATIE
wE zIJn bEzIg In hET volkSMuSEuMHet museum belicht de meesterschilders-
decorateurs die door Rubens 'cladtschilders'
werden genoemd. Prachtig vakwerk kwam
tot stand in de 19de en 20ste eeuw zoals
marmer- en houtimitatie en muurschilde-
ringen in gangen en salons van de huizen
Technicum Noord-Antwerpen | Praktijkzaal 1920
40
van de betere burgerij. Het museum demon-
streert hoe verf in die tijd gemaakt werd.
Ook nog tal van andere vergeten beroepen
worden getoond d.m.v. gereedschap en fo-
tomateriaal. U bezoekt er de steegjes waar
de ambachtslui woonden. ■
40
VlAAMse Vereniging Voor fAMiliekunde
Van Heybeeckstraat 3, 2170 Merksem
tel. 03 338 72 06
cultuurantenne.merksem@stad.
antwerpen.be
Tram 2, 3 (halte Oudebareel)
Bus 600, 601, 602, 605, 610, 620, 621,
629, 642, 648, 658, 670, 778 (halte
Oudebareel)
12.00, 13.00, 14.00, 15.00 en 16.00 uur |
RONDLEIDING
vInD uw bETovERgRooTvADER!Ga op zoek naar uw voorouders! Bent u er
klaar voor om de tijd de stoppen en stil te
staan bij de verhalen over uw eigen afkomst?
Vrijwilligers helpen u graag op weg bij de
zoektocht naar uw familie in het enorme
archief van de vereniging. Daarnaast wijdt
theatermaker Nico Sturm u met zijn vertel-
lingen in in de leefwereld van de Merksem-
naar. De verhalen zijn opgezocht door de
Vereniging van Familiekunde en handelen
vooral over immigratie, bijvoorbeeld over
de Merksemnaars die met de Red Star Line
vertrokken naar Amerika.
i.s.m. Nico Sturm, District Merksem en
Cultuurcentrum Merksem
Reserveren op 03 338 72 06 en cultuuran-
Vlaamse Vereniging voor Familiekunde |
41
41
Voor kruis en beeld Kleine Markt, 2000 Antwerpen
tel. 0473 61 06 83
www.verbeelding.be
Tram 4, 7 (halte Oudaan)
11.00 en 16.00 uur | WANDELING
STop DE TIJD vooR EEn lEvEnDIg MoMEnTEen wandeling door de ‘Parochie van mise-
rie’. De nadruk ligt op het nut van ons cultu-
reel erfgoed - de nog bestaande gevelbeel-
den. Elke steeg had zijn Mariabeeld. Enkele
beelden zijn bewaard, andere zijn vervan-
gen, maar de historische plaats wordt zoveel
mogelijk gerespecteerd. In het Sint-Andries-
museum (SAM) kan u na de wandeling een
'gevelbeeld' bewerken.
Reserveren op 0473 61 06 83. Maximaal
25 personen per wandeling. De wandeling
duurt 2 uur. Afspraak aan de pompzuil. ■
42
VredescentruM het Paleis op de Meir
Meir 50, 2000 Antwerpen
tel. 03 206 21 21
www.vredescentrum.be
Premetro 3, 5, 9, 15 (halte Meir)
Tram 4, 7 (halte Lange Gasthuisstraat),
10, 11 (halte Sint-Katelijnevest, niet tus-
sen 15.30 en 17.30 uur)
10.00 tot 17.00 uur | ExPERTENBEURS
vERhAlEnDAg: bREng uw fAMIlIEhERIn-nERIngEn ovER wERElDooRlog I bInnEnIn aanloop naar de herdenking van 100 jaar
'Groote Oorlog' in Antwerpen organiseert
het Vredescentrum een Verhalendag om fa-
milieherinneringen uit ´t Stad op te tekenen
en te digitaliseren. Kom langs met brieven,
foto’s of voorwerpen en kom uw verhalen de-
len. U ontmoet experts en maakt alvast ken-
nis met het grootse herdenkingsprogramma
'Antwerpen ’14-’18' dat in 2014 start.
i.s.m. Europeana, Oxford University en In
Flanders Fields Museum Ieper
Reserveren aangeraden op 03 292 36 55.
Maximaal 30 getuigen per uur; maximaal 80
bezoekers per uur. ■
Vredescentrum |
42
43
zilVerMuseuM stercksHof Umicore Zilverpaviljoen (MAS)
Hanzestedenplaats 15, 2000 Antwerpen
tel. 03 707 26 13
www.zilvermuseum.be
Tram 7 (eindhalte Sint-Pietersvliet, niet
tussen 15.30 uur en 17.30 uur)
Bus 17, 30, 34 (halte FelixArchief is die
dag niet bereikbaar door de 10 Miles;
halte Vondelstraat is dichtstbijzijnde
halte op ± 15 minuten te voet)
10.00 tot 17.00 uur | ExPO
zIlvER bEwAREn vooR DE EEuwIghEID?!Wat zijn optimale omstandigheden om zilver
te bewaren? Wat zijn de gevolgen als u zilver
niet goed beschermt? Tijdens Erfgoeddag or-
ganiseert het Zilvermuseum Sterckshof een
activiteit in het Umicore Zilverpaviljoen. Het
museum zet daar de passieve en actieve con-
servatie van zilver in de kijker. Dit gebeurt
aan de hand van specifieke materialen en de
collectie Wolfers. Ook de recyclage van edel-
metalen en de omgang met zilver doorheen
de tijd komt aan bod.
In het Umicore Zilverpaviljoen kan u die dag
ook de tentoonstelling 'Vic Janssens uitge-
lezen' bezoeken. Deze expo presenteert een
unieke selectie uit de verzameling van Vic
Janssens die vanaf de jaren 1970 tot aan zijn
overlijden in 2001 modern Duits zilverwerk
verzamelde.
Tip: de tentoonstelling 'Uitgelezen zilver' in
het Zilvermuseum Sterckshof in Deurne is op
Erfgoeddag gratis te bezoeken, maar er wor-
den geen extra activiteiten voorzien.
i.s.m. Umicore ■
Zilvermuseum Sterckshof |
AlfAbetiscH oVerzicHt deelneMers
01 ADVN 12
02 Artesis Hogeschool - Opleiding
Conservatie-Restauratie 13
03 Atlas - stad Antwerpen 13
04 Bijzondere Collecties -
Universiteit Antwerpen 14
05 Dienst archeologie stad
Antwerpen 15
06 District en cultuurcentrum
Ekeren 16
07 District Hoboken 16
08 Erfgoedbibliotheek
Hendrik Conscience 17
09 FelixArchief 18
10 Free Hands 19
11 Heemkundige Kring Hobuechen 1135 20
12 Herita - in Paleis op de Meir 20
13 Humanistisch-Vrijzinnige Vereniging 20
14 Juweliershuis Anthony 21
15 Koninklijk Museum voor Schone Kunsten
Antwerpen in Koningin Fabiolazaal 22
16 Koninklijke Kring voor Heemkunde
Merksem 23
17 Letterenhuis 23
18 M HKA 24
19 Maagdenhuismuseum 25
20 MAS | Museum aan de Stroom 27
21 META - Tram des Tijds 27
22 Mineralogisch Museum 28
23 ModeMuseum Provincie Antwerpen 29
24 Museum Mayer van den Bergh 30
25 Museum Plantin-Moretus /
Prentenkabinet 30
26 Museum Vleeshuis |
Klank van de Stad 32
27 Nationaal Museum van Douane en
Accijnzen 32
28 Odd Fellows 32
29 Rockoxhuis 33
30 Rubenshuis 34
31 Sint-Andrieskerk 34
32 Sint-Benediktuskerk 35
33 Sint-Fredeganduskerk 36
34 Sint-Laurentiuskerk 36
35 Sint-Pauluskerk 37
36 't Vlaams Stripcentrum 37
37 't Werkhuys 38
38 Technicum Noord-Antwerpen 38
39 Turninum Volksmuseum Deurne 39
40 Vlaamse Vereniging voor
Familiekunde 40
41 Voor Kruis en Beeld 41
42 Vredescentrum 41
43 Zilvermuseum Sterckshof 42
43
44
ADVN, Archief, documentatie- en onderzoekscentrum
Artesis Hogeschool - Opleiding Conservatie-Restauratie
Atlas - stad Antwerpen
Dienst archeologie stad Antwerpen
District en cc Ekeren
District Hoboken
Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience
FelixArchief
Free Hands in Atlas
Heemkundige Kring Hobuechen 1135
Herita in Paleis op de Meir
Humanistisch-Vrijzinnige Vereniging
Juweliershuis Anthony
KMSK in Koningin Fabiolazaal
Koninklijke Kring voor Heemkunde Merksem
Letterenhuis
M HKA
Maagdenhuismuseum
MAS - Museum aan de Stroom
META - Tram des Tijds
Mineralogisch Museum
ModeMuseum Provincie Antwerpen
Museum Mayer van den Bergh
Museum Plantin-Moretus / Prentenkabinet
Muziekmuseum Vleeshuis
Nationaal Museum van Douane en Accijnzen
Odd Fellows
Rockoxhuis
Rubenshuis
Sint Benediktuskerk Lillo
Sint-Andrieskerk
Sint-Fredeganduskerk
Sint-Laurentiuskerk
Sint-Pauluskerk
‘t Vlaams Stripcentrum
‘t Werkhuys
Technicum Noord-Antwerpen
Turninum Volksmuseum Deurne
Universiteitsbibliotheek Antwerpen
Vlaamse Vereniging voor Familiekunde
Voor Kruis en Beeld aan Kleine Markt
Vredescentrum in Paleis op de Meir
Zilvermuseum Sterckshof in Umicore Zilverpaviljoen
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
Gratis bezoek (van 10 tot 18 uur) aan:
DVV Antwerp 10 Miles & Marathon Zondag 21 april
SCHEL
DE
7
Nachtegalenpark
Brilschans-park
Te Boelaar-park
Boecken-bergpark
Rivierenhof
Stads-park
Kiel-park
Den Brandt
Fort VIII
Middelheim-park
BegraafplaatsSchoonselhof
Fort VII Fort VI
Park Spoor Noord
Amerikalei
Te Boelaarlei
Slachthuislaan
Italiëlei
Unitaslaan
Meir
Noorderlaan
Parkweg
Fruithoflaan
Groenenborgerlaan
Steynstraat
Emiel Vloorsstraat
Blancefloerlaan
Charles de Costerlaan
Beatrijslaan
Jozef Leemanslaan
E313
E19
A12
Singel
SingelRing
Ring
Ring
E34
E17
P&R Metropolis + pendelbus
P&R Melsele
P&R Desguinlei
P&R Boomsesteenweg
BerchemStation
10-miles & MarathonSTART Thonetlaan
MarathonAANKOMST Grote Markt
10-milesAANKOMST Charles de Costerlaan
CentraalStation
Waaslandtunnel
Voetgangerstunnel
Kennedytunnel /fietserstunnel
40
10
1
9
34
3726
29
2839
6
17
1327
11 20
21
35
18
16
14
4
8
7
2
38
36
32
530
3
33
42
43
12
15
19
41
23
34
25
31
24
22
www.sportingA.be
03 22 11 333
Animatiezone
Parcours 10 Miles
Drankpost
Parcours Marathon
Fietsenparking
Gratis overzetbootvan 10 tot 19 uur
Treinstation
Metrostation Van Eeden
Park & Ride
Opstapplaats pendelbus
9.30 - 15 uur • DVV ANTWERP MARATHON
13 uur • CHIQUITA KIDS RUN (1 km)
13.30 uur • DVV ANTWERP SHORT RUN (5 km)
14.30 uur • ASICS LADIES RUN (5 km)
15.30 - 18.10 uur • LES
Alle wedstrijden vertrekken en eindigen op Linkeroever
(start: Thonetlaan – finish: Charles de Costerlaan), met
uitzondering van de marathon die finisht op de Grote Markt.
Er worden in totaal ongeveer 25 000 lopers verwacht.
MUZIEK, VERRASSENDE ACTS EN KRAAMPJES
LES
DVV ANTWERP MARATHON
PROGRAMMA VAN DE VIJF LOOPWEDSTRIJDEN
Aan de start (Thonetlaan)
Meir
Sint-Paulusstraat
ANTWERPEN:
JC Noordpool (Park Spoor Noord)
Oudeleeuwenrui
Sint-Michielskaai
Sporthal Kiel (Emiel Vloorsstraat)
BERCHEM:
hoek Berchemstadionstraat – Filip Williotstraat
BORGERHOUT:
Woonzorgcentrum Gitschotelhof (Lodewijk Van Berckenlaan)
DEURNE:
Kruispunt Eksterlaar - Sint-Rochusstraat
Districtshuis Deurne, Parkweg
HOBOKEN:
Sporthal Sorghvliedt (Krijgsbaan 20)
Atheneum Hoboken (Hendriklei)
WILRIJK:
Rooibospark, kant Bosheidelaan
Bist
AFSLUITING WAASLANDTUNNEL: van 9 tot 11 uur en van 14 tot 19 uur
AFSLUITING KENNEDYTUNNEL: van 13.45 tot 18 uur
AFSLUITING BOLIVARTUNNEL: van 12 tot 18 uur
Voorzitter
ADVN, Archief, documentatie- en onderzoekscentrum
Artesis Hogeschool - Opleiding Conservatie-Restauratie
Atlas - stad Antwerpen
Dienst archeologie stad Antwerpen
District en cc Ekeren
District Hoboken
Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience
FelixArchief
Free Hands in Atlas
Heemkundige Kring Hobuechen 1135
Herita in Paleis op de Meir
Humanistisch-Vrijzinnige Vereniging
Juweliershuis Anthony
KMSK in Koningin Fabiolazaal
Koninklijke Kring voor Heemkunde Merksem
Letterenhuis
M HKA
Maagdenhuismuseum
MAS - Museum aan de Stroom
META - Tram des Tijds
Mineralogisch Museum
ModeMuseum Provincie Antwerpen
Museum Mayer van den Bergh
Museum Plantin-Moretus / Prentenkabinet
Muziekmuseum Vleeshuis
Nationaal Museum van Douane en Accijnzen
Odd Fellows
Rockoxhuis
Rubenshuis
Sint Benediktuskerk Lillo
Sint-Andrieskerk
Sint-Fredeganduskerk
Sint-Laurentiuskerk
Sint-Pauluskerk
‘t Vlaams Stripcentrum
‘t Werkhuys
Technicum Noord-Antwerpen
Turninum Volksmuseum Deurne
Universiteitsbibliotheek Antwerpen
Vlaamse Vereniging voor Familiekunde
Voor Kruis en Beeld aan Kleine Markt
Vredescentrum in Paleis op de Meir
Zilvermuseum Sterckshof in Umicore Zilverpaviljoen
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
Gratis bezoek (van 10 tot 18 uur) aan:
DVV Antwerp 10 Miles & Marathon Zondag 21 april
SCHEL
DE
7
Nachtegalenpark
Brilschans-park
Te Boelaar-park
Boecken-bergpark
Rivierenhof
Stads-park
Kiel-park
Den Brandt
Fort VIII
Middelheim-park
BegraafplaatsSchoonselhof
Fort VII Fort VI
Park Spoor Noord
Amerikalei
Te Boelaarlei
Slachthuislaan
Italiëlei
Unitaslaan
Meir
Noorderlaan
Parkweg
Fruithoflaan
Groenenborgerlaan
Steynstraat
Emiel Vloorsstraat
Blancefloerlaan
Charles de Costerlaan
Beatrijslaan
Jozef Leemanslaan
E313
E19
A12
Singel
SingelRing
Ring
Ring
E34
E17
P&R Metropolis + pendelbus
P&R Melsele
P&R Desguinlei
P&R Boomsesteenweg
BerchemStation
10-miles & MarathonSTART Thonetlaan
MarathonAANKOMST Grote Markt
10-milesAANKOMST Charles de Costerlaan
CentraalStation
Waaslandtunnel
Voetgangerstunnel
Kennedytunnel /fietserstunnel
40
10
1
9
34
3726
29
2839
6
17
1327
11 20
21
35
18
16
14
4
8
7
2
38
36
32
530
3
33
42
43
12
15
19
41
23
34
25
31
24
22
www.sportingA.be
03 22 11 333
Animatiezone
Parcours 10 Miles
Drankpost
Parcours Marathon
Fietsenparking
Gratis overzetbootvan 10 tot 19 uur
Treinstation
Metrostation Van Eeden
Park & Ride
Opstapplaats pendelbus
9.30 - 15 uur • DVV ANTWERP MARATHON
13 uur • CHIQUITA KIDS RUN (1 km)
13.30 uur • DVV ANTWERP SHORT RUN (5 km)
14.30 uur • ASICS LADIES RUN (5 km)
15.30 - 18.10 uur • LES
Alle wedstrijden vertrekken en eindigen op Linkeroever
(start: Thonetlaan – finish: Charles de Costerlaan), met
uitzondering van de marathon die finisht op de Grote Markt.
Er worden in totaal ongeveer 25 000 lopers verwacht.
MUZIEK, VERRASSENDE ACTS EN KRAAMPJES
LES
DVV ANTWERP MARATHON
PROGRAMMA VAN DE VIJF LOOPWEDSTRIJDEN
Aan de start (Thonetlaan)
Meir
Sint-Paulusstraat
ANTWERPEN:
JC Noordpool (Park Spoor Noord)
Oudeleeuwenrui
Sint-Michielskaai
Sporthal Kiel (Emiel Vloorsstraat)
BERCHEM:
hoek Berchemstadionstraat – Filip Williotstraat
BORGERHOUT:
Woonzorgcentrum Gitschotelhof (Lodewijk Van Berckenlaan)
DEURNE:
Kruispunt Eksterlaar - Sint-Rochusstraat
Districtshuis Deurne, Parkweg
HOBOKEN:
Sporthal Sorghvliedt (Krijgsbaan 20)
Atheneum Hoboken (Hendriklei)
WILRIJK:
Rooibospark, kant Bosheidelaan
Bist
AFSLUITING WAASLANDTUNNEL: van 9 tot 11 uur en van 14 tot 19 uur
AFSLUITING KENNEDYTUNNEL: van 13.45 tot 18 uur
AFSLUITING BOLIVARTUNNEL: van 12 tot 18 uur
Voorzitter
46
stop de tijd!
Erfgoeddag 2013 heeft als thema “Stop de
tijd!”. Hoe je 'de tijd stopt' en erfgoed – van
fresco's tot foto's, van gravures tot glas-in-
loodramen – beschermt tegen aftakeling,
daar weten ze bij de opleiding Conservatie
en Restauratie van de Artesis Hogeschool
Antwerpen alles van. Masterstudente
Davine Maesen en docent Boudewijn Des-
maele vertellen wat er komt kijken bij het
dagelijkse gevecht met de tand des tijds.
Hoe herstelt een conservator/restaurator
een stuk erfgoed waar de tijd zijn sporen op
heeft achtergelaten?
Davine: “Observatie is altijd stap één. Het
begint met het goed bekijken van je object.
Wat is de mate van degradatie? Ik specia-
liseer me in papieren objecten, dus speur
ik bijvoorbeeld naar scheuren of verzuring.
De omgeving is minstens zo belangrijk als
het object zelf. Waar komt het vandaan en
in welke situatie keert het terug? Is het
bedoeld voor een depot of wordt het opge-
hangen in een museum? En in welk klimaat
belandt het dan? Op basis van deze info
neem ik een beslissing.”
Boudewijn: “De ingrepen die we doen lopen
uiteen van heel simpel tot heel moeilijk. Een
werk van een conservatiemap voorzien is al
een interventie. Maar we kunnen ook opper-
vlaktevuil verwijderen, scheuren verlijmen
of verflagen fixeren.”
Kunnen jullie uitleggen wat ook alweer het
verschil is tussen conservatie en restauratie?
Boudewijn (kijkt naar Davine): “Conservatie,
restauratie … en dan kennen we ook nog de
term preservatie of preventieve conservatie.
Weet je het nog?”
Davine: “Oef, het is lang geleden dat ik
die definities nog heb moeten oprakelen.
Preservatie heeft vooral te maken met de
omgeving. Is er bijvoorbeeld een aanpas-
sing in de luchtcirculatie vereist? Hoe staat
het met het collectiebeheer? Bestaat er een
calamiteitenplan? Is er aandacht voor de
schade die schimmels en insecten kunnen
toebrengen?”
Boudewijn: “En is een collectie goed gecata-
logiseerd? Een instelling moet immers eerst
Masterstudente Davine Maesen en docent Boudewijn Desmaele aan het werk bij de opleiding Conservatie en Restauratie van de Artesis Hogeschool Antwerpen © Jens Mollenvanger
47
restaureren dan een werk van een amateur.
De kwaliteit van het gebruikte materiaal is
doorgaans beter. Het is daarom ook beter
bestand tegen ingrepen.”
Erfgoed is natuurlijk een breed begrip. Wat
is voor jullie 'erfgoed'?
Davine: “Goh, dat is geen makkelijke vraag.
Als je aan deze opleiding begint, maak je
een keuze voor een materiaal waarin je je
wilt specialiseren. Bijvoorbeeld steen of glas
of, in mijn geval, papier. Dus wanneer ik aan
erfgoed denk, dan denk ik al snel aan uitin-
gen op papier: dat kunnen kunstwerken zijn,
maar ook krantenarchieven. Dat is natuurlijk
maar een heel klein deel van wat je onder
erfgoed kunt scharen.”
Boudewijn: 'Wie maakt erfgoed? Dat zijn
wij! Wij zijn gemaakt van cultuur. Wij zijn
gemaakt van erfgoed. En er zijn veel manie-
ren om erfgoed levend te houden. Vandaag
creëren we het erfgoed van morgen. Davine
doet dat bijvoorbeeld als ze doedelzak in
Ieper speelt.”
Davine: “Ik speel doedelzak op gelegenhe-
den waarop de oorlog herdacht wordt. In
weten wát het bezit, vóór dat bezit goed
verzorgd kan worden.”
Dan rest ons nog conservatie en restauratie.
Boudewijn: “Conservatie gaat over ingrepen
aan het object zelf die het behoeden voor
verder verval. Bijvoorbeeld het aanbrengen
van een passe-partout. Restauratie is zeer
ingrijpend. Dan tracht je niet langer de tijd
te stoppen, maar hem terug te draaien en
het werk, wanneer mogelijk, te herstellen in
zijn originele staat.”
Is het niet intimiderend om met je vingers
aan een kunstwerk van een oude meester te
zitten?
Davine: “Nee … eigenlijk niet. Ik heb dat
nooit zo ervaren. Je hebt je methode en je
stappenplan om op terug te vallen. Er komt
eerst veel analyse bij kijken. Je gaat pas aan
het werk met het object als je zeker weet
dat je plan van aanpak juist is. Nadat de
beslissing genomen is, heb ik nooit last van
aarzelingen.”
Boudewijn: “Bovendien is een kunstwerk
van een erkend meester vaak makkelijker te
48
Ieper vormt de oorlog natuurlijk een belang-
rijk stuk erfgoed waar je niet omheen kunt.”
Waarom koos je voor deze opleiding? Had je
altijd al een fascinatie voor het verleden en
voor oude voorwerpen?
Davine: “Nee, dat denk ik niet. Natuurlijk
ging ik weleens naar musea. En ik heb een
bovengemiddelde interesse voor volksver-
halen, mythen en sagen. De dingen die oma
vertelt over haar ouders en grootouders.
Maar uiteindelijk heb ik gekozen zoals de
meeste beginnende studenten dat doen: de
naam van een opleiding spreekt je aan, je
gaat naar een open dag en je denkt: 'ik doe
dat gewoon'. Ik heb nooit spijt gehad. Er
wordt volop afgewisseld tussen theorie en
praktijk. Het is wetenschappelijk uitdagend
– ik moet bijvoorbeeld ook de chemische
eigenschappen van een materiaal kennen –
maar ook creatief wanneer ik die kennis mag
toepassen op objecten.”
Vanwaar de keuze voor een specialisatie in
papier?
Davine: “Ook dat is meer een gevoel ge-
weest dan een rationele keuze … Het sprak
me onmiddellijk aan.”
Boudewijn: “Papier is een bijzonder fasci-
nerend product; een ogenschijnlijk simpele
drager die alom aanwezig is.”
De drager bij uitstek voor erfgoed?
Boudewijn: “Het is in ieder geval een zeer
democratisch materiaal. Iedereen gebruikt
elke dag papier, dus de toepassingen zijn
divers: van propaganda-affiches over boeken
tot hedendaagse kunst. Onze geschiedenis
bevindt zich voor een groot deel op papier.
Overigens was goed papier oorspronkelijk
niet makkelijk verkrijgbaar. Hout of steen
kun je uit de natuur halen, maar papier
moet je maken. Papier wordt verkregen uit
een wetenschappelijk proces; er is ken-
nis voor vereist. Kennis die uit China naar
Europa werd gebracht. Je zou papier een
proto-industrieel product kunnen noemen.
Het verhaal van de opkomst van papier is
verwant aan het verhaal van de opkomst
van een geglobaliseerde economie.”
Boudewijn Desmaele: "Onze geschiedenis bevindt zich voor een groot deel op papier"
49
Over welke talenten moet een student
beschikken om succesvol te worden op dit
vakgebied?
Boudewijn: “Een beetje geduld is een zeer
welkome eigenschap.”
Wanneer verwacht je met een diploma naar
buiten te lopen, Davine?
Davine: “In juni hopelijk. Ik ben nu volop
bezig met mijn scriptie en het praktisch
onderzoek dat daaraan verbonden is. Ik
buig me momenteel over het schimmel-
probleem waar de bibliotheek van de abdij
van Bornem mee te kampen heeft. In mijn
scriptie formuleer ik een advies over hoe het
probleem aan te pakken.”
En straks? Hoe zie je de toekomst als afge-
studeerde?
Davine: “Eerlijk gezegd weet ik het nog
niet. Ik richt me nu eerst op het succesvol
afsluiten van m'n studie. Ik denk dat mijn
voorkeur uitgaat naar het blijven werken
met archieven. En als ik de kans heb gehad
om mijn kennis en ervaring verder uit te
breiden, zou ik uiteindelijk als zelfstandig
consultant willen beginnen. Maar dat is
verre toekomst.”
Archieven worden momenteel en masse
gedigitaliseerd. Is dat niet makkelijker en
goedkoper dan een voortdurende fysieke
strijd tegen schimmels te voeren?
Boudewijn: “Digitalisering is niet zo perma-
nent als mensen vaak denken. Digitale be-
standen laten zich ook niet eeuwig bewaren.
Bij elke kopie die je maakt, verlies je pixels.
Bovendien is het niet gegarandeerd dat de sys-
temen en bestandsformaten van vandaag over
tien of twintig jaar nog te gebruiken zijn. De
pdf is een standaardformaat geworden, maar
is voor de computers van de toekomst mo-
gelijk onleesbaar. Dan moet je al die digitale
bestanden dus weer converteren. We mogen
het origineel dus zeker niet verwaarlozen.”
Davine: “Digitalisering is wel handig voor
archieven die regelmatig worden geraad-
pleegd. Zo voorkom je dat mensen steeds
met hun vingers aan het origineel zitten.”
Boudewijn: “Absoluut. Al hadden we dat
probleem met de introductie van de micro-
fiche ook al voor een groot deel opgelost.”
50
Doen bedrijven en instellingen vaak een
beroep op jullie expertise?
Boudewijn: “Ja zeker. We hebben een struc-
turele samenwerking met de Stad Antwer-
pen en bijvoorbeeld ook met de Conscience
Erfgoedbibliotheek. Maar ook particuliere
instellingen weten ons te vinden. Zo kreeg
ik vandaag een verzoek voor advies over al-
weer een collectie beschimmelde archieven.
Het is echt een schimmeljaar …”
(Met een glimlach): “Misschien heeft het
met de klimaatverandering te maken.”
Is er genoeg aandacht voor het behoud van
erfgoed tegenwoordig? Of laat de crisis ook
hier zijn sporen na?
Boudewijn: “Het kan altijd beter. Interesse
is er zeker, maar de middelen ontbreken
soms. Erfgoed bewaren moet bij voorkeur
goedkoop zijn. Ik zie de laatste 15, 20 jaar
een verschuiving van restauratie naar
preservatie. Met aandacht voor preservatie
is natuurlijk niks mis, maar ik merk dat in-
stanties soms denken dat preserveren gelijk
staat aan wachten en niks doen.”
'Bewaren' is niet voor niets een
werkwoord …
Boudewijn: “Correct. Je kunt niet de deur
op slot doen en verwachten dat alles vanzelf
goed blijft. De behoefte aan investeringen in
expertise blijft bestaan. Een voorbeeld: on-
der het mom van een groener klimaat wordt
er nu vaak bespaard op verwarming, zonder
de gevolgen voor een collectie daarbij in
ogenschouw te nemen.”
Davine: “Op het gebied van publiek bewust-
zijn gaat het daarentegen steeds beter met
erfgoed, denk ik. In de middelbare school
kende ik de term nauwelijks en nu slaan ze
je er ermee om de oren. Je ziet dat initiatie-
ven als Erfgoeddag hun vruchten afwerpen.
Erfgoed is een hot item geworden.” ■
51
open MonuMentendAg 2013Op zondag 8 september 2013 kan u tijdens Open Monumentendag voor de
vijfentwintigste keer kennis maken met het onroerend erfgoed van onze
stad. Deze feesteditie staat in het teken van ‘Het beste van Open Monu-
mentendag’.
Tijdens de afgelopen jaargangen werd getracht een brede waaier aan
bouwkundig, landschappelijk en archeologisch patrimonium en ook rij-
dend, rollend en vliegend erfgoed aan u voor te stellen. Bij editie 2012
vroegen we u wat u het beste vond van de voorbije Open Monumen-
tendagen. Hieruit selecteren we nu vijfentwintig iconische locaties. Een
bijzondere manier om de rijke architectuurgeschiedenis van Antwerpen
presenteren.
Benieuwd naar het programma van de volgende Open Monumentendag?
U kan het vanaf half augustus raadplegen op www.antwerpen.be
D eC o l l e C t i e
A n t w e r p e nE E n p o r t r E t
De
Co
ll
eC
tie
An
tw
er
pe
n E
En
po
rt
rE
t
D eC o l l e C t i e
A n t w e r p e nE E n p o r t r E t
De
Co
ll
eC
tie
An
tw
er
pe
n E
En
po
rt
rE
t
de collectie AntwerpenEEN PORTRET
Al meer dan tien jaar vindt jaarlijks de Erfgoeddag plaats: een hoogdag voor de vele Antwerpse musea, archieven, heemkrin-gen en andere erfgoedverenigingen die dan hun schatten to-nen. Deze Antwerpse erfgoedcollecties worden nu geportretteerd in een aantrekkelijk boek.
De Collectie Antwerpen, dat is erfgoed met de meest uiteenlo-pende onderwerpen en in de meest gevarieerde vormen: van spitssnuitdolfijnen, papkommen en altaarstukken van Rubens over de Poesje, titsen en havenkranen, De Dulle Griet en Ai Weiwei tot tram 9 en het lichtschip West-Hinder, meettoestel-len van de douane en zilveren theepotten, politiehandboeien en de jurk van prinses Astrid …
Dit boek is een uitnodiging om te snuisteren in de Antwerpse erfgoedrijkdom. Om de sporen van het verleden te ontdekken of te herontdekken. Om gecharmeerd te kijken en te begrijpen. Om zin te krijgen in meer erfgoed, in meer Antwerpen.
De Collectie Antwerpen geportretteerd: eindeloos gevarieerd
welkoM in de fAscinerendeen onwAArscHijnlijk geVArieerde
collectie Antwerpen
De collectie Antwerpen. Een portret.
Het Antwerpse cultureel erfgoed in tekst en beeld in
272 pagina’s.
Rijk geïllustreerd, volledig in kleur.
Speciale lanceringsprijs tot eind april 2013: € 20.
Te koop vanaf 31 maart in de MASshop, stadswinkel en de
betere boekhandel.
een gloednieuwe publicAtie
54
erfgoeddAg is een orgAnisAtie VAn fAro ondersteund door de lokAle stuurgroep erfgoeddAg / open MonuMentendAg
STuuRgRoEp ERfgoEDDAg / opEn MonuMEnTEnDAgAnnemie Cortvriendt, Eline Daelman, Vera De Boeck, Rudy de Graef, Roeland De Meester,
Anja De Roeck, Rudi Mannaerts, Serge Migom, Greet Plomteux, Jan Rombouts, Rutger
Steenmeijer, Job Van Bortel, Luc Vermoesen, Dirk Wyns
lokAlE coöRDInATIE Prospekta – centrum voor kunstcommunicatie
Grote Markt 13, 2000 Antwerpen, [email protected]
www.prospekta.be | www.infocultuur.be
SAMEnSTEllIng En coöRDInATIEJob Van Bortel
bIJDRAgE ARTIkEl STop DE TIJDAuteur: Jorden Tiebout
Foto’s: Jens Mollenvanger
EInDREDAcTIEKathleen Geenen
voRMgEvIng Anne Van De Genachte
vERAnTwooRDElIJkE uITgEvERAnnik Klaes, Grote Markt 13, 2000 Antwerpen
wETTElIJk DEpoTnuMMERD/2013/0306/46
ANTWERPEN 3 AUGUSTUS 2013
Museumnacht_A6.indd 1 26/05/11 22:23
55
ANTWERPEN 3 AUGUSTUS 2013
Museumnacht_A6.indd 1 26/05/11 22:23
56 www.erfgoeddag.be
03 232 01 03
Meer info
vóóR ERfgoEDDAg¬ Antwerps programma:
Toerisme Antwerpen & Congres
tel. 03 232 01 03
¬ Vlaams programma:
Vlaamse infolijn
tel. 1700
www.erfgoeddag.be
TIJDEnS ERfgoEDDAg¬ Centraal infopunt:
Balie Antwerpen Toerisme & Congres
Grote Markt 13, 2000 Antwerpen
open van 9.00 tot 16.50 uur
¬ Op Erfgoeddag kan u voor inlichtingen over
een specifieke activiteit ook telefonisch te-
recht bij de organisator van de activiteit.
opgElET! Erfgoeddag valt samen met de DVV Ant-
werp 10 Miles & Marathon. Verplaats
u bij voorkeur te voet of per fiets in de
Antwerpse binnenstad (die autoluw zal
zijn wanneer de lopers passeren). De po-
litie ondersteunt de verkeersstromen en
er rijden extra trams en bussen. In deze
brochure vindt u per locatie gedetail-
leerde info over het openbaar vervoer.
De plattegrond achteraan deze brochure
toont naast alle locaties van Erfgoeddag
ook het loopparcours en de Park&Ride
punten. Voor extra mobiliteitsinforma-
tie, kijk op www.antwerpen.be/sport.
