1

PROGRAMA ZA POLAGAWE NA ISPITOT ZA STEKNUVAWE NA ZVAWETO

OVLASTEN DR@AVEN REVIZOR (ODR)

I. SMETKOVODSTVENO I FINANSISKO IZVESTUVAWE

1. Koncepciski i teorijski osnovi vo finansiskoto izvestuvawe Osnovni, bazi~ni koncepti; korekcija na gre{ki; finansiski izve{tai.

2. Zalihi Utvrduvawe na vrednosta na zalihite i tro{ocite na prodadenite dobra;

vrednuvawe na zalihite i metodi na vrednuvawe-te~enieto na nabavnata (proizvodnata) cena; stavki koi se vbrojuvaat vo zalihi; zalihi, proda`ba, konsignacija;

3. Postojani (fiksni) sredstva Nabavna vrednost; kapitalizacija na kamatata; razmena bez posredstvo na

pari; kapitalni rashodi (tro{oci) za prihodi; amortizacija; osiguruvawe; nedopirlivi (nematerijalni) postojani sredstva; tro{oci za istra`uvawe i razvoj.

4. Tekovni (obrtni) sredstva i tekovni obvrski

Gotovina; pobaruvawa; tekovni obvrski;

5. Prihodi, primawa, rashodi, izdatoci, tro{oci (Cash v presmetkoven (knigovodstven) sistem.

6. Danoci-smetkovodstven tretman Danok na dodadena vrednost (presmetka i evidencija); danok na dobivka; pridonesi.

7. Akcionerski kapital Obi~ni akcii; povlasteni akcii; nastani za trezorirani akcii, dividendi;

zadr`ana zarabotka i raspredelba vo fondovi (rezervi); zarabotka po akcija za prosta kapitalna struktura; racio broevi.

8. Dolgoro~ni dolgovi (obvrski)

Obvrznici; menici (izdavawe, kamata, diskont, premija i nivna amortizacija).

9. Finansiski izve{tai

Bilans; Bilans na uspeh i izve{taj za tekovite na pari (celi, klasifikacija na stavkite, metodi na sostavuvawe)

Osnovna literatura: - Me|unarodni smetkovodstveni standardi 2000, izdanie na Sojuzot na

smetkovoditeli, finansisti i revizori na Republika Makedonija, Skopje, 2000 godina (Ramka na MSS, MSS 1, MSS 2, MSS 7, MSS 11, MSS 16, MSS 17, MSS 18, MSS 23, MSS 25, MSS 32, MSS 37, MSS 38)

- Doma{na literatura: D-r Trajko Rusevski: "Finansisko smetkovodstvo", Skopje, 1994; D-r Trajko Rusevski: "Smetkovodstvo" (zada~i, re{enija, album), Skopje,

2

2000; Stranska literatura: Joseph R. Razek, Gordon A.Hosch & Martin Ives, Introduction to Governmental and Non-For Profit, 4-ed. Prentice Hall Business Publishing, 1999, Kieso & Weygandt, Intermediate accounting izdadena 2000 godina;

- Prepora~livo e koristewe na nacionalen konten plan, nacionalni bilansni {emi;

II. SMETKOVODSTVO NA DR@AVNI I NEPROFITNI ORGANIZACII 1. Smetkovodstvo vo Vladata (dr`avna i lokalna)

a) Smetkovodstvo na fondovi b) Buxeti i nivnoto vlijanie vrz smetkovodstveniot sistem v) Evidencija vo vrska so izvestuvaweto g) Finansiski izve{tai za dr`avnite i lokalnite vladi d) Vladini fondovi i srodni smetkovodstveni grupi |) Sopstveni~ki fondovi e) Povereni~ki fondovi `) Obvrski za najmeniot kapital i Me|ufondovski transakcii 2. Smetkovodstvo za neprofitni organizacii a) Nekoi standardi za neprofitni entiteti b) Smetkovodstvo vo {koli i univerziteti

Literatura: - Zakon za buxeti, "Slu`ben vesnik na RM" br. 79/93, 3/94, 71/96, 46/2000 - Zakon za smetkovodstvoto, "Slu`ben vesnik na RM" br. 42/93, 48/93, 6/95, 32/98, 39/99) - Prevodi od angliski i amerikanskata praktika - Predavawa - Audits of Colleges and universities, Patrick R. Delaney, Wiley SPA exsemination Review,

23 - ed, 1996/97, volum 1, Outlines and Study Guide. - Freeman & Shoulders: Governmental and nonprofit accounting, 5-ed. Prentice Hall, 1996.

III. METODOLOGIJA NA REVIZIJATA

1. Voved i osnovni pra{awa na revizijata

Poimno-terminolo{ki i razvojni karakteristiki na revizijata; Osnovni karakteristiki na revizijata kako profesija; Ramka na Me|unarodnite revizorski standardi;

2. Me|unarodni standardi za revizija

Mo`nosti za primena na Me|unarodni standardi za revizija vo javniot sektor; Smetkovodstveni standardi za javniot sektor; Osnovni na~ela na dr`avna revizija; Op{ti standardi za dr`avna revizija; Standardi za rabota pri dr`avna revizija; Standardi na dr`avna revizija za izvestuvawe;

3. Uslovi za revizorsko anga`irawe, celi i op{ti principi vo naso~uvaweto

na revizijata na finansiskite izve{tai i kontrola na kvalitet na revizorskata rabota

Dokumentacija; Izmami i gre{ki;

3

4. Primena na propisite i mo`ni otstapuvawa Razgleduvawe na zakonite i drugite propisi pri vr{eweto na revizija na finansiskite izve{tai; Procenka na rizikot i interna kontrola; Revizorski dokaz;

5. Postapki pri sproveduvawe na revizijata Analiti~ki postapki pri sproveduvaweto na revizijata; Zna~ajnost vo

revizijata; Povrzani stranki i nivna va`nost za revizijata; Koristewe na rabota na drug revizor; Koristewe na rabota na eksperti;

6. Revizorski izve{taj i revizorsko mislewe Revizorski izve{taj za finansiskite izve{tai; Komunikacija so menaxmentot; Razgleduvawe na opkru`uva~kite pra{awa pri sproveduvawe na revizijata na finansiskite izve{tai; Kontinuitet;

7. Elementi na podr{ka na revizorskata postapka Razgleduvawe na rabotata na internata revizija; Drugi informacii vo

dokumenti {to sodr`at revidirani finansiski izve{tai.

Osnovna literatura - Me|unarodni standardi za revizija, izdanie na Sojuzot na smetkovoditeli,

finansisti i revizori na Republika Makedonija, Skopje, 1998 godina (MRS 120, MRS 200, MRS 210, MRS 220, MRS 230, MRS 240, MRS 250, MRS 320, MRS 400, MRS 500, MRS 520, MRS 550, MRS 570, MRS 600, MRS 610, MRS 620, MRS 700, MRS 720, MRS 1007, MRS 1010.

- Pravilnik za revizorskite standardi za dr`avnata revizija, "Slu`ben vesnik na RM, br. 56/98;

- William F. Messier, JR. "Revizija", Priru~nik za revizore i studente, (prevod od angliski) Zagreb, 1999;

- "Kontrola i revizija"(samo delot za revizija), D-r Stanoil Stanoevski; - Zakon za dr`avnata revizija, " Slu`ben vesnik na RM", br. 65/97; - Zakon za revizija, "Slu`ben vesnik na RM", br. 65/97 i 27/2000; - Izdanie na Komitetot za javen sektor na me|unarodnata federacija na

smetkovoditeli. IV. ZAKONSKA I PROFESIONALNA REGULATIVA (PROPISI I

STANDARDI)

1. Aspekti na odano~uvaweto Fiskalni; Vonfiskalni; Administrativni;

2. Kriteriumi (principi) na ureduvawe na moderen dano~en sistem - slu~ajot

na Republika Makedonija: Efikasnost; Pravi~nost; Kompatibilnost; Izbor na dano~na struktura;

3. Danoci na dohod Elementi na personalniot danok na dohod (dano~en obvrznik, definicija na

dohodot, utvrduvawe na dano~na osnova, primena na progresijata, administrativni proceduri);

Danok na dobivka (razgrani~uvawe so personalniot danok na dohod, utvrduvawe na dano~nata osnova, dano~ni stimulacii, presmetuvawe)

4

4. Danoci na potro{uva~ka

Danok na dodadena vrednost (predmet na odano~uvawe, sistem na dano~en kredit, presmetuvawe, efekti, vlijanie na dano~nite osloboduvawa, izbor na dano~nite stapki);

Akcizi (opfat na proizvodi, dano~ni obvrznici, kumulativni efekti, perspektivi za reforma)

5. Danoci na imot (vidovi danoci, elementi na danocite)

6. Zakon za trgovski dru{tva Op{ti odredbi za trgovec - poedinec i trgovski dru{tva; Poim za trgovsko

dru{tvo; Formi na trgovski dru{tva; Trgovski knigi i godi{ni smetki; Vrednuvawe na stavkite od smetkovodstvenite iskazi i objavuvawe na godi{nite smetki i delovniot izve{taj; Konsolidirani godi{ni smetki; Likvidacija na dru{tvoto; Stransko trgovsko dru{tvo i stranski trgovec poedinec; Podru`nici i pretstavni{tva.

7. Zakon za smetkovodstvo

8. Zakon za revizija (Op{ti odredbi; Dru{tvo za revizija; Vr{ewe na revizija).

9. Zakon za dr`avnata revizija

Osnovna literatura: - @. Atanasovski, Javni finansii (vo pe~at); - K. Bogoev, @ .Atanasovski, Dano~niot sistem na RM, Skopje; - Zakonski propisi za danocite vo RM; - Zakon za personalen danok, "Slu`ben vesnik na RM" br. 80/93;3/94; 70/94; - Zakon za danok na dobivka, "Slu`ben vesnik na RM" br. 80/93; 33/95; 43/95;

71/96; 5/97; 28/98; - Zakon za danokot na dodadena vrednost, "Slu`ben vesnik na RM" br. 44/99; - Zakon za danoci od imot, "Slu`ben vesnik na RM" br. 80/93; 3/94; 71/96; - Zakon za trgovski dru{tva, "Slu`ben vesnik na RM" br. 28/96; 7/97; 21/98;

37/98; 39/99; 81/99; 37/2000; - Zakon za smetkovodstvo, "Slu`ben vesnik na RM" br. 42/93; 48/93; 3/96; 32/98;

39/99; - Zakon za revizijata, Slu`ben vesnik na RM" br. 65/97; 27/2000; - Zakon za dr`avnata revizija, "Slu`ben vesnik na RM", br. 65/97.

V. OSNOVNI INFORMACIONI TEHNOLOGII ZA REVIZIJATA

1. Voved vo informatikata i informaciskite sistemi Definicija na poimite informatika, informaciski sistemi, kompjuteri i

celi na nivnoto koristewe; Tipovi na informaciski sistemi; Delovni i tehnolo{ki inovacii.

5

2. Javnite pretprijatija i dr`avnite organi kako deloven sistem Informaciskite podsistemi vo javnite pretprijatija i dr`avnite organi;

Celi i sodr`ina na smetkovodstveniot informacionen sistem; Ciklusite na transakciska obrabotka na podatoci vo ramkite na smetkovodstvenite informaciski sistemi; Ulogata na smetkovodstveniot informaciski sistem vo delovnoto rabotewe i komunicirawe.

3. Informaciski tehnologii i tehnologii na obrabotka na podatoci Tehnolo{kite trendovi vo razvojot na kompjuterite; Klasifikacijata na

kompjuterite; Kompjuterski hardver i softver; Mikrokompjuteri; Povrzuvawe na kompjuterite i komunikacii; Ciklusi na obrabotka na podatoci; Baza na podatoci i modelirawe na podatoci i dizajnirawe na baza na podatoci.

4. Razvoj, kontrola i revizija na smetkovodstvenite informaciski