1. Legaliteitsbeginsel- Geen bevoegdheid zonder grondslag in wet of Grondwet. Bevoegdheden berusten slechts op een wettelijke grondslag.- Beperkt iedere bevoegdheid binnen door de wet te stellen grenzen (rechter is bv gebonden aan wettelijke strafmaximum).- Het is de toepasselijkheid van deze eerste grondregel, die mede bepaalt of men een staat een rechtstaat kan noemen.- Zorgt voor: Gelijke behandeling + Rechtszekerheid

Bevoegdheid door:1. Attributie: volgens de Gw mag de formele wetgever een nieuwe bevoegdheid creren en vervolgens toedelen aan een orgaan -> de woorden de wet regelt geven aan dat het een bevoegdheid van attributie is.

(vb: art 2 Gw lid 1: de bevoegdheid toedelen : de wet dus de formele wetgever).VB: Art. 81 GW Art. 89 GW Art. 160 gemeentewet.

Art. 164 ook voorbeeld van attributie (bevoegdheid geschapen om bevoegdheden over te dragen),maar ook overdracht dus ook delegatie

2. Delegatie: overdragen van een bevoegdheid. Art. 10.13 Awb (definitie). 10.15: delegatie magals er wettelijke grondslag is (wettelijke grondslag voor Art. 164 is Art. 165 gemeentewet).In Gw: bij of krachtens de wet of een vorm van het werkwoord regelen in een wet in de Gw =delegatie.Bij wetten in formele zin: alleen de worden bij of krachtens -> staat er alleen bij de wet dan mag de bevoegdheid dus niet door worden gegeven.

3. Mandaat: bevoegdheid bestaat al, maar iemand anders heeft de bevoegdheid namens eenander(vb: ministers blijven verantwoordelijk ook al handelt de secretaris namens hem). In naam van,geen verantwoording. Geen grondslag in wet, omdat de verantwoording bij baas blijft. 168Gemeentewet = voorbeeld.Grondwetgever is de formele wetgever, het enige verschil is dat de grondwet tot stand komt dooreen tweede lezing.

Legaliteitsbeginsel in:1. Staatsrecht (art 89 Gw): overheidsbevoegdheden moeten hun grondslag in de wet hebben enconform die wettelijke grondslag uitvoeren.2. Bestuursrecht (1:3 Awb)3. Strafrecht (art 16 Gw): geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan voorafgaandewettelijke strafbepaling.Formules in GW en wet (zijn niet hetzelfde), deze geven aan of je mag delegeren of niet. Oefenen inpracticum 2 + sheet delegatieterminologie en uitwerking probleem2.1) Wat is het legaliteitsbeginsel? - Wet in formele zin : gezamenlijk besluit van regering en Staten-Generaal, hierbij is de vorm belangrijk. - Wet in materile zin : een besluit dat algemeen is, dat voor herhaalde toepassing vatbaar is, dat bestemd is om buiten de administratie te werken en dat burgers of overheidsorganen bindt. Hierbij gaat het niet om de vorm, maar is juist de inhoud belangrijk

Een wet in materiele zin moet een grondslag in de Grondwet of wet hebben. De bepaling moet dus in de Grondwet of wet staan, of de wetgever moet een lager orgaan hebben gemachtigd tot het vaststellen ervan. Is van beiden geen sprake, dan is de bepaling niet bindend. Dit volgt uit het legaliteitsbeginsel: de grondregel dat geen orgaan een bevoegdheid kan hebben die niet op de Grondwet of wet berust. Artikel 89 lid 2 en 4 GW

De wetgevende macht bepaalt door middel van het legaliteitsbeginsel de grenzen waarbinnen bevoegdheden mogen worden uitgeoefend. Het legaliteitsbeginsel bevorderd in de eerste plaats de rechtszekerheid en het gelijkheidsbeginsel, maar door te eisen dat een bevoegdheid is verankerd in de Grondwet of wet wordt de inbreng van het volk gegarandeerd. Arrest: Jodiumhoudend Broodzout2) Wat is machtenscheiding? Montesquieu beschrijft dat de macht moet worden verdeeld over die organen: de wetgevende macht (parlement), de uitvoerende macht (regering) en de rechterlijke macht (rechter). Trias Politica De verschillende organen over welke het gezag verdeeld is houden elkaar in evenwicht, dit wordt ook wel checks and balances genoemd.

Speelt deze machtenscheiding een zuivere rol in Nederland? De essentie van de gedachte van de machtenscheiding van Montesquieu hebben wij in ons staatsrecht behouden. Maar er zijn inmiddels wat veranderingen ontstaan: - In onze tijd is de taak ban de regering veel breder dan alleen het uitvoeren van wetten. De regering heeft namelijk ook nog een andere taak en dat is de zelfstandige bevoegdheid.

- De drie onderscheiden organen opereren niet meer helemaal onafhankelijk van elkaar

De Vaststelling van wetten is de taak van de regering en het parlement samen Bestuur is de taak van de regering, maar zij staat daarbij altijd onder controle van het parlement.

- Er bestaat een territoriale splitsing: men verleent niet alle bestuursbevoegdheid aan de centrale overheid, maar een deel van de bevoegdheid wordt verleent aan regionale overheden. Dit zorgt voor een evenwicht tussen centrale en regionale organen.

3) Wanneer is er sprake van een onafhankelijke rechter? De met rechtspraak belaste leden van de rechterlijke macht en de procedeur-generaal bij de Hoge Raad worden door de regering voor het leven benoemd. Hierdoor blijven rechters buiten iedere politieke pressie van de regering. Ze hoeven dus niet bang te zijn voor ontslag wanneer zij een uitspraak doen die nadelig is voor de overheid.

Het enige gezag van de rechter is de wet, en ook hoort een rechter onafhankelijk en onpartijdig te zijn.

4) Welke soorten grondrechten zijn er? Buiten de klassieke grondrechten is er nog een groep met grondrechten, de sociale grondrechten. Hierbij gaat het vrijwel steeds om taakinstellingen van de overheid. Bij deze grondrechten blijft er een grote vrijheid voor overheidsinstantiesom af te wegen in welk tempo en op welke wijze de vervulling van deze taken zal geschieden.

Wat zijn klassieke grondrechten? Klassieke grondrechten, zijn grondrechten die traditioneel een staatsvrije sfeer garanderen, waarin burgers zonder overheidsinmenging van zekere vrijheden gebruik kunnen maken. Omdat het bij klassieke grondrechten gaat om niet doen van de overheid kunnen deze grondrechten ook gebruikt worden als juridische aanspraken van de burger jegens de overheid.

Meestal bestaat er tussen de klassieke en de sociale grondrechten echter geen duidelijke scheiding omdat er een nauwe samenhang tussen beiden is. Denk bijvoorbeeld aan vrijheid van drukpers, wat heeft dat voor zin als men door onvoldoende onderwijs niet kan lezen of schrijven.

5) Wat is de Staten-Generaal? De Staten-Generaal (art 50 en 51 GW) bestaat uit: - Tweede Kamer (art 54 GW) : worden rechtstreeks gekozen - Eerste Kamer (art 55 GW) :worden gekozen door de leden van de Provinciale Staten, zij worden indirect gekozen, dit worden ook wel getrapte verkiezingen genoemd.

Je kan geen lid zijn van zowel de Eerste als de Tweede Kamer. (art 57 GW) Er is toestemming van beide kamers nodig om een wetsvoorstel of begroting te aanvaarden, maar alleen de Tweede Kamer heeft het recht van initiatief en het recht van amendement. Recht van initiatief: het recht om een wetsvoorstel te doen.Recht van amendement: het recht om een formele wijziging van een officieel document uit te voeren.

Wie kiest de leden van de Staten-Generaal? Men heeft actief kiesrecht als men Nederlander is en de leeftijd van achttien jaar heeft bereikt. Men heeft passief kiesrecht voor de Tweede Kamer als men volgens artikel 56 GW Nederlander is en 18 jaar is. Ook mag men niet uitgesloten zijn van het kiesrecht volgens (art 4 GW?) art 54 GW en art 28 WvSr.

Hoe worden ministers gekozen? In art 43 GW staat, dat de minister-president en de ministers bij koninklijk besluit worden benoemd en ontslagen. Deze koninklijke besluiten moeten worden ondertekend door de koning en door de minister-president. (art 48 GW)

6) Wat is het kabinet? Het Kabinet bestaat uit de ministerploeg en de staatssecretarissen. De in Nederland nieuw optredende ministers en staatssecretarissen vinden een ambtelijk apparaat gereed om met hen het bestuurswerk te verrichtend. (art 44 lid 1 Hirarchie) Mandaat: Wanneer een ondergeschikte de bevoegdheid krijgt om in naam van een bestuursorgaan besluiten te nemen. (H10 afdeling 10.1.1 Awb) Wat is de rol van de koning bij het kabinet? Het kabinet komt tot stand door formatie, de koning speelt hier geen rol meer bij maar gaat alleen nog over de benoemingen. (en ontslagen)

Wat is de regering? De regering wordt gevormd door de koning en de ministers. (art 42 GW) De koning heeft hierbij twee taken. Ten eerste is hij het staatshoofd, en ten tweede is dat het lidmaatschap van de regering. Hij tekent bijvoorbeeld de wetten. Een minister geeft vaak leiding aan een ministerie (art 44 GW), maar er bestaan ook ministers die geen ministerie leiden, zij worden ook wel ministers zonder portefeuille genoemd. (art 44 lid 2).

Met het verantwoordelijk worden van de ministers voor het beleid, werd de macht van de Koning uitgehold. De ministers werden van uitvoerders van de wensen en bevelen van de Koning zelfstandige mederegeerders. De juridische betekenis van de Koning verzwakte aanzienlijk: van slechts door de wet beperkt alleenheerser werd hij symbool van een door het parlement aanvaarde en vertrouwde7) Wie controleert wie, en hoe wordt er gecontroleerd? Koning en ministers vormen samen de regering en zijn als zodanig behalve medewetgever ook het bestuur. De Staten-Generaal controleren het bestuur en oefenen daar ook invloed op uit. Er zijn negen controlemiddelen die de Staten-Generaal hiervoor kan gebruiken: - Vragenrecht - Recht van interpellatie - Individuele vragenrecht - Openbare hoorzitting - Motie - Recht van enqute - Overleg tussen regering en parlement - Motie van wantrouwen - Kamerontbinding

8) Waaruit bestaat het koninkrijk der Nederlanden? Art1 statuutSinds 10 oktober omvat het Nederlandse koninkrijk vier landen; Nederland, Aruba, Curaao en Sint-Maarten. Koning Gouverneur: dit is de vertegenwoordiger van de koning (art 2 lid 2 Statuut) Bestuursorgaan: Raad van ministers van het koninkrijk (art 7 Statuut) Raad van State van het koninkrijk (art 13 Statuut)

9) Is Bonaire een provincie van Nederland? Bonaire (en Sint-Eustasius en Saba) heeft sinds 10 oktober een staatsrechtelijke positie gekregen binnen het Nederlandse Staatsbestel. Dit wordt ook wel bijzondere gemeente genoemd. (art 1 lid 2 Statuut)

Dit houdt in dat de regels die voor het Europese deel van Nederland gelden, ook voor Bonaire geleden. Ook kan er voor Bonaire regels/ specifieke maatregels worden gesteld voor zover dit eiland zich wezenlijk onderscheidt van het Europese deel van Nederland.

Op grond van de WolBES zijn de drie eilanden ingericht als andere openbare lichamen in de zin van art. 134 van de Grondwet. Dit brengt met zich mee dat de eilanden een positie hebben die vergelijkbaar is met die van een Nederlandse gemeente. De wettelijke bepalingen inzake Nederlandse gemeenten zullen van overeenkomstige toepassing zijn met inachtneming van de bij of krachtens wet op te nemen bijzondere bepalingen.

De Nederlandse Grondwet geldt in de meeste gevallen alleen voor het Nederlandse rijksdeel.

probleem 2A Formele aspecten van regelgeving

Probleem 2B Een wet Huisvesting Studenten?Het net gekozen jonge en ambitieuze Tweede Kamerlid Sandra Terpstra vindt dat er een nieuwe wet moet komen voor de huisvesting van studenten, zodat er meer betaalbare woonruimte beschikbaar komt voor studenten. Zij wil dit op korte termijn regelen om ervoor te zorgen dat ook de huidige studenten hiervan nog kunnen profiteren. Ze vindt dit zo belangrijk dat ze het niet alleen in een wet maar ook in de Grondwet wil vastleggen.In de wandelgangen heeft Sandra vernomen dat de ambtenaren op het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen al bezig zijn om een wet over dit onderwerp voor te bereiden. Sandra vraagt zich af of het verstandig is om het initiatief voor het maken van een wetsvoorstel bij het ministerie te laten, omdat ze bang is dat ze dan geen invloed meer heeft op de inhoud van het wetsvoorstel.Over het opnemen van dit onderwerp in de Grondwet twijfelt ze erg, omdat ze denkt dat er dan snel nieuwe verkiezingen moeten worden gehouden.