LWP Prinsjes dag 23-10-2017

Floor Bultman

MZ416-B

23-10-2017

2017Prinsjesdag

LWP Prinsjes dag 23-10-2017

Inhoudsopgave

Geschiedenis....................................................................................................................................1

Wat is prinsjes dag?.........................................................................................................................2

Waar en op welke dag?....................................................................................................................3

Tradities............................................................................................................................................4

Geschiedenis

De naam Prinsjesdag, zoals wij die nu kennen, dateert uit het einde van de 19e eeuw. In de tijd van de Republiek der Verenigde Nederlanden vierde prins-stadhouder Willem V op een uiting van oranje0 en prinsgezindheid en kreeg aldus de naam ‘Prinsjesdag’ .

In 2004 waren er twee historische bijzonderheden: 100 jaar geleden werd de troonrede voor het eerst in de ridderzaal voorgelezen en het was de vijfentwintigste keer dat Koningin Beatrix de Troonrede voor las. Afwezigheid van een premier vanwege ziekte was bovendien nooit eerder voorgekomen. In 2013 heeft koning Willem-Alexander voor het eerst de Troonrede voorgelezen

Wat is prinsjes dag?

Prinsjesdag is de dag waarop de Koning(in) naar het parlement komt om de Troonrede voor te lezen. Dat gebeurde voor het eerst op 2 mei 1814. De troonrede werd aanvankelijk uitgesproken ter gelegenheid v an de opening van de zitting ( vergaderperiode) van de Staten-Generaal. Gewone zittingen begonnen in het najaar en daarnaast kende men buitengewone zitting, die – bijvoorbeeld na verkiezingen – op een ander tijdstip begonnen. Na de grondwetsherziening van 1983 begint op Prinsjesdag ( De derde dinsdag in september) het nieuwe parlementaire jaar.

In de Troonrede wordt uiteengezet hoe het land ervoor staat en welke plannen de regering heeft. Op Prinsjesdag wordt ook de begroting voor het komende jaar ingediend.

In de jaren 1814-1848 kenden we nog geen ( volledige ) parlementaire democratie, maar bepaalde de vorst grotendeels het beleid. Toch gingen al vanaf omstreeks 1825 ook de ministers zich met de inhoud van de rede bemoeien. Later werd de Troonrede besproken in de Kroondraad, waarvan de Koning(in) voorzitter van was en waarvan ook de kroonprins en de ministers deel vanuit maakten.

Nadat Nederland in 1848 een parlementaire democratie was geworden, bepaalden de ministers grotendeels de inhoud van de Troonrede. In de negentiende eeuw hadden troonredes een beperkt karakter.er werd bijvoorbeeld ieder jaar iets meegedeeld over de betrekkingen met andere landen en over de toestand van leger en vloot. Pas na 1918 kreeg de Troonrede langzamerhand naar huidige karakter: de presentatie van het regeerprogramma voor het komende jaar. De Troonredes zijn dan ook steeds langer geworden.

Waar en op welke dag?

In 1814 en 1815 werd de Troonrede in de Trêveszaal aan het Binnenhof voorgelezen. In de periode 1815-1830, toen Nederland was verenigd met België en Luxemburg vond voorlezing door de Koning afwisselend in Brussel en Den Haag plaats. De Staten-Generaal bestaan sinds 1815 uit twee kamers en voorlezing van Troonrede gebeurt in een Verenigde vergadering van beide kamers.

Vanaf 1815 werd de Troonrede voorgelezen in de Oude Balzaal aan het Binnenhof, waar de Tweede kamer vergaderde. In die zaal stond daarom een troon, in Brussel kwam men alleen bijeen in de Gotische zaal van het stadhuis. Vanaf 1818 werd het parlementsgebouw aan het Warande Park de plaats van handeling.

Na de afscheiding van België in 1830 vond de opening van het zittingsjaar uiteraard alleen nog in Den Haag plaats. Dat gebeurde nog altijd in de vergaderzaal van de Tweede kamer. Pas in 1904 werd de Ridderzaal,

die de jaren daarvoor was gerestaureerd, voor dat doel in gebruik genomen.

De opening van de gewonde zitting van de Staten-Generaal was in 1814 op de derde maandag in november en tussen 1815 en 1848 op de derde maandag in oktober. Vanaf 1849 vond de opening plaats op de derde maandag van september. In 1888 werd dat de derde dinsdag van september.

Derde Dinsdag

De Grondwet legt in artikel 65 de derde dinsdag in september vast als de dag waarop ‘ door of namens de Koning in een Verenigde Vergadering van de staten Generaal’ een uiteenzetting wordt gegeven van ‘het door de regering te voeren beleid’. Prinsjesdag viel oorspronkelijk op een datum later in het kaar: de eerste maandag in november. Omdat die datum het parlement weinig ruimte liet om de begroting- die op Prinsjesdag wordt ingediend – een tijdig af te handelen werd het tijdstip vervroegd naar de derde maandag in september. Maar ook daar waren bezwaren tegen. Om die tijd in Den Haag te zijn, moesten veel Kamerleden op zondag reizen. Om dat te vermijden heeft men in 1887 de maandag vervangen door de dinsdag. Zo kan iedereen op tijd in de residentie zijn zonder zondagsrust te ontheiligen.

Tradities

Sinds de oprichting in 1815 verzorgt het Koninklijke staldepartement het verroer van de leden van het Koninklijk Huis en de hofhouding. Vroeger lieten zij zich alleen vervoeren per paard en rijtuig. Later kwamen daar andere vervoersmiddelen bij, zoals trein, auto en vliegtuig. Er werken ongeveer 50 mensen bij het Koninklijk Staldepartement, waaronder chauffeurs, koetsiers, een zadelmaker, een rijtuigmaker en administratief personeel.

Zodra Koning Willem- Alexander en koninig Mazima in de Glazen Koets Paleis Noordeinde verlaten, vuren de Gele Rijders saluutschoten af op het Malieveld.

HoedjesparadeTegenwoordig dragen veel vrouwelijke genodigden op Prinsjesdag een hoed. Toenmalig kamerlid Erica Terpstra droeg in 1977 voor het eerst een hoed tijdens het uitspreken van de troonrede. Sindsdien zijn op Prinsjesdag veel vrouwen aanwezig met een }( opvallende) hoed. De hoedjesparade trekt veel aan