wat is de toekomst vande

vertaler?Hoe lang blijft de vertaler nog GEWOON vertalen?

Joël SiglingDirecteur Taaltechnologie en IT

Vertaalacademie Maastricht, 10 november 2011

• Huidige situatie van de vertaler: best veel onzekerheid

• Geschiedenis van vertaaltechnologie, vooral machinevertaling

• Interessante recente ontwikkelingen in de vertaalwereld

• Wat kunnen we verwachten voor de toekomst

• AVB Vertalingen en de (toekomstige) vertaler

Onderwerpen van vandaag

Neerwaartse prijsspiraal. Angst voor de broodwinning in de toekomst Eindklanten zetten bureaus onder druk, de bureaus zetten de vertalers onder druk. Oorzaken:

Noodzaak kosten te besparen door zwakke economieTechnologische ontwikkelingen maken vertaalwerk

sneller, en dus goedkoper, eindklanten weten dit tegenwoordig en verwachten lagere prijzen.

Huidige situatieOnzekerheid, waardoor?

GELD

CAT-tools (Trados, DejaVu, SDLX, etc) worden bijna onontbeerlijk. Moet ik meedoen of niet? Is de investering niet te hoog? En hoe zit het met upgrades?

Machinevertaling is ineens de hot topic van de vertaalwereld. Iedereen kent Google. Veel mensen gebruiken het. Wat betekent dit voor mijn werk?

Huidige situatieOnzekerheid, waardoor?

TECHNOLOGIE

De hamvraag:

Wat gebeurt er met mijn vak, heb ik nog wel een toekomst?

Huidige situatieOnzekerheid, waardoor?

• Eerste aanzet tot vertaaltechnologie was machinevertaling. Term en idee in

1949 ontstaan, kort na introductie van de eerste computer

• Georgetown experiment in 1954. “Alle sovjetteksten binnen vijf jaar vertaald.” Vanwege succes verder onderzoek tijdens hele Koude oorlog.

• Decennia erna vele programma’s en pogingen, oa in Vietnamoorlog. Vaak “Definitieve doorbraak binnen vijf jaar”, allemaal “rule-based” (uitleg…).

• In jaren ’70 ontstaan eerste commerciële vertaalmachines van Siemens en Europese Commissie > Systran, nu nog hoofdrolspeler. Voor enkele talencombinaties en binnen beperkte vakgebieden redelijk succesvol.

Geschiedenis van de vertaal-technologie, deel 1 – Het begin

• In 1984 begint Trados met het eerste vertaalgeheugensysteem, een afgeleide van machinevertaling. In ’92: Trados Translator’s Workbench.

• In 1988 1e succesvolle experimenten met statische machinevertaling: SMT, automatische vertaling gebaseerd op statistiek/waarschijnlijkheid.

• In 2003 start Franz-Josef Och als hoofd taaltechnologie bij Google, in 2006 wordt de SMT-engine Google translate gelanceerd, Arabisch eerste doeltaal.

Google translate betekent een revolutie in de vertaalwereld.

Gratis vertaling wordt voor het eerst voor iedereen beschikbaar EN zichtbaar.

Geschiedenis van de vertaal-technologie, deel 2 - Revolutie

• Resultaat SMT wordt beter bij meer parallelle content. Door internet veel parallelle content. SMT blijkt als techniek succesvoller dan RBMT.

• Google koploper: toegang tot miljoenen parallelle vertaalde documenten.

• Ook Moses steeds populairder, Open Source, dus gratis en continue verder ontwikkeld door community. Resultaat: zelf vertaalmachines maken!

• Laatste jaar opkomst zogenaamde “custom engines” voor specifieke klanten, vakgebieden en/of talencombinaties > HEEL BELANGRIJK!

Geschiedenis van de vertaal-technologie, deel 3 – SMT

• CAT-tools nog steeds dominant onder vertalers, maar veel vertalers gebruiken ook al MT, bijv. Google Translator’s Toolkit.

• Wereldwijd wordt vele malen meer content met MT vertaald dan door menselijke vertalers (HT). Kwaliteit na post-editing vaak beter dan HT.

• Nieuwste ontwikkeling: hybride engines, combinatie SMT en RBMT, betere resultaten verwacht.

• Veel UA vertaald met MT only. Gebruikers vinden dit fijner dan alleen Engels!

• Trend tot integratie van TM en MT > “buzz word” TMT. Post-editing groeit…

De situatie nu – Belangrijkste trends

Crowd/Community translation

• Google Health Speaks, vertalingen van medische Wikipedia-artikelen, uitgevoerd door 1800 professionel vrijwilligers in Arabisch, Hindi en Swahili.

• Facebook: volledig vertaald in bijna 100 talen door een half miljoen vrijwilligers, fans van de site. Min. €15 miljoen bespaard, 15 miljoen niet naar vertalers…

• Twitter intussen ook naar 17 talen vertaald door eigen gebruikers.

• Bedrijven als Adobe en Cisco maken gebruik van community translation om helpteksten op internet te vertalen.

Recente ontwikkelingen

Ook EU zet vol in op machinevertaling

• EU is de grootste koper van vertalingen ter wereld, budget van 1,2 miljard per jaar.

• Al decennia lang initiatieven op vlak van machinevertaling.

• Sinds de komst van SMT, meer inspanningen, EU heeft enorm veel parallelle data beschikbaar, dus resultaten zijn goed.

• In allerlei projecten, zoals MT@EC, worden miljoenen gestopt.

Conclusie: EU is ook overtuigd van nut van machinevertaling (lees: besparingen).

Recente ontwikkelingen

Vertaalmachines steeds meer maatwerk (customised)

• Moses en Joshua zijn open-source platforms voor maatwerkvertaalmachines voor weinig geld en in korte tijd.

• Er zijn al “cloud”-oplossingen voor het zelf maken van customised vertaalmachines, door bijv. vertalers.

• Door initiatieven als TDA is er veel kwalitatief hoogwaardige data beschikbaar als basis voor customised vertaalmachines. Conclusie: de visie van TAUS, “Let a thousand MT systems bloom”, die 2 jaar geleden voorzichtig werd geopperd, is nu al realiteit!

Recente ontwikkelingen

Voorzichtige ontwikkelingen op het vlak van machinetolken

• In Irak en Afghanistan worden door Amerikaanse leger polscomputers gebruikt voor machinetolken. Vooral veel standaardzinnen.

• Bedrijf in Amerika bezig met systeem Spaans <>Engels voor gesproken communicatie tussen patiënten en medisch personeel in ziekenhuizen.

• Vocre heeft app ontwikkeld voor automatisch vertalen van gesproken tekst via de iPhone, betalen per vertaalde zin (nog niet in Europa).

• Google heeft prototype van intelligente telefoon voor meertalig bellen.

• Google heeft systeem voor automatisch vertalen van gesproken tekst in YouTube-filmpjes.

De technische problemen zijn veel grotere dan bij machinevertalen, maar de ontwikkeling gaat door. Over 20 jaar in alle talen bellen met smartphone?

Recente ontwikkelingen

Goede vertalers, zeker met specialisatie voorlopig nog volop aan het werk zoals ze dat gewend zijn.

Wel: steeds meer een tweedeling in de vertaalwereld.

• Machinevertaling voor alles wat niet van geweldige kwaliteit hoeft te zijn: Fully Automated Useful Translation (FAUT)

• Behoefte aan kwalitatief hoogwaardig vertaalwerk groeit mee. Belangrijk voor organisaties die zich willen onderscheiden: vertaling als statussymbool!

Wat is nu de toekomst van de vertaler?

• Machinevertaling is “here to stay” en wordt steeds belangrijker.

• Vertalers zullen zich meer moeten gaan specialiseren. Voor generalisten zal steeds minder plek zijn. Sommige specialismen beter dan andere. SW-lokalisatie risico?

• Steeds meer behoefte aan revisoren voor reviseren van vertalingen die deels door vertaalmachines, deels vanuit vertaalgeheugens zijn vertaald.

• Vertalers worden steeds meer taal- en cultuurconsultant.

MIJN verwachtingen

Vertalers blijven nodig, maar hun rol zal in veel gevallen gaan veranderen!

Voordeel: meer keuze in wat je als vertaler/taalprofessional kunt doen

• Specialiseren• Toeleggen op revisie van machinevertaling• Werken als taaltechnoloog (TM- en terminologiebeheer bijv).• Werken als taal- en cultuurconsultant • Vertalen van multimediacontent (audio & video) • Advies op vlak van internationale Search Engine Optimization

Conclusie

• AVB al jaren een opleidingsplek en dat blijft zo. Elk jaar stagiaires, veel blijven hangen en groeien door. Zowel projectmanagement, vertalen als vertaaltechnologie.

• We lopen voorop op technologisch vlak, waardoor stagiaires bij ons de toekomst leren kennen. Interessante ontwikkelingen op het vlak van CAT-tools, machinevertaling en Translation Management System.

• We gaan vanaf volgend jaar opleidingen geven op het vlak van revisie van machinevertalingen en het gebruik van onze eigen CAT-tool.

AVB Vertalingen en de (beginnende) vertaler

Bij AVB staat de klant centraal,

maar we hebben passie voor ons vaken dus ook voor onze vertalers.

Taalprofessionals blijven ons goud en de aanwas van nieuw taaltalent is voor ons van levensbelang!

AVB Vertalingen en de vertaler

• Ethan Zuckerman over de behoefte aan crowd translation: http://www.ethanzuckerman.com/blog/the-polyglot-internet/

• Jaap van der Meer over de toekomst van het vertaalvak: http://www.translationautomation.com/perspectives/the-future-for-translators-looks-bright-but-they-will-have-to-reinvent-the-profession-first.html

• David Bellos over Google Translate: http://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/features/how-google-translate-works-2353594.html

• Jaap van der Meer beschrijft een aantal van de veranderingen waarvoor Facebook, Google, IBM en Microsoft hebben gezorgd op het vlak van vertalingen: http://www.translationautomation.com/perspectives/where-are-facebook-google-ibm-and-microsoft-taking-us.html

Weblectuur

Telefoon: 020-645.66.10E-mail: joel.sigling@avb.nlTwitter: @AVBvertalingenAdres: Ouderkerkerlaan 50

1185 AD AmstelveenWebsite: www.avb-vertalingen.nl