Presentatie tools voor frisse scholen - een overzicht
-
Upload
bert-meijering -
Category
Real Estate
-
view
627 -
download
0
description
Transcript of Presentatie tools voor frisse scholen - een overzicht
Tools voor Frisse ScholenTools voor Frisse Scholen
een overzichteen overzichteen overzicht een overzicht
Ir. Bert MeijeringIr. Bert Meijering
07.11.201207.11.2012
Tool Nieuwbouw Onderhoud & beheer
Handleiding bouwen aan Frisse Scholen
PVE Frisse Scholen PVE Frisse Scholen
Frisse Scholen Toets
Ervaringen met de Frisse Scholen Toets in de praktijkSucces en faalfactoren van energiezuinige nieuwbouwscholen
Een nieuwe Frisse School
Tool Nieuwbouw Onderhoud& beheer
Energie & Binnenmilieu Advies (EBA )
EBA Stappenplan EBA Stappenplan
Verdienen met duurzaam onderhoud
Pilots verduurzamen van meerjaren Pilots verduurzamen van meerjaren onderhoud bij basisscholen
Leidraad verduurzamen van het meerjaren onderhoud bij basisscholen
meerjaren onderhoud bij basisscholenSlim licht werkt beter in onderwijsgebouwen
Tool Nieuwbouw Onderhoud& beheer
Financieringsconstructies Frisse Scholen in de praktijk
p j
Naar energieneutrale scholen (NESK)
Subsidiewijzer Frisse Scholen
B F i S h lB F i S h l
Ieder bouwproces van een nieuw school is
Bouwen aan Frisse ScholenBouwen aan Frisse Scholen
uniek, maar verloopt meestal langs een aantal vaste stadia of bouwfasen. Iedere fase heeft eigen belangrijke aandachtspunten.
Geeft per bouwfase aan: Waar moeten gemeenten enWaar moeten gemeenten en
schoolbesturen vooral op letten als ze een Frisse School willen realiseren?
Hoe en op welke momenten ze tijdens Hoe en op welke momenten ze tijdens het ontwerp- en bouwproces invloed kunnen uitoefenen op het resultaat?
PVE F i S h l i il 2012PVE F i S h l i il 2012
Is een soort algemene “menukaart” op
PVE Frisse Scholen versie april 2012PVE Frisse Scholen versie april 2012
basis waarvan de opdrachtgever zijn (prestatie)eisen m.b.t. energiezuinigheid en binnenmilieu kan kiezen zoals die in het specifieke PVE van de nieuwe school moeten komen
P Ei F i S h lP Ei F i S h lProgramma van Eisen Frisse ScholenProgramma van Eisen Frisse Scholen
Prestatie-eisen per thema Energie Luchtkwaliteit Thermisch comfort Visueel comfort Akoestisch comfort
3 Ambitieniveau’s Klasse A – Zeer goed Klasse B Goed Klasse B – Goed Klasse C – Acceptabel (voor een deel wettelijk
minimum: bouwbesluit, arbo e.d.)
I lf li bi iI lf li bi iInvulformulier ambitiesInvulformulier ambities
PVE versie april 2012PVE versie april 2012B l ijk i h d lijk d iB l ijk i h d lijk d iBelangrijkste inhoudelijke veranderingenBelangrijkste inhoudelijke veranderingen
Aanpassing aan eisen in het bouwbesluit 2012 Luchtkwaliteit voor nieuwbouw nu maximaal 950
ppm (voorheen 1200 ppm) daarom niveau B verlaagd van 1000 ppm naar 950 ppm (niveau C van 1200 ppm alleen nog voor bestaande scholen)van 1200 ppm alleen nog voor bestaande scholen)
De indicaties voor de te verversen hoeveelheden nu uitgedrukt in m3/uur per persoon (voorheen in m2 bvo) en een groepsgrootte per ruimtem2 bvo) en een groepsgrootte per ruimte
EPC-eisen van niveau C t.a.v. energiezuinigheid zijn in overeenstemming gebracht met de eisen van het bouwbesluitvan het bouwbesluit
Eisen t.a.v. asbest opgenomen Eisen t.a.v. geluidisolatie zijn uitgebreid ( nu ook eisen
t a v de geluidisolatie van binnen- en buitenmurent.a.v. de geluidisolatie van binnen- en buitenmuren opgenomen)
S h l b iS h l b i
De scholenbouwwaaier helpt om aandachtspunten ten
ScholenbouwwaaierScholenbouwwaaier
aanzien van de huisvesting op een eenvoudige manier bespreekbaar te maken.
De waaier is opgebouwd rond een vijftal thema’s waarmee pg jgebruikerswensen/aandachtspunten in het Programma van Eisen (PvE) kunnen worden opgenomen.
A. ProcesA. ProcesB. BelevingC. GebruikD. TechniekE. Economie
Frisse Scholen ToetsFrisse Scholen Toets
Is een instrument om te toetsen of het ontwerp of het gebouw voldoet aan de gestelde prestatie-eisen vanuit het PVE Frisse Scholenvanuit het PVE Frisse Scholen
Het instrumentarium:Het instrumentarium: Informatiebrochure Handleiding (voor de deskundige) Format Toetsingsrapport Excel file scorekaart Voorbeeld toetsingsrapport
Aanpassingen tijdens het bouwprocesAanpassingen tijdens het bouwprocesH
oogt
e
Kosten van aanpassing
H Eenvoud van aanpassing
TijdInitiatief Oplevering
Toetsmomenten in ontwerp/bouwprocesToetsmomenten in ontwerp/bouwproces
Aan het eind van elke fase kan getoetst gworden of het tussenresultaat voldoet aan uw eisen, en het een voldoende basis biedt voor het ingaan van de volgende fase.
Toetsingsrapport Toetsingsrapport -- resultaat alle fasenresultaat alle fasen3. Toetsingsresultaat alle fasen
S h l H F i V b ldSchool: Het Frisse VoorbeeldDatum:
VO DO TO/bestek 1e Oplevering 2e OpleveringEnergieEnergieprestatie (verplicht) Klasse C Voldoet Voldoet Voldoet Voldoet ‐
OpmerkingenThema Ambitie‐niveauToetsingsresultaat
Isolatie van de gebouwschil Klasse C Voldoet Voldoet Voldoet Voldoet ‐
Energiezuinige ventilatie Klasse B Twi jfel Voldoet niet Voldoet niet Voldoet ‐
Regeling ventilatie Klasse B Twi jfel Voldoet niet Voldoet niet Voldoet ‐
Energiezuinige verwarming Klasse C Twi jfel Twi jfel Voldoet Voldoet ‐
Efficiënte opwekking en distributie van warmte
Klasse C Twi jfel Twi jfel Voldoet Voldoet ‐
Regeling verwarming Klasse C Twi jfel Twi jfel Voldoet Voldoet ‐
E i i i k li Kl C T i jf l T i jf l V ld t i t V ld tEnergiezuinige koeling Klasse C Twi jfel Twi jfel Voldoet niet Voldoet ‐
Energiezuinige verlichting Klasse B Voldoet Voldoet Voldoet Voldoet ‐
Luchtkwaliteit
Ventilatiecapaciteit (verplicht) Klasse B Twi jfel Twi jfel Voldoet niet Voldoet niet Voldoet ‐
Spuiventilatie Klasse C Voldoet Voldoet Voldoet Voldoet ‐
Onvoldoende hygiëne van mechanische venti latiesystemen
Kwaliteit van de toevoerlucht Klasse B Twi jfel Twi jfel Voldoet niet Voldoet niet
heeft een negatieve invloed op de kwal i tei t van de lucht die in de
ruimten wordt ingeblazen. Dit leidt met name tot klachten over 'droge
lucht' (veroorzaakt doordat verontreinigingen de s l i jmvl iezen
van o.a. neus, ogen en keel i rri teren).
Ervaringen met de Frisse Scholen Toets in de Ervaringen met de Frisse Scholen Toets in de k ijkk ijk
Een korte beschrijving van de Frisse
praktijkpraktijk
Scholen Toets Praktijkervaringen met de Frisse Scholen
Toets van: Een technisch adviseur bij 5 scholen
elke in de fasen: voorlopig ontwerk, definitief ontwerp, technisch ontwerpdefinitief ontwerp, technisch ontwerp en oplevering
Een bouwprojectmanager bij 3 scholen in de fasen: voorlopig ontwerkscholen in de fasen: voorlopig ontwerk, definitief ontwerp en technisch ontwerp
SuccesSucces-- en faalfactoren bij de realisatie van en faalfactoren bij de realisatie van ii bi kli bi i bij h lbi kli bi i bij h l
Gemiddeld ligt de EPC-waarde van de
energieenergie-- en binnenklimaatambities bij scholenen binnenklimaatambities bij scholen
bouwaanvragen (in 2010 ) 25% lager dan vereist in het bouwbesluit
Van 18 scholen is onderzocht in welke mate de energetische en binnenklimaatambities ook daadwerkelijk gerealiseerd zijn. g j
Onderwerpen Onderzoeksmethode
Gehanteerde ontwerprichtlijnen en Gehanteerde ontwerprichtlijnen en ontwikkeling ambities
Procesmatige factoren Toegepaste technieken Financiering
E Ni F i S h lE Ni F i S h l
Ook in nieuwe scholen blijkt na oplevering
Een Nieuwe Frisse SchoolEen Nieuwe Frisse School
blijkt de energiezuinigheid en het binnenmilieu vaak niet optimaal.
Ontwerp- en uitvoeringsfouten bij de bouw van een nieuwe school t.a.v. luchtkwaliteit; luchtkwaliteit; hitte; koude en tocht; energiegebruik; het ontwerp- en bouwproces
Energie & Binnenmilieu Advies (EBA)Energie & Binnenmilieu Advies (EBA)
Is een instrument om de i i i h id bi ilienergiezuinigheid en binnenmilieu
van een school te vast te stellen en vervolgens hiervoor verbetermaatregelen te bepalenverbetermaatregelen te bepalen
Het instrumentarium:Het instrumentarium:Handleiding Handleiding
Opnameformulier gebouw en installaties R k d l Rekenmodel
Rapportageformat
E i & Bi ili Ad i (EBA)E i & Bi ili Ad i (EBA)
De eerste versie van het EBA (1.0) was een verplicht
Energie & Binnenmilieu Advies (EBA)Energie & Binnenmilieu Advies (EBA)
onderdeel in de subsidie-aanvraag van de OCW regeling ter verbetering van de energiezuinigheid en het binnenmilieu van onderwijsgebouwen.
In april 2011 is (versie 2.0) beschikbaar gekomen. In deze versie is o.a. de het volgende aangepastversie is o.a. de het volgende aangepast Is algemeen toepasbaar gemaakt(dus niet meer
specifiek voor de subsidieregeling van OCW)Diverse onvolkomenheden zijn verbeterd Diverse onvolkomenheden zijn verbeterd.
E i & Bi ili Ad i (EBA)E i & Bi ili Ad i (EBA)
Het energiedeel is gebaseerd op:
Energie & Binnenmilieu Advies (EBA)Energie & Binnenmilieu Advies (EBA)
EPA-U energielabel (ISSO 75.1) Wordt gebruikt voor de bepaling van hetWordt gebruikt voor de bepaling van het (indicatieve) energielabel.
EPA-U maatwerkadvies (ISSO 75.2) Wordt gebruikt voor de bepaling van de haalbaarheid van verbetermaatregelen (op basis standaard gebruikersgedrag
E i & Bi ili Ad i (EBA)E i & Bi ili Ad i (EBA)
Het binnenmilieu deel gebaseerd op:
Energie & Binnenmilieu Advies (EBA)Energie & Binnenmilieu Advies (EBA)
ISSO 89: Binnenklimaat scholen T.b.v. het bepalen van de kwaliteitsklasse van de Luchtkwaliteit, het thermischde Luchtkwaliteit, het thermisch binnenklimaat winter en het thermisch binnenklimaat zomer)
De Frisse basisschool: De Frisse basisschool:T.b.v. het bepalen van de ventilatiecapaciteit op basis afmetingen ramen en roosters (natuurlijke toe en afvoer)(natuurlijke toe en afvoer).
Richtlijn GGD ventilatie scholenT.b.v. van de beoordeling van bestaande voorzieningen
Energie & Binnenmilieu Advies (EBA)Energie & Binnenmilieu Advies (EBA)R (R (ff ))
Samenvatting
Rapportage (Rapportage (formatformat))
1. Algemene gegevens en gebouweigenschappen
2. Energiegebruik (energielabel en benchmark)
3. Binnenmilieu (Luchtkwaliteit, thermisch comfort)t e sc co o t)
4. VerbetermogelijkhedenBijlagen: (mogelijke ventilatieconcepten aandachtspuntenventilatieconcepten, aandachtspunten mechanische ventilatie, CO2- meting)
Energie & Binnenmilieu Advies (EBA)Energie & Binnenmilieu Advies (EBA)EBAEBA i b iki b ikEBAEBA--rapportagerapportage -- energiegebruikenergiegebruik
1) Het energielabel is bepaald op basis van een indicatieve berekening
Energie & Binnenmilieu Advies (EBA)Energie & Binnenmilieu Advies (EBA)EBAEBA iiEBAEBA--rapportagerapportage –– prestatiesprestaties
Energie & Binnenmilieu Advies (EBA)Energie & Binnenmilieu Advies (EBA)EBAEBA bijl CO2 ibijl CO2 iEBAEBA--rapportagerapportage –– bijlage CO2 metingbijlage CO2 meting
Energie & Binnenmilieu Advies (EBA)Energie & Binnenmilieu Advies (EBA)g ( )g ( )EBA-rapportage – verbetermaatregelen
Energie & Binnenmilieu StappenplanEnergie & Binnenmilieu Stappenplan
Is een stappenplan/leidraad bij de realisatie van energiebesparende maatregelen vanaf het moment van het opstellen van een EBA tot met het beheer en gebruik
Het stappenplan bevat:Het stappenplan bevat: Inleiding Stroomschema met toelichting Per maatregel: prestatie-eisen,
aandachtspunten en doorlooptijd Overall tijdsplanning
Energie & Binnenmilieu StappenplanEnergie & Binnenmilieu Stappenplang pp pg pp pVoorbeeld van een maatregelVoorbeeld van een maatregel
Onderdelen
Verdienen met duurzaam onderhoudVerdienen met duurzaam onderhoud
Naar duurzame keuzes op natuurlijke onderhoudsmomenten
Voordelen van een duurzaam meerjaren d h d londerhoudsplan
Een aanpak Een pilot
D d h d i i iD d h d i i i
Voorbeeld
Duurzame onderhoudsactiviteitDuurzame onderhoudsactiviteit
Een kozijn dat vervangen moet worden omdat het bouwtechnisch verouderd is dient per definitie niet vervangen te
d d h k lijkworden door het oorspronkelijke type. Men zou bijvoorbeeld moeten kunnen kiezen uit een kozijn
met dubbel glas, HR+ of HR++. Ook zou bijvoorbeeld nog gekozen moet kunnen worden uit
kozijnen met en zonder ventilatieroosters, met of zonder zonwerend glas e.d.
S i ’S i ’
Scenario 1
Scenario’sScenario’s
minimaal 1 labelstap van het energielabel, positieve businesscase realiseren binnen 10 jaar.
Scenario 2 minimaal energielabel A, positieve business case binnen ± 15 jaarpositieve business case binnen ± 15 jaar
Scenario 3 minimaal Energielabel A minimaal Energielabel A, gericht op voorbeeldfunctie van de gemeente t.a.v. het
toepassen van energiebesparende maatregelen
M l kk iM l kk iMaatregelpakket per scenarioMaatregelpakket per scenario
Maatregel 1 2 3Maatregel 1 2 3
Energiebesparende maatregelen
• Vervangen dubbelglas door HR++ beglazing nieuwbouw
• Vernieuwen platte daken + aanvullend isolatiepakket daken
• Vervangen VR-ketel door HR-ketel (… Kw)
• Toepassen aanwezigheidsdetectie
• Optimaliseren regeltechniek/ verwarmingsinstallatie
Duurzame energieopwekkingg p g
• Plaatsen PV-cellen, 210 M2
S i 1S i 1Scenario 1Scenario 1Omschrijving Kosten/baten
Investering maatregelen € 215 000
Reservering van MOP € 172 185
Totale investering € 42 815
Jaarlijkse besparing op elektra 23 825 KWh
Jaarlijkse besparing op gas 5 149 m3
Contante waarde bespaarde energie (10 jaar) € 79 336Contante waarde bespaarde energie (10 jaar) € 79 336
Netto contante waarde bespaarde energie en investering (10 jaar)
€ 36 521
Netto contante waarde bespaarde energie en investering (20 jaar)
€ 105 008
Netto contante waarde bespaarde energie en i t i (30 j )
€ 151 275investering (30 jaar)
S i 1S i 1Scenario 1Scenario 1
NCW scenario 1
200.000,00
5000000
100.000,00
150.000,00
Reeks1
5000000-
-
50.000,00
50.000,00
2012
2014
2016
2018
2020
2022
2024
2026
2028
2030
2032
2034
2036
2038
2040
2042
Jaar
Verduurzamen van meerjaren onderhoud bij Verduurzamen van meerjaren onderhoud bij j jj jbasisscholen: de eerste ervaringenbasisscholen: de eerste ervaringen
Een beschrijving van de ervaringen van 3 it d il t d 3 hill duitgevoerde pilots door 3 verschillende
onderhoudsadviesbureau t.a.v. het verduurzamen van een meerjaren onderhoudsplan van basisscholenonderhoudsplan van basisscholen
Per pilot is het volgende beschreven Het proces
De res ltaten De resultaten De leerervaringen
Algemene conclusies van de 3 pilots
9 november 2011
Verduurzamen van het meerjaren onderhoud Verduurzamen van het meerjaren onderhoud jjbij basisscholen bij basisscholen -- LeidraadLeidraad
Biedt een werkwijze en activiteitenschema h lb t t h tvoor schoolbesturen en gemeenten om het
meerjaren onderhoud te verduurzamen.
O dOnderwerpen Verantwoordelijkheden en bekostiging van het
onderhoud Algemene fasering Per fase de benodigde activiteiten en
aandachtspunten
9 november 2011
Bijlage met o.a. een voorbeeld van duurzaam meerjaren onderhoudsplan
Slim licht werkt beter in onderwijsgebouwenSlim licht werkt beter in onderwijsgebouwen
Onderwerpen Hoe herkent u energieverspillende verlichting? Energiezuiniger en onderhoudsvriendelijker
maken van tl-verlichting. Aanbrengen van lichtregelsystemen
Financieringsconstructies Frisse Scholen in Financieringsconstructies Frisse Scholen in
Voorbeelden van verschillende nieuwe Frisse S h l f i t b t d h l
ggde praktijkde praktijk
Scholen en opgefriste bestaande scholen. Per school is o.a. aangegeven
Een algemene beschrijving van de school De verbetermaatregelen De financiering en de bedragen van de
verbetermaatregelen Een toelichting op de financiering De achtergronden en beweegredenen Aanbevelingen en succesfactoreng
Energieneutrale scholenEnergieneutrale scholen
Onderwerpen De 8 (bijna) energieneutrale scholen Het proces: verder denken De techniek: energieneutraal binnen De techniek: energieneutraal binnen
handbereik Het geld: nu investeren is straks winst
D f k i i ’ d l De afspraken: risico’s delen
Films te zien op pwww.youtube.com/nlduurzaamvastgoed
Subsidiewijzer Frisse ScholenSubsidiewijzer Frisse Scholen
Biedt een overzicht van subsidie, fiscale f k f len specifieke financieringsregelingen
voor energiebesparing en verbetering van het binnenmilieu.
Op nationaal, provinciaal en lokaal niveau
De subsidiewijzer wordt regelmatig j g gbijgewerkt.
De tools voor Frisse Scholen zijn te vinden en te De tools voor Frisse Scholen zijn te vinden en te downloaden op:downloaden op:
www.frissescholen.nl
Bedankt voor uw aandacht !Bedankt voor uw aandacht !
Ir Bert MeijeringIr Bert MeijeringIr. Bert MeijeringIr. Bert Meijering
BUILDING VISION BUILDING VISION huisvesting & beleidsadviseurshuisvesting & beleidsadviseurs
TT (040) 2567 010(040) 2567 010EE info@[email protected] www.buildingvision.nlwww.buildingvision.nl