Over Hub’s, Clusters & High Tech

Dynamiek in de logistieke wereld en de gevolgen voor de Amsterdamse economie

Bijdrage aan Conferentie Logistiek, motor van de Amsterdamse Economie

17 oktober 2013

Prof. dr. Oedzge Atzema

1

Vertrekpunt

Logistiek is een dynamische economische sector. Bedrijfsleven en overheid stellen voortdurend nieuwe eisen aan de logistieke sector.

Het adaptief vermogen van de logistieke sector bepaalt of het ook in de toekomst de motor is van de Amsterdamse economie.

2

Belangrijkste bronnen

Rli advies (2013), Nederlandse Logistiek 2040 ‘Designed to Last’. Den Haag: RLi

K. Roozenburg (2012), High Tech logistiek in de Metropoolregio Amsterdam. Utrecht: UU.

3

Dynamiek in de buitenwereld

Verschuiving Economische Zwaartepunten (zuid-zuid)

Technologie (additive manufacturing, cradle-to-cradle)

Arbeidsproductiviteit (krimp ber. bev., alternatieven)

Consumenten (e-commerce, individualisatie, gevoel)

Gevolgen voor logistieke sector:   Toenemende betekenis van de ‘last mile’   Samenvallen van fysiek en virtueel   Maatschappelijke wens voor duurzame oplossingen

4

Maatschappelijke dynamiek ‘Delen is het nieuwe hebben’

Economie van lineair naar circulair

Transport van doorvoer naar rondvaart

Logistiek van schakels naar ketens

Ruimte van spreiding naar clusters

5

Beleidsdynamiek Transities logistieke beleid van rijk

6

Hoofdpunten advies RLi Rijk:   maak van Rotterdam een circulaire hub van Europa   stimuleer clustervorming van de Topsectoren

Gemeenten/provincies:   logistiek moet de steden leefbaar houden

Bedrijfsleven:   ontwikkel integrale ketens voor complete levenscycli

van producten (inclusief ‘after sales’)

7

Centrale vragen

. Hoe reageert de logistieke sector op al die dynamiek?

. Wat betekent dat voor de Amsterdamse economie?

8

Reactie logistieke sector

Ketenregie vraagt om ‘supply chain management’: -  samenwerking van alle partijen in de waardeketen -  gericht op het optimaal bedienen van eindgebruiker -  tegen zo laag mogelijke gezamenlijke kosten.

Probleem voor de verlader: ‘supply chains’ worden langer en complexer (‘demand driven’, verticale desintegratie/specialisatie)

Oplossing door de vervoerder: van distributeur naar logistieke dienstverlener (3PL)

9

Reactie logistieke sector

klantgerichtheid vraagt om decentrale distributie: - bulk distributiecentra i.p.v. Europese distributiecentra - verschillende modaliteiten naast en achter elkaar

10

Voorbeeld High Tech industrie

- Voorbeeld van een superinternationale Topsector

-  In de MRA even groot als in de Brainport Eindhoven

-  Kenmerkende logistiek (kleine volumes, hoge eisen, stipt-op-tijd leveringen, afweging tussen kosten voor transport en voorraad, retourlogistiek)

-  NL toegangspoort tot Europa: inbound: zeevaart via Rotterdam, luchtvaart via Schiphol outbound: via weg en binnenvaart naar achterland

11

Aanwezigheid van tien Clusters in de MRA

12

Concentraties van logistieke bedrijven in de MRA

13

Concentraties van high tech bedrijven in de MRA

14

Buitenlandse High Tech vestigingen in MRA

Hoofdkantoren Marketing & Sales

R&D Distributie

15

Logistieke Dienstverleners High Tech in Nederland

16

Logis&eke  dienstverleners  die  high  tech  producten  vervoeren  Bron:  Levelt,  2010

Trends in Logistiek High Tech

1. Verschuiving va lucht- naar zeevaart basisvolume via zee, piekvraag via lucht

2.  Opkomst multimodale ketens: zeevracht naar Dubai, doorvliegen naar Schiphol

3.  Meer outsourcing logistiek en distributiecentra: lagere operationele en huisvestingskosten, ‘back to basics’

17

Trends in Logistiek High Tech

4.  Opkomst van ‘nearshoring’: minder producten uit Azië, meer uit Oost-Europa

5.  Doorgroei van ‘E-commerce’: vooral voor informatie, minder voor aankoop

18

Gevolgen voor Amsterdamse economie

Internationale positie

1. Gunstige uitgangspositie blijft: gunstige ligging, aantrekkelijk fiscaal klimaat, efficiënte afhandeling

2.  Onderscheidend vermogen wordt kleiner: voorsprong op andere landen/ stedelijke regio’s wordt kleiner door meer investeringen elders

3. Vooralsnog geringe groei RDC’s in Oost-Europa: lastig om netwerken op te zetten, relatief geringe schaalvoordelen

19

Gevolgen voor Amsterdamse economie Nationale positie

1. Regionale specialisatie: in MRA DC’s voor klantspecifieke producten (‘on order’) met geringe voorraad(kosten)

2.  Toename zeevracht ten kosten van luchtvracht: noodzaak nabijheid tot Schiphol neemt af, vooral Rotterdamse haven, minder Amsterdamse haven

3. Toename outbound logistics via weg: Venlo dichter bij de rest van Europa

4. Toename outsourcing: uitbesteding op bovenregionaal niveau

20

Tenslotte voor de discussie

Logistiek als motor voor de economie van Amsterdam heeft verschillende versnellingen

(lokaal, regionaal, nationaal en internationaal).

In de laagste versnellingen moeten bestaande ruimtelijke voorzieningen effectiever worden benut (schone logistiek)

In de hoogste versnellingen moeten bestaande netwerken efficiënter worden georganiseerd (slimme logistiek)

21