De school en de pedagogische civil societyVersterking van relaties met en tussen ouders op school

Utrecht, 25 januari 2011

Opbouw presentatie

1. Advies raad Ouders als Partners

2. Hoe kan onderwijs bijdragen aan ouder-oudernetwerken?

Onderwijsraad, januari 2011

Onderwijsraad

Wie adviseeert de raad?

Onderwijsraad, januari 2011

Waarover adviseert de raad?

Onderwijsraad, januari 2011

Hoofdlijnen van onderwijsbeleid- en wetgeving

Nu:

‘’… de Onderwijsraad gehoord hebbende…’’ (wetten)

Vroeger:

Voorbeelden:- Naar een nieuwe kleuterperiode in de basisschool- Vroeg of laat (vroege selectie)- Actieplan Beter PresterenOp basis van een werkprogramma (vastgesteld door

kabinet)

Basis advies

Literatuuronderzoek Studies door onderzoeksbureaus Gesprekken met experts Panelbijeenkomsten Werkbezoeken in het veld

Onderwijsraad, januari 2011

Waarom ouders betrekken?

Pragmatisch: taakverlichting school Pedagogisch: afstemming opvoeding

ouder en school Psychologisch: bevordert leerproces

kind Maatschappelijk:

burgerschap/integratie

Brede steun voor ouderbetrokkendheidOnderwijsraad, januari 2011

Drie typen relaties ouder-school1. Individuele juridische relatie

Rechten en plichten

2. Samenwerkingspartners Opvoeding en leerproces kind

3. Oudergemeenschap> belang oudergroep (= klas, groep, leerjaar, school=kind)

Vragen en benadering advies

Algemene vraag: hoe positie ouders verbeteren?1.Is sprake van die ouderposities?2.Welke positie verdient versterking? Hoe?

Aanpak:1.Feitelijke en juridische positionering ouders2.Verantwoordelijkheidsverdeling 3.Versterking formele en informele betrokkenheid 4.Instrumenten ter verbetering in beeld

Onderwijsraad, januari 2011

JuridischRechten- (Minimum) kwaliteit en informatie- Participatie

Plichten: belang kind voorop- Leerplicht (wet)- Goed gedrag (jurisprudentie)- Gedragsregels rond school (contract)

Betrokkenheid; typering oudersACTIEF- Partners- Participanten

NIET-ACTIEF- Overdragenden- Onzichtbaren

Factoren betrokkenheid(Eigen) belang; opleiding; overtuiging; achtergrond,

schoolfase kind

Onderwijsraad, januari 2011

Markante punten uit onderzoek

• Lokaal invullen• Ouderbetrokkenheid breed begrip, verschillende

motieven (afstemming opvoeding, t.b.v prestaties kind, taakverlichting school).

• Hoger in de kolom: minder betrokkenheid• Monitor 2009: Ouders geven school een 7 (PO), 6 (VO)

voor hun inspanningen• Achtergrond ouders, behoefte kind spelen mee (bv

tijd & taal) • Schoolleiders achterstandsscholen: ouders geen

partner

(veel onderzoek po, vo, nihil andere sectoren)

Onderwijsraad, januari 2011

Ouder-school relatie

• Vrij brede overeenstemming taakverdeling school-ouders (achtergrond ouders speelt wel mee: hoger opgeleid verwachten meer ‘bildung’)

• Vragen rond verantwoordelijkheidsverdeling leraar-ouders (ouders: tegengaan rondhangen, leraren: gedrag en gekamd/gewassen, geen onderwijsbemoeienis)

• Betrokkenheid `DE Ouder` bestaat niet: ouder-ouder belangentegenstellingen (evenwichtige aandachtsverdeling)

• Afnemende ureninzet primair onderwijs• (G)MR moeilijk te vullen

Onderwijsraad, januari 2011

Analyse beleid ouderbetrokkenheid

• Juridische positie opgetuigd (rendement?)• Partnerschap op papier, nog geen praktijk• Beleid uiteenlopend en versnipperd• Beleid gericht op ‘randen van het stelsel’• Ouders MBO/HBO niet in beeld (wel

initiatieven: schooluitval, opleidingskeuze)

(literatuur, onderzoeken (OCW), panel, interviews, gesprekken)

Onderwijsraad, januari 2011

Waarom meer partnerschap en gemeenschapsvorming?

• Extra juridische positionering levert weinig op (wel bestaande rechten handhaven)

• Partnerschap ook verantwoordelijkheid en bereidheid ouders

• Gemeenschapsvorming: ontlast scholen en bijdrage aan burgerschapsvorming

• Accentverschuiving landelijk/schoolbeleid: gericht op alle ouders, meer aandacht mbo/hbo

Hoofdlijn advies Onderwijsraad

Hoe kan de relatie tussen ouders en school vorm krijgen?

Minder nadruk op juridische positie

Meer op partnerschap en

oudergemeenschap

Onderwijsraad, januari 2011

Invulling partnerschap

• Terughoudende overheid: invulling aan scholen, met check op doelen/effectiviteit

• Communicatie met ouders=onderdeel bekwaamheidseisen=curriculum opleidingen (ouders ook realistisch zijn)

• Voor sommige ouders; resultaatgerichte afspraken nodig (heldere verantwoordelijkheden)

Onderwijsraad, januari 2011

Invulling ouderverbanden

• Ouderbetrokkenheid is ook organisatieopdracht van ouders zelf (reactie op Onderwijsmonitor 2008)

• Gericht op de school/klas: door ouders, voor ouders (geen klussendienst)

• Informeel en afhankelijk van sector• Sluit aan op voorbeelden uit de praktijk• Opstartbudget (vgl. met wijkbudget)

Onderwijsraad, januari 2011

Onderzoek sept 2010

- 45% van de leerkrachten wil ouders beter leren kennen, 35% niet

- Ouders die andere ouders willen leren kennen, 40% wel (bao)

- Met name ‘moeders voor moeders’- Vooral leraren vinden ouder-ouder

contact belangrijk!

Ouders: betrokkenheid omhoogOuderbetrokkenheid hoort bij opdracht school.Maar: meer eisen van ouders. Scheefgroei verhoudingen.

Vorm-oudervereniging: bredere doelstelling-meer informele verbandenInstrumentenVerplichte deelname/ondersteuning activiteitenOpkomstplicht ouderavonden

Onderwijsraad, januari 2011

CJG en school?

Beleidsklimaat: maatschappelijke ballast weerhoudt scholen van kerntaken.

Daarom:- Inzetten op gemeenschappelijke “winst”- Ontlast schoolorganisatie == >ouders

zelf- Structuur in aanpak met resultaten- Duidelijke rolverdeling en informatie

Onderwijsraad, januari 2011

Onderwijsraad, januari 2011

Nassaulaan 6 – 2514 JS Den Haagwww.onderwijsraad.nl