Gasveld Harlingen Boven-Krijt

Onderzoek naar bodemdaling

20 november 2014

Wat kunt u vanavond verwachten?

De resultaten van het onderzoek naar bodemdaling gaswinning

De achtergrond van de resultaten

De toekomst van het gasveld

De compensatie van de gevolgen

Vermilion Oil & Gas Netherlands BV

Vermilion Energy Inc. bestaat sinds 1994 en is wereldwijde onderneming voor opsporing en winning van olie en gas, met hoofdkantoor in Calgary (Canada).

In 2014 actief in Canada, Australië, Frankrijk, Nederland, Ierland, Duitsland en Hongarije.

Sinds 2004 heeft Vermilion Oil & Gas Netherlands BV operaties in Friesland en Noord-Holland, in 2013 uitgebreid met operaties in Drenthe en Brabant.

In Nederland heeft Vermilion 110 medewerkers. Wereldwijd circa 700 medewerkers.

Terugblik: Harlingenveld

Vermilion betreedt in 2004 de Nederlandse markt door overname concessies TOTAL E&P Nederland BV en daarmee ook de productie van het Harlingenveld.

Op basis van het bestaande winningsplan van TOTAL (2004) werd een bodemdaling van 10 cm (+/- 20%) voorspeld.

In 2008 heeft Vermilion de productie gestaakt ‘de productie is ingesloten’ toen bleek dat de werkelijke bodemdaling ruim boven de voorspelling uitkwam.

Reservoir 'Harlingen Boven-Krijt'

Ontstaan: circa 80 tot 66 miljoen jaar geleden

Ommelanden kalkformatie

Circa 1 kilometer diep

Ontdekt in 1965

Start productie in 1988

Dikte gashoudende laag circa 30 m

Aantal productieputten: 9

Omvang: 5 miljard m3, hiervan is circa 35% geproduceerd

ca. 2500 m

Prognose totale bodemdaling

Diepste punt van winning

Dalingsverloop in de tijd 2008

ca. 2500 m

Dalingsverloop in de tijd 2014

ca. 2500 m

Dalingsverloop in de tijd 2030

ca. 2500 m

Dalingsverloop in de tijd 2050

ca. 2500 m

Waardoor meer bodemdaling?

Doel van het onderzoek

Oorzaak onderzoeken van het verschil tussen de voorspelde en gemeten bodemdaling boven het Harlingen Boven-Krijt gasveld.

Voorspellen van nog te verwachten bodemdaling bij ongewijzigde omstandigheden.

Bodemdaling door gaswinning

Ontstaat door compactie van het gashoudend reservoir.

Compactie draagt bij aan maaivelddaling aan het oppervlak.

De mate van compactie is afhankelijk van:

o De diepte van het reservoir

o De dikte van het reservoir

o Drukafname in het reservoir

o De porositeit in het reservoir

o De sterkte van het gesteente in het reservoir

Dikte van het reservoir

Druk in het reservoir

Porositeit van het reservoir

Compactie bij traditionele winning

Compactie Harlingen Boven-Krijt

Compactie Harlingen boven krijt

Compactie leidt tot maaivelddaling.

Maaivelddaling heeft de vorm van een kom.

De diepte en vorm van de kom leiden tot het nemen van maatregelen voor aanpassing in het waterkwantiteitsbeheer.

De voorspelde bodemdaling en daarbij behorende diepte en vorm van de kom geven geen directe aanleiding tot schade aan gebouwen en structuren.

Hoe ziet de toekomst eruit?

Vermilion heeft geen plannen de gaswinning te hervatten.

Vermilion zal in de komende jaren onderzoek doen naar de toekomst van het aardgasreservoir.

Tevens zal Vermilion de daling in het gebied blijven meten. Daarmee wordt de voorspelde daling steeds aan de werkelijke daling getoetst.

Compensatie in het gebied

Vermilion is verantwoordelijk voor compensatie van schade als gevolgen van aardgaswinning.

In het gebiedsplan Franekeradeel – Harlingen zijn maatregelen geformuleerd voor verbetering van de waterhuishouding. Vermilion heeft een financiële compensatie gegeven voor bodemdaling tot maximaal 30 cm, met een marge van 5 cm. Eventuele extra noodzakelijke compensaties worden verrekend.

Voor eventueel noodzakelijke compensatie buiten het gebiedsplan zal Vermilion nadere afspraken maken met betrokken partijen.

Compensatie

Begin 2015 wordt naar verwachting de Bodemdalingsovereenkomst Fryslân bekrachtigd door het Wetterskip, Provincie Fryslân en Vermilion. Op basis van deze overeenkomst is er een onafhankelijke commissie voor afhandeling van schades in het winningsgebied van Vermilion in de provincie Fryslân.