PREBES Studie-avond-Kring Noord-

Psychosociale aspecten

19 november 2015

Planning

18u15 Onthaal

18u45 Introductie en verenigingsnieuws

19u00 Voorstelling OCMW Brugge en Verenigingen

19u30Ervaring van Provikmo rond de gewijzigde

wetgeving psychosociale aspecten

20u00Risicoanalyse psychosociale aspecten adhv

tevredenheidsenquete, procedure en FRIDA

21u00 Afsluitend netwerken

Introductie en

verenigingsnieuws

Voorstelling OCMW Brugge en

Verenigingen

Voorstellingsfilm

Voorzitter Secretaris

Financieel beheerder

OCMW raad

OCMW raad

Secretaris

Ondersteunende diensten

Secretariaat

Personeelsdienst

Technische dienst

Informatica

Archief

IDPBW

Arbeidsgeneeskundige dienst

Verenigingen

Sociaal Verhuurkantoor

De Blauwe Lelie

Werkt Ook

SPOOR Brugge

Ruddersstove

't SAS

De Schakelaar

Ons Huis

AZ Sint-JanBrugge-Oostende AV

Seniorenzorg

Maaltijdbedeling

Dienst huishoudelijke hulp

Dienstencentra

Dagverzorgingscentra

Woningen voor senioren

Assistentiewoningen

Woonzorgcentra

Maatschappelijke dienstverlening

Intake

Woonbegeleiding

Bemoeizorg

Wonen & Welzijn

Dozen & Co

Zorgverlening

Dienst Trajectbegeleiding

Dienst Schuldbemiddeling

LOI

Netwerk vrijetijdsparticipatie

Administratieve Maatschappelijke Dienstverlening

Hoeve Hangerijn

Sociaal Huis

Financieel beheerder

Financiële dienst

• Personeel OCMW ( met de verenigingen) :• 393 mannen

• 1661 vrouwen

= 2054 personeelsleden op 01/01/2015

• Personeel AZ Sint-Jan AV• 694 mannen

• 3080 vrouwen

= 3774 personeelsleden op 01/01/2015

5828 personeelsleden op 01/01/2015

Personeel

‘Het OCMW Brugge biedt laagdrempelige en professionele dienstverlening aan op maat, met

respect voor ieders overtuiging.

Het heeft een voortrekkersrol op maatschappelijk gebied om iedereen in staat te stellen een

menswaardig leven te leiden.

Het OCMW Brugge innoveert in functie van steeds veranderende uitdagingen en kansen’

Ervaring van Provikmo rond de gewijzigde wetgeving psychosociale aspecten

Bevindingen 1 jaar later

Zita DeplaePreventieadviseur Psychosociale Aspecten

Provikmo – Waar werken wij rond?

Provikmo

Medisch toezicht

Risico-beheersing

Team psychosociaal

welzijn

Curatief:

Behandeling verzoeken

Preventief:

Risicoanalyse

Alcohol- en drugs Preventie

Tabakspreventie

Tevredenheidsmetingen

Stresspreventie

Traumabegeleiding

Agressiepreventie

Positief absenteïsme beleid

Zelfzorg

Conflicthantering

inhoud

• Deel 1: Stand van zaken wetgeving• Belangrijkste wijzigingen

• Omschrijving psychosociale risico’s

• Risicoanalyse psychosociale aspecten

• Psychosociale (in)formele interventies

• Deel 2: stand van zaken praktijk• Van pestbeleid naar stressbeleid

• Samenspel psychosociale risico’s en veiligheid

• Uitdaging WG – Rol EDPBW

Stand van zakenWetgeving

Belangrijkste wijziging

• Definiëring van PSR• Ruimer (verwevenheid en reikwijdte erkend)• Neutraler

• Preventie op dynamische wijze• Risicoanalyse: collectief en specifiek• Jaarlijkse evaluatie van het beleid• Hogere betrokkenheid CPBW/IPA

• Meer duidelijke rolverdeling (VP, PA-Psy, IPA, CPBW)

• Procedure werknemers• Neutrale terminologie• Oplossingsgericht• Ruimere actiemogelijkheden

• Aantal en type procedures• Reikwijdte van type meldingen (PSR)

Definitie Psychosociaal risico (PSR)

• “De kans

• dat een of meerdere werknemers

• psychische schade ondervinden die al dan niet kan gepaard gaan met lichamelijke schade,

• ten gevolge van een blootstelling aan de elementen van • de arbeidsorganisatie,

• de arbeidsinhoud,

• de arbeidsvoorwaarden,

• de arbeidsomstandigheden

• en de interpersoonlijke relaties op het werk, (arbeidsverhoudingen)

• waarop de werkgever een impact heeft en die objectief een gevaar inhouden.”

Definitie psychosociaal risico

• Veel breder dan geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk (OSGW)• Stress

• Conflicten

• Psychisch onwelzijn

• …

Waar vroeger een werknemer zijn probleem diende te verpakkenbinnen een ongenoegen met een ander,

kan men nu ook aangeven dat men het psychisch moeilijk heeft

Risicoanalyse psychosociale aspecten

• Verplicht binnen een globaal preventieplan (Dynamisch)

• Situaties identificeren die aanleiding kunnen geven tot psychosociale risico’s op het werk (PSR)

• Bepalen en evalueren van PSR rekening houdend met de “5 A’s”• Indien werknemers contact heeft met derden hiermee rekening houden bij

de analyse

• Risicoanalyse wordt gerealiseerd • Met medewerking van de werknemers

• Met bijstand van de externe PA-Psy indien de complexiteit het vereist

Nieuw: van 1 naar 2 soorten risicoanalyse’s

• Collectieve risicoanalyse PSR• Gericht op de gehele organisatie

• Primair: opsporen van potentiële risico’s

• Collectieve barometer

• Specifieke risicoanalyse PSR• Niveau van een specifieke arbeidssituatie

• Secundair: in reactie op de melding van een specifiek gevaar

• Uitgevoerd op vraag van• Een lid van de hiërarchische lijn

• Min. één derde van de werknemersvertegenwoordigers in het CPBW

• Een WN die een formeel verzoek met collectief karakter indiende

Preventiebeleid met jaarlijkse evaluatie

• Jaarlijkse evaluatie van de preventiemaatregelen met bijstand van de PA-Psy, rekening houdend met:

• Verzoeken risicoanalyse specifieke arbeidssituatie

• Verzoeken formele psychosociale interventie

• Informatie van de arbeidsgeneesheer

• Conclusies van incidenten bij herhaling en voorwerp van informele psychosociale interventie

• Feiten ingeschreven in het register feiten GOG door derden

• Gegevens jaarverslag IDPB (luik psychosociale aspecten)

Verzoek tot psychosociale interventie

• Voor wie:• de werknemer die meent psychische schade te ondervinden (de gepaard

kan gaan met een fysieke schade) als gevolg van PSR

• Beheerd door:• De vertrouwenspersoon (informeel) of preventieadviseur psychosociale

aspecten (informeel en formeel)

• Doel/opzet: • oplossing zoeken en herhaling vermijden• Geen kwalificatie van feiten

• Doet geen afbreuk aan de mogelijkheid om beroep te doen op• Werkgever, Lid van de hiërarchische lijn,…

Formele interventie

Collectief Individueel Individueel - GOG

Informele interventie

Gesprekken, advies VerzoeningInterventie bij

andere persoon

Voorafgaande fase

Evolutie dossiers Provikmo Noord

0

100

200

300

400

500

600

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Totaal

Informeel

Formeel

Stand van zakenPraktijk

Van pestbeleid naar stressbeleid

• Veel minder de nadruk op pesterijen• Geen klacht, maar een verzoek

• Niet noodzakelijk om iemand aan te duiden als de oorzaak

• Ruimte om te ventileren• Gesprek met VP/PAPS kan twee keer

• PAPS kan op vraag van onderneming meerdere gesprekken organiseren

• Belangrijke rol van de hiërarchie• (H)erkennen van stress signalen

• Detecteren van psychosociale problemen

Van pestbeleid naar stressbeleid

• Stap 1: analyseren van de situatie

• Stap 2: opleidenvan leidinggevenden en sensibiliseren medewerkers

• Stap 3: preventieve maatregelen opzetten• VP aanduiden en opleiden

• Boodschap « blijf er niet mee zitten »

• Open cultuur creëren

• Mensen de weg wijzen naar opvang

• Stap 4: curatieve maatregelen opzetten• Hervattingsgesprekken

• Re-integratie aanpak

• Rol van de VP

Samenspel psychosociale risico’s en veiligheid

• Menselijk gedrag als cruciale factor bij risico’s en ongevallen

• Conflicten, concentratieverlies, …

• Belang van veiligheid niet inzien

• Onwil om instructies op te volgen

Waar er sprake is van psychosociaal onwelzijn, is er sprake van eenalgemeen veiligheidsrisico

Samenspel psychosociale risico ’s en veiligheid

• Hervatting na een (ernstig) ongeval of (psychische) ziekte

• Sensibilisatie managers• Opnemen van verantwoordelijkheid

• No blame (leren uit fouten)

• Aanwezigheid op de werkvloer

• Managers spelen een cruciale rol in het beheersen van allerhanderisicoa’s

• Werknemers moeten hun eigen verantwoordelijkheid ook opnemen

Uitdaging WG en rol EDPBW

• Preventief psychosociale risico’s op het werk voorkomen en zelfs uitcasussen preventieve lessen trekken

• EDPBW: Advies en ondersteuning bij• Uitvoering RA

• Kwalitatief

• Kwantitatief

• Bepalen preventiemaatregelen

• Uitwerking welzijnsbeleid

• Diverse thema’s (agressie, middelen, stress, …)

• Raad aan VP bij casussen

• Behandeling verzoeken

• Opleiding

• …

Zita DeplaePreventieadviseur Psychosociale

Aspecten

zita.deplae@provikmo.be

Bedankt voor uw aandacht

Risicoanalyse psychosociale aspecten adhv

tevredenheidsenquête

procedure

Samenvattende flow

Informele procedure (intern)

• Voor : alle situaties waarbij er ‘leed’ is op het werk (vb. je wordt bedreigd door een collega)

• Doel : zoeken naar een oplossing

• Kenmerk : constructief

• Wat :

- onthaal/advies

- interventie

- bemiddeling

• Bij PAPS (= preventieadviseur psychosociale risico’s bij Provikmo).

• Indien men geen gebruik wenst te maken van de informele procedure.

• Indien de informele procedure tot geen oplossing heeft geleid.

• Er is een mogelijkheid tot weigering van PAPS om klacht te behandelen

Formele procedure (extern)

Risico –analyse OCMW Brugge 2015

Aanleiding • De wetgeving

• Concreet dossier pesterijen in één van onze instellingen (die ook door Provikmo als pesterij werd beschouwd );

• Meldingen van burn-out en klachten van ‘ontevreden’ medewerkers bij de vertrouwenspersoon.

• Onze medewerkers zijn de kern van onze organisatie.

• De medewerkers van de woon-en zorgcentra zijn zeer belangrijk in de zorg voor onze bewoners.

GOEDE ZORG VOOR MEDEWERKERS =

GOEDE ZORG VOOR BEWONERS

Voorstel risicoanalyse Provikmo :

Mogelijkheden:

- MIOS enquête

- Participatieve methode

- Individuele interviews

Beslissing OCMW Brugge: RA psychosociale aspecten koppelen aan tevredenheidsonderzoek door firma Bing.

RA Psychosociale aspecten / tevredenheidsmeting

Motivatie om de twee zaken te combineren:

• In 2015 stond een tevredenheidsonderzoek gepland bij onze medewerkers door Bing Research ( Govaert I. - Leuven ). Medewerkers 2 vragenlijsten, eentje in het kader van het tevredenheidsonderzoek en eentje in functie van de risicoanalyse zou voor veel medewerkers verwarrend zijn;

• Vragen liggen in dezelfde lijn, dus kunnen zeker opgenomen worden in 1 vragenlijst;

• Iedere medewerker krijgt de kans om de vragenlijst (70 vragen) in te vullen;

• Kostenbesparend.

RA Psychsociale aspecten/ tevredenheidsmeting

• De vragenlijst/onderzoek werd door Bing voorgelegd aan Rijksuniversiteit Gent ( voldoen de vragen voor een risicoanalyse van onze diensten ? )

• De vragenlijst werd besproken met de Papsy.

• Positief advies om beide zaken te combineren werd verkregen van TWW.

Principes van de meting

• Het proces is belangrijker dan de resultaten. De focus ligt op de bespreking van de resultaten en het uitwerken van acties.

• Bescherming is belangrijk. We hebben respect voor de privacy van onze medewerkers. Iedereen heeft enkel zicht op de eigen resultaten en we maken geen kwantitatieve vergelijkingen tussen de verschillende woonzorgcentra.

• We vertrekken steeds vanuit het positieve en we werken naar oplossingen toe.

• We zien werken aan tevredenheid als een continu proces van werken aan verbetering en kwaliteitsverhoging.

ONDERZOEKSMODEL

• Onderzoeksmodel van Bing heeft de scores van de medewerkers geanalyseerd op basis van 4 KERNINDICATOREN EN KERNTHEMA’S

Vragen inzake de A’s werden vervat: • Arbeidsorganisatie

• Arbeidsinhoud

• Arbeidsvoorwaarden

• Arbeidsomstandigheden

• Arbeidsverhouding

KERNINDICATOREN

• TEVREDENHEID ( tevredenheid werken bij huidige werkgever );

• AANBEVELING ( zou u iemand aanraden om hier te solliciteren );

• RETENTIE ( zou u overwegen om van werkgever te veranderen indien men u een vergelijkbare job aanbiedt );

• MOTIVATIE ( zou u graag meewerken aan veranderingen of verbeterprocessen in het WZC )

KERNTHEMA’S

• Mijn werk ( liefde voor mijn job, doe mijn werk grag, vind het werk dat ik doe zinvol,… ).

• Werkdruk en werkbelasting ( hoeveelheid werk is aanvaardbaar, kan zelf werktempo regelen,…).

• Werktijden en uurrooster ( vind huidige werktijden gunstig, flexibiliteit om van werkregime te veranderen,…).

• Kernteam ( tevredenheid over dagelijks bestuur, tevreden over gevoerde beleid,…).

KERNTHEMA’S

• Directe leidinggevende ( kan overleggen met leidinggevende over werk, waardering door directe leidinggevende,…).

• Samenwerking ( samenwerking met collega’s van eigenafdeling, tevredenheid dienstverlening personeelsdienst,…).

• Werkklimaat en sfeer ( sfeer onder directe collega’s is goed, onderlinge spanningen worden uitgepraat,…).

• Accommodatie en hulpmiddelen ( aangepaste werkkledij, inspraak medewerkers bij aankoop materiaal,…).

KERNTHEMA’S

• Communicatie, informatie en werkoverleg ( informatie wordt duidelijk verstrekt, informatie over bewoners makkelijk te raadplegen,…).

• Werkomgeving, welzijn en veiligheid ( maatregelen emotioneel welzijn werknemers, maatregelen veiligheid werknemers,…).

• Loon en overige arbeidsvoorwaarden ( loon voldoende voor werk dat ik lever, vind mijn loonfiche duidelijk,…).

• Procedures en werkafspraken ( naleven van werkafspraken,…).

KERNTHEMA’S

• Zorg voor bewoners en familie ( tevreden over zorg voor bewoners, vaardig om met klachten van familie om te gaan,…).

• Persoonlijke ontwikkeling ( tevredenheid over persoonlijke ontwikkeling, baan biedt mogelijkheden tot persoonlijke groei,… ).

• Bijscholing ( tevredenheid over bijscholing, kansen om deel te nemen aan bijscholingen,…).

VERLOOP• Inbreng van meer dan 90 % van de medewerkers, waarvoor dank!

• Per WZC zijn de resultaten in het kernteam en aan de medewerkers toegelicht en besproken.

• Per WZC werd een analyse gemaakt van sterktes, zwaktes , kansen en bedreigingen.

• Op basis van die analyse worden acties uitgewerkt ( vb. communicatietraining, vorming rond coachend leidinggeven )

• Er is een werkgroep Tevredenheid opgericht, bestaande uit afgevaardigden van de vakorganisaties, stafleden en medewerkers om feedback te geven, acties te ontwikkelen en beleidsaanbevelingen te doen.

FRIDA

Wat is FRIDA?

• Volgens Google:

Wat is FRIDA?

• Meldpunt

• Digitaal platform

Fraude Door misbruik van vertrouwen de middelen van de werkgever voor de verkeerde doeleinden gebruiken

Inbraak Het illegaal openbreken van een gebouw of een object om dit binnen te gaan.

Diefstal Het ontvreemden van geld of zaken (geen relatie tussen werknemer en werkgever – cfr. fraude)

Andere volgendeslide

Wat is FRIDA?

• Agressie

• Fysisch

• Psychisch

• Materiele schade en vandalisme

• Conflicten

• Pesten

• OSGW

• Andere

Andere

Waarom FRIDA?

• Toegankelijkheid

• Vele locaties

• Gebruiker

• Vertrouwenspersoon

• IDPBW en Financiële Cel

• Opvolging

• Paperpoor/Paperless Office

• Beveiliging gegevens

• Eenvoudig jaarverslag en statistieken

Flow

Flow - Trajecten

(agressie, pesten, OSGW, conflicten, eg)

Persoonlijk contact en aangifte FRIDA doorvertrouwenspersoon

(alle gebeurtenissen)

Aangifte FRIDA door beheerder locatie

(agressie indien via AO-aangifteformulier)

Input FRIDA door IDPBW (AO-formulier)

1

2

3

Flow - Aangiftes

Vertrouwenspersoon

Beheerder locatie

IDPBW

1

2

3

Optie tot vereenvoudigde

aangifte

Volledige aangifte

Flow –automatische berichtgeving

Collega’s,

leidinggevenden,

bewoners,

medisch,

cliënten,

familieleden,

leveranciers,

andere

Gebeurtenissen Automatische berichtgeving aan

Materiële schade Sven Peire

Diefstal XXX

Fraude XXX

Inbraak XXX

Vandalisme Sven Peire

OSGW Vertrouwenspersonen

Conflicten Vertrouwenspersonen

Pesten Vertrouwenspersonen

Agressie Vertrouwenspersonen

Andere Sven Peire en XXX

Flow – Automatische statistieken

Flow - Beveiligde gegevens

• Standaard versleuteling

• Gebruikersnaam met wachtwoord en individuele rechten

• 3DES

• Encryptiealgoritme

• Triple Data Encryption Standard

• De sleutellengte zo groot

niet langer haalbaar om in de ruimte alle sleutels te doorzoeken

Demonstratie

link

Back Up demonstratie

Back Up demonstratie

Back Up demonstratie

Back Up demonstratie

Back Up demonstratie

Demonstratie – Mijn meldingen

Demonstratie – Mijn meldingen

Demonstratie - Meldingbeheer

Demonstratie - Meldingbeheer

Demonstratie - Meldingbeheer

Demonstratie - Meldingbeheer

Demonstratie - Statistieken-Fictieve gegevens-

+ overige vertrouwelijke gegevens in tabelvormEnkel voor vertrouwenspersoon

Demonstratie - Statistieken-Fictieve gegevens-

Beperkte weergave

Demonstratie - Statistieken-Fictieve gegevens-

FRIDA

Christel DesutterPreventieadviseur

OCMW Bruggeen Verenigingen

christel.desutter@ocmw-brugge.be

Bedankt voor uw aandacht

Daisy Van HulleVertrouwenspersoon

OCMW Bruggeen Verenigingen

daisy.vanhulle@ocmw-brugge.be

Sven PeirePreventiedienstOCMW Brugge

en Verenigingen

sven.peire@ocmw-brugge.be

PREBES Studie-avond-Kring Noord-

Psychosociale aspecten

19 november 2015

Geen enkel onderdeel van dit werk mag gereproduceerd, gemodificeerd, gedistribueerd of op andere wijze worden gebruikt zonder voorafgaande

expliciete schriftelijke toestemming.