Beroepsopdracht 2...Beroepsopdracht 2.1 De 6e Montessorischool Anne Frank Zondag, 17 december 2012....

Beroepsopdracht 2.1

De 6e Montessorischool Anne Frank

Zondag, 17 december 2012. Naam: Tim Jasper Student nr: 500645052 Klas: 2 dag/avond Studie jaar: 2012/2013 Kerndocent: M. Klamer Stagementor: Y. van Beek Stagedocent: Y. Joossen Email: [email protected] Tel: 06-25475645

‘Wat weet ik al?

Wat wil ik te weten komen? Vanzelfsprekend of niet?’

‘Ik observeer (mijn stagementor).’

‘Ik bestudeer (de benodigde literatuur).’

‘Ik analyseer (mijn observaties en bestudeerde literatuur).’

‘Ik construeer (aan de hand van mijn analyses).’

Inhoud: Inleiding: blz. 4 Deelproduct 1: blz. 5 en 7

Organisatorisch; hoe organiseert je mentor de differentiatie? blz. 5 Pedagogisch; hoe differentieert je mentor op pedagogisch gebied? blz. 5 en 6 Didactisch: hoe differentieert je mentor op didactisch gebied? blz. 6 en 7

Deelproduct 2: blz. 8 t/m 11 Deelleergebieden taal en rekenen blz. 8

5 leerlingen blz. 9 en 10 Venn-diagrammen blz. 11 en 12 Eindproduct: blz.13 t/m 15

Deelvragen en antwoorden blz.13 t/m 15 Conclusie: blz. 16 en 19

Hoofdvraag en antwoord via ‘5 stapstenen’ blz. 16 en 17 Het A.T.I.M.-model blz. 18 en 19

Maria Montessori blz. 20 Bronvermelding: blz. 21 Bijlage: blz.22 t/m 24 Nieuwe letter les ‘L’ blz. 22 Nieuwe letter les ‘Z’ blz. 23

Nieuwe letter les ‘G’ blz. 24

Inleiding: Tijdens het uitvoeren van deze beroepsopdracht loop ik stage op de 6e Montessorischool Anne Frank te Amsterdam in de middenbouw (groep 3, 4 en 5). Mijn stagementor is een lerares die met veel gevoel haar werkzaamheden uitvoerd. Van het kopje koffie ’s ochtends met haar collega’s tot aan het nakijken van de schriftjes van de leerlingen. Door middel van literatuuronderzoek, vrije- en gerichte observaties, interviews en informele gesprekken met mijn stagementor ben ik tot het volgende onderzoeksverslag gekomen. Bij deelproduct 1 beantwoord ik de vraag: ‘Hoe differentieert mijn stagementor op organisatorisch, pedagogisch en didactisch vlak?’ Bij deelproduct 2 laat ik de verschillen zien binnen de groep op twee deelvakgebieden. Deelvakgebied 1: Taal - functioneel schrijven en lezen. Ik heb tijdens stage lees- en schrijf lessen gegeven. De resultaten hiervan heb ik als bijlage toegevoegd (zie bijlage 1, blz. 22 t/m 24) Deelvakgebied 2: Rekenen - getallen en bewerkingen plus sommen tot 10. Voor het tweede deelvakgebied heb ik de resultaten van rekenen op de computer gebruikt. Aan de hand van deze resultatenlijsten heb ik de gehele breedte van verschillen binnen de groep in kaart kunnen brengen. Deze heb ik met behulp van de Venn-diagrammen geïllustreerd (zie blz. 11 en 12). Hieruit heb ik vijf leerlingen op niveaugroep geselecteerd. Ik bespreek de vijf geselecteerde leerlingen aan de hand van zeven categorieën. Deze categorieën heb ik zelf samengesteld. Hierin heb ik de leerstijlen theorie van ‘Vermunt’ verwerkt. Ik heb gebruik gemaakt van deze theorie, omdat het een overzichtelijk beeld geeft van ontwikkeling in leergedrag van de leerlingen. De leerkracht kan hierbij passende begeleiding/advies geven. Volgens Alkema en Tjerkstra (2011) beschrijft Vermunt de leerstijl als “een samenhangend geheel van leerstrategieën, leermodellen en leeroriëntatie, dat kenmerkend is voor een lerende in een bepaalde periode.” (blz. 178) Het eindproduct beantwoordt de losse deelvragen en de hoofdvraag: ‘Hoe ga je om met verschillen tussen leerlingen op twee deelvakgebieden?’ Mijn deelvragen zijn tot stand gekomen vanuit mijn nieuwsgierigheid naar een voor mij nog vrij onbekend terrein: differentiatie binnen het Montessorionderwijs. Tot slot vertel ik over Maria Montessori, dit omdat ik geïnteresseerd ben in het Montessori onderwijs. Ik kan de opgedane kennis zelf gebruiken in de praktijk en ben als aankomend leerkracht een stuk wijzer geworden met betrekking tot het onderwerp differentiatie in opvoeden en onderwijzen.

4

Deelproduct 1

Hoe differentieert mijn stagementor op de volgende gebieden? Organisatorisch:

Mijn stagementor geeft individuele-, groeps- en klassikale lessen. Er is een groot gedeelte gereserveerd voor zelfstandig werken. Om deze verschillende werkvormen alleen en naast elkaar goed te laten verlopen, is er duidelijkheid nodig voor de leerlingen en leerkracht. Mijn stagementor heeft de volgende regels en afspraken gemaakt.

Klassenregels: -‐ Hand aan de juf bij binnenkomst. -‐ ‘Klap-klap’: Stil en op je plek. -‐ Dobbelstenen: groen (er mag een vraag gesteld worden), rood (wil niet gestoord

worden), vraagteken (snap iets niet) en uitroepteken (lesje). -‐ WC eend. -‐ Gang/biep/flits bordjes. -‐ Werkje af, in de nakijk bak. -‐ We overleggen op fluistertoon, er wordt niet geroepen.

De leerkracht begint pas met het individuele- of groeps lesje als de rest van de klas aan het werk is.

Pedagogisch:

- Alkema, E. & Tjerkstra, W. (2011). Meer dan onderwijs. (7e herziene druk). Van Gorcum. - “Het Montessorionderwijs in de 21e eeuw”, (z.d.). Binnengehaald op 3 november 2012 van http://www.montessori.nl/files/media/document_60.doc Maria Montessori vond dat de school een spiegeling moest zijn van de gezinssituatie; jong en oud door elkaar. Heterogene groepen. Ieder kind is een keer de jongste, de middelste of de oudste.

-‐ Onderbouw: groep 1 en 2 -‐ Middenbouw: groep 3, 4 en 5 -‐ Bovenbouw: groep 6, 7 en 8 5

In mijn stageklas heerst een veilige, productieve werksfeer. De Montessoriaanse wederzijdse betrokkenheid, het vertrouwen en respect tussen de klas en mijn stagementor is grandioos. De leerlingen helpen, stimuleren en corrigeren elkaar op cognitief en sociaal vlak.

-‐ grote mate van zelfstandigheid -‐ groot verantwoordelijkheidsgevoel

Mijn stagementor legt mij in een informeel gesprek uit hoe belangrijk het is om deze competenties te stimuleren. Kinderen leren op deze manier een eigen mening te vormen en keuzes te maken. In de interactie tussen leerlingen, klasgenootjes, leerkracht en de Montessori materialen vindt de ontwikkeling plaats. De drang tot ontwikkeling speelt zich af in de gevoelige perioden. Om hierop in te spelen heeft een Montessoriklas een goed voorbereidde werkomgeving. De leerkracht richt deze in en zorgt voor voldoende afwisseling. Al het materiaal ligt binnen handbereik. Volgens de Montessori filosofie leren de leerlingen in vrijheid en zelfstandigheid. De school stelt bepaalde doelen/eisen zodat de leerlingen van de vrijheid gebruik leren te maken en het hun niet verward.

-‐ Montessori materiaal -‐ ICT -‐ Methoden: taal (SIB, leespad) en reken (WIG)

Sommige leerlingen hebben moeite met zelfstandig werken. Dit uit zich in doelloos rondlopen, klasgenootjes storen kortom ‘ruis’ in de klas. Mijn stagementor begeleidt deze leerlingen individueel. Zij houdt rekening met de verschillende karakters en gedragsproblemen. Zij overlegd met collega’s en de RT’er (Remedial teacher) over de beste manier van aanpak. De leerlingen zijn duidelijk op de hoogte van de klassenregels én omgangsvormen. Didactisch:

- Alkema, E. & Tjerkstra, W. (2011). Meer dan onderwijs. (7e herziene druk). Van Gorcum. - “Het Montessorionderwijs in de 21e eeuw”, (z.d.). Binnengehaald op 3 november 2012 van http://www.montessori.nl/files/media/document_60.doc - “Parnassys”, (z.d.). Binnengehaald op 3 november 2012 van http://www.parnassys.nl/

6

Mijn stagementor is ‘old-skool’. Hoewel ze de leerresultaten in het leerlingvolgsysteem (Parnassys) plaatst. Houdt ze deze ook bij in een persoonlijk schrift. Ook krijgt zij bijscholing voor de nieuwe methoden. Ik vond het lastig om haar lessen in te delen in bijvoorbeeld de 7-fasen van het ADI-model. Deze bevinding werd versterkt tijdens een observatie van de muziekles gegeven door de vakdocent. Hier kwamen de verschillende fasen makkelijk herkenbaar boven drijven. Na meerdere observaties zag ik de volgende fasen:

1. Terugkoppeling - hele groep 2. Introductie leerstof - hele groep 3. Begeleide inoefenning - beurtverdeling 4. Zelfstandige verwerking - individueel 5. Extra instructie - individueel/hele groep 6. Nakijken - de leerkracht kijkt de ingeleverde schriften na 7. Evalueren - de leerling verbeterd (aan de hand van een lesje)

Hoewel volgens de Montessori traditie ‘toetsen’ moment opnamen zijn, en hierdoor niet geschikte graadmeters, worden taal- en reken methodes als dagelijkse routine ingezet. Hierdoor wordt misschien niet ingespeeld op de gevoelige periode. Ik zie wel dat mijn stagementor uiterst flexibel is en improviseert waar nodig. Ter ondersteuning van de lessen zet zij het Montessori materiaal in. Onder andere wanneer om een ‘lesje’ wordt gevraagd door een leerling.

7

Deelproduct 2 Deelleergebieden:

- Alkema, E. & Tjerkstra, W. (2011). Meer dan onderwijs. (7e herziene druk). Van Gorcum. - “TULE inhouden en activiteiten”, (z.d.). Binnengehaald op 3 november 2012 van http://tule.slo.nl/ Taal: functioneel schrijven en lezen.

De leerlingen:

-‐ kennen de meeste letters -‐ kunnen klankzuivere woorden

ontsleutelen -‐ kunnen klankzuivere woorden

schrijven -‐ lezen en spellen klankzuivere

woorden -‐ lezen en schrijven korte

woorden met afwijkende spellingspatronen

-‐ maken gebruik van woordidentificatietechnieken

Rekenen: getallen en bewerkingen plus sommen tot 10.

De leerlingen:

-‐ kunnen optellen en aftrekken tot ‘10’ op basis van getalbeelden (vijf- en tienstructuur) en aan de hand van hulpmiddelen zoals bijvoorbeeld: rekenrek.

-‐ rekenen met eenvoudige strategieën zoals bijvoorbeeld: verwisselen.

8

Naam leerling: F. Categorie: Conclusie Leerstijl Is een leergierige meid, heeft een betekenisvolle leerstijl. Zelfstandig werken Werkt snel en netjes. Niet gauw afgeleidt. Interactie met leerlingen

Werkt vaak samen met haar buurvrouw Saar.

Interactie met leerkracht

Stelt oplossingsgerichte vragen.

Blinkt uit in In taal en rekenen. Aandachtspunt Met iemand anders dan Saar samenwerken. Bijzonderheden Kleurt graag wanneer de opdracht af is. Naam leerling: L. Categorie: Conclusie Leerstijl Reproductieve leerstijl, laat zich graag leiden door anderen. Maar is bij

rekenen super gefocust. Je ziet een knop omslaan. Zelfstandig werken Is snel afgeleidt, heeft regelmatig extra instructie nodig. Interactie met leerlingen

Vindt het leuk om grapjes te maken. Heeft geen voorkeurs maatjes.


Luistert met één oor.

Blinkt uit in Een snelle nauwkeurige rekenaar. Aandachtspunt Taal, schrijven. Bijzonderheden Leeft een beetje in zijn eigen wereld. Naam leerling: K. Categorie: Conclusie Leerstijl Ongerichte leerstijl tenzij hij zich kan focussen, dan werkt hij snel en

redelijk netjes, toepassingsgerichte stijl. Zelfstandig werken Is onmiddellijk afgeleid wanneer hij prikkels voelt. Gaat overal op in Interactie met leerlingen

Is erg druk en gaat soms wat ruw met klasgenootjes om zonder dat hij hier erg in heeft.


Vindt het moeilijk om de aandacht bij de les te houden. Luistert over het algemeen wel, maar moet aangespoord worden.

Blinkt uit in Creativiteit. Aandachtspunt Concentratie. Zoektocht naar zichzelf. Bijzonderheden Koptelefoon of afschermplankje werken niet.

Wordt onderzocht.

9

Naam leerling: O. Categorie: Conclusie Leerstijl Reproductiegerichte stijl. Heeft sturing nodig. Zelfstandig werken Kan goed alleen werken. Is rustig. Interactie met leerlingen

Houdt van grapjes maken. Dit kan hem afleiden.


Reageert goed op het enthousiasmeren van de leerkracht, heeft bevestiging nodig.

Blinkt uit in Waar hij vertrouwen in heeft. Aandachtspunt Zelfvertrouwen. Bijzonderheden Stille wateren… Naam leerling: V. Categorie: Conclusie Leerstijl Betekenisvolle leerstijl. Zelfstandig werken Kan hij goed. Interactie met leerlingen

Is niet bang om zijn mondje open doen.


Luistert goed.

Blinkt uit in Tekenen. Aandachtspunt Taal, netjes schrijven. Bijzonderheden Kan zich goed inleven. 10

11

lagtïanLi"d<Uztie&t,oLtz

Linàql-tLziq-&ttcíLtlvltlo"t

kl,ltanlahàz(,tLtiz,J'ntiatte

ClivierVadrr^

Sr..A.Ittilo qLoi c

óÍrv r b'

tí^dilj (,^nzn

De.keÍrq.^, q*^llexen bexter%rnJtnZr^kkn lpn.lr\ qear

J

Tr^1,fin^rt,onnu-lSchgven €n lezen

Sterko lee.l $Jar\




ClivierVadrr^

Sr..A.Ittilo qLoi c

óÍrv r b'

tí^dilj (,^nzn


J


Sterko lee.l $Jar\




ClivierVadrr^

Sr..A.Ittilo qLoi c

óÍrv r b'

tí^dilj (,^nzn


J


Sterko lee.l $Jar\

12




ClivierVadrr^

Sr..A.Ittilo qLoi c

óÍrv r b'

tí^dilj (,^nzn


J


Sterko lee.l $Jar\




ClivierVadrr^

Sr..A.Ittilo qLoi c

óÍrv r b'

tí^dilj (,^nzn


J


Sterko lee.l $Jar\




ClivierVadrr^

Sr..A.Ittilo qLoi c

óÍrv r b'

tí^dilj (,^nzn


J


Sterko lee.l $Jar\

Eindproduct Deelvragen:

- Alkema, E. & Tjerkstra, W. (2011). Meer dan onderwijs. (7e herziene druk). Van Gorcum. - Hooijmaaijers, T., Stokhof, T. & Verhulst, F. (2012). Ontwikkelingspsychologie voor leerkrachten basisonderwijs. (2e herziene druk). Van Gorcum. - “Parnassys”, (z.d.). Binnengehaald op 3 november 2012 van http://www.parnassys.nl/ - “Het Montessorionderwijs in de 21e eeuw”, (z.d.). Binnengehaald op 3 november 2012 van http://www.montessori.nl/files/media/document_60.doc

1.) Hoe wordt de beginsituatie van de leerlingen in mijn stageklas bepaald?

- Met behulp van het leerlingvolgsysteem (Parnassys) en mondelinge overdracht van leerkracht groep 2. - Eigen toetsing/observatie aan het begin van het jaar. - Bij speciale ‘leerling’ gesprek met IB’er.

2.) In welke verschillende niveau groepen worden de leerlingen van mijn stageklas ingedeeld?

De leerlingen zijn verdeeld in groep 3, 4 en 5. Binnen deze groepen wordt gesproken van:

1. moeilijk lerende leerlingen 2. gemiddelde leerlingen 3. snelle snappers/mogelijke versnellers (overleg stagementor en RT’er, vervolgens driehoeksgesprek met ouders) 4. versnellers (binnen het jaar overgaan naar groep hoger)

3.) Welke hulpmiddelen worden gebruikt bij het herkennen/benoemen van deze verschillen? - vrije- en gerichte observaties tijdens het zelfstandig werken

- methodeonafhankelijke toetsen - methodeafhankelijke toetsen

13

4.) Hoe en met welke instrumenten houdt mijn stagementor de ontwikkelingen bij? - Eigen aantekeningen (schrift) - Leerlingvolgsysteem: Parnassys 5.) Op welke manier wordt er rekening gehouden met de verschillende leerstijlen van de leerlingen in mijn stageklas?

De leerkracht heeft individuele gesprekken (diagnostisch gesprek) met de leerlingen. Op deze manier wordt gezocht naar ondersteuning die bij ieder individueel kind het beste past. De leerstijl van het kind wordt hierbij bestudeerd.

6.) Wat is typerend voor differentiatie binnen het Montessori onderwijs? - Heterogenen klassen, de klas is ingedeeld in tafelgroepjes: groep 3, 4 en 5 zitten door elkaar. - Verschillende werkvormen: klassikale-, groepjes- en individuele leerkracht gestuurde lessen. - Coöperatief leren: interactie tussen kinderen, samenwerken leren (peer tutoring).

7.) Op welke andere vlakken wordt er gedifferentieerd in mijn stageklas?

Het Montessorisysteem gaat uit van de ‘gevoelige periode’. De leerling laat spontane belangstelling (intrinsieke motivatie) zien voor bepaalde leerstof. De leerkracht reageert door bij deze ‘belangstelling’ lesjes en bijpassende materialen aan te bieden. Aan één leerling, of aan meerdere die gemotiveerd raken door de interactie tussen de leerlingen onderling.

8.) Pedagogisch: Hoe gaat mijn stagementor om met de verschillende niveau groepen? Het Montessori onderwijs is gespitst op het individu, maar ook op leren van en met elkaar. Zo helpen bij het ‘flitsen’ de oudere leerlingen de jongste, worden bij het buitenspelen en tijdens overblijf ‘verantwoordelijke’ kinderen aangewezen bij het opruimen van het speelgoed. Om zelfstandigheid en gevoel voor verantwoordelijkheid te stimuleren. De leerkracht stimuleert coöperatief leren. Dit gebeurt binnen de ‘leeftijds’ groep, maar ook binnen het ‘tafelgroepje’. De oudste leerlingen brengen kennis over op de jongste leerlingen.

9.) Didactisch: Hoe gaat mijn stagementor om met de verschillende niveau groepen? De leerkracht heeft goed in de gaten welke leerlingen toe zijn aan welke leerstof.

Voorbeeld: Bij een ‘nieuwe letter’ les aan groep 3 wordt ook een zwakke 4e groeper betrokken. Elke les bestaat uit: 1. Terugkoppeling - hele groep 2. Introductie leerstof - hele groep 3. Begeleide inoefenning - beurtverdeling 4. Zelfstandige verwerking - individueel 5. Extra instructie - individueel/hele groep 6. Nakijken - de leerkracht kijkt de ingeleverde schriften na 7. Evalueren - de leerling verbeterd (eventueel aan de hand van

een lesje)

14

Met behulp van methoden: Taal/Spelling in beeld: herhalingstaken, basisstof enplusstaken.

Rekenen/Wereld in getallen: bijwerkboek, 3 sterren niveaus en pluswerkboek.

Met behulp van materialen: De leerlingen verbreden en verdiepen hun kennis met de

bekende Montessorimaterialen.

Taal: taalstempelletters en taaldozen.

Rekenen: kralenstaafjes en rekenrek.

10.) Organisatorisch: Hoe gaat mijn stagementor om met de verschillende niveau groepen? De leerlingen en de leerkracht weten waar zij aan toe zijn. De leerkracht heeft duidelijke gedrags- en klassenregels opgesteld. Deze worden consequent nageleefd. De leerkracht houdt ook rekening met gedrags- en leerproblemen. Leerlingen die zelfstandig werken aan een tafelgroepje waar andere leerlingen samenwerken kunnen gebruik maken van: koptelefoons en afschermplankjes. Leerlingen die snel afgeleid raken werken aan aparte tafeltjes met duidelijke instructies van de leerkracht.

15

Conclusie

Hoofdvraag: Hoe ga je om met verschillen tussen leerlingen op twee deelvakgebieden? Om de hoofdvraag van dit onderzoek te beantwoorden ga ik in mijn conclusie puntsgewijs de verschillende onderwijs’stapstenen’ af. Voor mij voelen ze nog best glibberig aan. Mijn stagementor laat mij zien, ervaren en voelen welke stappen gezet dienen te worden voor goed en verantwoord onderwijs in een klas met veel verschillen. Doordat er speciaal aandacht is voor het individuele kind, verleent het Montessori systeem zich erg goed voor het omgaan met deze verschillen. Binnen het Montessori onderwijs kan middels de de juiste stappen optimaal gedifferentieerd worden op alle vlakken.

16

1.) Begin situatie:

Bepaal de beginsituatie van de leerlingen d.m.v. het leerlingvolgsysteem (Parnassys). Bespreek de leerling bij de overname met collega’s en eventueel RT’er. Maak observaties en neemt tussentijdse toetsen af. 2.) Leerrijke werkomgeving:

Deel de klas in en bereid een leerrijke werkomgeving voor:

-‐ wereldkaart, klassenregel bord, posters -‐ Montessorimaterialen in het zicht en bereikbaar -‐ ICT: smartboard en extra computers -‐ werkstukjes van de leerlingen

3.) Organisatie:

Zorg voor duidelijke regels en afspraken en leef die consequent na. Plan onderwijsactiviteiten, maar houdt ruimte voor spontane leermomenten, betekenisvolle situaties en improvisatie. Maak regelmatig observaties en houdt de leerresultaten bij in het leerlingvolgsysteem. 4.) Pedagogische opdracht:

Geef onderwijs vanuit een afwachtende houding (intrinsieke motivatie van leerlingen) en vanuit de opgestelde doelen en eisen (extrinsieke motivatie vanuit school/maatschappij). Zorg voor een veilige en productieve werksfeer waar tijd voor geconcentreerd werken en ontspanning elkaar afwisselen. Behandel ook de sociale vaardigheden van de leerlingen en stimuleer verantwoordelijkheidsgevoel en samenwerking als onderdeel van het maatschappelijk bewustzijn. 5.) Didactisch:

Een goed onderwijzer staat boven de stof. Voldoende achtergrond informatie is essentieel voor het overbrengen van nieuwe kennis. De les moet opgebouwd zijn uit inspirerende en informatieve fasen. De verwerkingsopdrachten moeten afwisselend individueel en interactief zijn. Ik heb praktijkervaring met verschillende instructiemodellen opgedaan. Hieruit heb ik zelf een model ontworpen waarin ik componeten verleent heb aan het ADI-model en het GIP-model. Ik noem dit model het actieve, totale, intrinsieke en motiverings model (ATIM-model). Hieronder het ATIM-model en bijbehorende uitleg. 17

Geel: Voorbereiding, terugblik en vooruitblik worden gebruikt als leerling inspirerende fasen. Bij terugblik is het activeren van voorkennis net zo belangrijk als het scheppen van een veilige sfeer. Ik heb mij hierin verdiept. Volgens Cappoolsen (2010) wordt beschreven de vijf dimensies van Marzano:

Dimensie 1 Het ontwikkelen van een positieve houding en opvatting over het eigen leren. Hierin staan aspecten centraal die voorwaardelijk zijn om te kunnen leren, zoals: het zich veilig voelen in de klas, zich geacepteerd en gewaardeerd voelen door medeleerlingen en docent, vertrouwen hebben in eigen kunnen. (blz. 125)

Rood: Doel, instructie, begeleide inoefening, extra instructie en inventarisatie gelden als leerling sturende fasen. Groen: De zelfstandige verwerking bestaade uit afwisselende werkvormen. Paars: Extra opdracht Dit model heeft een vooruitblik en is hierdoor te gebruiken bij lessenseries. Wel wil ik aankaarten dat lessen moeten aansluiten op de belevings/ervarings wereld van de leerlingen zoals in het coöperatief leren wordt beschreven. Volgens Alkema en Tjerkstra (2011) wordt beschreven Dewey:

Het gaat volgens Dewey, in de opvoeding niet louter om het kind en ook niet louter om de cultuur of samenleving. De essentie van de opvoeding ligt in de coördinatie van individuele en sociale factoren. Dit coördinatie proces wordt door Dewey omschreven in termen van ervaring. Opvoeding is volgens Dewey een proces van voortdurende reconstructie van de ervaring. Hij benadrukt dat opvoeding en onderwijs zoveel mogelijk moeten aansluiten bij de ervaringen van het kind. De ervaring is middel en doel van de opvoeding. (blz. 205)

Hieruit wil ik ook aansluiten bij de Joods-Poolse pedagoog Korczak. Volgens Van den Berg, van Steenis en de Valk (2011) zegt Janusz Korczak “het geluk van ieder kind in het hier en nu moet centraal staan en mag nooit opgeofferd worden aan de ongrijpbare doelen voor later.” (blz. 261)

Het actieve, totale, intrinsieke en motiverings model (ATIM-model) 1. Voorbereiding lestafel: materialen, smartboard en andere

‘triggers’ De voorbereiding heeft als doel op een visueel en/of auditieve wijze de interesse te lokken van de leerlingen. De leerlingen vallen meteen de les binnen, de zintuigen worden onmiddellijk geactiveerd. De leerlingen worden (intrinsiek) gemotiveerd. 2. Terugblik activeren voorkennis De leerkracht fungeert als inspirator activeert de voorkennis door vragen te stellen. Er worden geen beurten ‘gegeven’, de leerlingen ‘nemen’ de beurt. De leerkracht creëert een veilige sfeer door de balans te vinden tussen enthousiasme en ruis. 3. Doel kennen, kunnen, weten Wat gaan jullie tijdens deze les leren? Simpele en pakkende formulering. 4. Instructie uitleg van nieuwe leerstof De leerkracht verzorgt een korte uitleg. Wie kan de opdracht herhalen? 5. Begeleide inoefening interactie: leerlingen – leerkracht & leerlingen –

leerlingen De leerkracht doet samen met de leerlingen een opgave en houdt bij welke leerlingen in aanmerking komen voor de extra instructie. 18

6. Zelfstandige verwerking werkvormen: individueel, 2 tallen, groepjes Iedereen gaat aan het werk via de aangegeven werkvormen. De leerlingen voor de extra instructie krijgen de kans om de opdracht en de doelen te bekijken. 7a. Extra instructie van nieuwe leerstof Bij onduidelijkheid komen de leerlingen aan de instructie tafel. Hier wordt de opdracht nogmaals puntsgewijs besproken. Hierna doen de leerlingen en leerkracht een opgave uit de opdracht. 7b. Extra opdracht van nieuwe/aansluitende leerstof De snelle snappers kijken samen met de leerkracht de opgave na en krijgen eventueel extra opdrachten. Deze opdracht kan ook sociaal getint zijn: peer-tutoring. 8. Inventarisatie Hoe ver zijn we met de opracht? Vragen?

Feedback: interactie: leerkracht – leerlingen & leerlingen - leerlingen

De leerkracht inventariseert tijdens de zelfstandige verwerking door klassikaal vragen te stellen of een rondje door de klas. Hierbij reageert hij/zij enthousiast op de leerlingen ongeacht de resultaten tot dan toe. Vervolgens kan de leerkracht de doelen en/of instructie herhalen of extra opdrachten geven. De leerkracht dynamiseert door voorruitkoppeling (acceleratie) of terugkoppeling (deceleratie). 9. Evaluatie Presentatie van producten

Wat geleerd? Terugkoppeling naar 3 Doel

De leerkracht geeft beurten, de leerlingen presenteren de antwoorden bij de opdracht. Presentatie regels worden toegepast. De leerling presenteert (vertelt, beargumenteert). De klas fungeert als publiek (luistert, stelt vragen). 10. Vooruitblik Samenvatting doelen aansluitende les De leerkracht vat kort de doelen van de volgende les samen.

19

‘Help mij het zelf te doen’. Maria Montessori (1870 – 1952), geboren in Chiaravalle, Italië. Maria Montessori was een van de eerste vrouwelijke artsen in Italië en grondlegster van het Montessori onderwijs. Montessori kwam vroeg in aanraking met de Franse geleerden Itard en Seguin. Itard is onder andere bekend geworden door de opvoeding van ‘de wilde van Aveyron’. Dit was een jongen die naar vermoede werd opgevoed door wolven. De werkwijze die hieruit ontstond paste hij toe bij de opvoeding van doofstommen. Montessori raakte hierdoor geïnspireerd en werkte dit later uit in de bekende Montessori materialen. Ze liet de kinderen voelen, zien, horen en ruiken. In 1936 vluchtte Montessori naar Nederland. Zij leefde hier tot aan haar dood. Montessori ging uit van de gevoelige periode. In het onderwijs wordt dit vertaald als de periode dat een kind interesse ontwikkeld voor bepaalde leersstof. Binnen het Montessori onderwijs bepalen de leerlingen zelf met welke werkjes ze aan de slag willen gaan, en voor hoe lang. De kritiek op het Montessori onderwijs uit zich voornamelijk op dit aspect. Montessori was een tegenstander van het ‘toetsen’. Zij noemde dit moment opnamen. Door middel van verschillende observatie momenten worden de leeropbrengsten gepeild. Montessori onderwijs van deze tijd is vaak niet meer zoals het oorspronkelijk bedoeld was. Vanuit de overheid worden toetsen als CITO verplicht en doelen worden verzwaard. In mijn stageklas hebben de lees-‐ en reken methodes het overgenomen van de klassieke Montessori materialen. Vernieuwing is goed, maar het zou mooi zijn als dit binnen de oorspronkelijke ideeën van Maria Montessori blijft. ‘Help mij het zelf te doen’ is de Montessoriaanse spreuk voor het bevorderen van de zelfstandigheid.

Maria Montessori 1870 – 1952

Bronvermelding: - Kallenberg, T., Koster, B., Onstenk, J. & Scheepsma, W. (2011). Ontwikkeling door onderzoek. (2e druk). ThiemeMeulenhoff. - Alkema, E. & Tjerkstra, W. (2011). Meer dan onderwijs. (7e herziene druk). Van Gorcum. - Van der Veen, T. & Van der Wal, J. (2012). Van leertheorie naar onderwijspraktijk. (5e druk). Noordhoff Uitgevers. - Hooijmaaijers, T., Stokhof, T. & Verhulst, F. (2012). Ontwikkelingspsychologie voor leerkrachten basisonderwijs. (2e herziene druk). Van Gorcum. - van Onna, J., Jacobse, A. (2008) Laat maar zien. Een didactische handleiding voor beeldend onderwijs. Groningen: Noordhoff Uitgevers. - Klamer-Hoogma, M.G. (2012). Klassenmanagement. (1e druk) Noordhoff Uitgevers. - Van den Berg, B., van Steenis, A. & de Valk, J. (2011). Geloof je het zelf?! Levensbeschouwelijk leren in het primair onderwijs. Bussum: Coutinho. - Google afbeelding (z.d) Geraadpleegd op 3 november 2012 van, http://www.verrekijker-expert.nl/bresser-cobra-10x50 - Google afbeelding (z.d) Geraadpleegd op 3 november 2012 van, http://www.allekabels.nl/computers/Spelcomputer-Accessoires.html - Google afbeelding (z.d) Geraadpleegd op 3 november 2012 van, http://www.secondlifeoptics.nl/ - Google afbeelding (z.d) Geraadpleegd op 3 november 2012 van, http://www.allevoordeel.nl/home/Speelgoed/Verkleedaccessoires/Bellatio/start75 - Google afbeelding (z.d) Geraadpleegd op 3 november 2012 van, http://www.rolandtel.nl/2010/02/ - Google afbeelding (z.d) Geraadpleegd op 3 november 2012 van, http://www.vogelbescherming.be/site/index.php?option=com_content - Google afbeelding (z.d) Geraadpleegd op 3 november 2012 van, http://mcasector.webklik.nl/page/maria#__frame__ - Google afbeelding (z.d) Geraadpleegd op 3 november 2012 van, http://www.asvo.nl/page/209/Montessori%20leesonderwijs. - Google afbeelding (z.d) Geraadpleegd op 3 november 2012 van, http://www.creativejewishmom.com/2011/10/amsterdam-street-scenescanalsarchitecture.html - Google afbeelding (z.d) Geraadpleegd op 3 november 2012 van, http://www.leerlijnentaal.nl/ - Google afbeelding (z.d) Geraadpleegd op 3 november 2012 van, http://tule.slo.nl/ - Google afbeelding (z.d) Geraadpleegd op 3 november 2012 van, http://www.malmberg.nl/Basisonderwijs/Methodes/Rekenen/De-wereld-in-getallen/Differentiatie.htm - Google afbeelding (z.d) Geraadpleegd op 3 november 2012 van, http://www.taalinbeeld.nl/web/Over-Taal-in-beeld/Zo-werkt-het/Differentiatie.htm - Google afbeelding (z.d) Geraadpleegd op 3 november 2012 van, http://www.montessorischoolapollo.nl/de_montessorimethode/materiaal_middenbouw.html - Google afbeelding (z.d) Geraadpleegd op 3 november 2012 van, http://nl.123rf.com/stock-photo/stappen.html 21

Bijlage 1

L Nieuwe letter les 15/10

Resultaten groep 3, 6e Montessorischool Anne Frank Naam: Letter

Zoeken Klank Zoeken

Letter Tekenen

Woorden Zoeken

Woorden Maken

Woorden schrijven

O. V V V V V -‐2 L. V V V V V V M. V -‐1 V V -‐ V J. V -‐2 V V V V S. V V V V V V F. V V + V V V Lv. V l.o. V V V V Lc. V -‐2 V V V V Ld. V V V V V -‐1 Naam: Woorden

Afmaken Lezen schrijven

Opmerkingen:

O. V -‐1 L. V V M. V V J. -‐1 V S. -‐2 V Mooi gekleurd ! F. V V Mooi gekleurd ! Lv. -‐1 V Letteromkering Lc. -‐2 -‐ Ld. v V X = niet aanwezig V = goed l.o. = letteromkering

+ = netjes geschreven -‐ = slordig geschreven ? = geen antwoorden

22

Bijlage 2

Z Nieuwe letter les 16/10


Zoeken Klank Zoeken

Letter Tekenen

Woorden Zoeken

Woorden Maken

Woorden schrijven

O. V -‐1 V -‐2 V V Lz. V -‐2 V V V V M. V -‐1 V V V V J. V V V V V V S. -‐1 V V V V -‐1 F. V V V V V V Lv. V -‐2 V V + V Lc. -‐1 V -‐ V V V Ld. V V V V V -‐1 K. V V V V V V Leerling groep 4 T. X X X X X X Naam: Woorden


Opmerkingen:

O. V V Letter omkering Lz. V V M. -‐3 V Netter schrijven J. V V ‘e’ voor ‘ij’ en ‘z’ voor ‘s’ S. -‐1 V Letter ‘s’ voor ‘j’ mooie tekening F. V V Prima en mooie tekening Lv. V V Mooi geschreven Lc. V V Slordig maar komt eraan Ld. V V Goed, vergeet soms letter te schrijven K. V V Leerling groep 4 T. X X X X = niet aanwezig V = goed l.o. = letteromkering

+ = netjes geschreven -‐ = slordig geschreven ? = geen antwoord 23

Bijlage 3

G Nieuwe letter les 30/10


Zoeken Klank Zoeken

Letter Tekenen

Woorden Zoeken

Woorden Maken

Woorden schrijven

O. V V V V l.o. -‐4 Lz. V -‐2 V -‐ V V M. V V V V -‐ V J. V V V V V V S. X X X X X X F. V V V V V V Lv. V V V V V V Lc. V -‐1 V -‐3 -‐2 -‐1 Ld. V V V V V V K. V V V V V V Leerling groep 4 T. V V V -‐ V ? Naam: Woorden


Opmerkingen:

O. V -‐2 Letter omkeren Lz. V V Onduidelijk geschreven M. V V Letters niet in vakjes J. V V S. X X Niet aanwezig F. V V Mooi gekleurd Lv. V V Lc. V V Met letter stempel Ld. V V Heel netjes K. V V Goed Leerling groep 4 T. ? ? X = niet aanwezig V = goed l.o. = letteromkering

+ = netjes geschreven -‐ = slordig geschreven ? = geen antwoord 24

Beroepsopdracht 2...Beroepsopdracht 2.1 De 6e Montessorischool Anne Frank Zondag, 17 december 2012....

Documents

Transcript of Beroepsopdracht 2...Beroepsopdracht 2.1 De 6e Montessorischool Anne Frank Zondag, 17 december 2012....