Prachtvondsten

ColofonISSN-1568-8968

PrachtVondsten is een speciale uitgave van ‘Tussen Antiek & Verzamelen’

en wordt uitgegeven door ACB Media te Vlagtwedde

UitgeverDiana Wassing

Redactionele bijdragen van;Bernard van Noordwijk , Friedy en Gerrit Kamp

AbonnementenNL: € 19,95, West Europa: € 35,00

Overige landen Europa: € 55,00

Dit is voor 4 nummers, te verschijnen eind maart, juni,

september en december.

Losse nummers zijn te bestellen via: [email protected]

Opzeggingen dienen uiterlijk 31 oktober 2011 schriftelijk of

per email door ACB Media ontvangen te zijn.

Rekening informatieING 78.18.512 ten name van ACB Media te Vlagtwedde

Redactie en administratieACB Media, Prachtvondsten

Kraaikampweg 24, 9541 BR Vlagtwedde

Telefoon: 0599- 345 770

Fax: 0599 -345 779

Administratrice Sandra Smit, Email: [email protected]

Website: www.vingerhoeden.nl en later: www.prachtvondsten.nl

KvK inschr.nr.: Groningen: 09097443

Advertentieverkoop:Anneke de Lange-Weesjes : [email protected]

Anita Langes-Drenth : [email protected]

DeadlinesSluitingsdatum volgende (september)uitgave: woensdag 31 augustus 2011.

OpmaakAdvanced Media te Veendam

Drukwerk & VerzendingDrukkerij Veldhuis bv te Raalte

VerzamelaarsplatformPrachtvondsten is aangesloten bij het

Nationaal Verzamelaars Platform

Copyright 1985-2011:Uitgeverij ACB Media te Vlagtwedde.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of over-

genomen in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch,

mechanisch, door fotokopiëen of enige andere manier, zonder

voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze

en naar beste weten is samengesteld. Evenwel kunnen uitgever

en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid en/of

volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden

dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke

aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen

die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Gebruikers van

dit blad wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet

geisoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun kennis en

ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Hoe het nu is

Na aanpassen pay-o�

2pvAlles over vingerhoeden, antiek naaigerei, quilten, zilver & porseleinPrachtVondsten

5 Voorwoord

12Email

Cloisonné op vingerhoeden

20Evenemen-

tentips voor verzamelaars

6Daniel Riccio over zijn vingerhoeden

16Vingerhoeden uit Lapland

Inhoud PrachtVondsten

24 Bloemen op Bijbelzilver

30 Boekentips

36 Geschiedenis quilten, deel IV

39 Tussen Antiek & Verzamelen

nr. 273DECEMBER

2010

Winkel adviesprijs: € 4,95 26e jaargang

kraaikampweg 24, 9541 BR Vlagtwedde, telefoon: 0599-345770, www.tussenkunstenverzamelen.nl

Hét blad voor verzamelaarsMet ruim 1200 evenementen en vele inkooptipsPuzzel mee en win!Met ruim 1200 evenementen en vele inkooptips

EN NOG VEEL MEER! BP

CU

LTU

UR

HIS

TOR

ISC

H m

aa

nd

bla

dC

ULT

UU

RH

ISTO

RIS

CH

ma

an

db

lad

CU

LTU

UR

HIS

TOR

ISC

H m

aa

nd

bla

dC

ULT

UU

RH

ISTO

RIS

CH

ma

an

db

lad

CU

LTU

UR

HIS

TOR

ISC

H m

aa

nd

bla

d

DECEMBER SPECIAL

VOL BOEIENDE

VERZAMELINGEN

22Laat je versieren

27Palais Royal parelmoer

34Porselein in Nederland

38Winkel-adressen

Inhoud PrachtVondsten

3 pvAlles over vingerhoeden, antiek naaigerei, quilten, zilver & porseleinPrachtVondsten

Z ILVERSTADSCHOONHOVEN

ZILVERSTAD/KLOKKENDORPSCHOONHOVEN/LEKKERKERK

CADEAUDORPLEKKERKERK

Haven 1-13SchoonhovenTel. (0182) 38 26 [email protected]

Een unieke collectie antiek Nederlands zilver, verzamelobjecten, antieke en occasion sieraden.

Grootste zilveren juwelierscollectie van Nederland.

BEZOEK ONZE (WEB)WINKEL

Duizendenverschillende items.

Dagelijks nieuwe aanwinsten.

Vrijdag koopavond. Gratis parkeren nabij het Schoonhovense veer.

Duizenden

18e eeuws porselein in hedendaagse architectuur

28 mei t&m 28 aug 2011

Meer info — kunsthalkade.nlK/-\dE / Kunsthal in /-\mersfoort

M E I S S E N

/\ SO − I L

'Tur

k', p

ors

ele

in, c

irca

174

5, 2

6 c

m. C

our

tesy

: pri

vé

colle

ctie

Expositie Verborgen Schatten, t/m 24 september 2011,

Streekmuseum voor de Krimpenerwaard

Iedere dinsdagmorgen werkt een groep vrijwil-

ligers aan de registratie en documentatie van

de textielcollectie. Naast lange onderbroeken,

schorten, babyhemdjes etc. betreft dit ook een

grote verscheidenheid aan oud handwerk.

Deze zomer zijn de verborgen schatten van het

depot tentoongesteld en kunt u genieten van

de fraaie handwerkcollectie van het museum.

Om de kunst van het handwerken weer eens

op te frissen, kunt u bij bezoek aan de expositie

Verborgen Schatten, een blanco lapje mee

nemen. Borduur, haak of brei uw eigen lapje

en lever deze weer in bij het museum. Zou het

lukken om van al deze kunstwerkjes de langste

handbewerkte lap ter wereld te maken en in

het Guiness Book of Records te komen?

Streekmuseum voor de KrimpenerwaardIJsseldijk 312

2922 BM Krimpen aan den IJssel

www.streekmuseumkrimpenerwaard.nl

En toch is er geleidelijk een dilemma aan

het ontstaan op onze redactie. Dat u volop

geïnteresseerd bent in vingerhoeden en het

antieke naaigerei, dat is bekend bij ons. Maar

breidt uw interesse zich daarna meer uit

richting alle mogelijke textiele werkvormen.

Of….wordt u juist meer geboeid door mate-

rialen als porselein en zilver. Want ook over

porselein, goud en zilver valt ongelooflijk veel

te vertellen. Zelf denken wij dat het een het

ander niet hoeft uit te sluiten. Vandaar dat wij

in de afgelopen uitgaven aan beide richtingen

redactionele aandacht hebben besteed.

Omdat we u niet teleur willen stellen, nodi-

gen we u van harte uit, ons te laten weten

welke richting uw voorkeur heeft. Dat kan

gratis en snel door een email te sturen naar

[email protected]

Ook zullen we een aantal lezers onder u in

september opbellen om een kort lezerson-

derzoek met u door te nemen. Dan horen

tenslotte van u zelf waar uw wensen liggen

betreffende PrachtVondsten.

Verder zou ik u nog op 2 dingen attent willen

maken.

1. In het hart van deze PrachtVondsten bevindt zich weer een overzicht met evene-

menten. Dit keer hebben we er meer tijd en

aandacht besteed zodat de evenementen

waarschijnlijk beter aansluiten bij uw

interesses. Ook hebben we een overzicht met

interessante en passende tentoonstellingen

toegevoegd. Voor een fijne en wellicht boei-

ende dag uit.

2. Eindelijk is het zover….in de maand augustus gaat onze website bouwer na zijn

welverdiende vakantie aan de slag met een

eigen website voor PrachtVondsten. We

zijn heel benieuwd en we gaan er vanuit

dat de nieuwe site eind augustus ook voor

uw gebruik klaar is. Dan kunnen we u ook

tussen de uitgaven door extra informeren

over vingerhoeden, antiek naaigerei, textiele

werkvormen…..of toch maar liever porselein,

(klein)zilver en goud?!

Voor nu….veel leesplezier

en een heerlijke fijne zomer

toegewenst! Geniet ervan!

Diana Wassing

Denkt u met ons mee?Beste lezers,

Op elke redactie wordt er van tijd tot tijd gediscussieerd over de koers van

een blad. Op zich een gezonde situatie natuurlijk. Om actueel te blijven en u

als lezer te kunnen blijven boeien willen we graag weten waar uw interesses

liggen. En om het blad te kunnen blijven bekostigen proberen we vanzelfspre-

kend ook nieuwe lezers te trekken door de inhoud zo gevarieerd mogelijk te

maken. Begrijpt u me goed, de basis van PrachtVondsten zal nog lange tijd uit

alle mogelijke soorten vingerhoeden bestaan.


Vingerhoeden worden al sinds jaar en dag

internationaal gewaardeerd en verzameld. Zo

kwamen we onlangs in contact met de Amerikaan

Daniel Riccio, een kunstenaar die al ruim 25 jaar

van vingerhoeden ware kunstwerkjes maakt.

Hieronder vertelt hij zelf over zijn passie voor de

vingerhoed.

“In de vroege 80-jaren raakte ik geïnteres-

seerd in vingerhoeden maken. Vingerhoeden

maken is een vaardigheid waar traditionele

metaal smeden trots op zijn en ik wilde ook

graag onderdeel worden van dit erfgoed.

Mijn eerste vingerhoeden waren echte

gebruiksvoorwerpen. Waren in het begin

de functionaliteit van de vingerhoeden

mijn uitgangspunt, later leek het mij een

goed idee om meer nadruk te leggen op het

visuele aspect. Ik begon de vingerhoed als

een artistieke uiting te zien.

Het decoreren van de oppervlakte was een

manier om meer visuele waarde toe te

voegen aan de vingerhoed. Het veranderen

van vorm was ook het overwegen waard. Ik

zocht een thema waarvan de vorm zich zou

lenen voor een vingerhoed en kwam op de

uil. Ik voegde de vorm van de uil samen met

de taps toelopende vorm van de vingerhoed.

Daarna voegde ik details toe om de uil verder

te definiëren en textuur om de oppervlakten

te verrijken. Ik deed mijn uiterste best om de

vorm simpel en eenvoudig te houden. Er zijn

geen open ruimtes. Uitstekende delen zoals

poten en vleugels zijn plat gemaakt en tegen

het oppervlak bevestigd. Je kunt dat zelf ook

doen door je armen en benen op te vouwen

en ze tegen je lichaam te houden om minder

ruimte in beslag te nemen. De Japanners

hebben dit concept tot kunst verheven met

hun Netsuke snijwerken. In dezelfde stijl

heb ik van de brulkikker, de olifant en de

schildpad vingerhoeden gemaakt.

Op een dag opperde een attente klant een

suggestie voor een nieuwe vingerhoed.

Passie voor vinger-hoeden



“Maak een vingerhoed die lijkt op een klosje

garen”. Ze had gelijk. Een vingerhoed is

nauw verwant aan naaigerei. Ik ging aan het

werk met dit idee en kwam uit bij de Singer

Naaimachine vingerhoed. Ik gaf de allereerste

aan haar. Het was ook rond deze tijd dat de

interesse van een vertegenwoordiger van

de Smithsonian ’s catalogus gewekt werd

in enkele van de nieuwe ontwerpen. Ik

kreeg een aanvraag voor een vingerhoed die

geschikt zou zijn voor de voorjaar catalogus.

Ik had een paar ideeën en diende deze in als

schetsen. Eén tekening werd geselecteerd

vanwege het romantische gebruik van

bloemen(rozen en vergeet-mij-nietjes).

Ik werkte deze vingerhoed verder uit en

creëerde zo de Rozen Vingerhoed.

De Nationale Flora en Fauna Federatie had

een andere invalshoek. De Kikker/vijver

vingerhoed werd ontworpen om geld in te

zamelen voor behoud van de moerassen.

Deze vingerhoed nam de vorm aan van een

diorama. De bovenkant van de vingerhoed

bestaat uit een vlot van leliebladeren. Er zit

een kikker bovenop en er steekt een boom-

stam bovenuit om aan te geven dat dit een

nieuw moeras is. De zijkant van de vinger-

hoed is opgemaakt in laag reliëf en illustreert

de vijver onder de lelies.

De regenwoudvingerhoed was ook een

overgangsontwerp. Deze ging net een stapje

verder en liet de bovenkant van de vinger-

hoed verder uitdijen boven het lichaam van

de vingerhoed. Een toekan en boom staan

vrij bovenop de vingerhoed, waardoor deze

fungeert als basis. Vele ontwerpen volgden

in deze stijl. Daarbij werden de bovenkanten

steeds hoger en breder.

Ik heb vele ideeën geïntroduceerd in de

vervaardiging van mijn vingerhoeden. Kleine

veranderingen in de filosofie hebben geleid

tot uitgesproken stijlen in de vingerhoeden.

Ik houd ervan om unieke stukken te maken.


Dit is een tijd waarin ik luister naar mijn

innerlijke stem, en waarin ik meer uitge-

breide composities verken en de grenzen van

mijn expertise opzoek. De uiteindelijke resul-

taten zijn dan meer kunst dan gebruiksvoor-

werp. Het onderwerp kan dan heel gevarieerd

zijn: teddy beren, acrobaten, zeeschappen,

speelgoed maar eigenlijk kan het van alles

zijn. Mijn ideeën komen uit allerlei hoeken

en de mogelijkheden zijn eindeloos, maar er

is ook een keerzijde. Er gaat ontzettend veel

tijd zitten in deze exotische vormen. Maar

hoe ingewikkeld al deze ontwerpen ook lijken

te zijn, ze hebben allemaal een vingerhoed

als basisvorm.

Momenteel ben ik al 25 jaar bezig met vinger-

hoeden maken. Er zijn veel experimenten en

aanpassingen in mijn aanpak geweest. Al met

al is mijn werk toch herkenbaar gebleven. Als

het een Riccio ontwerp is, dan ziet het er ook

uit als één.

Over bronsBrons is een legering van koper en andere

metalen. Een metaal legering is een manier


om de inzetbaarheid te verbeteren. Bronzen

worden in verschillende verhoudingen

gemixt wat effect heeft op de sterkte,

werkbaarheid en kleur. De kennis en de

techniek van het brons maken is iets wat

al duizenden jaren onderdeel uitmaakt van

onze beschaving. Door haar schoonheid,

duurzaamheid en werkbaarheid is het altijd

een populair metaal geweest voor het maken

van kunstwerken. Ik maak vingerhoeden

tot kunstwerken. Om de traditie in ere te

houden, maak ik ze in brons.

Een nieuw ontwerp maken Als ik een nieuw ontwerp begin, maak ik

eerst een model in was. Een model maken

is een zeer precies werkje dat stap voor stap

moet gebeuren en vele uren in beslag kan

nemen. Ik gebruik verschillende soorten was

met elk zijn unieke eigenschap. Sommige

zijn hard en kunnen bewerkt worden met

kleine mesjes, niet veel anders dan je hout

zou bewerken. Andere zijn weer kneedbaar

als toffee, en kunnen vormgegeven worden

met de vingers in vloeiende vormen als

bijvoorbeeld bloemen. Alle was kan gesmol-

ten worden. Vele kleine onderdelen kunnen

samengesmolten worden tot een complex

geheel. De creatieve mogelijkheden zijn

eindeloos. Veel tijd en moeite wordt besteed

aan het concept en het ontwerp voor het

model maken begint. Soms werk ik maanden

aan een ontwerp voor het daadwerkelijk op

de werktafel komt te liggen.

Het giet procesAls een wasmodel gecompleteerd is, voeg ik

wassen staafjes toe die het model rechtop

houden en kanaaltjes vormen in de mal. Deze

kanaaltjes worden poorten genoemd. Deze

hele constructie wordt dan in een lege roest-

vrijstalen kan gezet, ongeveer zo groot als en

lijkend op een koffiekan. Dan mix ik gips tot

ongeveer de dikte van pannenkoekenbeslag


en giet dat over het model totdat deze

volledig is ondergedompeld. Na ongeveer 10

minuten begint de mix hard te worden. Nu

hebben we een mal. De mal wordt dan verhit

in een over tot een temperatuur van 1325 F.

of wel 718 C. Binnenin de mal smelt dan de

was en stroomt eruit via de poorten. De holte

die zo ontstaat in de mal is een exacte replica

van het originele model, en de poorten zijn

nu lege doorgangen. Deze techniek wordt

aangeduid als de “verloren was”methode.

Nu is de mal klaar om het brons te ontvan-

gen. Ik verhit mijn brons tot ongeveer 2000

F of wel 1093 C. Bij deze temperatuur is het


een dikke vloeistof. Ik zorg ervoor

dat ik mijn trechter zo positioneer

dat het vloeibare brons door

dezelfde paden naar binnen kan

stromen als waar de gesmolten

was door naar buiten stroomde.

Om de fijne details van mijn werk

te bereiken wordt het brons niet

alleen gegoten maar onder grote druk in de

mal geperst door het gebruik van een grote

centrifuge. Nadat het metaal geïnjecteerd is

wordt de mal gekoeld totdat het te hanteren

is. Om het stuk in de mal te bereiken wordt

erop gehamerd zodat het gips breekt. De

metalen poorten worden eraf gezaagd en het

stuk wordt zorgvuldig schoongemaakt en

geschuurd. Daarna wordt het gepolijst. Dit

brengt de accenten naar boven en onthuld

de schoonheid van metaal. Verschillende

patineerlagen worden aangebracht om de

achtergrond te kleuren of verrijken. Het

stuk wordt afgemaakt door een tweede

polijstbeurt. Als laatste kan een lak worden

aangebracht om de aangebrachte accenten te

beschermen. Voor meer informatie over het

hoe en waarom achter het maken van mijn

vingerhoeden kunt u kijken op de website

onder het kopje About Riccio Thimbles”

www.danielriccio.com

Wie kent ze niet: de prachtige sierschalen en vasen

in Chinese restaurants, vervaardigd van koper en

als een mozaïk versierd met allerlei afbeeldingen.

Deze techniek noemen we: cloisonné.

Cloisonné is een op zichzelf staande kunst en

kan niet zondermeer gerangschikt worden onder

emailleerwerk, want ook porselein kent cloisonné

en daar komt geen email aan te pas. Het Franse

woord ‘Cloison’ betekent gewoon ‘dijk’ en daarmee

wordt reeds aangegeven, dat er opstaande rand-

jes, tussenschotjes, op een voorwerp aangebracht

worden, waardoor er open vlakjes ontstaan, die

opgevuld kunnen worden met allerlei kleuren

email. Het uitzettings en krimpingspercentage bij

het branden en afkoelen moet gelijk zijn aan dat

van het materiaal waar op geëmailleerd wordt.

Kunstenaars gebruiken het liefst koper als onder-

grond terwijl edelsmeden zilver of goud gebruiken.

Overigens, email voor cloisonné wordt heden ten

dage voornamelijk in poedervorm verwerkt.

De geschiedenis van het cloisonné gaat terug

tot het oude Egypte, waar men reeds gouden

voorwerpen vervaardigde met de boven

beschreven tussenschotjes en vervolgens

de open vlakjes opvulde met edelstenen in

de kleuren terra, wit en lapis lazuli, die qua

kleur schitterend contrasteerden met het

goud.

Rond 900 na Chr. gebruikten de Byzantijnen

dezelfde techniek, eveneens op gouden

voorwerpen; zij waren het, die voor het eerst

een soort glaspasta verwerkten, dat tussen de

dijkjes aangebracht werd. Bij het branden op

hoge temperaturen smolt de pasta, hechtte

zich aan het metaal en na het afkoelen schit-

terden de kleuren in hun volle pracht net als

bij goud.

Het is niet bekend wanneer de techniek naar

China gebracht is, men vermoedt zelfs, dat

de Chinezen het zelf ontwikkeld hebben. Zij

gebruikten namelijk al heel vroeg koperen

draadjes in porselein, om de verschillende

glazuurkleuren van elkaar te scheiden.

In Limoges, Frankrijk, ontwikkelde zich de

cloisonné techniek reeds vanaf de 12e eeuw.

Zij gebruikten het, net als de Chinezen,

allereerst voor porselein, maar ook koperen

voorwerpen zijn bekend. Ongeveer 1500

na Chr. werd emailpoeder ontwikkeld, dat

hetzelfde uitzettingscoëfficient had als zilver

en koper.

CloisonnéTekst en foto’s: Friedy en Gerrit Kamp

Rusland maakt gebruik van

gedraaide metalen draadjes


Het meeste cloisonné stamt echter uit China,

en vormt reeds eeuwen lang een deel van de

Chinese cultuur. Vooral de 1-1,5 meter hoge

vazen oogsten bewondering. Het vervaar-

digen van cloisonné bestaat uit meerdere

stappen:

Eerste stap: Het vormen van het voorwerp

uit metaal; voornamelijk koper of zilver. Voor

juwelen wordt nog steeds goud gebruikt.

Tweede stap: Het buigen van de metalen

draadjes tot een vorm; meestal gebeurt dit

met de hand. Dit is een uiterst precies en

tijdrovend werk: hiermee wordt immers het

patroon bepaald.

Derde stap: Het solderen of lijmen van deze

voorgevormde draadjes op het betreffende

object. Ook dit behoort zéér accuraat te

gebeuren. Vaak wordt het hele patroon van

draadjes ingebed in een onderlaag van email

op het voorwerp.

Vierde stap: het mengen van de kleuren,

die elk een grote hittebestendigheid moeten

hebben.

Vijfde stap: Het zorgvuldig vullen van

de open vlakjes (cellen genaamd) met de

kleuren, dit is het belangrijkste werk. De

kleuren met de hoogste smelttemperatuur

worden het eerst verwerkt. Na het opbrengen

van iedere kleur wordt het voorwerp steevast

eerst in een emailoven gebrand. Iedere kleur

wordt in minimaal drie lagen opgebracht. Om

een goed resultaat te bereiken, gaat het object

dus vele malen de oven in, telkens na het

aanbrengen van een nieuwe laag. Zodoende

kan een siervoorwerp wel tot vijftien keer

de oven ingaan! Tijdens dit lange proces van

steeds maar weer kleuren aanbrengen en

op hoge temperaturen branden, kan er heel

veel mis gaan. Juist daarom getuigt cloisonné

werk van groot vakmanschap.

Zesde stap: Het schuren (met de hand) tot

het gehele oppervlak geëgaliseerd is en gelijk

is aan de hoogte van de draadjes.

12

Zevende stap: Het geheel polijsten tot er een

glanzend oppervlak ontstaat.

Achtste stap: Het uiteindelijke vergulden,

waardoor het cloisonné zijn bijzondere

uitstraling verkrijgt.

Vele voorwerpen van cloisonné zijn kunstige

meesterstukjes; zó mooi, zó verschillend en

bovendien zeer gecompliceerd. De kunste-

naars leggen een perfectionisme aan de dag,

waarmee zij zichzelf blijkbaar iedere keer

weer in precisie en creativiteit overtreffen.

Chinese lakVaak wordt cloisonné gecombineerd

met rode, Chinese lak. Ook dit is

een zeer oud procédé; de oudst

bekende voorwerpen dateren

van omstreeks 430 v. Chr. De lak

wordt, net als rubber, als sap uit

een boom gewonnen. Deze bomen

groeien alleen in China en Japan.

Aanvankelijk werd het gebruikt

om voorwerpen, zoals kruiken van

zowel klei als ook hout, waterdicht te maken.

Aangezien de structuur van het materiaal

zacht en glanzend was, gebruikte men het

ook om oppervlakken glad te maken. De

glans was echter zo mooi, dat men het al

snel als decoratie ging aanbrengen op allerle

voorwerpen. De vroegste decoratie met lak

was zwart en rood. Eerst gebruikte men klei

als ondergrond, later hout. Tegenwoordig

kunnen allerlei materialen gebruikt worden

voor dit werk. Er worden zelfs meubels

van gemaakt. U heeft vast wel eens in een

Chinees restaurant een tafeltje, een grote

vaas of een schaal van rode lak gezien.

De meest bewerkelijke techniek heet qié-

hóng, rood laksnijwerk. Daarbij bedekken tot

wel honderd flinterdunne laklagen het object

waarin sierlijke, vaak ingewikkelde patronen

uitgesneden worden. Kunstenaars laten zich

graag inspireren door oude bronzen

vazen, die door hun grote variatie en

ingewikkelde patronen zich uitstekend

lenen als voorbeeld voor laksnijwerk.

Vandaag de dag word het beroep van

laksnijwerk hoofdzakelijk nog in Bejin

uitgeoefend.

Het verzamelen van cloisonné en

Chinees lakwerk is op zich een boei-

ende hobby. Voor de vingerhoedverzamelaar

is er eveneens een zeer grote keuze van beide

materialen te vinden. Let eens op de kleur-

rijke motieven en zorgvuldig aangebrachte

cloisons. Als dit werk in Europa vervaardigd

zou worden, zouden de vingerhoeden een

vermogen kosten!

Lak

met

kar

akte

rtek

ens.



Etruskische kunst, in Duitsland

vervaardigd. Tombak, verguld.

Duidelijk is te zien, hoe het

draadje gebogen werd.

Alleen email tussen het draad-

werk aangebracht geeft een

transparant effect.

Een voorbeeld van Russisch

cloisonné op edelmetaal, zilver,

verguld.

Typisch voor Limoges

is de ronde top.

Waarschijnlijk ook een

vingerhoed uit Limoges.

14

Finland werd circa 2000 jaar geleden reeds

door de Laplanders bewoond. De Romeinse

geschiedschrijver Tacitus noemde hen in 98

na Chr. al. Dit nomadenvolk trok aanvan-

kelijk achter de dieren aan; nu echter trekt

men niet meer maar leeft van visserij jacht

en rendierteelt. Doordat het van oorsprong

een trekkersvolk is, komen ze niet alleen in

Finland maar tevens in Noorwegen, Zweden

en Rusland voor. In totaal praten we over 40

000 tot 70 000 personen. De Noren noemen

hen “Fin”, de Zweden “Lap” en de Finnen

noemen hen “Lappalainen” of “Saamelainen”.

Zij zelf noemen zich Samen. Men beschikt

over een eigen taal met maar liefst negen

dialecten. Ook hebben zij eigen zeden,

gewoonten en een geheel eigen cultuur.

SUBKOP gebruik van vinger-

hoeden

De Italiaanse geschiedschrij-

ver Acerbi verhaalt dat de

Lappen zeer arm waren en

eenvoudig gekleed door het

leven gingen. Daarin is veel

veranderd, want hun huidige

kleding is erg kleurrijk. Zij

maakten hun kleding en

schoeisel geheel zelf. Naalden en vingerhoe-

den moeten door hen dan ook al in een vroeg

stadium gebruikt zijn.

Het ligt voor de hand dat de eerste vingerhoe-

den uit leer bestonden, want in de gebieden

waar de Laplanders zwierven, kwamen geen

metalen voor. En als men al over metalen

beschikte vervaardigde men daar liever

wapens van om zich tegen de wolf of beer

te kunnen weren. Voorbeelden van leer zijn

niet bekend; waarschijnlijk omdat leer snel

verteert.

Been zou ook nog een mogelijkheid kunnen

zijn, maar ook daar zijn nooit voorbeelden

Een enthousiast vingerhoedverzamelaarsechtpaar uit Finland, Martti en Irja Helsilä, heeft veel moeite

gedaan om meer te weten te komen over in Lapland gebruikte vingerhoeden. Hoe meer zij zochten, hoe

meer bleek, dat er van deze gebruiksvoorwerpjes eigenlijk niets bewaard gebleven is. Wel zijn er in de

loop der jaren vele moderne vingerhoeden verschenen, die echter meer als souvenir zijn gedacht. Zelf

bezitten zij ongeveer 65 vingerhoeden uit Lapland. Hun zoektocht hebben zij in dit artikel verwoord.

Martti en Irja verzamelen ondertussen vijfentwintig jaar en reizen nogal veel. Daardoor hebben zij veel

kennis opgedaan over allerlei makers in diverse landen.

Vingerhoeden uit Lapland

Tekst en foto’s: Friedy en Gerrit Kamp


van opgedoken. Het ligt ook niet zo voor de

hand, want runderen en paarden kwamen

bij de Lappen nauwelijks voor. En voor de

beer had men teveel ontzag; men zag hem als

een soort god. Er zijn wel sieraden, armban-

den en amuletten van berenbeen bekend.

De Eskimo’s daarentegen gebruikten wel

naairingen van been, maar bij de Laplanders

ontbreekt tot op heden elk bewijs.

SUBKOP Sormikota

Een heel speciale vorm is een ’sormikota’

wat vrij vertaald “vingertent” betekent. Het

is een uit gelooid rendierleder vervaardigde

huls, met plantaardige verf geverfd; het garen

waarmee de beide einden bijeen gehouden

worden, is versterkt met was. Dit is wel door

de Lappen als vingerbeschermer gebruikt.

Op de foto zijn twee exemplaren te zien, de

rechter stamt uit begin 1900 en is ongeveer

drie jaar lang gebruikt.

In de loop der jaren doken wel vingerhoeden

van berkenbast en rendierhoorn (zie foto’s)

op. Voor zover mij bekend, zijn deze voor de

toeristen gemaakt en nooit echt gebruikt. Het

bijzondere hieraan is echter dat de vinger-

hoeden van rendierhoorn gegraveerd zijn

met oude symbolen van de Samense goden.

Voor hen hadden de dieren een ziel en zij

aanbaden de zon, de maan en andere natuur-

verschijnselen. Er bestaan nu nog een paar

priesters, of sjamanen, die deze godsdienst

doorgeven. Sommigen zien hen als tovenaars,

anderen als genezers.

De afgebeelde vingerhoeden met deze

gravures zijn in het meest noordelijk gelegen

dorp van Finland, dus dichtbij de Noordpool

gemaakt.

Martti en Irja Helsilä

Finland

Zilver Irja

Met Staaltop 19e eeuw

Rookkwarts


BootMaan

Rendier kalf

Shamaan drum

Sneeuwkristal

Hoorngod

Jachtgod

Idool


Vis

Vogels

Zon

Rendier

Rendierhoorn zilvertop

Zandsteen

Labradorit

Dondergod


pvAlles over vingerhoeden, antiek naaigerei, quilten, zilver & porseleinPrachtVondsten 20

EVENEMENTENTIPS VOOR VERZAMELAARSZa. 02-07 Deventer Grote Kerkhof Brocante a/d IJssel 0570-600186Wo. 06-07 Den Burg Parkstraat Dag van de Ambachten 0222-312421Do. 07-07 Beekbergen rondom Herv. Kerk Veluwse Avondmarkt www.veluwseavondmarkt.nlZa. 09-07 Deventer Grote Kerkhof Brocante a/d IJssel 0570-600186Do. 14-07 Beekbergen rondom Herv. Kerk Veluwse Avondmarkt www.veluwseavondmarkt.nlDo. 21-07 Beekbergen rondom Herv. Kerk Veluwse Avondmarkt www.veluwseavondmarkt.nlDo. 28-07 Beekbergen rondom Herv. Kerk Veluwse Avondmarkt www.veluwseavondmarkt.nlZa. 30-07 Deventer Grote Kerkhof Brocante a/d IJssel 0570-600186

Wo. 03-08 Staphorst centrum 1e Staphorstdag 0522-464718Do. 04-08 Beekbergen rondom Herv. Kerk Veluwse Avondmarkt www.veluwseavondmarkt.nlZa. 06-08 Selb (Duitsland) Binnenstad en fabriek Porseleinmarkt 0049-(0)92-8788312Wo. 10-08 Staphorst centrum 2e Staphorstdag 0522-464718Do. 11-08 Beekbergen rondom Herv. Kerk Veluwse Avondmarkt www.veluwseavondmarkt.nlZa. 13-08 Brugge (Belgie) Walplein Brugse Kantdagen 0032-(0)50-330072Zo. 14-08 Brugge (Belgie) Walplein Brugse Kantdagen 0032-(0)50-330072Wo. 17-08 Staphorst centrum 3e Staphorstdag 0522-464718Do. 18-08 Beekbergen rondom Herv. Kerk Veluwse Avondmarkt www.veluwseavondmarkt.nlVr. 19-08 Barneveld De Veluwehal Hobbyfestival 035-6565393Za. 20-08 Barneveld De Veluwehal Hobbyfestival 035-6565393Za. 20-08 Zwiep Zwieps Lokaal Brocanteweekend 0180-317379Za. 20-08 Brugge (Belgie) Hallenzalen Belfort op de Markt Int. Beurs poppen en beren 0578-628767Zo. 21-08 Zwiep Zwieps Lokaal Brocanteweekend 0180-317379Zo. 21-08 Brugge (Belgie) Hallenzalen Belfort op de Markt Int. Beurs poppen en beren 0578-628767Do. 25-08 Beekbergen rondom Herv. Kerk Veluwse Avondmarkt www.veluwseavondmarkt.nl

Vr. 02-09 Bunschoten Landwinkel en Handwerkfestijn 033-4564457 Schenkerij De KastanjeboomZa. 03-09 Bleiswijk Floraholland Mega hobbyfestival 035-6565393Za. 03-09 Bunschoten Landwinkel en Handwerkfestijn 033-4564457 Schenkerij De KastanjeboomZo. 04-09 Bleiswijk Floraholland Mega hobbyfestival 035-6565393Zo. 04-09 Bunschoten Landwinkel en Handwerkfestijn 033-4564457 Schenkerij De KastanjeboomVr. 09-09 Rijswijk Darling Market Crea Weekend 070-3075900Za. 10-09 Rijswijk Darling Market Crea Weekend 070-3075900Zo. 11-09 Rijswijk Darling Market Crea Weekend 070-3075900Zo. 11-09 Rijswijk Museum Rijswijk Textielmarkt 070-3903617Wo. 14-09 Schellinkhout Kantklosschool Wijdenes Opendag 0229-503197Vr. 16-09 Venray Evenementenhal Crea Weekend Najaar 0478-519790Za. 17-09 Venray Evenementenhal Crea Weekend Najaar 0478-519790Za. 17-09 Gent (Belgie) Flanders Expo Int.beurs poppen en beren 0578-628767Zo. 18-09 Venray Evenementenhal Crea Weekend Najaar 0478-51979Zo. 18-09 Gent (Belgie) Flanders Expo Int.beurs poppen en beren 0578-628767Za. 24-09 Deventer Lebuinuskerk Hobbyfestival, antieke 035-6565393 poppen verkoopexpositieZa. 24-09 Doesburg Grote Kerk Doesburg Nat. Textiel/ en Vezelmanifestatie 015-2562051Zo. 25-09 Bonheiden (Belgie) Krankhoeve Kantmarkt 0032-(0)15-525675Vr. 30-09 Hardenberg Evenementenhal Crea Weekend Najaar 0523-289898

Za. 01-10 Hardenberg Evenementenhal Creaweekend 0523-289898Zo. 02-10 Hardenberg Evenementenhal Creaweekend 0523-289898


JULI

AUG

.SE

PT.

OK

T.

PrachtVondsten wenst u een zonnige zomer toe!

20 20PrachtVondsten wenst u een zonnige zomer toe!

TENTOONSTELLINGEN / EXPOSITIESPlaatsnaam Museum Informatie Soort Tentoonstelling Datum

Amersfoort Kunsthal KAdE 033-4225030 18e-eeuws porselein t/m 28 aug.

in hedendaagse architectuur

Amsterdam Tassenmuseum Hendrikje 020-5246452 Hoezo Tuttig? t/m 11 sept.

Arnhem Openlucht museum 026-3576111 Kleur bekennen t/m 30 okt.

Bellingwolde Museum 0597-531509 Duikvlucht, Quilttentoonstelling 21 aug. t/m 1 okt.

Brugge (Blg) Kantmuseum 0032-(0)50-330072 Expositie Kant t/m 31 dec.

Delden Zoutmuseum 074-3764546 Kantexpositie t/m 25 juli

Delft Museum Paul 015-2124206 Traditie en vernieuwing, keramiek t/m 30 okt.

Tetar van Elven

Den Haag Gemeente museum 070-3381111 Pablo Picasso, affiches en keramiek t/m 11 sept.

Dordrecht Huis van Gijn 078-6398200 Tussen de Lakens t/m 11 sept.

Giethoorn Museum de Oude Aarde 0521-361313 Van Mammoet ivoor tot Kunst t/m 1 aug.

Goes Museum de Bevelanden 0113-228883 DiverseDamesDecorerenDroogDoeken t/m 11 sept.

Grou Mineralogisch Museum 0566-623636 Quilt ontmoet Steengoed t/m 31 okt.

Haarlem Teylers Museum 023-5160960 Jurriaan Pool, Zilversmid t/m 25 sept.

Hardinxveld- De Koperen Knop 0184-611366 Hollandse Souvenirs 17 sept.

Giessendam

Heerlen Thermenmuseum 045-5605100 Romeins Glas t/m 28 aug.

Horst Museum de Kantfabriek 077-3981650 Het tafelkleed vertelt t/m 25 sept.

Kapelle Fruitteeltmuseum 0113-344904 Quilts met fruitmotieven t/m 30 jan.

Krimpen a/d IJssel Krimpenerwaard 0180-514866 Verborgen Schatten, Handwerkcollectie t/m 24 sept.

Leens Verhildersum 0595-571430 Mode en het Groninger Platteland t/m 11 sept.

Leeuwarden Keramiek Museum 058-2948958 Gelukssymbolen op Chinees Porselein t/m 30 okt.

Leiden Wevershuis 071-3010687 De Uitdaging, tentoonstelling Quilts 13 aug. t/m 18 sept.

Meliskerke World of Silk Galerie 0118-593305 1000 kraanvogels voor Japan t/m 10 okt.

Middelburg Zeeuws Museum 0118-653000 Sits, Grein en Bombazijn, vergeten stoffen t/m 1 dec.

Oldenzaal Museum Palthehuis 0541-513482 Kant in Oldenzaal t/m 29 aug.

Ravenstein Museum voor Vlakglas 0486-411155 Glas en Loodramen t/m 31 dec.

Ravenstein Museum voor Vlakglas 0486-411155 Emaille panelen, objecten en sieraden t/m 31 dec.

Rijswijk Museum Rijswijk 070-3903617 Textiel biënnale t/m 11 sept.

Sebaldeburen Quilt Atelier v/d Horst 0594-612079 Overzicht tentoonstelling t/m 30 sept.

Slochteren Fraeylemaborg 0598-421568 Tradities rond trouwen t/m 23 okt.

Tegelen Keramiekcentrum 077-3260213 Breekbare Waar 4 sept.

Tiendschuur

Thorn Abdijkerk Hoogadellijke Kant. Jan Geelen collectie t/m 30 okt.

Tilburg Textielmuseum 013-5367475 Bloemmotieven in tafeldamast t/m 6 nov.

Tilburg Textielmuseum 013-5367475 Hete Harten Koele Koppen t/m 31 dec.

Veenwouden De Schierstins 0511-472937 Textiele Kunst TeXui t/m 20 aug.

Weert Gemeentemuseum 0495-531920 Gebakken Vroomheid t/m 4 sept.

Wijk aan Zee Burg. Rothestr. 0251-375800 Quiltdiva’s 19 aug.

Zandeweer Anneke Tuitman 0595-435538 Quilts Kieken t/m 30 sept.

Zeist Slot Zeist 030-6921704 Impressions of Indonesia t/m 4 sept.

Zoetermeer Stadsmuseum 079-3164735 Mona Lisa Mania t/m 11 sept.


Onder het motto ‘Laat je versieren!’ viert de

NVKKMS binnenkort haar tweede lustrum. Tien

jaar geleden fuseerde de toenmalige Nederlandse

Kostuumvereniging voor Mode en Streekdracht

(opgericht in 1980) met Het Kantsalet, dat al in

1925 was opgericht. De vereniging verbindt kleine

en grote verzamelaars, studenten en belangstel-

lenden die zich vanuit hun hobby of beroep met

kleding en kleedgedrag bezighouden. Op 23 en

24 september wordt in Gorinchem een feestelijk

samenzijn georganiseerd door en voor de leden.

VersierenKleding zonder enige versiering is er amper.

Door de eeuwen heen, in de westerse en

niet-westerse culturen, hebben we kleding

altijd net iets extra’s willen geven: sierende

toevoegingen die kunnen bestaan uit gebruik

van gepatroneerde stof, vouwen, stroken,

gaten of een speciale techniek, bijzondere

materialen, vormen en motieven. Door die

versieringen proberen we onszelf en de ander

te veroveren! Het woord ‘veroveren’ is daarbij

een synoniem van ‘versieren’ geworden.

‘LAAT JE VERSIEREN!’

Lustrum Nederlandse Vereniging voor Kostuum, Kant, Mode en Streekdracht

Versiering bij de Miao in Guizhou in China, foto Frank Alberts.

Tijdens het 10-jarig bestaan van de NVKKMS

zijn de schijnwerpers gericht op het feestelijk

versieren van kostuums.

ActiviteitenOp vrijdagochtend 23 september worden

de leden ’s ochtends feestelijk onthaald in

Schouwburg De Nieuwe Doelen waar de

burgemeester van Gorinchem het lustrum

officieel zal openen.

Op beide dagen zijn er workshops in het

Gorcums Museum en in Schouwburg De

Nieuwe Doelen worden lezingen houden en

‘kennis en kunde’ uitgewisseld. Ook is er een

vraagbaak op het gebied van handwerktech-

nieken dan wel behoud en beheer van textiel.

De zaterdagmiddag wordt feestelijk afgeslo-

ten met een show van bijzondere kleding

met aspecten van kostuum, kant, mode en

streekdracht met het thema Laat je versieren!

Hierbij zullen de deelnemers het thema in al

zijn facetten tonen.

De vereniging vindt het erg belangrijk om

jongeren te betrekken bij haar activiteiten.

Ook zij kunnen in de vereniging inspiratie

vinden voor hedendaagse kledingontwerpen.

De vereniging heeft een ontwerpwedstrijd

voor de modeafdelingen van de ROC’s van

Tilburg, Eindhoven, Rotterdam en Hilversum

uitgeschreven waarvan de winnaars bij de

show hun creaties laten zien.

Informatie en opgave: www.nvkkms.nl

Robe à la française, Collectie Amsterdam

Achttiende-eeuws geborduurd vest

Collectie Ingrid GrunnillDetail robe à la française, Collectie Amsterdam


BLOEMEN VER-LEVENDIGEN ANTIEK BIJBEL-ZILVER

Tekst: Bernard van Noordwijk

In de zeventiende eeuw werd veel sluitwerk

op kerkboekjes verfraaid met bloemmotieven.

Bijbeltjes kregen – zij het sporadisch – zilveren

sloten die met siernageltjes in bladvorm werden

vastgezet. Het ornamenteren van boekbandjes

ontwikkelde zich in de achttiende eeuw om in de

negentiende tot een hoogtepunt te komen. Boek-

zilver werd voorzien van bijbelse of symbolische

voorstellingen, maar de overhand kreeg toch aan

de natuur ontleende versiering.

GraveerselMensen worden blij van bloemen. Tegen-

woordig wordt zoiets pas erkend als er studie

naar is gedaan. Het afgebeelde bijbeltje heeft

sloten met gegraveerde florale motieven.

Deze figuren zijn anno 1869 prachtig in beide

zilveren sloten gestoken door Andries J.

Nobel te Schoonhoven. Zilver symboliseerde

standvastig vertrouwen.

Een 25-jarig herdenkingsfeest werd niet voor

niks een zilveren jubileum genoemd. Voeg

hieraan toe dat de mens aardiger en vrolijker

wordt van bloemen, zodat de combinatie

zilver met een bloemdecor een ideale versie-

ring was voor kerkboekjes.

BloemrankenRomantische guirlandes waren zinnebeeld

van nieuw leven en toewijding. Geleidelijke

groei en zielsverrijking – betekenissen van

zilver – verduidelijken meteen de verbinte-

nis van bloemen en zilver op bijbelsloten.

Het afgebeelde exemplaar is hiervan een

voorbeeld. Deze versiering kwam niet

uitsluitend op kerkboekjes voor, ook op

doosjes en kokers. Het patroon werd gewalst

uit stroken van dun zilverplaat en afgekort

op de gewenste lengte. In het midden van

de negentiende eeuw werden deze decors

praktisch aan de lopende band gemaakt

en op de gewenste ondergrond gehecht.

Schoonhovense zilversmeden als Littel, van

Ewijck of Nobel vervaardigden dergelijk werk,

maar ook Reitsma in Friesland. Het hier

getoonde boekslot is anno 1858 gemaakt in

Schoonhoven.

Patrones AnnaIn het atelier van Willem Roelfsema te

Winsum werden boeksloten gemaakt, zoals

op de bijgaande foto weergegeven. Zulk sluit-

werk zag er opgewekt uit en werd omstreeks

1860 in tamelijk grote aantallen vervaardigd.

24 25 pvAlles over vingerhoeden, antiek naaigerei, quilten, zilver & porseleinPrachtVondsten 25 pvAlles over vingerhoeden, antiek naaigerei, quilten, zilver & porseleinPrachtVondsten

Zo’n ajour bewerkte sluiting werd gedreven

uit plat zilver en kreeg aan de achterzijde

een verstevigingsstrip. In dit slot staat een

bloem centraal, die vanwege de sterstruc-

tuur refereert aan de zon, maar ook aan

koninklijke macht. In de spirituele symboliek

verwijst de zon plus goud naar Christus en de

maan plus zilver naar Maria. Maria’s moeder

heette Anna en stond te boek als de moeder

van het zilver. Sint Anna is sinds jaar en dag

beschermvrouwe van de zilverwinning en de

zilversmeden.

TudorroosDergelijke kerkboeksloten werden verschil-

lende keren aangetroffen in bijbelzilver van

de Zeeuwse eilanden. Middelburgse edel-

smeden hebben sluitingen gerealiseerd met

dit geciseleerde bloemmotief, wel aangeduid

als een ‘Tudorroos’. Het afgebeelde boekslot

dateert van 1785 en is gemonteerd op een

bijbeltje uit hetzelfde jaar. Vanaf de Middel-

eeuwen was de roos een uiting van vreugde,

genegenheid, verlangen en werd beschouwd

als de koningin van de bloemen. Het roos-

motief in deze zilveren bijbelsluiting duidt

op rijpheid en welvaart. Zilver was synoniem

met voorspoed, kon het kwade vernietigen

en zou demonen afwenden. In veel gevallen

werden dergelijke decors louter gekozen om

de schoonheid van het ontwerp…

OpengewerktVerfraaiing van bijbeltjes sloot nauw aan bij

de ornamentiek van streeksieraden. In het

Noorden werd veel waarde gehecht aan sier-

zilver met bloempatroon, dat terug te vinden

is in accessoires bij de klederdracht. Hendrik

van Giffen, zilversmid te Groningen maakte

omstreeks 1795 een tasbeugel met identieke

open decors als het afgebeelde boekslot. De

uitstraling van onschuld en maagdelijkheid

die aan zilver werd toegeschreven, gevoegd

bij groeikracht, energie en optimisme dat aan

bloemen werd toegedicht, combineert hier

tot een feestelijk samenspel. Het patroon is

uitzonderlijk vormgegeven, de bloem staat

plukbereid en is zorgvuldig afgewerkt. Een

bijbeltje met dergelijk zilverwerk mocht een

pronkstuk heten.

Zuinig met ereIn de veenkolonies werd spaarzaam

omgegaan met luxe. Toch kwamen er

kerkboekjes met zilver voor, die qua uiterlijk

niet onderdeden voor de bijbelversiering van

de notabelen. Zilver betekende burgerlijke

welstand, ook in de turfstreek. In de tweede

helft van de negentiende eeuw gebruikten


edelsmeden als Jan, Hemmo en Cornelis

Hemmes voor Drentse bijbelsloten dun

zilverplaat, dat zij in twee laagjes modelleer-

den. In de onderste zilverlaag werden florale

motieven aangebracht; er bovenop werd een

geopende bloemkelk gemonteerd, zodat het

er voornaam en indrukwekkend uitzag. Zoals

de bloem zijn hoofd draait naar de zon, richt

de mens zich naar het goddelijke licht. Mooi

voor een bijbeltje, toch?

GebedenboekjeDit boekslotje is eind achttiende eeuw

gemaakt in de Zuidelijke Nederlanden. Fraaie

bloempjes zijn in het zilver gegraveerd, het

ene met opgeheven kopje op een kaarsrechte

stengel, het andere met kelkjes op gebogen

steeltjes. De zilversmid heeft hiermee

aangegeven dat bloemen verwijzen naar

oprechtheid en buigzaamheid, maar ook naar

kwetsbaarheid en vergankelijkheid. Deze

eigenschappen, gepaard aan de gangbare

interpretatie van zilver – ontvankelijkheid en

intuïtie – vormden een gelukkige combinatie

in kerkboeksluitingen. Communiegeschenken

werden geregeld in zilver uitgevoerd; wellicht

werd dit gebedenboekje bij zo’n gelegenheid

ooit cadeau gedaan.

JardinièreBloemen en zilver hebben bij veel beschavin-

gen een belangrijke rol gespeeld. In het Oude

Testament staan bloemen voor trouw en

godgevalligheid, getuige de bloeiende staf van

Aäron (Numeri 17 : 23). In de Azteekse kalen-

der symboliseerde de bloem het artistieke en

smaakvolle. In het taoïsme wordt bloesem in

verband gebracht met mystieke verlichting.

Een bloemenmand zoals hier afgebeeld,

stond – met de hoorn van overvloed – in de

christelijke symboliek voor vruchtbaarheid

en weelde. In combinatie met de klassieke

betekenis van zilver (rechtvaardigheid) had

dit een bijbelse betekenis. Er staat immers:

”de uitspraken van een rechtvaardige zijn

als zuiver zilver…” (Spreuken 10 : 20). Een

bekoorlijke uitleg van de bloemenmand, zoals

hier aangebracht door de Leidse zilversmid

Jac. Snarenberg in 1785.

Tenslotte Dit is een willekeurige greep uit het arsenaal

bijbelzilver. Bijna zestig procent van alle

Nederlandse boeksloten is geornamenteerd

met bloemen, bladeren, bloemslingers of

bladerrandjes. Andere figuren of voorstel-

lingen in het zilverwerk werden heel vaak

omlijst met florale motieven. En vrolijkten

daarmee de monotonie van het doorsnee

bijbelslot aanzienlijk op.


Parelmoer en Palais RoyalTekst en foto’s: Friedy en Gerrit Kamp

Een van de wonderlijkste materialen waar

vingerhoeden en naaigerei van vervaardigd zijn, is

wel parelmoer. De manier, waarop dit zijdezachte

materiaal verwerkt werd, wekt alom bewondering.

Voor zover we kunnen nagaan, is er nog nooit een

object van parelmoer in die kwaliteit als verval-

sing nagemaakt. Vele gebruiks- en siervoorwerpen

komen we tegen, dus niet slechts naaigerei. Waar

komen deze toch vandaan? De naam ‘Palais Royal’

valt, eventueel nog een paar jaartallen en dat was

het. Zou de kunst van dit type snijwerk misschien

geheel verloren zijn gegaan?

We zijn er voor u nog eens in gedoken.

Allereerst zien we, dat vooral in de late 18e

eeuw in Frankrijk een bloeiende productie

van allerlei siervoorwerpen ontstond. Het was

gedurende de tijd van verschillende koningen

die alle onder invloed van de ‘Zonnekoning’

Lodewijk XIV naar pracht en praal streefden.

Ook in Engeland komen we dit tegen. Objec-

ten uit die periode zijn kunstvol, verfijnd, en

van een ongekende schoonheid. Was het de

gouden eeuw van die landen? Waarschijnlijk

wel. Hier echter, in de lage landen, zien we de

sporen van het Calvinistisch denken: sober,

eenvoudig, functioneel; zeer zelden protse-

rige tierlantijnen.

‘Palais Royal’ – Koninklijk Paleis Eind 18e eeuw. Het is 1780, kort vóór de

Franse revolutie. Louis Philippe regeerde

in Parijs en onder zijn bewind vonden veel

veranderingen plaats. Hij bezat het Palais

Richelieu, in 1634 gebouwd in opdracht van

de gelijknamige kardinaal. Louis veranderde

het, breidde het paleis uit met twee vleugels

en legde mooie tuinen aan. Vervolgens doopte

hij het om in ‘Palais Royal’ – Koninklijk


Rond 1810 bevond zich het centrum

van parelmoersnijwerk in het

stadje Méru, niet ver van Parijs. Er

werden dominostenen, heften voor

bestek, waaiers, naaiattributen,

toiletartikelen en nog veel meer

vervaardigd. Er is helaas weinig

over bekend; de kunst van het

snijwerk werd overgedragen van

vader op zoon.

Deze artikelen gingen in de

winkeltjes van het Palais Royal

grif van de hand. De high society

was immers altijd op zoek naar

kostbare geschenken voor speciale

gelegenheden.

Speciaal voor die winkeltjes werd

een viooltje op de snuisterijen

gemonteerd, meestal van email gevat in goud.

Viooltje is in het Frans “pensée” en aangezien

het Franse “pensez à moi” – “denk aan

mij” betekent, werd het viooltje een soort

symbool voor een souvenir, een aandenken

dus. Ook ivoor werd daar gesneden. Er zijn

vingerhoeden van ivoor bekend die eveneens

voorzien zijn van dit viooltje. Zekerlijk zijn

er ook ateliers met snijwerk geweest rond

het paleis, dat wordt alom vermeld. Maar het

meeste werk kwam van Méru.

Vingerhoeden en naaigereiOm het tere materiaal te beschermen voor

invloeden van buitenaf -(parelmoer verdraagt

bijvoorbeeld geen zonlicht, dan wordt het

dof)- werden er speciale, kostbare behuizin-

gen voor vervaardigd. Naaidozen, vaak in de

mooiste vormen en ingelegd met mozaïeken

Vingerhoed Wengert

Boekje geopend

28 29 pvAlles over vingerhoeden, antiek naaigerei, quilten, zilver & porseleinPrachtVondsten

verrukken de verzamelaar vandaag de dag

nog steeds. Je vindt ze ovaal, vierkant, in de

vorm van vleugels (piano’s) compleet als

naaitafeltjes en ga zo maar door. Onderin

vaak nog een speeldoosje met meerdere wijs-

jes, in het deksel een spiegeltje, het interieur

uitgevoerd in fluweel of zijde; ieder deeltje

van het geheel kreeg er zijn eigen voorge-

vormd plekje. De naaidozen bevatten niet

alleen vingerhoed, schaar, priem, naalden-

kokertje en rijgpen, nee ook vaak een flesje

reukwater met zilveren of gouden dopje,

garenwindertjes of klosjes. Zelfs mesjes

om brieven of zegels te openen en ander

schrijfgerei zijn in deze dozen te vinden.

Aangezien deze dozen op een Koninklijke

plaats verkocht werden, waren ook deze van

een zeer hoge kwaliteit. Palais Royal dozen

zijn voor een kenner onmiskenbaar, ook al

dragen ze de naam van de makers niet.

Speciaal voor het hof van Charles Xe werd

zulk naaigerei vaak in een doosje in de vorm

van een boek verpakt. Men noemde deze

boekjes het ‘geheime boek’; meestal betrof

het een geschenk aan een geliefde.

Er is weinig bekend over het einde van deze

episode. Nog tot omstreeks 1830 werden

parelmoeren snuisterijen vervaardigd, daarna

wordt het stil. Misschien door de opkomende

industriële revolutie? Wie het weet mag het

zeggen. Misschien een idee om daar eens in

te duiken?

In elk geval zijn de Palais Royal attributen,

hoewel zeer kostbaar, prachtig en het verza-

melen meer dan waard!

Boekje Garenwinders

Interieur

BoekentipsDe TextielgidsGeeft een beknopt overzicht van patronen en motieven in textiele ontwerpen. Elk

hoofdstuk richt zich op een specifiek aspect van een patroon, bijvoorbeeld op gestileer-

de, geometrische, abstracte of verhalende patronen, op patronen die een weergave zijn

van de natuur of van voorwerpen, op patronen van rasters en strepen en patronen die

- delen van - het menselijk lichaam laten zien. Dit toonaangevende, toegankelijke werk

is bedoeld voor iedereen die ooit met bewondering heeft gekeken naar bijvoorbeeld de

krullen van een ingewikkeld brokaat, de symmetrie van damast of het caleidoscopisch

effect van een Art-deco zeefdruk.

Uitgeverij: Librero, Auteur: Clive Edwards, 236 pagina’s Prijs : € 7,95 ISBN: 978-90-8998-079-3 Royal DelftDe Koninklijke Delftsche Aardewerkfabriek ‘De Porceleyne Fles Anno 1653’ (Royal Delft)

is de toonaangevende producent van het authentieke Delftsblauw sieraardewerk en

modern aardewerk. Royal Delft en bloemsierkunstenaar Pim van den Akker sloegen de

handen in elkaar voor dit inspirerende kijkboek. Tijdloze topstukken uit de Royal Delft

collectie worden verrassend eigenzinnig aangekleed en geherinterpreteerd door floraal

designer Pim van den Akker. Pims oog voor detail, zijn gevoel voor composities en

bovenal zijn originele creaties werpen een ander licht op deze eeuwenoude Hollandse

erfenis.

Uitgeverij: Stichting Kunstboek, Auteur: Pim van den Akker

96 pagina’s Prijs: € 39,90 ISBN: 978-90-5856-362-0 (tweetalig, Engels en Nederlands)

Handboek HandwerktechniekenBiedt een zeer uitvoerig overzicht van alle handwerktechnieken. Het prachtig

uitgevoerde boek is opgedeeld in de zeven belangrijkste handwerktechnieken: breien,

haken, borduren, tapisserie, patchwork, appliqueren en quilten, en tot slot technieken

voor de afwerking. Alle hoofdstukken bevatten een overzicht van de belangrijkste

materialen en benodigdheden, de basisvaardigheden om de techniek onder de knie te

krijgen, plus technieken en steken voor de meer ervaren beoefenaar. Elke techniek, van

de eenvoudigste tot de wat ingewikkelder, is geïllustreerd met stap-voor-stap foto’s en

-illustraties.

Uitgeverij: Gottmer, Auteur: Maggi Gordon, 400 pagina’s Prijs : € 29,90 ISBN : 978-90-230-1303-7

Gratis boek voor trouwe abonneesSpeciaal voor onze trouwe lezers doen wij graag iets extra’s. Voor elke uitgave loten wij

4 trouwe abonnees uit. Staat uw naam hieronder? Dan krijgt u als blijk van waardering

binnenkort een prachtig boek dat eerder in deze rubriek Boekentips gepubliceerd is gratis

toegestuurd!

Mw. Van de Steeg, 1221 LD uit Hilversum

Mw. H.H. van Zanten, 4001 DZ uit Tiel

Mw. P. de Jong, 6137 TA uit Sittard

Mw. N.C. de Koe-van der Pol, 8471 DV uit Wolvega

De oude zeven wereldwonderenTot 2010 golden deze als de zeven wereldwonderen. De Piramiden van Cheops, de vuurtoren van Alexandrië, de hangende tuinen van Babylon, het mausoleum te

Halicarnassus, het beeld van Zeus, de tempel van Artimis te Efeze en de kolossus van Rhodes (34m hoog). Prijs voor de hele serie (7): € 25,00Niet los verkrijgbaar

Bruiloft van de eeuw!

Graaf en Gravin van Cambridge - William en Catharine- op hun onver-getelijke bruiloft. Het huwelijk werd bevestigd in de Westminster Abbey te Londen, en was adembenemend! Een drieluik op vingerhoedjes om dit heugelijke feit voor altijd te herdenken.

1. Het Paar.2. Koninklijke Kus.3. Ja, voor altijd!Art. code:10101 7507 Prijs drieluik: € 10,00 Prijs per stuk: € 4,50

Meissen - De Goudvink

De goudvink is zeer geliefd om zijn felle, contrasterende kleuren. Deze heerlijke tuinvogel wordt in Duits “Dompfaff” genoemd. Het grappige is, dat een “pfaff’’ behalve een naaimachine ook een lagere geestelijke kan zijn. Al gauw kunnen we dan de link leg-gen naar een kerkelijk persoon, die in rood en zwart gekleed gaat en dienst doet in een domkerk. Deze beeldige handgeschilderde vingerhoed van Meissen is een plaatje!

Art. code: 1042 2205 Prijs: € 105,00

Bouw aan uw verzameling! Speciale service voor abonneesVingerhoeden speciaal uitgezocht voor abonnees van Prachtvondsten! Bestellen kan via internet -veilig snel en makkelijk; of maak gebruik van bijgaande bestelkaart.Opsturen naar: Frika Porcelain Postbus 2085 7420 AB Deventer Tel/fax: 0570 642 003 - www.vingerhoedwinkel.nl Prijzen zijn exclusief verzendkosten

FI08-01

FI08-03

FI08-4

FI08-02

Jaarvingerhoed 2011

Het Roodstaartje - een bedreigde vogel, komt zowel in struikgewas als in bos voor.

Deze vingerhoed is met de hand geschilderd door Saxonia (D).

Art. code: 1058 2011 Prijs: € 27,50

Twaalf maanden van Rie Cramer.Aan de achterzijde van de vingerhoedjes staat de originele tekst van de betreffende maand. Afgebeeld zijn april, juli, november en januari. Art. code RC08-03 Bestel ze per 3 (kwartaal) voor € 12,00 p. drieArt. code RC08-12 Het hele jaar (12 stuks) voor € 45,00 p. 12

SC08-10 SC08-11 MA08-12 MA08-13 MA08-14 MA08-15

DI08-16 DI08-17 DI08-18 DI08-19 DI08-20 DI08-21

RE08-22 RE08-23 RE08-24 RE08-25 RE08-26 RE08-27

RE08-28 RE08-29 RE08-30 RE08-31 RE08-32 RE08-33

RE08-34 RE08-35 RE08-36 RE08-37 RE08-38 RE08-39Let op: De artikel codes komen geheel overeen met de nummers van de foto’s!SC08-10 Operahouse Sidney; tin op porselein, GB Prijs per stuk: € 18,95SC08-11 Keltisch kruis, tin op porselein, GB Prijs per stuk: € 9,95MA08-12 - MA08-15:Bronzen vingerhoeden uit Mauritius, welbekend. Prijs per stuk: € 18,95DI08-16 Duits cloisonné op tombak € 45,00 DI08-17 - DI08-21: Diversen cloisonné, Rusland en China Prijs per stuk: € 12,95

Van Reutter stammen de nu volgende afbeeldingen van gebouwen in steden:RE08-22: Hamburg - Beroemde winkelstraat JungfernstiegRE08-23: Frankfurt - Gezicht op de Dom

RE08-24: Heidelberg - Oude stad met Slot op de berg.RE08-25: Würzburg - 800 jr. oude vesting Marienberg.RE08-26: Kleve - Het Schwanenschloss, uit 1450RE08-27: Koblenz - Waar Rijn en Moezel samenkomenRE08-28: Neurenberg - ‘Schone Fontein’ uit 14e eeuw RE08-29: Neurenberg - Oude stadspoortRE08-30: Oberammergau - Typisch Beiers dorpRE08-31: Rüdesheim - Drossel (=lijster) steeg; beroemd. RE08-32: Rothenburg - Het wereldberoemde ‘Plönlein’ RE08-33: Trier - Best bewaarde Romeinse stadspoort RE08-34: Zürich - Gezicht op Grossmunster v.a. het meerRE08-35: Wenen- Spaanse RijschoolRE08-36: Berlijn - Brandenburger PoortRE08-37: Keulen - de Dom, gebouwd in de 13e eeuwRE08-38: Bingen a.d. Rijn - Bezienswaardig stadjeRE08-39: Dresden - Liebfrauenkirche, in 2005 herbouwd Prijs per stuk: € 4,50

SC08-10 SC08-11 MA08-12 MA08-13 MA08-14 MA08-15

DI08-16 DI08-17 DI08-18 DI08-19 DI08-20 DI08-21

RE08-22 RE08-23 RE08-24 RE08-25 RE08-26 RE08-27

RE08-28 RE08-29 RE08-30 RE08-31 RE08-32 RE08-33

RE08-34 RE08-35 RE08-36 RE08-37 RE08-38 RE08-39Let op: De artikel codes komen geheel overeen met de nummers van de foto’s!SC08-10 Operahouse Sidney; tin op porselein, GB Prijs per stuk: € 18,95SC08-11 Keltisch kruis, tin op porselein, GB Prijs per stuk: € 9,95MA08-12 - MA08-15:Bronzen vingerhoeden uit Mauritius, welbekend. Prijs per stuk: € 18,95DI08-16 Duits cloisonné op tombak € 45,00 DI08-17 - DI08-21: Diversen cloisonné, Rusland en China Prijs per stuk: € 12,95

Van Reutter stammen de nu volgende afbeeldingen van gebouwen in steden:RE08-22: Hamburg - Beroemde winkelstraat JungfernstiegRE08-23: Frankfurt - Gezicht op de Dom

RE08-24: Heidelberg - Oude stad met Slot op de berg.RE08-25: Würzburg - 800 jr. oude vesting Marienberg.RE08-26: Kleve - Het Schwanenschloss, uit 1450RE08-27: Koblenz - Waar Rijn en Moezel samenkomenRE08-28: Neurenberg - ‘Schone Fontein’ uit 14e eeuw RE08-29: Neurenberg - Oude stadspoortRE08-30: Oberammergau - Typisch Beiers dorpRE08-31: Rüdesheim - Drossel (=lijster) steeg; beroemd. RE08-32: Rothenburg - Het wereldberoemde ‘Plönlein’ RE08-33: Trier - Best bewaarde Romeinse stadspoort RE08-34: Zürich - Gezicht op Grossmunster v.a. het meerRE08-35: Wenen- Spaanse RijschoolRE08-36: Berlijn - Brandenburger PoortRE08-37: Keulen - de Dom, gebouwd in de 13e eeuwRE08-38: Bingen a.d. Rijn - Bezienswaardig stadjeRE08-39: Dresden - Liebfrauenkirche, in 2005 herbouwd Prijs per stuk: € 4,50

KH08-40: Afghanistan - Lapis Lazuli op zilver € 32,50KH08-41: Afghanistan - Koper met zilveren rand € 22,50 KH08-42: Turkoois € 36,00LA08-43: Rendierhoorn - muizenval € 19,50LA08-44: Rendierhoorn - god van de jacht € 19,50LA08-45: Rendierhoorn - god v/d vruchtbaarheid € 19,50

LF08-46: Frans, Limoges - handgeschilderd € 25,00MU08-47: Iers Porseleinkant € 17,50

FI08-48: Vier kastelen. Wales: Caernarfon Castle en Pem-broke Castle, Schotland: Stirling Castle; UK-(Yorkshire): Skipton Castle alle vier voor € 18,00(niet los verkrijgbaar)

Bij aanschaf van een zilveren vingerhoed: een boekje over de zilveren Gabler vingerhoeden uit 1988 gratis. YE08-49: Zilver uit Israël, kangeroe € 34,95 YE08-50: Zilver uit Israël, Maria € 34,95

UL08-51: Boheems kristal, jaarvingerhoed 2010 € 18,50 UL08-52: Boheems kristal, feestelijk gestrikt lint € 18,50UL08-53: Boheems kristal, Vlinder, blauw luster € 18,50WA08-54: Engels tin, februari elfje, ook andere maanden zijn nog verkrijgbaar, bel voor informatie; p.st.: € 12,50SC08-55: Engels porselein met tinnen kat en € 22,50SC08-56: Idem, op kussen; beide handbeschilderd € 22,50RE08-57: Hummel: cadeautjes voor mams € 9,50RE08-58: Hummel: De paden op... € 9,50RE08-59: Hummel: Meisje met geitje € 9,50

KH08-40 KH08-41 KH08- 42 LA08-43 LA08-44 LA08-45

LF08-46 MU08-47 FI08-48 Setje van vier kastelen

GR08-64 GR08-65

GR08-64: Reversspeldje (l), 9kt gouda. Groot: HxB = 18x14 mm € 79,50b. Klein: HxB = 11x10 mm € 69,50

GR08-65: Hangertje (r) plat vingerhoedje, 18x14mm14 kt goud € 62,50

WA08-54 SC08-55 SC08-56 RE08-57 RE08-58 RE08-59

YE08-49 YE08- 50 UL08-51 UL08-52 UL08-53

Greifenkunst (Dld) sieraden van goud. Versiering: de zonnespiraal,een oudgermaans symbool.

Tekst: Dhr. Jobse

Het Gemeentemuseum Weesp heeft een van de

grootste collecties Weesper porselein in Nederland.

Het Weesper porselein is het oudste porselein dat

in Nederland werd geproduceerd.

Naast porselein wordt een overzicht gegeven van

de andere takken van nijverheid die in Weesp

hebben plaatsgevonden. Te denken valt ondermeer

aan de jenever- en bierindustrie, de Koninklijke

Cacaofabriek van C.J. Van Houten en de Magneet

rijwielfabriek.

Het porselein is echter de belangrijkste pijler

van het museum. Naast Weesper porselein

zijn er ook een grote collectie Amstelporse-

lein en enkele stuks Loosdrechts porselein te

zien.

Het verschil met aardewerk is de samenstel-

ling van de klei.

Na het biscuitbakken is het porselein

waterdicht, dit in tegenstelling tot aardewerk,

dat eerst moet worden geglazuurd om het

waterdicht te krijgen.

In het begin van de 18e eeuw werd door de

alchemist J.F. Böttger, in dienst van de Saksi-

sche Keurvorst August de Sterke, de samen-

stelling van de porseleinmassa ontdekt.

In 1710, nu dus 301 jaar geleden, werd te

Meissen de eerste porseleinfabriek in Europa

gesticht.

De fabriek in Meissen produceert tot op de

dag van vandaag nog steeds zeer kostbaar

porselein.

In 1757 werd aan de Kromme Elleboogsteeg

te Weesp, in een voormalige jeneverstokerij,

een fabriek gevestigd voor de fabricage van

porselein en aardewerk. Dit pand bestaat nog

steeds. Anderhalf jaar na de oprichting ging

deze onderneming echter alweer failliet. Van

deze fabriek is wat de productie betreft, niets

bewaard gebleven. Het is daarom niet bekend

of er daadwerkelijk ook porselein werd

geproduceerd.

Porselein in Nederland


De Weesper fabriek werd verkocht aan de

graaf Van Gronsveld Diepenbroick Impel.

De graaf was ondermeer hoofdschout van

Weesp, Weespercarspel en Hoogbijlmer en

baljuw van Muiden van 1750 tot aan zijn

dood in 1771.

Deze graaf was van 1747 tot 1759 gezant te

Berlijn en in staat aan het Hof van Frederik

de Grote diens verzameling porselein te

bestuderen.

De Graaf Van Gronsveld stichtte de fabriek

in 1759. De eerste porseleinfabriek in

Nederland. Omstreeks 1762 werden er door

de porseleinfabriek al zeer goede resultaten

verkregen. Gronsveld wist van begin af aan

uitstekende medewerkers te kiezen. Van

1760 - 1764 werkte de Duitser Niklaus Paul Sr.

als bedrijfsleider in de fabriek. Aangetrokken

door het loon, dat hoger was dan in de Duitse

fabrieken, verrichtten Duitse porseleinwer-

kers het deskundige werk. De Hollanders

waren meest als stokers of schilders werk-

zaam.

Kaolien werd vanuit Duitsland binnenge-

smokkeld en de kwartskeien werden opge-

zocht op de Gooise heide.

De fabriek leverde een kwaliteit die kon

wedijveren met het porselein uit Meissen.

Helaas konden de kwaliteit en al de titels van

de graaf Van Gronsveld niet voorkomen dat

de fabriek failliet ging.

In 1768 werd er geen porselein meer gepro-

duceerd. Van Gronsveld bleef geruïneerd

achter en stierf in 1771 te Amsterdam.

Het Weesper porselein wordt gekenmerkt

door twee gekruiste degens omgeven door

drie bollen; dit merk is ontleend aan het

wapen van de graaf.

In 1774 kocht Dominee De Mol op een veiling

een hoeveelheid porseleinaarde, voorraden,

waaronder een onbeschilderde terrine, en de

inventaris uit de fabriek van Van Gronsveld

en begon in Loosdrecht met de fabricage van

het Loosdrechts porselein. Na 10 jaar moest

ook deze fabriek de deuren sluiten. De fabriek

werd in 1784 door de geldschieters aan de

Amstel voortgezet.

In 1809 werd door Lodewijk Napoleon nog

het predicaat ‘Koninklijk’ toegekend, maar

ook deze fabriek moest de deuren sluiten.

Na 1814 werd niets meer van deze fabriek

vernomen.

Het Gemeentemuseum Weesp is gevestigd

in het 18de eeuwse Stadhuis van Weesp,

Nieuwstraat 41 te Weesp.

Geopend van dinsdag t/m donderdag en

zaterdag en zondag van 13.30 tot 16.30 uur.

Feestdagen gesloten.

www.gemeentemuseumweesp.nl en www.weesp.nl

35 pvAlles over vingerhoeden, antiek naaigerei, quilten, zilver & porseleinPrachtVondsten 34


Quilts met een boodschap Het is niet altijd gemakkelijk om rechtstreeks te

zeggen wat je bedoelt. Vooral niet als er gevaar

dreigt. Dat zie je ook in de geschiedenis van

patchwork en quilten terug. In allerlei omstandig-

heden werden quilts gebruikt om een boodschap

uit te dragen.

HervormingsbewegingenEen quilt is een geschikt medium om in

bedekte termen een verhaal te vertellen.

Vrouwen konden er hun gedachten, wensen

en eisen door kenbaar maken. In de negen-

tiende eeuw hadden vrouwen namelijk niet

zo veel in te brengen in het maatschappelijke

leven. Door de naamgeving van hun quilts

konden ze toch iets van zich laten horen. Ze

gingen ook in georganiseerd verband voor

liefdadige of politieke doeleinden quilts

maken. Met hun naaiwerk ondersteunden zij

de hervormingsbewegingen. Het gaf hun de

gelegenheid leden te werven en met anderen

in contact te komen.

Op deze manier waren vrouwen actief voor

bijvoorbeeld de afschaffing van de slavernij.

BurgeroorlogTijdens de burgeroorlog van 1861 tot 1865

droegen vrouwen aan beide zijden hun

steentje bij door bijvoorbeeld quilts te maken

voor de soldaten in het leger. Ze maakten

daarnaast ook quilts voor verlotingen. De

opbrengst van deze verlotingen werd gebruikt

om de kostbare oorlog te helpen financieren.

Er zijn erg veel quilts uit die periode bewaard

gebleven. Dit geeft aan dat er een behoorlijke

hoeveelheid quilts gemaakt moet zijn in die

tijd. Een geliefd patroon voor patchwork was

in die tijd de vlag van het eigen land. Sympa-

thisanten van één van beide partijen knipten

de vlag in duizend stukjes en maakten

daarvan een nieuw patroon voor een quilt.

AlcoholgebruikEén van de ideële doelen waar de vrouwen

zich met hun patchwork sterk voor maakten,

was de beperking van het alcoholgebruik.

Quilts werden vaak in blauw-wit gemaakt, de

officiële kleuren van de instelling voor drank-

bestrijding. Veel dames zetten zich hiervoor

in. Waarschijnlijk ook omdat zij aan den lijve

ondervonden wat drankmisbruik voor scha-

delijke gevolgen kan hebben.

Geschiedenis Patchwork en Quilten Deel IV

ontstond een nieuw soort quilts. Het waren

de Victoriaanse ‘crazy-quilts’. Deze quilts

waren gemaakt van ogenschijnlijk willekeurig

geplaatste lapjes die in grillige vormen waren

geknipt. De industrie speelde hierop in door

afvallapjes te koop aan te bieden. Ook werden

er stoffen met grillige patronen gedrukt,

zodat een crazy-quilt in blokvorm aan elkaar

gezet kon worden. De lapjes werden op een

ondergrond vastgezet met borduursteken,

zodat het geheel er nog drukker uit ging zien.

Het heel druk versieren van het interieur was

in deze tijd namelijk gebruikelijk. Ook quilts

werden hier veelvuldig voor gebruikt.

36 37 pvAlles over vingerhoeden, antiek naaigerei, quilten, zilver & porseleinPrachtVondsten

VrouwenkiesrechtVanuit de naaiclubs werd ook fel gestreden

voor het vrouwenkiesrecht. De politieke leid-

sters die dat opleverde, keken echter al vrij

snel neer op het handwerk. Ze vonden dat

vrouwen wel iets beters met hun tijd konden

doen. In plaats van het huishoudelijk gebruik,

kon het patchwork en quilten beter gebruikt

worden voor het maken van banieren en

vlaggen. Deze banieren en vlaggen konden

dan gebruikt worden in de protestdemonstra-

ties en optochten.

Weerstand In de laatste decennia van de negentiende

eeuw begonnen de quilts met een boodschap

wat weerstand op te roepen. Als reactie


Antiek

HeritageAntiek & Brocante in HeinenoordTel. 0186-603590www.heritage-antiek.nl

Even strunen in SteenwijkWoldpromenade 33 in SteenwijkNostalgie, Antiek, Rariteiten, Emaile, Tiffany.Tel. 0521-515900 / 850938

De Bruin & Stacey AntiquesGrote Kerkstraat 7 & 16 in Venlowww.debruinstaceyantiques.nl

www.MijnPakkieAn.nlWebwinkel voor: oude- & nostalgischefournituren, boeken, patronen en naaigerei.

Boeken

Boekhandel Van de MoosdijkWilhelminaplein 8 in SomerenGespecialiseerd in verzamelenwww.moosdijk.com

Brocante / Curiosa

Brocante AtceteraBrocante woon - en keukenaccessoiresAlphen a/d Rijnwww.brocante-atcetera.com

De OranjerieWoon- en tuinaccessoires en exclusieve cadeaus.Noorderstraat 1 in Zeijenwww.de-oranjerie.nl

Hobby

Ruan CreatiefVoor al uw creatieve- en actieve hobby’sBrouwerstraat 16 in Almere-stadwww.ruan.nl

www.ellencebears.nl U kunt bij ons terecht voor handgemaakte Teddyberen in de oude stijl, berenkleding,accessoires en cursussen.

Porselein

www.chinesedingen.nlBezoek onze webwinkel voor vazen,Chinese tafellampen, porseleinen serviesgoed en nog veel meer.

“Servies-goed!”Groenmarkt 5 in ZutphenTel. 0575–544041www.servies-goed.nl

Quilten

De StofmeidHunebedstraat 19 in Borgerwww.destofmeid.nlTal van benodigdheden op quiltgebied.

De SamplerPatchwork & QuiltshopGroot Heiligland 66 in Haarlemwww.desampler.nl

De QuilterieDorpsstraat 15-B in Heinkenszandwww.dequilterie.nl

QuilterijKruisstraat 8a 5211 DV ’s-Hertogenboschwww.quilterij.nl

’t Hobby Hoekjequiltstoffen, quiltmateriaal & toebehorenLangestraat 29 in Huissenwww.hobbyhoekje.nl

Stoffen

Stoffen en stofferenLandstraat 29-A in BussumRegelmatig aanbiedingen Quiltstoffenwww.stoffenenstofferen.nl

De LapjesschuurKaai 17 in Dirkslandwww.lapjesschuur.nlHier vindt u ook onze webwinkel.

Vingerhoeden

Edith Jungbludt FingerhüteSchöntaler Str. 38/1D-71522 Backnang Duitslandwww.thimble.de

Frika PorcelainPostbus 2085, 7420 AB Deventerwww.vingerhoedwinkel.nl

Zilver

RikoertHaven 1-13 in Schoonhovenwww.rikkoert.nl

Beads4youNaai- en borduurbedeltjesTe koop via onze websitewww.beads4you.net

Old MemoriesMeer dan 10.000 gouden en zilverenartikelen. www.zilver.nl

Win

kel

ad

ress

en

Heeft u vragen of bijzondere wensen? Bel ons 020 – 40 38 563 / 06 – 53 12 42 08 of mail: [email protected] Openingstijden winkel: elke zaterdag van 11.00-17.00 uur, of wilt u liever op een ander tijdstip langskomen?

Meer dan 10.000 zilveren & gouden artikelen: antiek zilveren gebruiksvoorwerpen, tafelzilver,

collector’s items, sieraden, fotolijsten, geboortegeschenken, enz.

www.zilver.nl

Op werkdagen voor 15:00 uur besteld en betaald via iDeal of Paypal/creditcard, dan wordt uw bestelling dezelfde dag nog verstuurd!

Old Memories B.V.Burg. Peereboomweg 1, 1151 EC Broek in Waterland

Telefoon: 020 – 40 38 563 - E-mail: [email protected]

067-11 Old Memories Advertentie.indd 1 14-03-11 15:23

Prachtvondsten

Documents

Transcript of Prachtvondsten