v ormstudie

Niels van der Salm

v ormstudie

Niels van der Salm

4020642

Groep 42

Juni 2011

Eerste druk

Inhoud

Opdracht 1: Ruimte & Begrenzing

Opdracht 2: De Kubus

Opdracht 3: De Loft

Opdracht 4: Het Plein

Opdracht 5: Beeld & Constructie

Opdracht 6: Het Detail

Opdracht 7: De reeks van Fibonacci

Opdracht 8: De Collage

Opdracht 9: Het Logo

Nawoord

Bronvermelding

7-12

13-18

19-24

25-30

31-36

37-42

43-48

49-54

55-60

62

64

6

7

Voorwoord

Het vak Vormstudie is een zoektocht naar de perfecte

vorm, compositie, maatvoering en materialen. In de

reeks opdrachten leer je goed met deze middelen om

te gaan door steeds zelf te ontwerpen en maquettes

hiervan te maken. Bij elke opdracht wordt verwacht

jezelf te verdiepen in het werkstuk en afwegingen te

maken om zo tot een juist beeld te komen. De kleinste

veranderingen kunnen de grootste gevolgen hebben.

Je doet studie naar de kleinste details, en de invloed

hiervan op het grote geheel, het ene beïnvloed het

ander binnen een ontwerp. In dit boek vind je een ver-

zameling van mijn werkstukken voor Vormstudie. Elke

opdracht wordt beschreven en geanalyseerd, en geeft

samen met referenties en een beeldverslag een duide-

lijk beeld van de werkstukken die ik gemaakt heb.

8

9

Ruimte

&

Begrenzing

1

10

Opdrachtomschrijving

Maak een ruimtelijke compositie met behulp van

een set van kartonnen vierkanten en rechthoe-

ken op een grondvlak. De vlakken moeten in

de x,y en z richting geordend worden op het

grondvlak. Er moet ruimte gecreëerd worden uit

de ultieme onbegrensde ruimte. De compositie

moet asymmetrisch zijn en de ruimte moet op

een dusdanige manier begrensd worden zodat

er een voortdurende wisselwerking is tussen

buiten en binnen, ook is het niet toegestaan om

schuine hoeken te maken in de compositie. De

rechthoekige vlakken zijn richtinggevend en de

vierkanten zijn plaatsbepalend.

11

Referenties

Gerrit Rietveld - Rietveld-Schröderhuis Piet Mondriaan - De Stijl

Mies van der Rohe - Barcelona Paviljoen Ruimte & Begrenzing op het strand

12

Analyse

Ik ben begonnen om centraal op het grondvlak twee

vlakken asymmetrisch tegenover elkaar te plaatsen. Ik

wilde met behulp van de langste rechthoek een duidelijke

horizontale richting geven. Daar dwars boven op heb ik

de een na langste schijf gelegd. In het midden staat een

rechthoek wijzend naar boven. De compositie bestaat uit

twee grootte ruimten afgescheiden door een verticale

rechthoek. Drie schijven vormen een dak die de ruimten

van boven af begrenzen, maar er blijven ook grootte

open delen over die naar buiten uit kijken.

De ruimten zijn niet helemaal rondom begrensd, de wan-

den laten telkens openingen over naar buiten, vanaf ver-

schillende standpunten zijn er open en dichte delen in de

ruimten, de daken zweven een soort van boven de ruim-

ten zodat er ook open delen richting buiten zijn. Dit is de

compositie die ik uiteindelijk gekozen heb. De compositie

is compact en heeft ook voldoende open delen. Er zijn

ruimtes ontstaan die ook doorlopen naar buiten.

13

Het Ontwerp

14

15

De Kubus 2

16

Opdrachtomschrijving

De opdracht bestaat uit het creëren van ruimte uit een

kubus van 15 x 15 cm. Het creëren van ruimte uit de

(ultieme) begrensde ruimte. Deze ruimtes moeten wor-

den gemaakt doormiddel van het transformeren en/of

uitkernen van de kubus. In het eindresultaat moet nog

wel de kubusvorm traceerbaar blijven. De kubus moet

op zo’n wijze bewerkt worden dat die vanaf elk aan-

zicht interessant is en waarbij de verschillende zijdes

één geheel blijven vormen. Verder moet de kubus

asymmetrisch zijn en is er een dwingend advies om

geen schuine lijnen in het ontwerp te gebruiken. Elke

ingreep aan de ene zijde heeft ook gevolgen voor de

andere zijdes, door intensieve vormstudie moet uitein-

delijk een spannende kubistische vorm tot stand komen

die verschillende ruimtes definieerd.

17

Referentie

Taipei Performing Arts Center van NL Architects Zweedse Paviljoen voor de Sjanghai

World Expo 2010 China

Het Shodan huis, Le Corbusier, India 1956 Een compositie van kubussen

18

Analyse

Het ontwerp is een aangeschakelde koker die de vorm

van een kubus maakt met daartussen doorgangen. ik heb

geen gebruik gemaakt van transformatie, omdat dit naar

mijn mening geen toegevoegde waarde aan dit idee kon

geven. De kubus heeft doorgangen die doortrekken naar

de andere zijde van de kubus, waarbij de verschillende

doorgangen elkaar kruisen. Op verschillende niveaus

ontstaan ruimtes en de ruimtes hebben verschillende

breedtes. Het ontwerp heeft aan iedere zijde een ander

aanzicht en kan ook elke zijde als grondvlak gebruiken.

Het eindresultaat is een spannende vorm, waarbij de

verschillende zijdes met elkaar in verbinding staan door

de doorgangen die naar de andere kant van de kubus

lopen.

19

Het Ontwerp

20

21

De Loft 3

22

Opdrachtomschrijving

De opdracht bestaat uit het indelen van een loft. Een loft is gro-

te ruimte met een hoog plafond waarin vaak meerdere functies

tegelijk zijn ondergebracht. Een loft heeft vaak een woon en

werk functie in één. Een veel voorkomend element in een loft is

een tussenverdieping (entresol).

De loft die ontworpen moet worden heeft een afmeting van 10

bij 20 meter en heeft een plafond hoogte van 5 meter, wat

neerkomt op 200 m2 en 1000m3. In het midden van de loft

over de verticale as staan om de 5 meter 3 gietijzeren kolom-

men. Verder bestaat de loft uit twee transparante wanden en

twee gesloten wanden. Alleen aan de gesloten wanden mag de

entree geplaatst worden.

Met behulp van verschillende elementen moet vervolgens de loft

ontworpen worden, waarbij er een continuïteit binnen de ruimte

moet blijven. De elementen moeten er dus niet voor zorgen dat

er binnen de ruimte aparte compartimenten ontstaan, een loft

wordt immers gekenmerkt door een doorlopende ruimte met

meerdere functies.

23

Referenties

Casa Al Gianicolo/nicola auciello architetto

Tribeca Loft / Fearon Hay Architects

Collector’s Loft / Poteet Architects

Loft 3108 / dum dum design

24

Analyse

Ik heb naar mijn mening een overzichtelijke loft ontwor-

pen waarin alle functies goed zijn in ondergebracht,

zodat het ook in de praktijk een goed bruikbare ruimte

is. De loft is nog steeds een continue eenheid maar

heeft toch voor de verschillende functies een aparte

plek. Ik heb geen gebruik gemaakt van schuine of or-

ganische vormen omdat ik de loft een moderne en

overzichtelijke uitstraling wilde geven. De werkbladen

zijn zo in de loft geplaatst dat ze uitzicht bieden naar

buiten. De tussenverdieping geeft een mooi overzicht

over de loft zelf en naar buiten. Met behulp van kleur-

verschillen heb ik de contravormen die er binnen het

ontwerp voorkomen versterkt.

25

Het Ontwerp

26

27

Het Plein 4

28

Opdrachtomschrijving

De tweede opdracht uit het onderdeel vorm en contra-vorm bestaat uit het ontwerpen van een exterieur. De gegeven situatie was een plein aan de rand van een stad die omgeven is met flatgebouwen. De flatgebou-wen zijn uit de jaren tachtig, zes verdiepingen hoog en beperken het plein aan drie kanten. De vierde kant is niet bebouwd en geeft uitzicht tot een natuurgebied. Het plein heeft de vorm van een asymmetrische vier-hoek, het heeft twee toegangen tussen de flatgebou-wen, een toegang in de vorm van een doorgang onder een van die flatgebouwen en verder de open kant als toegang. Verder is het plein niet gedefinieerd. De opdracht was om een model van inzicht te maken, dus om te analyseren hoe het plein kan worden be-bouwd. Het gebouw mag de bewoners van de flatge-bouwen niet te veel hinderen en moet een relatie be-houden met het landschap.

29

Referenties

Maquette van het Nieuw Waterlandplein Paviljoen op het Nieuw Waterlandplein

New Amsterdam paviljoen, Ben van Berkel

UNStudio, New York

New Amsterdam Plein, Ben van Berkel, NY

30

Analyse

Wij hebben de opdracht op twee verschillende manieren aangepakt. Aan de ene kant hebben wij vrij en ter inspiratie getekend om vor-men en ideeën te zoeken voor een mogelijk gebouw. Aan de andere kant hebben wij heel analytisch op een plattegrond van de situatie alle lijnen van de flatgebouwen en toegangen op het plein doorge-trokken en in dit systeem van lijnen de juiste plek en vorm voor een mogelijk gebouw gezocht. Verder zijn er nog andere aspecten zoals wegen en uitzicht van invloed geweest op ons ontwerp. Daardoor werd de vorm en dimensie van het gebouw zo goed mogelijk aange-past aan de locatie. Wij vonden het heel belangrijk dat het gebouw zich goed in het plein zou integreren. Daarom is de gebouwvorm vormgegeven met lijnen uit de directe omgeving. Verder hebben wij ervoor gekozen om de maatvoering af te stellen op de situatie, hoogte en breedtematen zijn afgeleid van de maatvoering van de flatgebouwen en straten op de locatie. Verder hebben wij gepro-beerd om zo veel mogelijk rekening te houden met de gebouwen die het plein omgeven en de bewoners van deze gebouwen. Zo hebben wij ervoor gekozen om niet te hoog te bouwen, maximaal vijf verdie-pingen, om de flatgebouwen niet al het uitzicht te ontnemen. Ook zijn wij ervan uitgegaan, dat de bewoners ook na een ingreep op het plein nog steeds veel buitenruimte willen hebben en de context met het natuurgebied zou moeten blijven bestaan. Dus hebben wij het gebouw niet te groot gemaakt en een doorkijk gecreëerd door een

gebouwdeel op te tillen. Het driehoekige dak wijst als het ware de ingang van het gebouw aan en is een beeldbepalend element voor het plein, ook kan het dienen als ontmoetingsplek en gebruikt worden voor evenementen.

31

Het Ontwerp

32

33

Beeld

&

Constructie

5

34

Opdrachtomschrijving

Met behulp van 3 elementen moet er een constructie gemaakt

worden die ervoor zorgt dat er ruimte gedefinieerd wordt, deze

ruimte bevat geen context of schaal. Binnen de constructie moe-

ten er ontmoetingen plaatsvinden tussen de verschillende con-

structieonderdelen. Bij deze ontmoetingen hoeven de constructie-

delen elkaar niet altijd te raken, de ontmoetingen kunnen ook op

afstand plaatsvinden, bijvoorbeeld het over elkaar kruisen van

twee of meerdere elementen. De 3 elementen die gebruikt moe-

ten worden zijn: Vlakken van 10 x 20 cm, volumes van 5x5x10

cm en staven van 0,5x0,5x30 cm. De 3 elementen bezitten ieder

een functie binnen de compositie, de vlakken begrenzen ruimte,

de staven geven richting en de volumes zijn plaatsbepalend.

Het is de bedoeling dat er vanuit een concept gewerkt wordt. De

constructie moet een stabiele eenheid vormen en bij de afwer-

king is het van belang een precies en accuraat resultaat te krij-

gen. Vooral op de plaatsen waar zich meerdere ontmoetingen

plaatsvinden moet veel aandacht besteedt worden aan het de-

tail. Daarnaast moet het geheel dynamisch en spanning in zich

hebben zonder dat er chaos binnen de compositie ontstaat. Er

moet een dialoog zijn tussen de elementen.

35

Referenties

Trois-Rivières Amphitheatre / Open Form, Canada

Mies van der Rohe – Berlijn National Gallery BR House / Marcio Kogan

36

Analyse

Het uiteindelijke ontwerp bestaat uit het basisconcept van vier

vlakken die haaks op elkaar gericht zijn zonder elkaar aan te

raken, waardoor een soort vierkant ontstaat. Aangevuld hierop is

er een bovenhangend vlak die de ruimte van de bovenkant be-

grensd. De vlakken zorgen voor een indirecte ontmoeting doordat

de richtingen van de vlakken elkaar kruisen. Hiernaast begrenzen

de vlakken ook ruimte. Met behulp van enkele staven is extra

richting gegeven aan bepaalde vlakken en ook zorgen die voor

verbindingen binnen de constructie. Twee van de staven staan

verticaal en hebben hierdoor een stabiliserende functie. De gehe-

le constructie staat in verbinding met elkaar en zorgen samen

voor een stabiele eenheid. Door hoogteverschillen heb ik gepro-

beerd de compositie dynamisch en spannend te maken, niet al-

leen de vlakken zijn op verschillende hoogtes geplaatst maar ook

de volumes hebben verschillende hoogtes. In het ontwerp heb ik

daarnaast ook enkele ontmoetingen gecreëerd waarbij alle drie

de elementen samenkomen. Het uiteindelijke ontwerp is een sa-

menhangend geheel die voor een stabiele eenheid zorgt, daar-

naast verschillend ruimten definieert en ook diverse directe en

indirecte ontmoetingen in zich heeft. De hoogteverschillen van de

vlakken en volumes zorgen tenslotte voor dynamiek en spanning

binnen het ontwerp.

37

Het Ontwerp

38

39

Het Detail 6

40

Opdrachtomschrijving

Er moet met behulp van de drie elementen, vlak, staaf

en volume een bouwwerk ontworpen worden, waarbij

de elementen extra gedetailleerd zijn uitgewerkt .Het

moet duidelijk zijn wat elk van de elementen zou voor-

stellen in de werkelijkheid. Het geheel moet een duide-

lijke en logische compositie vormen, waarbij de ele-

menten in verband tot elkaar staan. Er mag ook ge-

bruikt gemaakt worden van contrasterend gebruik van

materialen en vormen. Verder moet er aandacht be-

steed worden aan de maatvoering en de aansluitingen.

Het werkstuk moet tenslotte van een hoog gedetail-

leerd niveau zijn.

41

Referenties

Urbanization and Urban Elevator in Galtza-

raborda / VAUMM

Angaston Pavilion / Jon Lowe Schetsontwerp BK2000 - N. van der Salm

Wieden+Kennedy Headquarters / Allied Works

Architecture

42

Analyse

Bij het maken van deze opdracht heb ik deels mijn ont-

werp bij BK2000 als uitgangspunt genomen. In mijn

schetsontwerp is het dak opgehangen aan een grote

raatligger die over het hele gebouw doorloopt naar

achter, als een soort van arm bij een hijskraan. Dit idee

heb ik verder uitgewerkt. Op deze manier is deze op-

dracht ook meteen een vormstudie voor het ontwerp-

project. Vooral handig omdat dit één van de meest in

het oog springende onderdelen was van mijn schetsont-

werp en omdat de constructieve aansluiting een be-

langrijke rol speelt.

De elementen zijn uitgewerkt tot gedetailleerde onder-

delen. Binnen de compositie hebben de elementen een

duidelijke samenhang met elkaar. Het dak en de inge-

klemde kolomligger zorgen voor een spannende com-

positie, het dak lijkt te zweven en de kolomligger blijft

voor het gevoel onnatuurlijk overeind staan.

43

Het Ontwerp

44

45

De reeks

van

Fibonacci 7

46

Opdrachtomschrijving

Bij deze opdracht moet met behulp van de reeks van

Fibonacci een gevel ontworpen worden, hierbij staat

ook de materialsering centraal. De wand moet in drie

dimensies interessant gemaakt worden. Naast de mate-

rialisering is ook het detail nog steeds belangrijk. Een

blad met daarop rechthoeken in de bijbehorende ma-

ten van de Fibonacci reeks dient als hulpmiddel. De

reeks van Fibonacci is een wiskundigmodel waarbij het

volgende getal een optelsom is van de twee vorige

getallen in de reeks bijv. 1,2,3,5,8,13,21,34,55, enz.

Het eindresultaat moet een interessant gevelbeeld

opleveren met voldoende diepgang en gelaagdheid,

waarin de elementen geordend worden met behulp

van de Fibonacci reeks.

47

Referenties

Social Housing Tower Of 75 Units In Europa

Square / Roldán + Berengué, Barcelona

City Of Port Philip / Williams Boag Architects

Caritas College Junior School External Covered

Area / Tridente Architects

48

Analyse

Het uiteindelijke ontwerp bestaat uit vier elementen in de

vorm van een parallellogram. De afstanden tussen de ele-

menten en de afmetingen van de elementen zelf hebben

maten uit de reeks van Fibonacci, van links naar rechts

5,3,2,1. Op deze vier elementen heb ik vervolgens vier re-

gels geplaatst met een steeds oplopende afstand 1,2,3,5,

waardoor er allemaal kleinere parallellogrammen ontstaan

met de maatverhoudingen uit de reeks van Fibonacci. Ook

de mate waarin de regels ten opzichte van elkaar verscho-

ven zijn hebben deze reeks. Aan de andere kant heb ik uit-

eindelijk nog 3 rode doorzichtige vlakken geplaatste tussen

de vier hoofdelementen, die een oplopende hoogte hebben

met de Fibonacci reeks. Het geheel is op de rand van het

onderblad geplaatst waardoor de schuine vierhoek net over

de rand heen hangt. De schuine vorm en de regels geven

richting en beweging aan het ontwerp. Ik heb hout in combi-

natie met roodglas gebruikt als materiaal. De schuine vor-

men en de afwisseling open – dicht geven een interessant

gevelbeeld, die beweging en richting geeft aan het geheel.

49

Het Ontwerp

50

51

De Collage 8

52

Opdrachtomschrijving

Bij deze opdracht moet er een collage gemaakt wor-

den. De basis van deze opdracht bestaat uit een vlak

van 80x80cm met daarop drie tekeningen van Jan

Schoonhoven. Deze drie tekeningen zijn contrasterend

van elkaar en hebben in de basissituatie een span-

ningsloze compositie. Van deze basis moet vervolgens

een spannende compositie gemaakt worden, waarbij

deze drie tekeningen een samenhangend geheel moe-

ten gaan vormen. Deze samenhang moet gecreëerd

worden doormiddel het aanbrengen van geleidelijke

overgangen en contrasten. De middelen om de compo-

sitie vorm te geven zijn: de Punt, lijn en het vlak. Deze

zijn plaatsbepalend, richtinggevend en markeren een

ruimtelijk veld. De open vlakken moeten ook in de com-

positie gebruikt worden zodat ze deel gaan maken

van het samenhangend geheel. Dit alles moet leiden

tot een collage die spannend is, doordat het aandacht-

punt telkens verlegd wordt.

53

Referenties

The Thundershower - H. Lyman Sayen Dadaïsme - Collage

Henri Matisse - Print from Jazz Editions Verve Thijs Rinsema - Lot 129

54

Analyse

Met zelf aangebrachte elementen heb ik geprobeerd drie tekenin-

gen met elkaar te verbinden. Het rode materiaal moet een sterk con-

trast oproepen. Links in de compositie loopt er een zo’n rode strook

verticaal over het vlak, een onderbreking hierin voorkomt dat de

compositie in tweeën gedeeld wordt. Een aantal lijnen worden afge-

sneden door het kader van 80x80cm, waardoor het gevoel gewekt

wordt dat de compositie buiten het kader verder gaat. De houten

staven vormen een afbakening van de tekeningen en zijn tegelijk ook

een overgang naar de andere tekeningen. Net zoals de rode stro-

ken, de houten staven geven ook de zigzaggende strookjes richting

en beweging aan binnen de compositie. De grote zwarte stip is een

groot plaatsbepalend element, vele richtinggevende elementen lei-

den daar ook naartoe. Om de beschouwer daarna ook weer af te

leiden van dit punt, zijn er andere elementen toegevoegd. Zo is er

rechtsboven een rood vierkantje geplaatst die de aandacht enigszins

moet afleiden, ook de rode strook links zorgt voor een verschuiving

van de aandacht. Hiernaast zijn er ook nog kleinere elementen die

de aandacht vragen. De witte vlakken met daarop onleesbaar ge-

schreven teksten moeten voor contrast zorgen binnen de drie tekenin-

gen, doordat deze door de gehele compositie terugkomen ontstaat

er een samenhang. Het gebruik van meerdere aandachtpunten zorgt

voor een spannende compositie.

55

Het Ontwerp

56

57

Het Logo 9

58

Opdrachtomschrijving

De opdracht bestaat uit ontwerpen van een logo voor

de faculteit Bouwkunde van de TU Delft. Het logo moet

toepasbaar zijn voor verschillende doeleinden en dui-

delijk zijn op verschillende schaalgrootten. Het logo

moet de naam dragen van BK City of voor Faculty of

Architecture. Bij het ontwerpen van het logo kan ge-

bruik gemaakt worden van het begrip vorm – contra-

vorm. Er moet gezocht worden naar een passend let-

tertypen. Een goed logo wordt gekenmerkt door een

slim en simpel ontwerp, die makkelijk herkenbaar is en

ook in het geheugen blijft hangen. Ook kan het goed

zijn als het logo schematisch een weergave maakt van

waar het voor staat.

59

Ontwerpproces

60

Analyse

Ik ben mij gaan richten op de letters BK. Ik ben studies

gaan maken waarbij ik de letters steeds op een ande-

re manier gebruikte, door ze door elkaar te laten lo-

pen of door de letters samen te laten vloeien, uiteinde-

lijk ook door de letters in 3D te maken. Tenslotte kwam

ik met een ontwerp, waarbij alleen de schaduw zijde

van de 3D letters werden ingekleurd, zodat doormid-

del van vorm – contravorm de letters naar voren ko-

men. Achter de BK heb ik toen nog City gezet.

Het eindresultaat is een duidelijk en eenvoudig logo.

Door zijn eenvoud is het logo makkelijk bruikbaar op

verschillende manieren en op verschillende schaal-

groottes. De 3D letters komen naar voren door middel

van het weergeven van de schaduw ervan, dit geeft

een mooi effect.

61

Het Ontwerp

62

63

Nawoord

Gedurende het hele jaar Vormstudie heb ik onbewust veel

geleerd. Het heeft mij geholpen om beter te worden in

zowel het ontwerpen als het analyseren van kunst en

bouwwerken. Ik ben nu in staat om mijzelf kritischer op te

stellen tegenover ontwerpen van mijzelf en dat van ande-

re. Het heeft mij leren inzien dat de details heel belang-

rijk zijn. Door goed en kritisch telkens opnieuw je eigen

werk te bestuderen en jezelf af te vragen wat er beter

kan, kom je tot een hogere kwaliteit van je ontwerp. Ook

in het maquette bouwen heb ik meer vaardigheden ge-

kregen door het jaar heen. Door het hele jaar bezig te

zijn met verschillende kleinere ontwerpopgaves krijg je

langzamerhand steeds meer vaardigheden in ontwerpen,

analyseren en maquettebouw.

64

65

Opdracht 1:

http://www.archdaily.com/99698/ad-classics-rietveld-schroder-house-gerrit-rietveld/

http://www.archdaily.com/109135/ad-classics-barcelona-pavilion-mies-van-der-rohe/

http://www.aliceverheij.wordpress.com

Opdracht 2:

http://www.archdaily.com/15785/taipei-performing-arts-center-proposal-by-nl-architects/

http://www.archdaily.com/48520/sweden-pavilion-for-shanghai-world-expo-2010/

http://jutoco.blogspot.com/2010/05/shodan-house-vormsoorten-en.html

Opdracht 3:

http://www.archdaily.com/80697/tribeca-loft-fearon-hay-architects/

http://www.archdaily.com/138749/loft-3108-dum-dum-design/

http://www.archdaily.com/127802/collector%E2%80%99s-loft-poteet-architects/

http://www.archdaily.com/105055/casa-al-gianicolo-nicola-auciello-architetto/

Opdracht 4:

http://www.dezeen.com/2009/01/29/new-amsterdam-plein-pavilion-by-unstudio/

http://www.architectures.nl

http://architectuur.nl/project-kort/nieuw-paviljoen-op-waterlandplein/

Opdracht 5:

http://www.archdaily.com/98353/trois-rivieres-amphitheatre-open-form/

http://www.e-architect.co.uk

http://www.archdaily.com/99255/br-house-marcio-kogan/

Opdracht 6:

http://www.archdaily.com/117413/angaston-pavilion-jon-lowe/

http://www.archdaily.com/117164/wiedenkennedy-headquarters-allied-works-architecture/

http://www.archdaily.com/143104/urbanization-and-urban-elevator-in-galtzaraborda-vaumm/

Opdracht 7:

http://www.archdaily.com/130267/social-housing-tower-of-75-units-in-europa-square-roldan-berengue/

http://www.archdaily.com/130131/city-of-port-philip-williams-boag-architects/

http://www.archdaily.com/126709/caritas-college-junior-school-external-covered-area-tridente-architects/

Opdracht8:

http://www.imj.org.il/eng/exhibitions/2005/40/book/index.html

http://www.artsaha.org

Bronvermelding

4