Portfolio Ruimtelijke kwaliteit & Verkeer (Inspiratieboek)

80
Portfolio Integraal ontwerp Ruimtelijke kwaliteit en verkeer

description

Voorbeelden waar het prettig verblijven is en we ons ook goed kunnen verplaatsen.

Transcript of Portfolio Ruimtelijke kwaliteit & Verkeer (Inspiratieboek)

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    PortfolioIntegraal ontwerpRuimtelijke kwaliteit en verkeer

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    Laat u inspirerenOpenbare ruimte is te belangrijk om alleen vanuit een verkeerskundig

    oogpunt te bekijken. Ook alleen een ruimtelijk oog levert te weinig

    kwaliteit. De voorbeelden in dit portfolio kwamen tot stand door

    deze invalshoeken te combineren, tot integrale ontwerpen, waar het

    prettig verblijven is en we ons ook goed kunnen verplaatsen. Laat dit

    inspiratieboek een startpunt zijn voor u.

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    PLEIN ALS JAARKLOKOpdrachtgever: gemeente Midden-DelflandType project: herinrichtingUitvoering: 2010Pagina: 40

    Koningin Julianaplein Den Hoorn

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    Onze vestigingen

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    Eindhoven

    Deventer

    Den Haag

    Amsterdam

    Leeuwarden

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    Visie: daar gaan we voor

    Goudappel Coffeng wil een belangrijke speler zijn op het gebied van ruimtelijk en verkeerskundig ontwerp. Dit bereiken we door een nauwe samenwerking tussen u als klant en onze planologen, verkeerstechnisch ontwerpers, landschapsarchitecten en stedenbouwkundigen.

    Visie zichtbaar op straatWij maken een visie zichtbaar op straat. Deze gedachte vormt de basis bij de totstandkoming van het concept en het ontwerp.

    Genius lociDe eigenheid van een locatie, de genius loci, stellen we centraal in het ontwerpproces. Het karakter van de plek en haar gebruikers worden gerespecteerd. Het integrale ontwerp dat ontstaat is passend voor de plek en in samenwerking met belanghebbenden en omwonenden totstandgekomen.

    Kwaliteit gegarandeerdIn onze ontwerpen zijn maatvoering, verkeersveiligheid, verkeersafwikkeling en inbedding in omgeving en netwerk altijd gegarandeerd.

    Missie: daar staan we voor

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    inhoud

    SAMENWOONSCHOOL NIGTEVECHT schakel tussen wonen en Groene Hart 8STATIONSGEBIED NUNSPEET loper als verbinding tussen Stationsplein en transferium 10ONTWERP BRINK LAREN herinrichting van het hart van het dorp 12 ACHTERHOEKS CHIQUE IN TERBORG shared space brengt karakter in Walstraat 14RINGWEG ENSCHEDE verkenning ruimtelijke mogelijkheden 16FIETSSNELWEG TWENTE regionale verbinding voor fietsverkeer 17TRAVERSE LONNEKER langzaam rijden gaat sneller 18WATERLINIEWEG van barrire naar onderdeel stedelijk weefsel 20BUSSTATION SITTARD busstation weer als onderdeel Stationsplein 22STADSBEDRIJVENPARK optimalisatie bedrijventerrein Assen 23INTERMEZZO: VERKEREN EN VERBLIJVEN 24BUSSTATION TILBURG berekend op forse groei 26AMSTERDAM CENTRAAL BEREIKBAAR ruimte voor touringcars 27PILOT PROJECT KAMPALE CITY CENTRE introducing sutainable urban transport 28KNOOP LEIDEN WEST ruimtelijke verkenning van mogelijkheden 30POORT VAN SALLAND multimodaal knooppunt 31ALTERNATIEVEN A1 BLOEMENDALERPOLDER een ruimtelijke vergelijking van drie varianten 32OASE LANGS DE A12 ontwerp verzorgingsplaats Bodegraven 34HOOGEVEENSE KRUIS langzaam rijden gaat sneller 37KANALENEILAND >> PEDALENEILAND prijsvraag de fietsvriendelijke wijk 38PLEIN ALS JAARKLOK Koningin Julianaplein Den Hoorn 40KRUISPUNT DEN DUNGEN nieuwe entree Jacobskamp 43INTERMEZZO: SHARED SPACE 44STARTBLOK: GROEN & GA prijsvraag innovatieve fietspaden 46HANDBOEK OPENBARE RUIMTE als inspiratiebron voor Eindhoven 48VUURTORENPLEIN kansen aan zee 50NEHERKADE DEN HAAG kansen voor ruimtelijke kwaliteit 51DORPSENTREE ULFT shared space zorgt voor verbinding 52REVITALISERING PARKEERGARAGE aangepast aan nieuwe eisen 54BUSSTATION NECKERSPOEL maatwerk in Eindhoven 55STRATEGIE WOUDSEWEG stapsgewijs naar ruimtelijke kwaliteit 56TWEEDE RODE LOPER tracverkenning en inpassing fietsstraat 57PRETTIG PARKEREN IN ASSENDORP openbare ruimte als verlengstuk van woningen 58SPOORZONE ENSCHEDE Nieuwstad verbonden met oude stad 60INTERMEZZO: OPENBARE RUIMTE TOEGANKELIJK 62BOREEL DEVENTER ondergrondse parkeergarage 64SPORTBOULEVARD lopers zorgen voor samenhang 65STATION LEIDEN ruimtelijke koppeling tussen stedelijke gebieden 66REVITALISERING WOONWIJKEN jaren 70 wijken klaar voor de toekomst 68STATION AALTEN KRIJGT VOORPLEIN ontwerp stationsomgeving 70STATION POLDERZICHT stap uit, rust uit, leef uit! 72LELYSTAD AIRPORT ruimtelijk onderzoek 74TURBO ROTONDE N240 de ontbrekende schakel in Medemblik 75

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    SAMENWOONSCHOOLNIGTEVECHTSchakel tussen wonen en het Groene Hart

    O p d ra c h tg eve r : g e m e e n te S t i c h t s e Ve c h tTy p e p ro j e c t : l a n s c h a p p e l i j k o n t we r p e n h e r i n r i c h t i n gJ a a r : 20 1 0

    De gemeente Stichtste Vecht ontwikkelt aan de dorpsrand van Nigtevecht een sa-menwoonschool. Deze samenwoonschool bestaat uit twee basisscholen, een kin-deropvang en in de toekomst is eventuele uitbreiding met een bibliotheek mogelijk. De samenwoonschool vraagt door haar ligging als inprikker in het Groene Hart om een goede landschappelijke inpassing in het open weidegebied. Een andere uitdaging is de aansluiting van het nieuwe gebied op de bestaande structuur van het dorp. Andere ontwerpthemas hier zijn o.a. (fiets)parke-ren, veiligheid van spelende kinderen en waterberging.

    Onze visie voor de samenwoonschool is gestoeld op twee pijlers: creatieve speel-ruimte en auto te gast.

    Creatieve speelruimteDe schoolomgeving wordt een ruimte met veel creatieve speelaanleidingen. Dit hoe-ven niet per definitie speeltoestellen te zijn. Een speelaanleiding kan al bestaan uit een grastalud, dat voor kinderen aanleiding is om te gaan spelen en te gaan ontdekken. Het wordt een plek waar kinderen leren sa-

    menspelen en samenwerken en waar ze zich veilig voelen. Het wordt een plek waar posi-tief gedrag wordt gestimuleerd en kinderen worden uitgedaagd. De benodigde waterber-ging in het gebied kan ook een educatieve waarde voor kinderen hebben.

    Auto te gastVoor kinderen in de basisschoolleeftijd is zelf te voet en te fiets naar school gaan een belangrijke leer- en verkeerservaring. Deze dagelijkse praktijk maakt hen vertrouwd met hun weg door het verkeer en maakt het mo-gelijk hun belevingswereld te vergroten. In het ontwerp is voorkomen dat de verkeers-ruimte de verblijfsruimte gaat domineren. Kinderen en natuurlijk fietsers en wande-laars van alle leeftijden horen het beeld rondom de school te domineren, de auto is er te gast. De buitenruimte is ontworpen met dit gegeven in het achterhoofd.

    Ontwerp: ontvangstruimte als verbindende schakelHet gebied van de nieuwe samenwoonschool bestaat uit verschillende onderdelen, zoals het schoolplein, een ijsbaan, het woonerf van de aansluitende woonwijk, het nieuwe parkeergebied, een bestaande belangrijke fietsroute naar Weesp en een fietsroute naar het centrum van Nigtevecht. Om deze verschillende onderdelen sterk met elkaar en met de dorpstructuur te verbinden, wordt de ontvangstruimte gentroduceerd. Dit is een plein waar al deze ruimtes en structuren samenkomen. Het is een plek die zorgt voor verbinding en waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. Tegelijkertijd wordt hierdoor de overgang voor kinderen van het schoolplein naar de openbare weg verzacht.

    Bij het ontwerpproces zijn diverse partijen betrokken, zoals de directeuren van de verschillende basisscholen, de dorpsraad, politie, brandweer, omwonenden en de architect van de samenwoonschool. Deze nauwe samenwerking heeft geleid tot een gedragen ontwerp dat op maat is gemaakt. De uitvoering staat gepland voor medio 2011.

    8

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    Petersbu

    rg

    Gartenstraat

    Klein M

    uiden

    Oost en V

    echt

    40

    26

    55

    49

    15

    47

    1

    32

    33

    Petersb

    urg

    40

    38

    36

    344846

    4442

    29

    3647

    39

    37

    31

    63

    55

    53

    45

    31

    21

    26

    28

    16

    32

    30

    24

    63

    55

    53

    45

    40

    55

    49

    47

    4846

    4442

    40

    38

    36

    34

    Legenda

    Verharding

    Ontvangstruimte, betontegels 50cm * 50cm, grijsLijnen bestaan uit granieten keien, breedte: 3 keienOntvangstruimte wordt verhoogd uitgevoerd

    Entree schoolplein en langzaamverkeerloper, betontegels 40cm * 40cm, zandkleurLoper wordt verhoogd uitgevoerd

    Rijbaan, (bestaande) klinkers

    Pad naar ijsbaan, grasbetonstenen

    Parkeergebied, granieten keien, grof

    Parkeerplaatsen, granieten keien, vlak

    Groen en water

    Waterloop

    Beukenhaag. Wordt aangeplant met hekwerk in het midden, zodat meteen voldoende afscherming bereikt wordt.

    Knotwilg

    Bomen langs loper en pad naar ijsbaanFraxinus americana var. microcarpa, Amerikaanse esHoogte tot circa 15 meter, gesloten eivormige kroon

    Inheemse boomsoorten, zoals es en wilg.

    Stoep, bestaand, betontegels 30cm * 30cm, grijs

    Wandelgebied, (bestaande) gebakken klinkers, halfsteensverband

    Fietsroute naar Weesp, asfalt

    Verharding schoolplein, betontegels, 30cm * 30cm, grijs

    Gekleurde speelstenen als afscheiding tussen beide schoolpleinen, betontegels, afmetingen variabel.

    Inrichtingselementen

    Plantenbak FalcoBloc met hout afmeting: 200cm x 60cm x 60cm (lxbxh)In combinatie met fietsparkeren

    Betonnen zitelement, 1,5m*1,5m, hoogte 50cm

    Vlonderplein ijsbaan, eventueel ruimte voor koek en zopie

    Houten brug

    Ruimte voor (ondergrondse) container(s)

    Fietsparkeren

    schaal 1:250, 1 cm is 2,5 m N

    Verlichtingsarmatuur. Lichtmasten op schoolplein 10 meter hoog, op ontvangstruimte en parkeerkamer 6 meter hoog

    Hekwerk/poort, hoogte circa 1 meter

    LED-verlichting in verharding. Verbinding tussen hoofdentree schoolplein en de drie ingangen. Kan eventuel ook worden uitgevoerd in gekleurde tegels

    januari 2011

    LNE012/asm

    status: definitief ontwerp

    Gekleurde stenen als begin- en eindpunt grondspotlijnenbetontegels, 60cm * 60cm

    De Flambouw

    De Tweemaster

    KinderopvangDe Boerderij

    9

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    STATIONSGEBIEDNUNSPEETLoper als verbinding tussen stationsplein en transferium

    O p d ra c h tg eve r : g e m e e n te N u n s p e e tTy p e p ro j e c t : h e r i n r i c h t i n gJ a a r : 20 07

    Het gebied rond het Stationsplein in Nunspeet is de hoofdingang van het dorp. Automobilisten vanaf de A28 en de Elspeterweg en treinreizigers vanaf het station komen hierlangs als zij het dorp willen bereiken. Door de verwachte groei in de komende jaren zal de huidige ver-keersstructuur niet langer in staat zijn het verkeer veilig af te wikkelen. Het huidige ruimtelijke beeld van het gebied is niet een dorpsingang waardig.

    10

    Goudappel Coffeng heeft een integrale oplossing bedacht voor de onaantrekkelijke en rommelige verzameling van gebouwen en functies. Het Stationsplein met een verhoogd maaiveld is een nieuwe belangrijke schakel in de ruimtelijke structuur van Nunspeet. Het verhoogde maaiveld, de driehoek, verdeelt en organiseert de ruimte voor de verschil-lende doeleinden.

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 11

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    ONTWERP BRINK LARENHerinrichting van het hart van het dorp

    O p d ra c h tg eve r : g e m e e n te L a re nTy p e p ro j e c t : h e r i n r i c h t i n gJ a a r : 20 0 9

    Laren is gegroeid vanuit plattelandsstruc-turen, waarbij de oude oost-westverbinding (de Eemnesserweg Naarderstraat) en de noord-zuidverbinding (de Hilversumseweg Torenlaan) tot op de dag van vandaag de belangrijkste verkeersstructuur vormt. In de dorpskern van Laren komen de genoemde oost-west- en noord-zuidverbindingen bij elkaar, wat zorgt voor een grote verkeers-druk.

    Om de kwaliteit van het karakteristieke dorpshart te versterken, streeft de gemeen-te ernaar het sfeervolle centrum te ontwik-kelen tot een verkeersluw verblijfsgebied met een sterke focus op langzaam verkeer (fietsers en voetgangers). Een plek waar het goed en verkeersveilig toeven is, met ruimte voor winkelen en andere vormen van ontspanning, zoals cultuur en horeca.

    Het meest kenmerkend aan Laren is misschien wel de groene Brink. De Brink is van oudsher al het centrum van het dorp. Centraal hierbij is de Coeswaerde, de vijver waar op de terugweg van heide of eng-gronden de schapen en koeien even konden drinken. Vanuit de Brink waaieren straten uit in de richting van de heide en engen. Dat maakt de structuur van het dorp uniek.

    Gedurende het proces heeft Goudappel Coffeng drie denkrichtingen voor de Brink onderzocht. Dit zijn:

    Het handhaven van de verkeers- lichten en het plaatsgewijs aanbren-

    gen van verbeteringen rondom de Brink.

    Het realiseren van een rotonde. Het instellen van eenrichtingsverkeer

    rondom de Brink.

    Goudappel Coffeng en de projectgroep heb-ben de drie denkrichtingen en bijbehorende voor- en nadelen uitgebreid met de klank-bordgroep besproken, waarna is gekozen voor de denkrichting: eenrichtingsverkeer rondom de Brink. Het grote voordeel van de

    variant is dat de rijbaan kan worden terug-gebracht naar een breedte van 3,0 meter, er hoeven immers nog maar in n richting autos over te rijden. Hierdoor komt er veel ruimte vrij voor fietsers en voetgangers. De twee andere varianten bieden slechts beperkte mogelijkheden om de situatie voor fietser en voetganger te verbeteren.

    Op de drie bochten van de Brink is de automobilist als het ware te gast. Deze attentiegebieden worden iets verhoogd uitgevoerd en worden begrensd met brede stroken van kinderkopjes. Als automobilist merk je daardoor dat je een ander gebied betreedt. De dwarsvlakken in deze bochten geven ruimte aan de oversteekbewegingen van het langzame verkeer; de fietser en de voetganger.

    Ook grenst deze ruimte aan eventueel nieuw te ontwikkelen verblijfsgebied bij winkels en horecavoorzieningen. De nauwe relatie tus-sen het verblijfsgebied en de plateaus maakt dat de automobilist zich meer zal gedragen alsof hij te gast is en hierdoor rustiger zal rijden.

    12

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    Legenda

    Autoverkeer (bestaande klinkerverharding)

    Fietsstrook (bestaande klinkerverharding).

    Route over Brink voor fietsers en wandelaars (klinker- of asfaltverharding)

    Verblijfsruimte. Zou bijvoorbeeld gedeeltelijk terrassen kunnen zijn

    trottoir

    Kinderkopjes. Als markering van oversteekgebied.

    Verharding

    Schuin parkeren

    Parkeren op bestaande verharding. Door middel van punaises in verharding wordt route verduidelijkt

    Parkeren

    Groen

    Beukenhaag

    Bestaande beplanting

    Bestaande Eiken

    Voorzieningen

    Laden en lossen

    Zoekgebied fietsenstalling

    Poffertjeskraam

    Bebouwing

    Burgemeester van Nispens

    traat

    Naarderstraat

    Tore

    nlaa

    n

    De

    Rijt

    Kerklaan

    huidig

    mogelijk

    Legenda

    Autoverkeer (bestaande klinkerverharding)

    Fietsstrook (bestaande klinkerverharding).

    Route over Brink voor fietsers en wandelaars (klinker- of asfaltverharding)

    Verblijfsruimte. Zou bijvoorbeeld gedeeltelijk terrassen kunnen zijn

    trottoir

    Kinderkopjes. Als markering van oversteekgebied.

    Verharding

    Schuin parkeren

    Parkeren op bestaande verharding. Door middel van punaises in verharding wordt route verduidelijkt

    Parkeren

    Groen

    Beukenhaag

    Bestaande beplanting

    Bestaande Eiken

    Voorzieningen

    Laden en lossen

    Zoekgebied fietsenstalling

    Poffertjeskraam

    Bebouwing

    Burgemeester van Nispens

    traat

    Naarderstraat

    Tore

    nlaa

    n

    De

    Rijt

    Kerklaan

    13

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    ACHTERHOEKS CHIQUE IN TERBORGShared space brengt karakter in de Walstraat

    O p d ra c h tg eve r : g e m e e n te O u d e I J s s e l s t re e kTy p e p ro j e c t : h e r i n r i c h t i n gJ a a r : 20 1 0

    De gemeente Oude IJsselstreek maakt plan-nen om het oude stadje Terborg weer het karakter van Achterhoeks chique te geven. Tegelijkertijd wordt nagedacht over de verkeersstructuur van Terborg. Het centrum-gebied, oftewel het oude stadje, wordt aan de noord- en westzijde omringd door de Walstraat. De gemeente wil de Walstraat meer bij het centrum betrekken en zijn ver-keersfunctie verminderen.

    Het procesDe belangrijkste kracht van een shared space-ontwerp is het maken van ruimte die aansluit bij de wensen van de gebruikers. Hierdoor creer je een ruimte waar gebrui-kers zich prettig voelen en die ze willen gebruiken en dus niet zullen mijden. Be-langhebbenden en omwonenden zijn in een eerste workshop samen aan de slag gegaan om de kwaliteiten en negatieve punten van de Walstraat en haar omgeving in kaart te brengen. Daarnaast hebben ze aangegeven wat ze graag op en langs de Walstraat wil-len kunnen doen. Vervolgens heeft Goudap-pel Coffeng een ontwerp gemaakt dat in een tweede workshop nader is bekeken. In deze workshop mochten de belangheb-

    benden en omwonenden hun mening over de ontwerpkeuzen geven en zelf verbeter-voorstellen aandragen. Tussentijds heeft regelmatig afstemming plaatsgevonden met de gemeente en de stedenbouwkundige die verantwoordelijk is voor het centrumplan.

    Het ontwerpHet ontwerp valt in de categorie shared space light. Dat wil zeggen dat de ver-keersstromen niet volledig in n ruimte worden afgewikkeld, maar dat bepaalde verkeersdeelnemers een eigen plek hebben gekregen. Hiervoor is gekozen vanwege de intensiteit die rond de 7.000 motorvoertui-gen per etmaal uitkomt en het grote aantal senioren dat rondom de Walstraat woont. Senioren hebben behoefte aan een her-kenbare en duidelijke situatie, wat in het ontwerp vertaald is in een profiel met een herkenbare voetgangerszone. Om hen goede oversteekmogelijkheden te bieden zijn deze op enkele plekken geconcentreerd.

    Omwonenden hadden grote behoefte aan meer ruimte om zich veilig lopend te kunnen verplaatsen. In het ontwerp is het verblijfs-gebied van het centrum uitgebreid tot aan de overzijde van de Walstraat. Dit verblijfs-gebied wordt doorsneden door een smalle rijloper. Op de centrale oversteekplekken wordt de rijloper onderbroken en loopt het verblijfsgebied door. De rijloper ligt lager dan het verblijfsgebied en de oversteekplek-ken zijn bol gestraat, waardoor de snelheid van het verkeer wordt geremd.

    De Walstraat vormt de overgang tussen stad en ommeland. Het ontwerp laat deze relatie zien door de stadzijde hard uit te voeren, met hoofdzakelijk stenige materialen en minimale groenvoorzieningen. Aan deze zijde van de rijloper staan strakke leibomen, die de onvolledigheden in de bebouwing camoufleren. De overzijde van de straat heeft een groen karakter, met robuuste solitaire bomen die zoveel mogelijk in het gras staan.

    14

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    bos

    SchoolSchool

    School

    trafo

    Postkantoor

    De Haagjeslaan

    Industrieweg

    Walstraat

    Marktstraat

    Hoofdstraat

    Marktstraat

    nielptkraM

    Sin

    t Jor

    ispl

    ein

    Doetinchem

    seweg

    Graven

    pad

    Brun

    tstra

    at Industrieweg

    Van Dam

    straat

    Van Wischstraat

    Sint Antoniast

    raat

    Sint Antonia

    straat

    Laan van Wisch

    Burg. v. Tuyllplein

    Burg. v. Tuyllplein

    Bos

    boom

    stra

    at

    Gasthuisstraat

    Gravenpad

    Wijnw

    aarden

    Wijnw

    aarden

    Ham

    elstraat

    Gravenplein

    Hand

    elst

    raat

    Wijnw

    aarden

    Scho

    olst

    raat

    Vulcaanstraat

    taartsthcargneetS

    Industrieweg

    Elsensohnstraat

    Oliemolenstraat

    Hoofdst

    raat

    Sint Jorisstraat

    15

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    RINGWEG ENSCHEDEVerkenning ruimtelijke mogelijkheden

    O p d ra c h tg eve r : g e m e e n te E n s c h e d eTy p e p ro j e c t : r u i mte l i j ke ve r ke n n i n gJ a a r : 20 0 9

    De ringweg van Enschede is een brede verkeersader met weinig ruimte voor het langzame verkeer. De opgave was te onder-zoeken welke ruimtelijke kansen er zijn wanneer de ringweg wordt getransformeerd tot een eenrichtingsweg. De fietser en de wandelaar krijgen hierdoor een sterkere plek in het geheel. Bovendien is er meer ruimte voor het aanbrengen van groen. Wanneer de ringweg een voorrangsweg wordt, kunnen de verkeerslichten waarschijnlijk verdwijnen.

    16

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    FIETSSNELWEG TWENTERegionale verbinding voor fietsverkeer

    O p d ra c h tg eve r : g e m e e n te E n s c h e d eTy p e p ro j e c t : s t r u c t u u r v i s i eJ a a r : 20 0 9

    De fietssnelweg is een nieuwe regionale verbinding voor langzaam verkeer. Deze verbinding betekent een completering en opwaardering van het onderliggende netwerk. Dit concept bevordert niet alleen milieubewuste verplaatsingen, maar onder-steunt ook een gezondere leefstijl. De Regio Twente is een van de eerste gebieden in Ne-derland die deze infrastructuur ontwikkelt. De fietssnelweg verbindt alle centra van de regio tot aan de Duitse grens. Tal van plek-ken met een bijzondere aantrekkingskracht, zowel economisch als toeristisch, zijn op de verbinding aangetakt. Deze plekken zijn de zogenoemde parels van de regio en worden door de fietssnelweg met elkaar verbonden, zoals een parelketting.

    De fietssnelweg loopt door kamers die de parelketting van Twente vor-men. De ontmoeting met stad, dorp en landschap wordt gemarkeerd door bijzondere elementen langs de route. De fietser kan van de schoonheid van iedere kamer genieten.

    17

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    TRAVERSE LONNEKERLangzaam rijden gaat sneller

    O p d ra c h tg eve r : p rov i n c i e O ve r i j s s e lTy p e p ro j e c t : h e r i n r i c h t i n gJ a a r : 20 0 6

    De provinciale weg N733 verbindt Oldenzaal met Enschede en doorsnijdt hierbij de kern van Lonneker. De leefbaarheid en verkeers-veiligheid van deze steeds drukker wor-dende traverse liet te wensen over. Gelet op de prognoses voor de verkeersintensiteiten van 2020 zijn grotere verstoringen in de verkeersafwikkeling te verwachten.

    Doel van de herinrichting van de traverse was het bereiken van een zo hoog moge-lijke verkeersveiligheid en leefbaarheid met behoud van doorstroming door de kern van Lonneker. De voorgestelde herinrichting van de traverse is gebaseerd op het relatief nieuwe en innovatieve concept Langzaam Rijden Gaat Sneller (LARGAS). Principes hier-van zijn: beheerste snelheid, afwikkeling op basis van zelfregulering, geen verkeerslich-ten, hoofdstroom in de voorrang, gelijkma-tige verkeersstroom en oogcontact.

    De traverse van Lonneker is opgedeeld in een aantal deelgebieden: centrale zone, stenige overgangszone en een groene buitenzone. De drie verschillende zones maken elk deel uit van hetzelfde traject en dit moet ook zo beleefd worden. Dit wordt bereikt door eenduidigheid aan te brengen wat betreft kleur, materiaal, verlichting en groen. Er dient wel duidelijk onderscheid te zijn tussen de drie zones. Door subtiele ingrepen is iedere zone herkenbaar en uniek.

    18

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    A Centrale zone B Stenige overgangszone C Groene buitenzone

    Groen

    Kleur Verlichting: armaturen

    Verlichting: opstelling Verlichting: kleur

    Verlichting: invloed kleur en hoogte op rijsnelheid

    Zonering

    19

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    WATERLINIEWEGVan barrire naar onderdeel van stedelijk weefsel

    O p d ra c h tg eve r : g e m e e n te U t re c h tTy p e p ro j e c t : r u i mte l i j ke ve r ke n n i n gJ a a r : 20 1 1

    De A27 wordt verbreed. Dit biedt kansen om de Waterlinieweg in Utrecht aan te pakken. Deze weg vormt nu een zware verkeers-bundel dwars door de stad. Het vormt een sterke barrire in het stedelijke weefsel. Het regionale verkeer maakt nu te veel gebruik van de Waterlinieweg in plaats van de A27.

    Ook heeft de weg weinig tot geen relatie met de omgeving. De weg is vaak ommuurd door schermen en is deels verhoogd uit-gevoerd. De Waterlinieweg loopt door een cultuurhistorisch waardevolle omgeving. Een gemiste kans dat dit vanaf de weg niet ervaren kan worden.

    In deze studie hebben we onderzocht wat de mogelijkheden zijn de weg te transforme-ren naar meer een verblijfsgebied. De weg maakt zo meer onderdeel uit van de stad en wordt meer een verblijfsplaats. Het verbindt de verschillende (cultuurhistorische) elemen-ten langs de weg als een kralenketting aan elkaar.

    De weg blijft een belangrijke verkeersfunctie behouden binnen de stad. Wel wordt regionaal verkeer nu meer gestimuleerd vaker gebuik te maken van de A27 waar het kan.

    stadion Galgenwaard

    Lunetten 1

    Lunetten 2Lunetten 3

    Lunetten 4

    Beatrixpark

    begraafplaats Kovelswade

    Rietveld Schrderhuis

    Kromme Rijn

    sportvelden

    Wilhelminapark

    Park Bloeyendael

    Rijnsweerd

    20

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    Wat

    erlin

    iewe

    g

    centrum

    A2

    A12

    A27

    A28

    NRU

    !!!!!!

    LUNETTEN

    LUNETTEN

    RIETVELDSCHRDER

    HUIS

    RIETVELDSCHRDER

    HUIS

    stadion Galgenwaard

    Lunetten

    Lunetten

    begraafplaats Kovelswade

    Rietveld Schrderhuis

    LUNETTEN

    RIJNSWEERD

    SPORTVELDEN

    BEATRIXPARK

    WILHELMINA

    PARK

    PARK BLOEY

    ENDAEL

    RIETVELD SCHRODERHUIS

    WONEN

    WONEN

    OUDE RIJN

    KOVELSWADE

    GALGENWAARD

    !!!!!!

    LUNETTEN

    LUNETTEN

    RIETVELDSCHRDER

    HUIS

    RIETVELDSCHRDER

    HUIS

    ! !!! !!

    LUNETTEN

    LUNETTEN

    RIETVELD

    SCHRDER

    HUIS

    RIETVELD

    SCHRDER

    HUIS

    21

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    BUSSTATION SITTARDBusstation weer als onderdeel van stationsplein

    O p d ra c h tg eve r : g e m e e n te S i t t a rdTy p e p ro j e c t : h e r i n r i c h t i n gJ a a r : 20 08

    Aanleiding voor dit schetsontwerp voor het busstation van Sittard is de ophoging van het busperron. De vraag is of het zaagtand-model gehandhaafd kan blijven binnen het nieuwe schetsontwerp. Een tweede aanlei-ding om eens goed naar deze omgeving te kijken is de rommelige overvolle fietsen-stalling. Het doel van dit schetsontwerp is het streven naar n herkenbare stationsomgeving met logische looproutes en een eigen identiteit.

    Dubbele fietsenstallingDe fietsenstalling wordt zeer goed gebruikt. Zo goed zelfs dat deze slachtoffer is van zijn eigen succes. De bewaakte ondergrondse fietsenstalling staat echter voor 50% leeg. Dit is opvallend, aangezien ook deze gratis is. Kennelijk hechten mensen er zeer veel waarde aan hun fiets bovengronds en op deze plek te stallen. Deze mogelijkheid moet dan ook ge-boden worden. Dit kan in de vorm van een fietsenstalling met dubbelgebruik. Op een open, lichte manier kan er een laag onder aangebracht worden. De bovenste laag komt iets boven maaiveld uit. Als referentiebeeld hebben we de fietsenstalling op Nijmegen cen-traal. Wanneer we een marge van anderhalf nemen, het fietsgebruik blijft immers toene-men, komen we uit op circa driekwart van de huidige oppervlakte op maaiveld.

    LooproutesMomenteel moeten de mensen vaak de weg oversteken om op hun plek te komen. Het streven is om heldere looproutes te creren waar de voetganger duidelijk leidend is. Door de fietsenstalling te verbinden met het plein, ontstaat hier een duidelijke looproute naar het voorplein. Bij de entree van de fietsenstalling is ruimte voor een servicepunt. In dit gebouw, eventueel deels ondergronds, kan tevens ruimte geboden worden aan de pauzerende buschauffeurs.

    Het busperron wordt middels een verhardings-loper verbonden met het stationsgebouw. Deze loper gaat aan de andere zijde van het gebouw verder. Mensen gebruiken deze route door het gebouw nu al zeer intensief. Een logisch vervolg is dan ook dit gegeven op te pakken. Om de voetganger droog bij de bus-sen aan te laten komen, kan er een eenduidige glazen overkapping gemaakt worden, deze verbindt het perron met het stationsgebouw. Op deze manier komt er ook veel meer rust op het plein vergeleken met wanneer er vijf kleine wachthokjes worden neer gezet. Onder deze overkapping is nog voldoende mogelijkheid voor goed ingepaste billboards en informatie-borden.

    Om nu vanaf het achterplein bij het treinper-ron te komen, moeten de mensen schuin de busbaan oversteken. Door deze entree van het treinperron iets op te schuiven, wordt deze on-derdeel van een looproute en sluit deze naad-loos aan op het plein.

    Aanleiding voor dit schetsontwerp voor het busstation van Sittard is de ophoging van het busperron welke op zeer korte termijn gaat plaatsvinden. De vraag is of het zaagtand-model gehandhaafd kan blijven binnen het nieuwe schetsontwerp. Een tweede aanleiding om eens goed naar deze omgeving te kijken is de rommelige overvolle fietsenstalling.

    De stationsomgeving bestaat momenteel uit drie verschillende delen met een slechte onderlinge relatie. Dit is het voorplein, het busstation en het fietseneiland. Het voor-plein is een op zichzelf staande ruimte zonder verbinding met het busstation en om bij de fietsen te komen moet eerst de weg over worden gestoken. Een gemiste kans.

    Naar n geheelHet doel van dit schetsontwerp is het streven naar n herkenbare stationsomgeving met logische looproutes en een eigen identiteit. Om dit te bereiken wordt het fietseneiland aan het plein gekoppeld. De bussen maken nu een rondgaande beweging om het busperron en aan het stationsplein is ruimte voor uitstap-pers. Door de entree van de ondergrondse fietsenstalling lager en subtieler te maken ontstaat er een visuele relatie tussen beide ruimtes. Nu blokkeert deze ingang het zicht.

    GroenEen grote wens was het aanbrengen van meer groen. Dit is gedaan in de vorm van beuken-hagen en een aantal bomen (Gleditsia). Langs het hekwerk aan de spoorzijde komt een beu-kenhaag met een hoogte van ongeveer 1.50 meter. Dit zal al voor een heel ander beeld zorgen, aangezien je nu zeer ver het spoor over kunt kijken. Het maakt de ruimte dus kleiner en groener. Door de bovengrondse- en ondergrondse kabels is hier geen mogelijkheid om bomen neer te zetten. Ook wordt aan weerszijden van de dubbele fietsenstalling een beukenhaag gezet, deze is lager en heeft een hoogte van circa 1.20 meter. Doordat het fietseneiland aan het achterplein gesmeed wordt ontstaat er extra ruimte voor een aantal bomen. Ook het feit dat de oppervlakte van de fietsenstalling op maaiveld omlaag gaat, maakt dat er aan de achterzijde van de fietsenstalling ook ruimte is voor twee bomen.

    TerreinmeubilairOm meer een pleingevoel en verblijfsklimaat te ontwikkelen is het verstandig aandacht te besteden aan het terreinmeubilair. Er zijn een aantal langere houten banken geplaatst welke de looproutes ruimtelijk begeleiden, ze hebben dus een dubbele functie.

    Niet parkeren op het pleinEen plein is een verblijfsomgeving en daar mag dus niet geparkeerd worden. Ook niet door de politie. Momenteel staan er vaak geparkeerde politieautos op het voorplein. Deze blokkeren de looproute naar het achter-plein en kunnen evengoed aan de overzijde van de straat worden geparkeerd.

    concept 10 juli 2008

    nu: drie delen; voorplein, busstation en fietseneiland

    streven naar n herkenbare ruimte

    ingang ondergrondse fietsenstalling nu visuele barrire tussen voor- en achterplein

    gewenste looproutes

    Het zo ontstane voor- en achterplein kunnen dezelfde hoogwaardige verharding krijgen om zo meer eenheid te creren. De straat die langs beide pleinen loopt, heeft nu alleen ter plekke van het voorplein klinkerverhar-ding. Dit kan worden doorgetrokken tot aan de kruising met de Brugstraat en de Berg-straat. Dit rijgt zo de beide pleinen als het ware aan elkaar. De verharding op het bussta-tion is momenteel asfalt. Er zou hier een streetprint in het asfalt aangebracht kunnen worden. op deze wijze ontstaat een zachter prettiger karakter, maar blijft de degelijkheid van asfalt wat je op een busstation toch nodig hebt.

    schetsontwerpbusstation Sittard

    dubbele fietsenstalling op Nijmegen centraal

    dubbele fietsenstalling op Nijmegen centraal

    glazen doorlopende overkapping over looproute en busperron

    lijnvorminge zitelementen meegaand met looproutes

    dwarsdoorsnede busstation, schaal 1:200

    schetsontwerp stationsomgeving, schaal 1:200

    sfeerbeeld haag langs spoor en overkapping over busperronsfeerbeeld zitelementen sfeerbeeld loper naar stationsgebouw en overkapping boven looproute

    Gleditsia

    glazen overkapping over looproute begeleid door hoge lichtmasten

    subtiele entree ondergrondse fietsenstalling Nijmegen centraal station

    subtiele entree ondergrondse fietsenstalling Deventer centraal station

    subtiele entree ondergrondse fietsenstalling Nijmegen centraal station

    asfaltverharding met streetprint

    22

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    STADSBEDRIJVENPARKOptimalisatie bedrijventerrein Assen

    O p d ra c h tg eve r : g e m e e n te A ss e nTy p e p ro j e c t : s t r a te g i e e n b e e l d k wa l i t e i t s p l a nJ a a r : 20 08-20 0 9

    De opgave in dit onderzoek is: Strategie om het perifere detailhandelsaanbod op het Stadsbedrijvenpark te versterken en binnen het concentratiegebied ruimte te creren voor (nieuwe) perifere detailhandelsontwik-kelingen. Om tot de strategie te komen is een uitgebreide analyse gemaakt van de aspecten stedenbouw, functies, verkeer, par-keren, gebruikswaarde, kansen en bedrei-gingen. Vanuit deze analyse zijn een streef-beeld en strategie opgesteld. De strategie vraagt om een aantal ruimtelijke ingrepen die de PDV-locatie als n gebied herken-baar maken. Daarnaast is het van belang dat het gebied ook beter toegankelijk wordt voor voetgangers, waardoor mensende auto laten staan en in plaats van runshoppen gaan funshoppen.

    actielijst:- groen in kaart brengen- extra kaart met wegen, entrees en gebiedindeling (ingeoomed)- foto rapportage opkinippen- water doortrekken- voorkanten in kaart brengen (lijntje)

    woninginrichting

    bouwmarkt

    tuincentrum

    autodealer en overige autozaken

    kantoor

    overig

    leegstand

    orientatie voorgevel

    actielijst:- groen in kaart brengen- extra kaart met wegen, entrees en gebiedindeling (ingeoomed)- foto rapportage opkinippen- water doortrekken- voorkanten in kaart brengen (lijntje)

    23

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer24

    Straten en wegen hebben twee functies: verkeren en verblijven. De afgelopen decen-nia lag de nadruk op verkeren. Hierdoor is deze functie op veel plekken te nadrukkelijk vormgegeven en passen wegen vaak niet in hun context.

    Een goed ontworpen straat of weg zorgt voor een goede leefomgeving, een plek waar mensen zich prettig voelen. Dit be-tekent dat straten en wegen weer plekken moeten worden waar je thuis komt, waar je wilt verblijven, waar je buurtbewoners ontmoet, waar kinderen kunnen spelen, waar het prettig is om te lopen en te fietsen et cetera. Dit betekent dat zorgvuldig wordt nagedacht over de maatvoering, materia-lisering, inpassing van groen, speelvoor-zieningen, fiets- en openbaar-vervoervoor-zieningen en vormgeving of situering van parkeervoorzieningen.

    In onze ontwerpen zoeken we naar een goede afstemming tussen verkeren en ver-blijven, die past binnen de context van de omgeving. Een hoofdweg in een historisch stadscentrum vraagt om een ander ontwerp dan een dorpstraverse. Een straat in Almere is anders dan een straat in Maastricht. Een woonstraat vraagt om een andere verblijfs-kwaliteit dan een stadsas.

    Goede wegen worden gebruikt, zijn veilig, duurzaam ingericht en gezond!

    Verkeren en verblijven

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    BUSSTATIONTILBURGBerekend op forse groei

    O p d ra c h tg eve r : g e m e e n te T i l b u rgTy p e p ro j e c t : h e r i n r i c h t i n gJ a a r : 20 08

    In opdracht van de gemeente Tilburg is onderzocht of het ontwerp van het bussta-tion op de huidige locatie toekomstvast is en de verwachte groei van het busvervoer kan verwerken. Het ontwerp van de ge-meente Tilburg heeft onvoldoende capaciteit om het toekomstige busvervoer adequaat af te wikkelen. Goudappel Coffeng heeft een alternatief ontwerp opgesteld dat wel de verwachte forse groei van het busvervoer kan verwerken. Dit ontwerp is totstandgeko-men door in een globaal ontwerp de fysieke afwikkeling van busdiensten te onderzoeken en te verbeteren. Dit is gedaan door middel van een simulatie met softwareprogramma CURSIM. Gekeken is naar rijbaanbreedtes, perronlengtes en draaicirkels van bussen.

    26

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    AMSTERDAM CENTRAAL BEREIKBAARRuimte voor touringcars

    O p d ra c h tg eve r : K a m e r va n ko o p h a n d e lTy p e p ro j e c t : h e r i n r i c h t i n gJ a a r : 20 1 0

    Rondom het centraal station in Amsterdam spelen een groot aantal ontwikkelingen, zoals het nieuwe stationsgebouw, de aanleg van de Noord/Zuid-lijn en revitalisering van de openbare ruimte in de vorm van de Rode Loper. Aan de stadszijde van het centraal station komen dagelijks vele toeristen om een tocht met een van de rondvaartboten te maken en om per bus naar allerhande excursies te vertrekken. In de ontwerpen van de gemeente Amsterdam tot dusver is

    te weinig ruimte gereserveerd voor touring-cars om toeristen af te zetten, op te halen en tussendoor te wachten. In overleg met de Kamer van Koophandel en direct be-trokken ondernemers hebben we gezocht naar mogelijkheden om parkeerplaatsen te realiseren die de ruimtelijke kwaliteit van de Rode Loper in stand houden. Een van de belangrijke kenmerken van de Rode Loper is een zoveel mogelijk conflictvrije route voor voetgangers vanaf het centraal station naar

    de Dam, het Rokin en verder. Ter hoogte van het Prins Hendrikplantsoen en het Victoria-hotel zijn rijlopers aangebracht die in een lus lopen. Hierlangs worden parkeerplaatsen voor touringcars gerealiseerd. De Rode Loper wordt hiermee niet doorkruist door extra infrastructuur. In totaal komen er 28 nieuwe parkeerplaatsen voor tourincars.

    27

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    PILOT PROJECT KAMPALA CITY CENTREintroducing sustainable urban transport

    O p d ra c h tg eve r : G o u d a p p e l Co f fe n g /S t i c h t i n g I g a n g aTy p e p ro j e c t : S t r a te g i e e n o n t we r p J a a r : 20 1 1

    Kampala is de hoofdstad van Oeganda met 1,2 miljoen inwoners. Overdag zijn er 2,2 miljoen inwoners, dus 1 miljoen inkomende werkers. De hectiek in de straten is enorm: taxibusjes, motortaxis, autos, fietsen, voetgangers en straathandelaren moeten vechten om een plekje. Congestie, chaos en luchtvervuiling is hierdoor zeer groot. Toch is het een geweldige stad.

    Samen met diverse organisaties en met de gemeente Kampala is Goudappel Coffeng/Stichting Iganga al jaren bezig met het principe ordenen van verkeer als oplossing van veel problemen. Het meest concrete uitvloeisel daarvan is het Pilot Project Kampala City Centre, introducing sustainable urban transport. UNEP (United Nations Environment Program) overweegt 1,2 miljoen dollar bij te dragen om dit ontwerp te realiseren in 2012!

    28

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    Namirembe-Luwum street

    Namirembe road

    Luwum street29

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    KNOOP LEIDEN-WESTRuimtelijke verkenning van mogelijkheden

    O p d ra c h tg eve r : p rov i n c i e Zu i d - H o l l a n dTy p e p ro j e c t : r u i mte l i j ke ve r ke n n i n gJ a a r : 20 08

    De Rijnlandroute en de RijnGouwelijn moeten beide worden ingepast in het gebied aan de westzijde van Leiden. Op dit moment zijn er nog twee oplossingsrich-tingen denkbaar: de rotonde- en de korte-bypassvariant. Een vraag die mede bepalend kan zijn voor de uiteindelijke keuze is: Wat zijn de ruimtelijke kansen ten aanzien van het gewenste transferium op knooppunt Leiden-West binnen deze twee denkrichtin-gen?

    De rotonde leent zich uitstekend als verblijfs- en parkeerplein. Rondom het station/halte kan een pleingebied gecreerd worden met hier omheen ruimte voor voorzieningen. Vanuit dit epicentrum zijn de vier bedrijvenkwadranten bereikbaar door middel van een wandel- en fietsboulevard. Deze gaan onder de rotonde door zodat fietsers en wandelaars een constante route hebben. Het parkeren kan plaatsvin-den in de resterende ruimte rondom de halte. De parkeervakken kun-nen in taartpunten en schillen als het ware om het epicentrum heen draaien.

    Ook is het mogelijk ruimte te geven aan het water. Dit zou bijvoorbeeld kunnen met behulp van een waterplein. Het knooppunt is midden in het water gesitueerd, zodat je het water over moet steken om er te komen.

    De korte bypass variant leent zich minder om hier een heldere verblijfsomgeving van te maken. Er zijn meerdere oversteken noodzakelijk om de verschillende restruimten te bereiken. Een mogelijkheid zou zijn de RijnGouwelijn halte te koppelen aan een voorzieningenstrip. In het verlengde van deze strip is er de mogelijkheid voor wandelaars en fietsers om bij de om-liggende bedrijven te komen. Langs de voorzieningenstrip kan een voorplein gecreerd worden en het overig gebied kan parkeerterrein worden.

    De wandel- en fietsboulevard tussen Nalco en Rhijngeest-zuid kan deels verlaagd worden aangelegd. Ter hoogte van de fly-over is deze op maaiveld. Middels een golfbeweging kun-nen wandelaars en fietsers aan de opverzijde komen.

    De rotonde ligt boven maaiveld. De wandelboulevard gaat hier op maaiveld onderdoor.

    Knooppunt Velperbroek (diameter circa 330 meter) geprojecteerd op knooppunt Leiden west

    Ru

    imte

    lijk

    e k

    an

    sen rotonde korte bypasskansen

    Het creren van een verblijfsomgeving

    Relatie aangaan met omgeving, dit zal het gebruik van de plek ten goede komen

    Eye-catcher: zichtbaar en attractief

    Het ontwerpen van parkeergelegenheid in plaats het vullen van de restruimtes.

    Streven naar hoge kwaliteit station/halte RGL

    Ruimte scheppen voor overige voorzieningen(mac Donalds e.d) en deze goed inpassen

    Plek kan positieve bijdrage leveren aan bereikbaarheid en beleefbaarheid van omliggende bedrijven.

    Verschillende niveaus Verschillende niveaus

    kn

    oo

    p L

    eid

    en

    west

    De Rijnlandroute en de RijnGouwelijn moeten beiden worden ingepast in het gebied aan de westzijde van Leiden. Op dit moment zijn er nog twee oplossingsrichtingen denkbaar: de rotonde- en de korte bypassvariant.

    Een vraag die mede bepalend kan zijn voor de uiteindelijke keuze is: Wat zijn de ruimtelijke kansen ten aanzien van het gewenste transferium op knoop Leiden West binnen deze twee denkrichtingen? Op dit paneel zijn deze kansen schetsmatig uiteen gelegd.

    9 juni 2008

    Huidig beeld knooppunt Leiden west

    De rotonde leent zich uitstekend als verblijfs- en parkeerplein. Rondom het station/halte kan een pleingebied gecreerd worden met hier omheen ruimte voor voorzieningen. Vanuit dit epicentrum zijn de vier bedrijvenkwadranten bereikbaar door middel van een wandel- en fietsboulevard. Deze gaan onder de rotonde door zodat fietsers en wandelaars een constante route hebben. Het parkeren kan plaatsvin-den in de resterende ruimte rondom de halte. De parkeervakken kun-nen in taartpunten en schillen als het ware om het epicentrum heen draaien.

    Ook is het mogelijk ruimte te geven aan het water. Dit zou bijvoorbeeld kunnen met behulp van een waterplein. Het knooppunt is midden in het water gesitueerd, zodat je het water over moet steken om er te komen.

    De korte bypass variant leent zich minder om hier een heldere verblijfsomgeving van te maken. Er zijn meerdere oversteken noodzakelijk om de verschillende restruimten te bereiken. Een mogelijkheid zou zijn de RijnGouwelijn halte te koppelen aan een voorzieningenstrip. In het verlengde van deze strip is er de mogelijkheid voor wandelaars en fietsers om bij de om-liggende bedrijven te komen. Langs de voorzieningenstrip kan een voorplein gecreerd worden en het overig gebied kan parkeerterrein worden.

    De wandel- en fietsboulevard tussen Nalco en Rhijngeest-zuid kan deels verlaagd worden aangelegd. Ter hoogte van de fly-over is deze op maaiveld. Middels een golfbeweging kun-nen wandelaars en fietsers aan de opverzijde komen.

    De rotonde ligt boven maaiveld. De wandelboulevard gaat hier op maaiveld onderdoor.

    Knooppunt Velperbroek (diameter circa 330 meter) geprojecteerd op knooppunt Leiden west

    Ru

    imte

    lijk

    e k

    an

    sen rotonde korte bypasskansen

    Het creren van een verblijfsomgeving

    Relatie aangaan met omgeving, dit zal het gebruik van de plek ten goede komen

    Eye-catcher: zichtbaar en attractief

    Het ontwerpen van parkeergelegenheid in plaats het vullen van de restruimtes.

    Streven naar hoge kwaliteit station/halte RGL

    Ruimte scheppen voor overige voorzieningen(mac Donalds e.d) en deze goed inpassen

    Plek kan positieve bijdrage leveren aan bereikbaarheid en beleefbaarheid van omliggende bedrijven.

    Verschillende niveaus Verschillende niveaus

    kn

    oo

    p L

    eid

    en

    west

    De Rijnlandroute en de RijnGouwelijn moeten beiden worden ingepast in het gebied aan de westzijde van Leiden. Op dit moment zijn er nog twee oplossingsrichtingen denkbaar: de rotonde- en de korte bypassvariant.

    Een vraag die mede bepalend kan zijn voor de uiteindelijke keuze is: Wat zijn de ruimtelijke kansen ten aanzien van het gewenste transferium op knoop Leiden West binnen deze twee denkrichtingen? Op dit paneel zijn deze kansen schetsmatig uiteen gelegd.

    9 juni 2008

    Huidig beeld knooppunt Leiden west

    ROTONDE KORTE BYPASS

    30

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    POORT VAN SALLANDMultimodaal knooppunt als entree van de stad

    O p d ra c h tg eve r : g e m e e n te D eve n te rTy p e p ro j e c t : v i s i e e n s t r a te g i eJ a a r : 20 07

    Het project Poort van Salland bestaat uit de samenhangende ontwikkeling van een groot aantal projectonderdelen, die juist in onder-linge samenhang tot meerwaarde leiden.

    De volgende projectonderdelen maken deel uit van het project Poort van Salland: bedrijven met kantoren in het oostelijk deel van het bedrijvenpark A1, de oostelijke ontsluiting van het bedrijventerrein, de opwaardering van de aansluiting Deventer-Oost, de verbreding van de Siemelinksweg, het nieuwe station Poort van Salland, een gecombineerd carpool- en P+R-terrein, realisering van de fietsverbinding met Colm-schate en Kloosterlanden en aansluiting op recreatieve fiets- en wandelroutes.

    Al deze projectonderdelen versterken elkaar onderling en hebben ook inhoudelijk een sterke relatie met elkaar. Door de integrale ontwikkeling ontstaat synergie tussen de onderdelen.

    31

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    ALTERNATIEVEN A1 BLOEMENDALERPOLDEREen ruimtelijke vergelijking van drie varianten

    O p d ra c h tg eve r : p rov i n c i e N o o rd - H o l l a n dTy p e p ro j e c t : l a n d s c h a p p e l i j ke i n p a ss i n gJ a a r : 20 08

    De Bloemendalerpolder ligt ten noorden van Weesp en wordt gekenmerkt door de aan-wezigheid van de A1. Voor dit deel van de A1 is nagedacht over een nieuwe inpassing. Welke kansen liggen er om van deze polder een meer aantrekkelijke leefomgeving te maken? Dit kan op meerdere manieren. Een aantal factoren is daarbij met name van belang. Dit zijn de relatie van de weg ten opzichte van de geplande woonwijk ten zuiden van de A1, de barrirevorming van de A1 in het open polderlandschap en de ecologische Waterlandtak die bij de Vecht het gebied binnenkomt.

    Deze studie heeft geleid tot een drietal varianten. Variant 1 is een variant groten-deels op maaiveld met een aquaduct als kruising met de Vecht. Varianten 2 en 3 zijn beide geheel verdiept aangelegd met een aqua/ecoduct als kruising met de Vecht. Verschil tussen deze twee varianten is dat de tweede variant het Amsterdam-Rijnkanaal kruist door middel van twee bruggen. De derde variant heeft hier een brug en een aquaduct.

    In deze studie zijn de ruimtelijke verschillen bij de landschappelijke inpassing van de drie varianten inzichtelijk gemaakt.

    32

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 33

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    OASE LANGS DE A12Ontwerp verzorgingsplaats Bodegraven

    O p d ra c h tg eve r : R i j k s wa te r s t a a tTy p e p ro j e c t : h e r i n r i c h t i n gJ a a r : 20 0 6

    Rijkswaterstaat wil meer kwaliteit bieden op de verzorgingsplaatsen langs de auto-snelwegen. Er is meer aandacht voor een aangenaam verblijf in een prettige omge-ving; even weg van de snelweg. De inter-disciplinaire samenwerking heeft hier geleid tot een spannend ontwerp waarbij de relatie met de context en de ruimtelijke kwaliteit van het plangebied vooropstonden. Door deze aanpak is er een aantrekkelijk verblijfs-gebied langs de A12 ontstaan, dat uitstijgt boven de tot nu toe standaard ontwerpen van verzorgingsplaatsen langs snelwegen in Nederland.

    De verzorgingsplaats bestaat momenteel uit rechte lijnen parallel aan de A12. Op deze manier blijft de snelheid van de automo-bilist gehandhaafd en ontstaat er niet echt een verblijfsplek. Om dit te doorbreken is de elipsvorm gentroduceerd. Deze vorm verbindt de bestaande voorzieningen met elkaar, zoals MacDonalds, het tankstation en

    de windmolen. Parkeren voor automobilisten en nachtparkeren voor vrachtwagenchauf-feurs zijn aan de verzorgingsplaats toege-voegd en als het ware opgehangen aan deze nieuwe structuur. Een hagenstructuur verzacht de parkeerkamers en de nacht-parkeerkamer van vrachtwagenchauffeurs krijgen een beschutting tegen het licht dat afkomstig is van de A12.

    De verzorgingsplaats bevindt zich in een zeer waterrijk gebied. Vandaar dat water een centrale plek in het ontwerp heeft gekregen in de vorm van een waterplein. In dit gebied kunnen mensen even zitten, picknicken of een balletje trappen.

    Sociale veiligheid is een belangrijk thema op verzorgingsplaatsen. Vandaar dat overal overzicht is gecreerd en er door ons een verlichtingsplan is opgesteld.

    34

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 35

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    Herindeling Verzorgingsplaats Bodegraven Goudappel Coffeng BVRDZ122 Openbare verlichting Datum: 02-10-2006

    3.17 Totaal: Gevuld isolijndiagramRekenraster : Totaal op Z = 0.00 mBerekening : Horizontale verlichtingssterkte (lux)

    Gemiddeld Min/gem Min/max Algemene behoudfactor 2.79 0.00 0.00 1.00

    C SGS252 GB CR P1E SGS252 GB CR P1F CDS550 PR TB

    12.5

    10

    7.5

    5

    2.5

    -160 -110 -60 -10 40 90 140 190 240X(m)

    -12

    0-70

    -20

    3080

    130

    180

    230

    Y(m)

    C CC

    CFFF

    F

    F

    F

    F

    E E E E

    CC

    F

    F

    C

    C

    C

    C

    C

    C

    C

    C

    CCF

    C

    C

    C

    C C C

    C

    C

    CC

    C

    C C

    CCC

    C C

    C

    C

    E

    C CC

    C

    C

    C

    C

    F

    F

    CC

    C

    CC

    Schaal1:2500

    Philips Lighting B.V. - CalcuLuX Area 6.4.1 Pagina: 21/23

    Verlichtingsplan

    Verkeerstechnisch ontwerp met rijcurvesimulaties en bebordingsplan

    36

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    HOOGEVEENSE KRUISLangzaam rijden gaat sneller

    O p d ra c h tg eve r : g e m e e n te H o o g eve e nTy p e p ro j e c t : h e r i n r i c h t i n gJ a a r : 20 0 9

    Een bijzonder ontwerp moet verkeersstro-men op het vernieuwde Hoogeveense Kruis in goede banen gaan leiden. Aan de noord-kant (Eiermarkt) komt een waterpartij met trap. Het ontwerp is formeel geen rotonde, maar krijgt wel de verkeersregels zoals die voor verkeerspleinen in Noord-Nederland gelden. Deze verkeersoplossing moet het aantal motorvoertuigen dat per etmaal t Kruis passeert (op termijn 12.000) kunnen verwerken. Bekende kunstenaars krijgen de gelegenheid t Kruis en de nieuwe waterpar-tij extra uitstraling te geven. Het project is in samenwerking met Atelier Dutch totstand-gekomen.

    37Verlichtingsplan

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    KANALENEILAND >> PEDALENEILANDPrijsvraag de fietsvriendelijke wijk

    O rg a n i s a to r : F i e t s e r s b o n dTy p e p ro j e c t : p r i j s v r a a gJ a a r : 20 0 9

    Eind 2008 heeft de Fietsersbond de ideen-prijsvraag de fietsvriendelijke wijk uitgeschreven. Goudappel Coffeng heeft hiervoor de inzending Kanaleneiland => Pedaleneiland ingezonden.

    In het ontwerp is Kanaleneiland in de recreatieve en functionele fietsstructuur van de stad Utrecht gehangen. De mediter-rane boulevard is een bestemming waar de verschillende culturen elkaar ontmoeten en waar mensen op de fiets naartoe komen.

    Daarnaast introduceren we de Fietstrine. De Fietstrine is een speciale, glazen fietsenstal-ling (een vitrine voor de fiets), die alle kern-elementen van het fietsen in Kanaleneiland verenigt. Fietstrines zijn in Kanaleneiland te vinden bij de scholen, de winkelcentra en de boulevard. De Fietstrine is multifunctioneel en als kleine variant bij woningen te plaat-sen. In de Fietstrine kan een fiets worden gestald met het principe van een home-trainer. Hierdoor biedt de Fietstrine ook ruimte aan andere activiteiten, zoals spin-ningles, verkeersles op de fiets, ballenbak en energieopwekking.

    38

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    h = 60,6 mh = 6 m

    *

    **

    *

    *

    *

    **

    *

    **

    *

    **

    *

    **

    *

    **

    *

    *

    *

    **

    *

    *

    *

    *

    *

    * *

    *

    * * *

    *

    **

    *

    *

    ** **

    *

    39

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    PLEIN ALS JAARKLOK

    O p d ra c h tg eve r : g e m e e n te M i d d e n - D e l f l a n dTy p e p ro j e c t : h e r i n r i c h t i n gJ a a r : 20 0 9

    Het Koningin Julianaplein in Den Hoorn heeft een gedateerde uitstraling en weinig relatie met haar omgeving. Maar het plein heeft ook 24 oude imposante platanen. In dit ontwerp staan de 24 platanen represen-tatief voor de 24 uren van de dag en functi-oneren ze als een jaarklok op het plein.

    Het plein is omsloten door woningen en maatschappelijke voorzieningen, zoals een dorpscentrum en het toekomstig te ontwik-kelen gezondheidscentrum. De 24 platanen op het plein zorgen voor een min of meer mediterrane sfeer. Het plein ontleent hier-aan haar identiteit. In de zomer voorzien ze het plein van een groen dak en in de winter zorgt het schaduwspel van de bomen voor een markant beeld.

    In het ontwerp functioneren de 24 platanen samen met hun schaduwspel als een klok. De platanen zijn representatief voor de uren van de dag. In de verharding worden lijnen aangebracht, die bestaan uit overrijdbare grondspots. Deze corresponde-ren met de schaduwlijn van de boom. Om er echt een jaarklok van te maken, wordt deze schaduwlijn weergegeven op vier momen-ten in het jaar. Dit zijn: 21 maart, 21 juni, 21 september en 21 december. Op deze manier ontstaat een spel van lijnen in de verhar-ding.

    Plataan 5: vijf uur s ochtendsBij plataan 5, wanneer het 05.00 uur s och-tends is, komt de zon in de zomer op. Hier is dan ook de eerste schaduwlijn te zien. Gedurende de ochtend komen er steeds meer lijnen bij. Om 09.00 uur, bij plataan 9, is het immers ook in de winter al licht. Vanaf hier hebben de platanen dus vier schaduw-lijnen, n voor ieder seizoen. In de avond krijgen de platanen weer minder schaduw-lijnen. Vanaf boom 17, wanneer het 17.00 uur is, verdwijnt in het winterseizoen de zon. Hier heeft de boom geen vier schaduwlijnen meer, maar drie. Zo ontstaat als het ware een dagzijde en een nachtzijde op het plein. De dagzijde is het zwaartepunt wat betreft het schaduwlijnenspel. In de nacht zijn er vanzelfsprekend geen schaduwlijnen en ontstaat er ruimte voor voorzieningen als een jeu-de-boulesbaan en een speeltuin. De dagzijde blijft vrij van voorzieningen, zodat het lijnenspel goed tot zijn recht komt.

    Van gevel tot gevelHet plein wordt in zijn geheel iets opgetild en strekt zich van gevel tot gevel uit. Op deze manier is de automobilist te gast en ontstaat er een sterkere relatie tussen het dorpscentrum en het gezondheidscentrum en de woningen aan de overzijde van het plein. De verharding bestaat uit lange verhardings-elementen met een varirende breedte en

    Koningin Julianaplein Den Hoorn

    lengte. De twee rijen platanen worden in het plein verankerd door twee natuurste-nen banden. Deze twee lijnen verbinden de platanen met elkaar. Op deze banden is bij elke boom ruimte voor een steen met hierin beschreven welk uur de boom zich repre-senteert. Aangezien de platanen centraal staan in het ontwerp, is het belangrijk deze letterlijk en figuurlijk uit te lichten. Dit gebeurt door middel van lagere lichtmasten die worden geplaatst in de lange banden van natuursteen.

    Banken met geleidende werkingOp het plein is ruimte voor kunst uit eigen regio. Zo kan er bijvoorbeeld een gedicht over de platanen groot in de verharding wor-den aangebracht. Op de middenstip van het plein is ruimte voor uitleg van de jaarklok bestaande uit de 24 platanen. Daarnaast komen er meerdere betonnen zitelemen-ten. Naast een zitfunctie hebben de banken tevens een geleidende werking. De twee lange banken in de dwarsrichting markeren het vergrote terrein waarop het jaarlijkse dorpsfeest plaatsvindt. De kleinere banken in de lengterichting tussen de platanen voorkomen fout parkeergedrag op het plein en voorkomen dat kinderen zomaar de straat op rennen. Mocht het wenselijk zijn, dan zijn de banken te allen tijde te verplaatsen met een hefvork.

    40

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    25

    241

    23

    45

    67

    89

    1011

    1215

    1413

    1817

    16

    21

    2019

    2322

    O

    W

    Z

    N

    dit alles zichtbaar op het Koningin Julianaplein als jaarklok

    24 platanen, 24 uren in een dag4 seizoenen in een jaar

    241

    23

    45

    67

    89

    1011

    1215

    1413

    1817

    16

    21

    2019

    2322

    dag

    nacht

    iedere plataan staat voor een uur van de dag door uurverdeling ontstaat er een dagzijde en een nachtzijde op het plein

    21 3 4 5 6 78 9 10 11 12

    15 14 1318 17 1621 20 1924 23 22

    33

    principe jaarklok

    33

    principe jaarklok

    41

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer42

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    KRUISPUNT DEN DUNGENNieuwe entree Jacobskamp

    O p d ra c h tg eve r : g e m e e n te S i n t M i c h i e l s g e s te lTy p e p ro j e c t : h e r i n r i c h t i n gJ a a r : 20 1 0

    In de kern Den Dungen wordt de nieuw-bouwwijk Jacobskamp ontwikkeld. Deze wijk voorziet in woningen en sportvoorzie-ningen. De wijk wordt aan de noordzijde aangesloten op het bestaande wegennet. De gemeente heeft Goudappel Coffeng gevraagd om deze aansluiting dusdanig vorm te geven dat een entree voor de wijk ontstaat en ook het overige verkeer veilig afgewikkeld kan worden, en waarbij mo-gelijk sluipverkeer door Jacobskamp wordt beperkt.

    De aansluiting bestaat uit twee T-kruispun-ten op korte afstand van elkaar. Door deze kruispunten uit elkaar te houden wordt het voor bestuurders geen automatisme om van de hoofdroute af te wijken en via Jacobskamp te rijden. Om tegelijkertijd toch een duidelijke entree te creren zijn de twee kruispunten als n geheel vorm-gegeven. Het kruispunt is verhoogd uitge-voerd in klinkers, waarmee de snelheid van het naderende verkeer wordt geremd. De toeleidende wegen zijn in asfalt uitgevoerd. Hierdoor onderscheidt het kruispunt zich met haar klinkerverharding als een duidelijk ander element. Om de zijwegen te ac-centueren is op de kruispunten van wegen een speciaal element in afwijkende kleur aangebracht.

    HOOIDONKHOOIDONKSESTRAAT

    HOO

    IDONK

    4

    6

    1

    2

    JACO

    BSKAMP

    HOOIDONKHOOIDONKSESTRAAT

    HOO

    IDONK

    4

    6

    7

    1

    2

    JACO

    BSKAMP

    JACO

    BSKAMP

    43

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    Shared spaceDe menselijke maat krijgt steeds meer aan-dacht binnen het verkeersontwerp. Een van de actuele benamingen die hiervoor worden gebruikt is de term shared space, gedeelde ruimte. Een ruimte waarin iedereen zijn weg kan vinden, waarbij het aantal verkeersre-gels tot het minimum is beperkt. Sociaal gedrag en oogcontact vormen de belangrijk-ste regel.

    In de shared space-aanpak wordt bij het ontwerp van de openbare ruimte niet alleen naar het verkeerssysteem gekeken. Andere belangen en gebruiksmogelijkheden van de openbare ruimte en aanknopingspunten voor het ontwerp worden nadrukkelijk mee-genomen. De menselijke maat wordt terug-gebracht in het ontwerp. Bij een uitgebreid participatieproces heeft een ontwerp vanaf het begin een breed draagvlak.

    Shared space is een uitermate geschikt ontwerpprincipe op locaties waar de ver-blijfsfunctie en de verkeersfunctie elkaar ontmoeten. Denk aan een oude traverse, een weg om of midden door een centrum, een plein et cetera.

    Het doel van shared space is tweeledig. Shared space zorgt ervoor dat de openbare ruimte een prettiger verblijfsruimte wordt. Bovendien wordt de weggebruiker verleid meer rekening te houden met de omge-ving en met andere weggebruikers dan hij normaliter zou doen. Daarvoor is niet alleen een ander ontwerp nodig, maar het vereist vooral ook een andere aanpak en andere betrokkenen.

    Hoe ziet een shared space-ontwerp eruit? Een typisch shared space-ontwerp in de meest zuivere vorm is een integraal plan en kent in ieder geval een combinatie van de onderstaande drie elementen.

    Ruimtelijke kwaliteit - niet standaard een element toepassen, maar bedenken hoe de ruimte als een geheel werkt.Zelfregulatie en respect - geen voorrangs-regelingen, geleiding en verkeersborden.Menselijke maat - snelheidsbeperking door inrichting van de omgeving en door oogcon-tact.

    Niet in alle gevallen zijn alle drie de ontwerpelementen toepasbaar. Een element wordt in de praktijk ook solitair en in meng-vormen toegepast.

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    STARTBLOK:GROEN & GAPrijsvraag innovatieve fietspaden

    O rg a n i s a to r : Ce m e n t & B e to n ce n t r u mTy p e p ro j e c t : p r i j s v r a a g (e e r vo l l e ve r m e l d i n g )J a a r : 20 1 1

    In 2010 heeft het Cement & BetonCentrum de ideenprijsvraag In de kiem gesmoord innovatieve fietspaden uitgeschreven. Goudappel Coffeng heeft hiervoor de inzen-ding Startblok; Groen & Ga ingezonden.

    Fiets is snel Fietsen is gezond, goed voor het milieu en soms zelfs sneller dan de auto. Nieuwe fietsinfrastructuur, zoals de zogenaamde fietssnelweg, zorgt ervoor dat we sneller van A naar B kunnen fietsen. Het oponthoud wordt geminimaliseerd en snelheden ge-maximaliseerd. Nieuwe mensaangedreven voertuigen kunnen tot steeds hogere snel-heden komen. Een stop bij een verkeerslicht is dan een tijdrovende, oncomfortabele onderbreking van een fietsrit. Het wachten op en vertrekken bij groen licht kost tijd en energie.

    De kunst van het wachten Neem een willekeurig verkeerslicht en zie hoe fietsers hier wachten. De een houdt zijn hand op de paal met de detectieknop, de volgende zoekt elk willekeurig randje om op het zadel te kunnen blijven zitten, een ander staat met zijn fiets tussen de benen en de laatste staat zelfs geheel naast zijn fiets. Kijk je vervolgens hoe ze wegrijden, dan zie je een hoop handelingen en kracht maar weinig snelheid. De voorste fietsers zijn bovendien een extra rem voor de rest.

    Startblok voor een goede start Bij veel sporten is een startblok een bekend hulpmiddel om snel te kunnen vertrekken. Een startblok zorgt ervoor dat voeten en benen in een goede hoek staan, waarmee een ultieme krachtexplosie bij de start kan worden gegenereerd. Groen en ga, het motto van ons startblok, neemt dit prin-cipe als uitgangspunt. Het startblok is een opstaphulp voor fietsers die wachten bij een verkeerslicht comfortabel maakt. Je kunt gewoon op het zadel blijven zitten terwijl je op groen licht wacht. Comfortabel, en het kost minder energie.

    Groen & GaHet startblok is van beton en ligt aan de rechterzijde van een fietspad bij verkeers-lichten ter hoogte van de paal met de-tectieknop. Het startblok is 30 cm hoog, dezelfde hoogte als een gemiddelde trapper-as van een fiets. De ene voet wordt op het startblok geplaatst en de andere op de trap-per. Het startblok zorgt ervoor dat het been onder een lichte hoek staat waardoor dus kracht gegenereerd kan worden. De voor- en achterzijde van het blok zijn afgeschuind, hiermee kan de kracht nog sneller in een voorwaartse beweging worden omgezet. De achterzijde is afgeschuind vanuit veiligheids-overwegingen en zo kan een symmetrisch blok worden gemaakt dat fouten bij plaat-sing voorkomt.

    In dit ontwerp kunnen de eerste twee fiet-sers in de rij gebruik maken van het start-blok. Naar wens is dit eenvoudig te vergro-ten door een grotere mal te gebruiken bij de productie van het blok.

    We hebben voor onze inzending een eervolle vermelding gekregen.

    46

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    De kunst van het wachten

    Aanleiding Inspiratie

    OplossingStartblok: Groen en GaRegistratienummer 2010064

    Startblok voor een snelle start

    De kunst van het wachten

    Aanleiding Inspiratie

    OplossingStartblok: Groen en GaRegistratienummer 2010064

    Startblok voor een snelle start

    47

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    HANDBOEKOPENBARE RUIMTEAls inspiratiebron voor Eindhoven

    O p d ra c h tg eve r : g e m e e n te E i n d h ove nTy p e p ro j e c t : v i s i e e n s t r a te g i eJ a a r : 20 0 9

    De gemeente Eindhoven heeft Goudap-pel Coffeng gevraagd een overkoepelend integraal praktisch document op te stellen waarin de ontwerper in n oogopslag kan zien welk beleid van toepassing is op welk gebied.

    In samenwerking met een groot aantal verschillende disciplines is dit document nu beschikbaar binnen de gemeente Eindho-ven: het Handboek Openbare Ruimte. Dit handboek is een uitwerking van de in 2006 vastgestelde Visie Openbare Ruimte en geeft de ontwerper handvatten hoe om te gaan met de openbare ruimte. Gebruikers van het handboek zijn projectontwikkelaars, commissie ruimtelijke kwaliteit, interne ontwerpers en bewoners.

    Het handboek geeft een bandbreedte van wat waar kan en mag. Het geeft uiteraard geen kant-en-klaar antwoord hoe de openbare ruimte eruit zou moeten zien. Dit is een ontwerpvraag en dus maatwerk. Wel geeft het aan wat de mogelijkheden zijn, het geeft de kaders om er, eventueel in samenwerking met bewoners, iets moois en duurzaams van te maken.

    Vier kwaliteitsniveausHet handboek start met een algemeen deel. Hierin worden kort en bondig alle beleids-velden behandeld. Voorbeelden van deze beleidskaders zijn: toegankelijkheid, ruimte-lijke hoofdstructuur, gebruik, verkeer, groen, water, cultuurhistorie, beheer, etc.

    Ook geeft dit algemene deel inzicht in de verschillende kwaliteitsniveaus. Deze zijn afkomstig uit de Visie Openbare Ruimte en zijn destijds opgesteld in samenwerking met bewoners. Voor de gemeente Eindhoven zijn dit de kwaliteitsniveaus: standaard, plus, bijzonder en exclusief. In dit deel kan de ontwerper zien binnen welk kwaliteitsniveau zijn ontwerpopgave ligt. De mogelijkheden voor de ontwerper binnen bijvoorbeeld kwaliteitsniveau bijzonder zijn uiteraard uitgebreider in vergelijking met kwaliteitsni-veau standaard.

    Na het algemene deel komen de vier verschillende kwaliteitsniveaus uitgebreid aan bod. De ontwerper kan meteen blade-ren naar het kwaliteitsniveau dat op zijn ontwerpopgave van toepassing is. Binnen dat kwaliteitsniveau komen de elementen aan bod. Dit zijn elementen als: verlichting,

    verharding, straatmeubilair, parkeren, speel-plekken, boomspiegels, bloembakken, etc. Door middel van de stoplichtmethode wordt bij deze elementen inzichtelijk gemaakt wat hier gewenst (groen), toelaatbaar (oranje) of uitgesloten (rood) is. Zo is bijvoorbeeld het gebruik van natuursteen in een stan-daard omgeving uitgesloten, terwijl dit in een exclusieve omgeving gewenst is. In overleg met bewoners en programmaleiders is het altijd mogelijk te praten over uitzon-deringen. Het handboek is niet star, het geeft slechts richtlijnen.

    Het laatste deel van het handboek beschrijft de beheersaspecten die van invloed zijn op het ontwerp. Wat zijn bij-voorbeeld de gewenste maten die nodig zijn voor het legen van ondergrondse containers? Wat zijn de eisen die vanuit beheer gesteld worden aan strooiroutes? Met welke breedte dient rekening te worden gehouden als het gaat om de bereikbaarheid van materieel?

    48

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    47

    Kwaliteitsniveaus

    algemeen

    47

    86

    bijzonder112

    exclusief52

    standaard74

    plus

    118

    Verlichting

    bijzo

    nder

    Inclusief aansluiten Vorm volgt functie: toelaatbaar Functie volgt vorm: uitgesloten Gangbaar: toelaatbaar Opmerkelijk: gewenst In opdracht ontworpen: uitgesloten

    Verlichting is bijzonder tot een oplage van maximaal 500 exemplaren.

    118 119

    Verlichting

    bijzonder

    119

    154

    Boomspiegels en beschermers

    excl

    usie

    f

    154

    Vorm volgt functie: toelaatbaar Functie volgt vorm: gewenst Gangbaar: toelaatbaar Opmerkelijk: gewenst In opdracht ontworpen: toelaatbaar

    De boomspiegels en beschermers kunnenspeciaal voor de stad of voor een gebied ontwikkeld zijn.

    155

    Boomspiegels en beschermers

    exclusief

    155

    Ontwerp ontwikkeld met bestaande bomen

    Ontwerp ontwikkeld met bestaande bomen

    9

    Gebruiksaanwijzing

    9

    VerhardingVerlichtingStraatmeubilairGroenParkerenFietsparkerenDrempelsOverstekenSpeelplekkenBoomspiegels en beschermersHekken en paaltjesBloembakkenWaterafvoerBijzondere elementen

    standaard

    85%plus

    13%bijzonder

    1,5%exclusief

    0,5%

    themas

    beheer leidend ontwerp leidend

    standaard beheer

    exclusief beheer

    AlgemeenAlgemene eisenRuimtelijke hoofdstructuurGebruikVerkeerGroenWaterCultuurhistorieBestuurlijk aangewezen gebiedenToegankelijkheidReclamebeleidSpelenVerlichtingKwaliteitsniveausBeheer

    49

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    VUURTORENPLEINKansen aan zee

    O p d ra c h tg eve r : g e m e e n te N o o rd w i j k a a n Ze eTy p e p ro j e c t : r u i mte l i j ke ve r ke n n i n gJ a a r : 20 0 9

    Het Vuurtorenplein vormt het eindpunt van een lange lijn. Het Vuurtorenplein en de vuurtoren zijn als het ware een schakel tus-sen deze lange weg en het strand, de zee en de boulevard. Het is een plek met veel ruimtelijke potentie. Allerlei stromen komen hier samen.

    Momenteel is dit gebied behoorlijk geseg-menteerd. Dit komt door de barrirewer-king van de Parallel Boulevard. De vuurtoren zou meer als landmark kunnen fungeren en een belangrijke visuele schakel kunnen zijn tussen zee en land en tussen boulevard en Noordwijk aan Zee. De komst van de Rijn-Gouwelijn West is een kans om een posi-tieve impuls te geven aan het Vuurtoren-plein als schakel tussen twee werelden.

    Door het plein over de Parallel Boulevard te trekken, en daarmee dus te vergroten, ont-staat er een kans om een halte van de Rijn-Gouwelijn te realiseren op het plein. Vanaf hier kan men over het plein naar de Boule-vard, naar het strand en naar de zee lopen. Om dit laatste beter mogelijk te maken is het plein ook aan de zeezijde verlengd. De bebouwing op het plein in de dwarsrichting, die de relatie met de zee belemmert, wordt verwijderd. Het plein wordt doorgetrokken tot het groengebied langs het strand. Zo ont-staat een heldere looproute tussen de halte van de RijnGouwelijn en de boulevard. Op het plein is ruimte voor tal van recreatieve voorzieningen met de vuurtoren als centraal element.

    Ru

    imte

    lijk

    e k

    an

    sen

    inpas

    sing R

    ijnG

    ouw

    elijn-W

    est

    bij T

    -spitsi

    ng V

    uurt

    ore

    nple

    in

    Bou

    leva

    rd

    Quarles van Uffordstraat

    Vuurtorenplein

    Vuurtorenplein eindpunt van lange lijnHet Vuurtorenplein vormt het eindpunt van een lange lijn. Het is de plek waar de N444 en later de Quarles van Uffordstraat ein-digt aan de zee. Het Vuurtorenplein en de vuurtoren zijn als het ware een schakel tussen deze lange weg en het strand, de zee en de boulevard. Het is een plek met veel ruimtelijke potentie. Allerlei stromen komen hier samen.

    Versterken relatie met zee en BoulevardMomenteel is dit gebied behoorlijk gesegmenteerd. Het Vuurtorenplein is slecht bereikbaar vanuit de Quarles van Uffordstraat en vanuit Noordwijk aan Zee. Dit komt door de barrirewerking van de Parallel Boulevard. Een drukke weg moet worden overgestoken om bij het plein en het strand te komen. De vuurtoren wordt vervolgens afgescheiden van het plein door-dat hier bebouwing voor geplaatst is. Vanaf het plein is er dus ook een slechte relatie met de zee, het strand en de boulevard. Dit is een gemiste kans. De vuurtoren zou meer als landmark kunnen fungeren en een belangrijke visuele schakel kunnen zijn tussen zee en land en tussen boulevard en Noordwijk aan Zee.

    Halte RijnGouwelijn op twee entreepleinen De komst van RijnGouwelijn-West is een kans om een positieve impuls te geven aan het Vuurtorenplein als schakel tussen twee werelden. Door het plein over de Parallel Boulevard te trek-ken, en daarmee dus te vergroten, ontstaat er een kans om een halte van de RijnGouwelijn te realiseren op het plein. Vanaf hier kan men over het plein naar de Boulevard, naar het strand en naar de zee lopen. Om dit laatste beter mogelijk te maken is het plein ook aan de zeezijde verlengd. De bebouwing op het plein in de dwarsrichting, die de relatie met de zee belem-mert, wordt verwijderd. Het plein wordt doorgetrokken tot het groengebied langs het strand. Zo ontstaat een heldere looproute tussen de halte van de RijnGouwelijn en de boulevard. Op het plein is ruimte voor tal van recreatieve voorzieningen met de vuurtoren als centraal element. Het Vuurtorenplein kan op deze manier, samen met het Palaceplein, fungeren als entreeplein van de Boulevard. Beide zijden van de Boulevard worden zo helder verankerd met het achterliggende gebied.

    De RijnGouwelijn-West kan in het midden gepositioneerd worden van de Quarles van Uffordstraat. De T-splitsing tussen de Quarles van Uffordstraat en de Parallel Boulevard bevindt zich nu op het plein. De materialisering moet de automobilist duidelijk maken dat hij hier als het ware even te gast is. Ook kan het plein iets verhoogd worden uitgevoerd om dit gevoel te versterken en de rijsnelheid te verminderen.

    Mogelijke situatie: Door het plein te verlengen en het gebied meer open te maken onstaat er een relatie tussen de Quarles van Ufford-straat en het strand en de boulevard. De vuurtoren krijgt hier alle aandacht en vormt een centraal element. Er kan een halte van de RijnGouwelijn-West worden gerealiseerd op het plein.

    Huidige situatie: Door barrirewerking van de weg Parallel Boulevard en de bebouwing in dwarsrichting, ontstaat er segmentering van het gebied.

    Vuurtorenplein als eindpunt van lange lijn en als schakel tussen Quar-les van Uffordstraat en Boulevard.

    augustus 2009

    Noordwijk aan Zee

    NDW008/asm

    BO

    ULE

    VARD

    Zoeklocatie halte RijnGouwelijn-West

    RijnGouwelijn-West

    Ruimte voor langzaam verkeer

    T-splitsing als onderdeel van het plein

    Vuurtoren als centrale landmark

    Bou

    leva

    rd

    Quarles van Uffordstraat

    Palaceplein

    Par

    alle

    l Bou

    leva

    rd

    halte RGL-W gekoppeld aan plein

    halte RGL-W gekoppeld aan plein

    Vuurtorenplein

    Beide pleinen kunnen door de nieuwe RGL-halte een sterkere koppeling vormen met de Boulevard. De pleinen krijgen meer een entreefunctie.

    Vuurtorenplein als schakel tussen halte RijnGouwelijn en Boulevard en strand

    Ru

    imte

    lijk

    e k

    an

    sen

    inpas

    sing R

    ijnG

    ouw

    elijn-W

    est

    bij T

    -spitsi

    ng V

    uurt

    ore

    nple

    in

    Bou

    leva

    rd

    Quarles van Uffordstraat

    Vuurtorenplein

    Vuurtorenplein eindpunt van lange lijnHet Vuurtorenplein vormt het eindpunt van een lange lijn. Het is de plek waar de N444 en later de Quarles van Uffordstraat ein-digt aan de zee. Het Vuurtorenplein en de vuurtoren zijn als het ware een schakel tussen deze lange weg en het strand, de zee en de boulevard. Het is een plek met veel ruimtelijke potentie. Allerlei stromen komen hier samen.

    Versterken relatie met zee en BoulevardMomenteel is dit gebied behoorlijk gesegmenteerd. Het Vuurtorenplein is slecht bereikbaar vanuit de Quarles van Uffordstraat en vanuit Noordwijk aan Zee. Dit komt door de barrirewerking van de Parallel Boulevard. Een drukke weg moet worden overgestoken om bij het plein en het strand te komen. De vuurtoren wordt vervolgens afgescheiden van het plein door-dat hier bebouwing voor geplaatst is. Vanaf het plein is er dus ook een slechte relatie met de zee, het strand en de boulevard. Dit is een gemiste kans. De vuurtoren zou meer als landmark kunnen fungeren en een belangrijke visuele schakel kunnen zijn tussen zee en land en tussen boulevard en Noordwijk aan Zee.

    Halte RijnGouwelijn op twee entreepleinen De komst van RijnGouwelijn-West is een kans om een positieve impuls te geven aan het Vuurtorenplein als schakel tussen twee werelden. Door het plein over de Parallel Boulevard te trek-ken, en daarmee dus te vergroten, ontstaat er een kans om een halte van de RijnGouwelijn te realiseren op het plein. Vanaf hier kan men over het plein naar de Boulevard, naar het strand en naar de zee lopen. Om dit laatste beter mogelijk te maken is het plein ook aan de zeezijde verlengd. De bebouwing op het plein in de dwarsrichting, die de relatie met de zee belem-mert, wordt verwijderd. Het plein wordt doorgetrokken tot het groengebied langs het strand. Zo ontstaat een heldere looproute tussen de halte van de RijnGouwelijn en de boulevard. Op het plein is ruimte voor tal van recreatieve voorzieningen met de vuurtoren als centraal element. Het Vuurtorenplein kan op deze manier, samen met het Palaceplein, fungeren als entreeplein van de Boulevard. Beide zijden van de Boulevard worden zo helder verankerd met het achterliggende gebied.

    De RijnGouwelijn-West kan in het midden gepositioneerd worden van de Quarles van Uffordstraat. De T-splitsing tussen de Quarles van Uffordstraat en de Parallel Boulevard bevindt zich nu op het plein. De materialisering moet de automobilist duidelijk maken dat hij hier als het ware even te gast is. Ook kan het plein iets verhoogd worden uitgevoerd om dit gevoel te versterken en de rijsnelheid te verminderen.

    Mogelijke situatie: Door het plein te verlengen en het gebied meer open te maken onstaat er een relatie tussen de Quarles van Ufford-straat en het strand en de boulevard. De vuurtoren krijgt hier alle aandacht en vormt een centraal element. Er kan een halte van de RijnGouwelijn-West worden gerealiseerd op het plein.

    Huidige situatie: Door barrirewerking van de weg Parallel Boulevard en de bebouwing in dwarsrichting, ontstaat er segmentering van het gebied.

    Vuurtorenplein als eindpunt van lange lijn en als schakel tussen Quar-les van Uffordstraat en Boulevard.

    augustus 2009

    Noordwijk aan Zee

    NDW008/asm

    BO

    ULE

    VARD

    Zoeklocatie halte RijnGouwelijn-West

    RijnGouwelijn-West

    Ruimte voor langzaam verkeer

    T-splitsing als onderdeel van het plein

    Vuurtoren als centrale landmark

    Bou

    leva

    rd

    Quarles van Uffordstraat

    Palaceplein

    Par

    alle

    l Bou

    leva

    rd

    halte RGL-W gekoppeld aan plein

    halte RGL-W gekoppeld aan plein

    Vuurtorenplein

    Beide pleinen kunnen door de nieuwe RGL-halte een sterkere koppeling vormen met de Boulevard. De pleinen krijgen meer een entreefunctie.

    Vuurtorenplein als schakel tussen halte RijnGouwelijn en Boulevard en strand

    Ru

    imte

    lijk

    e k

    an

    sen

    inpas

    sing R

    ijnG

    ouw

    elijn-W

    est

    bij T

    -spitsi

    ng V

    uurt

    ore

    nple

    in

    Bou

    leva

    rd

    Quarles van Uffordstraat

    Vuurtorenplein

    Vuurtorenplein eindpunt van lange lijnHet Vuurtorenplein vormt het eindpunt van een lange lijn. Het is de plek waar de N444 en later de Quarles van Uffordstraat ein-digt aan de zee. Het Vuurtorenplein en de vuurtoren zijn als het ware een schakel tussen deze lange weg en het strand, de zee en de boulevard. Het is een plek met veel ruimtelijke potentie. Allerlei stromen komen hier samen.

    Versterken relatie met zee en BoulevardMomenteel is dit gebied behoorlijk gesegmenteerd. Het Vuurtorenplein is slecht bereikbaar vanuit de Quarles van Uffordstraat en vanuit Noordwijk aan Zee. Dit komt door de barrirewerking van de Parallel Boulevard. Een drukke weg moet worden overgestoken om bij het plein en het strand te komen. De vuurtoren wordt vervolgens afgescheiden van het plein door-dat hier bebouwing voor geplaatst is. Vanaf het plein is er dus ook een slechte relatie met de zee, het strand en de boulevard. Dit is een gemiste kans. De vuurtoren zou meer als landmark kunnen fungeren en een belangrijke visuele schakel kunnen zijn tussen zee en land en tussen boulevard en Noordwijk aan Zee.

    Halte RijnGouwelijn op twee entreepleinen De komst van RijnGouwelijn-West is een kans om een positieve impuls te geven aan het Vuurtorenplein als schakel tussen twee werelden. Door het plein over de Parallel Boulevard te trek-ken, en daarmee dus te vergroten, ontstaat er een kans om een halte van de RijnGouwelijn te realiseren op het plein. Vanaf hier kan men over het plein naar de Boulevard, naar het strand en naar de zee lopen. Om dit laatste beter mogelijk te maken is het plein ook aan de zeezijde verlengd. De bebouwing op het plein in de dwarsrichting, die de relatie met de zee belem-mert, wordt verwijderd. Het plein wordt doorgetrokken tot het groengebied langs het strand. Zo ontstaat een heldere looproute tussen de halte van de RijnGouwelijn en de boulevard. Op het plein is ruimte voor tal van recreatieve voorzieningen met de vuurtoren als centraal element. Het Vuurtorenplein kan op deze manier, samen met het Palaceplein, fungeren als entreeplein van de Boulevard. Beide zijden van de Boulevard worden zo helder verankerd met het achterliggende gebied.

    De RijnGouwelijn-West kan in het midden gepositioneerd worden van de Quarles van Uffordstraat. De T-splitsing tussen de Quarles van Uffordstraat en de Parallel Boulevard bevindt zich nu op het plein. De materialisering moet de automobilist duidelijk maken dat hij hier als het ware even te gast is. Ook kan het plein iets verhoogd worden uitgevoerd om dit gevoel te versterken en de rijsnelheid te verminderen.

    Mogelijke situatie: Door het plein te verlengen en het gebied meer open te maken onstaat er een relatie tussen de Quarles van Ufford-straat en het strand en de boulevard. De vuurtoren krijgt hier alle aandacht en vormt een centraal element. Er kan een halte van de RijnGouwelijn-West worden gerealiseerd op het plein.

    Huidige situatie: Door barrirewerking van de weg Parallel Boulevard en de bebouwing in dwarsrichting, ontstaat er segmentering van het gebied.

    Vuurtorenplein als eindpunt van lange lijn en als schakel tussen Quar-les van Uffordstraat en Boulevard.

    augustus 2009

    Noordwijk aan Zee

    NDW008/asm

    BO

    ULE

    VARD

    Zoeklocatie halte RijnGouwelijn-West

    RijnGouwelijn-West

    Ruimte voor langzaam verkeer

    T-splitsing als onderdeel van het plein

    Vuurtoren als centrale landmark

    Bou

    leva

    rd

    Quarles van Uffordstraat

    Palaceplein

    Par

    alle

    l Bou

    leva

    rd

    halte RGL-W gekoppeld aan plein

    halte RGL-W gekoppeld aan plein

    Vuurtorenplein

    Beide pleinen kunnen door de nieuwe RGL-halte een sterkere koppeling vormen met de Boulevard. De pleinen krijgen meer een entreefunctie.

    Vuurtorenplein als schakel tussen halte RijnGouwelijn en Boulevard en strand

    50

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    NEHERKADE DEN HAAGKansen voor ruimtelijke kwaliteit

    O p d ra c h tg eve r : g e m e e n te D e n H a a gTy p e p ro j e c t : s t e d e n b o u w ku n d i g e v i s i eJ a a r : 20 07

    De hoeveelheid verkeer op de Neherkade zal de komende jaren toenemen. Hierdoor zal de Neherkade een steeds grotere bete-kenis krijgen voor de stad Den Haag.

    Deze groter wordende verkeersstroom vraagt om een ondertunneling van het trac. Om meer inzicht te krijgen in de ver-schillende manieren waarop ongelijkvloerse kruisingen kunnen worden aangelegd, heeft de gemeente Den Haag een variantenstudie uitgevoerd. Belangrijk onderdeel hiervan is de studie van Goudappel Coffeng die zich richt op de stedenbouwkundige en ruimte-lijke effecten van deze varianten.

    stedenbouwkundige visie Neherkade

    De hoeveelheid verkeer op de Neherkade zal de komende jaren toenemen. Hierdoor zal de Neherkade een steeds grotere betekenis krijgen voor de stad Den Haag. Deze groter wordende verkeersstroom vraagt om een ondertunneling van het trac. Om meer inzicht te krijgen in de verschillende manieren waarop ongelijkvloerse kruisingen kunnen worden aangelegd heeft de gemeente Den Haag een variantenstudie uitgevoerd. Belangrijk onderdeel hiervan is de studie van Goudappel Coffeng die zich richt op de stedenbouwkundige en ruimtelijke effecten van deze varianten.

    opdrachtgever: gemeente Den Haag jaar: 2007

    51

  • Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

    DORPSENTREE ULFTShared space zorgt voor verbinding

    O p d ra c h tg eve r : g e m e e n te O u d e I J s s e l s t re e kTy p e p ro j e c t : h e r i n r i c h t i n gJ a a r : 20 1 0

    Oversluis als entree van het dorpDe kruising vormt aan de oostkant van Ulft de hoofdentree van het dorp. Vanaf de brug over de Oude IJssel is dit de plek waar men Ulft binnenkomt. Deze plek wordt gekenmerkt door een aantal horecagelegen-heden. Ook zijn er concrete plannen een uitkijkpunt aan de Oude IJssel te creren om meer relatie met het water te krijgen. Om deze voorzieningen meer tot hun recht te laten komen en om van deze plek meer een entreegebied te maken, wordt het gebied getransformeerd tot een verblijfsgebied in plaats van hoofdzakelijk een verkeersgebied zoals nu het geval is.

    Ruimte voor de voetgangerDe kruising is momenteel een relatief druk gebied met een doorgaand verkeerskarakter. De verkeersintensiteiten zijn vrij hoog zodat het voor voetgangers niet gemakkelijk is aan de overkant te komen. Aangezien hier een nieuwe verblijfsplek aan het water wordt gecreerd, zal deze oversteekbeweging van voetgangers steeds belangrijker worden.

    Nieuw plein als eindpunt en als verbindend elementHet nieuwe verblijfsgebied wordt vorm gegeven als een overrijdbaar plein en is het eindpunt van de weg die uit het centrum komt. Deze weg is een bel