Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het...

42
Policy Research Policy Research Corporation Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen op regionaal en lokaal niveau Studie in opdracht van Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen 6 maart 2007 Prof. dr. Chris Peeters

Transcript of Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het...

Page 1: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

Policy Research CorporationPolicy Research CorporationCONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK

Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen op regionaal en lokaal niveau

Studie in opdracht van Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen

6 maart 2007

Prof. dr. Chris Peeters

Page 2: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 26 maart 2007

AGENDA

Achtergrond

Doel van de studie

In kaart brengen economisch belang - Totaalcijfers - Verbijzondering naar sector (havenindustrie, havendiensten, logistieke diensten en handel)- Verbijzondering naar gemeenten

In kaart brengen financieel belang - Inkomsten Vlaamse overheid ten gevolge van de haven van Antwerpen- Inkomsten gemeenten ten gevolge van de haven van Antwerpen

Doorkijk naar 2015

Page 3: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 36 maart 2007

ACHTERGROND

Haven van Antwerpen: mainport met logistieke centrumfunctie en industriële functie

Ontwikkeling wordt door Vlaamse Regering ondersteund met focus op toegevoegde waarde creatie, het verankeren van sectoren als petrochemie, automotive, farma en biotech industrie en het bieden van een goede ontsluiting van de mainport

Behoefte aan actualisatie van inzichten omtrent economisch en financieel belang van haven van Antwerpen (referentiejaar 2004, vroegere studies 1992 / 1998 data)

Nader detail op lokaal en regionaal niveau (gemeenten) gewenst

Page 4: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 46 maart 2007

AGENDA

Achtergrond

Doel van de studie

In kaart brengen economisch belang - Totaalcijfers - Verbijzondering naar sector (havenindustrie, havendiensten, logistieke diensten en handel)- Verbijzondering naar gemeenten

In kaart brengen financieel belang - Inkomsten Vlaamse overheid ten gevolge van de haven van Antwerpen- Inkomsten gemeenten ten gevolge van de haven van Antwerpen

Doorkijk naar 2015

Page 5: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 56 maart 2007

DOEL VAN DE STUDIE

Actualisatie van vroegere studies naar het economische, financiële en strategische belang van de haven van Antwerpen*- Schetsen van een actueel en objectief totaalbeeld van de havenactiviteiten teneinde de toekomstige

ontwikkelingen beter te kunnen duiden en speerpunten in beleid en strategie helder vast te leggen- Focus op het in kaart brengen van de huidige situatie en het inzichtelijk maken van de relatie van de

haven en de omliggende gemeenten

Beantwoording volgende vragen- Hoe belangrijk is de haven voor de werkgelegenheid in de omringende gemeenten? - Waar slaan de uitstralingseffecten via aankopen van de bedrijven neer: regio, Vlaanderen, elders?- Hoe groot is de bijdrage van de havenactiviteiten aan de inkomsten voor de Vlaamse overheid?- Hoe belangrijk zijn de gewest- en gemeentebelastingen?- Welke evoluties zullen de ontwikkeling van de haven vooral (gaan) beïnvloeden?

* De haven als economische motor van de regio (Financieel-economische relaties van de mainport Antwerpen met haar omgeving), Garant, 1995 Het economisch, financieel en strategisch belang van de haven van Antwerpen (Huidige betekenis en toekomstvisie), Garant, 2001

Page 6: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 66 maart 2007

AGENDA

Achtergrond

Doel van de studie

In kaart brengen economisch belang - Totaalcijfers - Verbijzondering naar sector (havenindustrie, havendiensten, logistieke diensten en handel)- Verbijzondering naar gemeenten

In kaart brengen financieel belang - Inkomsten Vlaamse overheid ten gevolge van de haven van Antwerpen- Inkomsten gemeenten ten gevolge van de haven van Antwerpen

Doorkijk naar 2015

Page 7: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 76 maart 2007

IN KAART BRENGEN ECONOMISCH BELANG

Directe economische betekenis: - Onderscheid tussen havenindustrie en havendiensten (publiek, privaat) als in basisstudie- Aansluiting bij informatie NBB* (met vergelijkbare correcties als in vroegere studies)- Toetsing aantal deelsectoren via data Bel-First Bureau Van Dijk

Indirecte economische betekenis: - Toegevoegde waarde multiplicatoren uit input-output analyse**- Toetsing van kostenstructuurinformatie aan actuele ontwikkelingen (aandeel import, etc)

Totale economische betekenis: - Cijfers NBB als leidraad voor totaalbeeld, waarbij de toegevoegde waarde wordt uitgedrukt in lopende prijzen- Detailanalyse Policy Research van industrie en havendiensten vanuit vroegere definities- Verbijzondering indirecte effecten per sector en specificatie intermediaire leveringen

* Economisch belang Vlaamse zeehavens, NBB Working paper document no. 86, 2006** Voor België worden op vijfjaarlijkse basis input-outputtabellen gepubliceerd; de meest recente tabellen betreffen het jaar 2000 en werden eind 2004 gepubliceerd; de volgende te verwachten input-outputtabellen zullen betrekking hebben op het jaar 2005 en eind 2008 ter beschikking komen

Page 8: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 86 maart 2007

ECONOMISCHE BETEKENIS Classificatie Policy Research op basis van cijfers NBB (2004)

Werkgelegenheid Toegevoegde waardeIndustrie (# personen) (miljoen €)- NBB industrie (excl. energie, incl. scheepsbouw- en herstelling) 26 212 4 331- NBB energie 859 178 - NBB havenaanleg en baggerwerken 966 126

Havendiensten- NBB scheepsagenten en expediteurs, goederenbehandelaars 23 601 1 817 en openbare sector

Logistieke diensten- Transport over water (rederijen, incl. visserij) 673 406- Transport over land 3 498 211- Andere logistieke diensten 3 838 406

Handel- Maritieme handel 185 12- Niet-maritieme handel 2 827 857

Totaal (direct) 62 659 8 344Totaal (indirect) 85 299 7 691

Page 9: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 96 maart 2007

AGENDA

Achtergrond

Doel van de studie

In kaart brengen economisch belang - Totaalcijfers - Verbijzondering naar sector (havenindustrie, havendiensten, logistieke diensten en handel)- Verbijzondering naar gemeenten

In kaart brengen financieel belang - Inkomsten Vlaamse overheid ten gevolge van de haven van Antwerpen- Inkomsten gemeenten ten gevolge van de haven van Antwerpen

Doorkijk naar 2015

Page 10: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 106 maart 2007

ECONOMISCHE BETEKENIS HAVENINDUSTRIETotale toegevoegde waarde* (2004)

De totale toegevoegde waarde van de havenindustrie was in 2004 17% hoger dan in 1998, vooral vanwege de chemische en petroleumindustrie

De totale toegevoegde waarde van de havenindustrie was in 2004 17% hoger dan in 1998, vooral vanwege de chemische en petroleumindustrie

3 2623 716

4 331

1 140

1 582

1 893

0

1 000

2 000

3 000

4 000

5 000

6 000

7 000

1992 1998 2004

indirect direct

mio €

**

4 402

5 298

6 224

***

* NBB industrie excl. energie, incl. scheepsbouw- en herstelling

** Regionale input-output tabellen (INR Regionale rekeningen) tonen dat circa 57% van deze indirecte toegevoegde waarde wordt gerealiseerd in Vlaanderen

*** De stijging van 615 mio € in de directe toegevoegde waarde t.o.v. 1998 komt voornamelijk voor rekening van de chemische en petroleumindustrie en situeert zich grotendeels in het jaar 2004

Page 11: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 116 maart 2007

ECONOMISCHE BETEKENIS HAVENINDUSTRIEOpsplitsing toegevoegde waarde naar deelsectoren (2004)

Chemische nijverheid, petroleumindustrie en automobielnijverheid zijn samen goed voor ongeveer 90% van de door de havenindustrie gecreëerde toegevoegde waarde

Chemische nijverheid, petroleumindustrie en automobielnijverheid zijn samen goed voor ongeveer 90% van de door de havenindustrie gecreëerde toegevoegde waarde

2 252

1 285

481

104

98

40

33

27

11

1014

344

250

112

64

55

19

29

6

0 500 1 000 1 500 2 000 2 500

Chemie

Petroleum

Automobiel

Bouw

Metaal

Voeding

Overige industrie

Scheepsherstelling

Elektronica indirect

direct

Bron: Policy Research op basis van input-outputtabellen INR

4 331direct

Totale toegevoegde waarde = 6 224

30% 70%

mio €

indirect1 893

Page 12: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 126 maart 2007

ECONOMISCHE BETEKENIS HAVENDIENSTENTotale toegevoegde waarde (2004) private en publieke havendiensten

Toegevoegde waarde havendiensten nam vooral in 2004 sterk toeToegevoegde waarde havendiensten nam vooral in 2004 sterk toe

1 502 1 5021 817

1 3531 530

1 855

0

500

1 000

1 500

2 000

2 500

3 000

3 500

4 000

1992 1998 2004

indirectdirect

mio €

* De toegevoegde waarde steeg voor scheepsagenten/expediteurs en goederenbehandelaars in 2004 respectievelijk met 20% en 5% t.o.v. het jaar 2003. De toename van de toegevoegde waarde situeert zich vrijwel exclusief in het jaar 2004; in de jaren ervoor was er een geringe toename.

2 855 3 032

3 672

*

Page 13: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 136 maart 2007

ECONOMISCHE BETEKENIS LOGISTIEKE DIENSTENTotale toegevoegde waarde

De toegevoegde waarde gerealiseerd bij de logistieke diensten is sinds 1998 sterk gestegen

De toegevoegde waarde gerealiseerd bij de logistieke diensten is sinds 1998 sterk gestegen

500

1 023

954

1 666

0

500

1 000

1 500

2 000

2 500

3 000

1998 2004

indirect

direct

Bron: NBB 2006

mio €

1 454

2 689

*

* Ongeveer 40% daarvan betreft de rederijen. Op basis van een actualisatie van de EIS® voor de Belgische scheepvaartcluster, uitgevoerd door Policy Research, lijkt de toegevoegde waarde voor de zeevaartsector in NBB overschat. De analyse van Policy Research leert dat er ten opzichte van 2001 een toename van de toegevoegde waarde is opgetekend voor de zeevaartsector met 65%

Page 14: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 146 maart 2007

ECONOMISCHE BETEKENIS HANDELTotale toegevoegde waarde

De toegevoegde waarde in de handel is volgens cijfers van NBB de laatste jaren sterk gestegen

De toegevoegde waarde in de handel is volgens cijfers van NBB de laatste jaren sterk gestegen

489

869

326

580

0

200

400

600

800

1 000

1 200

1 400

1 600

1998 2004

indirect

direct

Bron: NBB 2006

mio €

815

1 450

*

* Policy Research acht die toename mogelijk iets overschat. NBB noemt als verklaring de stijging van bedrijfswinsten bij Kuwait Petroleum Belgium en SolVin

Page 15: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 156 maart 2007

AGENDA

Achtergrond

Doel van de studie

In kaart brengen economisch belang - Totaalcijfers - Verbijzondering naar sector (havenindustrie, havendiensten, logistieke diensten en handel)- Verbijzondering naar gemeenten

In kaart brengen financieel belang - Inkomsten Vlaamse overheid ten gevolge van de haven van Antwerpen- Inkomsten gemeenten ten gevolge van de haven van Antwerpen

Doorkijk naar 2015

Page 16: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 166 maart 2007

Wallonië

Vlaanderen

ECONOMISCHE BETEKENISGeografische spreiding directe werkgelegenheid van havenindustrie en havendiensten

83.7 %Rest van Vlaanderen

16.3 %

Regio Antwerpen*

52 454

*Regio Antwerpen (als in vroegere studie) omvat alle gemeenten in het arrondissement Antwerpen, de gemeenten Beveren, Kruibeke, Sint-Niklaas, Stekene, Temse in het arrondissement Sint-Niklaas, de gemeenten Berlaar, Duffel, Heist o/d Berg, Lier, Nijlen in het arrondissement Mechelen en de gemeente Grobbendonk

Van de totale directe werkgelegenheid als gevolg van de haven van Antwerpen situeert zich ongeveer 84% in de regio Antwerpen

Van de totale directe werkgelegenheid als gevolg van de haven van Antwerpen situeert zich ongeveer 84% in de regio Antwerpen

Havendiensten Haven-industrie

Privaat Publiek

Regio Antwerpen 86.2% 88.9% 79.9%

** Totaal cijfer NBB (inclusief logistieke diensten en handel)

Directe werkgelegenheid haven van Antwerpen: 62 659 personen **

p.m.

100 %

Page 17: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 176 maart 2007

ECONOMISCHE BETEKENISGeografische spreiding directe werkgelegenheid

Bijna 84% van de directe werkgelegenheid situeert zich in de regio AntwerpenBijna 84% van de directe werkgelegenheid situeert zich in de regio Antwerpen

Noot: Bij de chemische industrie ligt het aantal werknemers woonachtig in regio Antwerpen met 86.3% wel beduidend hoger dan bij automobielindustrie (75.6%)

Havenindustrie

Van totale aantal werknemers bij de havenindustrie is 79.9% woonachtig in de regio Antwerpen

Havendiensten

Van totale aantal werknemers bij haven- en logistieke diensten is 86.6% woonachtig in de regio Antwerpen

Page 18: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 186 maart 2007

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

0 200 400 600 800 1.000 1.200 1.400 1.600

Havenindustrie

Hav

end

ien

sten

Antwerpen

Merksem

Deurne

Kapellen

Beveren

Ekeren

Berendrecht/Zandvliet

Brecht

Brasschaat

Stabroek

Schoten

Wuust- wezel

KalmthoutEssen

Hoboken

WilrijkBerchem

Borgerhout

Zwijndrecht

Sint-Niklaas

1:1 verhouding industrie/diensten

ECONOMISCHE BETEKENISAandeel van de gemeenten in de totale directe werkgelegenheid in de haven

Van beroepsbevolking in regio Antwerpen gemiddeld 12.8% werkzaam in de havenVan beroepsbevolking in regio Antwerpen gemiddeld 12.8% werkzaam in de haven

Page 19: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 196 maart 2007

Waals Gewest

Vlaams Gewest

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

ECONOMISCHE BETEKENISGeografische spreiding indirecte werkgelegenheid van havenindustrie en

havendiensten

Van de totale indirecte Vlaamse werkgelegenheid als gevolg van de haven van Antwerpen situeert zich 22.4% in de regio Antwerpen

Van de totale indirecte Vlaamse werkgelegenheid als gevolg van de haven van Antwerpen situeert zich 22.4% in de regio Antwerpen

27 %

16 %

Regio Antwerpen

10 89157 %

**

22.4 %

Indirecte werkgelegenheid haven van Antwerpen: 85 299 personen *

* Inclusief logistieke diensten en handel

** Zie Bijlage III in het boek Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen op regionaal en lokaal niveau voor detail van berekening

Page 20: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 206 maart 2007

ECONOMISCHE BETEKENISTotale werkgelegenheid per gemeente

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

Aar

tsel

aar

*Ant

wer

pen

Ber

chem

Ber

laar

B

ever

enB

oech

out

Boo

mB

orge

rhou

tB

orsb

eek

Bra

ssch

aat

Bre

cht

Deu

rne

Duf

fel

Ede

gem

Ess

enG

robb

endo

nkH

eist

-op-

den-

Ber

gH

emik

sem

Hob

oken

Hov

eK

alm

thou

tK

apel

len

Kon

tich

Kru

ibek

eL

ier

Lin

tM

alle

Mor

tsel

Nie

lN

ijle

nR

anst

Rum

stSc

hell

eSc

hild

eSc

hote

nSi

nt-N

ikla

asSt

abro

ekSt

eken

eT

emse

Wij

nege

mW

ilri

jkW

omm

elge

mW

uust

wez

elZ

andh

oven

Zoe

rsel

Zw

ijnd

rech

t

Werkende beroepsbevolking actiefin de haven t.o.v. de totaleberoepsbevolking van degemeente

Gemiddelde = 12.8%

* Antwerpen, exclusief Berchem, Borgerhout, Deurne, Hoboken, Wilrijk die apart zijn opgenomen.

Page 21: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 216 maart 2007

AGENDA

Achtergrond

Doel van de studie

In kaart brengen economisch belang - Totaalcijfers - Verbijzondering naar sector (havenindustrie, havendiensten, logistieke diensten en handel)- Verbijzondering naar gemeenten

In kaart brengen financieel belang - Inkomsten Vlaamse overheid ten gevolge van de haven van Antwerpen- Inkomsten gemeenten ten gevolge van de haven van Antwerpen

Doorkijk naar 2015

Page 22: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 226 maart 2007

IN KAART BRENGEN FINANCIEEL BELANGFinanciële betekenis haven van Antwerpen (2004)

Inkomsten van Vlaamse overheid ten gevolge van de haven van Antwerpen

Havendefinitie NBB (incl. logistieke diensten, handel, etc)

Gedeelde en samengevoegde belastingen 475 miljoen EUR

Gewestelijke belastingen p.m. miljoen EUR

Niet-fiscale ontvangsten p.m. miljoen EUR

Havenindustrie en havendiensten (definitie Policy Research)

Gedeelde en samengevoegde belastingen 350 miljoen EUR

Gewestelijke belastingen 18.6 miljoen EUR

Niet-fiscale ontvangsten 49.0 miljoen EUR

Jaarlijkse inkomsten Vlaamse overheid ten gevolge van de haven van Antwerpen bedragen ruim 400 miljoen EUR

Jaarlijkse inkomsten Vlaamse overheid ten gevolge van de haven van Antwerpen bedragen ruim 400 miljoen EUR

Page 23: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 236 maart 2007

IN KAART BRENGEN FINANCIEEL BELANGFiscale ontvangsten uit gewestelijke belastingen

Fiscale ontvangsten uit gewestelijke belastingen in 2004 goed voor 18.6 miljoen € Fiscale ontvangsten uit gewestelijke belastingen in 2004 goed voor 18.6 miljoen €

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

2000 2001 2002 2003 2004

mio

€ Milieuheffingen

Onroerende voorheffing

* Sterke stijging in het jaar 2000 ten gevolge van verhoogde tarieven: zie ‘Het economisch, financieel en strategisch belang van de haven van Antwerpen (Huidige betekenis en toekomstvisie), Garant, 2001

*

Page 24: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 246 maart 2007

IN KAART BRENGEN FINANCIEEL BELANGNiet-fiscale ontvangsten ten gevolge van activiteit in de haven van Antwerpen

De niet-fiscale ontvangsten voor 2004 geschat op € 49 miljoen De niet-fiscale ontvangsten voor 2004 geschat op € 49 miljoen

0

10

20

30

40

50

60

1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004

Cijnzen voor watervang

Loods- en sleepgelden

Huuropbrengsten

mio €

Page 25: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 256 maart 2007

IN KAART BRENGEN FINANCIEEL BELANGVerbijzondering naar regionaal en lokaal niveau

Van de directe werkgelegenheid in de haven van Antwerpen situeert zich ongeveer 84% in de aldus gedefinieerde regio Antwerpen; de resterende 16% vrijwel exclusief elders in Vlaanderen

Van de indirecte werkgelegenheid in de haven van Antwerpen kan 57% worden toegerekend aan Vlaanderen; 22% daarvan woont in de regio Antwerpen

Wanneer de werkgelegenheid als omslagsleutel wordt gebruikt voor het inschatten van het aandeel in het financieel belang (in termen van terugvloei uit samengevoegde en gedeelde belastingen) resulteert dit in een aandeel van ongeveer 58% voor de regio Antwerpen of zo’n 200 miljoen EUR op het totaal van 350 miljoen EUR

Page 26: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 266 maart 2007

Er zijn ook inkomsten van gemeenten ten gevolge van de haven van Antwerpen.

Totaal Vlaamse gemeentenDe totale ontvangsten van de Vlaamse gemeenten in 2005 worden geraamd op 7 181 mio €. Belangrijkste financieringsbronnen zijn :- Belastingontvangsten (49%)

• Aanvullende personenbelasting (40%)• Opcentiemen op de onroerende voorheffing (43%)• Lokale belastingen (15%)• Overige aanvullende belastingen (2%)

- Fondsen en ontvangen toelagen (41%)- Eigen middelen (10%)

IN KAART BRENGEN FINANCIEEL BELANG Nadere analyse inkomsten gemeenten (I)

Bron: Gemeentebegrotingen 2005

Page 27: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 276 maart 2007

De financiële impact van de haven voor de gemeenten uit zich bijgevolg via:

- Aanvullende personenbelasting Op basis van het aantal werknemers tewerkgesteld in de haven kan deze geraamd worden op 36 mio €

- Opcentiemen op de onroerende voorheffing (p.m.) Het belang van de haven manifesteert zich in de onroerende voorheffing die bedrijven, gevestigd in het Antwerps havengebied, dienen af te dragen. (technisch onmogelijk om onroerende voorheffing betaald door havengebonden onder- nemingen af te zonderen, wel kan voor sommige gemeenten indicatie worden gegeven)

- Lokale belastingen Voor sommige gemeenten betekent de opbrengst uit lokale belastingen voor de aanwezige havenindustrie (bv. belasting op drijfkracht) een substantiële bron van inkomsten*

IN KAART BRENGEN FINANCIEEL BELANGFinanciële betekenis haven van Antwerpen voor de gemeenten (II)

* Zo werd in Zwijndrecht 4.5 miljoen € opgehaald via de belasting op drijfkracht, terwijl de totale belastingontvangsten 12.2 miljoen € bedragen. In Beveren werd 8.6 miljoen € opgehaald via de belasting op drijfkracht en bedroegen de totale belastingontvangsten 38.1 miljoen €.

Page 28: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 286 maart 2007

Enkele cijfers:

- Aandeel belastinginkomsten Voor Zwijndrecht en Beveren vormen belastinginkomsten ruim de helft van de totale ontvangsten; voor Zwijndrecht is ongeveer 80% van de belastingontvangsten afkomstig van de aanwezige industrie, voor Beveren ongeveer de helft (opcentiemen op OV bij de industrie en belasting op drijfkracht) - Opcentiemen OV (aanvullende belasting) Voor Beveren vertegenwoordigen de opcentiemen naar schatting een aandeel van 27% in de totale belastingontvangsten; voor Zwijndrecht 36%

- Belasting op drijfkracht (lokale belasting) Voor de gemeenten Beveren en Zwijndrecht is de opbrengst hiervan goed voor respectievelijk 23% en 37% van de totale belastinginkomsten

IN KAART BRENGEN FINANCIEEL BELANGFinanciële betekenis haven van Antwerpen voor de gemeenten (III)

Voor Beveren/Zwijndrecht vormen (lokale) belastingen geheven bij haven-gerelateerde bedrijven op hun grondgebied een aanzienlijke inkomstenbronVoor Beveren/Zwijndrecht vormen (lokale) belastingen geheven bij haven-gerelateerde bedrijven op hun grondgebied een aanzienlijke inkomstenbron

Page 29: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 296 maart 2007

AGENDA

Achtergrond

Doel van de studie

In kaart brengen economisch belang - Totaalcijfers - Verbijzondering naar sector (havenindustrie, havendiensten, logistieke diensten en handel)- Verbijzondering naar gemeenten

In kaart brengen financieel belang - Inkomsten Vlaamse overheid ten gevolge van de haven van Antwerpen- Inkomsten gemeenten ten gevolge van de haven van Antwerpen

Doorkijk naar 2015

Page 30: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 306 maart 2007

DOORKIJK NAAR 2015Groeiscenario’s

Op basis van inzichten uit deelanalyses alsook Voorontwerp strategisch plan voor de haven van Antwerpen inclusief de onderliggende Economische Ontwikkelingsstudie (EOS) en Quickscan Mobiliteit wordt doorkijk gegeven naar 2015

Twee scenario’s conform EOS

Lage groei (ruimtelijke havenconsolidatie bij lage economische groei)- Lage trafiekgroei containers, consolidatie industrie

- Gestage en stabiele groei door optimalisatie van infrastructuur

- Na het Deurganckdok zijn er geen grote havenprojecten meer gepland, de verdere havenontwikkeling gebeurt door optimalisatie

Hoge groei (ruimtelijk ingepaste haven bij hoge economische groei)- Goederenbehandeling groeit, industrie groeit

- De economisch wenselijke havenuitbouw vindt maximaal plaats, maar binnen de grenzen van lokale leefbaarheid en inpassing van de haven in haar omgeving

- Houdt de mogelijkheid tot aanleg van bijkomende containerbehandelingscapaciteit in

Bron: Voorontwerp van strategisch plan voor de haven van Antwerpen en Economische Ontwikkelingsstudie (ECSA, 2005)

Page 31: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 316 maart 2007

ECONOMISCHE ONTWIKKELINGTrafiekprognose containers

* Beide scenario’s veronderstellen een containerisatiegraad van 86.2% in 2015

Bron: Voorontwerp van strategisch plan voor de haven van Antwerpen en ECSA (2005)

** Scenario’s als opgenomen in het boek Het economisch, financieel en strategisch belang van de haven van Antwerpen, Garant, 2001

0

20

40

60

80

100

120

140

160

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

in m

iljoe

n to

n

*

*

**

**

Containers - hoge groei

Containers - lage groei

Realisatie

Scenario Antwerpen mainport

Scenario versnelde timing

Page 32: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 326 maart 2007

ECONOMISCHE ONTWIKKELINGTrafiekprognose containers

* Beide scenario’s veronderstellen een containerisatiegraad van 86.2% in 2015

Bron: Voorontwerp van strategisch plan voor de haven van Antwerpen en ECSA (2005)

** Scenario’s als opgenomen in het boek Het economisch, financieel en strategisch belang van de haven van Antwerpen, Garant, 2001

0

20

40

60

80

100

120

140

160

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

in m

iljoe

n to

n

*

*

**

**

Containers - hoge groei

Containers - lage groei

Realisatie

Scenario Antwerpen mainport

Scenario versnelde timing

Page 33: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 336 maart 2007

ECONOMISCHE ONTWIKKELINGTrafiekprognose containers

* Beide scenario’s veronderstellen een containerisatiegraad van 86.2% in 2015

Bron: Voorontwerp van strategisch plan voor de haven van Antwerpen en ECSA (2005)

** Scenario’s als opgenomen in het boek Het economisch, financieel en strategisch belang van de haven van Antwerpen, Garant, 2001

0

20

40

60

80

100

120

140

160

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

in m

iljoe

n to

n

*

*

**

**

Containers - hoge groei

Containers - lage groei

Realisatie

Scenario Antwerpen mainport

Scenario versnelde timing

Page 34: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 346 maart 2007

ECONOMISCHE ONTWIKKELINGTrafiekprognose containers

In hoge groei scenario wordt tot 2015 verdubbeling van trafiek verwachtIn hoge groei scenario wordt tot 2015 verdubbeling van trafiek verwacht

* Beide scenario’s veronderstellen een containerisatiegraad van 86.2% in 2015

Bron: Voorontwerp van strategisch plan voor de haven van Antwerpen en ECSA (2005)

** Scenario’s als opgenomen in het boek Het economisch, financieel en strategisch belang van de haven van Antwerpen, Garant, 2001

0

20

40

60

80

100

120

140

160

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

in m

iljoe

n to

n

*

*

**

**

Containers - hoge groei

Containers - lage groei

Realisatie

Scenario Antwerpen mainport

Scenario versnelde timing

Page 35: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 356 maart 2007

ECONOMISCHE ONTWIKKELINGRandvoorwaarden

Groei in en rond Antwerpse haven dient gerealiseerd te worden op duurzame wijze

• Niet-afwenteling van lasten

• Efficiënt gebruik van natuurlijke en andere middelen

• Maatschappelijk relevante toepassing van het voorzorgsprincipe

• Nastreven van kwaliteit

• Rekening houden met de draagkracht van ruimten, organisaties en gemeenschappen, en van het milieu

Bron: Voorontwerp van strategisch plan voor de haven van Antwerpen (2005)

Page 36: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 366 maart 2007

ECONOMISCHE ONTWIKKELINGRandvoorwaarden infrastructuur

Periode Stand van zakenHaven van AntwerpenVerdere verdieping van de Westerschelde 2007 goedgekeurdAanleg tweede sluis op Linkeroever 2008-2012 studiefase

SpoorvervoerTweede spoortoegang tot de haven niet voor 2015 studiefaseLiefkenshoekspoortunnel 2007-2011 goedgekeurdCapaciteitsverhoging 1e spoortoegang (27A) 2007-2011 studiefase

BinnenvaartVerbreding Albertkanaal 1e fase: 2006-2010 goedgekeurd

2e fase: 2011 - 2015Renovatie Van Cauwelaertsluis 2007-2009 goedgekeudRenovatie Royerssluis 2013-2015 goedgekeurd

WegvervoerOosterweelverbinding 2007-2011 goedgekeurdRealiseren van missing links:Verbinding Merksem-Wommelgem - nog geen actieVerbinding Liefkenshoektunnel - E17 - nog geen actie

Page 37: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 376 maart 2007

Schaal- Schaalvergroting door toenemende containertrafiek en grotere scheepsgrootte- Door de toename in de verhandelde volumes via de haven van Antwerpen is nood aan voldoende ontsluiting via spoor, weg en binnenvaart

Kostenstructuur en clustering- De haven vervult een belangrijke schakelfunctie als opslag- en overslagplaats van verschillende goederenstromen. - Vorming van logistieke ketenprocessen (centralisatie van verschillende vervoersmodi en goederenbehandelaars)

ECONOMISCHE ONTWIKKELINGVerwachte evolutie havendiensten (kwalitatief)

Verdere schaalvergroting door toenemende goederenstromenVerdere schaalvergroting door toenemende goederenstromen

Page 38: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 386 maart 2007

22 310 23 601 25 59230 886

25 18127 056

30 488

36 795

0

10 000

20 000

30 000

40 000

50 000

60 000

70 000

80 000

1998 2004 2015 lage groei 2015 hoge groei

indirecte WG

directe WG

Bron: Groeiontwikkeling volgens voorontwerp strategisch plan voor de haven van Antwerpen en ECSA gerelateerd aan NBB cijfers voor havens

47 49150 657

56 080

67 681

# werkzame personen

ECONOMISCHE ONTWIKKELINGVerwachte evolutie werkgelegenheid havendiensten

Groei van directe en indirecte werkgelegenheid bij de private havendiensten door ingebruikname van nieuwe infrastructuur

Groei van directe en indirecte werkgelegenheid bij de private havendiensten door ingebruikname van nieuwe infrastructuur

+ 11%

+ 34%

Page 39: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 396 maart 2007

ECONOMISCHE ONTWIKKELINGEN Verwachte evolutie havenindustrie (kwalitatief)

Schaal - Grote spelers blijven investeren:

- BASF: “Meer dan € 1 miljard investeringen van 2006-2008 in Antwerpen”(Uitbreiding bestaande capaciteit, 6 nieuwe productie-installaties, minstens 100 jobs directe werkgelegenheid (3 000 jobs bij derden gedurende 3 jaar); HPPO project 2008 (Hydrogen Peroxide to Propyleen Oxide installatie), in samenwerking met Solvay (HP) en Dow Chemical (PO); bouw tweede productie-eenheid (Jupiter II) voor waterstof door Air Liquide)

- Bayer (Nieuwe installatie voor de productie van aniline)- Opel Belgium (2002 – 2006: Investering van € 500 miljoen in Antwerpse vestiging alsook 51

miljoen € voor productie Opel Astra en Astra Cabrio)

Kostenstructuur en clustering- Gecreëerde toegevoegde waarde zal, in absolute termen, niet noemenswaardig veranderen- Focus op core business door aanwezigheid van keten van toeleveranciers

- Verdere verschuiving van directe naar indirecte effecten: directe werkgelegenheid zal op termijn mogelijk nog iets verder dalen, evenwel grotendeels gecompenseerd door toenemende indirecte werkgelegenheid

- Groeiend belang van co-site agreements/host companies (chemische nijverheid in het bijzonder)- Relatief klein risico dat bestaande clusters zullen verdwijnen, vooral vanwege sterk toeleveringscluster

Page 40: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 406 maart 2007

28 42026 212 26 162 26 485

30 59032 660 33 895 34 314

0

10 000

20 000

30 000

40 000

50 000

60 000

70 000

1998 2004 2015 lage groei 2015 hoge groei

indirecte WG

directe WG

59 010 58 872 60 05760 799

Bron: Groeiontwikkeling volgens voorontwerp strategisch plan voor de haven van Antwerpen en ECSA gerelateerd aan NBB cijfers voor havens* Policy Research verwacht eerder een wat sterkere daling van de directe werkgelegenheid, maar de indirecte werkgelegenheid zal dit verlies voor een groot deel kunnen compenseren

# werkzame personen

*

ECONOMISCHE ONTWIKKELINGVerwachte evolutie werkgelegenheid havenindustrie

De werkgelegenheid in de havenindustrie groeit de komende 10 jaar naar verwachting met ongeveer 2 à 3% (verdere versterking toeleveringsclusters)

De werkgelegenheid in de havenindustrie groeit de komende 10 jaar naar verwachting met ongeveer 2 à 3% (verdere versterking toeleveringsclusters)

+ 3%+ 2%

Page 41: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 416 maart 2007

Economisch- Haven belangrijke schakel in Vlaams economisch weefsel- Haven creëert (2004) direct en indirect toegevoegde waarde van 16 miljard € - Haven biedt voor bijna 148 000 personen werkgelegenheid- Ongeveer 84% van de directe werkgelegenheid situeert zich in de regio Antwerpen- Van de indirecte werkgelegenheid slaat 4/5e deel neer buiten de regio Antwerpen

Financieel- Financieel belang van haven voor Vlaanderen wordt geraamd op 418 miljoen €- Het betreft hier vooral terugvloei uit samengevoegde en gedeelde belastingen- Voor een aantal gemeenten zijn ook lokale belastingen sterk havengerelateerd- Beveren en Zwijndrecht kennen zo bv. belasting op drijfkracht- Voor Beveren en Zwijndrecht is ruim de helft van de belastingontvangsten havengerelateerd

Doorkijk 2015- De toekomstverwachting werd ingeschat via een laag en een hoog groeiscenario- De belangrijkste groei is te verwachten bij de havendiensten (nieuwe infra)- Randvoorwaarde is voldoende capaciteit in haven zelf en hinterlandvervoer

BESLUIT

Page 42: Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen.

© Policy Research Corporation 426 maart 2007