Platform Water Vallei en Eem - - Parapluplan...Het realiseren van een kostenreductie (minder-meer...

Parapluplan Samen naar een duurzame afvalwaterketen

Parapluplan Platform Water Vallei en Eem

Samen naar een duurzame afvalwaterketen

Opdrachtgever: Regiegroep Platform Auteurs: Kernteam Platform

Datum: 18 februari 2014 Versie: Definitief

Parapluplan Februari 2014

1

INHOUDSOPGAVE

Voorwoord .............................................................................................................................................................. 3

Samenvatting .......................................................................................................................................................... 4

1 Inleiding ........................................................................................................................................................... 7

1.1 Doel van het parapluplan ...................................................................................................................... 7

1.2 Kaders waarbinnen we werken ............................................................................................................. 8

1.3 Meer WETEN? ........................................................................................................................................ 8

1.4 leeswijzer ............................................................................................................................................... 9

2 Platform Water Vallei en Eem ....................................................................................................................... 10

2.1 Wat komt er op ons af? ....................................................................................................................... 11

2.2 Huidige situatie .................................................................................................................................... 12

2.2 Gewenste situatie ................................................................................................................................ 12

2.3 Uitgangspunten ..................................................................................................................................... 2

2.4 Communicatie........................................................................................................................................ 3

3 Inzicht in de Afvalwaterketen: blijvend goed functionerend!......................................................................... 5

3.1 Waarom inzicht? .................................................................................................................................... 5

3.2 Huidige situatie ...................................................................................................................................... 6

3.3 Gewenste situatie .................................................................................................................................. 7

3.4 Wat GAAN we doen: activiteiten ........................................................................................................... 7

3.5 Resultaat ................................................................................................................................................ 7

4 Innovatie: meer dan afvalwater alleen ........................................................................................................... 9

4.1 Waarom innovatie ................................................................................................................................. 9



4.4 Wat gaan we doen: activiteiten ........................................................................................................... 11

4.5 Resultaat .............................................................................................................................................. 12

5 Implementatie: werkwijzen beproeven, vastleggen en uitvoeren ............................................................... 13

5.1 Waarom implementatie ...................................................................................................................... 13



2


5.4 Wat gaan we doen: activiteiten ........................................................................................................... 15

5.5 Resultaat .............................................................................................................................................. 15

6 Organisatie: Samen beheren wij de afvalwaterketen op het juiste niveau .................................................. 16

6.1 Waarom aandacht voor de organisatie? ............................................................................................. 16


6.3 Hoe doen we het? ............................................................................................................................... 18

6.4 Het Platform is uniek! .......................................................................................................................... 19


6.6 Resultaat .............................................................................................................................................. 20

7 Resultaat: Wat levert het op ......................................................................................................................... 21

7.1 Resultaat .............................................................................................................................................. 22

7.2 Goede voorbeelden ............................................................................................................................. 24

Toelichting op de factsheets ................................................................................................................................. 27

Bijlage 1 Factsheets Inzicht ........................................................................................................................... 28

Bijlage 2 Factsheets Innovatie ....................................................................................................................... 31

Bijlage 3 Factsheets Implementatie ............................................................................................................... 35

Bijlage 4 Factsheet Organisatie ...................................................................................................................... 39

Bijlage 5 Factsheet Resultaat ......................................................................................................................... 40

Bijlage 6 Detaillering kosten .......................................................................................................................... 41


3

VOORWOORD

Het Platform Water Vallei en Eem heeft in september 2013 haar eerste lustrum gevierd. We werken als

gemeenten en waterschap al veel langer samen, maar de laatste jaren intensief op het gebied van de

waterketen. Bij de viering van het 5 jarig bestaan hebben we een gezellige middag gehad maar er is ook

gewerkt. We hebben die middag een stevige basis gelegd voor het Parapluplan wat nu voor u ligt.

Landelijk wordt er naar het Platform gekeken en wij zijn in de tussenrapportage van de visitatiecommissie

Samenwerken in de afvalwaterketen onderleiding van Karla Peijs, aangemerkt als koploper. Dat betekent niet

dat wij nu achterover kunnen gaan zitten. Het vasthouden van onze voorsprong vraagt om inzet en energie.

Daarbij is vertrouwen in elkaar heel erg belangrijk, want alleen dan kun je samenwerken. Om de samenwerking

vorm en inhoud te geven is dit Parapluplan opgesteld. Dit plan is opgesteld door het kernteam van het

Platform. Om het Parapluplan symbolisch te onderstrepen staan de bestuurlijke en ambtelijke voorzitters van

het Platform, Breunis van de Weerd en René Gmelig Meyling onder één paraplu met het logo van het Platform.

Figuur 1: beide voorzitters onder de platformparaplu

En dan aan het werk! Het Parapluplan maakt bewuste keuzes waarmee wij de opgaven aan kunnen die de

komende tijd op ons af komen. Het plan is concreet en op actie gericht. Wij wensen jullie veel samenwerk

plezier.

Breunis van de Weerd René Gmelig Meyling


4

SAMENVATTING

Voor u ligt het Parapluplan van het Platform Water Vallei en Eem. Het Platform is in maart 2008 officieel

opgericht en is een samenwerkingsverband van 16 gemeenten en 1 waterschap. Daarnaast heeft het Platform

sinds 2012 ook een eigen uitvoeringsorganisatie, met momenteel 2 medewerkers. Het Parapluplan beschrijft

hoe wij gezamenlijk een duurzame, goed functionerende afvalwaterketen willen realiseren en hoe wij het

begrip doelmatig waterbeheer gaan invullen.

De komende jaren komen er grote wateropgaven op ons af. Om onze doelen te realiseren zijn grote

investeringen nodig. Tegelijkertijd zijn er minder financiële en personele middelen beschikbaar. Dat levert

grote uitdagingen voor ons op.

De verwachting is dat landelijk de kosten voor de afvalwaterketen in 2020, zonder ingrijpen, € 600 miljoen

hoger zullen zijn dan in 2010. Dit wordt veroorzaakt door:

investeringen die nodig zijn om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen;

een stijging van de investeringen ten gevolge van de leeftijd van het riool:

een stijging van de kosten van het operationele beheer.

In het Bestuursakkoord Water is afgesproken de lastenstijging voor de burger te beperken. Dat moet worden

bereikt door voor de afvalwaterketen landelijk € 380 miljoen minder meer uit te geven. Voor onze regio

betekent dit een opgave van jaarlijks € 12,7 miljoen vanaf 2020 . Daarnaast is de conclusie dat er intensief

samengewerkt moet worden tussen de verschillende partijen om doelmatiger te werken. Om dat te bereiken

zijn drie belangrijke doelstellingen geformuleerd in het Bestuursakkoord Water (ondertekend in 2011 door Rijk,

VNG en UvW):

1. kosten beperken (minder meer)

2. verbeteren kwaliteit (beheer verder professionaliseren, kennis bundelen)

3. kwetsbaarheid reduceren (personele capaciteit bundelen).

Het Parapluplan zet de koers uit en geeft een kader hoe wij als Platform in de periode tot 2020 de bestaande

en nieuwe wateropgaven het hoofd gaan bieden. Daarbij hanteren wij een integrale benadering waarbij we

ook kijken naar de openbare ruimte en het watersysteem. De kaders uit dit plan bieden richting aan de plannen

die nog zullen worden opgesteld, zoals afvalwaterketenplannen, waterplannen en de jaarplannen van de

verschillende afvalwaterteam’s. Het Parapluplan biedt ook structuur en zorgt daarmee voor meer uniformiteit

tussen de verschillende afvalwaterteams.

Het is van belang om samen de goede dingen te doen. Daarbij gelden voor ons de volgende uitgangspunten:

De afvalwaterketen is één geheel: samen delen wij de zorg voor de gehele afvalwaterketen;

De afvalwaterketen staat niet op zich, maar staat in nauw verband met het watersysteem en het

beheer van de openbare ruimte;

Wij ambiëren een structurele en verregaande samenwerking met behoud van de eigen taken en

verantwoordelijkheden.

Met deze uitgangspunten kunnen wij onze doelen realiseren:

Het realiseren van een kostenreductie (minder-meer opgave) van jaarlijks € 12,7 miljoen vanaf 2020;

Het realiseren van een duurzame afvalwaterketen;

Het samen beheren en waarborgen van een goed functionerende afvalwaterketen;


5

Het verbeteren van de kwaliteit door de uitvoering van de (afval)watertaken verder te

professionaliseren en uit te voeren op het goede schaal niveau (Platform, Afvalwaterteam en/of

individueel);

De kwetsbaarheid te verminderen door de (lokale) kennis breder te borgen door de gezamenlijke

aanpak van (afvalwater)taken zoals gegevensbeheer, meten en monitoring, grondwater, etc.

Het Parapluplan brengt focus aan in onze activiteiten. Veel onderwerpen vragen aandacht, daarom is het van

belang keuzes te maken en prioriteiten te stellen om daadwerkelijk de kosten te beperken, de kwetsbaarheid

te verminderen en de kwaliteit te verhogen. Nieuwe activiteiten zullen getoetst worden aan de ambities uit dit

Parapluplan. De 3 K’s gaan wij beantwoorden met de 3 I’s: Inzicht, Innovatie en Implementatie.

Inzicht in het werkelijk functioneren van het afvalwatersysteem en de relatie met het watersysteem

en openbare ruimte;

Innovatie is nodig, nieuwe technieken en nieuwe werkwijzen om de kosten te beperken, de kwaliteit

te verbeteren en de kwetsbaarheid te reduceren;

Implementatie van opgedane ervaringen, onderzoeken en werkwijzen in het gehele gebied.

Inzicht in de afvalwaterketen: blijvend goed functionerend

Inzicht vormt de basis om te komen tot een doelmatige uitvoering van de verschillende zorgtaken in de

afvalwaterketen. Inzicht is nodig om knelpunten op te lossen en het is onmisbaar om de juiste beslissingen te

kunnen nemen over dure investeringen nu en zeker in de toekomst.

Inzicht krijgen we met de gezamenlijke projecten ‘Meten en Monitoren’ en ‘Grondwater’ en met de inzet van

specialistische kennis. Maar om echt grip te krijgen op het (afval)watersysteem moeten we meer dan tot nu toe

gebeurt de gegevens integraal bekijken.

Inzicht leidt tot beter overwogen beslissingen. Dit kan leiden tot bijvoorbeeld het heroverwegen van de aanleg

van dure voorzieningen. Op de langere termijn worden kosten bespaard doordat onderhoud en reiniging veel

gerichter kunnen worden uitgevoerd. De grootste winst wordt echter behaald door het

voorkomen/verminderen van overlast en de daaruit volgende schade.

Innovatie: meer dan afvalwater alleen

Als gemeenten en waterschap willen wij een bijdrage leveren aan de verduurzaming van de samenleving. Wij

zetten afvalwater om in grondstoffen, energie en schoon water en zoeken de verbinding met het

watersysteem. We willen daarom in een vroeg stadium onderzoeken en investeren in innovatieve aanpakken,

methoden en technieken.

We moeten buiten de bestaande kaders durven denken om te komen tot oplossingen voor de problemen die

vandaag de dag bestaan. Dit betekent dat we wegen gaan inslaan die we nog niet bewandeld hebben. Een

belangrijk onderdeel van innovatie is ruimte geven aan pilots. Pilots bieden ons de mogelijkheid om te

ontdekken waar nieuwe inzichten, aanpakken en/of technieken kans van slagen hebben.

Door het uitvoeren van pilots willen we een transitie naar ‘grondstofdenken’ teweeg brengen en willen we

lokale partijen bij elkaar brengen om samen invulling te geven aan het verduurzamen van de (afval)waterketen.

Hiermee zal het Platform uitgroeien tot een innovatieve, duurzame en maatschappelijk verantwoorde

ondernemende organisatie. Dit alles tegen een zeer geringe stijging van kosten of misschien wel zelfs tegen

lagere kosten.


6

Implementatie: werkwijzen beproeven, vastleggen en uitvoeren

Samenwerken mag niet blijven steken in het vrijblijvend samen ontwikkelen van kennis en het delen van

ervaringen. Samenwerking moet leiden tot een verandering in onze dagelijkse werkzaamheden. Concreet

betekent dit dat we elkaars goede werkwijzen en ervaringen moeten toepassen en implementeren in onze

eigen werkwijzen. Een belangrijke activiteit daarbij is ook helderheid in financiën.

Om dit te verwezenlijken gaan we expertises die binnen het Platform aanwezig zijn bijeenbrengen en gaan we

‘good practices’ omzetten naar algemene standaarden die iedereen kan toepassen.

Dit zal leiden tot een betere onderbouwing van onze investeringen. Tevens kunnen we op deze manier slim

zaken combineren en zo bijdragen aan onze ambities op het gebied van kosten. Samen staan we sterker.

Organisatie: samen beheren wij de afvalwaterketen op het juiste niveau.

Het streven is om de afvalwaterketen te beheren als één systeem, waarbij gebiedsgrenzen en organisatorische

verantwoordelijkheden niet bepalend meer zijn. Dat kan alleen worden gerealiseerd als de betrokkenen elkaar

moeiteloos weten te vinden en dingen samen kunnen oppakken. Daarnaast hebben we te maken met een

tekort aan mensen en een versnippering van taken.

Om onze ambities waar te maken is het daarom van belang dat informatie gedeeld wordt , we gebruik kunnen

maken van elkaars kennis en kunde en dat er een duidelijk structuur is. Door dit te realiseren gaan we doen

waar we sterk in zijn en kunnen we dat ook voor elkaar doen.

Het resultaat: wat levert het op

De ultieme vraag is of de samenwerking ook leidt tot de realisatie van de ambities die wij ons zelf hebben

gesteld. Om dit inzichtelijk te maken zullen prestatie-indicatoren worden ontwikkeld die de effectiviteit van

onze samenwerking op het gebied van kosten, kwaliteit en kwetsbaarheid meetbaar maken. Wij zullen daarbij

aansluiten bij de landelijke ontwikkelingen op dit gebied.

Op basis van de huidige kerngetallen verwachten we 20-25 % minder-meer uit te geven aan investeringen. Dit

komt overeenkomt met € 8-10 miljoen jaarlijks vanaf 2020. Dit wordt bevestigd door de verkenning doelmatig

samenwerking afvalwaterteam Ede-Barneveld waarin ook duidelijk is berekend dat minder meer wordt

uitgegeven vanaf 2020 als we samenwerken in Platform verband.


7

1 INLEIDING

Voor u ligt het Parapluplan van het Platform Water Vallei en Eem. Het plan is de visie hoe wij gezamenlijk een

duurzame goed functionerende afvalwaterketen willen realiseren en hoe wij het begrip doelmatig waterbeheer

gaan invullen.

De komende jaren komen er grote wateropgaven op ons af. Denk daarbij aan klimaatverandering, g,

verbeteren van de waterkwaliteit en terugwinnen van grondstoffen. Om onze doelen te realiseren op het

gebied van de afvalwaterketen en stedelijk waterbeheer zijn grote investeringen nodig. Tegelijkertijd zijn er

minder financiële en personele middelen beschikbaar. Dat levert grote uitdagingen voor ons op. We moeten

komen tot een werkwijze waarbij behoud van kwaliteit, verminderen van de kwetsbaarheid en ‘minder-meer’

uitgeven hand in hand gaan. De grootste kostenreductie is te realiseren door goed afgestemd beleid tussen de

verschillende waterketenpartners. We realiseren ons ook dat dit pas gaat gelden op de lange termijn.

Platform Water Vallei en Eem (hierna afgekort tot Platform) behoort in Nederland tot één van de goed

functionerende samenwerkingsverbanden op het gebied van afvalwater. Wij zijn op de goede weg en willen de

samenwerking nog verder vorm en inhoud geven om ook in de toekomst het hoofd te kunnen bieden aan de

opgaven waar voor we komen te staan. Wij zijn van mening dat, dat alleen samen kan, want samen sta je sterk.

De visitatiecommissie van Karla Peijs heeft onze inspanningen ook gezien en onze regio aangemerkt als

‘koploper’ in 2014.

Als Platform leggen wij in dit Parapluplan vast hoe wij samen doelmatig waterbeheer verder invullen.

Doelmatigheid betekent de goede dingen goed doen. De goede dingen dragen bij aan de volksgezondheid, de

leefomgeving, de klimaatadaptatie en de duurzaamheid. Goed doen kenmerkt zich door onderkenning van

specialismen en het inzetten daarvan.

1.1 DOEL VAN HET PARAPLUPLAN

Het Parapluplan zet de koers uit en geeft een kader hoe wij als Platform in de periode tot 2020 de bestaande

en nieuwe wateropgaven het hoofd gaan bieden om te komen tot een duurzame en goed functionerende

afvalwaterketen en een doelmatig beheer daarvan. Daarbij hanteren wij een integrale benadering waarbij we

ook kijken naar de openbare ruimte en het watersysteem. De kaders uit dit plan bieden richting aan de plannen

die nog zullen worden opgesteld, zoals afvalwaterketenplannen, waterplannen en de jaarplannen van de

verschillende afvalwaterteam’s. Het Parapluplan biedt ook structuur en zorgt daarmee voor meer uniformiteit.

We gaan met het Parapluplan een focus aanbrengen in onze activiteiten. Veel onderwerpen vragen aandacht

het is daarom van belang keuzes te maken en prioriteiten te stellen. Alleen dan kunnen we daadwerkelijk de

kosten beperken, de kwetsbaarheid verminderen en de kwaliteit verhogen. Nieuwe activiteiten zullen getoetst

worden aan de ambities uit dit Parapluplan.

Om invulling te geven aan onze activiteiten hebben we zogenaamde factsheets opgesteld. Hierin worden

regionale en lokale onderwerpen concreet gemaakt. Hiermee kunnen we stappen zetten om onze ambities te

realiseren. Vanaf nu zullen we twee jaarlijks programma’s opstellen waarin deze factsheets worden

opgenomen. We evalueren het voorafgaande jaar: wat ging goed en wat ging fout. Op basis daarvan bepalen

we de volgende stappen en de te ondernemen activiteiten.


8

1.2 KADERS WAARBINNEN WE WERKEN

Het Parapluplan biedt kaders en geeft concrete onderwerpen die opgepakt moeten worden. De uitwerking

vindt plaats op platformniveau, in een afvalwaterteam of lokaal. Afhankelijk van de te klaren klus: de juiste klus

op het juiste niveau.

Om de wateropgaven op te lossen is het van belang om samen de goede dingen te doen. Daarbij gelden voor

ons de volgende uitgangspunten:

De afvalwaterketen is één geheel: samen delen wij de zorg voor de gehele afvalwaterketen;

De afvalwaterketen staat niet op zich, maar staat in nauw verband met het watersysteem en het

beheer van de openbare ruimte;

Wij ambiëren een structurele en verregaande samenwerking met behoud van de eigen taken en

verantwoordelijkheden.

Met deze uitgangspunten kunnen wij onze doelen realiseren:

Het realiseren van een kostenreductie (minder-meer opgave) van jaarlijks € 12,7 miljoen vanaf 2020;

Het realiseren van een duurzame afvalwaterketen;

Het samen beheren en waarborgen van een goed functionerende afvalwaterketen;

Het verbeteren van de kwaliteit door de uitvoering van de (afval)watertaken verder te

professionaliseren en uit te voeren op het goede schaal niveau (Platform, Afvalwaterteam en/of

individueel);

De kwetsbaarheid te verminderen door de (lokale) kennis breder te borgen door de gezamenlijke

aanpak van (afvalwater)taken zoals gegevensbeheer, meten en monitoring, grondwater, etc.

1.3 MEER WETEN?

Het Parapluplan is een richtinggevend document. Hierin staan onze uitgangspunten en doelen voor de langere

termijn. We gaan met zijn allen aan de slag om te komen tot een duurzame, goed functionerende

afvalwaterketen. Waar goed werk wordt verricht, in een organisatie die zijn ambities kan waarmaken. Dat

betekent niet dat alle activiteiten tot 2020 bekend en geprogrammeerd zijn. We zijn aan het bouwen en tijdens

dit proces komen we de nodige nieuwe, nog niet voorziene uitdagingen tegen. Het is niet de stip op de horizon

maar de onbewandelde route er naar toe die ons uitdaagt. Maar onze ambities, doelen en uitgangspunten

blijven overeind!

De opgaven die wij hebben meegekregen vanuit het Bestuursakkoord Water (2011) zijn:

Kosten beperken (minder meer)

Verbeteren kwaliteit (beheer verder professionaliseren, kennis bundelen)

Kwetsbaarheid reduceren (personele capaciteit bundelen).


9

Ofwel de 3 K’s, deze gaan wij in het Parapluplan beantwoorden met de 3 I’s: Inzicht, Innovatie en

Implementatie. Dit zijn de 3 pijlers waarop wij een goed functionerende en duurzame waterketen gaan

bouwen.

Inzicht in het werkelijk functioneren van het afvalwatersysteem en de relatie met het watersysteem;

Innovatie is nodig; nieuwe technieken en nieuwe werkwijzen om de kosten te beperken, de kwaliteit

te verbeteren en de kwetsbaarheid te reduceren;

Implementatie van opgedane ervaringen, onderzoeken en werkwijzen in het gehele gebied

Deze 3 i’s zullen in de volgende hoofdstukken verder worden toegelicht en uitgewerkt.

Figuur 2: met behulp van de 3 I's naar een doelmatig beheer

1.4 LEESWIJZER

Zoals hiervoor beschreven hebben wij de 3 I’s nader uitgewerkt in de hoofdstukken 3, 4 en 5. Per thema geven

we aan welke ambities we hebben en welke activiteiten we in dit kader willen ontplooien. Deze activiteiten

komen terug in de factsheets in de bijlagen waar ze verder zijn uitgewerkt. In hoofdstuk 2 hebben wij de

achtergrond en algemene informatie over het Platform opgenomen. In hoofdstuk 6 sluiten we af met hoe we

onszelf hebben georganiseerd om onze doelen te halen en hoe we dat continu evalueren. De vorm moet de

inhoud blijven volgen. In hoofdstuk 7 geven wij tenslotte de resultaten weer die alle activiteiten op gaan

leveren.


10

2 PLATFORM WATER VALLEI EN EEM

Het Platform Water Vallei en Eem (Platform) is in maart 2008 officieel opgericht. Tot dan toe werd er ook al

samengewerkt tussen gemeenten en het voormalige Waterschap Vallei & Eem, maar op een meer informele

wijze. De afgelopen 5 jaar hebben we samen projecten uitgevoerd en hebben stappen gezet in de

samenwerking. We werken samen in de afvalwaterketen maar ook in andere aan water gerelateerde

onderwerpen.

Het Platform is een samenwerkingsverband op het gebied van water en omvat 16 gemeenten (Amersfoort,

Baarn, Barneveld, Bunschoten, Ede, Eemnes, Leusden, Nijkerk, Renkum, Renswoude, Rhenen, Scherpenzeel,

Soest, Veenendaal, Wageningen, Woudenberg) en het Waterschap Vallei en Veluwe. In totaal gaat het om een

gebied met ruim 650.000 inwoners. Van deze inwoners en de industrie verwerken wij het afvalwater op 8

verschillende rioolwaterzuiveringen.

Naast het samenwerkingsverband tussen de verschillende organisaties is in 2012 is de uitvoeringsorganisatie

Platform Water Vallei en Eem van start gegaan. De eerste medewerker trad toen in dienst. In het voorjaar van

2013 is de tweede medewerker in dienst gekomen.

Sinds 2008 is de samenwerking georganiseerd zoals weergegeven in het onderstaande figuur:

Figuur 3: 'organogram' van het platform


11

Bestuursakkoord Water

De Unie van Waterschappen (UvW), het IPO en de VNG hebben in 2010 een onderzoek laten uitvoeren, het

zogenaamde feitenonderzoek. De conclusie van het onderzoek was dat het beheer van de afvalwaterketen

doelmatiger moet en kon. De verwachting is dat de kosten voor de afvalwaterketen in 2020, zonder ingrijpen, €

600 miljoen hoger zullen zijn dan in 2010. Deze stijging wordt veroorzaakt door investeringen die nodig zijn om

de gevolgen van klimaatverandering op te vangen, een stijging van de investeringen in vervanging van riolering

ten gevolge van de leeftijd van het riool en een stijging van de kosten van het operationele beheer. In het

Bestuursakkoord Water is afgesproken de lastenstijging voor de burger te beperken. Dat moet worden bereikt

door voor de afvalwaterketen landelijk € 380 miljoen minder meer uit te geven. Daarnaast is de conclusie dat

er intensief samengewerkt moet worden tussen de verschillende partijen om doelmatiger te werken. Om dat te

bereiken zijn drie belangrijke doelstellingen geformuleerd in het Bestuursakkoord Water (ondertekend in 2011

door Rijk, VNG en UvW):

1. kosten beperken (minder meer)

2. verbeteren kwaliteit (beheer verder professionaliseren, kennis bundelen)

3. kwetsbaarheid reduceren (personele capaciteit bundelen).

2.1 WAT KOMT ER OP ONS AF?

Er komt van alles op ons af denk daarbij aan klimaatverandering, verwijderen van nieuwe stoffen, kaderrichtlijn

water etc. Wij kunnen de toekomst niet voorspellen maar zeker is dat veel veranderd, op korte en lange

termijn. Belangrijk is om goed op de hoogte te zijn van de ontwikkelingen en op basis van je kennis en kunde je

beslissingen zo goed mogelijk motiveert. Een aantal ontwikkelingen hebben we in hieronder beschreven.

Iedereen merkt dat we vaker hevige neerslag hebben. Welk effect de klimaatverandering precies heeft op ons

gebied is moeilijk te zeggen. Maar dat er iets verandert en dat er meer neerslag in korte tijd valt is een ding wat

zeker is. Onze huidige rioolstelsels zijn niet berekend op zware buien. Er zal dus vaker water op straat staan in

de toekomst als we geen maatregelen treffen. Daarbij moeten we over de grenzen van de afvalwaterketen

heen kijken en ook actief het watersysteem en de ruimtelijke ordening betrekken.

Afvalwater werd tot enige jaren terug vooral gezien als afvalstof. Maar meer en meer wordt afvalwater gezien

als grondstof en men is gestart met het winnen van energie, grondstoffen en hergebruik van waterstromen.

Een voorbeeld is het terugwinnen van de eindige grondstof fosfaat uit het afvalwater. Daarnaast krijgt het

verwijderen van ‘nieuwe stoffen’ zoals medicijnresten, hormoonverstorende stoffen en

microverontreinigingen steeds meer aandacht.

Ook komt er een grote vervangingsopgave van de riolering op ons af de komende jaren. Deze opgave is groter

dan de rioolvervanging van de laatste jaren Dit komt omdat de meeste riolering ongeveer 60 jaar geleden is

aangelegd en aan vervanging toe is. Deze ontwikkeling vraagt om innovatieve technieken om de kosten

beheersbaar te houden. Projecten worden meer en meer integraal uitgevoerd. (Vroegtijdige) Afstemming met

de ruimtelijke ordening, wegbeheer en groen wordt steeds belangrijk en vraagt om meer en andere

competenties van medewerkers

In het verleden is in een kort tijdsbestek veel drukriolering aangelegd om de buitengebieden op de riolering

aan te sluiten. Dit was nodig voor de verbetering van de volksgezondheid en de oppervlaktewaterkwaliteit en

ging gepaard met relatief hoge kosten. De vervanging van drukriolering zal wederom vragen om een flinke

investering. Dit biedt mogelijkheden voor innovatieve alternatieven.


12

De afvalwaterketen is de laatste jaren complexer geworden. Grondwater en hemelwater zijn een grotere rol

gaan spelen. Het aantal afvoersystemen is uitgebreid: gemengde riolen, gescheiden riolen voor afvalwater en

hemelwater, wadi’s, infiltratieriolen en watergangen. Om al deze voorzieningen doelmatig te blijven beheren

wordt inzicht in het functioneren van al deze systemen steeds belangrijker. Daarnaast vergrijst de sector en

gaat een deel van het personeel binnenkort met pensioen. Hierdoor stijgt de urgentie van het vastleggen,

overdragen, bijwerken en bijhouden van de systeeminformatie en kennis. Daarnaast is de aanwas van nieuwe

vakspecialisten beperkt. Het risico ontstaat dat er onvoldoende gekwalificeerd personeel is om de

werkzaamheden te verrichten.

Ook andere ‘water’ ontwikkelingen komen op ons af. Denk daarbij aan het Deltaprogramma, Kaderrichtlijn

Water, zoetwatervoorziening, droogte etc. Wij blijven op de hoogte van de ontwikkelingen, volgen ze actief en

sluiten aan daar waar kan met onze projecten.

2.2 HUIDIGE SITUATIE

Met behulp van de Regionale Benchmark 2013 bepalen we hoe we ervoor staan. De Regionale Benchmark

geeft meer detailgegevens weer dan de landelijke Benchmark Rioleringszorg 2013 en kijkt terug op het jaar

2012. Als Platform hebben we ons hard gemaakt voor de Regionale Benchmark en de resultaten vormen dan

ook de uitgangspunten voor ons beleid. De analyse van de cijfers van de Regionale Benchmark is één van de

bouwstenen geweest voor dit Parapluplan.

Figuur 4: de documenten die verwerkt zijn in de Regionale Benchmark

2.2 GEWENSTE SITUATIE

Het Platform onderschrijft de doelstellingen uit het Bestuursakkoord Water (BAW) en wij hebben die voor

onszelf concreet vertaald in de volgende ambities:


13

Kosten beperken (1)

In het Bestuursakkoord Water is een afspraak tussen de koepels gemaakt om de kostenstijging in de totale

afvalwaterketen (rioolheffing van de gemeenten en zuiveringsheffing van de waterschappen) te beperken. De

beperking van de heffingen moet worden gerealiseerd door de verwachte toename aan lasten te beperken

(minder meer), te realiseren door samenwerking tussen alle betrokken partijen.

Figuur 5: ontwikkeling van de heffing in de afvalwaterketen

Het Platform gaat deze uitdaging aan. Vertrekpunt is een structurele reductie van de stijging van de heffingen

waardoor de jaarlijkse kosten voor de burger minder hard zullen stijgen. Landelijk moet er vanaf 2020 € 380

miljoen ‘minder-meer’ worden uitgegeven. Dit betekent voor ons gebied een opgave van € 12.7 miljoen

jaarlijks vanaf 2020. In bijlage 6is een detailberekening weergegeven.

De belangrijkste kostenposten die leiden tot een kostenstijging, zijn voor de gemeenten (links) en het

waterschap (rechts) in onderstaande figuren weergegeven.

Figuur 7: procentuele bijdrage aan de kostenstijging

(gemeenten)

Figuur 6: procentuele bijdrage aan de kostenstijging

(waterschappen)


2

Verbeteren kwaliteit (2)

De uitdagingen worden groter en complexer. Wij leveren kwaliteit en gaan de kwaliteit van onze taken

vergroten. Dit doen wij door een gezamenlijke aanpak die wij structureel kunnen borgen door de schaal

waarop we werken. Regionale samenwerking biedt ruimte en kansen voor specialisme en efficiëntere

werkuitvoering waardoor de kwaliteit verbetert.

Kwetsbaarheid verminderen (3)

Onze sector vergrijst en trekt weinig jongeren aan. Taken zijn slechts bij zeer weinig mensen ondergebracht. Dit

zorgt dat we kwetsbaar zijn. Wij gaan de (lokale) kennis breder borgen door gezamenlijke aanpak van de

(afval)watertaken zoals gegevensbeheer, meten en monitoring, grondwater, etc. . Men kan meer en meer op

elkaar terugvallen. Op deze wijze willen de samenwerkende partners het goed functioneren van de

afvalwaterketen waarborgen en ook op langere termijn verduurzamen en flexibel/innovatief zijn. Daarnaast

willen we een aantrekkelijke werkgever zijn.

2.3 UITGANGSPUNTEN

Om de wateropgaven op te lossen is het van belang om samen de goede dingen goed te doen. Daarbij gelden

voor ons de volgende uitgangspunten:

De afvalwaterketen als één geheel

Wij delen de zorg voor de afvalwaterketen. Gemeenten zorgen voor inzameling en afvoer van afvalwater, het

waterschap zorgt voor de afvoer en verwerking van afvalwater. Hiervoor is een infrastructuur aangelegd die

bestaat uit vele aan elkaar gekoppelde systemen. Beslissingen van de ene partij hebben hierdoor al snel effect

op een andere partij. Door de afvalwaterketen als één geheel te beschouwen hebben we bij beslissingen niet

alleen de zorg voor onze eigen verantwoordelijkheden in de keten maar kijken we naar het totaal. Wij houden

ook rekening met het effect van onze beslissing op de andere gebruikers van het systeem.

Samen beheren wij een goed functionerende en duurzame afvalwaterketen en beperken de totale

hoeveelheid afvalwater

We beheren gezamenlijk een goed functionerende, duurzame afvalwaterketen. Overlast voorkomen we,

verontreinigd water wordt zo snel mogelijk afgevoerd en gezuiverd en het milieu wordt vanuit de

afvalwaterketen zo min mogelijk belast. Door een goed ontwerp en slim onderhoud zorgen we ervoor dat

tegen redelijke kosten een goede kwaliteit wordt gewaarborgd.

Door verschillende waterstromen te scheiden zorgen we ervoor dat de totale hoeveelheid afvalwater wordt

beperkt. Hemelwater gaat, indien mogelijk, direct het oppervlaktewater in. Soms zijn bepaalde waterstromen

bruikbaar in een ander proces. Zolang dit op een veilige manier kan worden gerealiseerd zoeken we naar dit

soort combinaties.

Het afvalwater dat toch ontstaat, gaan we zo goed mogelijk zuiveren. Tijdens dit zuiveringsproces halen we

nuttige grondstoffen uit het afvalwater en wekken we energie op met de overige aanwezige stoffen.

Afvalwater is een bron van grondstoffen en energie, zo behandelen we het ook.

Wij werken structureel en vergaand samen op 3 niveaus: Platform, Afvalwaterteam en Lokaal

Het Platform ambieert een structurele en vergaande samenwerking met behoud van de eigen taken en

verantwoordelijkheden. Om een goede aansluiting te hebben bij de taken en werkzaamheden werken wij in


3

het Platform op drie schaalniveaus: Platform, afvalwaterteam en lokaal. Werkzaamheden voeren we uit op het

best passende niveau. Met dit Parapluplan hebben we een gezamenlijke visie op de afvalwaterketen met

daarbinnen ruimte voor lokale verschillen.

Figuur 8: de verschillende platformniveaus

Op platformniveau behandelen we regionale vraagstukken, delen we kennis en voeren we specialistische

werkzaamheden uit waarvoor onvoldoende kennis of capaciteit bij de individuele partners aanwezig is.

Daarnaast vindt op platformniveau de coördinatie plaats van de verschillende activiteiten in o.a. de

afvalwaterteams. Zodat er geen dubbelingen ontstaan.

Op afvalwaterteamniveau worden werkzaamheden uitgevoerd die gelijk zijn voor alle deelnemers van het

afvalwaterteam (of een groot deel hiervan). Deze werkzaamheden kennen veelal een operationeel karakter,

zoals gezamenlijke uitvoer en toezicht van werkzaamheden. Elk afvalwaterteam bepaalt haar eigen agenda,

zodat werkzaamheden passen binnen de lokale kaders. Bij het bepalen van de werkzaamheden houden we

rekening met de kaders gesteld in dit Parapluplan en zoeken we afstemming met de andere afvalwaterteams.

Op lokaal niveau voeren we de werkzaamheden uit waarvoor direct contact nodig is met de inwoners.

Samenwerking mag niet leiden tot een grotere afstand tot de inwoners. Ook zien we de relatie tussen de

afvalwaterketen en de openbare ruimte. We vinden het belangrijk dat het ontwerp, de planning en de

uitvoering van werkzaamheden onder lokale controle worden uitgevoerd, zodat het mogelijk is om integrale

projecten uit te voeren die goed worden ingepast in de omgeving.

2.4 COMMUNICATIE

Bij deze organisatiestructuur horen ambtenaren, managers en bestuurders die soepel kunnen schakelen tussen

niveaus en werkzaamheden en die elkaar regelmatig ontmoeten. Binden en verbinden van mensen en

systemen is zeer belangrijk. Er bestaan goede afspraken over verantwoordelijkheden en taken. Daardoor is

altijd bekend wie welk vraagstuk behandelt. Tevens is een goede communicatie van ontwikkelingen,

activiteiten en wetenswaardigheden belangrijk. Hierbij hoort een nieuwsbrief (zie voorbeeld op volgende

pagina) en een website (www.pwve.nl). Ons streven is om taken en activiteiten in kleine maar kwalitatief

goede groepen op te pakken. Daarbij is belangrijk dat de juiste medewerker op de juiste plek zit. Wij houden

ons allemaal met hetzelfde vakgebied bezig maar hebben verschillende competenties.


4

Figuur 9: voorbeeld van een interne nieuwsbrief


5

3 INZICHT IN DE AFVALWATERKETEN: BLIJVEND GOED FUNCTIONEREND!

Gemeenten en waterschap vervullen een belangrijke rol in de afvalwaterketen. Het door gemeenten

ingezamelde afvalwater transporteren we via rioolgemalen naar de rioolwaterzuiveringsinstallaties van het

waterschap waar het wordt gezuiverd. Het gezuiverde water lozen we vervolgens op het oppervlaktewater.

Bij het transporteren en zuiveren van het afvalwater houden we ook rekening met onze andere (kern)taken,

zoals het voorkómen van wateroverlast en watertekort en het zorgen voor een goede waterkwaliteit. Daarbij

zien we het als een plicht al onze (kern)taken transparant uit te voeren met aandacht voor de burger, zodat die

weet wat van de gemeenten en het waterschap verwacht mag worden.

Het Platform vervult een belangrijke rol in de afvalwaterketen. Wij kijken vooruit en sluiten aan bij de

maatschappelijke thema’s en toekomstige ontwikkelingen zoals klimaatverandering, kostenreductie voor de

burger, tekort aan personeel en demografische ontwikkelingen. Wij spelen hier op in door het samen uitvoeren

van de projecten ‘Meten en Monitoren’ en ‘grondwater’ en het opzetten van de bijbehorende

uitvoeringsorganisatie met ‘specialisten’. Door de projecten en de inzet van specialistische kennis krijgen we

meer en meer inzicht in het functioneren van de afvalwaterketen. Dit inzicht is noodzakelijk om te komen tot

een doelmatig beheer van het geheel.

Figuur 10: Een bovenaanzicht van een gemaalput

3.1 WAAROM INZICHT?

Inzicht in de kwaliteit en het functioneren van de afvalwaterketen levert ons kennis om onze zorgen

kerntaken doelmatig uit te voeren. Inzicht is nodig om knelpunten op te lossen en inzicht is onmisbaar om de

juiste beslissingen te kunnen nemen over dure investeringen nu en zeker in de toekomst.

Verder weten we dat het klimaat aan het veranderen is en dat dit gevolgen heeft op de hoeveelheid en

intensiteit van de neerslag. Dit beïnvloedt het functioneren van het afvalwatersysteem. Door nu kennis van het

systeem op te bouwen weten we ook aan welke knoppen we kunnen draaien en wat de effecten zijn. We

kunnen met goed inzicht niet voorkomen dat er in de toekomst ‘water op straat’ staat, maar we kunnen er wel


6

voor zorgen dat het zo snel en efficiënt mogelijk wordt opgeslagen of wordt afgevoerd. Daarnaast zal

acceptatie van water op straat ook steeds belangrijker worden.

Niet alleen het voorkomen van wateroverlast en gericht beheer vragen om inzicht. Er is nog een belangrijke

situatie waarin inzicht in het stelsel cruciaal is: Calamiteiten. Bij een calamiteit, bijvoorbeeld een grote brand, is

het belangrijk om te weten hoe het stelsel functioneert. Vragen als: Is dit een gemengd systeem of een

gescheiden systeem? Waar stroomt het water heen? Hoeveel berging hebben we en hoe snel vult deze zich?

Moeten in zeer korte tijd beantwoord kunnen worden.

Inzicht is nodig om te achterhalen hoe iedere druppel door het stelsel stroomt en om efficiënt en doelmatig

gebruik te maken van onze gehele infrastructuur boven en onder de grond.


De meeste rioolstelsels in ons gebied voldoen aan de landelijke normen. Ze zijn goed gedimensioneerd en

water op straat komt niet vaak voor en zelfs dan is het water weer snel weg. Ongemerkt kunnen er onder de

grond echter allerlei zaken spelen die er voor zorgen dat het stelsel steeds minder goed gaat functioneren.

Voorbeelden hiervan zijn: vetophopingen, wortelingroei, verzakkingen, luchtinsluiting, verstopping, etc. Door

goed en gericht te meten en te monitoren krijgen we inzicht en kan worden ingegrepen voordat het fout gaat.

Onderzoek van onder andere de TU Delft heeft aangetoond dat de meeste overlast wordt veroorzaakt door

disfunctioneren van het stelsel. Zeker op de momenten dat er extreem veel water wordt aangevoerd kan het

fout gaan. De verwachting is dat in de toekomst extreem weer vaker zal voorkomen. Risico op water op straat

wordt daarmee groter. Als de wegstroming niet meer optimaal verloopt, is de overlast groter en houdt de

hinder of overlast langer aan. Dit kan ook een effect hebben op de volksgezondheid.

Figuur 11: wateroverlast (bron:Rioned)


7


We willen toe naar inzicht in de route van iedere druppel in onze keten. We willen grip op het

(afval)watersysteem zodat het nu en in de toekomst blijvend goed functioneert. Onze concrete ambities zijn:

1. Adequaat meetnet om in onze informatiebehoefte te voorzien;

2. De noodzakelijke gegevens verzamelen en bijwerken;

3. Kwaliteitseisen en controle mechanismen om kwaliteit van gegevens te bewaken;

4. Het werkelijk functioneren van de afvalwaterketen in beeld hebben, zodat we op basis daarvan

maatregelen kunnen nemen;

5. Gegevens zijn digitaal beschikbaar en uitwisselbaar, zodanig dat gegevens betrouwbaar en op

meerdere plaatsen bruikbaar is.

3.4 WAT GAAN WE DOEN: ACTIVITEITEN

We hebben al een paar belangrijke stappen gezet door het inrichten van de regionale hoofdpost en het

bewaken van de datakwaliteit. Om inzicht te verkrijgen is het echter van belang om gegevens, meer dan tot nu

toe gebeurt, integraal te bekijken. Dit vraagt aandacht maar ook focus op wat eerst en wat later. De opgaven

waar we nu eerst naar gaan kijken worden hieronder kort toegelicht. In bijlage 1 zijn de complete

beschrijvingen (factsheets) terug te vinden:

Meetnetoptimalisatie

Doel Een dusdanig ingericht meetnet dat het voorziet in onze informatiebehoeftes.

Termijn 2014 informatiebehoefte helder, > 2015 en aanpassen meetnet.

Gegevensbeheer (i.s.m. RIONED)

Doel Gegevens (zowel dynamisch als statisch) compleet, gevalideerd en gestandaardiseerd.

Termijn 2014 inhaalslag en conversie naar standaard, tevens zal het opstellen van kwaliteitseisen en controle mechanismen in 2014 worden opgepakt.

Stoplichten voor meetlocaties

Doel Gerichter beheer en onderhoud van het stelsel met behulp van indicatoren.

Termijn Start na meetnet optimalisatie.

3.5 RESULTAAT

Met de invulling van bovenstaande activiteiten zetten we een belangrijke stap om het inzicht in de

afvalwaterketen te vergroten en op langere termijn te kunnen waarborgen. De afvalwaterketen is blijvend en

goed functionerend en zorgt voor een adequate afvoer en behandeling van het afvalwater. Samen met een

goede inrichting en beheer van het watersysteem zorgt dit voor een optimale waterkwaliteit, minimale

wateroverlast en beheersbare risico’s. Het functioneren is een gedeelde verantwoordelijkheid voor alle partijen

in het Platform. Door gezamenlijk na te denken over de kwaliteit en de noodzaak van onze gegevens en het

functioneren van onze afvalwaterketen wordt veel kennis uitgewisseld. We leren van elkaar en de kwaliteit van

onze beslissingen neemt alleen maar toe.

Het gezamenlijke meet- en monitoringsysteem (incl. grondwater) wordt breed en uniform opgezet. Door het

gezamenlijk aanpakken van meten en monitoring én de specialisten die in dienst zijn van ons allen, wordt

kennis beter uitwisselbaar en overdraagbaar en de kwaliteit neemt toe


8

Meten en monitoren kost geld, maar het levert ook wat op! Op termijn worden kosten bespaard doordat er

inzicht ontstaat. Inzicht leidt tot beter overwogen beslissingen. In sommige gemeenten kan dit leiden tot

bijvoorbeeld het heroverwegen van de aanleg van dure bergbezinkvoorzieningen. Op de langere termijn

worden kosten bespaard doordat onderhoud en reiniging veel gerichter kan worden uitgevoerd. De grootste

winst wordt echter behaald door het voorkomen/verminderen van overlast en daaruit volgende schade. De

kosten zijn immers veel groter als een hoofdweg door het niet goed functioneren van het stelsel een halve dag

onder water staat en de brandweer moet komen om het water weg te pompen, dan als de zelfde weg na een

half uur al weer begaanbaar is.


9

4 INNOVATIE: MEER DAN AFVALWATER ALLEEN

Het Platform kijkt vooruit en sluit aan bij maatschappelijke thema’s en toekomstige ontwikkelingen zoals

hergebruik van afvalstoffen, de Routekaart Afvalwaterketen 2030 (VNG & UvW 2012), klimaatverandering

(IPCC 2013 en KNMI 2014), duurzaamheid en energie-efficiency. Wij willen als gemeenten en waterschap een

bijdrage leveren aan de verduurzaming van de samenleving. Wij zetten afvalwater om in schone grondstoffen,

energie en schoon water en zoeken de verbinding met het oppervlaktewatersysteem. We willen onze bijdrage

leveren en inspelen op deze ontwikkelingen. Daarom willen we in een vroeg stadium onderzoeken en

investeren in innovatieve aanpakken, methoden en technieken.

De ontwikkeling van innovatieve aanpakken, methoden en technieken vraagt om inzet op diverse niveaus. Het

vraagt om schaal om de benodigde kennis te kunnen inschakelen, de lokale kansen te signaleren en de juiste

mensen en partijen bij elkaar te kunnen brengen om tot een succesvolle uitvoering te komen. Binnen het

Platform hebben we voldoende

mogelijkheden op verschillende

schaalniveaus om dat samen invulling te

geven.

We gaan proactief handelen op het vlak van

innovatie om afval- en reststoffen op te

werken tot bruikbare grondstoffen. Daarbij

maken we ook gebruik van kansen die de

bedrijven ons bieden. Daarnaast gaan we

actief werken aan de reductie en de

optimalisatie van het energiegebruik. Ook

kijken we in het Platform naar de

mogelijkheden om andere manieren van

het zuiveren van afvalwater toe te passen.

4.1 WAAROM INNOVATIE

“Je kunt een probleem niet oplossen vanuit

hetzelfde soort denken dat tot de

problemen heeft geleid” (Albert Einstein)

We moeten buiten de bestaande kaders

durven denken om te komen tot

oplossingen voor de problemen die

vandaag de dag bestaan. Dit betekent dat

we wegen gaan in slaan die we nog niet

bewandeld hebben. Daarbij kunnen

oplossingen worden gevonden die we niet verwacht en misschien ook niet gehoopt hadden. Daarnaast is het

belangrijk dat ‘we durven te mislukken’, niet iedere nieuwe weg zal tot resultaat leiden.

Een belangrijk onderdeel van innovatie is ruimte geven aan pilots. De stip in de toekomst is helder maar de

route naar de stip niet. We kunnen de weg verkennen door pilots uit te voeren. Het biedt ons de mogelijkheid

om te ontdekken waar nieuwe inzichten, aanpakken en of technieken kans van slagen hebben.

De wereld bevolking blijft groeien en luxe goederen komen voor

steeds meer mensen binnen het bereik. Dit leidt tot een toenemende

vraag naar grondstoffen. Stijgende grondstofprijzen is het resultaat

en een schaarste aan water, voeding en ruimte. Wij moeten gaan

sturen op het sluiten van ketens en maximaal hergebruik van

grondstoffen: de circulaire economie.

Gemeenten en waterschap zijn een schakel in de circulaire economie

van de afvalwaterketen. Het afvalwater bevat fosfaat, stikstof en

cellulose. Maar bevat ook biomassa voor de productie van energie en

bioplastics. Door grondstoffen terug te winnen en daarmee in de

keten terug te brengen, kunnen deze stoffen een hoogwaardige

toepassing krijgen (zie B,C (en D) in de ladder van Lansink)

http://www.adlansink.nl/wp-content/uploads/2013/03/ladder-van-lansink-nederlands.png


10


Binnen de verschillende organisaties wordt nu ook gewerkt aan innovatie vanuit het besef dat nieuwe ideeën

nodig zijn om de grote opgaven succesvol te kunnen aanpakken. Probleem daarbij is wel dat de personele

capaciteit onder druk staat en de werkzaamheden van de dag volop aandacht vragen. In een dergelijk situatie is

het lastig om gericht aan innovaties te kunnen werken. Voorts is de schaal van de eigen organisatie vaak een

beperking om alle randvoorwaarden (kennis, partijen, etc.) te kunnen invullen of staat de schaal in de weg om

de doorvertaling goed te kunnen maken.

De positie van het waterschap hierin is anders. Binnen het gebied zijn een aantal projecten in uitwerking rond

het concept energiefabriek en terugwinnen van fosfaat. Het waterschap geeft hiermee mede invulling aan de

Green Deals die zijn afgesloten. In sommige gemeenten zijn ook een aantal projecten gestart op het gebied van

energie.


De ambitie om onze transport- en zuiveringstaak van afvalwater breder te zien dan wat strikt van ons gevraagd

wordt, vereist een andere kijk op afvalwater en onze taak daarin. Daar is tijd voor nodig. Het betekent dat we

afvalwater niet meer beschouwen als restproduct, maar als grondstof voor de productie van schoon water,

energie en stikstof en fosfaat. Met de overgang van ‘afvaldenken’ naar ‘grondstofdenken’ geven we invulling

Figuur 12: mogelijkheden voor innovatieve samenwerking


11

aan het begrip maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dit proces versterken we door het inzetten van

innovatieve technieken en een intensievere samenwerking met gemeenten, waterschap en andere spelers

(bijvoorbeeld bedrijfsleven). Door de afvalwaterketen als één systeem te beschouwen wordt de speelruimte

vergroot en vallen obstakels weg.

Als Platform zijn we richtinggevend, stimulerend, faciliterend en coördinerend. De daadwerkelijke uitvoering

vindt bij uitstek plaats op de plek daar waar het hoort. Dat kan zijn op Platformschaal, Afvalwaterteam of juist

lokaal.

Om te komen tot een volledig ander concept waarbij afvalwater als grondstof wordt ingezet, is een transitie

nodig. De concrete ambities zijn:

Brede bewustwording van mogelijkheden ‘grondstofdenken’;

Lokaal partijen bij elkaar brengen om kansen voor verduurzaming te ontdekken en processen in

beweging te brengen om samen met het bedrijfsleven invulling te geven aan innovatie;

Samen ontwikkelen van pilots om vraagstukken in de (nabije) toekomst (afvalwater buitengebied,

nieuwe stoffen, riothermie) adequaat te kunnen aanpakken.


We gaan samen pilots uitvoeren. Op Platform schaal kunnen we immers succesvol de randvoorwaarden

invullen. De pilots zullen gemonitord worden en de resultaten geëvalueerd. Beide zijn belangrijk om eventuele

opschaling mogelijk te maken. Bij succes moet er worden gezorgd voor communicatie (delen van ervaringen)

en verkenning van mogelijke toepassing op andere locaties.

Binnen het gebied zijn de belangrijkste activiteiten voor verdere uitwerking benoemd:

de toekomst van afvalwaterzorg in het buitengebied;

mogelijkheden van decentrale zuivering;

hergebruik van (water)stromen op bedrijventerreinen;

terugwinning van grondstoffen, energie en herbruikbaar water.

Voor deze derde activiteit sluiten we aan op de schaal van het Waterschap Vallei en Veluwe. Als

samenwerkingsverband zetten we in op het verkennen en benutten van het terugwinnen van grondstoffen,

energie en herbruikbaar water bij de RWZI’s. Hier zien we vooral kansen bij de RWZI, omdat hier grote

hoeveelheden afvalwater samenkomen en dus eerder de kritische massa kan worden behaald die nodig is voor

de inzet van technieken

Samenvattend komt het neer op de onderstaande activiteiten, daarbij is ook de termijn benoemd waarbinnen

deze activiteiten worden opgepakt (zie bijlage facsheets).

‘Nieuwe sanitatie’ campings buitengebied

Doel Oplossen capaciteitsproblemen en het onderzoeken van alternatieven voor de behandeling van afvalwater in het buitengebied.

Termijn In 2014 zullen de voorbereidende werkzaamheden worden uitgevoerd. De pilot zelf zal in 2015 worden uitgevoerd.

Decentrale zuivering

Doel Onderzoeken of lokale verwerking van afvalwater in kleine kernen rendabel uitgevoerd

kan worden.


12

Termijn In 2014 zullen de uitgangspunten en de haalbaarheid worden onderzocht. Dit zal in 2015 leiden tot een ontwerp en uitvoering in 2016.

Hergebruik van (water)stromen op bedrijventerreinen

Doel Lokaal partijen bij elkaar brengen om kansen voor verduurzaming te ontdekken.

Termijn Eerste pilot loopt, op basis hiervan wordt besloten om in 2014 nog een project op te starten.

Inventarisatie lopende innovatieprojecten

Doel Een overzicht van innovatieve projecten die binnen het Platform lopen Delen van ervaringen en informatie

Termijn In de loop van 2014 zal de lijst worden opgesteld, tevens zal op 2 oktober 2014 een speciale platformbijeenkomst met als thema Innovatie worden georganiseerd

4.5 RESULTAAT

Met bovengenoemde activiteiten geven we inhoud aan onze ambitie om maatschappelijk verantwoord te

ondernemen. Het Platform wil uitgroeien tot een innovatieve, duurzame en maatschappelijk verantwoorde

ondernemende organisatie. En dit alles tegen een zeer geringe stijging van kosten of misschien wel zelfs tegen

lagere kosten.

Door samen en ook samen met het bedrijfsleven de mogelijkheden te verkennen, geven we inhoud aan onze

ambities. Eén zuivering (van Amersfoort) is al omgebouwd tot grondstoffen en energiefabriek.


13

5 IMPLEMENTATIE: WERKWIJZEN BEPROEVEN, VASTLEGGEN EN UITVOEREN

We staan voor een aantal belangrijke opgaven die grote investeringen vragen. Het gaat hierbij om de

vervanging van riolen en zuiveringen. We moeten inspelen op nieuwe opgaven met daarbij complexere vragen

en een steeds meer integrale manier van werken. Daarnaast hebben we de dagelijkse zorg voor het goed

functioneren van de (afval)waterketen. Daarvoor moet onder andere geïnspecteerd en gereinigd worden.

Kortom we hebben veel taken en activiteiten. Binnen het Platform kunnen en willen we elkaar hier in

ondersteunen door kennis te delen, taken te bundelen en samen de meest geschikte werkwijze ontwikkelen.

Om onze ambities en doelen te realiseren moeten we bij onze reguliere taken en toekomstige opgaven

misschien wel anders denken en anders te werk gaan. We moeten onszelf de vraag stellen en blijven stellen:

waarom? Waarom reinigen we elke 7 jaar? Waarom koppelen we af? Waarom pakken we het project

straatgewijs op? Waarom rekenen we de ene component wel en de ander niet toe aan de heffing?

Concreet betekent dit dat we elkaars goede werkwijzen en ervaringen moeten toepassen en implementeren in

onze eigen werkwijzen. Belangrijk is dat we de goede voorbeelden delen en de kennis beschikbaar stellen.

Daarbij hoort een positief kritische houding en lef om het anders te doen.

Een belangrijke activiteit daarbij is ook helderheid in financiën. Uit onderzoek is gebleken dat de wijze waarop

activiteiten en taken worden vastgelegd en vertaald worden naar kosten, door bijna elke partij binnen het

Platform anders wordt ingevuld. Dat zelfde geldt ook voor de doorvertaling van kosten naar de rioolheffing. We

kunnen hier veel van elkaar leren. Transparantie naar elkaar helpt ons tot meer transparantie naar onze

burgers. Zij zijn uiteindelijk degenen voor wie we het doen.

Figuur 13:verschillende 'onderdelen' van het financiële beheer

5.1 WAAROM IMPLEMENTATIE

Samenwerken mag niet blijven steken in het vrijblijvend samen ontwikkelen van kennis en het delen van

ervaringen. De meerwaarde van samenwerking moet concreet vertaald worden naar onze dagelijkse

werkzaamheden. We gaan samen werkwijzen beproeven, goede ervaring vastleggen en doorvertalen naar ons

dagelijks handelen. Daarbij gaan we zoveel mogelijk bestaande en nieuwe opgaven combineren.


14


De komende perioden staan we voor grote investeringen omdat een groot deel van het huidige rioolstelsel

vervangen moet worden. Het figuur uit de Regionale Benchmark 2013 laat zien dat het gaat om een bedrag van

circa 250 miljoen euro tot 2020.

Figuur 14: geraamde investeringen voor de komende jaren

In deze bedragen is zeer beperkt rekening gehouden met extra

investeringen om de klimaatverandering op te vangen. In het

Feitenonderzoek (2010) is uitgezocht dat de lastenstijging in de

toekomst grotendeels wordt veroorzaakt door vervanging van

riolering (40%) en opvangen van klimaatverandering (35%) (zie

figuur).

Het overige deel van de lastenstijging wordt veroorzaakt door

extra kosten voor het operationele beheer. Met meten en

monitoren en gegevensbeheer werken we nu aan het vergroten

van het inzicht in het functioneren van ons afvalwatersysteem.

Dit is de basis voor slim investeren en slim beheren. Dit vraagt

om het heroverwegen van oude afspraken en vertrouwde

werkwijzen. Zo behouden we de goede dingen en doen we de

dingen goed. Hiermee beperken we de lasten stijging die vanuit

het operationeel beheer op ons afkomt

Figuur 15: procentuele bijdrage aan de lastenstijging

(voor gemeenten)


15


We willen naar een gecombineerde aanpak van de belangrijke opgaven op het gebied van vervanging en de

gevolgen van klimaatverandering. Essentieel hierbij is een verandering van aanpak en leren van elkaars

werkwijzen. Door samen te werken hebben we de mogelijkheid de goede dingen te doen en zaken slim te

combineren.

Onze concrete ambities zijn:

Een gebiedsgerichte benadering ontwikkelen voor de combinatie vervanging van riolering en

opvangen van klimaatverandering;

Het inzichtelijk maken van de financiën;

Het bijeenbrengen van de expertises die binnen het Platform aanwezig zijn;

Leren van elkaars werkwijzen en komen tot algemene standaarden die iedereen kan toepassen.


De volgende onderwerpen worden daarom samen uitgewerkt (zie ook bijlage 3):

Gebiedsgerichte aanpak klimaatverandering en rioolvervanging

Doel Het ontwikkelen van een slimme werkwijze om de gevolgen van klimaatverandering en rioolvervanging te combineren.

Planning De pilot wordt in 2013 voorbereid en begin 2014 gestart. De eerste resultaten zullen in het tweede kwartaal van 2014 worden gepresenteerd.

Vergroten transparantie in financiën

Doel Transparantie in financiën om van elkaar te kunnen leren.

Planning 2e kwartaal van 2014 eerste bijeenkomst: 17 april 2014

Kennisplatform

Doel Een duidelijk overzicht van de expertises die binnen het Platform aanwezig zijn.

Een duidelijke werkwijze om de aanwezige kennis verder te delen en verspreiden.

Planning Vier thematische bijeenkomsten in 2014.

Borgen van lopende zaken

Doel Vastleggen van de resultaten van de lopende projecten en doorvertalen naar algemene leerpunten en verantwoording afleggen

Planning Dit is een doorlopend proces

5.5 RESULTAAT

Met de invulling van deze activiteiten komen we tot een betere onderbouwing van onze investeringen, kunnen

we slim zaken combineren en zo bijdragen aan onze ambities op het gebied van kosten. Samen staan we

sterker. Door slim te combineren maken we gebruik van de kennis binnen het Platform. Kennis vastleggen dat

gaan we organiseren in een kennisplatform. De kwaliteit van ons werk verbetert en de kosten worden beperkt.

In het hoofdstuk “Resultaat: wat levert het op” komen we daar op terug.

.


16

6 ORGANISATIE: SAMEN BEHEREN WIJ DE AFVALWATERKETEN OP HET JUISTE

NIVEAU

Het Platform is, zoals eerder vermeld, een samenwerkingsverband van 16 gemeenten en 1 waterschap. Om

onze ambities en doelen te realiseren moet de samenwerking georganiseerd worden. De samenwerking binnen

het Platform is voor veel betrokkenen gelukkig al zo vanzelfsprekend dat het moeilijk is om de situatie voor te

stellen waarbij de afzonderlijke organisaties zelf alle taken en activiteiten oppakken. Als wij succesvol willen

blijven samenwerken en deze samenwerking verder willen optimaliseren, dan moeten we de inhoudelijke kant

van de samenwerking goed organiseren. Een constructieve en regelmatige communicatie en de onderlinge

interactie moet goed georganiseerd zijn. Samenwerking is niet het doorlopen van een stappenplan maar is een

proces waarvan de uitkomsten niet voorspelbaar zijn. In dit hoofdstuk beschrijven wij het proces om te komen

tot een ideale organisatie voor ons Platform. Het is namelijk belangrijk dat we een gezamenlijk beeld hebben

van onze samenwerkingsorganisatie en welke stappen we de komende tijd gaan zetten.

6.1 WAAROM AANDACHT VOOR DE ORGANISATIE?

Het streven is om de afvalwaterketen te beheren als één systeem, waarbij gebiedsgrenzen en organisatorische

verantwoordelijkheden niet bepalend meer zijn. Dat kan alleen worden gerealiseerd als de betrokkenen elkaar

moeiteloos weten te vinden en dingen samen kunnen oppakken en samen kunnen gaan doen. Het zijn de

mensen die het doen. We hebben ambities maar hoe gaan we onze ambities realiseren met te weinig

menskracht. Dit vraagt om een organisatie en over je eigen grenzen heen kijken. De organisatie van het

Platform ontwikkelt zich en wordt steeds professioneler. Tevens moeten we inzichtelijk maken welke

voortgang we boeken op het gebied van kosten, kwaliteit en kwetsbaarheid.


De personele capaciteit staat sterk onder druk. De Regionale

Benchmark verschaft ons hier veel informatie over. Daaruit

blijkt onder andere dat van de circa 64 fte die op papier nodig

zijn voor de invulling van alle taken, slechts de helft in vaste

dienst is bij de verschillende partners. Een klein deel van het

tekort wordt ingevuld door mensen (langdurig en/of ad hoc) in

te huren. Maar er blijft een tekort. Blijven er taken liggen?

Ons werk kenmerkt zich door omvang en variëteit in taken.

Onze inzet is daardoor sterk versnippert. Wij realiseren ons dat

we ons hierdoor bezig houden met de zorgen van vandaag en

ons minder kunnen richten op de zorgen voor morgen. Het

tekort aan personeel en de versnipperde aandacht heeft op de

langere termijn consequenties voor de kwaliteit van ons werk

en maakt ons daarbij kwetsbaar.

Figuur 16: verdeling van fte's


17

Een adequate invulling van een taak vraagt om een minimale taakomvang. De kleuren in het onderstaande

figuur geven de taakvelden aan waar de invulling in meer of mindere mate onder druk staat. Tevens geeft het

een indruk van de versnippering van taken. Het figuur is afgeleid uit de gegevens van de Regionale Benchmark

2013.

Figuur 17: verdeling van fte's over de verschillende taken

Tot slot speelt de leeftijdsopbouw (zie figuur) van ons

personeelsbestand een belangrijke rol. Wat opvalt in onze sector

is dat rioleringstaken binnen een gemeente vaak door één

persoon worden opgepakt. In veel gevallen is die persoon ook

nog eens boven de 50 jaar. Veel kennis is aanwezig in hoofden

van deze medewerkers. Deze kennis moet nu worden

vastgelegd. We moeten nu nadenken over de toekomst als deze

generatie met pensioen gaat. Een punt dat ook door de Stichting

RIONED wordt benadrukt.

Figuur 18: leeftijdsopbouw van de

binnendienstmedewerkers


18

6.3 HOE DOEN WE HET?

Samenwerken tussen 17 organisaties vraagt om het organiseren van binden en verbinden. Als Platform doen

wij dat zo:

Het bestuurlijk overleg komt 2 keer (indien nodig vaker) per jaar bij elkaar. In de vergaderingen worden

besluiten genomen en wordt informatie gedeeld. Voorbeelden van informatiedeling zijn de landelijke

ontwikkelingen rondom de afvalwaterketen, deltaprogramma en de komende tijd zal ook de KRW worden

besproken. In het bestuurlijk overleg zitten de wethouders van de gemeenten, heemraden van het waterschap

en een vertegenwoordiger van Vitens (drinkwater). De provincies Gelderland en Utrecht zijn agendalid.

De regiegroep is het dagelijks bestuur van het Platform, bestaande uit drie wethouders en een heemraad. Zij

zijn ook de bestuurlijke trekkers, de aanjagers van onze regio. De ambtelijke ondersteuning bestaat uit de

voorzitter van het ambtelijk platform en de kwartiermaker. De regiegroep komt ongeveer 6-8 keer per jaar bij

elkaar.

Het kernteam is de kern van de organisatie

van het Platform en bestaat uit de

ambtelijk voorzitter, de kwartiermaker, een

medewerker van de uitvoeringsorganisatie

en een verantwoordelijke voor de

financiën. Afhankelijk van de te bespreken

onderwerpen schuiven specialisten op het

gebied van bijvoorbeeld innovatie en

communicatie aan.

Het ambtelijk platform is een platform

waar kennis wordt uitgewisseld tussen de

verschillende ambtenaren van gemeenten

en waterschap. Deze ambtelijke groep

komt 5 keer per jaar bij elkaar. Inhoudelijke

onderwerpen worden hier besproken,

uitgediept en bediscussieerd.

De managers van de deelnemende partijen worden ook gebonden aan het Platform. Zij komen 2 keer per jaar

bij elkaar. Zij bespreken vooral organisatorische vraagstukken.

Ten slotte is het van belang om de bestuurders, managers en ambtenaren ook met elkaar te verbinden. Dat

doen wij jaarlijks op de eerste donderdag van september met een inhoudelijke bijeenkomst waarin ook ruim de

gelegenheid wordt geboden om elkaar te ontmoeten en informatie te delen. Deze bijeenkomsten worden door

veel mensen bezocht. In 2013 hebben we ons eerste lustrum gevierd.

Inhoudelijk wordt er samengewerkt in verschillende projectgroepen. Dit zijn thema’s die voor het gehele

Platform gelden. We zijn 5 jaar geleden gestart met het Waterloket, Meten en monitoren, Grondwater en sinds

2 jaar Gegevensbeheer.

Om informatie te delen maken we elke maand een nieuwsbrief voor de leden van het Platform. Hierin staan

korte artikelen om elkaar op de hoogte te houden van ons werk binnen het Platform. Ook is de website in

januari 2014 vernieuwd om het delen van informatie nog makkelijker te maken.

Figuur 19: de netwerkorganisatie


19

Figuur 20: verdeling van de gemeenten over de verschillende afvalwaterteams

Heel belangrijk is de samenwerking op zuiveringskring niveau. Daar werken we samen in zogenaamde

afvalwaterteams (AWT’s). Er zijn in totaal 8 zuiveringen in ons gebied en 5 AWT’s (sommige zuiveringskringen

zijn samengevoegd). Deze AWT’s stellen gezamenlijk jaarplannen op en werken intensief samen. In sommige

teams wordt een zogenaamd Afvalwaterketenplan opgesteld dat de GRP’s ‘vervangt’. Iedereen doet waar hij

goed in is, waardoor werkzaamheden minder versnipperd en dus efficiënter worden uitgevoerd. Kennis wordt

gedeeld, collega’s zijn sparringpartners geworden en aanbestedingen worden waar mogelijk gezamenlijk

gedaan.

Om ons Platform ook buiten de eigen regio op de kaart te zetten en onze maatschappelijke verantwoording te

nemen om onze kennis ook voor andere samenwerkingsverbanden beschikbaar te stellen, laten we onszelf

zien. Dat doen wij op vele manieren, denk hierbij aan artikelen in vakbladen, externe nieuwsbrieven, het

verzorgen van cursussen, kenniscoach RIONED, proeftuin RIONED, presentaties en deelnemen in landelijke

werkgroepen van de UvW/VNG.

6.4 HET PLATFORM IS UNIEK!

In het Platform hebben wij al vroeg onderkend dat samenwerken veel oplevert. Voor de projecten ‘Meten en

Monitoren’ en ‘Grondwater’ hebben wij een uitvoeringsorganisatie opgericht. In de uitvoeringsorganisatie

werken nu twee medewerkers. Deze zijn begonnen voor het project ‘Meten en monitoren’. Maar

samenwerken is mensenwerk en vragen en behoeften van gemeenten en waterschap zijn soms anders dan

voorzien. Er treedt een verschuiving op van de werkzaamheden van de medewerkers. Daarnaast worden zij

steeds meer gevraagd voor specialistische werkzaamheden door de verschillende partijen. Deze geven

zogenaamde maatwerkopdrachten aan de uitvoeringsorganisatie. De hoeveelheid werk is zo toegenomen dat

een vacature voor een derde persoon in 2014 wordt opengesteld.


20


Om onze ambities waar te maken en onze doelen te realiseren moeten we onze afvalwaterketentaak

gezamenlijk oppakken. De problemen van de nabije en de verdere toekomst kunnen we alleen maar samen

aanpakken. Wij hebben als Platform de dagelijkse zorg voor een goed functionerende afvalwaterketen én de

zorg voor morgen. Dat is het waarborgen van de keten op de langere termijn. Denk daarbij aan duurzaamheid,

innovatie en robuustheid.

In een netwerkorganisatie worden de 16 gemeenten en het waterschap ‘virtueel’ met elkaar verbonden.

Medewerkers blijven in dienst bij de huidige organisatie in de huidige organisatiestructuur. Het netwerk is een

aanvulling hierop waarbinnen:

informatie eenvoudig wordt gedeeld;

elkaars kennis en kunde bekend is;

partijen elkaars medewerkers kunnen raadplegen en inschakelen;

er een structuur is voor afstemming en besluitvorming.

Wij hebben op 21 maart 2013 een SamenwerkingsOvereenKomst (SOK) ondertekend, waarin is geregeld dat

medewerkers van de ene organisatie kunnen worden ingezet in de andere organisatie. Hiervoor is ook een

verrekentarief vastgelegd en waar gebruik van wordt gemaakt.

Daarnaast ontwikkelt de uitvoeringsorganisatie zich verder. Taken die niet kunnen worden ingevuld in de

netwerkorganisatie kunnen worden opgepakt in de uitvoeringsorganisatie. In 2014 gaan we nadenken over hoe

de netwerkorganisatie zich verder moet gaan ontwikkelen en hoe we taken gaan oppakken die blijven liggen.

6.6 RESULTAAT

Het resultaat is dat we de versnippering in taken gaan aanpakken. Mensen kunnen zich concentreren op taken

en toe leggen op specialisaties. We gaan doen waar we sterk in zijn en doen dit ook voor elkaar. We weten

waar collega’s bij andere organisaties mee bezig zijn en maken gebruik van die kennis. Het Platform neemt haar

rol in het verbinden van vragen die leven bij de verschillende partijen en stelt expertise beschikbaar die tot dan

toe niet aanwezig was.


21

7 RESULTAAT: WAT LEVERT HET OP

Om onze ambities waar te maken hebben we in dit Parapluplan een focus aangebracht in de werkzaamheden.

We gaan het pad verder op dat we al bewandelden en hebben dat in dit Parapluplan inzichtelijk gemaakt. Door

het uitvoeren van pilots verkennen wij de weg voor ons allen. Bij een geslaagde pilot is de weg voor iedereen

beschikbaar. Wij richten ons op de 3 K’s: kosten, kwaliteit en kwetsbaarheid en focussen op de 3 I’s: inzicht,

innovatie en implementatie.

We staan als gemeenten en waterschap in de (nabije) toekomst voor grote investeringen. Na de oorlog zijn veel

nieuwe riolen aangelegd. De leeftijd en de daarbij horende slijtage van deze riolen leidt tot een

‘vervangingspiek’. Veel riolen en zuiveringen zijn in de periode 2015-2030 aan vervanging toe. Volgens de

Benchmark Riolering investeren we de komende jaren in ons gebied € 40 miljoen per jaar in vervangingen van

riolen en waterzuiveringen.

Figuur 21: investeringen in riolen en waterzuiveringen in de periode 2013-2025

Daarnaast zijn er nieuwe opgaven zoals wateroverlast en/of watertekort (als gevolg van klimaatsverandering)

en het verwijderen van medicijnresten uit afvalwater. Op basis van goed inzicht kunnen we nog betere

beslissingen nemen dan dat we nu al doen. Wij verwachten op basis van goed inzicht 20-25 % minder-meer uit

te geven aan investeringen. Wat overeenkomt met € 8-10 miljoen jaarlijks vanaf 2020. Dat wordt bevestigd

door de verkenning doelmatig samenwerking afvalwaterteam Ede-Barneveld waarin ook duidelijk is berekend

dat minder meer wordt uitgegeven vanaf 2020 als we samenwerken in Platform verband. Samenwerken aan

hetzelfde project en dit effectiever en doelmatiger in te vullen levert de grootste winst op.

Kennis van het functioneren van (afval)watersystemen zit veelal in hoofden van mensen. Daarnaast is het één

van de vele taken die medewerkers hebben. De taken zijn versnipperd. En de vragen die op ons afkomen zijn

complexer. Wij bouwen aan een organisatie waarbij vakkennis wordt bijgehouden en ontwikkeld. Wij maken

gebruik van specialisten en kunnen goed anticiperen op wat gaat komen.


22

7.1 RESULTAAT

De voortgang van de werkzaamheden wordt geborgd door de bestaande structuren. In de jaarplannen worden

budgetten en capaciteit gevraagd en over de voortgang wordt gerapporteerd. Hiervoor worden prestatie-

indicatoren ontwikkeld die de effectiviteit van onze samenwerking op het gebied van kosten, kwaliteit en

kwetsbaarheid meetbaar maken. Wij zullen aansluiten bij de landelijke ontwikkelingen op dit gebied (de UvW

en de VNG ontwikkelen op dit moment indicatoren). Wij zullen deze overnemen en wellicht ook onze eigen

indicatoren ontwikkelen om grip op de ontwikkeling van onze samenwerking te krijgen.

In het overzicht op de volgende pagina nemen we een schot voor de boeg door bij de verschillende factsheets

een kwantitatieve inschatting te maken van de verwachte bijdrage die de activiteiten leveren aan de doelen en

ambities. De factsheets zijn een momentopname van de onderwerpen die uitgewerkt worden. In de komende

jaren zullen op Platform, Afvalwaterteam en op lokaal niveau meerdere plannen ontstaan en verder uitgewerkt

worden. Het Parapluplan biedt het toetsingskader.

De ultieme vraag is of de samenwerking ook leidt tot de realisatie van de ambities die wij ons zelf hebben

gesteld. Wat heeft de samenwerking aantoonbaar opgeleverd? Wij zullen dit regelmatig laten zien. Dit doen wij

in de diverse bijeenkomsten op de verschillende niveaus. Daarnaast hebben wij maandelijks een nieuwsbrief en

een website waar actuele informatie te vinden is. Wij zullen onze projecten en andere resultaten goed

vastleggen en delen met onze partners en daarbuiten. Zodat de goede voorbeelden bij velen bekend en

toepasbaar zijn, binnen onze regio en daarbuiten.


23

Kosten

In onderstaande figuur is aangeven hoe we de kostenstijging willen en gaan beperken. De belangrijkste

kostenverhogende factoren zoals die in het Feitenonderzoek (2010) zijn benoemd staan in het eerste figuur.

Wij gaan de kosten voor klimaataanpassing van de riolering zoveel mogelijk combineren met de

vervangingsopgave die we hebben. Daarnaast denken we totale vervangingsinvesteringen (beperkt) te kunnen


24

reduceren. Voor de zuiveringstaak gaat het erom de benodigde maatregelen voor klimaat en milieu te

beperken. Dit kan worden gerealiseerd door beter inzicht en betere afstemming van investeringen in de totale

afvalwaterketen. Daarnaast wordt voor de zuiveringstaak ingezet op een reductie van het operationele beheer

(slib en energie).

Figuur 22: componenten waarop de lastenstijging gereduceerd kan worden

De activiteiten die we daarvoor uitvoeren en de maatregelen die we in dat kader samen nemen leiden ertoe

dat de totale lastenstijging voor de burger (riool- en zuiveringsheffing) sterk kunnen beperken (ongeveer 10%)

ten opzichte van de prognoses in 2010. De referentie voor de stijging van de rioolheffing was 30% en voor de

zuiveringsheffing met 18%)

Vertaald in kostenstijging betekent dit voor het Platform een minder meer opgave van € 12,7 miljoen.

Naast het monitoren van de ontwikkeling van de heffingen landelijk en regionaal gaan we ook binnen de

samenwerking de voortgang van deze ambitie monitoren met prestatie-indicatoren. We zoeken daarbij

nadrukkelijk aansluiting bij de landelijke ontwikkelingen

Kwaliteit en Kwetsbaarheid

Voor het nader in beeld brengen van de opbrengsten in termen van het verbeteren van de kwaliteit en het

verminderen van de kwetsbaarheid zullen we de komende maanden prestatie-indicatoren gaan ontwikkelen.

We doen dat niet alleen, maar zoeken hierbij nadrukkelijk aansluiting bij andere samenwerkingsregio’s in het

kader van een landelijk onderzoek.

7.2 GOEDE VOORBEELDEN

Samenwerken levert heel veel op. Dit moeten we delen en blijven delen, binnen onze samenwerking en

daarbuiten. Enkele goede voorbeelden zijn hier beschreven om een indruk te geven wat samenwerken

oplevert.

Gezamenlijk meten en monitoren


25

Sinds 2012 heeft het Platform een uitvoeringsorganisatie met op dit moment (januari 2014) twee medewerkers

in dienst. Meten en monitoren is noodzakelijk om inzicht te hebben in het functioneren van het

afvalwatersysteem. De gezamenlijke aanbesteding heeft een eenmalige besparing opgeleverd van ruim € 1,5

miljoen. Als iedereen apart had aanbesteed was het voordeel nog groter geweest. Als iedereen de taak meten

en monitoren voor zijn eigen organisatie uitvoert, zijn ongeveer 4 fte noodzakelijk. Door het aantrekken van

specialisten met als enige taak meten en monitoren zijn voor de gehele regio 2 fte nodig. Door de

werkzaamheden dus gezamenlijk uit te voeren besparen we jaarlijks ongeveer € 160.000, - op

personeelskosten. Daarnaast bouwen we lokale kennis op over het functioneren van het afvalwatersysteem en

deze kennis kan worden toegepast bij grote investeringsbeslissingen die in de toekomst op ons afkomen.

Gezamenlijk grondwaterbeheer

In 2013 hebben alle partijen een gezamenlijk grondwatermeetnet. De dataverzameling vindt gezamenlijk

plaats. Ook hier hebben we aanbestedingsvoordelen gerealiseerd en zijn voordelen behaald door efficiëntere

personele inzet.Jaarlijks is het voordeel ongeveer € 100.000, -.

Als gezamenlijke partijen hebben we nu 2 meetnetten gerealiseerd. Dat was niet mogelijk geweest zonder het

Platform, als individuele partij was dat onmogelijk te realiseren. Hiermee hebben we een kwaliteitsimpuls aan

ons werk gegeven.

Gezamenlijk gegevensbeheer

Gegevensbeheer is heel belangrijk voor toekomstige investeringen. Het Platform heeft besloten dit gezamenlijk

op te gaan pakken. De uitwerking vindt op dit moment plaats. Het Platform is ook een ‘Proeftuin’ voor de

Stichting RIONED voor wat betreft gegevensbeheer. Hierbij is Vitens (drinkwaterbedrijf) actief betrokken en is

gebruik gemaakt van hun expertise op dit gebied.

Gezamenlijk Waterloket

Het maken van een waterloket heeft eenmalig een aanbestedingsvoordeel opgeleverd van € 75.000,-Daarnaast

is het een voorbeeld van samenwerking, 5 partijen hebben voor 17 partijen een waterloket gemaakt die allen

hebben geïmplementeerd.

Slimmer omgaan met hemelwater

Samenwerking tussen het waterschap en de gemeente Soest heeft er toe geleidt dat de afvoer van hemelwater

via een verbeterd gescheiden stelsel naar de RWZI sterk kan worden gereduceerd. In een normaal verbeterd

gescheiden systeem komt circa 70 % van het hemelwater nog op de RWZI terecht. Een sterke reductie van de

afvoer van het ‘schone’ hemelwater kan door de aanpak in Soest worden gerealiseerd. Daarnaast komt het

hemelwater hierdoor direct in het oppervlaktewater terecht. Dit heeft er toe geleid dat de waterkwaliteit van

de vijvers in Soest is verbeterd.

Jaarlijks levert deze aanpak € 35.000,- op. Op dit moment vindt de implementatie plaats in nog 6 andere

gemeenten. Daarnaast vindt onderzoek plaats wat voor besparingen dit oplevert op de RWZI.

Besparing op rioolvervangingskosten

Eén van de belangrijke en grote opgaven voor de gemeenten betreft de vervanging van de riolering. De

hiermee samenhangende kosten bepalen in belangrijke mate de hoogte van de heffing. Relinen is een

alternatief voor vervanging. De straat hoeft niet te worden opengebroken, waardoor de kosten 50-60 % lager

kunnen uitvallen in vergelijking met rioolvervanging. Om een brede toepassing van deze techniek mogelijk te

maken is uitwisseling van ervaringen noodzakelijk en ook de opbouw van kennis. De gemeente Woudenberg

heeft becijferd dat de rioolheffing 5-10 % minder hoefde te stijgen door relinen.


26

Verschillende gemeenten hebben inmiddels relining geïmplementeerd in het vGRP. De wijzen waarop

verschillen, er valt daarom veel van elkaar te leren, zodat een optimale invulling gerealiseerd kan worden.

Duidelijke voordelen (kosten, kwaliteit en kwetsbaarheid) binnen afvalwaterteam

Binnen het afvalwaterteam Woudenberg hebben de partners (Woudenberg, Scherpenzeel en Waterschap) een

samenwerkingsovereenkomst ondertekent. Een belangrijk deel van de zorgplichten wordt door het

afvalwaterteam ingevuld waarbij de verschillende taken over de organisaties zijn verdeeld. Op deze wijze wordt

het tekort aan capaciteit (0.5-0.6 fte) gecompenseerd. De kwetsbaarheid is duidelijk gereduceerd en de

kwaliteit krijgt een belangrijke impuls.


27

TOELICHTING OP DE FACTSHEETS

In het Parapluplan beschrijven we onze koers om tot 2020 de bestaande en nieuwe wateropgaven het hoofd te

kunnen bieden. Met de uitgangspunten en doelen uit dit plan gaan we met zijn allen aan de slag om te komen

tot een duurzame goed functionerende afvalwaterketen. Hiervoor hebben we de volgende onderwerpen

benoemd:

Inzicht

Innovatie

Implementatie

Organisatie

Resultaat

Om het verder te concretiseren hebben we per onderwerp acties benoemd. Deze acties zijn in het

hoofddocument kort beschreven, maar zijn in de volgende bijlagen verder uitgewerkt als factsheets.

De lijst met factsheets is niet compleet, naast de beschreven activiteiten lopen er nog verschillende projecten

en pilots. Eén van de factsheets is er juist ook op gericht om dit beter in beeld te brengen. Ook zullen er nieuwe

activiteiten bijkomen in de toekomst. Deze zullen worden vastgelegd in de verschillende jaarplannen. Door op

deze manier consequent onze activiteiten vast te leggen zorgen we dat er geen werkzaamheden dubbel

worden uitgevoerd en houden we goed zicht op de resultaten.


28

BIJLAGE 1 FACTSHEETS INZICHT

Onderwerp Meetnetoptimalisatie, antwoord op onze vragen

Om inzicht te krijgen in het functioneren van onze afvalwatersystemen moeten we gebruik maken van meetgegevens, eventueel ondersteund met modellen. Daarvoor moeten we echter wel op de juiste plekken meten en daarvoor is het nodig om de goede vragen te stellen.

Veel deelnemers beschikken over meetplannen, maar deze zijn in veel gevallen niet meer up to date, niet uitgevoerd of bedacht vanuit één informatiebehoefte. Ook is in deze plannen vaak geen aandacht besteed aan toekomstige opgaven.

In overleg met alle ketenpartners zullen de verschillende meetnetten worden geoptimaliseerd. Waarbij aandacht is voor de verschillende informatiebehoeftes en de verschillende schaalniveaus.

Doel Een dusdanig ingericht meetnet dat het in onze informatiebehoeften voorziet.

Werkzaamheden (wat)

Vaststellen informatiebehoefte (deze kan uit meerdere richtingen komen zoals inzicht functioneren, waterkwaliteit, onderbouwing voor beheer, invulling RTC, controle modellen etc.);

Bepalen meetlocaties;

Vergelijking huidige meetnet met gewenst meetnet;

Inrichten optimaal meetnet.

Planning (wanneer)

In 2014 zal met de verschillende deelnemers de informatiebehoefte en het bijbehorende meetnet worden vastgesteld. In de jaren daarna zal het huidige meetnet worden omgebouwd naar de gewenste situatie.

Bestuurlijk trekker Breunis van de Weerd (voorzitter en wethouder gemeente Ede)

Ambtelijk trekker Marije Stronks (Uitvoeringsorganisatie Platform)

Middelen (inzet uren en geld)

Deze werkzaamheden worden door de uitvoeringsorganisatie i.s.m. de verschillende deelnemers uitgevoerd. De voorwaarden hiervoor zijn vastgelegd in de SOK. Voor nadere analyse zijn soms per deelnemer of afvalwaterteam extra werkzaamheden nodig. Deze worden in zogenaamde maatwerkopdrachten beschreven en vastgelegd. De SOK geeft ook de kaders hiervoor.


29

Onderwerp Gegevensbeheer (i.s.m. RIONED)

Verbeteren en professionaliseren van het beheer van gegevens. Het gaat daarbij zowel om de dynamische (meten en monitoren) als om de statische (beheer) gegevens. Hiervoor zal nauw worden samengewerkt met de Stichting RIONED en zal het Gegevenswoordenboek Stedelijk Water binnen onze regio geïmplementeerd worden.

Doel Gegevens (zowel dynamisch als statisch) compleet, gevalideerd en gestandaardiseerd.

Werkzaamheden (wat)

Lokale ondersteuning bieden om achterstanden en onvolledigheden weg te werken;

Kwaliteitseisen opstellen voor de verschillende soorten gegevens;

Controle mechanismen ontwikkelen om kwaliteit te monitoren;

Implementatie van Gegevenswoordenboek Stedelijk Water

Standaardisatie van de dynamische gegevens.

Planning (wanneer)

De lokale ondersteuning is in 2013 gestart en zal in 2014 en de daarop volgende jaren worden gecontinueerd. Het opstellen van kwaliteitseisen en controle mechanismen zal in de loop van 2014 i.s.m. RIONED worden opgepakt. Ook de implementatie van het Gegevenswoordenboek zal dan verder vorm krijgen. De doorlooptijd is nog niet bekend.


Ambtelijk trekker Marije Stronks (uitvoeringsorganisatie Platform)


De inzet van de uitvoeringsorganisatie voor de standaardisatie en implementatie bedraagt naar verwachting 30-35 dagen, vrijwel volledig betaald door Stichting RIONED. Daarnaast zullen ook (beperkt) inspanningen door de diverse partijen moeten worden uitgevoerd. Voor de lokale ondersteuning worden maatwerkopdrachten van deelnemers aan de uitvoeringsorganisatie (uvo) verstrekt. Voor het opstellen van kwaliteitseisen en controle mechanismen zal een projectgroep worden opgezet. Hiervoor zullen zowel uren van de deelnemers als uren van de uvo benodigd zijn.


30

Onderwerp Stoplichten voor meetlocaties

Nadat de meetnetten geoptimaliseerd zijn, kunnen voor belangrijke locaties prestatie-indicatoren worden opgesteld. Hiervoor wordt vastgesteld hoe een locatie zou moeten functioneren. Blijkt uit de meetgegevens dat de locatie zich anders gedraagt, dan wordt de betreffende beheerder hierop geattendeerd, bijvoorbeeld door ‘stoplichten’ toe te voegen aan de hoofdpost. Afwijkend gedrag wijst namelijk in veel gevallen op ‘problemen’ in het stelsel/bij de locatie zoals wortelingroei, verstopping, luchtinsluiting, etc.

Door tijdige signalering van deze problemen kan worden ingegrepen, voordat het grote problemen, zoals water op straat, veroorzaakt.

Doel Gerichter beheer en onderhoud van het stelsel m.b.v. prestatie-indicatoren om overlast te voorkomen.

Werkzaamheden (wat)

Vaststellen van indicatoren;

Inrichten van indicatoren op de regionale hoofdpost

Planning (wanneer)

Met het vaststellen van indicatoren kan worden begonnen als de informatiebehoefte bekent is en het meetnet geoptimaliseerd.


Ambtelijk trekker Marije Stronks (Uitvoeringsorganisatie Platform)


Deze werkzaamheden worden door de uitvoeringsorganisatie i.s.m. de verschillende deelnemers uitgevoerd. De voorwaarden hiervoor zijn vastgelegd in de SOK.

Het aanpassen van de regionale hoofdpost zal door de leverancier van de hoofdpost moeten gebeuren. Hiervoor zullen de verschillende deelnemers middelen beschikbaar moeten stellen.


31

BIJLAGE 2 FACTSHEETS INNOVATIE

Onderwerp ‘Nieuwe sanitatie’ campings buitengebied

In het gebied van het Platform komt veel drukriolering voor. Zo staan de gemeenten Ede en Barneveld beide in de landelijke top 10 als het gaat om aantallen drukrioleringspompen. Drukriolering is een relatief duur systeem en de capaciteit is beperkt en moeilijk te vergroten. Momenteel is op sommige plaatsen al de grens van de capaciteit bereikt. Een mogelijke oplossing hiervoor is om grote gebruikers zoals campings van de drukriolering ‘af te halen’ en het afvalwater van deze terreinen op een andere manier te verwerken. Op de korte termijn wordt hiermee het capaciteitsprobleem opgelost. Voor de langere termijn biedt het ons de mogelijkheid om innovatieve technieken te onderzoeken voor inzameling, transport en behandeling van afvalwater naar alternatieven in het buitengebied.

Doel Oplossen capaciteitsproblemen en het onderzoeken van alternatieven voor de behandeling van afvalwater in het buitengebied.

Werkzaamheden (wat)

De weg om tot het doel te komen is er een van ‘learning by doing’. Daarbij wordt nadrukkelijk de inbreng van de markt gevraagd. Doormiddel van een ‘call for cases’ zullen partijen hun ideeën kunnen inbrengen. In eerste instantie zullen de volgende werkzaamheden worden uitgevoerd:

Uitwerken hoofdlijnen, markt verkenning;

Call for cases en beoordeling daarvan;

Voorbereiden en uitvoeren business case;

Evaluatie en doorvertaling naar ander situaties.

Planning (wanneer)

In 2014 zal al het voorbereidende werk uitgevoerd worden. De business case zelf zal in 2015 worden uitgevoerd.

Bestuurlijk trekker René Windhouwer (Wethouder van de gemeente Nijkerk)

Ambtelijk trekker Sander Siebel, gemeente Ede en lid Afvalwaterteam Ede-Barneveld.


Voor het gehele traject is in eerste opzet een inzet nodig van 20-30 dagen. Daarnaast zal op een aantal onderdelen externe ondersteuning nodig zijn. Hiervoor is een stelpost opgenomen van € 20.000,--.


32

Onderwerp Decentrale zuivering De Glind

In het gebied van het Platform zijn meerdere kleine kernen, waarvan relatief kleine hoeveelheden afvalwater over grote afstanden moet worden getransporteerd naar een RWZI. Dit kost veel elektriciteit en is mede daardoor kostbaar. Daarnaast zullen de kosten alleen nog maar oplopen, doordat het afvalwateraanbod in de toekomst toeneemt door in-/uitbreidingen en de grenzen van de transportcapaciteit worden bereikt. De schaal van veel kleine kernen maakt lokale verwerking van afvalwater en het terugwinnen van energie, nutriënten of andere grondstoffen met nieuwe technieken mogelijk (financieel) rendabel. In de komende jaren moet het afvalwatersysteem van De Glind (deels) vervangen worden. Dit biedt een uitstekende mogelijkheid om te onderzoeken welke mogelijkheden hier zijn voor decentrale zuivering. Ook voor Soesterberg zullen de mogelijkheden onderzocht worden om het afvalwater niet langer te verpompen naar de zuivering in Soest, maar om het lokaal te behandelen.

Doel Onderzoeken of lokale verwerking van afvalwater in kleine kernen rendabel uitgevoerd kan worden.

Werkzaamheden (wat)

Afbakening project (randvoorwaarden en uitgangspunten);

Uitzoeken haalbaarheid: technisch, financieel en organisatorisch;

Opstellen ontwerp;

Uitvoering;

Evaluatie en doorvertaling naar ander situaties.

Planning (wanneer)

Voor de pilot de De Glind zullen in 2014 de uitgangspunten en haalbaarheid van de pilot worden onderzocht. In 2015 zal het ontwerp worden opgesteld, waarna in 2016 tot uitvoer kan worden overgegaan.

Bestuurlijk trekker René Windhouwer (Wethouder van de gemeente Nijkerk)

Ambtelijk trekker Vacant


Voor de eerste twee onderdelen van de pilot is een inzet nodig van 20-25 dagen (verdeeld over de verschillende partijen). Daarnaast zal op een aantal onderdelen externe ondersteuning nodig zijn. Hiervoor is een stelpost opgenomen van € 30.000,--.


33

Onderwerp Hergebruik van (water)stromen op bedrijventerreinen

Bij veel productieprocessen komen reststromen vrij, bijvoorbeeld gas of water. Andere processen hebben deze stromen juist nodig. Het is dus een logische stap om deze processen met elkaar te verbinden. Toch gebeurt dit nog erg weinig, omdat men onbekend is met elkaars productieprocessen. Door vraag en aanbod in kaart te brengen kunnen partijen bij elkaar gebracht worden.

Doel Lokaal partijen bij elkaar brengen om kansen voor verduurzaming te ontdekken.

Werkzaamheden (wat)

De belangrijkste taak is aanjagen van het proces. Dat kan door de volgende stappen te doorlopen:

Gebiedsscan met inventarisatie (ligging en productieprocessen) bedrijven;

Contact met bedrijven;

Opstellen kansenkaart (welke mogelijkheden op het gebied van water en energie uit reststromen);

Opzetten businesscases: voor verschillende varianten een raming maken van benodigde investeringen, opbrengsten en besparingen;

Voorleggen van mogelijkheden, incl. terugverdientijden. Planning (wanneer)

Een eerste pilot wordt momenteel in Nijkerk uitgevoerd. Op basis van de

resultaten daarvan is het de bedoeling in 2014 nog minimaal één locatie

gezamenlijk op te pakken.

Bestuurlijk trekker René Windhouwer (wethouder gemeente Nijkerk).

Ambtelijk trekker Afhankelijk van gebied, aanspreekpunt is Marijke Jaarsma, kwartiermaker

Platform



34

Onderwerp Inventariseren lopende innovatieprojecten

Binnen de gemeenten en het waterschap die deelnemen aan het Platform lopen heel veel verschillende innovatieve projecten waar met veel enthousiasme aan wordt gewerkt. Het delen van ervaringen is heel erg belangrijk om van elkaar te leren en nieuwe kansen en mogelijkheden te zien in je eigen gebied. Ook kunnen door ervaringen te delen projecten worden aangepakt die voor één partij te groot zijn.

Doel Een overzicht van innovatieve projecten die binnen het gebied van het Platform aanwezig zijn

Delen van informatie

Werkzaamheden (wat)

Inventarisaties van projecten;

Organiseren van één bijeenkomsten per jaar rondom het thema innovatie;

Publiceren van informatie over projecten op de website van het Platform;

Vertalen in eventuele vervolgacties en doorvertalen naar algemene leerpunten.

Planning (wanneer)

Een lijst van projecten zal in de loop van 2014 worden opgesteld. Een speciale bijeenkomst op 2 oktober over Innovatie wordt georganiseerd.

Bestuurlijk trekker Vacant



Het uitwerken van het format, uitvragen opstellen, interviewen e.d. vraagt circa 2-3 dagen.


35

BIJLAGE 3 FACTSHEETS IMPLEMENTATIE

Onderwerp Gebiedsgerichte aanpak klimaatverandering en vervanging

Doelgericht inspelen op klimaatverandering vraagt om een andere, gebiedsgerichte aanpak waarin ingrepen in de openbare ruimte worden gecombineerd met vervanging/renovatie en aanpassing van de hemelwaterafvoer. Op dit punt ligt de grootste (financiële) opgave, een verder te ontwikkelen aanpak combineert vraagstukken en kan de benodigde investeringen (sterk) beperken.

Doel Het ontwikkelen van een slimme werkwijze om de gevolgen van klimaatveranderingen en vervanging te combineren. De uitwerking moet het mogelijk maken om:

de systematiek toe te passen bij andere deelnemers binnen het Platform;

doorvertaling te maken naar het meerjareninvesteringsprogramma (GRP) en effecten op de rioolheffing.

Werkzaamheden (wat)

De gebiedsgerichte benadering wordt in een tweetal pilots (Bunschoten en Leusden) nader uitgewerkt binnen het afvalwaterteam Amersfoort. Binnen de pilots wordt een werkwijze ontwikkeld, worden de belangrijkste aandachtspunten benoemd en worden de te bereiken effecten bepaald (robuustheid, beperking investeringen). De uitwerking moet het mogelijk maken om: de systematiek toe te passen bij andere deelnemers binnen het Platform Water; de doorvertaling te maken naar het meerjareninvesteringsprogramma (GRP) en effecten op de rioolheffing.

Planning (wanneer)

De pilot wordt nog in 2013 verder voorbereid. De uitwerking wordt in het nieuwe jaar gestart. De eerste resultaten worden nog voor de zomer gepresenteerd binnen het Ambtelijk Platform. De bedoeling is in de 2e helft van 2014 de aanpak nader uit te werken voor toepassing bij de andere deelnemers in het Platform Water.




De voorbereiding van de pilot vraagt circa 2 dagen, het uitwerken van de pilot zal voor de deelnemers neerkomen op 10 dagen (2x 5 per deelnemer). Het rapporteren van de bevindingen en het door vertalen naar de andere leden van het Platform zal tenslotte nog 5 dagen kosten.


36

Onderwerp Vergroten transparantie in financiën

De basis voor doelmatig werken is een goed en volledig inzicht in de financiën. Op dit punt bestaan grote verschillen tussen de organisaties, waardoor de onderlinge vergelijking en uitwisseling van ervaringen moeilijk zijn in te vullen. Daarom willen we de transparantie omtrent financiën vergroten. Het streven is om te komen tot eenduidigheid in uitgangspunten en berekeningswijze. Het gaat primair om het verbeteren van de onderlinge vergelijkbaarheid en uitwisseling van ervaringen.

Doel Transparantie in financiën om van elkaar te kunnen leren.

Werkzaamheden (wat)

Bij het onderwerp financiën wordt onderscheid gemaakt in drie onderdelen:

De wijze waarop de uitgaven worden vastgelegd. De vertaling van deze uitgaven naar kosten, het gaat hierbij om afschrijvingswijze en gehanteerde uitgangspunten. De kostendekking, welke heffingsmaatstaf wordt gehanteerd. In minimaal twee werksessies zullen we samen met de financiële deskundigen van de verschillende partijen overeenkomsten en verschillen zichtbaar maken en analyseren. Op grond daarvan wordt een vervolgtraject uitgezet waarin nader wordt uitgewerkt op welke punten (opbouw begroting, uitgangspunten,etc.) wenselijk en realiseerbaar is. Dit wordt vertaald in een Plan van Aanpak voor het Bestuurlijk Platform.

Planning (wanneer)

De bedoeling is de eerste bijeenkomst in mei/juni te organiseren. Het Plan van Aanpak wordt in de najaarsvergadering van het Bestuurlijk Platform geagendeerd.


Ambtelijk trekker

Marijke Jaarsma (kwartiermaker Platform)


De bijeenkomsten vragen de nodige voorbereiding en een gedegen uitwerking. Voor de voorbereiding en uitvoering van de werksessies worden 5 dagen geraamd. Het opstellen van een plan van aanpak vraagt daarbij ook om 5-10 dagen. Deze taak is ook goed uit te besteden .


37

Onderwerp Kennisplatform

Bij de invulling van (dagelijkse) zorg voor de afvalwaterketen komen veel onderwerpen naar voren die vragen om uitwisseling van kennis en ervaringen van de verschillende partijen. In een aantal gevallen zal een dergelijke uitwisseling leiden tot vervolgvragen en wellicht een gezamenlijke activiteit, in veel gevallen volstaat ook de (eenmalige) uitwisseling. Om de gewenste uitwisseling gestructureerd te laten verlopen en eventuele vervolgacties goed te kunnen vastleggen, wordt een Kennisplatform ontwikkeld. Dit moet resulteren in een duidelijke werkwijze en format om de door de deelnemers aangedragen onderwerpen te agenderen (bijeenkomst), behandelen (werkvorm) en het resultaat vast te leggen (verslaglegging, opname in jaarplannen AWT’s of Platform).

Doel Een duidelijk overzicht van de expertises die binnen het Platform aanwezig zijn;

Een duidelijke werkwijze en format om de aanwezige kennis verder te delen en verspreiden.

Werkzaamheden (wat)

Inventarisaties van expertises;

Prioritering van onderwerpen;

Uitwerken format Kennisplatform;

Organiseren 3-4 bijeenkomsten per jaar;

Vertalen in eventuele vervolgacties.

Planning (wanneer)

Voor 2014 zijn de volgende vier thematische bijeenkomsten gepland:

12 februari: Wateroverlast

17 april: Operationeel beheer (o.a. beheer drukriolering)

12 juni: Grondwater

2 oktober: Innovatie Op basis van de ervaringen hiervan zal een format worden opgesteld voor de volgende jaren. Een lijst met expertises zal in de loop van 2014 worden opgesteld


Ambtelijk trekker Marijke Jaarsma (kwartiermaker Platform)

Middelen

(inzet uren en geld)

Het uitwerken van het format voor het kennisplatform vraagt circa 2-3 dagen. Voorts moet voor elke bijeenkomst met 2 dagen inzet worden gerekend voor voorbereiding en nazorg c.q. in gang zetten vervolgacties.


38

Onderwerp Borgen van lopende projecten

Wij voeren veel verschillende projecten uit. Soms op Platformniveau, soms ook in de verschillende afvalwaterteams en soms ook binnen de eigen organisaties. Om te zorgen dat we geen zaken dubbel doen en maximaal gebruik maken van elkaars kennis is het heel belangrijk is dat we de (tussen) resultaten met elkaar delen. Dit kan door informatie vast te leggen en met elkaar te delen door middel van de website en op bijeenkomsten. Het communiceren rondom lopende en toekomstige projecten is van groot belang en vraagt continue zorg en aandacht.

Doel Vastleggen van de resultaten van de lopende projecten en doorvertalen naar algemene leerpunten.

Werkzaamheden (wat)

Vastleggen (en daardoor borgen) van projectresultaten;

Faciliteren van communicatie en uitwisselmogelijkheden (website, nieuwsbrieven, factsheets);

Planning (wanneer)

Dit is een doorlopend proces


Ambtelijk trekker Kernteam


Het uitwerken gebeurt door de projectleider van elk project.


39

BIJLAGE 4 FACTSHEET ORGANISATIE

Onderwerp Doorgroei organisatie

De uitvoeringsorganisatie bestaat op dit moment uit tweed medewerkers. Er komen in 2014 nog één en misschien wel twee vacatures voor medewerkers. De uitvoeringsorganisatie groeit. Daarnaast komen vragen van buiten onze regio op ons af. Denk hierbij aan RIONED en andere samenwerkingsverbanden. Er moet nu worden nagedacht over hoe we hier mee om willen gaan. Vragen als: Welke activiteiten pakken we op? Wat heeft prioriteit? Hoe ziet de uitvoeringsorganisatie eruit in de toekomst? We moeten gaan nadenken hoe we met deze vragen omgaan en wat we willen zijn.

Doel Het opstellen van een koersdocument voor de uitvoeringsorganisatie van het platform

Werkzaamheden (wat)

Het doordenken van de organisatie van het Platform, rekening houdend met de huidige en toekomstige werkzaamheden.

Planning (wanneer)

Begin 2014 zal een eerste opzet gemaakt worden. Dit zal met de regiegroep worden besproken. Op een later tijdstip (medio september 2014) zal het document met alle leden van het Platform worden gedeeld.




Het opstellen van het koersdocument vraagt 5 dagen. Het zal door het kernteam worden opgesteld.


40

BIJLAGE 5 FACTSHEET RESULTAAT

Onderwerp Prestatie indicatoren

Binnen dit Parapluplan, maar ook binnen de lopende projecten, stellen we ons uitdagende (maar haalbare) doelen. Om over enige jaren te kunnen bepalen of deze doelen bereikt zijn, maar ook wat er bereikt is op het gebied van kostenreductie, kwetsbaarheid vermindering en kennis verbetering, is het belangrijk om vooraf indicatoren op te stellen waarmee we dit gaan meten.

Doel Voortgang monitoren en inzicht in het behalen van de 3 K’s

Werkzaamheden (wat)

Het opstellen van verschillende prestatie indicatoren om de voortgang te kunnen monitoren.

Planning (waanneer)

Begin 2014 zullen indicatoren worden opgesteld voor de al lopende projecten en voor de doelen gesteld in dit Parapluplan. Voor nieuwe projecten moet het opstellen van indicatoren worden meegenomen bij het opstellen van het projectplan.




Het opstellen van indicatoren voor de al lopende zaken kost 2 dagen.


41

BIJLAGE 6 DETAILLERING KOSTEN

Platform Water Vallei en Eem - - Parapluplan...Het realiseren van een kostenreductie (minder-meer...

Documents

Transcript of Platform Water Vallei en Eem - - Parapluplan...Het realiseren van een kostenreductie (minder-meer...